Opsluiting brengt heel wat vragen en problemen met zich mee ... ook voor hen die achterblijven
Informatiebrochure voor familieleden en naastbestaanden van gedetineerden
Uitgave van: Justitieel Welzijnswerk Turnhout in samenwerking met gevangenis Turnhout
1. INLEIDING Iemand uit je naaste omgeving werd aangehouden en overgebracht naar de gevangenis van Turnhout. Het kan je zoon, partner, vader,... zijn. We zullen hem in deze brochure de beklaagde noemen. Waarschijnlijk breekt er nu voor jou een moeilijke periode aan en heb je vele vragen over wat er nu verder moet gebeuren. Hoe kan je op bezoek gaan, wat gebeurt er met de beklaagde op gerechtelijk vlak,...? Deze vragen willen we in deze brochure proberen te beantwoorden.
Noot: De onderzoeksrechter kan éénmalig beslissen de beklaagde onder secreet te plaatsen. Dit wil zeggen dat hij de eerste drie dagen van de voorhechtenis geen contact mag hebben met de buitenwereld (geen brieven, geen bezoek, geen telefoon), uitgezonderd met zijn advocaat. De onderzoeksrechter en de Procureur des Konings kunnen eveneens het recht op telefoon schorsen voor 5 dagen, eventueel verlengbaar met dezelfde termijn. De raadsman of advocaat kan dan uitsluitend via de diensten van de gevangenis (of via de familie) verwittigd worden. De Raadkamer kan volgende beslissingen nemen:
2. DE VOORLOPIGE HECHTENIS De politie kan een verdachte alleen van zijn vrijheid beroven bij betrapping op heterdaad. Buiten heterdaad is er een beslissing van het parket (Procureur des Konings) nodig om over te gaan tot vrijheidsberoving. Bij beide arrestaties geldt een maximumduur van 24 uren. Om iemand langer dan 24 uren van zijn vrijheid te beroven is er een aanhoudingsbevel van de onderzoeksrechter nodig. De voorlopige hechtenis begint wanneer de onderzoeksrechter een aanhoudingsbevel aflevert. Binnen de 5 dagen na zijn aanhouding verschijnt de beklaagde, eventueel met zijn advocaat, voor de Raadkamer (onderzoeksrechter, procureur, griffier) die beslist of hij aangehouden blijft of niet. Indien hij aangehouden blijft, verschijnt hij om de maand voor de Raadkamer waar de aanhouding al dan niet opnieuw gehandhaafd wordt. De Raadkamer zetelt achter gesloten deuren, dus je mag hierbij niet aanwezig zijn.
● de aanhouding bevestigen. Dit betekent dat de beklaagde verder aangehouden blijft, in principe voor de duur van één maand. De beklaagde kan binnen de 24 uren beroep aantekenen tegen de beslissing van de Raadkamer. In beroep verschijnt de beklaagde binnen de 15 dagen voor de Kamer van Inbeschuldigingsstelling (KIB) te Antwerpen. Wanneer men daar de aanhouding bevestigt komt hij binnen de 28 dagen opnieuw voor de Raadkamer. ● de aanhouding niet bevestigen. Dit betekent dat de verdachte in vrijheid wordt gesteld (eventueel met voorwaarden) tenzij de Procureur des Konings binnen de 24 uren beroep aantekent tegen de beslissing. Indien dit gebeurt, moet de beklaagde binnen de 15 dagen voor de Kamer van Inbeschuldigingsstelling te Antwerpen verschijnen. ● de beklaagde verwijzen. Dit wil zeggen dat ze, bij de beëindiging van het onderzoek, wanneer men beslist dat de zaak moet vervolgd worden, doorverwijst naar de rechtbank of het onderzoeksgerecht die de zaak zal behandelen. ● beschikken tot internering. Dit betekent dat de beklaagde niet verantwoordelijk wordt geacht voor zijn daden. Er wordt geen straf uitgesproken maar de beklaagde komt onder de bevoegdheid van de Commissie tot Bescherming van de Maatschappij (CBM) nadat een gerechtspsychiater advies gaf.
3. VRIJHEID ONDER VOORWAARDEN (VOV) De vrijheid (wanneer de beklaagde nog niet aangehouden is) of de invrijheidsstelling (wanneer de beklaagde in voorlopige hechtenis verbleef) onder voorwaarden, kan slechts bevolen worden in die gevallen waarin ook een voorlopige hechtenis mogelijk is. De beslissing tot een vrijheid onder voorwaarden kan komen van de onderzoeksrechter, de Procureur, de Raadkamer of de Kamer van Inbeschuldigingsstelling. De beklaagde kan, samen met zijn advocaat, voorwaarden uitwerken en die voorleggen telkens hij voor de Raadkamer of de KIB verschijnt. De voorwaarden kunnen voor een termijn van 3 maanden opgelegd worden en kunnen in de loop van het onderzoek gewijzigd, opgeheven of verlengd worden. Een voorwaarde zou kunnen zijn zich te laten behandelen, werk te zoeken, zich niet op bepaalde plaatsen te begeven,... De justitie-assistenten (Justitiehuis) zullen toezicht houden op de naleving van de voorwaarden. Niet-naleving ervan kan een (nieuw) aanhoudingsbevel tot gevolg hebben.
aanvraag voor kosteloze bijstand te richten tot het Bureau Voor Juridische Bijstand. Indien men als alleenstaande een inkomen kleiner dan 860 euro per maand heeft, kan men een pro deo advocaat krijgen. Indien u hierover meer informatie wenst, kan dit bekomen worden op: Bureau voor Juridische Bijstand Gerechtshof Kasteel Kasteelplein 1 2300 Turnhout Tel.014/42.22.77. (openingsuren ma en vr van 11.30. tot 13 u) De advocaat heeft vrije toegang tot de gevangenis (ook indien de beklaagde op secreet, zie p.1, werd gesteld) en mag de beklaagde bijstaan en pleiten tijdens de opeenvolgende verschijningen voor de Raadkamer. Zowel de beklaagde als zijn advocaat hebben , vanaf 48 uren voor de zitting van de Raadkamer, recht op inzage in het dossier. De invrijheid gestelde beklaagden hebben slechts toegang tot het strafdossier na afsluiting. 5. HOE MET DE BEKLAAGDE CONTACT HOUDEN?
4. DE ADVOCAAT De beklaagde die onder aanhoudingsmandaat geplaatst wordt, krijgt een copie van de processen-verbaal van alle verhoren die van hem afgenomen worden. De beklaagde kan zich laten bijstaan door een advocaat naar eigen keuze (beschikbare lijst zie Gouden Gids, rubriek 5487), of een pro deo advocaat aanvragen via de griffie (d.m.v. een rapportbriefje). Indien de familie van de beklaagde over onvoldoende financiële middelen beschikt maar toch een eigen advocaat wil, kunnen zij eveneens een pro deo advocaat aanvragen. Dit doe je door een
Briefwisseling Gedurende de periode van hechtenis kan men de beklaagde schrijven: Gevangenis Turnhout Naam van de beklaagde Wezenstraat 1 2300 Turnhout Binnenkomende brieven (behoudens deze voorzien in het Algemeen Reglement) worden om veiligheidsredenen geopend. Er wordt gekeken of er zich geen verboden voorwerpen in bevinden (vb geld).
Bezoek Er is eenmaal per dag (3x per week) één uur bezoek toegelaten van familieleden in directe lijn. Dit zijn partner, ouders, grootouders, kinderen, broers en zussen en ooms en tantes. Andere personen worden slechts toegelaten wanneer de gedetineerde schriftelijke toestemming krijgt van de directie. Per bezoek zijn maximum 3 personen toegelaten (kinderen jonger dan 12 jaar worden niet meegeteld). Het is noodzakelijk steeds uw identiteitskaart bij te hebben. De beklaagde heeft ook de mogelijkheid alle dagen een bezoeker te ontvangen, maar dit gebeurt dan achter glas. Als je iemand komt bezoeken, moet je je aanmelden (met je paspoort) bij de portier. Nadat hij een foto van je genomen heeft, schrijft de portier je in voor het bezoek. Vervolgens moeten handtassen, gsms en dergelijke opgeborgen worden in een opbergkastje dat u zelf kan afsluiten. Deze kastjes bevinden zich in de inkomhal. Probeer ook zo weinig mogelijk metalen voorwerpen (oorbellen, armbanden, aanstekers, broeksriemen,...) bij je te hebben, want je moet door een metaaldetector gaan.
BEZOEKUREN Maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag Op weekdagen is er doorlopend bezoek van 13 u. tot 17 u. (uitzondering: zie “woensdag”). De laatste inschrijving is om 15.30.u. Het bezoek duurt 60 minuten en vangt aan van zodra de gedetineerde de bezoekzaal betreedt. Woensdag Het laatste bezoekuur op woensdag is voorbehouden voor het kinderbezoek, met inschrijving tot 15.30.u. Het gewone bezoek op woensdag kan ten laatste inschrijven tot 14.30.u.
Geld storten Het is mogelijk geld te storten voor de beklaagde zodat hij zich kantine (toiletgerief, schrijfgerief, rook- en etenswaren, telefoon,...) kan aanschaffen. Dit kan op rekeningnummer 679-2005528-53 (duidelijk de naam van de beklaagde vermelden) of per postmandaat wat het snelste gaat. Voor stortingen vanuit het buitenland dient IBAN NR BE5367 9200 5528 53 en BIC PCHQ BEBB vermeld te worden. Telefoneren De beklaagde mag twaalf maal per week telefoneren via een telefooncel, dit gedurende 10 minuten. Familieleden en vrienden kunnen de verdachte niet zelf opbellen.
Zaterdag
6. FINANCIEN
Op zaterdag is er doorlopend bezoek van 8.30.u. tot 16.00.u. De laatste inschrijving is om 14.30.u. Het bezoek duurt 60 minuten en vangt aan van zodra de gedetineerde de bezoekzaal betreedt.
Indien de beklaagde werkt, kan je aan de werkgever vragen of de beklaagde vakantie kan opnemen, om zo een ontslag te vermijden. Misschien duurt de arrestatie niet zo lang. Om niet onwettig afwezig te zijn, kan je best zo snel mogelijk de werkgever op de hoogte brengen. Op de griffie van de gevangenis kan je een attest van gevangenschap verkrijgen, wat een geldig afwezigheidsbewijs is.
Zondag Op zondag is er bezoek van 9 u tot 10 u., voor dit bezoek moet men zich verplicht inschrijven de week voordien. (persoonlijk bij de portier, niet telefonisch) Indien je niet aanwezig bent dan ben je het uur kwijt. Daarnaast wordt er maandelijks ook een begeleid kinderbezoek georganiseerd. Dit gaat door van 14.30. tot 16.30.u. (dit wordt bekend gemaakt door affiches in de gevangenis). Dit bezoek is extra. U mag tijdens het bezoek niets overhandigen aan de beklaagde. Bezoekers kunnen in de bezoekzaal drank en snacks kopen, via bonnetjes die te verkrijgen zijn bij de portier tegen de prijs van 0,50 euro.
Indien de beklaagde stempelde, kan hij na zijn gevangenschap opnieuw stempelen, mits voorlegging van een attest van gevangenschap. Zorg er wel voor dat zijn laatste stempelkaart naar de gevangenis opgestuurd wordt en dat hij dit ondertekent. Daarna moet de stempelkaart opgestuurd worden naar de Vakbond of de Hulpkas. Het stempelgeld dat hij nog te goed had voor de opsluiting, zal dan worden uitbetaald. Indien je zelf stempelt en je enige kostwinner van het gezin wordt, vraag dan onmiddellijk bij de vakbond of de hulpkas het statuut van werkloze-gezinshoofd aan. Je stempelgeld wordt dan verhoogd.
Indien de beklaagde een ziekte-uitkering van de mutualiteit ontvangt, dan blijft hij die verder ontvangen zolang het ziekenfonds de arbeidsongeschiktheid erkent en indien zij in het bezit is gesteld van een attest van gevangenschap. Wanneer de beklaagde personen ten laste heeft, ontvangt hij/zij het volledige bedrag. Alleenstaanden (of samenwonenden bij wie de partner meer dan 805,06 euro verdient) ontvangen de helft. Als persoon ten laste van de beklaagde blijf je in regel door de mutualiteit een attest van gevangenschap te bezorgen indien zij hierom vraagt. Daarnaast blijf je gewoon je bijdragen aan het ziekenfonds doorbetalen, zoals dit voordien het geval was.
Indien de beklaagde pensioengerechtigd is, wordt het eerste jaar het pensioen gewoon doorbetaald. Daarna wordt het geschorst tot einde detentie. Eén maand voor de invrijheidsstelling kan men het pensioen terug aanvragen.
Voor de invaliditeitsuitkering van de mutualiteit gelden dezelfde regels (erkenning door de Geneeskundige Raad is wel noodzakelijk).
Indien je totaal zonder inkomen valt, kan je ook steeds terecht bij de sociale dienst van het OCMW van uw (deel) gemeente. Je hebt recht op leefloon. Dit bedrag varieert naargelang je situatie. Als je zelf voor de kinderen zorgt, de huur of de verwarmingskosten niet kan betalen,... kan je bijkomende steun vragen bij het OCMW. De voorwaarden die het OCMW hieraan stelt, verschillen van gemeente tot gemeente.
De mindervaliditeitsuitkering van het Ministerie van Sociale Voorzorg (Zwarte Lievevrouwestraat) ontvangt men niét tijdens de periode van opsluiting in de gevangenis. De gevangenis is verplicht zorg te dragen voor de gezondheid van de beklaagde, en verzorgt dus een doktersconsultatie indien nodig. Iemand in voorarrest kan echter ook een dokter naar eigen keuze laten komen. De beklaagde of zijn familie moet deze arts zelf contacteren, welke op zijn beurt toestemming moet vragen aan de directie. Kosten hiervan zijn geheel voor eigen rekening. Uitkeringen die de beklaagde ontving tgv een arbeidsongeval of beroepsziekte worden verder uitbetaald door de verzekeraars of door het Fonds voor Beroepsziekten of arbeidsongevallen. Ofwel volledig, ofwel gedeeltelijk, naargelang de gezinslast. De beklaagde blijft het recht op kinderbijslag behouden. Hij dient op het einde van zijn detentie, of eerder indien het kinderbijslagfonds hierom vraagt, een attest van gevangenschap over te maken aan zijn kinderbijslagfonds.
Wanneer er afbetalingen moeten gedaan worden, probeer deze uit te stellen of het bedrag ervan te verlagen, zonder bijkomende kosten. Tracht hierover een overeenkomst te sluiten met de schuldeisers. Het is goed als u daartoe zelf het initiatief neemt, dit vergemakkelijkt de onderhandelingen. Indien u dit echter moeilijk vindt, kan u steeds beroep doen op het OCMW van je (deel) gemeente.
TOT SLOT Opsluiting brengt heel wat vragen met zich mee, niet enkel voor de beklaagde maar ook voor de naastbestaanden. Met al die vragen kan je bij ons terecht, bvb ivm praktische zaken, de opsluiting en haar gevolgen, de angst en onzekerheid die de voorlopige hechtenis met zich meebrengt... Justitieel Welzijnswerk Turnhout Nele Janssens / Liesbeth Beukeleirs Stationstraat 82, 4e verdiep 2300 Turnhout 014/43. 80.88 Wij zijn elke werkdag bereikbaar van 9 tot 17 uur
Noot: De beklaagde zelf kan voor hulp en ondersteuning terecht bij de Psychosociale Dienst van de gevangenis (PSD) en bij de Trajectbegeleider van Justitieel Welzijnswerk Turnhout (JWT).
U kan ons steeds vrijblijvend contacteren en indien u een gesprek wenst, maken we graag een afspraak op de dienst of bij u thuis. Noot: In deze brochure houden we rekening met de situatie zoals ze geldt in 2010.
