PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Opname bij primaire geplande sectio Zie ook algemeen werkschema: zorg aan de volwassene
Leerdoelen
Na het doorwerken van dit protocol kan je:
Een patiënte opnemen ifv voorbereiding van een primaire geplande sectio Adequaat gegevens verzamelen Bevindingen en resultaten doorbellen naar de arts Beleid of standaardprotocol uitvoeren en aanpassen volgens protocol ziekenhuis GVO geven en patiënte/partner geruststellen Inzicht hebben in Sectio Caesarea (zie doelstellingen cursus 2VRK19)
Voorbereiding Zorgvrager
Nazorg
Doorverwezen door arts
RECOVERY
Controleer pols, bloeddruk en eventueel ECG en saturatie* Controleer pijn en eventuele pijnpomp of volg het protocol van de pijnmedicatie op* Controleer bloedverlies en baarmoederstand, voorzie een proper maandverband/netbroekje, eventueel proper OP-hemd* Controleer wondoppervlak en drainage* controleer urineproductie en aspect urine* Controleer bewegelijkheid benen Controleer de toe te dienen medicatie op voorschrift* Controleer infuus en insteekplaats* Geeft aangepaste GVO* Breng de vrouw op de hoogte van de toestand van haar baby(s) Betrek de partner in het gebeuren waar kan en volgens afspraak* Leg de vrouw in een comfortabele houding* Voorzie een gestructureerde overdracht* POSTOPERATIEF
Kangoeroe de baby(s) als de moeder van recovery komt Leg het kind aan van zodra mogelijk Geef een bedbad en laat de tanden poetsen, bij hevige pijn kan dit beperkt blijven tot intiem toilet Herhaal de controle punten zoals
1
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Zorgverlener
Kennis opnameprocedure ZH Kennis pathologie Gegevens verzamelen Dossier opmaken
Materiaal
Dossier en/of opnamepapieren van het ziekenhuis Moederboekje, identiteitsdocumenten van de patiënte CTG-toestel RR-meter, thermometer Recipiënt voor kunstgebit (naam!) Recipiënt voor juwelen inclusief piercing(s) (naam!) OP-hemd TED-kousen (lintmeter voor het opmeten van de juiste maat) Maandverband, onderlegger en netbroekje Tondeuse Infuusmateriaal en materiaal voor bloedafname Materiaal voor blaassondage (verblijfsonde) Sectio doekenset (standaard aanwezig in elk ziekenhuis met daarin schorten, afdekdoeken, linnen kompressen, lampentoppen, …) Instrumentenset sectio (standaard aanwezig in elk ziekenhuis) Bistourimesje (zit nooit in instrumentenset: navragen welk nummer, kan verschillen) Steriele handschoenen (juiste maat voor gynaecoloog en assistent/voor jezelf) Operatie technisch materiaal: coagulatietoestel/aspiratietoestel en voor de anesthesie: anesthesietoestel en bijhorend materiaal volgens afspraak ziekenhuis Verloskundig materiaal: forceps, medicatie, bloedbuisjes/pH-buisjes om NS bloed af te nemen, recipiënt voor de placenta Hechtdraad Steriele, verwarmde doeken Operatiekledij (voor partner) volgens afspraak ziekenhuis Reanimatiemateriaal voor opvang baby
hierboven beschreven*/volgens dienstprotocol Opstellen zorgplan Controle van placenta Identificatie van navelstrengbloed en opsturen naar het labo Voorzie een gestructureerde overdracht Babyunit OK opruimen en opnieuw klaarzetten na reiniging Nodige administratie in orde brengen Brandbaar materiaal in vuilbak (Infuus)naalden in naaldcontainer Doekenset opruimen volgens procedure ziekenhuis Kompressen worden steeds nageteld Instrumentenset natellen en reinigen/opruimen volgens procedure ziekenhuis Gebruikte ruimtes laten reinigen volgens procedure ziekenhuis
2
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA (nagekeken op juiste werking)
Babyunit (klaar voor elke opvang van de pasgeborene)
Afsluitverband en indien nodig redonsysteem Transportcouveuse
Omgeving
Sta p
Voldoende medisch interventioneel uitgerust operatiekwartier Warme opvangruimte voor de baby
Rustige omgeving
Actie
1
Opmerkingen CAVE!
Administratieve opname o Identiteitsbewijs vragen o Mutualiteitgegevens nakijken o Bloedgroepkaart nakijken o Behandelende arts navragen/keuze kinderarts o Gewenste kamer o Te verwittigen contactpersoon o Huisarts/wijkgezondheidscentrum navragen o Handtekenen van het informed consent o Anamneseblad en preoperatieve vragenlijst invullen o Armband voor de patiënte met identificatiegegevens en tweede bij eventuele allergieën
In een dringende situatie moet van deze volgorde van stappen afgeweken worden en moeten er eventueel eerst medische handelingen gesteld worden, en pas later administratieve
Echografische controle bij twijfel ligging VT indien vermoeden van vergevorderde arbeid tenzij tegenindicatie voor VT
2
Opname onderzoek o Algemene gezondheids- en psychische toestand van de vrouw observeren o Verloskundige voorgeschiedenis evalueren o Controle van de parameters: RR, p, t°, AH o Bloedonderzoek afnemen volgens protocol ziekenhuis o Andere onderzoeken op indicatie o Navragen allergieën/medicatiegebruik/abusus (roken, alcohol, druggebruik)
3
CAVE!
Verloskundig onderzoek o Inspectie o Palpatie: lokalisatie FHT, hardheid uterus bevoelen, ligging van de baby o Auscultatie: 30 min CTG registratie
3
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA 4
Beleid uitvoeren
CAVE!
VOORAVOND OF DAG VAN DE OPNAME
o
Opnamegesprek met informatie over de procedure en anamneseblad invullen
o
Preoperatief bloedonderzoek indien nog niet gebeurd op voorhand
o
CTG gedurende 30 minuten
o
Preoperatieve vragenlijst laten invullen
o
Operatietoestemming laten tekenen
o
Andere onderzoeken op indicatie uitvoeren
o
Preoperatief scheren wordt niet systematisch uitgevoerd
o
Juwelen uitdoen
o
Verwijderen lenzen
o
Verwijderen van nagellak
o
Verwijderen van eventuele piercing(s)
o
Identificatie via armbandje met
Beleid kan verschillen van ziekenhuis tot ziekenhuis, van arts tot arts, van situatie tot situatie
naamvermelding en tweede armbandje bij allergie(en) + evt. o
Bed tekenen
o
Operatiehemdje aandoen (zonder BH en slip)
o o
Aspiratieprofylaxie volgens protocol Antitromboseprofylaxie dmv TEDkousen zoals voorgeschreven laxativa toedienen is geen routinezorg
o o
Prikken infuus (kan gecombineerd worden met bloedafname)
o
Blaassonde wordt geplaatst op OK
o
Diensten verwittigen volgens procedure ziekenhuis (anesthesist, kinderarts, neonatologie)
o
Uitleggen dat patiënten NUCHTER moet blijven
VROEDVROUW ALS OMLOOP
Niet toepassing
VROEDVROUW ALS INSTRUMENTISTE
Niet toepassing
Voorlichtingsfilmpje sectio 4
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Assistentie epidurale analgesie Zie algemeen werkschema: zorg aan de volwassene
Leerdoelen
Na het doorwerken van dit protocol kan je:
Een patiënte begeleiden met de vraag tot medicamenteuze pijnstilling Adequaat gegevens verzamelen Bevindingen en resultaten doorbellen naar de arts Beleid of standaardprotocol uitvoeren GVO geven en patiënte/partner geruststellen Inzicht in de pijnstilling tijdens de arbeid
Voorbereiding Zorgvrager
Zorgverlener
Materiaal
Geïnformeerde patiënte
Heeft de infofolder ivm epidurale analgesie doorgenomen
Heeft de pijnstilling tijdens de arbeid reeds besproken met gynaecoloog en/of vroedvrouw
Informed consent is getekend
Stabiele stollingswaarden
Geen tegenindicatie(s) voor epidurale analgesie, bij twijfel of mogelijke problemen kan een preanesthesieconsult worden gepland
Patiënte heeft een perifeer infuus
Kennis procedures in het ziekenhuis
Kennis pathologie
Gegevens verzamelen
Dossier opmaken
Dossier en/of opnamepapieren van het ziekenhuis
CTG-toestel
Automatische RR-meter
Infuusvloeistof
Steriel verpakte short
Steriele handschoenen
Muts en masker indien de anesthesist deze niet bij heeft
Gekleurde ontsmettingsstof
Kompressen 5X5
Medicatie nodig bij het plaatsen en onderhouden epidurale analgesie
Spuitpomp
Spuit van 50cc
Tussenleiding
Nazorg
GVO geven Herhaling van informatie is op zijn plaats
Nodige administratie in orde brengen Opvolgen van de ontsluitingsfase Opruimen van materiaal en terug klaarzetten voor de volgende assistentie bij EA
Brandbaar materiaal in vuilbak Naalden in naaldcontainer Glas in voorziene container Steriele schort opruimen volgens procedure ziekenhuis
5
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Afsluitverband
Opsite©spray
Steriele set met
Steriele afdekdoeken
Rustige omgeving In hoogte verstelbare 'draaistoel'
Voldoende medische interventionele uitgeruste arbeidsen verloskamer
Partner mag aanwezig zijn tenzij de handeling doorgaat op OK maar is afhankelijk van dienstprotocol
Omgeving
6
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Stap
1 2
3
Actie
Administratieve opname o Is reeds gebeurd
Opname onderzoek o Is reeds gebeurd
Verloskundig onderzoek o Uitvoeren van een vaginaal toucher ter beoordeling van de POVASI en de vordering van de ontsluitingsfase o Auscultatie: 30 min CTG registratie o RR-profiel o Preloading o Waarde van de trombocyten zijn gekend
Opmerkingen CAVE!
CAVE!
4
Beleid uitvoeren o
Materiaal wordt steriel voorbereid kort vóór aankomst anesthesist of bij aankomst anesthesist
o
Medicatie wordt klaargezet voor gebruik
o
Kleefpleister wordt op maat geknipt
o
Installatie van de patiënt na kennismakingsgesprek tussen de zorgvrager en de anesthesist: -
Leg de patiënte in linkerzijlig en plat op de rand van het bed, waarbij een bolle rug wordt gemaakt (knieën optrekken en kin op de borstkas brengen)
-
Zittend een bolle rug maken (rechte rug met kin op de borst en zo mogelijk kleermakerszit)
o
Assisteer de anesthesist bij het steriel aankleden
o
Aanbieden van de medicatie
o
Doe de ontsmettingstof in het recipiënt
Check de identificatie
Epidurale analgesie kan op elk moment in de arbeid doch bij minder dan 3cm ontsluiting zal de spildraai worden tegengewerkt zodat meer achterste plaatsingen ontstaan doch bij een nakende geboorte is de epidurale analgesie overbodig 1l 'vaatvuller' alvorens de medicatie wordt toegediend vermindert de kans op hypotensie aanzienlijk Bij patiënten met trombocetopenie, pre-eclampsie, HELLP, medicatiegebruik van bloedverdunners kan een extra controle van de trombocyten gevraagd worden
CAVE!
Ken de mogelijke allergie(en) van de patiënte
Heb ook aandacht voor de partner en stuur deze zo nodig naar buiten want een flauwvallende partner is voor de vrouw een extra belasting
7
M8
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea, assistentie EDA o
Sta de patiënt bij tijdens het prikken door de anesthesist: -
Geef de fase van de verschillende handelingen door
-
Zorg voor een goede installatie van de patiënt gedurende het proces
-
Vraag om stil te blijven zitten en geen bruuske bewegingen te maken
-
Vang samen de contracties op
-
Geef tevens de info van de vrouw door aan de anesthesist
o
Na het verwijderen van de naald, wordt de geplaatste katheter over de rug vastgekleefd
o
Leg de patiënte terug op haar rug gedurende minimum 15 minuten met een lichte kanteling naar links
o
Controleer de RR en meet deze om de 5 minuten gedurende de eerste 30 minuten en na toediening van de eerste dosis, nadien om het half uur
o
Leg de CardioTocoGraaf aan en registreer continue tem de partus
o
Observeer het effect van de toegediende medicatie
o
Volg het verdere verloop van de arbeid op
o
Stimuleer wisselhouding
o
Voorzien een active management of labour
Het is de bedoeling om tussen twee contracties door te prikken
Post-epidurale hypotensie = systolische bloeddruk<100mmHg
-
Leg de vrouw op linker zijde
-
Verwittig anesthesist/gynaecoloog
-
Eventueel toedienen van plasma-expander
Hoge peridurale analgesie = gevoelloosheid hoog thoracaal, geen warmte/koude gevoel, eventueel niet voelen van de ademhaling !!risico voor ademhalingsdepressie -
ONDERHOUDEN VAN DE EPIDURALE ANALGESIE
Verwittig onmiddellijk anesthesist en gynaecoloog
Deconnectie van de katheter -
Plaats deze NOOIT terug in de filter
-
Ontsmet het uiteinde van de katheter
-
Leg een knoop in de katheter
-
Verwittig de anesthesist
Bij transport van de patiënte: zorg ervoor dat er geen extra dosis(ses) kunnen toegediend worden maw leg NOOIT de spuit (met onderhoudsmedicatie) in bed
STOPPEN VAN DE EPIDURALE ANALGESIE EN VERWIJDEREN VAN DE KATHETER
Filmpje epidurale analgesie 8
PROTOCOL VROEDKUNDE Opname sectio caesarea,
M8
assistentie EDA
Jacquemyn, Y. (2012) Procedureboek VERLOSKUNDE. Leuven: Acco.
Dörr P.J., Khouw V.M., Jacquemyn Y., Nijhuis J.G. (2010), Obstetrische interventies, Reed Business, Amsterdam Dank aan de dienst verloskunde-gynaecologie OLV-ziekenhuis, campus Aalst en de dienst verloskunde-gynaecologie Sint-Blasius, Dendermonde
9