orthopedische
schoentechniek december 2007, 27e jaargang, no. 4
OSTEOGENESIS IMPERFECTA
3D SCANNERS
EEN GOEDLOPEND 2008!
KOFFIE MET... DANNY AZIER
sinds 1893
Joh. Th.
b.v.
Groothandel in orthopedische- en revalidatieartikelen SCHEIN – KRAEMER – RUCKGABER:
STEUNZOLEN MATERIALEN, GEREEDSCHAP EN MACHINES ORTHO SPORTIV ORTHO LADY ORTHO GENT ACTIFLEX LUCRO AV, ORTHESE EN KORSETSCHOENEN
FLD ( VOORHEEN SPAC)
PULMAN VERBANDSCHOENEN BRUMAN VERBANDPANTOFFELS ADOUR COMFORTSCHOENEN
CAROLI
PERONEUS ORTHESE EN VEREN BREUKBANDEN QUENGEL SCHARNIEREN
REVALIDATIE ARTIKELEN
CARE: KRUKKEN, STOKKEN, LOOPREKJES ENZ. HANDY-CAR: ROLLATORS POPULAIR: ROLSTOELEN
HALFFABRIKATEN VOOR ORTHOPEDIE, ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK EN PODOLOGIE ORTHESEN EN PROTHESEN
�
SEMI-ORTHOPEDISCHE (B) SCHOENEN
BETISCHE-EN REUMATISCHE VOETEN ORTHESE SCHOENEN
�
�
VERBAND SCHOENEN
KORSET SCHOENEN
�
�
�
SCHOENEN VOOR DIA-
ANTI-VARUS SCHOENEN
REVALIDATIE ARTIKELEN
Schulte b.v. Portsmuiden 17, 1046 AH Amsterdam T 020 611 84 55 - F 020 611 53 88 - E
[email protected]
�
STEUNZOLEN
Trends voorjaar 2008 / 16
Colofon
Inhoud
Oktober 2007
Officieel orgaan van de Nederlandse V ereniging van Orthopedische Schoentechnici
Inhoudsopgave
3
Redactie
Voorwoord – Michel Florijn
5
Van de voorzitter – Paul Valk
7
3D scanners
8
M. Florijn, hoofdredacteur J.P.M. de Boer, orthopedisch schoenmaker Dr S. Bus, bewegingswetenschapper Drs P.J.A. ten Hengel, revalidatiearts Ing. J.A.P.F. Lavrijsen, projectmanager TNO Mevr. M.J. van Vondelen, (TEKSTBLOK), journalist
Redactiesecretariaat
Sels Advies & Secretariaat T.a.v. Jeffrey Zoet Postbus 405, 3100 AK Schiedam Tel. 010 - 40 90 545 Kopij, foto’s en andere illustraties aan:
[email protected]
Abonnementsprijs
f 35,– per jaar, exclusief 6% BTW
Administratie
Sels Advies en Secretariaat B.V. t.a.v. Jeffrey Zoet Postbus 405, 3100 AK Schiedam Telefoon 010 - 409 05 36 Fax 010 - 473 28 18 E-mail:
[email protected] Mutaties en annuleringen van abonnementen dienen schriftelijk te geschieden. Bij annuleringen dient de opzegging drie maanden vóór het eerstvolgende kalenderjaar te geschieden.
Advertentieverkoop
Karstens, druk met communicatie Postbus 164, 2300 AD Leiden Telefoon 071 - 514 32 44 Telefax 071 - 514 35 49 E-mail
[email protected] Advertentiemateriaal aan:
[email protected] Advertenties voor vakblad nummer 1 in 2008 aanleveren voor 22 februari 2008. Informatie over advertentietarieven, technische gegevens, sluitingsdata: www.nvos.nl
Koffie met … Danny Azier
11
Biomechanische studie
12
Kerstwens
15
Trends voorjaar 2008
16
Klinische les: ernstig letsel van de voet
18
Verhalen uit de praktijk – tante Afi
26
Column cliënt
27
Osteogenesis imperfecta
28
10 tips – MVO
30
IVO-congres
33
NVOS nieuws
34
NVOS projecten
35
Uit de literatuur
36
Evenementen
38
Uitgave
Stichting Voorlichting Orthopedische Schoentechniek
Vormgeving en druk Karstens, druk met communicatie Hooigracht 35, 2312 KN Leiden Postbus 164, 2300 AD Leiden Telefoon 071 - 514 32 44 Telefax 071 - 514 35 49 © Stichting VOS Niets uit dit blad mag, op welke wijze dan ook, worden overgenomen, dan met schriftelijke toestemming van de uitgever.
Tante Afi / 27
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
3
Bimakon wenst u fijne feestdagen
en een kleurrijk 2008
In het nieuwe jaar gaat Bimakon van start met een nieuwe collectie kinderschoenen. Een fleurig assortiment veter- en klittebandboots voorzien van vrolijke kleurapplicaties.
www.bimakon.nl
woord vooraf
voorwoord
Inmiddels zitten we weer volop in het najaar en staan de
kerstdagen al weer voor de deur. Een mooie maar drukke tijd is mijn stellige mening, waarin volop tijd en aandacht gegeven kan worden aan terugkijken en vooruitblikken.
Binnen de branche is de afgelopen De opleidingen zijn één van de belangrijkste pijlers jaren veel gebeurd en zijn veel veran- van ons vakgebied. Deze worden gegeven via SVGB deringen doorgevoerd.
en de Fontys. Via de Fontys Hogeschool kan men de
Dit geldt voor onze branche als Hbo-duaal volgen, waarbij na het algemene gedeelte, bedrijven, maar ook voor verze- gekozen kan worden voor specialisatie op het gebied keraars. Ook bij die laatste groep van de orthopedisch instrumentmaker of schoenmaker.
hebben we veel fusies en verschui- Een opleiding waarbij we mede dankzij veel inzet van vingen gezien het afgelopen jaar.
Ron Schiedon, Rob Jansen en Frans Elferink kunnen
We zien dat de trend (samenwerken, terugkijken op een geslaagde opzet. Inmiddels is de
fusie, et cetera) van de afgelopen eerste officiële gediplomeerde van deze duale opleiding jaren zich verder voortzet.
Een logisch gevolg daarop was om
al gehuldigd, zoals u in het vorige vakblad heeft kunnen lezen.
de samenwerking tussen Ortho- Vooruit kijkend weten we dat we in 2009 het IVO wereld banda en de NVOS verder gestalte congres mogen organiseren in Den Haag. Een mooie te geven. De afgelopen jaren had kans om ons mooie vakgebied op de kaart te zetten. den de beide verenigingen al een Verschillende landen zullen hieraan deelnemen. gemeenschappelijke voorzitter en
een gemeenschappelijk secretariaat. In dit vakblad zijn de onderwerpen weer zeer divers. En De komende periode zal er ook de moeite waard om er alvast een aantal te benoemen.
samengewerkt worden op andere John Lavrijssen geeft u, vanuit zijn expertise van TNO,
gebieden. De stem van de nieuwe veel informatie over de werking van de 3D-scan. Jaap de
branchevereniging moet beter te Boer schrijft wederom over de praktijkervaringen van horen zijn op plaatsen waar dat de orthopedisch schoentechnicus met de cliënt. Verder
nodig is zoals in Den Haag, bij de heeft Sicco Bus zijn onderwerp toegespitst op de biomeerkenningsregeling, bij de opleiding chanische studie. Kortom er ligt voor u een vakblad met (SVGB en Fontys), bij CVZ, bij Zorg- een diversiteit aan onderwerpen. verzekeraars Nederland, bij patiën-
tenorganisaties, bij consumenten et Vooralsnog wensen wij van de redactiecommissie cetera. ‘Samen werken maakt sterk’, iedereen hele fijne en prettige feestdagen en een goed en moet daarbij het uitgangspunt zijn.
bovenal gezond 2008! Goad goan!
Michel Florijn
Hoofdredacteur ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
5
Kaptein
Orthopedie
is
een
modern,
Kom jij ons team versterken?
enthousiast en klantgericht bedrijf. Wij zijn
Ben jij leergierig, werk je oplossingsgericht en heb je oog voor detail en kwaliteit?
al ruim 22 jaar specialist in het oplossen van
Dan zijn wij op zoek naar jou! Wij zoeken een enthousiaste
voetproblemen in de Duin- en Bollenstreek. Kwaliteit en een persoonlijke benadering
Orthopedisch schoentechnicus (in opleiding) m/v
zijn daarbij voor ons zeer belangrijk.
of een
Schoentechnisch voorzieningenmaker m/v De functie zal bestaan uit een breed scala van werkzaamheden, afgestemd op jouw functieniveau. In een moderne werkomgeving ben jij binnen ons team een belangrijke schakel in het vervaardigen van kwalitatief hoogwaardige orthopedische hulpmiddelen. Uiteraard zijn er mogelijkheden door te groeien in ons bedrijf en gerichte opleidingen te volgen. Wil je meer informatie over de functie, bel of mail ons dan gerust. Ben je geïnteresseerd, stuur dan je sollicitatiebrief met CV naar:
Kijk voor meer informatie over ons bedrijf op
Kaptein Orthopedie t.a.v. Wim Kaptein, Zeestraat 93a, 2211 XD Noordwijkerhout
www.kaptein-orthopedie.nl.
telefoon 0252-340461, e-mail
[email protected]
Een extra stap voor uw klanten!
Software waar u en uw klanten beter van worden Verbeter uw dienstverlening en producten met de oplossingen van Vlot Solutions. Wij denken voortdurend met u mee om uw bedrijfsprocessen nog beter te laten verlopen. Voor een beter product en tevreden klanten! Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of een vrijblijvende afspraak.
Bovenstraat 42 | 3077 BG Rotterdam | T: 010-264 3434 | F: 010-264 3435 | E:
[email protected] | www.vlotsolutions.nl
6
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Van de voorzitter
een frisse start
Aan het begin van 2008 gaat de NVOS samen met Orthobanda op in een nieuwe brancheorganisatie. Dat leidt op zich nog
niet tot vernieuwing of verbetering. Met een fusie kan zelfs veel goeds verloren gaan. Maar een fusie schept ook kansen.
Het biedt de mogelijkheid van een frisse start met duidelijke doelstellingen en een helder profiel.
De fusie ligt voor de hand. Ortho- competitie. Om voldoende armslag en regelgeving, moet uw behoeftes
pedische techniek en orthopedi- te behouden, is enige samenwerking aan opleiding en personeelswerving sche schoentechniek liggen dicht bij echter broodnodig. Onze positie vertalen in gezamenlijke acties en
elkaar. Ze houden mensen in bewe- op de arbeidsmarkt moet dringend moet u waar dat nodig is terzijde ging. Of het nu gaat om mensen met worden verbeterd. Een adequate staan in uw contacten met zorgvereen beperking, om mensen die meer vakopleiding houden we alleen zekeraars en voorschrijvers. comfortabel willen bewegen, of om samen in stand. De erkenning van
bewegers die het uiterste vergen van onze mogelijkheden en kwaliteiten Ik ben me ervan bewust dat het
hun loopvermogen. U staat deze door voorschrijvers vraagt nog om voorgaande klinkt als een opsom-
consumenten bij met een deskundig de nodige voorlichting en heel wat ming van goede voornemens. Dat advies, met een goede verzorging en lobbywerk. Met zorgverzekeraars durf ik aan, omdat ik bij mijn rondje met uitgelezen producten. Uw markt moet eenheid van opvatting worden langs bedrijven enthousiaste onderzal alleen maar groter worden. Uw bereikt over de vraag, hoe aan verze- nemers aantrof, die van de nood‘armslag’ dreigt echter te verkleinen. kerden op betaalbare wijze de best zaak van deze samenwerking over-
Vaklieden zijn moeilijker te vinden mogelijke oplossing kan worden tuigd blijken en die daaraan ook zélf en te behouden. Zorgverzekeraars geboden. En uiteindelijk draait het hun bijdrage willen bieden. Goede lijken te bepalen wat goed is voor allemaal om de consument. Die moet voornemens passen trouwens ook uw klanten. Ondertussen zoekt u uw bedrijf weten te vinden in het wel bij de tijd van het jaar. Het is,
naarstig naar het juiste evenwicht vertrouwen van een deskundige en terwijl ik dit schrijf, eind november. tussen techniek en dienstverlening, adequate dienstverlening. tussen zélf produceren en uitbe-
steden en tussen de ‘best moge- Maatschappelijke
erkenning,
Het is half december als dit vakblad in uw postbus valt. En nu, terwijl u
het dit leest, staat de kerstboom al.
lijke’ en ‘economisch verantwoorde’ herkenbaar maken van kwaliteit, een dienstverlening.
doelmatige vakopleiding én arbeids- Ik wens u een goede Kerst en een marktbeleid zijn de belangrijkste feestelijke jaarwisseling toe. Al vroeg
De bedrijfstak beschikt over goede aandachtsgebieden voor de nieuwe in het nieuwe jaar, op 7 januari, hoop
papieren. Ze levert voor mensen brancheorganisatie. Daarnaast moet ik u te ontmoeten op een ledenver-
met een beperking dé deskundig- die organisatie ook haar dienstverle- gadering. Dan luiden we de nieuwe heid op het gebied van de revalidatie ning aan leden op peil brengen. De brancheorganisatie in en we maken met behulp van ondersteunende nieuwe organisatie moet uitgroeien met een schone lei een frisse start. technologie. De bedrijfstak is vitaal, tot uw belangrijkste informant op
mede door een gezonde onderlinge het gebied van vakontwikkeling Paul Valk ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
7
John Lavrijsen
3D Scanners
3D scanners zijn apparaten waarmee allerlei geometrische vormen zoals bijvoor-
beeld leesten, gipshulzen en voeten kunnen worden gemeten. In de orthopedische in leesthoogte en de scantijd is rela-
schoentechniek wordt al gebruik gemaakt van diverse 3D scanners voor verschil- tief lang. 3D laserscanners voor het lende toepassingen. 3D scanners worden ingezet bij schachtenmakers voor het scannen van leesten zijn leverbaar
maken van 2D leestkopieën en bij leestenmakers voor het ontwerpen en produceren van verschillende merken Roland van leesten. In de toekomst zijn nog meer toepassingen te verwachten bijvoorbeeld LPX en MDX series, Scanny3D en de voor het ontwerpen en produceren van enkel-voet orthesen.
Meetarmen
Callidus CT 180.
Optische 3D scanners
Voor eenvoudige metingen zijn Optische 3D scanners zijn doorgaans meetarmen met een taster of een sneller dan laserscanners, omdat met
laserscan kop erg populair. Het deze techniek gehele oppervlakken
kenmerk van deze apparatuur is dat in 1 keer worden gescand. Er zijn de meetarm door de bediener langs diverse optische scanners, een van het meetobject wordt bewogen. de bekendste is de Atos scanner van Er zijn voordelige meetarmen van GOM. Deze 3D scanner kan met een
Microscribe beschikbaar tot high end draaitafel worden geleverd, zodat
meetarmen van merken als Faro en orthopedische leesten vanuit alle Cimcore (Römer). Deze meetarmen hoeken kunnen worden gescand
worden onder meer ingezet voor om een compleet beeld van de leest het meten van leesten in de schoen- te verkrijgen. De GOM software
industrie of voor het inmeten op de voorziet in een macro mogelijkheid, Laserscanner.
supplementenfreesmachine.
waarmee een vaste afloop van het 3D
3D Laser scanners
is handig en resulteert is een vrijwel
scanproces kan worden gemaakt. Dit
Een 3D laserscanner zit meestal in volledig automatisch afloop van het een afgesloten ruimte voor afscher- scanproces. Wat niet voorkomen kan
ming van licht van buitenaf. De worden, is dat de leest halverwege
meeste zijn uitgerust met een rota- het scanproces met de hand moet tietafel, waarop de leest wordt gepo- worden omgedraaid op de draaisitioneerd. Het scannen van een leest tafel. Dit betekent dat de persoon
duurt meestal een aantal minuten, tijdens het scannen niet iets anders
maar het 3D scannen werkt door- kan doen. Het scannen gaat snel: gaans wel onbemand. Deze 3D laser het hele 3D scanproces duur voor
scanners zijn prima geschikt voor 1 leest 1 á 2 minuten. De scanner is leesten uit schoenindustrie. Voor het bijzonder geschikt voor hoge ortho-
scannen van orthopedische leesten pedische leesten, want het scanbehebben deze scanners beperkingen reik is flexibel tot 800 x 1000 mm. 8
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Voetscanners Voor
het
scannen
van
voeten
worden veelal specifieke laserscan-
ners ingezet met meerdere lasers en
camera’s. De verschillende camera’s maken gelijktijdig beelden van de
onderkant als van de zijvlakken en daarom zijn voetenscanners erg snel.
Voetscanner.
De nauwkeurigheid van de meeste
voetscanners ligt niet zo hoog (rond moet worden met ontbrekende data Solutions.
de ± 1 mm. ) maar omdat de scansnel- of een wat onnauwkeurige meting. Ondertussen zijn er zoveel verschilheid erg hoog is, kan een complete De grootste wens bij voetenscanners lende 3D scanners leverbaar, dat het voet of leest in 10 á 20 seconden voor de orthopedische schoentech- onmogelijk is geworden om deze geheel
worden
gescand.
Dit
is niek is om de voeten gecorrigeerd allemaal te beschrijven.
belangrijk, omdat gedurende deze of in ieder geval op hakhoogte te
tijd de voet stil in de voetenscanner kunnen scannen. Hiermee verkrijgt Voor meer informatie of specifieke
moet staan. De voor- en achterkant een voetscan nog meer waarde voor toepassing van 3D scanners kunt u van de voet (of leest ) wordt door het ontwerpen van leesten De drie contact opnemen met de auteur,
de camera’s vaak onder een ongun- meest bekende voetenscanners zijn John Lavrijsen van TNO Industrie stige hoek gemeten, waardoor er op de Infoot van I-ware, de Yeti van en Techniek; telefoon 040-2650 364, deze plaatsen rekening gehouden Vorum en de Pedus van Human of via E-mail
[email protected]
Optische 3D scanner.
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
9
De wereld van de orthopedische schoentechniek is volop in ontwikkeling. Hanssen Footcare bundelt alle technische en menselijke krachten om de beste te zijn en te blijven op het gebied van totale voetzorg; of het nu gaat om advies, een voethulpmiddel of een orthopedische schoen. Ons streven is optimale mobiliteit en vooruitgang. De mens staat centraal in onze organisatie. Persoonlijke aandacht is belangrijk voor onze klanten maar zeker ook voor onze medewerkers. Al onze medewerkers hebben hun eigen verantwoordelijkheden en een eigen werkterrein waarin zij zich kunnen ontplooien. Een ieder draagt zelf de verantwoordelijkheid voor het vervaardigen van het product en in het verlenen van de dienst naar onze klant. Heerlen - Brunssum - Gulpen Maastricht - Hoensbroek - Sittard Ede - Leiden - Gouda - Den Haag Rotterdam - Amersfoort Harderwijk - Apeldoorn - Baarn Arnhem - Velp - Haarlem - Alkmaar
Wij vinden dat persoonlijke vaardigheden het best tot hun recht komen als je de kans krijgt ze te ontwikkelen.
Hanssen Footcare werkt op landelijk niveau vanuit zeven vestigingen met circa 80 personen. Wij ontwikkelen en produceren voethulpmiddelen voor mensen met een beperkte mobiliteit. Onze medewerkers zoeken op innovatieve wijze naar de beste oplossingen op medischfunctioneel en cosmetisch gebied.
Voor onze vestigingen in Haarlem en Leiden zoeken wij een:
Wil jij ook graag vooruit? Bekijk dan onderstaande vacatures.
PASKAMERMEDEWERKER / ORTHOPEDISCH SCHOENTECHNICUS Je bent voornamelijk werkzaam in de paskamer met alle bijbehorende activiteiten. Je hebt ervaring op dit gebied en je hebt een innovatieve kijk op beschoeiing. Voor onze vestigingen in Heerlen, Leiden en Haarlem zoeken wij een:
PODOTHERAPEUT Je bent gediplomeerd podotherapeut. Je verwerkt zelfstandig een anamnese en stelt voetbehandelingsplannen op. Je bent verantwoordelijk voor de dossiervorming, het voortbrengings- en nazorgtraject en je bewaakt de kwaliteit van dit alles. Voor onze vestiging in Haarlem zoeken wij een:
PRODUCTIEMEDEWERKER / REPARATEUR Je hebt ervaring opgedaan in een orthopedisch schoentechnische werkplaats en je hebt je bekwaamd in OVAK, SOS en reparatiewerkzaamheden.
Kijk op www.footcare.nl voor meer informatie over onze bedrijven en voor de volledige vacature omschrijvingen.
Wij bieden: een uitdagende, afwisselende en zelfstandige functie binnen een dynamisch en deskundig bedrijf met doorgroeimogelijkheden en een prettige werksfeer. Hanssen Footcare biedt een marktconform salaris.
Reacties kun je richten aan: Hanssen Footcare De heer R.B.T. Mulders Manager P&O Postbus 32008, 6370 JA Landgraaf
[email protected]
Koffie met .......... Mariska van Vondelen
1
Danny Azier
Wie ben je, waar werk je en wat doe je? “Mijn naam is Danny Azier. Ik ben 26 jaar en ik ben getrouwd met
6
Heb je nog suggesties voor het vakblad?
Miranda. Ik werk bij Robert Schilte Orthopedie in Rijswijk in de werkplaats “Het eerste wat ik lees als het vakblad op de mat valt
en ben all-round. Mijn takenpakket is heel divers en bestaat uit het gieten is deze rubriek. Ik vind het erg leuk om te lezen wat
van leesten tot de afwerking van schoenen en alle handelingen die daar de werknemer op de werkvloer bezighoudt. Dat vind ik
tussen plaats vinden. Zelfs de telefoon neem ik in voorkomende gevallen belangrijk. In het vakblad staan genoeg artikelen voor op. Ik maak dus ook afspraken met de cliënten.”
2
Hoelang werk je al bij dit bedrijf?
“Al 2,5 maand met heel veel plezier.”
3
de werkgever en de paskamermedewerker. De productiemedewerker mag best vaker in het blad. Als ik ‘Koffie
met ...’ heb gelezen dan blader ik het blad door en dan lees ik de ’10 tips’. Vooral die over de lastige cliënten vond ik leerzaam.”
Hoe ben je in de orthopedisch schoentechnisch branche terecht gekomen?
7
“Zeven jaar geleden werkte ik nog in de hout-
Niets is zo vervelend om na de lunch in een rommeltje
branche. Door een slijmbeursontsteking in mijn schouder werd het moeilijk om in deze branche
Wat is je grootste ergernis op de werkvloer?
“Rommel. Als ik eerlijk ben: mijn eigen rommel. Want ik ben de enige die mijn eigen werkplek rommelig maakt.
aan de slag te moeten. Dus ik probeer mezelf de discipline op te leggen om geregeld de bezem over de vloer
werkzaam te blijven. Het toeval wil dat in die tijd mijn moeder bij de slager te halen en mijn werkbank op te ruimen. Ook vind ik het een gesprek hoorde tussen de slager en een klant, waaruit bleek dat de klant vervelend als materialen op zijn. Maar ook hier geldt
het enorm druk had in zijn bedrijf. Mijn moeder raakte met deze klant, die weer: het is vaak mijn eigen schuld. Had ik het maar bij Van Gils Orthopedie in Leiden werkte, aan de praat en zo ben ik in de eerder moeten bestellen.” werkplaats bij hen aan het werk gegaan.”
4
Doe je op dit moment een opleiding?
8
Welk gereedschap is voor jou onmisbaar?
“In september ben ik met de opleiding leestenmaker begonnen. Ik wil “Zoals bijna alle medewerkers in de werkplaats zijn dat
het gehele studietraject tot aan orthopedisch schoentechnicus volgen. Dus mijn messen en scharen. Ik heb ze zelf mogen uitkiezen dan ben ik nog wel een paar jaar zoet. Aan die zeven jaar moet ik nog even en Robert heeft ze voor mij besteld.” niet denken. Doordat ik meestal alleen met Robert werk, krijg ik veel uitleg over de basis van de technieken. Robert kan dat heel goed uitleggen en hij
neemt de tijd voor mij. Daar leer ik enorm veel van. Al bij het sollicitatiege-
9
Heb je nog tips? “Als je ergens mee zit, is het verstandig om dit
sprek met hem is de opleiding ter sprake gekomen. Ik wil me graag ontwik- direct bespreekbaar te maken. Blijf er niet meer door-
kelen en daar krijg ik hier alle kans voor. Ook de praktijkopdrachten voor lopen, maar probeer zo goed mogelijk met elkaar te de opleiding kan ik hier rustig maken. Wat mij opvalt op de opleiding is, dat communiceren. Doe dat niet als je kwaad bent, maar als iedere leestenmaker op een andere manier werkt.”
5
Met wie drink jij het liefst koffie? “Beneden in de ontvangstruimte staat een volautomatische koffieauto-
maat en elke dag om 7.15 uur drinken Robert en ik koffie met elkaar. We
je weer wat rustiger bent. Hoe eerder je erover praat, hoe makkelijker het is op te lossen.”
l0
Ga je naar bedrijfsuitjes? “Ja, dat deed ik bij mijn vorige werkgever altijd
bespreken de dag door. Wat er klaar moet zijn en alle voorkomende zaken. samen met mijn vrouw. En bij het bedrijf waar ik nu
Tijdens de werkdag hebben we geen vaste koffiepauzes. We pakken gewoon werk, zullen wij altijd van de partij zijn. Ik vind dat koffie als we trek hebben en werken ondertussen gewoon door. Per dag drink altijd erg gezellig. Wie weet, word ik hier wel gevraagd
ik toch wel vier tot vijf bakken koffie. Eigenlijk drink ik cappuccino met suiker. voor de personeelsvereniging. Dan kan ik zelf de uitjes Op vrijdag werkt René Koppers hier en dan drink ik koffie met hem.”
organiseren. Lijkt me erg leuk.”
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
11
Optimaliseren van
orthopedisch maatschoeisel
bij diabetes patiënten aan de hand van
Sicco Bus en
Rob Haspels
voetdrukmetingen
Veel patiënten met diabetische voeten zijn in verband met hun patiënten met een eerder doorge- Verschillende biomechanische stu afwijkende voetvorm bekend met het dragen van orthopedisch maakte wond (ulcus) op de voet- dies naar het effect van op maat maatschoeisel. Doel van het schoeisel is het beschermen van de zoolzijde. Het doel van dit schoeisel gemaakte supplementen, transver-
voet en het voorkomen van wonden. In het Twenteborg Zieken- is het verlagen van de mechanische sale voorvoetsteunen, of polyfasihuis in Almelo hebben wij onderzoek gedaan naar drukoptimali- druk onder de plek waar de wond sche afwikkelvoorzieningen geven satie van orthopedisch maatschoeisel bij diabetes patiënten. Met heeft gezeten, om zodoende de kans aan dat de variatie in de drukvername het registreren en verminderen van drukken aan de voet- op het opnieuw ontstaan van het lagende effecten van deze voorziezoolzijde was het uitgangspunt. Bus heeft deze methode later bij ulcus te verkleinen. Klinische studies ningen nogal groot is. Dit betekent
zijn huidige werkgever in het Academisch Medisch Centrum in hebben tot op heden echter nog geen dat een voorziening bij de ene patiënt Amsterdam eveneens getest, samen met schoentechnicus Paul definitief bewijs geleverd dat maat- goed werkt en druk verlaagt, terwijl Mooren. In dit artikel bespreken we dit onderzoek.
schoeisel ook daadwerkelijk preven- dezelfde voorziening bij een andere
Variatie in druk
ring van veel betrokken specialisten Het voorspellen van het drukver-
tief werkt, hoewel de klinische erva- patiënt geen drukreductie oplevert.
Orthopedisch maatschoeisel wordt (artsen, schoentechnici, wetenschap- lagende effect van schoenvoorzievaak voorgeschreven aan diabetes pers) dit wel suggereert.
Piekdruk: 470
Uitgangssituatie
ningen op maat blijkt dus moeilijk.
Piekdruk: 413
Piekdruk: 385
Piekdruk: 315
achter grote teen
in loopzool
toplaag supplement
Na ophoging
Na meer afwikkeling
Na verandering
Figuur: Voorbeeld van optimalisatie van voetdrukken na een serie schoenaanpassingen in een diabetes patiënt met sterke beperking in de bewegingsuitslag van de grote teen
12
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Tabel: Resultaten van onderzoek
Als gevolg hiervan is in de wetenschappelijke literatuur voorgesteld, dat orthopedisch schoeisel geëvalu-
eerd en eventueel geoptimaliseerd zou moeten worden aan de hand van voetdrukmetingen. Het liefst vóórdat
de patiënt op het nieuwe paar schoenen de spreek-
kamer uitloopt. Daarom was het doel van deze studie te bepalen of het effectief en haalbaar is om op geleide
van voetdrukmetingen orthopedisch maatschoeisel van
Variabele
Resultaat
Aantal te optimaliseren regio’s (ROI’s)
13
Aantal patiënten
Gemiddeld aantal ronden van schoenaanpassingen Gemiddelde piekdruk in ROIs vóór optimalisatie Gemiddelde piekdruk in ROIs na optimalisatie
Variatie in drukafname in ROIs door optimalisatie Succes percentage
Gemiddelde tijd besteed aan totale sessie
diabetes patiënten te optimaliseren.
schoen in een ROI werden criteria
Het optimaliseren van een schoen
ze een klinische relevantie bete-
10
2.0
344 kPa 229 kPa 22-50% 100%
52 min.
opgesteld waarvan wij vonden dat
Voor deze studie werden 10 diabetes patiënten gese- kenis zouden kunnen hebben: een lecteerd die in het verleden een ulcus aan de voetzool- afname van 25% in de piekdruk of
zijde hebben gehad en hiervoor al eerder orthopedisch een afname in piekdruk tot onder de maatschoeisel (OSA) aangemeten hebben gekregen. 200 kPa (=20 N/cm2). De drukken in de schoen werden gemeten tijdens het lopen met het Pedar voetdrukmeetsysteem van de firma
Novel uit Duistland. Dit meetsysteem bestaat uit flexi-
Een geschikte benadering
bele 2-mm dikke meetzooltjes met honderd druksen- In totaal werden bij de 10 gemeten
soren die bovenop het supplement gelegd worden en patiënten, 13 ROIs geoptimaliseerd.
de verticale druk registreren. De zooltjes zijn via kabels Het aantal ronden van schoenaanverbonden met een datalogger die rond het bekken passingen varieerde tussen 1 en 3. wordt gedragen en die draadloos de drukgegevens naar Schoenaanpassingen
die
werden
een pc stuurt. Het resultaat van een meting levert piek- gedaan, betroffen het dieper leggen drukdiagrammen op zoals in de figuur weergegeven, van een regio, het toevoegen of
waarbij de warme kleuren (rood en roze) hoge piek- aanpassen van een (trans)metatardrukken weergeven.
sale of hallux ondersteuning, het
Na de eerste drukmeting werden specifieke regio’s aanpassen van de mediale voetge-
geselecteerd waar de druk te hoog bevonden werd en welf ondersteuning, het verwisselen aan de hand van schoenaanpassingen gereduceerd van de volledige toplaag van het
moest worden. Deze ‘Regions of Interest’ (ROIs) waren supplement en het verleggen van de de regio’s met de hoogste piekdruk of waar het ulcus het afwikkelpunt van de loopzool. eerder gezeten had. Maximaal drie ronden van schoen-
aanpassingen vonden vervolgens plaats. Na elke ronde De resultaten uit het onderzoek zijn van schoenaanpassingen werd het effect op de voet- weergegeven in de tabel en laten
drukken gemeten. De schoenaanpassingen betroffen zien dat de gemiddelde piekdruk in alle aanpassingen aan inlegzool of schoen, waarvan de 13 ROI’s van 344 kPa afnam tot
de schoentechnicus vond dat deze de druk in de ROIs 229 kPa na optimalisatie. Dit is een zou verlagen. Voor het succesvol optimaliseren van de afname van 33%. Van de 13 regio’s
Vervolg op pagina 14.
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
13
Vervolg van pagina 13.
werden er 12 succesvol geoptima-
het klinische behandelteam meer regio’s Amsterdam, Eindhoven en
drukafname en 1 op basis van een
schrijven en evalueren van ortho- volgende nummers van het vakblad
liseerd op basis van minimaal 25% afname tot onder 200 kPa. In de
figuur is een voorbeeld van opti-
malisatie te zien. De maximale tijd die benodigd was voor schoenopti-
malisatie, inclusief drukmetingen, was 77 minuten.
Deze resultaten tonen aan dat ortho-
pedisch maatschoeisel succesvol geoptimaliseerd kan worden in een redelijk tijdbestek. Het gebruik van
voetdrukmetingen om schoenoptimalisatie te sturen blijkt dus een
effectieve methode te kunnen zijn om substantiële drukafname in
risicogebieden van de diabetische voet te bewerkstelligen en tevens
de variabiliteit in het drukverlagende effect te verkleinen. Dit geeft
14
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
objectieve handvaten voor het voor- Twente participeren. In een van de
pedisch maatschoeisel bij patiënten zal uitgebreider op deze studie met diabetes. Een kwalitatief betere worden ingegaan. schoen is hiervan het gevolg.
Of deze schoenoptimalisaties ook
leiden tot een afname van recidive (herhaalde) voetulcera in deze
patiëntengroep is niet duidelijk.
Daartoe start binnenkort een grote, Sicco Bus is bewegingswetenschapper en door het AMC in Amsterdam geco- werkzaam als senioronderzoeker bij de
ördineerde, studie naar de effec- afdeling Revalidatie van het Academisch tiviteit van het optimaliseren en Medisch Centrum in Amsterdam en bij
monitoren van de drukverlagende de afdeling Chirurgie van het Twenteborg eigenschappen van orthopedisch Ziekenhuis in Almelo. Rob Haspels is
maatschoeisel in het voorkomen schoentechnicus en partner van Elferink
van recidive ulcera bij diabetes. In Orthopedie in Deventer. Hij is daarnaast deze gerandomiseerde trial zullen werkzaam als schoentechnicus voor de
acht diabetische voetencentra en zes diabetische voetenpoli van het Twenteborg schoentechnische bedrijven in de Ziekenhuis.
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
15
Trends voorjaar 2008
Bijzondere zolen – stiekem versierd
Bram de Vries
De afgelopen seizoenen zijn zo langzamerhand alle onderdelen van de schoen door mode-invloeden
vernieuwd. De leesten zijn van normaal, via extreem nu weer redelijk normaal geworden, het leer krijgt
leeronvriendelijke behandelingen om het extra zacht en soepel te maken en de optiek ervan varieert van hoogglans lak tot matte olifantstructuur. En bij de modellering worden alle tendensen door elkaar gebruikt zodat retro en futuristisch in één model te zien zijn.
Stiekem versieren
een ‘plaatje’ zijn vrij nieuw. En bij plaatje kunt u zowel
Nadat jaren geleden basic modellen denken aan een 70-er jaren behangdessin, een tattoo of
tot not done gebombardeerd zijn, poësieplaatje als aan een gelaserd kladpapiertje. Van
is de belangstelling gegroeid voor alles mag onder de schoen afgebeeld worden, als er
stiekem versieren, want hoe een goed ‘maar iets gebeurt’. U zult zeggen, je loopt het er meteen verkopende basic schoen te maken vanaf, klopt helemaal, maar het is een in en verkoopals geen detaillist een basic schoen prijs verhogende tendens die door de consument zeer
meer wil inkopen? Juist, door er een gewaardeerd wordt, zowel dames-, heren- als bij kindergezellige voering in te zetten. Net nu schoenen. we aan een gekleurde, gestreepte,
gebloemde of wat voor andersoor-
Hoge hakken
tige voering dan ook gewend zijn Wat is er verder nieuw in schoenmodeland? De platte geraakt, is het de beurt aan de zolen. ballerina’s blijven, zowel met leren als met rubber/
Rubber zolen met een fraai, vaak kunststof sportzool. Veelal hebben ze een elastiekje in de
grafisch patroon zijn al wat langer hiel, zodat de niemendalletjes tenminste aan de voeten op de markt, maar leren zolen met blijven zitten. Ook van belang is een zacht voetbed.
Naast ballerina’s passen hoge hakken nog steeds erg in het modebeeld. U zult ze, net als nu, overdag vooral
door jonge vrouwen gedragen zien worden; de oudere
consument laat ze in de kast staan tot ze ‘s avonds in theater of concertzaal kan gaan zitten. Meiden die op een middelbare school zitten, blijven op van die 80-er
jaren 5 cm hakken lopen met een korte leest. En bij die doelgroep worden nog steeds alle stijlen en hakken
afgewisseld. Wat dat betreft dus weinig nieuws onder de -volgend jaar hopelijk wel volop schijnende- zon.
Gelakte teennagel Doordat we afgelopen jaar een zomer hebben gehad met weinig zon, zijn veel sandalen en slippers onverkocht gebleven. Daardoor zijn vooral wat dichtere schoenen
door de Nederlandse detailhandel ingekocht voor
zomer 2008. Gelukkig zit daar juist veel vernieuwing
in. Door de invloed van de jaren 80 op de hedendaagse mode, zijn pumps en ballerina’s met een kleine open tenen terug. Waren de sandaletten de afgelopen zomers nogal open en werden alle tenen royaal getoond, nu
mag alleen de gelakte nagel van de grote teen gezien 16
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
worden. Daarnaast zijn open gelengen en open hielen terug aan het modefront, styling items die er lang niet
waren, nieuw zijn voor de jonge consument terwijl de oudere een Aha-Erlebnisch zal hebben.
Structuren Bij de materialen zijn diverse leersoorten belangrijk.
Voor een sportieve schoen zou u een vegetaal gelooid leer moeten gebruiken. Hierin zijn vaak mooie bruin-
tinten te vinden, voor de zomer vooral de wat lichtere gaten is aan de hand met de gespen
tonen uitkiezen, en die dan combineren met wit. Casual en nagels. De gewone 20 of 24 mm schoenen hebben meestal een leer met een ‘natuurlijk’ gesp wordt vervangen door een structuur. Natuurlijk tussen haakjes, het is ook vaak grotere óf door een kleinere en de een präg, wat het voordeel heeft dat de structuur op de nagels worden klein en bol of groot
hele huid gelijkmatig is. Voor de nettere schoen worden en plat. Vul verder maar in: stiksels
gladde vitello’s gebruikt, waar de finish dan extra belang- extra fijn, twee of drie rijen naast rijk is. Topfabrikanten gebruiken tegenwoordig pure elkaar en gecombineerd met grove
alcohol om bepaalde leersoorten te finishen; de resultaten handstiksels, de variaties zijn schier hiervan zijn spectaculair. Let er bij het finishen op dat eindeloos. Het groter en/of kleiner
de schoen niet helemaal uniform wordt; de neus moet maken van bestaande elementen wat donkerder gepoetst worden, wat dan naar de bal/ wordt in de ontwerpwereld wel ‘het
op de wreef lichter wegloopt. Mede door de trend van spelen met verhoudingen’ genoemd. het combineren van contrasten, is er ook een behoorlijk Als u er nu maar genoeg mee speelt, aanbod in lak. Mooi om alleen te gebruiken, geweldig komt het met de verhouding tussen
om te combineren. Voor vrouwen én mannen. En dan uw inspanning en de verkoop ook niet chique en stijfjes, maar denk aan sportschoenen in wel goed. Succes. lak. Nieuw is pull up lak. Het heeft hetzelfde effect als pull up leer, maar dan met een laklaag.
Vetergaten
Bram de Vries werkt als free-lance schoenontwerper, geeft trendinformatie aan zowel schoenhandel (toelevering en detail) als
Accessoires kunnen zoals bekend een schoen maken of sportkledingfabrikanten en publiceert in breken. De verkeerde vetergaten of veter kunnen van een SchoenVisie. jong bedoeld model een ongelooflijke tut maken. Er is
een tendens dat de vetergaten groter worden. Zijn ze nu meestal 9 mm, volgend voorjaar moet u minstens 10 of
zelfs 12 gebruiken. 9 of 10 lijkt weinig, maar het verschil is duidelijk te zien. Dit voorjaar wel mat zilveren vetergaten gebruiken s.v.p.. Iets soortgelijks als met de veterORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
17
Klinische les:
Ernstige letsel van de voet partiële amputatie op maat met behoud van beenlengte en eindbelastbare stomp
W.Zinger, H.R.Holtslag en E.J.M.M.Verleisdonk
Meer dan 90% van de amputaties van het onderbeen wordt gevoel meer vanaf het enkelgewricht. uitgevoerd vanwege kritische ischemie door arteriële insuf- Daarnaast bestond een gecomplificiëntie. Zelfs wanneer alleen de voet ischemisch is, wordt ceerde enkelluxatiefractuur, die het
vrijwel altijd voor het niveau van het onderbeen gekozen, omdat mogelijk maakte van buiten direct in
de doorbloeding van het distale deel daarvan in die omstandig- het enkelgewricht te kijken. Tevens heden zo marginaal is, dat een lager niveau van amputatie was er een comminutieve, gecomprognostisch niet verantwoord is. Amputatie door of op het pliceerde tibiaschachtfractuur aan
niveau van de enkel is namelijk riskant vanwege circulatoire dezelfde zijde. Vanwege het ernstige problemen en geeft een grote kans op wondgenezingsstoor- voetletsel werd direct gekozen voor
nissen. Bij jonge patiënten met een ernstig traumatisch letsel een amputatie, volgens Syme (zie van de voet bestaat er echter in principe geen doorbloedings- figuur 1c). Daarbij werd de voet stoornis. Daarom zou, als er bij hen een indicatie voor ampu- door het bovenste spronggewricht tatie is, toch gekozen kunnen worden voor een lager niveau, dat geamputeerd wil zeggen rond de enkel of de voet.
en
werden
beide
malleoli alsmede het kraakbeen van de distale tibia verwijderd. Daarna
In dit tijdschrift werden voor het laatst in 1972, door kon met resterende subcutis en huid
De Vetten, het ernstig voettrauma met amputatie en van de hakregio en de voetzool de amputatie-niveau besproken. Het behoud van het stomp worden bedekt. De gecomplionderbeen heeft niet alleen een belangrijk psycho- ceerde tibiafractuur werd vervolgens
logisch, maar ook een fysiek voordeel voor zowel met behulp van een fixateur externe jonge als oudere patiënten. Een eindbelastbare stomp behandeld. Het lengteverschil van waarmee zonder aanvullende prothese in huis gelopen het geopereerde ten opzichte van het
kan worden, maakt het bijvoorbeeld mogelijk om in de linker been bedroeg uiteindelijk 7 cm nacht zonder hulpmiddelen naar het toilet te gaan. Door (zie figuur 1c). Na genezing van de
de betere stabiliteit van een eindbelastbare stomp is het stomp en consolidatie van de tibiaBijgaand artikel werd geschreven door mevr. W. Zinger en H.R. Holtslag en E.J.M.M. Verleisdonk. Mevr. W. Zinger is werkzaam als assistent-geneeskundige in het Revalidatiecentrum De Hoogstraat. H.R. Holtslag, revalidatiearts en E.J.M.M. V erleisdonk, chirurg, zijn werkzaam bij het Universitair Medisch Centrum te Utrecht. Het artikel is overgenomen uit het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (7 april 2007), Postbus 75971, 1070 AZ in Amsterdam. Tel. 020 662 01 50; e-mail:
[email protected].
18
mogelijk om met een prothese of schoenvoorziening fractuur kon een zogenaamde symemeer fysieke inspanning te verrichten.
prothese met artificieel enkelge-
De bekendste amputaties op het niveau van de enkel wricht worden aangemeten (figuur en de voet zijn alle vernoemd naar chirurgen die in het 2). Een jaar na het ongeval is patiënt
verleden voor het eerst een dergelijke ingreep hebben weer gestart met zijn werk. Hij beschreven, zoals Syme, Pirogoff en Chopart (figuur 1). werkt nu meer dan 50 uur per week, In deze klinische les bespreken wij 3 patiënten met een waarbij hij zonder noemenswaar-
zeer ernstig voetletsel bij wie een dergelijke ‘sparende’ dige problemen overwegend zeer amputatie heeft plaatsgevonden, waarna zij in staat waren zware fysieke arbeid kan verrichten. hun lichamelijk zware beroep volledig te hervatten.
Patiënt A
Patiënt B Een 22-jarige marktkoopman, werd
Een 25-jarige landbouwer, raakte betrokken bij een op zijn scooter aangereden door ongeval, waarbij een landbouwwerktuig met rups- een auto, waarbij zijn linker voet banden over zijn rechter voet reed. De gehele voet was bekneld raakte tussen het spatbord
‘geplet’ en volledig van huid ontdaan. De voorvoet was van zijn scooter en de trottoirband.
nauwelijks nog gevasculariseerd en patiënt had geen Bij binnenkomst in ons ziekenhuis
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
bleek hij als enig letsel een ernstige, rondom huis kan hij korte afstanden gecompliceerde fractuur van zijn lopen zonder prothese. linker voet te hebben ter hoogte van
de metatarsalia en de voetwortel.
patiënt C
Distaal daarvan leek de vascularisatie Een 32-jarige huisschilder, reed een op dat moment voldoende, zodat in trein over de rechter voorvoet na
eerste instantie getracht werd de voet een mislukt tentamen suicidii, met
te behouden. Er werd osteosynthese een traumatische voorvoetamputatie
verricht met K-draden en schroeven. als gevolg (figuur 4). Er waren geen Er leek voldoende vitaal huidweefsel andere traumatische letsels. Bij hem aanwezig om de wonden situatief te werd gekozen voor een aanvullende sluiten.
amputatie op het niveau van het
Twee dagen later viel bij wond gewricht van Chopart, dat wil zeggen
inspectie de vascularisatie van de tussen de talus en het os naviculare voet echter sterk tegen. Er werd aan de mediale zijde, en de calcaneus
daarom besloten tot een zogenaamde en het os cuboideum aan de laterale pirogoff-amputatie (zie figuur 1b), zijde (zie figuur 1a en 4c). Ondanks waarbij exarticulatie in het bovenste het verlies van weke delen was het spronggewricht plaatsvindt en de mogelijk om de lange extensorpezen
malleoli en het kraakbeen van de van de voet aan de fascia plantaris distale tibia worden verwijderd. te hechten. Hierdoor werd enerzijds Het achterste twee derde deel van bedekking van de stomp verkregen
de calcaneus werd behouden en dit en anderzijds werd hiermee voorgedeelte werd vervolgens 90° naar kómen dat in een later stadium een
onderen gekanteld en aan het reste- spitsstand van de achtervoet zou
rende deel van de tibia gefixeerd optreden. De huid waarmee de door middel van een tibiocalca- stomp werd bedekt, leek toen reeds neale artrodese met behulp van een avitaal. Enige dagen later bleek deze fixateur externe. Ten opzichte van necrotisch. Na verwijdering van dit
het rechter been was na de ingreep necrotische weefsel werd in tweede slechts een verkorting van 3 cm instantie door de plastisch chirurg
opgetreden. Na consolidatie van een vrije gevasculariseerde trans-
de tibia en de gekantelde calcaneus plantatie van een onderarmspier kon een simpele schoenvoorziening naar de voorvoet uitgevoerd met
met hoge schacht worden aange- microchirurgische vasculaire anasto-
tekening 3 niveaus van partiële figuur1. 1. Schematische Schematische tekening vanvan de 3deniveaus van partiële meten (figuur 3). Gezien de aard van mosen, waarmee een goede stomp-figuur
patiënts beroep, met lange werk- bedekking kon worden verkregen voetamputatie: (a) voetamputatie volgens Chopart, dat wil zeggen dagen en veelvuldig uren achtereen (figuur 5).
tussen de talus en het os naviculare aan de mediale zijde, en de calca-
staan, werd later overgegaan op Na een jaar was patiënt in staat goed neus en het os cuboideum aan de laterale zijde; (b) volgens Pirogoff,
een prothese-voorziening. Patiënt te lopen. Met een halfhoge schoen- waarbij de calcaneus naar onder is gekanteld en aan het crus is vastis nu in staat om zijn werk zonder problemen uit te oefenen. In en
gezet; en (c) volgens Syme door het talocrurale gewricht; aangegeven
Vervolg op pagina 20 is het verschil in beenlengte dat ontstaat door de amputatie. ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
19
a
b
Figuur 2. Uiteindelijk resultaat bij patiënt A na een amputatie volgens Syme: (a) zonder prothese en (b) met prothese; let op de mogelijkheid tot scharnieren in het artificiële enkelgewricht.
a
b
c
Figuur 3. Uiteindelijk resultaat bij patiënt B na een amputatie volgens Pirogoff: (a) zonder prothese en met een licht beenlengteverschil, dat door patiënt wordt gecompenseerd door een lichte flexie van het contralaterale kniegewricht; ( b) dezelfde patiënt met een koker, waardoor het beenlengteverschil gecompenseerd wordt; (c) patiënt met de koker in een confectieschoen.
Vervolg van pagina 20.
voorziening (zie figuur 5c) heeft hij zijn beroep weer opge- Een onderbeenamputatie is dan weliswaar een snelle en pakt, waarbij hij ook een hoge schildersladder goed kan veilige optie, maar dwingt de patiënt altijd tot het gebruik
beklimmen. Vanwege het tentamen suicidii werd patiënt van loophulpmiddelen, zoals een prothese, een stok, een verwezen voor psychiatrische behandeling.
rollator of krukken. Bij min of meer geïsoleerde letsels
van de voet, zoals bij de drie hier beschreven jonge en
Geïsoleerd ernstig letsel aan de voorvoet komt in vredes- actieve patiënten, is het daarom zeker de moeite waard te tijd niet vaak voor. Het wordt wel vaak gezien in oorlogs- proberen een gedeelte van de voet te behouden. Hoewel
gebieden en dan vooral door explosies van landmijnen.2 de ingreep technisch lastiger is dan een onderbeenam3
Met name bij fors letsel van de weke delen moet nogal putatie, wordt zo een eindbelastbare stomp gecreëerd,
eens direct tot amputatie worden overgegaan. Ook indien waardoor de patiënten minder afhankelijk zijn van hulp-
in eerste instantie voor reconstructieve chirurgie wordt middelen, vooral in en rond het huis. Dankzij moderne gekozen, kunnen de resultaten tegenvallen, zodat op een prothesevoorzieningen zijn deze patiënten ook vaak in later tijdstip alsnog een amputatie moet worden verricht. staat om hun vroegere werkzaamheden te hervatten, 20
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
a
b
c
Figuur 4. Röntgenfoto’s van de rechter voet van patiënt C met ernstig voetletsel: (a) dorsoventrale en (b) laterale opname vóór de operatie; niet zichtbaar is de uitgebreide wekedelenschade aan de voorvoet; (c) laterale opname na een amputatie volgens Chopart.
zelfs, zoals in alle hier beschreven casussen, indien zij
Amputatie volgens Pirogoff
daarbij zwaar lichamelijk werk moeten verrichten.
De amputatie volgens Pirogoff werd in 1854 door de
Amputatie volgens Syme
Wereldoorlog werd deze ingreep vooral in Rusland en
Russische chirurg Pirogoff beschreven. Tijdens de Eerste
Bij onze eerste patiënt werd een amputatie volgens Duitsland vaak uitgevoerd. Eigenlijk is die een modiSyme verricht. Deze Schotse chirurg beschreef in 1843 ficatie van de syme-amputatie, waarbij Pirogoff echter een operatie waarmee door behoud van het onderbeen een amputatieniveau bereikte, dat een patiënt in staat
en een gedeelte van de voetzool een eindbelastbare stelt ook zonder prothese goed te functioneren.6 11 De stomp wordt verkregen.2 3 De amputatie verloopt door amputatie verloopt evenals bij de syme-procedure door het talocrurale gewricht (zie figuur 1c), waarbij de talus het distale deel van de tibia en fibula, maar nu blijft
en de calcaneus subperiostaal verwijderd worden. De het achterste deel van de calcaneus behouden. Dit deel
beide malleoli alsmede het kraakbeen van het distale wordt vervolgens 90° naar onderen gekanteld en onder
tibiagedeelte worden verwijderd en vervolgens wordt compressie aan de tibia gefixeerd. Door het kantelen het hielweefsel aan het periost van het distale tibiadeel van de calcaneus blijft het te belasten hielweefsel vast
bevestigd. Het hielweefsel van de voetzool wordt het te aan de calcaneus zonder het risico dat het loslaat.2 6-8 De belasten deel van de stomp, waarbij, door het uitnemen verkorting van het been bedraagt nu slechts 3-5 cm (zie van talus en calcaneus, een verkorting van het been van figuur 1b).2 6-8
6-10 cm ontstaat (zie figuur 1).2-6 Een eindbelastbare Van oudsher werd de syme-amputatie vaak verkozen stomp met een goede proprioceptie in het hielweefsel boven een pirogoff-amputatie. Dit kwam vooral doordat
zorgt ervoor dat de patiënt zich in en om het huis veelal de laatste minder bekend was, omdat het originele zonder hulpmiddelen kan verplaatsen. Ook kan op artikel niet in het Engels was verschenen,8 maar ook deze stomp gemakkelijk een prothese worden aange- vanwege beperkte prothesemogelijkheden. De vaak
meten, vaak met een scharnierend ‘enkelgewricht’ (zie slecht passende prothesen gaven vooral problemen in de figuur 2).
vorm van ulceraties van de stomp.2 Tegenwoordig echter
Er kleven ook nadelen aan deze amputatie. Zoals gezegd, zijn er veel betere fixatiematerialen voorhanden, zodat wordt bij de syme-amputatie het hielweefsel subperios- ook na een pirogoff-amputatie een functioneel goede en taal van de calcaneus gescheiden, waarbij gemakkelijk comfortabele prothese haalbaar is (zie figuur 3).5 6 8 doorbloedingsstoornissen kunnen optreden, door laedering van de A. tibialis posterior, zodat wondgenezings-
Amputatie volgens Chopart
problemen ontstaan.3 6-9 Een goede patiëntenselectie is Bij patiënt C werd een amputatie volgens Chopart
essentieel bij deze vorm van amputatie; slechte wekede- verricht, hetgeen in feite een exarticulatie is tussen de lenbedekking van de hak, open wonden en vasculaire talus en het os naviculare aan de mediale zijde, en tussen
stoornissen zijn contra-indicaties voor een amputatie op de calcaneus en het os cuboideum aan de laterale zijde dit niveau.2 10
(zie figuur 1a en 4). Door de Franse chirurg François
Vervolg op
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
pagina 24 21
A. van der Linden Centrum voor Voetklachten heeft twee vestigingen in het zuidwesten van Nederland. Behalve in onze vestigingen worden er ook spreekuren gehouden in ziekenhuizen en verzorgingstehuizen in de regio. Centraal staat een klantgerichte en multidisciplinaire aanpak bij het oplossen van voetproblemen op zowel medisch-functioneel en cosmetisch gebied, in samenwerking met de voorschrijvend specialist.
Voor onze nieuwe vestiging in Roosendaal zijn wij op zoek naar gemotiveerde kandidaten om ons team te versterken in de volgende vacatures:
MEDEWERKER ORTHOPEDISCHE VOORZIENINGEN / LEESTENMAKER Je gaat je deels bezig houden met werkzaamheden in de werkplaats om leesten en orthopedische voorzieningen te vervaardigen. Je ondersteunt je collega’s waar nodig en je kunt inspelen op nieuwe ontwikkelingen en technieken.
PRODUCTIEMEDEWERKER / SCHOENREPARATEUR Je werkzaamheden bestaan uit het verrichten van alle voorkomende technische bijstellingen en reparaties aan confectieschoenen (OVAC) en (semi) orthopedische schoenen (SOS/OS) Ook het verrichten van correctie-, en nazorghandelingen behoort tot jouw taken.
PODOTHERAPEUT Je bent een gediplomeerd podotherapeut met een eigen klantenkring. Je werkt zelfstandig in afstemming met de orthopedisch schoentechnicus. Je werkzaamheden bestaan met name uit het aanmeten en vervaardigen van inlays. Je bent verantwoordelijk voor je eigen dossiervorming alsmede het nazorgtraject.
Wij bieden: Een uitdagende en afwisselende functie binnen een dynamisch en innovatief bedrijf met een prettige werksfeer. Salariëring is afhankelijk van ervaring en prestaties. Uitgebreide functieomschrijvingen omtrent bovenstaande vacatures zijn te vinden op onze website: www.avanderlinden.nl Geïnteresseerden die zichzelf in een van bovenstaande profielen herkennen, kunnen hun schriftelijke sollicitatie met cv en pasfoto richten aan: A. van der Linden Centrum voor Voetklachten. T.a.v. Dhr. M. van der Linden Jan Vermeerlaan 253a 4703 KW ROOSENDAAL
Wij hebben de ambitie om marktleider te zijn in West Brabant en Zeeland op het gebied van orthopedische voorzieningen. Om onze ambitie waar te maken moeten we betere oplossingen hebben, productiever zijn, modernere technieken gebruiken en creatiever zijn dan anderen. De eerste stap is gezet, we hebben plaats genomen in een ultramoderne nieuwe huisvesting, voorzien van geavanceerde (state of the art) orthopedische meetinstrumenten en fabricage middelen. Om ons team te versterken zoeken wij:
een (bijna) afgestudeerde orthopedisch schoenmaker (M/V) •
Wil jij technisch voorop lopen binnen je vakgebied?
•
Wil jij daar een toonaangevende rol bij spelen (door initiatieven te nemen op nieuwe technische ontwikkelingen en methodieken)?
•
Een Nine to Five mentaliteit is niets voor jouw?
•
Wil jij voldoening hebben in je werk?
•
Ben je een team player?
•
Ben je een sparring partner voor je collega’s.
•
Heb jij de capaciteiten om een organisatie op sleeptouw te nemen?
•
Bij gebleken geschiktheid zijn er ruime mogelijkheden om je te ontwikkelen binnen ons bedrijf.
Binnen ons bedrijf zijn competitieve primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden van toepassing. Als jij iemand bent met bovenstaand profiel dan willen wij graag dat je meebouwt aan onze toekomst. Ook mensen die graag op freelance basis (willen) werken nodigen wij uit om te reageren. Durf eerlijk en kritisch te zijn tegenover jezelf en vul hem in: GESCHIKT ONGESCHIKT Wij hopen binnenkort je sollicitatie te ontvangen! A. van der Linden Centrum voor Voetklachten T.a.v.: Dhr. M. van der Linden Jan Vermeerlaan 253a 4703 KW ROOSENDAAL
Figuur 5. Uiteindelijk resultaat bij patiënt C: (a, b) zonder schoenvoorziening en (c) met schoenvoorziening; let in (a) op de diverse littekens als gevolg van de spierlaptranspositie door de vrije gevasculariseerde transplantatie van een onderarmspier naar de voorvoet. Het dragen van een normale schoen is hier goed mogelijk en er is een ongestoorde beweeglijkheid in het enkelgewricht.
Vervolg van pagina 21.
Chopart werd deze amputatie in 1743 beschreven. Groot
voordeel is dat er geen beenlengteverschil optreedt.2
Een schoenvoorziening is meestal voldoende om in het dagelijks leven goed te kunnen functioneren (zie figuur
5). De operatie kan technisch lastig zijn vanwege het
niveauverschil tussen de talus aan de mediale en de calcaneus aan de laterale zijde. Daarnaast moet men oppassen voor verstoring van de spierbalans rond de
enkel. Vooral als de achillespees zich verkort, ontstaat
een hinderlijke, moeilijk behandelbare spitsvoet. Door
de lange extensoren en met name de pezen van de M. Dames en Heren, in het verleden was men zeer creatief
tibialis anterior te fixeren aan de talus of de calcaneus is in het bedenken van niveaus van partiële voetampudeze storende complicatie bij de meeste patiënten wel te taties. Deze creatieve oplossingen dreigen door gemis voorkomen.2 10
aan ervaring en onbekendheid in onbruik te raken.
Prothese
delen: de patiënt kan zonder hulpmiddelen redelijk
Een amputatie op voetniveau biedt echter velerlei voor-
Na een partiële voetamputatie zijn er, om het lopen functioneren, vooral in en rond het huis, dankzij een
mogelijk te maken, diverse opties voor een prothese, direct eindstandig belastbare stomp. Met een prothesedat wil zeggen een lichaamsvervangend hulpmiddel, voorziening kan zware fysieke arbeid worden verricht,
dan wel een orthese, dat wil zeggen een lichaamson- zijn er minder problemen met functiebeperkingen dersteunend hulpmiddel. Een schoenvoorziening is van de knie en minder vaak klachten over hinderlijke
vaak een combinatie van beide. Bij een prothese na een fantoompijnen. Hoewel deze amputaties chirurgisch-
syme-amputatie kan men tegenwoordig gebruikmaken technisch lastig kunnen zijn, is bij jonge, maar ook bij van een siliconenvoering (‘liner’) tussen de stomp en oudere patiënten met een goede doorbloeding van de
de prothese en is er voldoende ruimte onder de stomp achtervoet een amputatie op voet- of enkelniveau om om een kunstmatig enkelscharnier te bevestigen. Dit is meerdere redenen aan te raden.
echter na een pirogoff-amputatie minder goed moge- Prof.dr.Chr.van der Werken, chirurg, gaf commentaar lijk. Na een amputatie op het niveau van Chopart is een op dit manuscript. normaal enkelgewricht aanwezig, waardoor een lagere
schoenvoorziening mogelijk is. Door verbeterde tech- Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteunieken kan de patiënt met behulp van een siliconenvoe- ning: geen gemeld. ring dan zelfs een confectieschoen dragen.12 24
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Aanvaard op 5 december 2006
Literatuur 1 Vetten AL de. Ernstig trauma van de voet, amputatie en amputatie-niveau. Ned Tijdschr Geneeskd. 1972;116:1436-8. 2 Gaine WJ, McCreath SW. Syme’s amputation revisited: a review of 46 cases. J Bone Joint Surg [Br]. 1996;78:461-7. 3 Chang BB, Bock DE, Jacobs RL, Darling 3rd RC, Leather RP, Shah DM. Increased limb salvage by the use of unconventional foot amputations. J Vasc Surg. 1994;19:341-8. 4 Geertzen JHB, Rietman JS. Amputatie en prothesiologie van de onderste extremiteit. Utrecht: Lemma; 2002. 5 Nakhgevany KB, Rhoads jr JE. Anklelevel amputation. Surgery. 1984;95:549-52. 6 Rijken AM, Raaymakers EL. The modified Pirogoff amputation for traumatic partial foot amputations. Eur J Surg. 1995;161:237-40. 7 Lammers EHF, Louwerens JWK, Hartog L de,
Abstract Serious foot injury: consider partial amputation designed to preserve leglength and a weightbearing stump. – Three patients with physically demanding jobs, a 25-yearold farmer, a 22-yearold market trader and a 32-yearold house painter, each suffered a traumatic injury of one foot. All three underwent amputation in which part of their foot was salvaged and were able to return to their physically demanding jobs. The first patient underwent a Syme’s amputation, the second a Pirogoff’s amputation and the third a Chopart’s amputation. A partial amputation of the foot has several advantages: patients are able to walk without walking aids, particularly in and around the house, due to the presence of a direct weightbearing stump. With a prosthesis patients may be able to resume their physically demanding jobs, there are fewer problems of functional restraint of the knee and phantom pain is rare. Although these amputations can be technically demanding, an amputation at this level in young as well as older patients with an adequate blood supply to the hind foot is worthwhile and to be recommended for several reasons.Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151:789-94.
Raaymakers ELFB. De Pirogoff amputatie. Nederlands Militair Geneeskundig Tijdschrift. 2001;54:72-6. 8 Taniguchi A, Tanaka Y, Kadono K, Inada Y, Takakura Y. Pirogoff ankle disarticulation as an option for ankle disarticulation. Clin Orthop Relat Res. 2003;(414):322-8. 9 Rommers GM, Vos LD, Groothoff JW, Schuiling CH, Eisma WH. Epidemiology of lower limb amputees in the north of the Netherlands: aetiology, discharge destination and prosthetic use. Prosthet Orthot Int. 1997;21:92-9. 10 Snyder AJ, Robbins JM. Lower extremity amputations: basis and outcome, a review of the literature. J Foot Ankle Surg. 1993;32:60-8. 11 Malakhova O. Nikolay Ivanovich Pirogoff (1810-1881). Clin Anat. 2004;17:369-72. 12 Söderberg B, Wykman A, Schaarschuch R, Persson BM. Partial foot amputations. Guidelines to prosthetic and surgical techniques. Helsingborg: Boktryck; 2001.
Noot van de redactie: In het artikel wordt bij de prothesevoorziening na een Syme ampu-
tatie gesproken over een scharnierend ‘enkelgewricht’. Destijds heeft Jo Hanssen, orthopedisch schoentechnicus van Hanssen Footcare
Orthopedische Schoentechniek in Landgraaf, zich met het vraagstuk bezig gehouden hoe in de beperkte ruimte onder de stomp een optimaal scharnier geconstrueerd kon worden. Hij kwam met de slimme
gedachte een rubberblokje onder de prothesekoker te monteren. Dit blokje werkt in feite als een ‘enkelscharnier’ en heeft diverse
bewegingsmogelijkheden (onder meer enige rotatie). Daarnaast Voor meer informatie: Universitair Medisch Centrum Utrecht, Postbus 85.500, 3508 GA Utrecht. Revalidatiecentrum De Hoogstraat: mw.W.Zinger, assistent-geneeskundige; hr.H.R.Holtslag, revalidatiearts. Afd. Heelkunde: hr.dr.E.J.M.M.Verleisdonk, chirurg. Correspondentieadres: hr.dr.E.J.M.M.Verleisdonk (
[email protected]).
is het een lichte oplossing vergeleken met het gewicht van andere prothesescharnieren. Naast het rubberblokje bestaat de prothese uit
nog een aantal andere elementen. Een en ander is beschreven in het boek van K. Postema ‘Orthopedisch maatschoeisel in de medische
praktijk’, waarin de nodige referenties naar de literatuur zijn opge-
nomen (Bohn Stafleu Van Loghem Houten/Antwerpen: 1991, ISBN: 9031311030). Voor een goede functie is het essentieel dat het rubberblokje goed wordt uitgelijnd: ook hiervoor werd een hulpmiddel ontworpen.
P.J.A. ten Hengel, revalidatiearts
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
25
Jaap de Boer
Tante Afi Mijn paskamer in het Amsterdamse AMC heeft zich gevuld
met de geur van kerrie en gebraden kip. In de behandelstoel zit een voluptueuze Surinaamse vrouw die smakelijk vertelt over
haar kookkunst. Bij het aanhoren van haar relaas loopt het water mij in de mond. Wanneer ik langzaam de gipswikkel uitknijp hoor ik een plotseling een schreeuw: “U maakt mij vies schoenmaker.” Drie druppels gipswater parelen langs het onderbeen van mevrouw Afi Purperhart naar beneden. De luide boze stem
komt niet overeen met het olijke gezicht en de bijbehorende pretoogjes; een schaterlach volgt. Haar gouden tanden glimmen
in het middaglicht. Haar voeten, misvormd door de lepra, worden opgemeten voor een paar orthopedische schoenen.
Suriname
maker noem mij zoals iedereen asjeblief Tante Afi, vertelt
De vrouw praat honderduit over dat er eigenlijk niet is ingebroken. Toen ze haar vlieghaar kinderen en kleinkinderen ticket wilde gaan aanbetalen bleek haar gespaarde geld
waarvan de meeste om de hoek resi- uit haar slaapkamer verdwenen. Ze vermoedt dat de deren. Haar moeder van 89 woont dader een van de foute vriendjes van haar kleinzoon is. nog in Suriname en wordt over drie maanden negentig. De schoenen
Klederdracht
moeten voor die tijd gereed zijn want Vandaag gaat ze na onze afspraak, met pijn in haar hart,
anders kan ze de reis niet maken. naar de ‘Bank van lening’ om haar prachtige gouden Na het gipsen verlaat mevrouw de sierraden te belenen. De passchoenen zitten goed en paskamer.
met de toezegging dat de schoenen over vier weken
Eitje
Een maand later tref ik een opgewekte tante Afi in
klaar zijn verlaat ze behandelruimte.
Enkele weken later tref ik mevrouw vol Surinaams ornaat in de wachtkamer. De goedPurperhart voor het passen van de lachse dame heeft alle bekijks in haar klederdracht en
schoenen. De, eerst zo opgewekte geniet zichtbaar van de aandacht. Haar cognackleudame, zit sip voor haar uit te kijken. rige schoenen afgezet met ‘echt’ slangen- en reptielleer De luide, lachende spraakwaterval is passen prima en tante Afi loopt weer als een oudere
verworden tot een stilstaand beekje. kievit. Als dank heeft ze keksi; Surinaamse cake, voor Voorzichtig probeer ik het gesprek mij meegebracht. op gang te brengen door te vragen
of wat er aan schort. Eigenlijk wil ze
Bankbiljetten
er niet over praten maar uiteinde- Bij de controle afspraak, een week later, word ik
lijk wil ze toch haar eitje kwijt. Haar onthaald met roti. “De magere schoenenman moet beter spaargeld is gestolen en mogelijk eten”, zegt de volslanke Surinaamse; ik lach harte-
gaat haar verjaardagstrip niet door. lijk met haar mee. Als ik de schoenen van binnen wil Ik informeer hoe de inbraak heeft inspecteren, wil tante Afi de schoenen niet uittrekken.
plaatsgevonden en of er al daders Ik frons de wenkbrauwen en roep de hulp in van haar
zijn aangehouden. Tante Afi, schoen- meekomen dochter; mevrouw is niet te vermurwen. Als 26
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Column
“Dat jongetje was er ineens…” “Afhankelijk zijn van mijn orthopedische schoenen is een angstig idee. Daar ben ik inmiddels aan gewend, uiterste redmiddel dreig ik met afgrijselijke zweren en uitstel van haar reis; dit helpt. Aan de binnenkant neem ik bij beide voeten enkele drukplekjes op de tenen waar;
ik neem de schoenen onder luid protest van mevrouw
Purperhart mee naar de werkplaats. Daar ter plaatse haal ik de supplementen uit de schoenen en knobbel de schoenen lokaal uit. Bij het terug plaatsen van de
dikke kurken binnenwerken lijken deze niet meer in de schoenen te passen; heb ik links en rechts verwisseld? Ik
onderwerp de schoenen aan een nauwkeurige inspectie; waarom past dit niet meer? Ik ga met mijn hand in de hoge schoen en voel bij de neus een verdikking; losge-
laten kurk? Ik trek het materiaal uit de schoen; een
papieren zakje gevuld met bankbiljetten; de rechter
schoenen bevat eenzelfde extra inhoud. De smokkelaar in mij wordt wakker. Ik schuur een holte uit de dikke
kurklaag en plaats daar de bankbiljetten. Het geheel dek ik af met een dun laagje kurk en verlijm de ‘contra-
bande’ met rubberlijm. Ik lever de aangepaste schoenen af en werp tante Afi een blik van verstandhouding toe; een zucht van verlichting en een Surinaamse grap zijn
mijn honorarium. Ik wens haar een goede reis en fijn verblijf in de kolonie en neem afscheid.
Bestemming Enkele weken later zap ik naar de lokale Amsterdamse zender; een reportage over drugsmokkel vanuit de
voormalige overzeese gebiedsdelen. Plots duiken daar op het beeld, in het Marechausseedepot de schoenen
maar aanvankelijk was dat moeilijk. Zelfs als ik in de nacht uit bed ga, moet ik even snel een van mijn laarsjes
aantrekken anders kan ik niet lopen. Inmiddels loop ik ruim 20 jaar op orthopedische schoenen. Mijn ervaring
is dat simpele zwarte laarsjes het minst snel vervelen en overal bij passen. Hoe creatiever het ontwerp, hoe
meer mijn schoenen opvallen en dat wil ik niet. Mijn voeten zijn door reuma vergroeid en dan zorgt iedere
toevoeging ervoor dat mijn schoenen nog groter ogen. Inmiddels ben ik eraan gewend dat iedereen naar mij
kijkt omdat mijn voeten vergroeid zijn. Als ik lezingen
geef aan schoolkinderen dan begin ik er altijd zelf over. Vragen komen er toch. En dat werkt goed. Kinderen
mogen altijd alles vragen en ik probeer zo duidelijk mogelijk te antwoorden. Vooral het psychologische aspect van het dragen van orthopedische schoenen
is groot. Ik heb dit jaar een boek geschreven over een jongetje van 11 jaar dat orthopedische schoenen moet
gaan dragen. Ik moest over hem schrijven. Dat jongetje was er ineens. Hij is vooral erg boos. Dat ben ik nooit
geweest. In mijn omgeving werden orthopedische schoenen gedragen. Wel heel erg lelijke. En toch ben ik
nooit boos geweest. Ik heb er wel lang over gedaan om die stap te nemen. Het is een kwestie van tijd. Een proces
dat je moet doorlopen. Ik ben tot het besef gekomen dat er belangrijker zaken in het leven aandacht verdienen dan de vorm van mijn schoenen.”
V. Hazelhoff (60, schrijfster)
www.queridokind.nl
van mevrouw Purperhart op. Orthopedische schoenen met uitgeholde binnenzolen als bergplaats voor cocaïne; een wee gevoel in de buik maakt zich van mij meester.
De volgende dag bel ik met lood in de schoenen mijn
Surinaamse ‘tante’. Na enkele pogingen heb ik haar aan de lijn. Voorzichtig informeer ik naar haar reis en verblijf
in Suriname. Na het reisverslag bedankt zij mij hartelijk
voor het verstoppen van haar kapitaal; dit was goed op
de plaats van bestemming aangekomen. En hoe het er nu met haar schoenen gaat? Ze zit even zonder want die worden op Schiphol bij de schoenmaker gerepareerd…
Opgetekend door Mariska van Vondelen ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
27
Jaap de Boer
Osteogenesis Imperfecta
In onze samenleving worden dagelijks honderden baby’s geboren. Verreweg de meeste zwangerschappen eindigen goed. Maar in sommige gevallen laat Moeder Natuur een steekje vallen; men kan dan spreken van een aangeboren afwijking. Osteogenesis
Imperfecta (O.I.) is een aangeboren en erfelijke aandoening van het bindweefsel. O.I. berust meestal op afwijkingen in het
erfelijke materiaal, het DNA, in één van de genen die de aanmaak van het collageen regelen. Deze genen zijn gelegen op de chromosomen 7 en 17. Erfelijk materiaal wordt van ouder op kind doorgegeven. Zo kan O.I. dus van generatie op generatie
overgedragen worden. In de meeste gevallen is O.I. dominant erfelijk. Dat betekent dat wanneer iemand O.I. heeft, bij elke zwangerschap de kans 50% is dat het kind O.I. heeft. Het maakt daarbij niet uit of iemand zelf de eerste met O.I. is in de familie of dat hij zijn O.I. geërfd heeft van één van zijn ouders.
• De breuken ontstaan meestal pas na het eerste levensjaar en ze komen dus zelden voor bij de geboorte;
• bij ongeveer 50% is er sprake van slechthorendheid; • de lengte is veelal onder het gemiddelde;
• de botten groeien meestal maar krom in lichte mate;
• ‘Wormian bones’ röntgenfoto’s laten een ‘mozaïekschedel’ zien;
• vaak zijn de gewrichten overbeweeglijk; • blauw oogwit. TYPE I B:
Deze vorm is dezelfde als type 1A, maar met als extra verschijnsel gebitsafwijkingen, dentinogenesis
Breekbaar
imperfecta.
Letterlijk vertaald betekent Osteogenesis Imperfecta: TYPE II:
onvolmaakte botvorming. Deze naam is echter onvol- Dit wordt wel eens de letale of dodelijke vorm genoemd. ledig. Niet alleen het bindweefsel in het bot is afwij- De verschijnselen zijn:
kend, maar ook het bindweefsel op andere plaatsen • Veel breuken, vaak ook al bij de geboorte;
in het lichaam, zoal s in de gewrichtskapsels en in het • een week schedeldak, er is vrijwel geen verbening van gebit. Het meest opvallende kenmerk is de grote breek-
de schedel;
baarheid van het skelet. Door een kleine oorzaak, zoals • misvormingen van armen, benen en ribben;
een niesbui of een plotse beweging kan een botbreuk • kinderen met deze vorm worden vaak dood geboren ontstaan. Het aantal botbreuken dat iemand met O.I. tijdens zijn leven op loopt kan variëren van enkele tot
of overlijden kort na de geboorte.
tientallen. Deze aandoening is zo variërend in vorm dat TYPE III:
er een grote verscheidenheid bestaat in gradatie van Deze vorm heeft als verschijnselen:
deze aandoening. O.I. komt in ons land voor bij 1 op de • Grote breekbaarheid van de botten; 15.000 – 20.000 mensen.
• Sterk achterblijven in groei;
Welke types onderscheidt men?
• Vaak een relatief groot hoofd met karakteristieke
TYPE I A:
• Kromgroeien van armen, benen en rug; vorm: breed voorhoofd, spitse kin;
Dit is de meest voorkomende vorm. De verschijnselen • Bij de geboorte meestal kromme onderbenen; zijn:
• Blauw oogwit, later vaak wit;
• Breekbare botten. De mate van breekbaarheid kan per • Soms is er sprake van gehoorverlies; persoon sterk verschillen. Gemiddeld zijn er minder • Soms dentinogenesis imperfecta; breuken dan bij de andere types; 28
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
• Veroorzaakt vaak een duidelijke handicap.
kende voetvorm (O.I. type III) maatschoeisel noodzakelijk is. Elke beweging tijdens het gipsen lijkt bijzonder pijnlijk TYPE IV A:
te zijn; het optillen van het onderbeen, het plakken van
de gipsstrip en het gipsen. Bij het masseren van de gips is
De ernst van deze vorm kan sterk variëren. De verschijn- de grootste voorzichtigheid geboden; geen onverwachte selen zijn:
bewegingen om welk botje dan ook te breken. Een inten-
• Breekbare botten. De mate van breekbaarheid kan sieve klus waarbij het ‘slachtoffer’ de stembanden testte. variëren van licht tot ernstig;
• kromgroeien, variërend van matig tot ernstig;
Bij de pas moet alles rondom de kwetsbare plekken, zoals de enkels, goed in ogenschouw worden genomen.
• het oogwit kan normaal van kleur zijn of aanvankelijk Het supplement kan van een zacht materiaal (bijvoorblauw en later wit;
• soms is er sprake van gehoorverlies. TYPE IV B:
beeld EVA) worden opgebouwd, afgewerkt met plasta-
zote en PPT. Ook de loopzool dient van een EVA-materiaal te zijn. Voor de schacht verdienen zachte en soepele
materialen de voorkeur, gecombineerd met hielstijven
Deze vorm is dezelfde als type IV A, maar met als en neuzen voor diabetici. Het inschot zal van het type
extra verschijnsel gebitsafwijkingen, dentinogenesis schaatsschoenen moeten zijn zodat de schoen zonder imperfecta.
wringen kan worden aangetrokken.
Behandelmogelijkheden
Samenvatting
Op allerlei manieren is er geprobeerd O.I. te genezen. Osteogenesis Imperfecta is een aangeboren en erfelijke Medicamenten en vitaminen werden gebruikt, zonder aandoening van het bindweefsel. Het leven voor mensen succes. Ook nu is er geen behandeling die O.I. kan met O.I. is een persoonlijk verhaal. De gevolgen kunnen
genezen. Wereldwijd wordt er nu ervaring opgedaan voor iedereen met O.I. heel verschillend zijn. Bovendien met bifosfonaten, die de hoeveelheid en sterkte van het gaat ieder op zijn eigen manier met de ziekte om. bot doen toenemen. Het is nog onduidelijk welke invloed Maatschoeisel heeft hier een positieve bijdrage deze stoffen hebben op de botten van de mensen met O.I., geleverd omdat een goede voetbemaar het lijkt erop dat het een gunstige uitwerking heeft scherming noodzakelijk is; er is op de pijnbeleving en de frequentie van botbreuken. een botbreuk voor je het weet. Uitgezocht moet nog worden op welke leeftijd er precies gestart kan worden met het toedienen van deze stoffen.
De schoenvoorziening Uitgangspunt is dat de voet en voetgewrichten onder-
steund moeten worden. Indien er een afwijkende vorm is dient de vorm geaccepteerd te worden. In onze casus betreft het een vierjarige jongen, waarbij wegens de afwij-
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
29
10 tips..
over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)
Mariska van Vondelen
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen klinkt als een moeilijke manier van ondernemen, en dat hoeft het helemaal niet te zijn. Na het lezen van de onderstaande tips, zult u trots
zijn op uzelf. Waarom? Omdat u in de afgelopen jaren al veel
tips in deze rubriek heeft gekregen die, zonder dat u het wist, te maken hebben met Maatschappelijk Verantwoord Onder-
nemen. Het ondernemen volgens de 3 P’s: people, planet, profit en de 3 M’s: mens, milieu en maatschappij. Het gaat allemaal om het vinden van een goed werkbare balans.
1
Personeelsbeleid U werkt met mensen en als u volgens MVO
werkt dan zorgt u voor een duurzame samen-
4
Energie Kijk eens om u heen. Hoeveel lampen branden de hele dag in uw bedrijf? Zijn dit
werking met uw personeel. U investeert in opleidingen dure en energieslurpende halogeenlampen of gebruikt en u investeert in een goede werkplek. Daarnaast zorgt u spaarlampen? Kunnen sommige lampen ook gewoon
u voor een goede werksfeer. De werknemers krijgen uit? Hoe hoog staat de verwarming? Hangt de thermosruimte om te ontwikkelen en te groeien. Ook organiseert taat niet te dicht bij de buitendeur? Hoeveel computers u regelmatig personeelsuitjes. Ook dit kan op de MVO- staan de hele dag aan, terwijl ze bijna niet gebruikt
manier. Ga bijvoorbeeld een dagje klussen bij de biolo- worden? Met een beetje bewustzijn, is veel energie te
gische boerderij. Via internet zijn talloze MVO-uitjes besparen. Daarnaast kunt u ook kiezen voor het gebruik te vinden. U zult zien hoe leerzaam dit is en hoeveel van ´groene´ stroom. voldoening uw personeel en uzelf hieruit halen.
2
Cliënten Als u transparant bent in uw informatievoor-
5
Kantine In de kantine puilt de vuilnisbak vaak uit
van de plastic bekertjes en de plastic roer-
ziening naar uw cliënten toe en een goede staafjes. Kies voor aardewerk en koop een energiebespa-
langdurig duurzame relatie met uw cliënten opbouwt, rende vaatwasmachine waarvan u de tijd kunt instellen,
dan bent u maatschappelijk verantwoord aan het onder- zodat deze begint te werken op het goedkope uur (na nemen. Dus leg folders in de wachtkamer, organiseer 23.00 uur). De afvalberg in de kantine wordt hierdoor open dagen en zorg dat het bedrijf goed (telefonisch) kleiner en u bespaart geld. bereikbaar is. Behandel uw cliënt als een goede vriend, die graag bij u op bezoek komt.
3
Leveranciers
6
Afval in de werkplaats Stukjes leer, stukjes ijzer, stukjes draad.
Het ligt aan het eind van de dag op de grond
Ook de relatie met uw leveranciers is belang- of op de werkbank. Ruim afval op en als het mogelijk is rijk. Investeer in een duurzame relatie door recycle het materiaal. Ruim alles goed op en gooi nog
contracten af te sluiten en door goed geïnformeerd te bruikbare spullen niet weg. Oud papier kan verzameld
zijn over de productieprocessen van uw leveranciers. worden. Zelfs papier dat door de papiervernietiger is Kies voor leveranciers die ook kiezen voor maatschap- gegooid, kunt u met gemak bij het oud papier gooien. pelijk ondernemen, die verantwoording nemen voor
hun daden en dus respect hebben voor mens, milieu en maatschappij. 30
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Uitgebreid congresaanbod voor specialisten en therapeuten
7
Werk samen Door samen te werken met andere bedrijven die op een maatschappelijk verantwoorde
manier ondernemen kunt u tips uitwisselen. En door
samen te werken kunt u uw kosten verlagen door bijvoorbeeld transportkosten, papier, inkt, personeel te delen.
8
Innovatief denken Maatschappelijk verantwoord ondernemen
vraagt ook creativiteit van de ondernemer.
Wees alert, spring in op nieuwe ontwikkelingen en voeg
hier efficiëntie aan toe. U verhoogt uw werkplezier en uw bedrijf heeft daar baat bij.
9
Communiceren U kent uw verantwoordelijkheden als ondernemer, maar u bent ook onderdeel van een
branche. U bent voor uw cliënt het gezicht van uw
Wereldwijd de nr. 1! ORTHOPÄDIE + REHA-TECHNIK 2008 verwacht u met een eersteklas congresprogramma en een uitgebreide expositie over volgende onderwerpen: Technische orthopedie | Prothetiek en orthetiek | Revalidatietechniek | Orthopedische schoentechniek | Sportgeneeskunde | Revalidatiewetenschappen | Flebologie | Technische hulpmiddelen | Fysiotherapie | Reumatologie | Bio- en neurowetenschappen | Symptomatische zwaartepunten: pijn, scoliose, diabetes
We kijken uit naar uw bezoek!
branche. Wees u bewust van uw voorbeeldfunctie en communiceer positief over uw vak en uw vakgenoten.
Positieve communicatie draagt bij aan een veilige, pret-
tige sfeer, waarin mensen zich graag begeven. Draag uw steentje bij.
10
Continuïteit Maak het maatschappelijk verantwoord
ondernemen tot een van de pijlers van uw
onderneming en zorg voor plannen op de lange termijn.
International Trade Show and World Congress for Prosthetics, Orthotics and Rehabilitation Technology
Natuurlijk kunt u een mooi doel sponsoren dit jaar,
maar u kunt ook uw diensten aanbieden op de lange termijn of een structurele bijdrage leveren en uw bedrijf verbinden aan een maatschappelijke organisatie. Deel uw kennis zonder daar winst van te willen zien. Goed doen, is ook winst.
Succes!
L=NPJANJ=PEKJ.,,4
PM>FK
21 – 24 mei 2008, Leipzig Germany FAIR FORMAT b.v. · Mevrouw Cora Burger Paramariboweg 44, 7333 PB APELDOORN Tel.: +31 55 533 04 00 · Fax: +31-55 533 0 360 E-mail:
[email protected] of direct via www.ot-leipzig.de
www.ot-leipzig.de
32
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Michel Florijn
Nieuws van het IVO Zoals u wellicht bekend is, is de IVO een periodiek terugkerend congres op het gebied van de orthopedische voet en schoen. Na al die jaren is eindelijk Nederland weer aan de beurt om dit congres te mogen organiseren. Uit de archieven blijkt dat dit al weer
de 17e keer is dat dit wereldcongres georganiseerd wordt en in Nederland was de laatste keer in 1991. In het vorige vakblad heeft Rob Verwaard met zijn verslag over het ISPO-congres van dit jaar, gehouden in Vancouver, alvast een vooruitblik naar het congres, dat we op 13 en 14 november in Nederland kunnen verwachten, geworpen.
Net als in de afgelopen jaren zal ook op dit congres de combinatie gemaakt te zijn tot en met 2010. De keuze is uiteindelijk gevallen
worden met het organiseren van een beursvloer. Al met al een mooie en op Den Haag. Een mooie internationale stad die voor uitdagende klus waar we de komende periode invulling aan hopen geven. het congres en de beurs alles in huis heeft en daarnaast Een op te richten en in te vullen projectgroep zal de coördinatie van het genoeg plek heeft voor vertier.
congres en de inhoudelijke themas van de programma’s verder vastleggen. Op dit moment is er een website gereserveerd waar We proberen u de komende periode zo goed mogelijk te informeren.
de komende tijd steeds meer informatie op te vinden
Ondertussen zijn vanuit de SVOS een aantal zaken uitgewerkt. Zo is nadruk- zal zijn. Gezien het internationale karakter zal ook de kelijk in een vroegtijdig stadium gekeken naar een geschikte locatie, die informatie op deze website in het Engels zijn. U kunt de voldoet aan het houden van een congres in combinatie met een beursvloer. website bezoeken via: http://www.ivo2009.eu Hiermee werd de keus schaars maar we zijn er samen wel uitgekomen. …… op naar 13 en 14 november 2009! Helaas bleek dat Amsterdam zelfs al voor de vakantie vol geboekt bleek
Wordt vervolgd….
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
33
nieuws van de nvos
Ton Sels
Aandacht voor opleidingen
en Orthobanda. Hij gaf aan dat VGZ als grote zorgver-
De ontwikkelingen op opleidingsgebied in onze branche zekeraar dit als een zeer belangrijke stap ziet. NVOS-
zijn een dynamisch proces. Het opleidingsaanbod Orthobanda wordt daarmee in de visie van Houben een
staat niet stil en dat mag ook niet stilstaan. De zorg- gesprekspartner van formaat. Voor de toekomst schetste markt is aan veranderingen onderhevig en onze oplei- Houben twee belangrijke ontwikkelingen. Ten eerste
dingen moeten rekening houden met nieuwe vragen benadrukte hij dat de introductie van protocollen in
vanuit de markt en de consument. Sinds een aantal de hulpmiddelenzorg een belangrijk instrument wordt jaar kennen we voor de orthopedische schoentechniek voor alle partners die in de zorgketen een rol spelen.
naast de vertrouwde vakopleiding op Mbo-niveau ook Als handelingen en verantwoordelijkheden goed in
de duale opleiding orthopedische (schoen)technologie protocollen worden vastgelegd, betekent dit dat bijvoorop Hbo‑niveau bij Fontys in Eindhoven. Meer en meer beeld de afhandeling van declaraties soepeler zal gaan.
zullen spilfuncties in orthopedisch schoentechnische Houben toonde zich erg ingenomen met de proactieve
bedrijven door Hbo‑gediplomeerden worden verzorgd. houding vanuit NVOS-Orthobanda om concreet invulVeel leden binnen de NVOS zijn op enigerlei wijze actief ling te geven aan protocollen.
betrokken bij opleidingen. Soms als gastdocent of als Een tweede centrale lijn voor de toekomst werd door praktijkleerbedrijf. Ook vervult een aantal leden func- Houben ingevuld met de visie op de ontwikkeling van
ties in commissies en werkgroepen binnen de SVGB servicepunten dicht bij de consument. Deze ontwiken Fontys. Om met elkaar de toekomst van de oplei- keling sluit nauw aan bij de wensen die het huidige dingen te bespreken, organiseert de NVOS (samen met kabinet in het regeerakkoord heeft verwoord over de
Orthobanda) op maandag 10 maart een conferentie. Alle zorgloketten in de wijken. In de visie van Houben zal werkgevers en leden die actief zijn op opleidingsgebied een hulpmiddelen-consulent de centrale rol gaan spelen zijn welkom op deze conferentie. U ontvangt begin 2008 bij het verwijzen van consumenten die zich met een de uitnodiging voor deze bijeenkomst.
klacht bij een servicepunt melden. De hulpmiddelen-
De hulpmiddelen-consulent volgens Martin Houben
op en selecteert een hulpmiddel.
consulent analyseert de zorgvraag, stelt een zorgplan De toekomstbespiegelingen van Houben leverde een
Tijdens de ledenbijeenkomst op 5 november jl. hebben interessante en constructieve discussie op waaruit
leden van de NVOS en Orthobanda gesproken over bleek dat ook binnen de branche nadrukkelijk over de de toekomstige ontwikkelingen van de hulpmiddelen- toekomst wordt nagedacht. Voorzitter Paul Valk dankte
zorg. Martin Houben van VGZ verzorgde de inleiding Houben voor zijn open opstelling en gaf aan dat NVOSvoor deze avond. Houben sprak allereerst zijn compli- Orthobanda van harte zal participeren in het vormgeven menten uit over de op handen zijnde fusie tussen NVOS van de toekomst voor de hulpmiddelenzorg.
34
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
projecten van de nvos
Door de NVOS worden jaarlijks nieuwe initiatieven opgestart met als doel het bevorderen van de sector van de orthopedische
schoentechniek. De financiering van deze initiatieven wordt verzorgd door het ontwikkelingsfonds (OFOM) van de branche waar de aangesloten bedrijven elk jaar aan afdragen. Dankzij deze werkwijze is het bijvoorbeeld mogelijk te investeren in de versterking van de opleidingen en te participeren in wetenschappelijk onderzoek. Onderstaand kort de stand van zaken van een aantal lopende projecten.
Hbo Duaal
Voor meer informatie over de opleiding of over de voor-
De opleiding Orthopedische Technologie met afstu- lichtingsbijeenkomst kan contact opgenomen worden deervariant schoentechniek is vanuit het niets in rede- met Lia van der Waal van Fontys, email: l.vanderwaal@ lijk korte tijd opgezet. In de vorige uitgave van dit fontys.nl blad heeft u al uitgebreid kunnen lezen over de eerste
persoon die het diploma Hbo Duaal behaalde. Binnen
Voorlichtingsbudget 2007
Fontys Hogescholen is de opleiding recentelijk verhuisd De NVOS besteedt veel aandacht aan het geven van van de faculteit werktuigbouwkunde naar het Parame- voorlichting over orthopedische schoentechniek aan
disch Instituut. Gezien de ontwikkelingen in de markt consumenten. Ook dit jaar is dit via tal van activiteiten is er in de toekomst een sterk groeiende behoefte aan tot uiting gekomen. Het VoetenMagazine dat halfjaarorthopedische schoentechnici die op Hbo-niveau zijn lijks wordt uitgegeven heeft een vaste plaats veroverd.
gediplomeerd. De duale opleiding is vooral bedoeld Dit magazine geeft consumenten goed toegankelijke voor personen die al werkzaam zijn in de sector en die informatie over oplossingen voor voetproblemen. de Hbo-kwalificatie willen behalen. De opleiding kan Bij veel leden van de NVOS ligt het VoetenMagazine
worden gevolgd naast het werken in de branche. Wel op de leestafel. Ook tijdens de altijd goed bezochte dient vanuit het bedrijf een aantal faciliteiten beschik- 50Plusbeurs vindt het VoetenMagazine gretig aftrek. baar te worden gesteld om de opleiding en het werk De presentatie van de NVOS op deze beurs levert veel goed te kunnen combineren. De duur van de opleiding resultaten op. Dit mede dankzij de bon voor een gratis
is regulier drie jaar. Echter vrijstellingen op basis van voetadvies. Het secretariaat wordt dan vaak gebeld
eerder verworven competenties zijn mogelijk. Dit wordt met de vraag naar de dichtstbijzijnde schoentechnisch bepaald op basis van een assessment bij aanmelding.
bedrijven. Ook het bezoek van de website van de
Op woensdag 30 januari is in de namiddag een voor- NVOS piekt na afloop van de 50Plusbeurs. Dankzij de lichtingsbijeenkomst voor belangstellenden die in het voetenbon wordt voor mensen de drempel verlaagd
nieuwe studiejaar willen starten met de opleiding. om naar de orthopedische schoentechnicus te stappen.
De voorlichtingsbijeenkomst vindt plaats bij Fontys Het voetadvies werkt dan vooral preventief. Zo kunnen Hogescholen in Eindhoven.
hoge zorgkosten in de toekomst worden voorkomen.
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
35
uit de literatuur P.J.A. ten Hengel
Past de schoen ?
Lagerugklachten en voetbedden
Zoals U allen weet kan er bij de ziekte diabetes mellitus een ulcus aan de Lage rugklachten komen zeer veel voor. In de loop der
voet ontstaan. Een van de belangrijke factoren daarbij is druk op de voet. jaren is er veel gezegd en geschreven over de preventie Niet goedpassende schoenen kunnen daartoe aanleiding geven. B.P. Nixon en behandeling van deze lagerugklachten middels het
onderzocht in de Verenigde Staten een groep veteranen die naar een cursus aanmeten van een voetbed. Daarbij worden er allerlei
kwamen. Dit betrof een groep die gemiddeld ruim 67 jaar oud was en (begrij- mechanische modellen gebruikt om de invloed van pelijk) voor het overgrote deel (95%) uit mannen bestond. In deze groep had een voetbed op de rug te verklaren. Wat is daar nu van
58,4% diabetes mellitus en 6,8% had een ulcus. Bij meting bleek slechts ruim waar c.q. is er iets van bewijs te vinden dat een voetbed een kwart een goede maat schoenen te hebben. Patiënten met een ulcus inderdaad rugklachten kan beïnvloeden zowel in de zin
hadden vaker slechtpassende schoenen. Dit laatste werd ook gevonden bij van preventie als in de zin van behandeling? T. Sahar een onderzoek bij diabeten die een gevoelsstoornis in de voeten hebben. deed hiernaar een systematisch literatuuronderzoek.
Het goed nagaan of patiënten (onder meer bij neuropathie) wel schoenen In diverse databestanden(Cochrane, Medline. Embase
met een juiste maat aan hebben kan het risico van het ontstaan van een et cetera) zocht hij naar studies waarbij de behandeling ulcus verminderen.
met een voetbed werd vergeleken met placebo behan-
Harrison onderzocht een groep patiënten met diabetes mellitus die voor de deling, geen behandeling of een andere behandeling.
diabetes werden gecontroleerd. Hij deed bij deze groep metingen aan voeten Het betrof zowel standaardvoetbedden als voetbedden en de schoenen die de patiënten droegen. Zijn conclusie was dat slechts 24% naar een gipsmodel. Bij de uitkomstmaten diende onder
de juiste maat schoenen voor beide voeten aan hadden wat betreft zowel de meer te worden gekeken naar de ernst en de duur van lengte als de breedte. In stand bleek slechts 20 % de juiste maat aan te hebben. de pijn, werkverzuim en de functionele status. Hij vond daarbij echter geen relatie met een aanwezige neuropathie.
Er werd een aantal onderzoeken gevonden waarvan
Burns onderzocht en groep patiënten die opgenomen werden op een reac- er 3 gericht waren op preventie (2061 patiënten) en
tiveringsafdeling. Van deze groep oudere patiënten (gemiddelde leeftijd 3 onderzoeken waarvan het niet geheel duidelijk was of
82 jaar) had 9 % diabetes mellitus, 11% had perifere vaatziekte en 26% had deze gericht waren op primaire of secundaire preventie gevoelsstoornissen aan de voeten. 72 % had geen goedpassende schoenen, en of echt op behandeling van de rugklachten.
hij vond een relatie tussen een onjuiste lengte van de schoenen en een ulcus Uit het literatuuronderzoek van Sahar blijkt dat er
aan de voet. Mogelijk dat zijn conclusie dat het merendeel van een derge- sterk bewijs is dat voetbedden niet effectief zijn in het
lijke groep patiënten geen goedpassende schoenen draagt ook geldt voor de voorkomen van lagerugklachten. Er is beperkt bewijs Nederlandse populatie.
dat voetbedden rugklachten kunnen verminderen dan
wel de klachten naar meer distaal in de benen kunnen
1) Nixon B.P. Armstrong D.G., Wendell C., Vazquez J.R. Rabinovich Z., verplaatsen. De schrijvers merken op dat er wel een en Kimbriel H.R., Rosales M.A., Boulton A.J. Do US veterans wear appropriatly ander aan te merken is op de diverse onderzoeken en dat sized shoes ?: the Veterans Affair shoe size selection study: J. Am. Podiat. Med. de onderzoeken soms moeilijk met elkaar zijn te vergeAsoc. 2006 Jul-Aug (4): 290-2.
lijken omdat er verschillende interventies zijn gedaan
2) Harrison S.J., Cochrane L., Abboud R.J., Leese G.P. Do patients with diabetes en er verschillende uitkomstmaten werden gehanteerd. wear shoes of the correct size? Int. J. Clin. Pract. 2007 Nov: 61(11): 1900-4.
3) urns S.L., Leese G.P., McMurdo M.E.: Older people and ill fitting shoes: Post- Sahar T., Cohen M., Neéman V., Kandel L., Odebiyi D., grad. Med. J. 2002 Jun: 78 (920): 344 –6.
Lev I., Brezis M., Lahad A.; Insoles for prevention and
treatment of back pain: Cochrane Database Syst Rev. 2007 Oct 17:4: CD 005275.
36
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
Materialen voor voetbedden
artikel in het blad van de podotherapeuten Podosophia. Op een heldere
Een groot deel van het werk van de orthopedische wijze legt de auteur de relatie tussen spanning en rek uit; dit speelt een rol
schoentechnicus bestaat uit het maken van voetbedden. bij druk- en schuifkrachten. Duidelijk wordt gemaakt dat zacht materiaal
Daarbij is de keuze van het materiaal van zeer groot van een voetbed wel comfortabel kan aanvoelen maar dat dit niet per defibelang omdat het gekozen materiaal tezamen met de nitie betekent dat het voetbed ook goed een schok zal dempen. Alhoewel
vorm van het voetbed de functie van het voetbed bepaalt. termen als stijfheidsmodulus en hysterese erg ingewikkeld klinken worden De orthopedische schoentechnicus moet goed inzicht ze duidelijk uitgelegd.
hebben in de materiaaleigenschappen om tot een goede Diverse factoren hebben invloed op de eigenschappen van het materiaal keuze te kunnen komen. Bij de keuze van het materiaal zoals bijvoorbeeld temperatuur, snelheid van het belasten en de krimp van het voetbed moet natuurlijk ook rekening gehouden van het materiaal. Een leuke paragraaf wordt gewijd aan het onderwerp
worden met de schoen waar het voetbed in komt en met schokdemping: een onderwerp dat vaak ter sprake komt waarbij echter name het materiaal van de zool. Immers deze vormen de gesprekspartners niet altijd hetzelfde bedoelen (er is geen meeteenheid
bij het staan en lopen een geheel. Als bijvoorbeeld het voor schokdemping) Schokreductie is mogelijk door vering, demping of voetbed het doel heeft de stand van de voet te corrigeren een combinatie daarvan. zal dit geen of slechts een heel beperkt effect hebben als
het voetbed in een heel slappe schoen wordt gebruikt. Dr. Ir. T. de Lange: De invloed van materiaaleigenschappen op steunzolen: Over dit onderwerp schreef T. de Lange een aardig Podosophia jaargang 15; september 2007 (30-33).
Penders Voetzorg is met haar 11 vestigingen en 100 medewerkers een vooraanstaande onderneming op het gebied van voetzorg in Nederland. Centraal staat een klantgerichte en multidisciplinaire aanpak bij het oplossen van voetproblemen. Spreekuren worden gehouden in onze vestigingen en in ziekenhuizen, revalidatiecentra en verzorgingstehuizen. Tevens kunnen klanten terecht voor advies op het gebied van geselecteerd gemaksschoeisel.
Inlichtingen: Nadere informatie over deze functie is verkrijgbaar bij Henk Engelen, technisch directeur, bereikbaar via e-mail:
[email protected]
Voor diverse vestigingen zijn wij op zoek naar een:
Sollicitatie: Bij interesse kun je je sollicitatie richten aan
[email protected] Of per post aan:
(Assistent-) Orthopedisch schoentechnicus Functie: Kijk voor een uitgebreide functieomschrijving omtrent deze vacature op onze website:
Penders Voetzorg t.a.v. Rianne Cortenbach Postbus 3116 6093 ZJ Heythuysen
www.pendersvoetzorg.nl
Heythuysen • Roermond • Weert • Tegelen • Venlo • Delft • Gouda • Rotterdam • Den Haag • Tiel • Doetinchem
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
37
Evenementenagenda 10 t/m 12 januari 2008 Eerste deel multidisciplinaire cursus Protheseologie Onderste Extremiteit
Plaats: St. Maartenskliniek Nijmegen
Programma praktijksessies en workshops
het oog op de toekomst van de branche in gesprek
met vakmensen, ondernemers en docenten. U bent uitgenodigd voor een interactieve ontmoeting
waarbij uw mening en uw visie van harte welkom is.
Duur van de cursus: 10 dagen; tweede deel op 25 en
11 t/m 13 april 2008
28 en 29 maart, slotdag op 1 november
Plaats: Rijnhal Arnhem
26 januari, derde deel op 7 en 8 maart, vierde deel op
Vakbeurs voor de totale voetverzorging
Bestemd voor: orthopedisch instrumentenmakers,
Entree € 8,-- p.p. (parkeren gratis)
revalidatieartsen, fysiotherapeuten
Kosten € 1.475,--, ISPO-leden € 1.325,--
Meer informatie: mevr. M.J.P. Rijken-van Alebeek, tel. 024 6420238, e-mail:
[email protected]
Meer informatie: ASWS beursorganisatie, Nieuwkoop.
Tel. 0172 575888,
e-mail:
[email protected]
10 maart 2008
19 april 2008
Opleidingsbijeenkomst NVOS-Orthobanda
Open Dag SVGB
16.00 – 20.00 uur
De ontwikkelingen in opleidingsland gaan razend-
SVGB Opleidingen Centrum Nieuwegein
snel. In de hulpmiddelen zorg kunnen opleidingen op
21 t/m 24 mei 2008
deze opleidingen? Hoe zijn de opleidingen samen-
Orthopädie + Rehatechnik
Mbo‑ en Hbo-niveau worden gevolgd. Voor wie zijn
Internationale vakbeurs en wereldcongres:
gesteld? Sluiten opleidingen goed op elkaar aan?
Plaats: Leipzig
Blijven we leren en werken combineren of gaan we ook dagonderwijs aanbieden? Hoe moet ons opleidings-
Meer informatie: www.ot-forum.de
palet er over tien jaar uitzien? Wat vraagt de markt en
13 t/m 14 november 2009
Heel veel vragen, maar wat zijn de antwoorden? En…
Partnership in footcare
hoe spelen we daar op in?
17th IVO Congres
wat is uw antwoord? NVOS-Orthobanda wil met
Plaats: Den Haag
Boekenserie Orthopedische Schoentechniek De NVOS beschikt over een prachtige boekenserie Orthopedische Schoentechniek. De serie bevat zes parels van boeken over de volgende thema’s. Deel 1: Anatomie en Pathologie Deel 2: Orthopedie
Deel 3: Maatnemen en Leesten Deel 4: Patronen en Schachten Deel 5: Onderwerk
Deel 6: Orthopedische Schoenvoorzieningen Voor orthopedisch schoentechnici en anderen die nauw betrokken zijn bij het vak is de serie een onmisbaar
document. De boekenserie is in zijn geheel te bestellen en ook per deel. De gehele serie kost € 275,- en de prijs per deel bedraagt € 50,-.
U kunt de serie bestellen bij Uitgeverij De Dienst in Den Bosch, tel. 073 – 613 03 09 of per mail
[email protected]
38
ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK
WIJ BEGRIJPEN WAT U BEWEEGT LIVIT Orthopedie BV is marktleider in Nederland op het gebied van orthopedische hulpmiddelen, zoals prothesen, orthesen, voetzorg en compressietherapie. We hebben 38 vestigingen en nagenoeg een landelijke dekking. Onze Orthopedische Adviseurs werken samen met voorschrijver en patiënt aan een optimale orthopedische voorziening. In totaal werken er bij LIVIT Orthopedie BV ruim 480 medewerkers. Door groei en ambitie zijn de volgende vacatures ontstaan binnen de productgroep Voetzorg.
ORTHOPEDISCH ADVISEUR SCHOENTECHNIEK M/V
PODOTHERAPEUT M/V
Regio - Zwolle, Groningen, Rotterdam en Amsterdam
Vestiging - Nijmegen en Rotterdam
Functie - In de functie van Orthopedisch Adviseur bent u verantwoordelijk voor het zelfstandig aanmeten, passen en afleveren van Orthopedische Schoenen op verschillende locaties. U werkt nauw samen met voorschrijvers in de regio en onderhoudt de contacten met de diverse ziekenhuizen, verpleeg- en verzorgingsinstellingen. Daarnaast verzorgt u een correcte verslaglegging van opdrachten aan de inkoop en administratie.
Functie - In de functie van Podotherapeut bent u zelfstandig werkzaam met een eigen klantenkring. Daarnaast maak je deel uit van multidisciplinaire voetenbehandelteams in de ziekenhuizen waar wij mee samenwerken. Een goede afstemming met de Orthopedisch Adviseur Schoentechniek is vereist. De werkzaamheden bestaan met name uit het aanmeten/maken van inlays en het screenen en instrumenteel behandelen van diabetici.
Wij vragen - U beschikt over MBO/HBO-niveau aangevuld met een afgeronde opleiding SVGB. Meerjarige ervaring op het gebied van Orthopedisch Schoenen is een pré. U bent in staat om zelfstandig en in teamverband te werken. U beschikt over uitstekende communicatieve en organisatorische vaardigheden. Goede contactuele eigenschappen. U bent representatief, enthousiast en flexibel ingesteld. In het bezit van een rijbewijs B.
Wij vragen - U bent een paramedicus met een (bijna) afgeronde HBO-opleiding podotherapie. U beschikt over goede contactuele vaardigheden. U bent flexibel en actief in het bedenken van creatieve oplossingen. U ontplooit eigen initiatieven en wilt werken in een klein teamverband, dat deel uitmaakt van een grote organisatie.
LEESTENMAKER (IN OPLEIDING) M/V
SCHOENTECHNISCH MEDEWERKER M/V
Vestiging - Waalwijk
Vestiging - Waalwijk
Functie - In de functie van Leestenmaker bent u verantwoordelijk voor het vervaardigen van leesten en orthopedische voorzieningen. Nieuwe technieken en ontwikkelingen zijn een bron van inspiratie om samen met uw collega’s de afdeling een nieuwe dimensie te geven.
Functie - In de functie van Schoentechnisch Medewerker wordt u door ons intern opgeleid voor verschillende werkzaamheden t.b.v. van het vervaardigen van orthopedische schoenen. Het volgen van een externe opleiding behoort bij gebleken geschiktheid tot de mogelijkheden.
Wij vragen -Afgeronde MBO opleiding met technische achtergrond.
Wij vragen - VMBO niveau (Techniek)
(FULLTIME/PARTTIME)
(FULLTIME/PARTTIME)
(FULLTIME/PARTTIME)
(FULLTIME)
Wij bieden - Een afwisselende baan in een flexibele en innovatieve organisatie. Salariëring voor deze functies zijn conform CAO Schoentechniek. Reageren? - Reacties kunt u , voorzien van motivatie en CV, onder vermelding van kenmerk 020-04 richten aan LIVIT Orthopedie BV, ter attentie van afdeling P&O, Postbus 962, 2003 RZ Haarlem. Of mailen naar
[email protected]. Kijk voor meer informatie op www.livit.nl. (acquisitie n.a.v. deze advertentie wordt niet op prijs gesteld)
WIJ BEGRIJPEN WAT U BEWEEGT
*ÃÌLÕÃÊx]Êx£{äÊ Ê Ê7>>ÜÊÊ>` `ÕÃÌÀiÜi}Ê{ä]Êx£{xÊ*6ÊÊ 7>>ÜÊÊ>` /\ʳΣÊ{£ÈÊÎÎxäΣ \ʳΣÊ{£ÈÊÎΣÈxn
\Ê}>>ÃJ}>>>Ãi`iÀ°V