N I E U W S B U L L E T I N Dutch Securities Institute
Kees Oosterholt: Het Hema-gevoel: een kwestie van vertrouwen
René Maatman (ABP): Betrouwbaarheid pensioenfondsen versterkt
nr 2 / 2006
Niet regelgeving, maar uitvoering belemmert marktwerking
Oplossing zorgplichtimpasse in handen marktpartijen De zorgplichtregels zijn primair ingevoerd als een middel om nodeloze schade voor beleggers en financiële instellingen te voorkomen. Zij zijn door de overheid zeker niet bedoeld om de werking van de financiële markten te belemmeren. Integendeel. Toch brengt de wijze waarop binnen de beleggingsadvisering met
Het Register
de zorgplichtregels wordt omgegaan, de particuliere belegger en
Klacht over verspreiden vertrouwelijke informatie toegewezen DSI zet standaard voor preemployment screening in financiële sector
7
De Klachtencommissie Bijzondere zorgplicht bij gebruik tussenpersoon voor verkoop eigen leaseproducten
Commissie van Beroep: Klacht tegen liquidatie optieportefeuille ook in hoger beroep afgewezen
Hans Janssen Daalen (DUFAS): Concurrentiekracht van de Nederlandse beleggingsindustrie: aantrekkelijk vestigingsklimaat en innovatief vermogen
11
de financiële instelling in een impasse. Dit is één van de belangrijkste conclusies uit het proefschrift ‘Een kwestie van vertrouwen’ waarop Tom Loonen aan de Universiteit van Amsterdam is gepromoveerd tot doctor in de economische wetenschappen.
Dr. Tom Loonen
Tom Loonen is DSI-geregistreerd,
en particuliere beleggers is de
lid van de Geschillen- en Tucht-
zorgplichtimpasse ontstaan.
• Het ontbreekt aan een consistente (sectorbrede) visie op het
commissie DSI en lid van de
De beleggingsadviseur tracht
begrip ‘zorgplicht’ en de hiermee
Functiecommissie Vermogensbeheer
de belangen van de particuliere
samenhangende verplichtingen.
DSI. Eén van zijn promotoren was
beleggers te beschermen door
• De beleggingsadviseur krijgt intern
prof. dr. Edgar du Perron, voorzitter
de regels naar de letter te volgen,
te weinig vrijheid om creatief en
van de Klachtencommissie DSI.
terwijl hij tevens gestimuleerd
autonoom een afweging tussen
Het promotie-onderzoek en de
wordt om een zo hoog mogelijk
verschillende belangen te maken.
dissertatie hebben betrekking op
economisch voordeel te behalen op
het effect van de zorgplicht op de
dezelfde particuliere belegger. Beide
als geheel onvoldoende draagvlak
Nederlandse beleggingsadvisering.
partijen lijken niet bereid de risico’s
te zijn om de beleggingsadviseur
• Er lijkt binnen de financiële sector
te dragen van het beleggen. Vele
verder te professionaliseren.
Vragen
beleggers willen van de instelling
• De beginselen om te kunnen
De beleggingsadviseur kent een
zekerheid over het resultaat en de
handelen in de geest van de zorg-
zorgplicht: hij moet rekening
instelling paait beleggers met het
plicht worden vanuit de directie
houden met de belangen van
voorspiegelen van (schijn)zekerheid.
niet altijd voldoende uitgedragen. • Er is in veel gevallen een gebrek
de belegger. Om deze zorgplicht te waarborgen zijn hem regels
Particuliere belegger
aan vertrouwen in de samenwer-
opgelegd door de AFM. Hebben
Loonen komt tot de conclusie dat
king met toezichthouder AFM.
deze zorgplichtregels effect? Worden
de belangen van de particuliere
de belangen van de beleggers
belegger hierdoor weinig worden
Zijn bevindingen brengen Loonen
voldoende behartigd? Deze vragen
gediend, waardoor de geest, de
tot de overtuiging dat veranderingen
staan centraal in het onderzoek
intentie, van de zorgplichtregels
wenselijk zijn om de zorgplicht
van Tom Loonen, dat gebaseerd
nauwelijks tot uitdrukking komt.
inderdaad meer in het belang van
is op telefonische enquêtes onder
Hij voert voor deze conclusie
de markt te laten werken. Hij doet
particuliere beleggers, interviews
de volgende gronden aan:
daarom vier aanbevelingen waarmee particuliere beleggers, beleggings-
met directieleden van banken en schriftelijke enquêtes onder
• De kwaliteit van het beleggingsad-
beleggingsadviseurs. Daarnaast
vies wordt nauwelijks gemeten.
bestudeerde Loonen uitspraken
• De belangen van de particuliere
van de Klachtencommissie DSI
belegger, de financiële instelling en
over de periode 1998-2004. Door
de beleggingsadviseur kenmerken
juridische starheid bij instellingen
zich door geregelde conflicten.
adviseurs, financiële instellingen en toezichthouder het vertrouwen in elkaar kunnen verbeteren.
vervolg op pagina 2
1
Vier aanbevelingen om de impasse van de zorgplicht op te lossen vervolg van pagina 1
1. Financiële instellingen zouden de communicatie met de buitenwereld moeten verbeteren
gerichte functionaris aan te stellen
als bij voorkeur ook de cliënten
die zich nadrukkelijk bezighoudt met
zouden op de hoogte moeten zijn
het handelen in de geest van de zorg-
van de te hanteren indicatoren.
plicht. Daarentegen is de compliance officer op dit punt intern gericht.
Verkeerde verwachtingen
Aandeelhouder Om de beleggingsadviseur
In de praktijk is er binnen de
Financiële instellingen hebben de
Execution-only
voldoende (economisch) te
financiële sector te weinig gedaan
neiging hoge rendementen te
Duidelijkheid over verwachtingen en
committeren aan zowel de
aan zelfregulering; m.n. de herijking
suggereren, waarmee zij de indruk
zuivere verhoudingen zijn een eerste
ondernemings- als de cliënten-
van het cliënten- en/of risicoprofiel
wekken te weten hoe de financiële
vereiste. Zo zouden execution-only
doelstellingen zou men hem
en de wijze waarop pensioen-
toekomst zich gaat ontwikkelen.
diensten niet door DSI-geregi-
aandeelhouder kunnen maken,
gelden worden belegd. Actieve
Wetenschappelijk onderzoek toont
streerde beleggingsadviseurs of
mits dit voor langere tijd is.
zelfregulering kan bovendien de
echter aan dat het voorspellen van
vermogensbeheerders moeten
koersen weinig toegevoegde waarde
worden uitgevoerd. Zij zouden
Gecombineerde vergoeding
ten opzichte van de toezicht-
biedt. Om realistische verwach-
in de (beroepsmatige) verleiding
Rekening houdend met de belangen
houder en de media verbeteren.
tingen te wekken en teleurstelling
kunnen komen om toch een advies
van de particuliere belegger en de
te voorkomen zou de te leveren
te verstrekken, terwijl zij gebonden
financiële instelling is te overwegen
Informatie nieuwe regelgeving
inspanning van de beleggings-
zijn aan de gedragscode DSI.
om de vergoeding te wijzigen van
Het onderzoek maakt duidelijk dat
een transactiegebonden naar een
nieuwe regels (tijdelijk) bijdragen
vaste (periodieke) adviesvergoeding
aan een toename van het aantal
of een uurtarief. Dit kan worden
claims. Financiële instellingen
gecombineerd met een prestatie-
neigen dan sterk naar de letter van
afhankelijke vergoeding, waarbij
de wet (rule based) te handelen,
het resultaat van de effectenpor-
waardoor de mogelijkheden van
adviseur (‘redelijk handelend’ en ‘redelijk bekwaam’) duidelijker moeten worden omschreven.
Formuleren prestatieindicatoren
2. Een fundamentele wijziging van de beloningsmethodiek voor beleggingsadviseurs is noodzakelijk
positie van financiële instellingen
Belangrijk daarbij is het formuleren
Relatie beloning - zorgplicht
tefeuille dient te worden bezien
de beleggingsadviseur – ook om
van heldere indicatoren die weer
De huidige methodiek van
vanuit het gekozen risicoprofiel
zich cliëntgericht op te stellen
worden gecommuniceerd met de
prestatiegericht belonen prikkelt de
en vergeleken met een relevante
(bijvoorbeeld door een kleine,
particuliere belegger. Gedacht kan
beleggingsadviseur weinig om, in
benchmark. Transparantie kan
kortstondige marginoverschrijding)
worden aan een minimaal aantal
de geest van de wetgeving, op te
de acceptatie van alternatieve
– worden beperkt. Om deze forma-
revisiegesprekken, minimale
treden als advocaat van de cliënt.
beloningsvormen doen toenemen.
lisering te vermijden is handelen
spreiding in de portefeuille, het
Om de belangen van de cliënt te
zorgvuldig volgen van overeenge-
bewaken zal het beloningsbeleid
komen risicoprofielen en relatieve
nadrukkelijker in de geest van de
outperformance van de beleggingen
zorgplicht (en gericht op het langere
ten opzichte van benchmarks.
termijn resultaat) moeten worden
Bijzondere aandacht dient te worden
ingezet. Er zou ruimte moeten
Zelfregulering
over de nieuwe regelgeving.
geschonken aan de (re-)construeer-
komen voor een adequaat belonings-
De financiële instellingen moeten
De autoriteiten kunnen op dit
baarheid van een beleggingsadvies.
systeem waarin goed gedrag
zich meer inspannen om tot eendui-
punt hun dienstverlening aan de
van de beleggingsadviseur wordt
dige standpunten over de werking
financiële instellingen verbeteren.
gewaardeerd. Zowel de adviseurs
van de zorgplichtregels te komen.
Inspraak geven
naar de geest van de wet (principle
3. De invoering van nieuwe regelgeving beter (laten) begeleiden
ontwikkeld waarbij de cliënt inspraak krijgt in de wijze waarop financiële dienstverlening wordt ingericht. De beleggingsadviseurs en hun werkgevers zouden de mening van cliënten meer als uitgangspunt voor hun dienstverlening moeten nemen. In dit verband wordt het 2
idee geopperd om een extern
het noodzakelijk dat de beleggingsadviseur van zijn werkgever tijdig voldoende informatie krijgt
Beleggerseducatie
Het wordt tijd voor clientempowerment. Er moeten methoden worden
based) aan te bevelen. Hiervoor is
Congres over zorgplicht en beleggingsadvisering Op donderdagmiddag 28 september 2006 wordt in de Amsterdamse Beurs van Berlage een congres gehouden onder de titel ‘Het effect van de zorgplicht op de Nederlandse beleggingsadvisering. Een kwestie van vertrouwen?’. De bijeenkomst staat in het teken van het gelijknamige proefschrift bij gelegenheid van de recente promotie van dr. Tom Loonen. Hij is naast prof. mr. Edgar du Perron (voorzitter Klachtencommissie DSI) en ir. Theodoor Kockelkoren (directeur AFM) een van de sprekers. Meer informatie en aanmelding:
[email protected] Telefoon: 030-6984222.
Willen particuliere beleggers in het beleggingsadviesproces ook daadwerkelijk zelf verantwoordelijkheid kunnen nemen, dan is het opleiden van beleggers een methode (incl. zelftest en modulair opgebouwde cursus over beleggen via internet). Dit dient niet als bevoogding, maar juist om de autonomie te bevorderen; zij worden daardoor
Het Hema-gevoel: een kwestie van vertrouwen door Kees Oosterholt, algemeen directeur DSI
betere gesprekspartners voor de
Tijdens de promotieplechtigheid van Tom Loonen eind juni in de aula
beleggingsadviseurs. Het opleiden
van de Amsterdamse Universiteit gebeurde er iets opmerkelijks. Althans
zou echter niet vanuit de toezicht-
iets dat tot extra overpeinzing aanleiding geeft. Dr. Loonen verdedigde
houder moeten worden geïnitieerd, maar vanuit de financiële sector.
Begrip regelgeving
daar zijn kersverse proefschrift, waarin het effect van de zorgplicht op de Nederlandse beleggingsadvisering centraal staat. Hij had voor dit proefschrift empirisch-analytisch onderzoek gepleegd naar de stand
Het is belangrijk dat de particuliere
van zaken. Onder meer naar het lastige spanningsveld waarin de beleg-
beleggers het nut en de inhoud van
gingsadviseur van vandaag zich bevindt. Enerzijds is er de profes-
(nieuwe) regelgeving begrijpen. Ook
sionele zorgplicht die hij jegens de klant ervaart en anderzijds de
daarin kunnen de financiële instel-
commerciële realiteit binnen de instelling waarin hij werkzaam is.
lingen een belangrijke, voorlichtende rol spelen. Daardoor wordt het voor
Zou het kunnen zijn, zo wierp één van
ding tegen de achtergrond van een
commerciële kansen die de zorgplicht
de cliënt ook duidelijker waarom
de promotoren tijdens de plechtigheid
bepaald, gewenst rendement. Daar
(ook) biedt. Als de branche de rand-
het verstandig is om de financiële
op, dat die gevoelde spanning eigenlijk
ligt de kracht van de beleggings-
voorwaarden benut die de zorgplicht
instelling goed te informeren
terug te voeren is op een al te negati-
adviseur en daar moet die kracht
stelt (objectiviteit en transparantie,
over zijn (financiële) positie.
vistische kijk op de (vele) regels waarin
ook blijven. In dat verband verwijst
tevoren schriftelijk overeengekomen
die zorgplicht tegenwoordig wettelijk
de promovendus naar empirisch
beleggingsprofiel, suitability van
Standaardisatie risicoprofiel
verankerd is. Anders gezegd, is de
onderzoek (Shapiro) waaruit blijkt
risico’s), kan voor alle betrokkenen
Een zekere standaardisatie van het
branche misschien niet méér kopschuw
dat beleggers mét een beleggings-
een win-win situatie ontstaan.
- wettelijk verplichte - risicoprofiel is
geworden dan de regels als zodanig
adviseur het op langere termijn
wenselijk om betere vergelijkingen
rechtvaardigen. Immers, deze regels
gemiddeld beter doen dan beleggers
Veilig gevoel
mogelijk te maken. Hierdoor wordt
schrijven niet voor dat de klant voortaan
die zonder assistentie van een beleg-
De beleggingsadviseur kan dan zijn
voorkomen dat alle mogelijke
van ieder risico dat met beleggen
gingsadviseur aan de slag gaan.
professionaliteit ten volle ontplooien
risicoprofielen verschillend worden
gepaard gaat, gevrijwaard moet blijven.
geïnterpreteerd. Bij het ontwikkelen
De regels gaan primair over objectiviteit
van een standaardprofiel zou de
en transparantie met betrekking tot
AFM het voortouw moeten nemen.
risico’s, zodat de belegger van te voren weet waarvoor hij kiest en kan beoor-
4. Maak keuze: professionali seer de beleggingsadviseur of maak hem verkoper
delen of dat bij hem past. Aldus de promotor. Mijns inziens is deze vraag niet in zijn algemeenheid te beantwoorden, al was het alleen al omdat de
Geleidelijkheid
percepties over zorgplicht van instelling
Kiezen voor het professionaliseren
tot instelling zullen verschillen. Wel is
van de beleggingsadviseur komt
het zo dat een zekere kopschuwheid
tegemoet aan de belangen van de
en een algemene, risicomijdende
cliënt. Het is raadzaam om hierbij de
tendens merkbaar is. Liever maar zo
weg van geleidelijkheid te volgen
weinig mogelijk risico’s inbouwen, dan
met veranderingen in de toelatings-
zitten we wat de zorgplicht betreft in
eisen en het opzetten van een
ieder geval goed, luidt dan het devies.
volwaardig educatieprogramma
en naar een optimale rendement-
“Is de branche misschien niet méér kopschuw geworden dan de regels als zodanig rechtvaardigen. Immers, de regels schrijven niet voor dat de belegger voortaan van ieder risico gevrijwaard moet blijven.”
risico verhouding toewerken. Wetgever en toezichthouder kunnen zich terughoudender opstellen. En, last but not least, de cliënt houdt er een veilig, vertrouwd gevoel aan over en toont zich niet ‘kopschuw’ bij het doen van zijn inkopen bij de financiële instellingen. Het Hema-gevoel, noemde een spreker dat op het DSI-symposium. Die onderneming is erin geslaagd om zijn zorgplicht goed te vertalen naar degelijke, niet te gecompliceerde, goedgeprijsde producten, waarbij de klant zich vertrouwd voelt en geneigd is om vaker terug te komen. En mocht er onverhoopt toch iets met het product
(met aandacht voor zowel normen,
Objectiviteit en transparantie
vaardigheden en technische kennis).
Het lijkt mij een mogelijke ontwik-
Het blijkt dat de belegger mét
instelling altijd over te praten. Dat is
keling om goed in de gaten te
beleggingsadviseur doorgaans
het gevoel dat we als branche via de
Beslissingsruimte
houden. Ook omwille van het belang
een betere risicospreiding kent en
band van de zorgplicht aan onze
Ook moet de beleggingsadviseur
van de klant zelf. Immers, risico en
overigens beter gevrijwaard blijft van
klanten zouden moeten willen
meer ruimte krijgen om permanent
rendement gaan hand in hand en het
de ‘biasses’ die een zelfklussende
overbrengen, aldus genoemde
zelfstandige beslissingen te nemen.
is zaak om daar niet onnodig op in te
belegger nou eenmaal vaak heeft.
spreker. Dat is, zou promovendus
In ieder geval moet er duidelijkheid
leveren. Goede beleggingsadvisering
Mijns inziens ligt de weg voor-
Loonen zeggen, gewoon een
komen: hij is adviseur of verkoper!
gaat uit van verstandige risicosprei-
waarts meer in het benutten van de
kwestie van vertrouwen.
aan de hand zijn, dan valt er bij die
René Maatman (ABP):
“Lessen uit verleden hebben betrouwbaarheid van pensioenfondsen versterkt” Prof. mr. René Maatman
“De veiligheid van het pensioenproduct is van groot maatschappelijk belang. Gelukkig krijgt het pensioen in de betekenis van financieel product steeds meer aandacht van publiek en deskundigen.” Aan het woord is René Maatman, deeltijd hoogleraar aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Radboud Universiteit Nijmegen en hoofd Juridische en Fiscale Zaken van ABP Vermogensbeheer. “Je ziet ook dat de pensioenwereld zich steeds meer conformeert aan de best practices in de financiële sector zoals die ook door DSI worden aangereikt. De lessen uit het verleden hebben hun uitwerking op de betrouwbaarheid, de transparantie van pensioeninstellingen niet gemist.”
“Integriteit van organisatie en
kunnen rekenen op pensioen in
medewerkers staan bij ABP hoog in
hun individuele financiële planning.”
het vaandel. Dat we dit heel serieus
Maatman heeft dat eerder dit jaar
nemen blijkt onder meer uit het
toegelicht in zijn inauguratierede
feit dat hier ruim veertig DSI-gere-
‘Het belangrijkste financiële product.‘
gistreerden rondlopen. Natuurlijk moeten die zich aan de gedragscode van DSI houden en eerlijk gezegd worstelt men daar ook wel eens mee. In de commerciële praktijk is de verleiding om even wat rekkelijker te zijn altijd aanwezig. Door gevoelige onderwerpen uit de taboesfeer te halen en bespreekbaar te maken, collega’s aan te spreken op hun gedrag, wordt onze handelwijze steeds professioneler.”
Betrouwbaarheid In belangrijke mate als gevolg van
“Door gevoelige onderwerpen uit de taboesfeer te halen en bespreekbaar te maken, collega’s aan te spreken op hun gedrag, wordt onze handelwijze steeds professioneler.”
de toen heersende beursmalaise
dreigde in 2002 een pensioencrisis.
Tekst en uitleg
waarvoor de deelnemer wat krijgt.
aan een eerlijke en inzichtelijke
Maatman is van mening dat de
In essentie gaat het volgens hem in
En natuurlijk weten we dat het
afweging van de belangen van
Pensioen- en Verzekeringskamer
het vermogensbeheer van pensioen-
pensioen een tamelijk ingewikkelde
alle begunstigden. Voorts kan
(PVK) als prudentieel toezicht-
fondsen om het maken van keuzes
materie blijft. Waarschijnlijk kun je
daardoor invulling worden gegeven
houder weliswaar toen terecht
op basis van zorgvuldig handelen op
alleen door een goed geïntegreerde
aan het loyaliteitsbeginsel, aan
heeft ingegrepen, maar niet op de
portefeuilleniveau. Risico’s moeten
uitleg in het onderwijs een sterke
kostenbewustzijn, aan zorgvuldige
juiste wijze. “Dat neemt niet weg
welbewust worden aangegaan én
verbetering in de informatievoorzie-
uitbesteding en last but not least:
dat door het optreden van de PVK
beheerd. Goed vermogensbeheer
ning realiseren,” zo meent Maatman.
aan bescherming van de buffers van
de pensioenovereenkomst beter
veronderstelt voldoende volume
dan voorheen bestand is tegen
(‘kritieke massa’), eventueel door
Communicatie
worden dat dit uiteindelijk ook ten
onvoorziene omstandigheden.
collectieve aanpak, efficiency,
De AFM kan in haar nieuwe functie
goede zal komen aan de profes-
De effectenrechtelijke zorgplicht
deskundigheid, transparantie,
als gedragstoezichthouder van
sionaliteit en de governance van
bijvoorbeeld is beduidend toege-
differentiatie en lage kosten. “Op
pensioenfondsen naar zijn mening
pensioenfondsen”, meent Maatman.
nomen. Onzekerheid is inherent
het vlak van kosten, rendement en
werken als katalysator om dat te
aan het pensioenproduct, maar
risico’s moeten pensioenfondsen
bewerkstelligen. Dat zal bijdragen
Betrouwbaarheid
onnodige onzekerheid is schade-
duidelijk aangeven wat ze doen en
aan eenduidige communicatie over
Door haar ingrijpen heeft de PVK
lijk. Het is belangrijk dat burgers
waarom. Ook moet duidelijk zijn
onzekerheid, aan transparantie en
bijgedragen aan de robuustheid van
het pensioenfonds. “Verwacht mag
het pensioenstelsel. De pensioen-
aandelenkoersen en nieuwe regels
de betrouwbaarheid. Daarin is
de buffers van pensioenfondsen
crisis heeft laten zien dat bestaande
voor de waardering van pensioen-
de samenhang zichtbaar tussen
het kernprobleem van het waar-
pensioenovereenkomsten geen
verplichtingen. De bezittingen van
de beloften in de pensioen-
borgen van voldoende veiligheid.
rekening hielden met financierings-
het pensioenfonds namen af, de
overeenkomst, de financiering
“De AFM kan het pensioenfonds
problemen. Nu is dat vraagstuk
schulden namen toe, waardoor de
daarvan en de informatie die het
daarop aanspreken, en zo helpen
voor een deel opgelost doordat
zogeheten dekkingsgraad pijlsnel
pensioenfonds daarover geeft aan
een muur te bouwen om de buffers
werkgevers en werknemers hun
in de richting van het wettelijk
begunstigden. Als pensioenfondsen
te beschermen. Daarmee versterkt
rechten en plichten ten aanzien
minimum van 100% daalde. In
méér beloven dan op basis van de
de toezichthouder de positie van
van pensioenen opnieuw hebben
september 2002 eiste de PVK op
pensioenovereenkomst eigenlijk
het pensioenfonds als eigenaar ten
gedefinieerd. Maatman: “Dat wil
grond van het zogeheten Financieel
gecommuniceerd had moeten
titel van beheerder, als trustee. Dat
niet zeggen dat we nu achterover
Toetsingskader (FTK) dat pensioen-
worden, dan moet de financiering
behelst méér dan alleen een veilige
kunnen leunen. Het is gebleken
fondsen de 100% dekkingsgraad
alsnog in overeenstemming met de
haven voor het pensioenvermogen,
dat ons pensioen minder zeker is
met spoed veilig moesten stellen.
communicatie worden gebracht.
want ook anderszins behoort
dan we dachten. Een ‘zekere mate
Pensioenfondsen moeten buffers
van onzekerheid’ is inherent aan
vormen om waardedaling van de
het pensioenproduct. Het is een
een trustee op te komen voor de begunstigden. Daaruit volgt dat
beleggingen te kunnen opvangen.
Toegevoegde waarde gedragstoezicht
uitdaging om ondanks die onzeker-
Voor een doorsnee pensioenfonds
De AFM wil de informatie van
afzijdig mag houden van de heron-
heid, de betrouwbaarheid van het
betekent dat een dekkingsgraad
pensioenfondsen gaan controleren
derhandelingen over het pensioen.
pensioenproduct te verbeteren.”
van circa 130%. Naarmate een
op toegankelijkheid, tijdigheid en
De AFM kan tal van kritische vragen
pensioenfonds met meer risico’s
juistheid. Het gedragstoezicht op
stellen die het pensioenfonds bij
Een financieel product
belegt, moet er méér eigen
pensioenfondsen is voor haar een
de les houden en daardoor toezien
Het pensioen heeft een hybride
vermogen zijn. Bovendien stelt
nieuwe taak. Maatman: “Daarvoor
op de consistentie in de beloften.”
karakter. Het komt tot stand
de PVK een absolute bodem in
ontwikkelt de AFM een toezichtstra-
in vrije, meestal collectieve
van 105%, ongeacht de risico’s in
tegie. Die moet vooral gericht zijn
Ruggengraat tonen
onderhandelingen over arbeids-
de beleggingsportefeuille. Als het
op versterking van het pensioen als
Het gedragstoezicht heeft ook
voorwaarden tussen werkgever(s)
pensioenfonds door die bodem
betrouwbare schakel in de financiële
gevolgen voor de discussie
en werknemersorganisaties.
schiet, moet de dekkingsgraad
planning van burgers, dus het
over pension fund governance.
Maatman: “Máár, zegt de wetgever,
binnen een jaar op een niveau van
pensioen als financieel product. Het
Door het toezicht van de AFM
als u een pensioenregeling
ten minste 105% worden gebracht.
pensioenfonds moet het vermogen
kan de zelfstandigheid en eigen
afspreekt, dan moet u voldoen
behouden om bescherming te
verantwoordelijkheid van het
aan de wettelijke eisen, zodat
bieden tegen inflatie, want daarin
pensioenfonds ten opzichte van
zit nu juist de toegevoegde waarde
werkgevers en werknemers
van het pensioenproduct.” Hij
worden versterkt. Het pensioen-
noemt vier punten die volgens hem
fonds moet ruggengraat tonen ten
primair de aandacht vragen om de
opzichte van diegenen die zich op
positie van de pensioenfondsen te
de buffers van het pensioenfonds
verstevigen en waarbij de lessen uit
willen storten. “Als het herstel
het verleden goed van pas komen.
van de financiële markten verder
1. Respect voor de onzekerheid
doorzet en de kapitaalmarktrente
er waarborgen zijn dat beloften daadwerkelijk worden nagekomen. Niettemin denk ik dat het pensioen opschuift in de richting van een financieel product.” Door toegenomen arbeidsmobiliteit krijgen het ‘meenemen van pensioenrechten‘ en de gelijkwaardigheid van pensioenregelingen meer aandacht. Het pensioen
“Het pensioen is een wezenlijke factor in onze individuele financial planning; het ontwikkelt zich tot een financieel product.”
is een wezenlijke factor in onze
in het pensioenproduct
2. Onzekerheid mag niet omslaan in onbetrouwbaarheid
individuele financial planning,
Indexatiematrix
naast de waarde van onze woning,
Maatman concludeert dat in
de hypotheek, de spaarreke-
enkele jaren tijd het Nederlandse
ning, de kapitaalsverzekering en
pensioenstelsel ingrijpend is
onze beleggingen in effecten.
verbouwd. Dit heeft volgens hem
3. Versterking van de trusteefunctie van het pensioenfonds
4. Invloed op de governance van het pensioenfonds
het pensioenfonds zich niet geheel
nog een beetje stijgt, dan reiken weer grijpgrage handjes naar het spaarvarken. Dan moeten bestuurders als hoeder optreden, waardoor het pensioenfonds zijn verantwoordelijkheid als trustee kan waarmaken. De kritische vragen van de AFM kunnen werken
Solide dekkingsgraad
gedragstoezicht. De zogeheten
Bescherming pensioenbuffers
De pensioencrisis kwam aan het
‘Indexatiematrix‘ is een belang-
Volgens Maatman ligt bij de
bovendrijven”, is tot slot de stellige
licht onder invloed van instortende
rijke stap in het versterken van
beschermingsproblematiek van
overtuiging van René Maatman.
belangrijke consequenties voor het
als een katalysator, waardoor juist stevige bestuurders komen
Tuchtcommissie DSI:
Klacht over verspreiden vertrouwelijke informatie toegewezen
Het Register
De Tuchtcommissie DSI heeft
de daaropvolgende week uit eigen
tieel onoirbaar gedrag. Tijdens de
een beleggingsadviseur een
beweging contact gezocht met
mondelinge behandeling heeft
Verzachtende omstandigheden
boete van € 1000,- opgelegd
cliënten, waarbij de introductie van
verweerder aangegeven achteraf
De Tuchtcommissie stelt vast dat
de obligatielening expliciet genoemd
een verkeerde inschatting te
verweerder met zeven cliënten heeft
werd en een aantal klanten
hebben gemaakt met betrekking
overlegd over de verkoop van de oude
vervolgens besloot om tot verkoop
tot de vertrouwelijkheid van de
Perpetual, hetgeen een substantieel
van de oudere Perpetual over te
informatie. Anderzijds heeft hij
deel vormde van de cliënten die de
gaan. Verweerder heeft ten behoeve
aangevoerd dat de betreffende
oude Perpetual in de portefeuille
een genoteerde, eeuwigdurende
van diverse cliënten in de oudere
conference call te massaal van
hadden. De Tuchtcommissie kent
obligatielening (‘Perpetual’).
Perpetual gehandeld. Blijkens
aard was om zich de ernst van
evenwel betekenis toe aan de
wegens het onzorgvuldig omgaan met vertrouwelijke informatie in de aanloopfase naar een openbare emissie. Het betrof
bandopnames heeft verweerder
de vertrouwelijkheid voldoende
door verweerder aangevoerde
De instelling waar verweerder
jegens cliënten verklaard dat “er
te realiseren. Ook heeft hij zich
(verzachtende) omstandigheden
werkzaam was, had reeds twee
iets nieuws aankwam” en dat
beroepen op commerciële druk
met betrekking tot de aard van
soortgelijke Perpetuals uitgegeven,
“tussen nu en een aantal weken
van de kant van zijn werkgever, die
de conference call en de geper-
en was voornemens in mei 2004
er een hele mooie obligatie staat
eruit zou hebben bestaan dat hij
cipieerde commerciële druk:
een derde te emitteren. Ongeveer
aan te komen”, alsmede “we
reeds diverse malen was gewaar-
een maand voor de emissie maakte
mogen ook niet veel zeggen”.
schuwd voor het achterblijven van
“Ten aanzien van werkgever
zijn provisie-inkomsten bij emissies
constateert de Commissie 1) dat het
het hoofdkantoor van werkgever via een conference call ten behoeve
Gedragscode
in de periode voorafgaande
laakbaar is geweest dat de informa
van alle beleggingsafdelingen van
In de procedure heeft DSI aange-
aan de onderhavige emissie.
tievoorziening en de wijze waarop de
werkgever in Nederland melding
voerd dat sprake is geweest van
van de uitgifte van de nieuwe,
schending van de DSI-Gedragscode,
Bewuste keuze
vuldig heeft plaatsgevonden, mede
derde obligatielening. Werkgever
als gevolg van opzettelijke schending
De Tuchtcommissie komt tot
gelet op het grote aantal adviseurs
vermeldde tijdens de conference
van het beginsel van vertrouwelijke
de conclusie dat de klacht van
die soortgelijk hebben gehandeld
call dat de informatie (onder
behandeling van gevoelige interne
DSI grotendeels gegrond is en
en 2) dat de druk van werkgever
embargo) aan alle medewerkers
informatie, ongelijke verspreiding
overweegt in dat verband:
ten aanzien van het vooropstellen
werd verstrekt. Na de conference
van gevoelige informatie onder het
call hebben diverse beleggingsad-
beleggend publiek, alsmede het
“Naar het oordeel van de
geweest, en dat beide mede debet
viseurs, waaronder verweerder, in
bewegen van cliënten tot poten-
Commissie is aangetoond dat
zijn geweest aan het ontstaan van de
verweerder, waarvan vaststaat
situatie waarbinnen de gedragingen
dat hij aanwezig is geweest bij de
van verweerder hebben plaatsge
conference call, op de hoogte is
vonden, doch dat dit verweerder niet
geweest van de inhoud daarvan,
geheel kan ontslaan van eigen verant
in het bijzonder het embargo op
woordelijkheid voor zijn handelingen”.
informatie werd verstrekt, onzorg
van commerciële prestaties groot is
informatieverstrekking over een nieuwe Perpetual. Verweerder heeft
Bij de vaststelling van de strafmaat
toegegeven te hebben nagedacht
heeft de Tuchtcommissie vervol-
over de vraag of hij hier cliënten
gens rekening gehouden met de
mocht adviseren en heeft bewust
consequenties die de handelwijze
de keuze gemaakt het embargo
reeds voor verweerder heeft gehad.
te negeren op basis van commer
Dit betrof onder meer een berisping
ciële overwegingen, al dan niet
van de zijde van zijn werkgever en
ingegeven uit angst voor verlies
de tijdelijke opschorting van zijn
van zijn (arbeids)positie. Van een
DSI-registratie. De Commissie
professioneel beleggings
heeft de klacht van DSI toegewezen
adviseur mag worden verwacht
en legt verweerder een boete op
dat hij, ongeacht de opgelegde
van € 1000,-. De uitspraak is in
commerciële druk, onverkort
geanonimiseerde vorm integraal
de professionele normen en
terug te vinden op de DSI-site.
waarden (waaronder de DSI
gedragsregels) in acht neemt.”
Uitspraak TC 2006-2
DSI zet standaard voor pre-employment screening in financiële sector
PES
Financiële instellingen kunnen sinds augustus de pre- en in-employment
teitsgedrag. Om problemen naar
De kennis en expertise van DSI op
screening (PES) uitbesteden aan DSI. Het betreft de integriteitscreening
beste weten te voorkomen worden
het gebied van integriteitsbewaking
van eigen personeel, uitzend- en detacheringskrachten, leveranciers en
daarom de nodige gegevens nage-
en -screening is vanaf nu dus ook
overig ingehuurd personeel die een integriteitsgevoelige functie (gaan)
trokken van (kandidaat)medewerkers
beschikbaar voor organisaties in
vervullen buiten het topmanagement. De financiële sector zet door de
die op een functie werkzaam (zullen)
de financiële branche buiten de
zijn die de instelling als integriteits-
effectendienstverlening. DSI PES
gevoelig kwalificeert.
is een ‘tool’ voor financiële instel-
uitvoering van PES door DSI een standaard. Een mogelijkheid om de kwaliteit van de financiële dienstverlening verder te verbeteren.
lingen om de pre- en in-employment
PES door DSI
screening van personeel uit te
Integere werkwijze
integriteitsaangelegenheden goed
Een uitgebreide consultatie binnen
voeren. De wettelijke verplichting
Waarom is integriteitscreening in
geregeld hebben. Het in dienst
de financiële sector heeft geresul-
hiertoe en eindverantwoordelijkheid
de financiële sector zo belangrijk?
hebben van integere medewerkers
teerd in een integriteitscreening
berust bij de onder toezicht staande
Ons gehele financiële systeem is
is dan ook een voorwaarde. Maar
die uitermate professioneel is
financiële instellingen.
gebaseerd op vertrouwen. Klanten
aan de buitenkant kun je nu eenmaal
opgezet, met als voordeel een
van financiële instellingen stellen
niet zien of een medewerker eerlijk
kwalitatief hoogstaande, effectieve,
Meer informatie over DSI PES
vertrouwen in deze organisaties en
met de belangen van de klant zal
betrouwbare en snelle procedure.
treft u aan op www.dsi.nl
moeten ervan op aan kunnen dat
omgaan. In de praktijk is gebleken
DSI beschikt reeds over jaren-
en is verkrijgbaar bij drs. Jorine
zij integer en deskundig worden
dat de persoonlijke handel en
lange ervaring met de screening
Berends (
[email protected])
behandeld. Daarom is het van
wandel van medewerkers van
van beleggingsdeskundigen in
belang dat financiële instellingen
invloed kan zijn op het integri-
verband met hun DSI-registratie.
Pre- en in-employment screening (PES) in het kort Wat is PES?
Wie verzorgt de uitvoering van PES?
het controleren van de benodigde
DSI zal de gescreende personen
Pre- en in-employment screening,
gegevens wordt zorgvuldig en
op de hoogte blijven houden van
afgekort PES, is een methode
DSI biedt PES in de financiële
integer te werk gegaan. Uiteraard
het onderwerp integriteit in de
om (kandidaat)medewerkers
dienstverlening aan. Financiële
wordt daarbij voldaan aan de
financiële dienstverlening en zal de
van financiële instellingen die
instellingen en voor hen werkzame
privacywetgeving. Het is de verant-
gezamenlijke ervaring gebruiken
in aanmerking komen voor een
uitzend- en detacheringsbureaus
woordelijkheid van de (toekomstige)
om de integriteitsbewaking in deze
integriteitsgevoelige functie, vooraf
en overige leveranciers kunnen de
werkgever om een oordeel te geven
sector voortdurend te verbeteren.
te toetsen op hun integriteitskwets-
screening uitbesteden aan DSI.
over de deskundigheid en integriteit
baarheid. Daartoe worden de nodige
DSI heeft als de integriteitsbewaker
van de kandidaat in relatie tot de
Kostendekkend
persoonlijke gegevens nagetrokken.
van de financiële sector reeds
beoogde functie. DSI doet daar geen
De kosten voor de screening die
Denk hierbij aan identiteit, refe-
vele duizenden beleggingsdes-
uitspraak over; zij beperkt zich tot
DSI uitvoert bedragen € 88,50
renties, diploma’s en de Verklaring
kundigen gescreend en hanteert
het afgeven van de PES-verklaring.
per aanvraag. Dit tarief is vrij van
Omtrent het Gedrag (VOG). Deze
een werkwijze die al jarenlang
toets gebeurt ook op het moment
aan hoge maatstaven voldoet.
Welke gegevens worden door DSI gecontroleerd?
de kosten, wordt door de PES-
Hoe gaat de screening voor de PES-verklaring in zijn werk?
Naast de toetsing aan de eigen
kosten van de benodigde VOG. DSI
database controleert DSI in
zal de eerste maanden benutten om
overeenstemming met de interne
gebruikers van DSI PES uitvoerig
dat iemand binnen de sector van werkgever verandert. En mogelijk eveneens als hij of zij bij dezelfde werkgever een andere functie krijgt.
BTW, dient enkel ter dekking van aanvrager betaald en is exclusief de
De (kandidaat)werknemer
procedures de volgende gegevens:
te enqueteren. Doel hiervan is om
Voor wie geldt PES?
vraagt de screening zelf aan via
• identiteitsbewijs;
de ervaringen van de betrokkenen
De pre- en in-employment screening
www.dsi.nl en DSI voert deze uit.
• Verklaring Omtrent
te inventariseren om de dienstver-
is bedoeld voor personen die integri-
Zij controleert daarvoor de
het Gedrag (VOG);
lening waar nodig te optimaliseren.
teitgevoelige functies (gaan) bekleden
benodigde gegevens, stelt
• eigen verklaring met
buiten het topmanagement. Dit geldt
vervolgens een verklaring op van
ook voor mensen die via uitzend- of
haar bevindingen - eventueel met
• juistheid referenties laatste 5 jaar;
september 2006 een korting van
detacheringsbureaus of overige
vermelding van bijzonderheden - en
• relevante diploma’s;
50% op het normale tarief.
leveranciers worden ingeschakeld.
stuurt deze naar de aanvrager. Bij
• faillissementscontrole.
betrekking tot integriteit;
Als blijk van waardering voor de medewerking geldt tot en met
7
Bijzondere zorgplicht bij gebruik tussenpersoon voor verkoop eigen leaseproducten effectenleaseproduct niet eenvoudig
dat beleggers zoals klagers zich
oordeel dat een intermediairmaat-
Duidelijke productspecificaties
van aard is. Hieruit volgt dat
rekenschap hebben gegeven van
schappij die voor de verkoop van
Verweerder meent dat hij niet
beleggers zoals klagers niet in staat
deze risico’s, zodat zij een welover-
verantwoordelijk gehouden kan
zijn zelfstandig zich een realistisch
wogen aankoopbeslissing konden
worden voor gedragingen en
beeld van het product te vormen.
nemen. Dit klemt te meer omdat
uitspraken van tussenpersonen.
Daarenboven zijn er aan beleggen
verweerder gebruik heeft gemaakt
Daarenboven konden klagers zich
met geleend geld risico’s verbonden.
van tussenpersonen en aldus ten
een goed oordeel vormen over de
In het bijzonder dient er sprake
dele afhankelijk was van hun infor-
zorgplicht rust. De zorgplicht van
werking en risico’s van het effec-
te zijn van een dusdanige koers-
matieverstrekking jegens klagers.
de maatschappij gaat zó ver dat
tenleaseproduct aan de hand van
stijging gedurende de looptijd van
Bedoelde informatieplicht strekt zich
beleggers tegen hun eigen ondes-
de bijbehorende brochure, overeen-
de overeenkomst dat klagers na
ook uit tot de pre-contractuele fase.
kundigheid of lichtvaardigheid
komst en voorwaarden. Uit deze
afloop van de looptijd hun inves-
moeten worden beschermd.
bescheiden volgt aldus verweerder
tering – die hoofdzakelijk bestaat
Geen customer due diligence
onder meer dat er sprake is van een
uit rente over het geleende bedrag
Niet is gebleken dat verweerder
Samengevat houdt het product in
lening en dat de mogelijkheid van
– terug kunnen verdienen. Dat deze
voorts enig concreet onderzoek
dat de tussenpersoon cliënten een
een restschuld zich voor kan doen.
koersstijging zou uitblijven, is een
heeft verricht naar klagers’ kennis
omstandigheid waarmee verweerder
en ervaring met beleggen, hun
rekening had moeten houden.
financiële achtergrond en hun beleg-
De Klachtencommissie is van
haar eigen effectenleaseproducten een tussenpersoon inschakelt, wordt beschouwd als een effectenbemiddelaar op wie een bijzondere
bedrag leent tegen een maandelijks te betalen rente, waarvoor hij
Effectenbemiddelaar
voor rekening en risico van cliënten
De Commissie stelt vast dat
effecten koopt. Na de looptijd
verweerder een intermediairmaat-
Eigen verantwoordelijkheid
aldus aanvaard dat zijn (toekomstige)
verkoopt de tussenpersoon deze
schappij is, die bij de verkoop van
Aan de eigen verantwoordelijkheid
cliënten werden blootgesteld aan
effecten. De verkoopopbrengst
haar producten gebruikt maakt
van klagers met betrekking tot de
financiële risico’s die hun financiële
wendt hij aan ter aflossing van de
van tussenpersonen. In vrijwel
aanschaf van financiële producten
mogelijkheden te boven gingen.
door hem verstrekte lening. Een
alle gevallen hebben klagers op
wordt in deze gevallen minder
Verweerder is dan ook tekort-
daarna resterend surplus keert de
advies van deze tussenpersonen
gewicht toegekend. Volgens de
geschoten in zijn voorlichtings-,
tussenpersoon aan de cliënten uit,
verweerders effectenleaseproduct
Klachtencommissie lag het op de
vergewissings- en onderzoekverplich-
terwijl een resterend tekort door
afgenomen. Voorop wordt gesteld
weg van verweerder hen – via door
ting, waardoor hij niet heeft voldaan
de cliënten aangezuiverd dient te
dat verweerder bij het aanbieden
hem opgesteld informatiemateriaal
aan de op hem rustende bijzondere
worden. Ten aanzien van de door
en uitvoeren van de effectenlease-
– te waarschuwen voor de risico’s
zorgplicht. Derhalve heeft hij jegens
cliënten te betalen rente kunnen zij
overeenkomsten is opgetreden als
die verbonden zijn aan beleggen met
klagers onrechtmatig gehandeld.
ervoor kiezen om een depot bij de
effectenbemiddelaar. Dit brengt
geleend geld. Ook had verweerder
tussenpersoon te storten ten laste
met zich mee dat verweerder
zich ervan moeten vergewissen
waarvan maandelijkse rentebeta-
jegens klagers een bijzondere
lingen worden gedaan of zij kunnen
zorgplicht diende te betrachten. In
maandelijks rentebetalingen voldoen.
geval van beleggingsbeslissingen waaruit aanzienlijke (bij)betalings
Niet gewaarschuwd
verplichtingen kunnen voortvloeien,
In de kern komt de klacht van
gaat de zorgplicht van de effecten-
klagers erop neer dat zij hun
instelling zelfs zó ver dat beleggers
tussenpersoon en/of verweerder
tegen hun eigen ondeskundigheid
verwijten dat hen hoge rende-
of lichtvaardigheid moeten worden
menten zijn voorgehouden en dat
beschermd. Gelet op de eraan
zij niet zijn gewaarschuwd omtrent
verbonden risico’s moet ook het
de mogelijkheid dat zij hun inleg
aangaan van een effectenlease-
kunnen verliezen. Evenmin zijn zij
overeenkomst worden gerekend
gewaarschuwd dat er een restschuld
tot zulke beleggingsbeslissingen.
kan ontstaan. Had hun tussen-
De Klachtencommissie
persoon dan wel verweerder hen
Bijzondere zorgplicht
een juiste voorstelling van zaken
Ten aanzien van verweerders
gegeven, dan zouden klagers het
bijzondere zorgplicht heeft de
product niet hebben aangeschaft.
Commissie overwogen dat dit
gingsdoelstelling. Verweerder heeft
Uitspraken KCD 06-93 t/m 96
Commissie van Beroep:
Klacht tegen liquidatie optieportefeuille ook in hoger beroep afgewezen De Commissie van Beroep heeft
enorme verliezen hebben geleden.
uitspraak gedaan in een geschil
De Klachtencommissie heeft
tussen een bank en een advies-
beide klachten afgewezen.
relatie die regelmatig in opties handelde. Na een periode van onderdekking is uiteindelijk de portefeuille geliquideerd.
Met betrekking tot de klacht ter zake van de algehele liquidatie van de portefeuille op 19 september 2002 voert belanghebbende
Belanghebbende wijt dit aan
in zijn beroepschrift aan dat de
tekortkomingen van de bank.
Klachtencommissie is uitgegaan van
De Commissie van Beroep
een onjuiste berekening. Het gaat
deelt de mening van de Klach-
met name om de berekening naar
van de effecten was bereikt.
matig sprake geweest van een
tencommissie dat de bank op
aanleiding van door belanghebbende
Of de brief die de bank stelt op
onjuist advies dat hem schade
overgelegde gegevens, waaruit zou
5 september 2002 aan belang-
heeft berokkend. Bovendien is
moeten blijken dat in het verleden
hebbende te hebben gezonden,
de Klachtencommissie er ten
meermalen sprake is geweest van
belanghebbende heeft bereikt, kan
onrechte van uitgegaan dat hij
een dekkingstekort. Voorts heeft
in het midden blijven. Vaststaat
een ervaren belegger is.
de Klachtencommissie, zo betoogt
immers dat de bank, toen de
Belanghebbende heeft gedurende
belanghebbende, ten onrechte niet
koersval doorzette en de omvang
Adviesrelatie
ongeveer twaalf jaar bij de bank een
in haar overwegingen betrokken dat
van de onderdekking toenam, een
Het betrof hier een adviesrelatie,
beleggingsportefeuille aange-
belanghebbende op 17 september
waarschuwingsbrief aan belang
waarbij geldt dat de door de
houden. Tussen belanghebbende
2002 telefonisch contact heeft
hebbende heeft gezonden en dat
bank verstrekte adviezen niet
en de bank bestond een advies-
opgenomen met de bank en dat hij
die brief op 16 september 2002 door
van zodanige aard mogen zijn dat
relatie. De bank verleende aan
toen heeft laten weten dat hij het
belanghebbende is ontvangen.
een redelijk bekwaam en redelijk
belanghebbende krediet waarvoor
dekkingstekort zou aanzuiveren.
grond van de zorgplicht terecht tot liquidatie is overgegaan en verwerpt het beroep.
zijn portefeuille als onderpand
handelend beleggingsadviseur deze
Zorgplicht
adviezen in de gegeven omstandig
gold. Op 5 september 2002
Waarschuwing
Ook indien ervan uit wordt gegaan
heden niet had mogen geven.
vertoonde de portefeuille van
De Commissie van Beroep
dat belanghebbende vervolgens op
Tot de omstandigheden hoort
belanghebbende een onderdekking.
onderschrijft de overweging van
17 september 2002 vergeefs heeft
ook diens beleggingservaring.
De bank heeft belanghebbende
de Klachtencommissie dat de
getracht de bank telefonisch te
schriftelijk op de onderdekking
termijn van 5 dagen, als bedoeld
bereiken, dan nog geldt dat de bank
De Commissie van Beroep
gewezen en belanghebbende
in artikel 28 lid 4 van de Nadere
op 19 september 2002 niet in strijd
komt echter niet toe aan een
heeft in elk geval op 16 september
Regeling gedragstoezicht effecten-
met haar zorgplicht jegens belang-
beoordeling van de vraag of de
2002 een brief ontvangen. Op
verkeer, niet van toepassing is in de
hebbende heeft gehandeld door
adviezen die de bank aan belang-
19 september 2002 heeft de
onderhavige situatie, aangezien de
de gehele portefeuille te verkopen
hebbende heeft verstrekt, aan
bank de gehele portefeuille van
portefeuille van belanghebbende
voor gedeeltelijke aflossing van
bovenbeschreven norm voldoen.
belanghebbende geliquideerd.
op 5 september 2002 uitsluitend
het krediet. De Commissie van
Belanghebbende heeft immers ook
bestond uit aandelen. Er was wel
Beroep neemt bij dit oordeel in
in beroep verzuimd deze klacht te
Gang van zaken
sprake van een effectenkrediet
aanmerking dat na de verkoop van
concretiseren. Het enkele feit dat
De klacht van belanghebbende
met onderdekking, maar niet van
de portefeuille nog een schuld van
belanghebbende op sommige door
houdt in dat de bank hem schade
een margintekort met het hieraan
ongeveer € 4.500,- resteerde.
de bank geadviseerde transacties
heeft berokkend door op
verbonden risico dat belang
19 september 2002 tot algehele
hebbende zijn verplichtingen jegens
Met betrekking tot de klacht ter
geenszins dat de bank in haar
liquidatie over te gaan, zonder
derden niet zou kunnen nakomen.
zake van de advisering door de bank
adviserende taak jegens belangheb-
in de periode voorafgaand aan
bende is tekortgeschoten. Ook hier
daarover tevoren met belang-
verlies heeft geleden, betekent
hebbende overleg te plegen.
Dit neemt niet weg dat de bank,
19 september 2002, heeft belang-
gaat het beroep derhalve niet op en
Hij beklaagt zich tevens over de
op grond van de op haar rustende
hebbende ter zitting van de
de Commissie van Beroep komt tot
kwaliteit van de advisering door
zorgplicht, gehouden was om
Commissie van Beroep betoogt
de conclusie dat het beroep faalt en
de bank in de periode voorafgaand
belanghebbende te waarschuwen
dat de kwaliteit van de adviezen
handhaaft de bestreden beslissing.
aan de liquidatie. Door slechte
toen op 5 september 2002 de
beneden de maat was. Volgens
adviezen zou belanghebbende
ondergrens van de dekkingswaarde
belanghebbende is er regel
Uitspraak KCHB 258
Toekomstperspectief beleggingsindustrie in Nederland vergt krachtsinspanning De sprekers op het door de VBA, de Beroepsvereniging van Beleggingsdeskundigen, georganiseerde lustrumcongres waren niet bepaald optimistisch gestemd over de toekomstkansen van de
Ontwikkelingen in pensioenmarkt geven fondsenindustrie impuls • Bevolking westerse landen vergrijst • Aantal mensen dat vermogen tracht te behouden stijgt enorm als babyboomers met pensioen gaan 50%
North America Retirement Population, 2000 - 2030
40%
de internationale trends hebben
50%
43%
7%
40%
12%
30%
AP Retirement Population, 2000 - 2030 80 years and over 75 years and over 65 years and over
34%
5% 30%
30%
25% 22% 20%
3%
4%
9%
3% 20%
6%
5% 26%
9%
19% 12%
20%
10%
13%
2%
20%
7%
6%
Nederland als financieel centrum laten verbleken ten opzichte van
European Retirement Population, 2000 - 2030
34%
fiscale faciliteiten en een onvoldoende ontwikkeld gevoel voor
50%
40%
beleggingsindustrie in Nederland. Strenge regelgeving, te slappe
(Bron: Robeco)
10%
15%
24% 16%
19%
9% 10%
1% 2% 6%
0%
0% 2000
2015
2030
1%
5%
3% 8%
12%
0% 2000
2015
2030
2000
2015
2030
de concurrentie. Het is alle hens aan dek om op korte termijn aan
dat de overgang naar investment
ling, zette in combinatie met het
gensbeheerders, actuarissen en
concurrentiekracht te winnen en
banking geen succesvolle strategie
weinig voordelige fiscale regime een
toezichthouders kan daarbij worden
het toekomstperspectief voor de
is geweest.” Deze markt wordt
uittocht van fondsen op gang. De
ingezet voor partijen uit landen
langere termijn te verbeteren.
momenteel gedomineerd door
grote Nederlandse aanbieders als
waar de pensioenindustrie nog
Britse en Amerikaanse banken die
ABN AMRO, ING en Robeco kozen
in de kinderschoenen staat.
Jean Frijns, nu hoogleraar
vanuit Londen het internationale
massaal voor Luxemburg als nieuwe
Beleggingsleer aan de Vrije Universiteit,
bedrijfsleven adviseren. Buiten
thuisbasis. Vanuit dat land, dat met
Robeco-voorzitter George Möller roept
vreest dat zelfs de voorbeeldige
ABN AMRO spelen de Nederlandse
een totaal fondsvermogen van
op tot een grootschalige bundeling
pensioensector niet weerbaar
partijen hierin nauwelijks een rol.
€ 1700 miljard maar liefst een
van de ongeveer 800 pensioen-
kwart van de Europese markt
fondsen die Nederland rijk is. Hij denkt
genoeg is om de handschoen met de andere Europese spelers op
Ook de verzekeraars hebben in de
beheerst, kunnen de fondsen
aan de vorming van twee of drie
te nemen. De grote Nederlandse
analyse van Frijns niet weten te
meer concurrerend over de lands-
‘nationale kampioenen’ die fondsen
banken en verzekeraars hebben
profiteren van het opengaan van
grenzen worden aangeboden.
uit alle Europese landen kunnen
volgens hem onvoldoende weten
de internationale markten, volgens
in te spelen op de globalisering, zo
het Financieele Dagblad. Hij noemt
De Nederlandse overheid is
erover gedacht om de uitvoeringsor-
schreef het Financieele Dagblad. Tal
de sector te conservatief, terwijl
veel te laat op deze ontwikke-
ganisaties van pensioenfondsen af
van Nederlandse beleggingsfondsen
ze juist zeer vernieuwingsgezind
ling ingesprongen, maar is nu
te splitsen en vrij met onder meer
zochten hun heil in Luxemburg. Naar
zouden moeten zijn omwille van hun
bezig met een inhaalslag, waarbij
verzekeraars en beleggingsfondsen te
de mening van Frijns moeten de
internationale concurrentiekracht.
verschillende (nieuwe) fiscale
laten concurreren. Dit is duidelijk in lijn
financiële instellingen in ons land zich
“Nederlandse verzekeraars richten
instrumenten worden ingezet.
met de signalen van Joep Schouten,
veel minder afhankelijk maken van
zich vooral op de binnenlandse markt
hun thuismarkt. “Zij lijden onder de te
en lijden aan een gebrek aan transpa-
Exportpositie
al in de tijd van het Sociaal Fonds
beperkte concurrentie van buiten-
rantie. De overnames die onder meer
Terwijl banken, verzekeraars en
Bouwnijverheid een lans brak voor
landse collega’s met als gevolg gebrek
in de Verenigde Staten zijn gepleegd,
beleggingsfondsen in het peloton
de ontwikkeling van de Nederlandse
aan strijdkracht op de exportmarkt.”
hebben weinig synergie opgele-
volgen, maakt de hoogontwikkelde
pensioenexpertise tot exportproduct.
verd. De Amerikaanse dochters zijn
pensioenindustrie nog deel uit van
gewoon lokale bedrijven gebleven.”
de kopgroep. Ons land heeft met
In zijn interview met DSI Info (zie
€ 650 miljard aan vermogen één van
hiernaast) tekent Hans Janssen
Concurrentiekracht De Nederlandse banken hebben
10
bedienen. Binnen het kabinet wordt
bestuursvoorzitter van Cordares, die
volgens Frijns al in de jaren negentig
Transparantie
de beste kapitaalgedekte pensioen-
Daalen, als algemeen directeur van
aan een belangrijk front verloren.
Als laatste is de Nederlandse
stelsels ter wereld. Mogelijk kan
de belangenorganisatie DUFAS, het
Bij het opengaan van de Europese
beleggingsfondsenindustrie onder
zij voldoende impulsen geven om
toekomstperspectief voor beleggings
grenzen wilden de grootbanken
vuur komen te liggen. De weinig
Nederland tot centrale vestigings-
fondsen en asset managers.
internationaal een rol kunnen spelen
transparante kostenstructuur die
plaats voor buitenlandse partijen
in het zakenbankieren. “Vandaag
volgt uit het voor Nederland unieke
te ontwikkelen. De hoogwaardige
kunnen we niet anders dan vaststellen
systeem van doorlopende verhande-
expertise van Nederlandse vermo-
Hans Janssen Daalen (DUFAS):
“Aantrekkelijk vestigingsklimaat en innovatief vermogen zijn allesbepalend voor concurrentiekracht van de Nederlandse beleggingsindustrie” “Een gezonde en grote Nederlandse
asset management.” Om een indruk
fiscale uitrustingspakket van de luxe
Nederland is het enige land binnen de
financiële industrie levert grote
te geven: pensioenfondsen besteden
variant.” De luxe variant van de fiscale
Europese Unie dat zo’n consumenten-
inkomsten op voor de BV Nederland
op dit vlak momenteel 52% uit aan
beleggingsinstelling moet niet alleen
voorlichting voor een brede groep van
Nederlandse vermogensbeheerders
beleggingsfondsen aantrekkelijker
financiële producten kent. Janssen
en 48% is in handen gegeven van
maken voor Europese distributie, maar
Daalen: “De oude versie was voor
buitenlandse asset managers. De
moet tevens de uittocht van fondsen
verbetering (eenvoudiger en duidelijker)
handelsystematiek en de fiscale behan-
naar Luxemburg een halt toeroepen.
vatbaar. Beelden zeggen vaak meer
en hoogwaardige werkgelegenheid die ook nog eens ‘Kyoto proof’ is. Een goed vestigingsklimaat en een innovatieve financiële sector,
deling van beleggingsfondsen zijn
dan woorden. De nieuwe versie die
proactief gesteund door de Neder-
volgens het kersverse DSI-bestuurslid
Asset pooling
in het najaar wordt ingevoerd, werkt
landse overheid, zijn dan wel eerste
dan ook twee uitermate belangrijke
“Ook onze asset pooling wordt
met grafische afbeeldingen.” De
vereisten.” Hans Janssen Daalen,
prioriteiten in het streven om het
nog onvoldoende als faciliteit voor
risico-indicator met zijn 5 risiconiveaus
algemeen directeur van DUFAS
vestigingsklimaat voor de Nederlandse
internationaal vermogensbeheer
is voor de doorsnee belegger veel
en bestuurslid van DSI, maakt
beleggingsindustrie te verbeteren. De
vanuit Nederland uitgevent”, zo
duidelijker. In dit verband is innovatief
handelsystematiek van de overwegend
stelt Hans Janssen Daalen. “Buiten
werk verricht door het Economisch
beursgenoteerde beleggingsfondsen
Nederland is het ‘op een hoop vegen
Onderzoeksinstituut van de Universiteit
is in Nederland te gecompliceerd. In
van vermogens’ ten behoeve van
van Tilburg. De nieuwe bijsluiter wordt
afwijking van de internationale situatie
optimaal vermogensbeheer binnen
ook gepropageerd aan de Europese
worden de fondsen niet eenmaal
Europa alleen in Ierland en Luxemburg
Commissie. Sterker nog: men denkt
zich sterk voor een nieuw elan dat Nederland met zijn beleggingsindustrie in Europa en de rest van de wereld moet gaan uitstralen.
per dag maar doorlopend genoteerd.
mogelijk. Wil je echt efficiëntie
dat deze tevens een vervanger kan zijn
Sinds kort maakt de Dutch Fund and
Conform de aanbeveling van de
behalen dan is het genereren van
van het mislukte, vereenvoudigde pros-
Asset Management Association,
Commissie Winter wordt nu met
massale volumes een must. Denk
pectus voor beleggingsinstellingen.
afgekort DUFAS, deel uit van DSI
instemming van de AFM de inter-
aan Shell dat de vermogens van zijn
naast de eerder toegelaten Vereniging
nationale handelwijze overgenomen,
pensioenfondsen in de verschillende
Tot slot moet Hans Janssen Daalen
van Vermogensbeheerders. DUFAS
waarbij onder meer Euronext als
vestigingslanden veel beter centraal
nog het volgende van het hart:
is een belangenvereniging van meer
provider van marktpartijen zal optreden.
kan laten managen. Daarbij wordt
“Terughoudendheid bij nieuwe
dankbaar gebruik gemaakt van de
Europese regelgeving moeten we
dan 30 Nederlandse en in Nederland werkzame buitenlandse vermogens-
Luxe variant
fiscale mogelijkheden in Nederland,
laten varen. Anticiperen daarop schept
beheerders en beleggingsinstellingen.
Voor wat betreft het fiscale klimaat is
met zijn grote netwerk van belasting-
nieuwe kansen. Dan laat je innovatieve
De organisatie bestaat nu ruim 3 jaar
al een aardig succesje geboekt met
verdragen. Mede hierdoor heeft Shell
mentaliteit zien. Nu gaat bij Financiën
en haar leden vertegenwoordigen
de afschaffing van de kapitaalbelasting
zijn asset pooling center in Nederland
alle aandacht uit naar de invoering
samen meer dan 90% van de markt
per 1 januari 2006. Het wachten is nu
ondergebracht. Als er één schaap over
van de Wet financieel toezicht met als
voor asset management in Nederland.
op de implementatie van het nieuwe
de dam is, volgen er beslist meer.”
gevolg dat de uitwerking van de MiFID-
fiscale regime voor beleggingsinstel-
richtlijn (voor markten in financiële
Het speelveld van beleggingsinstell
lingen. Nederlandse beleggingsfondsen
Financiële bijsluiter
instrumenten) achterop is geraakt.
ingen wordt gekenmerkt door een
zijn dan ook blij met de plannen van de
Weer een ander staaltje van innovatie
We moeten nog zien of de imple-
sterke neiging tot regulering van
tot minister van Economische Zaken
is de verbeterde financiële bijsluiter
mentatie tijdig (in november 2007)
de beleggingssector, inclusief de
gepromoveerde staatssecretaris Wijn
die de marktpartijen in co-productie
gehaald zal worden. Bon,
harmonisatie van de toezichts-
van Financiën, om het fiscale regime
met de AFM hebben ontwikkeld.
het is nog niet te laat.”
praktijk in Europa. Eén van de
voor de sector te wijzigen en op één
duidelijke trends is het onafhankelijk
lijn te zetten met de grote concur-
maken van beheerorganisaties
rent Luxemburg. “Dit zijn heel goede
ten opzichte van andere financiële
stappen op weg naar een concurrerend
dienstverlening binnen financiële
vestigingsklimaat in Nederland. Maar”,
conglomeraten. Op het internationale
zegt Janssen Daalen, “Nederland zal
speelveld is werk aan de winkel.
het vestigings- en ondernemersklimaat als geheel nog aantrekkelijker
Prioriteiten
moeten maken om Luxemburg in te
Janssen Daalen: “Voldoende concur-
halen. Verdragsbescherming zoals nu
rentiekracht is van vitale betekenis
ook voor de gewone fiscale beleg-
voor de marktkansen van het veelal
gingsinstelling geldt, zou daarom grote
grensoverschrijdend opererende
toegevoegde waarde hebben voor het
Hans Janssen Daalen
11
Permanente aandacht voor verstandig beleggen
Personalia
Ook in 2006 zet DSI brochures,
nadrukkelijk onder de aandacht
de Belegger (de voormalige Dag van
Op donderdagmiddag 29
website en radiospots in om
gebracht van een breed publiek.
het Aandeel) die op 24 november
september 2006 wordt in de
beleggers te stimuleren om
In mei en juni 2006 werden reeds
plaatsvindt. Dit congres opent met
Amsterdamse Beurs van Berlage
herhaaldelijk radiocommercials
een Investment Breakfast voor
een Uitdiensttreding congresmiddag gehouden
uitgezonden met de boodschap
professionals. Algemeen directeur
onder Mr. Jack de titel Veendijk ‘Het effect is per van 1 juni de
‘verstandig beleggen? www.dsi.nl’.
van DSI, Kees Oosterholt, zit één
zorgplicht uit dienst opgetreden. de Nederlandse Zijn nieuwe
Op de website treft de bezoeker
van de tafels voor tijdens dit ontbijt.
beleggingsadvisering. werkgever is Aon. Jack Eenwas
vervolgens maandelijks een nieuw
Wilt u eens van gedachten met hem
kwestie sinds 2003 van vertrouwen?’. bij DSI werkzaam
meren hoe zij onnodige risico’s in
Beleggingsvaardigheidsadvies
wisselen tijdens deze ontbijtsessie
Deals bijeenkomst algemeen secretaris. staat in het
het beleggen kunnen voorkomen.
aan (zie kader). In het najaar van
of het gehele congres bijwonen?
teken van het gelijknamige
verstandig te beleggen. Vorig jaar is DSI gestart met de campagne Verstandig beleggen, die erop gericht is om beleggers te infor-
proefschrift Indiensttreding bij gelegenheid van
2006 zullen de brochure Verstandig In dat kader worden de pluspunten
beleggen en de Beleggerswijzer
Meer informatie en aanmelding:
deJo-An recente Larijn promotie is pervan 1 mei dr. 2006 in
van het beleggen met DSI-
onder de aandacht worden gebracht
www.dagvandebelegger.nl
Tom dienst Loonen. getreden Hij isals naast medewerker Prof.
geregistreerde effectenspecialisten
van de bezoekers van de Dag van
telefoon: 020-6702222.
Mr.Registratiebureau. Edgar du Perron (voorzitter Bij haar Klachtencommissie vorige werkgever, DSI) KLMen Health Ir. Theodoor Services, Kockelkoren was zij werkzaam (directeur als
Beleggingsvaardigheidsadvies Enige tijd geleden meldden we
Dit jaar zijn tot dusver de
in DSI Info dat DSI in het kader
volgende bva’s gepubliceerd:
van de campagne Verstandig
• De Tracker: kuddegedrag is
beleggen regelmatig beleggingsvaardigheidsadviezen (bva’s) publiceert op www.dsi.nl.
In memoriam Theo Kraan
Doel van deze adviezen is om de belegger objectieve informatie te verschaffen, die kan helpen bij verstandig beleggen en er aldus
• ‘Rebalancing’: niet • Rituelen van het beleggen: de negen-maandencyclus; • Risicoprofiel: knellende dwangbuis of comfortabel maatpak?;
effecten en beleggingen bij
aantrekkelijk, maar alleen
Van Lanschot Bankiers, is
wordt van de DSI-geregistreerde
met degelijk advies.
Nooit deden wij tevergeefs klankbord nodig hadden. Of het
JoAn Larijn
wikken, wél wegen;
een volwaardige gesprekspartner
een beroep op hem als we een
[email protected]
niet per definitie negatief;
aan bij te dragen dat de belegger
om het leven gekomen.
Meer informatie en aanmelding:
• De Turbo: trading tool of TNT?;
Theo Kraan, directeur
door een tragisch ongeval
AFNM) Accountteam een van Assistente. de sprekers.
• Beleggingshypotheek: wellicht
DSI Info is het informatiebulletin van het Dutch Securities Institute (DSI). Augustus 2006
beleggingsdeskundige. Op de hoogte blijven van
Redactie DSI Info
het nieuwste bva? Raadpleeg
Postbus 3861, 1001 AR Amsterdam
regelmatig de rubriek Nieuws uit de
Telefoon 020 620 12 74
effectenbranche op www.dsi.nl
Fax 020 620 13 26 E-mail:
[email protected] www.dsi.nl
nu om de laatste ontwikkelingen in het beleggingsvak ging of om onderwerpen voor DSI
Aan dit nummer werkten mee:
Info. Zijn suggesties hebben
Jorine Berends, Joke van den
DSI wijzer gemaakt en verder
Braber, Jan van Haasteren, Thom
gebracht. Daarbij had hij een
Hoedemakers, Hans Janssen
fijn gevoel voor zorgvuldige
Daalen, Patrick Lageweg, Tom
regelgeving in een commerciële
Loonen, René Maatman, Kees
omgeving. Wij zullen ons Theo
Oosterholt, Karim Ras en Dick Vis.
Kraan blijven herinneren als een echte vriend van DSI. 12
Productie: The KEY Agency, Amsterdam
