ENERGIE IN PUBLIEKE HANDEN

de Linkse

Socialist

€2

STEUN: € 5

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 305  Juni 2011

België - Belgique PB 131, 1080 Molenbeek Sainctlette BC 4383 P2A6269 Afgiftekantoor 1081 Brussel 8 Ver. uitg. G. Cool, PB 131, 1080 Molenbeek Sainctelette

s t r i j d  s o l i d a r i t e i t  s o c i a l i sm e

ENERGIE IN PUBLIEKE HANDEN

D

e energieprijzen swingen de pan uit. Acht jaar na de liberalisering van de energiemarkt in ons land hebben we nog nooit zoveel betaald. En daar komt binnenkort in heel wat regio’s nog een pak bij. Sophie Dutordoir, topmanager bij GDF Suez in de Benelux en Duitsland, had gelijk toen ze eerder dit jaar aan de Gentse universiteit verklaarde: “ De liberalisering van de elektriciteitsmarkt is geen goede zaak voor de consument.”

Rood stapt uit SP.a. Interview met Erik De Bruyn P2

Electrabel is goed voor een groot deel van de winst van het moederbedrijf GDF Suez. De afgelopen tien jaar werd minstens 20 miljard euro winst gemaakt. Minister Van den Bossche moest erkennen dat elk gezin jaarlijks gemiddeld 800 euro betaalt voor de winsten van Electrabel! Maar dat is nog steeds niet genoeg. Het langer openhouden van de kerncentrales levert ons risico’s op en Electrabel monsterwinsten (27 miljard euro extra winst volgens Trends). Het bedrijf kan op de regering rekenen om deze monsterwinst te minimaliseren. De regering zette zelfs de Nationale Bank in om de becijfering van energieregulator CREG (die het over een

winst van 1,8 tot 2,2 miljard euro had) kan betalen, krijgt snel een budgetme- dat in het Waasland 160 voetbalvelden te betwisten. ter maar aan Electrabel wordt niet ge- panelen plaatste en daar 12 tot 15 milOndanks de grote winsten betaalt raakt. Er wordt gedaan alsof onze buur joen euro per jaar voor krijgt. Electrabel in ons land amper belas- die een zonnepaneel heeft voor de prijsEnergie is zo’n levensbelangrijke betingen. In 2009 betaalde het bedrijf stijgingen verantwoordelijk is, terwijl hoefte dat deze in publieke handen moet 0,04% belastingen op haar winst van het hele energiebeleid op een verkeerd zijn. Een betaalbare factuur, maar ook 1,55 miljard euro. Daarmee werd nog spoor zit. de noodzakelijke investeringen in veiminder betaald dan de 94 miljoen die Het is niet nuttig om op basis van ligheid worden niet gegarandeerd door het voor 2008 van de belastingen had energie en ten koste van onze veilig- de privé. Een energiebeleid ten voorteruggetrokken (dankzij een belastings- heid enkele grote aandeelhouders ver- dele van de gewone gezinnen is enkel tarief van -12%). Hiernaast wordt gre- der te verrijken. Dat geld kan beter mogelijk wanneer de productie en distig gebruik gemaakt van de notionele besteed worden aan toegankelijke en tributie uit handen wordt gehaald van intrestaftrek, goed voor 133 miljoen milieuvriendelijke energie voor ieder- Electrabel en co. Energie moet in pueuro in 2010. een. De overheid moet zelf investeren blieke handen komen door middel van Privatiseren en liberaliseren doet ons in de ontwikkeling van groene energie, een nationalisatie onder democratische meer betalen voor energie om zo de in de plaats van zich te beperken tot arbeiderscontrole en -beheer. zakken van de grote aandeelhouders subsidies. Die subsidies lopen vooral van GDF Suez te vullen. Wie niet meer op bij grote bedrijven als Katoennatie, p 8-9: dossier over energie

Eurocrisis leidt tot barsten in Eurozone en tot protest P 11

Liberalisering energie: slecht voor personeel en gebruikers P 8-9

www.socialisme.be dls305.indd 1

23/05/2011 11:51:18

 binnenland SP.a-Rood stapt uit SP.a

de

Linkse Socialist

Alternatief links van traditionele partijen nodig! door

Bart Vandersteene

N

et voor 1 mei kondigde SP.aRood aan dat het verder gaat als Rood, een politieke beweging die niet langer met SP.a is verbonden. In 2007 haalde Erik De Bruyn van SP.a-Rood 33,6% van de stemmen bij de voorzittersverkiezingen. Als enige kandidaat tegen Caroline Gennez kon hij het ongenoegen over de verkiezingsnederlaag van 2007 vertalen. Het bleef echter bij deze spectaculaire intrede op het politieke voorplan. Geen enkele verkozene schaarde zich achter SP.a Rood. De partijtop beloofde een verlinksing en meer democratie, maar de praktijk bleef uit. Aan de SP.a-basis bleek er weinig potentieel te zijn om de leiding uit te dagen. Op electoraal vlak was er wel steun voor De Bruyn. Hij haalde in 2009 8.355 stemmen in de provincie Antwerpen en haalde daarmee het vierde resultaat

na Janssens, Gennez en Van Brempt. In 2010 haalde hij voor de Senaat 21.300 stemmen in heel Vlaanderen. De electorale steun ging evenwel niet gepaard met een actieve inzet om de partij terug op te eisen, dat werd niet als iets realistisch gezien. LSP heeft nooit geloofd in het project van SP.a-Rood omdat de SP.a niet langer dezelfde partij was als in de jaren 1970 en 1980, toen er nog een actieve arbeidersbasis was om in te gaan tegen de rechtse leiding. Vandaag is de SP.a een kiesmachine waarin de kaviaarsocialisten het voor het zeggen hebben. De Antwerpse burgemeester Janssens werd uit de reclamesector geplukt. Bruno Tuybens werd bij KBC weg gehaald om staatssecretaris te worden. De pogingen van SP.a om geloofwaardig in te gaan tegen de graaicultuur in de bankensector werden meteen ondermijnd toen bekend werd dat Tuybens zelf een bonus van 250.000 euro had gekregen als topbankier. Dat vat de huidige stand van zaken in de SP.a goed samen.

Of Rood een stap in die richting kan vormen, zal nog moeten blijken. Maar het initiatief maakt kans om een rol te spelen en zet de discussie over een politieke vertaling van de eisen van de arbeidersbeweging op de agenda.

Wij zijn verheugd dat SP.a-Rood de stap heeft gezet om als Rood verder te gaan. De beweging deed een oproep aan de “de duizenden ex-sp.a ers, eerlijke sp.a-ers, maar ook politiek dakloze socialisten en andere mensen van goede wil om de rangen te sluiten, zich te organiseren en ervoor te zorgen dat dit linkse antwoord er ook komt.

Rood! wordt een strijdbare en moderne socialistische politieke beweging van de 21e eeuw; open voor samenwerking en eenheid en dit zowel tijdens als tussen verkiezingen in.” LSP stelt al jaren dat een nieuwe brede arbeiderspartij het beste antwoord is op het vacuüm ter linkerzijde. Of Rood een stap in die richting kan vormen, zal

nog moeten blijken. Maar het initiatief maakt kans om een rol te spelen en zet de discussie over een politieke vertaling van de eisen van de arbeidersbeweging op de agenda. LSP zal er alles aan doen om Rood te ondersteunen en de creatie van een brede nieuwe linkse partij op de agenda te plaatsen.

Interview

Erik De Bruyn over Rood

N

aar aanleiding van het ontstaan van Rood spraken we met Erik De Bruyn over het hoe en waarom van deze beweging.

lais, maar in de praktijk laat dit meer dan te wensen over. Het Generatiepact kwam uit de pen van SP.a-ministers, rond het recente dossier van het Interprofessioneel Akkoord stond SP.a niet aan de kant van het ABVV.

Waarom ben je nu uit de SP.a gestapt met een oproep voor een nieuwe politieke beweging?

“Maar anderzijds is het de enige politieke partner die ze hebben. In die zin begrijp ik het pragmatisme van de ABVV-leiding. Maar aan de basis is de situatie duidelijk anders. We krijgen er veel steun voor ons initiatief. Dat is ook noodzakelijk wanneer we een halt willen toeroepen aan het fenomeen waarbij meer en meer ABVV-leden uit teleurstelling in de praktijk van de SP.a voor rechtse oppositiepartijen stemmen.”

EDB: “Er zijn verschillende redenen voor deze timing. De belangrijkste is de algemene politieke situatie. Sinds 2008 is de hele wereld in de greep van de financiële en economische crisis. De bankensector werd gered door de verliezen over te hevelen naar de overheden. De begrotingen gaan sindsdien diep in het rood, in het bijzonder in de EU. Overal heerst de neoliberale logica waarbij de factuur voor de crisis wordt doorgeschoven naar de werkende bevolking. “Daarnaast is er natuurlijk ook de interne crisis van de SP.a die ongezien diep is. De impasse is gebaseerd op een korte termijn opportunisme en een ideologische ontwapening van de partij. SP.a Rood heeft de afgelopen vijf jaar alles uit de kast gehaald om een impact te hebben. Niets veranderde en er is ook geen perspectief dat dit nog zou kunnen wijzigen. Vandaar hebben we als linkerzijde geen tijd meer te verliezen.”

Wat mogen we de komende weken en maanden van Rood verwachten? EDB: “We hebben een beginselverklaring klaargestoomd en starten voor de zomer nog met de opstart van de eerste lokale afdelingen. In Antwerpen kwamen op 19 mei 60 mensen samen om de Antwerpse afdeling op te richten. In het najaar zal een nieuw boek verschijnen en daarmee gepaard zullen we waar mogelijk in Vlaanderen Rood-afdelingen opstarten.

“Binnenkort zullen we ook al een eerste maal uitpakken met een concrete Erik De Bruyn stapt met Rood uit de SP.a actie. Op 30 juni, de laatste dag dat de belastingsformulieren kunnen worden Hoe kijk je terug op die vijf jaar ingediend, zullen we actie voeren aan SP.a-Rood en de strategie om de aantal stemmen die ik van SP.a-le- Welke zijn volgens jou de “Maar cruciaal blijft natuurlijk het de belastingkantoren. Hou onze websipartij naar links te duwen? den kreeg bij de voorzittersverkie- cruciale zaken die Rood moet programma dat we zullen verdedigen, te (www.linksrood.be) in de gaten voor zingen eind 2007. Die erosie van het doen of hebben om te slagen in onze ideologie. In deze wil ik ook ver- meer informatie over deze actie. En EDB: “Het was volgens ons zeker lidmaatschap is een fenomeen dat we haar opzet? wijzen naar de schitterende beweging eind 2011 organiseren we het officiële geen vergissing om dit te proberen. Het bij alle traditionele partijen zien. De die in Spanje is ontstaan. Een beweging oprichtingscongres. Veel werk voor de was het noodzakelijke voortraject om SP.a is daar geen uitzondering op, inEDB: “We moeten in eerste instan- als Rood, die oude en nieuwe politieke boeg dus en we nodigen iedereen uit om vandaag tot Rood te kunnen komen. We tegendeel.” tie zorgen dat we het kapitaal van ons cultuur met elkaar verbindt, moet er- aan dit project mee te werken.” waren nooit op een zelfde manier uit de voorproject behouden en onze geloof- voor zorgen dat zo’n bewegingen niet SP.a kunnen stappen zonder dit voorwaardigheid bewaren en bewaken. Dit uitdoven als nat vuurwerk.” traject. Met opgeheven hoofd en met Misschien is die basis ook niet maakt dat dit project niet gewoon een geloofwaardigheid kunnen we zeggen meer zo van belang voor de hergroepering van de linkerzijde is. dat we alles geprobeerd hebben: deel- partij? Van CD&V wordt gezegd dat “Tobback heeft naar name aan de voorzittersverkiezingen en “We moeten ook de tijdsgeest kunnen het haar stemmen in grote aanleiding van mijn wetgevende verkiezingen, indienen van EDB: “Inderdaad. Tobback heeft grijpen. We moeten onze anti-kapita- mate te danken heeft aan de vertrek gesteld dat De honderden amendementen,...” naar aanleiding van mijn vertrek ge- listische visie op een positieve manier arbeidersvleugel ACW. Geldt Bruyn wat hem betreft steld dat De Bruyn wat hem betreft vorm geven, mee de linkse beweging dit ook voor SP.a en ABVV? En niet meer waard is dan het jaarlijkse in het algemeen uitbouwen en anders hoe kunnen we de ABVV-basis niet meer waard is dan In welke mate is de basis van de lidgeld van 12 euro. functioneren dan de klassieke partij- overtuigen om een actieve rol te het jaarlijkse lidgeld partij de laatste jaren verder en. In de manier van werken moet er spelen in het uitbouwen van een van 12 euro. Deze geslonken? “Deze uitspraak is niet enkel arro- een sterke interactiviteit tussen de le- nieuw politiek initiatief? uitspraak is niet enkel gant maar ook verhelderend. Dit geldt den en hun vertegenwoordigers zijn. arrogant maar ook EDB: “Tussen 2007 en 2010 is de voor alle SP.a leden, ze zijn voor de De nieuwe communicatietechnoloEDB: “Ik snap zeer zeker dat het partij 10.000 leden verloren. Toevallig leiding niet meer waard dan hun jaar- gieën bieden daar heel wat mogelijk- ABVV in een moeilijk parket zit. Ze verhelderend.” is dit bij benadering evenveel als het lijks lidgeld.” heden toe. hebben de SP.a als hun politieke re-

dls305.indd 2

23/05/2011 11:51:19

Standpunt Overzomeren met formateur Di Rupo

www.socialisme.be juni 2011



Zeker is enkel dat iedere regering ons in één of andere vorm zal doen opdraaien voor de crisis... door

N

Anja Deschoemacker

a “konink lijk verkenner” en “verduidelijker” kunnen we nu ook “overzomeren” aan ons woordenboek toevoegen. Overzomeren lijkt op dit moment het enige perspectief te zijn. Niet dat er nu velen zijn die denken dat deze nieuwe fase op een oplossing zal

uitdraaien… Maar tijdens de vakan- Als in Vlaanderen de alarmklok tie moeten we er ons hoofd niet over wordt geluid over het gebrek aan perbreken. LSP roept op tot waakzaam- soneel in de gehandicaptenzorg of de heid: hoe groot de verschillen tussen jeugdzorg – of ook nog in de rusthuide Vlaamse en Franstalige partijen zen die ondanks prijzen die een pak ook mogen lijken, ze zijn het wel eens boven het gemiddelde pensioen liggen over wie de factuur van de crisis ge- toch nog massaal antidepressiva en kalpresenteerd zal krijgen. En dat zijn meermiddelen nodig hebben om met te – opnieuw – niet de grote bedrijven weinig personeel te veel werk te veren de kapitaalbezitters, maar de ge- richten – dan krijgen de actievoerders wone werkenden en hun gezinnen. van minister-president Kris Peeters

Na informateur De Wever, preformateur Di Rupo, bemiddelaars Pieters en Flahaut, verduidelijker De Wever, bemiddelaar Vande Lanotte, informateur Reynders en onderhandelaar Beke is het nu aan formateur Di Rupo.

hetzelfde te horen als de Franstalige leerkrachten horen van minister-president Rudy Demotte. Namelijk: er zijn geen middelen en de middelen die er zijn moeten “bij prioriteit naar schuldafbouw gaan”. Ook de staatshervorming wordt er vaak bijgesleurd als excuus waarom een versterking van de sociale politiek en de openbare diensten niet mogelijk is: de Brusselse ambtenaren die massaal niet benoemd zijn en dus noch werkzekerheid noch een uitzicht op een goed pensioenstelsel hebben, krijgen van minister-president Picqué te horen dat er een herfinanciering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nodig is. En zo loopt het verhaal ook voor de regering van lopende zaken. Nu zal bijvoorbeeld de beloofde welvaartsaanpassing van een aantal pensioenen worden uitgesteld. Daarover kan de regering beslissen, ook in lopende zaken. Maar beslissen dat grote bedrijven en kapitaalkrachtigen hun massale legale, semilegale en illegale belastingontwijking stoppen, dat kan “uiteraard” niet in lopende zaken. Zo kan er niet geraakt worden aan de notionele intrestaftrek. Overigens stelt geen enkele partij voor om in een echte regering in de toekomst die notionele intrestaftrek af te schaffen of zelfs maar fundamenteel terug te schroeven. En nu heeft ook formateur Di Rupo, misschien binnenkort premier Di Rupo, duidelijkheid gecreëerd. Veel heeft hij niet gezegd in zijn toespraak om zijn formateurschap aan te kondigen, maar hij maakte wel meteen duidelijk dat hij het keurslijf van 17 à 20 miljard besparingen om in 2015 een begroting in evenwicht te hebben ten volle aanvaardt. De PS beweert dan wel geen

Edito Door Eric Byl

IMF en EU bereid tot herschikking Griekse schuld

D

Het besparingsbeleid werkt niet

e illusie dat Griekenland, euro toestonden, was dat nog ‘maar’ 8%. Portugal, Ierland en ande- Het begrotingstekort bedraagt er 10,5% re landen die in de klauwen en de overheidsschuld is opgelopen tot van de financiële markten verzeilen, 142,8% van het BBP. Dat kon moeilijk zich een uitweg uit de crisis zouden anders. Het draconische besparingsplan saneren, vertoont barsten. Steeds dat de EU en het IMF de Griekse bevolmeer vertegenwoordigers van het king oplegde, deed de economie vorig establishment pleiten voorzichtig jaar met 4,5% krimpen na een eerdere voor een herstructurering van de krimp van 2,3%. Ook dit jaar verwacht schulden om erger te vermijden. De men een krimp met 3,5%. resultaten van de besparingsronDrastische besparingsmaatregelen den zijn immers teleurstellend. In leiden ook in Ierland tot een negatieve plaats van de oplossing dichterbij economische groei. Het tekort op de te brengen, hebben ze de problemen begroting beloopt er dit jaar 32,4% naverergerd. dat de economie er drie jaar op rij gekrompen is. Het besparingsplan dat het Belgische politici, patroons en hun IMF en de EU aan Portugal opleggen “denktanks” zijn het erover eens. Er is in ruil voor een lening van 78 miljard €, dringend nood aan een volwaardige zal de economie vanaf dit jaar eveneens regering om structurele maatregelen gedurende twee jaar in recessie storten. te nemen. Niet dat Leterme een slecht Het Verenigd Koninkrijk kon, doordat rapport kan voorleggen. De besparin- het geen deel is van de Eurozone, met gen gerealiseerd door het IPA op de een extreem lage rentebeleid vorig jaar kap van de werknemers of door het wer- een matig groeicijfer voorleggen, maar ken met voorlopige twaalfden, zijn niet het begrotingstekort is er opgelopen minnetjes. Maar vergeleken bij Ierland, tot 10,4%. Portugal, Griekenland of het Verenigd We herinneren er graag aan dat niet Koninkrijk, waar de hakbijl de open- de arbeiders en hun gezinnen massaal bare diensten amputeert en de lonen en belegd hebben in toxisch krediet, maar sociale bijdragen in nominale termen de banken en heel wat private onderneverlaagt, komen we er tot nog toe goed- mingen. Dat geldt voor België, maar net koop van af. Te goedkoop volgens het zo goed voor Duitsland, Griekenland, patronaat en haar politieke lakeien. Ierland,... Toen de banken moesten geNochtans, terwijl ons land voorlo- red worden, werden hen nooit het type pig aan de druk van de agentschappen maatregelen opgelegd die men vandaag voor kredietbeoordeling onderuit kruipt, aan de landen dicteert die door het redmoet de Griekse staat al 15,1% interest den van hun banksector in een schulbetalen op tienjaarsleningen. In mei denspiraal zijn beland. 2010, toen het IMF en de EU-lidstaten De hulppakketten aan die landen Griekenland een lening van 110 miljard hebben niets te maken met solidariteit.

dls305.indd 3

hard besparingsbeleid te aanvaarden, maar dit zou de grootste besparingsoperatie op zo’n korte tijd ooit uit de Belgische geschiedenis zijn. Over de noodzakelijke herfinanciering van de sociale zekerheid (noodzakelijk niet zozeer door de vergrijzing, maar vooral door de stelselmatige af bouw van de patronale bijdragen) creëert Onkelinx dan weer duidelijkheid: hoewel de Nationale Bank en het Planbureau ook als mogelijke bron de verhoging van de vennootschapsbelastingen (via een verlaging van de notionele intrest) voorstelt, gaat zij voluit voor de Algemene Sociale Bijdrage: wat de bazen niet meer betalen in de globale lonen, mag iedereen nu uit zijn/ haar nettoloon betalen! Of we nu na de zomer een nieuwe regering krijgen als gevolg van de onderhandelingen onder leiding van Di Rupo of een voortzetting van de regering van lopende zaken met uitgebreide bevoegdheden of verkiezingen, zal uiteindelijk weinig fundamenteel verschil maken in deze zaken. Het enige waar we op zullen kunnen rekenen, is onze eigen kracht en mobilisatie. Zes op de tien Belgen zouden zich ongerust maken over de politieke crisis en ze hebben uiteraard gelijk. Als we echter tegelijk niet onze ogen openhouden voor de eenheid tussen de onderhandelende partijen over het vrijwaren van de belangen van de superrijke minderheid door het doorschuiven van de rekening van de crisis naar de grote meerderheid van de bevolking, zullen we daar een enorme prijs voor betalen. Ze kunnen het misschien niet eens zijn over het hoe, maar geen van die partijen zal bij prioriteit onze levenstandaard en die van onze kinderen verdedigen!

ZO GEZEGD

Op 11 mei was er de negende algemene staking in Griekenland sinds het begin van de crisis. Na diverse besparingsplannen in dat land is er geen uitzicht op verbetering voor de meerderheid van de bevolking. Door de besparingen worden de economische problemen enkel maar erger.

Topmanager Karel Vinck in een interview met Knack op de vraag of een staatshervorming Wallonië zal verarmen: “Laten we elkaar niets wijsmaken: we zullen allemaal verarmen. Om de overheidsfinanciën te saneren en het systeem voor uitdagingen zoals de vergrijzing te handhaven, moeten op alle niveaus inspanningen geleverd worden. Om de budgettaire situatie recht te zetten is er 20 à 25 miljard euro nodig. Het is waanzin om te spreken over een staatshervorming en niet tegelijk na te denken over dat begrotingsverhaal. Een nieuwe staatshervorming moet net het kader voor een gedeelde inspanning bieden.” Kortom, een staatshervorming is nodig om de besparingen te organiseren.

Ze dienen enkel om Duitse, Franse en andere banken die fors belegd hebben in kredieten uit de PIGS landen uit de wind te zetten. Tegelijk zuigen de noordelijker gelegen “veilige” markten kapitaal weg uit de krimpende markten van de landen onder curatele. Dat is meteen de belangrijkste reden voor de Duitse groeispurt. De opgelegde besparingen bereiken echter de limieten van wat mogelijk is. Wat de Europese toplui ook mogen beweren: de publicatie in Der Spiegel van

De doorgaans erg behoudsgezinde econoom Ivan Van De Cloot deed een opmerkelijke verklaring over de oorlog in Libië. Op Twitter stelde hij volgende vraag: “Houdt het feit dat Frankrijk, het VK en Italië ‘militaire adviseurs’ in Libië hebben verband met de belangen van Total, BP en Eni?” De vraag stellen, is ze beantwoorden.

de Griekse dreiging – uiteraard ontkend door de Griekse regering – om uit de Eurozone te stappen en de Drachme opnieuw in te voeren, volstond om de verguisde schuldherschikking af te dwingen. Ze geven het niet graag toe, maar wat anders is het uitstel van terugbetaling die het IMF en de ECB willen overwegen voor de Griekse schuld? Hebzucht kent echter geen grenzen, vandaar dat Griekenland geacht wordt in ruil daarvoor haar overheidsbedrijven in de etalage te zetten.

23/05/2011 11:51:20

 syndicaal “Ik ben leraar en zie daarvan af”

de

Linkse Socialist

Te hoge loonkosten?

Het Federaal Planbureau publiceerde positieve cijfers over de werkgelegenheid in ons land. Er wordt verwacht dat dit jaar het aantal werkenden met 43.000 zal toenemen en het aantal werklozen met 8.000 zou afnemen. Van de nieuwe jobs zijn er ongeveer een kwart in het kader van dienstencheques. Het Planbureau stelt dat deze prestatie van de arbeidsmarkt “uitzonderlijk is vergeleken met de gehele eurozone en de meeste eurolidstaten.” De arbeidsmarkt doet het beter dan in de buurlanden. Nochtans horen we de patroons steevast klagen over de loonhandicap tegenover de buurlanden. De cijfers van het Planbureau spreken dat standpunt tegen. Wel moet worden opgemerkt dat een groot deel van de nieuwe jobs geen goed betaalde vaste banen zijn. Er wordt veel gebruik gemaakt van dienstencheques en andere subsidievormen waardoor de gemeenschap betaalt en waarbij de werkende zelf geen werkzekerheid heeft en moet rondkomen met een laag loon. Op de ranglijst van ‘meest competitieve landen’ van het Zwitserse IMD steeg België twee plaatsen naar de 23ste plaats. De sterkste punten zijn de hoge scholingsgraad, de productiviteit en de aanwezigheid van buitenlandse investeringen. Ondanks de hoge productiviteit en de riante overheidssubsidies om de lonen te drukken, blijft het patronaat klagen.

De staat van het onderwijs zegt veel over die van de samenleving...

I

door een correspondent

n mei trok ken meer dan 12.000 personeelsleden van het Franstalig onderwijs de straat op in Luik. Dit betekent dat meer dan één op de tien aan de betoging deelnam. Voor het eerst sinds 1996 was er ook een algemene staking in het Franstalig onderwijs. Aan redenen ontbrak het niet bij dit protest.

Slechte arbeidsomstandigheden

De werkdruk is bijzonder groot met overbevolkte klassen, gebrekkig materiaal, infrastructuur die tekort schiet en daarbovenop alle voorbereidingen, verbeteringen, schoolreizen, oudercontacten, buitenschoolse activiteiten. Dit alles moeten de leraars zien te bolwerken voor een beperkt loon. Het tekort aan middelen zorgt ervoor dat het onderwijs soms meer op kinderopvang lijkt dan op een plaats waar jongeren worden opgeleid. Het ongenoegen is algemeen omdat het voor het personeel niet mogelijk is om hun job naar behoren te vervullen. Dit maakt het moeilijk om motivatie te vinden en te behouden. In het Franstalig onderwijs verlaten twee op de vijf jonge leraars binnen de vijf jaar het onderwijs omdat ze het niet volhouden. Bij ziekte worden veel leraars niet vervangen omdat er een gebrek is. Hierdoor missen sommige leerlingen wekenlang of zelfs maandenlang bepaalde vakken.

De druppel die de emmer deed overlopen, was de aanval op de TBS (terbeschikkingstelling). Net zoals dit eerder al in Vlaanderen gebeurde, wil de Franstalige regering de TBS-leeftijd (een vorm van brugpensioen) van 55 tot 58 jaar optrekken. De regering wil daarmee 60 miljoen euro per jaar besparen. Veel personeelsleden nemen het niet Een schandalig gebrek aan dat de traditionele politici blijkbaar middelen niet in staat zijn om hun werk naar waarde te schatten en bijgevolg betere De besparingsmaatregelen vanaf de arbeidsvoorwaarden mogelijk te ma- jaren 1980 hebben in alle gemeenschapken. Oudere leerkrachten zijn vaak niet pen geleid tot een vermindering van meer gemotiveerd, maar als het van de de middelen voor onderwijs. Terwijl regering afhangt, moeten ze minstens er in 1980 meer dan 7% van het Bruto tot hun 58 blijven. Een lerares zegt ons: Binnenlands Product (bbp) aan onder“Ze mogen mijn loon nog verdubbelen, wijs werd besteed, is dat vandaag mindat verandert er niets aan. Ik zal het der dan 5,5%. Dit komt neer op een beniet volhouden tot mijn 58 jaar.” sparing van zowat 6 miljard euro!

dls305.indd 4

Alle maatregelen van de afgelopen jaren waren er op gericht om verder te besparen of om de tekorten te verdelen. Het Robin Hood-decreet is daar een voorbeeld van: de 60% ‘rijkste’ scholen zouden het met 8 miljoen euro minder moeten doen opdat de 25% ‘armste’ scholen meer zouden krijgen. Na jaren van besparingen op de openbare diensten (waaronder het onderwijs) is er echter nergens overschot. De Franstalige Olijf boomcoalitie buigt zich momenteel over de toekomst van dit decreet, eind juni zou een beslissing worden genomen. Alleszins is het duidelijk dat de traditionele partijen niet bereid zijn om het geld te zoeken waar het zit. Na de geslaagde staking van 5 mei en de betoging van de directeurs van de scholen uit het vrije onderwijs in april is er wel enige ongerustheid bij de Franstalige partijen. Het geld zoeken waar het zit

Voor het onderwijs is er geen geld maar toen de banken in de problemen kwamen, kon meteen 22 miljard euro op tafel worden gelegd. De grote aandeelhouders van de banken konden daarnaast nog eens op 79 miljard euro garanties rekenen. Op de betoging van 5 mei was er een terechte spandoek met volgende slogan: “20 miljard voor de banken op een weekend, 20 jaar besparingen voor het onderwijs.” In 2010 kregen de patroons zowat 9 miljard euro aan lastenverlagingen en de grote bedrijven moeten amper nog belastingen betalen in ons land. De notionele intrestaftrek heeft de gemeenschap 5,7 miljard euro gekost in 2009. De fiscale fraude werd in 2009 op 16 tot 20 miljard euro geschat. Het is niet voor iedereen crisis. Er zijn dus middelen aanwezig, maar ze worden niet aangewend om degelijk onderwijs te voorzien. Het onderwijsbudget optrekken tot 7% van het bbp zou een goede eerste stap zijn. Mooie woorden en beloften zullen niets veranderen. We zullen strijd moeten voeren en nu al beginnen met de voorbereiding van acties na de zomer. De mobilisatie op 5 mei gaf aan dat er een actiebereidheid is. We moeten tenslotte ook de discussie aangaan over een politieke vertaling van onze strijd. We kunnen daarbij niets verwachten van de traditionele partijen. In het onderwijs hebben zowel PS als CDh al meermaals aangetoond dat ze niet aan onze kant staan. Tegenover de partijen van het establishment moeten we de discussie aanvatten over de creatie van onze eigen arbeiderspartij met en rond de syndicale basis.

Overrompeling van de kleuterklas

Op de eerste nieuwe schooldag na de Paasvakantie trokken 14.000 nieuwe kleuters naar de Vlaamse klassen. Dat zijn er 700 meer dan vorig jaar. Toen waren er al veel problemen met overbevolkte klasjes waarin soms meer dan 40 kleuters zaten. In meer dan de helft van de instapklasjes zitten er meer dan 25 kinderen. Een kleuterklas in Pittem komt zelfs aan 51 kinderen! Vlaams minister van onderwijs Pascal Smet (sp.a) ontkent dat er een personeelstekort is. Hij publiceerde cijfers waaruit blijkt dat een gemiddelde klas 21 kinderen telt. Hij wijt problemen met te grote klassen aan de scholen zelf die over voldoende middelen zouden beschikken. In de plaats van iets te doen aan het personeelstekort en het gebrek aan aangepaste infrastructuur, wordt de verantwoordelijkheid naar de scholen doorgeschoven. Staking bij de bewakingssector

Op 9 juni is een stakingsdag gepland bij de bewakingssector. Dit komt na een reeks patronale provocaties in de sectoronderhandelingen. Het patronaat wil het indexsysteem wijzigen en de arbeidstijd voortaan op jaarbasis berekenen (zodat geen extra loon voor overuren meer moet worden betaald). De vakbonden daarentegen willen een verbetering van de koopkracht, meer sociale voordelen en een betere verplaatsingsvergoeding. Er werd al gestaakt bij G4S, maar de werkgevers weigerden hun voorstellen te laten varen. Daarom volgen nieuwe acties met onder meer een stakingsdag en nationale betoging op 9 juni.

11%

De loonnorm die door topmanagers van grote Amerikaanse bedrijven in 2010 werd nageleefd, is inmiddels bekend. Hier geen loonstijgingen die beperkt zijn tot een cijfer achter de komma en eerder tegen 0 aanleunen. Neen, er kon zowaar een verhoging in twee cijfers van af: 11% opslag kregen de topmanagers. De cijfers komen van de Wall Street Journal dat meteen ook melding maakte dat het gemiddelde jaarloon (inclusief alle voordelen) van een topmanager in een groot Amerikaans bedrijf vorig jaar 6,5 miljoen euro bedroeg.

23/05/2011 11:51:23

Syndicaal

www.socialisme.be juni 2011



Gezondheidszorg op maat van begroting of van patiënten en personeel?

De lange adem van de witte woede Op 18 mei ging het personeel van het UZ Gent in staking. De druk op het personeel blijft toenemen door het aanslepende personeelstekort. Dit ondermijnt de kwaliteit van de zorg. Er is nood aan meer personeel en betere werkomstandigheden. Omdat de directie weigert informatie te verlenen in de overlegorganen, moest het personeel haar kracht wel duidelijk maken met een staking.

door een correspondent

E

xact een jaar nadat we met 15.000 betoogden, komt de witte woede op 9 juni opnieuw op straat. Het afgelopen jaar hebben de vakbonden niet stilgezeten, dit in tegenstelling tot de bevoegde regeringen en de werkgevers. De vele acties en stakingen werden beantwoord door een handvol onderhandelingsmomenten op Vlaams vlak en een politiek van verstoppertje spelen door de ontslagnemende federale regering. De regering van lopende zaken stelde geen beslissingen te kunnen nemen in de zorgsector, maar ze kon wel beslissen om een oorlog in Libië te starten.

Dat actie loont, bewijst het nieuwe voorstel van de Vlaamse regering op 2 mei na de geslaagde betoging van 29 maart. Het budget voor het meerjarenplan voor de Vlaamse sectoren werd aanzienlijk opgetrokken van 147 miljoen naar 210 miljoen Euro. De nationale betoging van 9 juni van ALLE sectoren (inclusief de Franstaligen die op 29 maart met een kleine delegatie eerder symbolisch aanwezig waren) van de non-profit valt dan ook in volle onderhandelingen die dienen afgerond te worden eind juni. De extra druk van de mobilisatie zal niet overbodig zijn. Het resultaat van de onderhandelingen zal begin juli door de achterban gewikt en gewogen worden. Een ander voorbeeld dat actie loont, zagen we in het afsluiten van het protocol-akkoord op 21 februari voor 500 extra VTE’s (voltijdse equivalenten) tegen 2014 in de Vlaamse gehandicaptensector na enkele geslaagde stakingsacties. De reële dreiging van een escalatie van de acties, zowel in omvang, spreiding en regelmaat deed Vandeurzen uiteindelijk zwichten. In 1983 werd de wettelijk voorziene personeelsomkadering bevroren en dit heeft volgens de vakbonden geleid tot een personeelstekort van 2200 VTE’s vandaag. Uiteraard kunnen die 500 bijkomende jobs maar een begin zijn maar zonder acties was het waarschijn-

lijk bij een vriendelijk schouderklopje van de minister gebleven. In tegenstelling tot de Vlaamse sectoren, blijven de federale sectoren (ziekenhuizen, rusthuizen …) al een tijdje op hun honger zitten. Als tussenoplossing werd er voor deze sector een mini-akkoord (ter waarde van 50 miljoen Euro voor de openbare en de privésector samen) uit de mouw geschud enkel voor dit jaar. Halverwege 2011 kunnen we alleen maar vaststellen dat er door de obstructie van de werkgevers nog maar weinig van dit mini-akkoord uitgevoerd is. We hebben het dan over de uitbreiding van de avondpremie tussen 19u en 20u voor alle personeelsleden die in 2010 enkel gold voor de mensen “aan het bed van de patiënt” en toekenning van extra personeel in de wijkgezondheidscentra. Voor de federale sectoren zijn er zelfs nog geen onderhandelingen opgestart voor een meerjarenakkoord met het excuus van een regering in lopende zaken. De vakbondsmilitanten beseffen dat indien er geen gesprekken starten na de betoging van 9 juni, er vanaf september hardere acties zullen moeten volgen om de druk op de ketel te verhogen. Echte stakingen in plaats van betogingen zullen dan onvermijdelijk op de agenda komen.

aan dat de lonen in de non-profit geDe Nationale Bank van België beremiddeld 10,5% lager liggen dan lonen kende dat de gezondheidsuitgaven voor voor gelijkwaardige functies in andere een 70-jarige gemiddeld 3,5 keer hoger sectoren. liggen dan voor een 35-jarige. Voor een De werkgevers lieten bij monde van 90-jarige liggen de uitgaven zelfs 12 ADMB (externe dienstverlening voor keer zo hoog. De regering citeert deze bedrijven en zelfstandigen) weten dat cijfers graag om nieuwe besparingen op Poolse verpleegkundigen de oplossing te dringen of ons langer te laten werken. zijn voor de personeelsschaarste in de Voor de vakbonden duiden deze cijfers zorgsector. Over de loon- en arbeids- vooral op de nood aan bijkomende midvoorwaarden van deze werknemers delen in de sector. werd erg stil gezwegen. Verschillende politieke partijen stellen dat de groeinorm voor de gezondheidszorg de komende jaren moet afgebouwd Voor publieke en worden. Tegelijk willen ze een verdere commercialisering van de sector om de kosteloze nationale publieke kosten te beperken. De gelevergezondheidsdienst de kwaliteit en werkomstandigheden in De regeringen staan lijnrecht tegenover commerciële instellingen vormen geen de gebruikersverenigingen en vakbon- probleem voor de politici. den. De regeringen willen een gezondDe vakbonden moeten strijden voor heidszorg op maat van een besparingsbe- een publieke en kosteloze nationale gegroting, het personeel en de gebruikers zondheidsdienst, waar het privé-initiwillen een gezondheidszorg op maat van atief gebannen wordt. Een dergelijke patiënten en personeel. nationale gezondheidsdienst moet on-

der democratische controle van de bevolking staan. Strijd voortzetten!

De eisen van de non-profit zijn niet egoïstisch, maar nodig voor de samenleving. Meer personeel, meer middelen en bijkomende vorming zorgen voor een betere dienstverlening, voor zorg op maat. Daarenboven zullen bijkomende jobs ook de jongerenwerkloosheid tegengaan. Maar hoe broodnodig de uitvoering van de eisenbundel ook is, de regering wil nog liever besparen op welzijn dan tegemoetkomen aan eender welke minimumeis. Daarom is het nodig een strijdbaar actieplan op te stellen. De nationale betoging van 9 juni mag geen eindpunt zijn of een aanloop naar een zomerstop, maar de start van een strijd die zal duren tot alle eisen ingewilligd zijn. www.polsslagnonprofit.blogspot.com

Egoïstisch of nodig voor de samenleving?

De eisen van het personeel worden door regeringen en werkgevers afgedaan als onrealistisch en te duur. De media worden bewerkt met valse berichten en verdraaide cijfers. Minister Vandeurzen (CD&V) stelde dat de bonden een verkeerd beeld geven van de starterslonen in de non-profit en dat eerder moet worden verwezen naar een enquête van de KULeuven en Vacature waaruit bleek dat beginnende verpleegkundigen bij de best betaalde bachelors behoren. Dat het om een loon ging met alle premies voor avond-, nacht- en weekendwerk alsook feestdagen inbegrepen, werd niet vermeld. Een meer objectieve studie van het HIVA (onderzoeksinstituut voor arbeid en samenleving) toont

Duitsland. Stakingsacties bij Berlijnse ziekenhuis Charité

M

et zowat 13.000 personeelsleden is Charité een van de grootste universitaire ziekenhuizen in Europa. Na een waarschuwingsstaking op 15 maart stemde 93% voor een stakingsactie vanaf 2 mei. Het ongenoegen is groot omdat het gemiddelde loon 14% onder het nationaal gemiddelde ligt. Het personeel wil 300 euro extra per maand voor iedere werknemer. Er wordt ook geprotesteerd tegen de loondumping bij onderaannemers. Zo betaalt CFM (Charité Facility Management, verantwoordelijk voor logistieke taken in het ziekenhuis) lonen van 5 tot 7 euro per uur! Bij CFM moet iedere werknemer individueel onderhandelen over het loon.

dls305.indd 5

Er werd een week gestaakt waarbij onder meer een betoging met 2.500 deelnemers werd gehouden. De directie verklaarde bereid te zijn om een einde te maken aan de loondiscriminaties tussen werknemers van het oosten en het westen van het land. Daarnaast komt er een loonsverhoging van 150 euro vanaf juli 2011 om nadien te worden opgetrokken tot ongeveer 300 euro extra tegen eind 2015. Stephan Gummert van de vakbondsdelegatie van ver.di bij Charité stelde in een interview met ons Duits zusterblad, ‘Solidarität’ onder meer: “Carité heeft erg lage lonen en we willen een zelfde loonsverhoging als de 14,9% die de dokters de afgelopen twee jaar kregen. De eis van 300 euro extra wordt algemeen gesteund door het personeel. De slechte arbeidsomstandigheden, geen vooruitzichten op verbetering, slechte lonen en steeds meer conflicten op de werkvloer hebben tot een explosieve sfeer geleid. Er was een grote actiebe-

reidheid en het personeel organiseerde zich op allerhande manieren om van de staking een succes te maken. Vanwege de patiënten kwam er veel solidariteit. Het was belangrijk om met alle personeelsleden samen in actie te gaan.” Vanaf 6 mei ging het personeel van Charité terug aan het werk, bij CFM werd tot 14 mei gestaakt. Toen verklaarde de directie van CFM zich bereid om alsnog collectieve loonsonderhandelingen te voeren. De goed voorbereide stakingsactie waarbij nadruk werd gelegd op de betrokkenheid van alle personeelsleden en waarbij er een grote solidariteit was, zowel onder het personeel als bij de patiënten en ook van buitenaf met een solidariteitscomité, heeft tot resultaten geleid. Het valt uiteraard af te wachten of de directie de beloften zal nakomen, maar het personeel heeft alvast aangetoond dat het met een offensieve strijd toegevingen kan afdwingen.

23/05/2011 11:51:25



sociaal

de

Linkse Socialist

Geslaagde actie van de Tamil gemeenschap aan het Europees Parlement door

Jente (Antwerpen)

T

wee jaar geleden verklaarde het Sri Lankaanse regime dat de burgeroorlog officieel was beëindigd en dat het de volledige controle over het eiland had veroverd. Tegelijk werd de dood van LTTEleider Velupillai Prabhakaran aangekondigd. Sindsdien worden op 18 mei herdenkingen georganiseerd voor de slachtoffers van de oorlog en de genocide tegen de Tamilbevolking. In de laatste maanden van de oorlog alleen vielen 40.000 burgerslachtoffers. Dit was enkel mogelijk omdat het regime financiële en militaire steun kreeg vanuit het buitenland. Verschillende grootmachten waren medeplichtig, andere hielden het op een stilzwijgende medeplichtigheid. De VN erkent nu in een rapport dat er oorlogsmisdaden werden gepleegd. De Belgische Tamilgemeenschap organiseerde op 18 mei een actie aan het Europees parlement om de oorlogsslachtoffers te herdenken. Ook werd actie gevoerd omdat de Tamilbevolking blijvend getekend is door wat de oorlog heeft aangericht. Tot vandaag blijven er enorme problemen met gebrek aan huisvesting, degelijke jobs,... Het regime wil de Tamils inzetten als goedkope arbeidskrachten in economische vrijhandelszones. Na de verschrikkelijke tsunami eind 2004 werd maar liefst 13 miljard dollar ingezameld voor de slachtoffers. In

Sri Lanka vielen toen 35.322 doden, Voor de zakenwereld is Sri Lanka vanenkel Indonesië werd harder getroffen. daag een paradijs. Dit gebeurt op de kap De regering zorgde ervoor dat er am- van tienduizenden doden. De herdenper enige steun naar de hard getroffen king aan het Europees Parlement bleef Tamilbevolking ging. Een groot deel onopgemerkt voor de media, maar toch van het geld verdween in de zakken is het noodzakelijk om de stilte te doorvan de machthebbers of hun regio. In breken. LSP steunt het protest van de het kiesdistrict van de huidige presi- Tamilgemeenschap, een steun die bijdent Rajapakse bijvoorbeeld heeft de zonder werd geapprecieerd. Er was ook heropbouw na de tsunami inmiddels een steunbericht vanwege Europees een niveau van 173% bereikt. Parlementslid Paul Murphy (Socialist De steun voor de slachtoffers van de Party). De linkse socialisten benadruktsunami werd op cynische wijze mis- ken de noodzaak van gezamenlijke bruikt om de verdeeldheid te vergroten strijd van Tamils en Singalezen tegen en uiteindelijk een militair offensief te- het repressieve regime en tegen iedegen de volledige Tamilbevolking in te re vorm van uitbuiting. De actie werd zetten. Geen enkele regering of inter- afgesloten met een eerbetoon aan de nationale instelling protesteerde tegen slachtoffers van de oorlog. Er werden de genocide of de kampen. Er zijn nog kaarsen en bloemen geplaatst voor de steeds “heropvoedingskampen” waar afbeeldingen van enkele slachtoffers. jonge Tamils worden klaargestoomd om dienst te doen als goedkope dwangMeer info: arbeiders voor multinationals. tamilsolidariteit.wordpress.com

VOKA en PS eensgezind in steun aan Kazachse dictatuur door

Jarmo (Antwerpen)

T

Chevron en ExxonMobil. Ondanks het feit dat de Sovjet-Unie niet meer bestaat, ‘wint’ Nazarbajev nog steeds alle presidentsverkiezingen met stalinistische scores. Meestal zijn er geen tegenkandidaten: een oppositiepartij moet maar liefst 40.000 handtekeningen ophalen om aan verkiezingen deel te mogen nemen en de kiesdrempel ligt op 7% van de stemmen. Wanneer het ernaar uitziet dat een partij deze hindernissen zou kunnen overwinnen, wordt de procedure aangepast.

oen bleek dat de opstanden en revoluties in Noord-Afrika en het Midden-Oosten onomkeerbaar waren, was het Westerse imperialisme er snel bij om hun ‘steun’ aan deze bewegingen uit te drukken, onder het mom van een verzet tegen de dictaturen die daar bestonden. Ondertussen blijven dictatoriale regimes die minder in het oog van de storm terechtkwamen de volledige steun van het Westen Ondertussen wordt elke vorm van opgenieten. Dat is onder meer het ge- positie met ongemeen harde repressie val met Kazakhstan, één van de de kop ingedrukt. Een grote betoging meest repressieve dictaturen die er in maart in de hoofdstad Astana werd is. Voor VOKA is het een land van na slechts 500 meter bloedig neergeslagrote ‘economische mogelijkheden’. gen door de politie. Alle betogers werMaar niet alleen extremistische den gedwongen op de grond te gaan ligpatroonsorganisaties denken er zo gen en werden met stokken afgeranseld. over: ook op de ‘socialistische’ PS- Vakbondsleider Yesenbek Ukteshbaev minister Furlan oefent het land een werd zonder proces de gevangenis inaantrekkingskracht uit. gegooid, tientallen anderen werden het ziekenhuis ingeslagen. Dit is het Sinds Kazakhstan door de val van het traditionele antwoord van het regime stalinisme onafhankelijk werd, wordt op eender welke oppositiebeweging in het onafgebroken bestuurd door pre- Kazakhstan. sident Nazarbajev. De president heeft sindsdien een ware dynastie uitgeNazarbajev gaat ondertussen verbouwd en zichzelf enorm verrijkt door der met de uitverkoop van zijn land. de industrie van zijn land uit te verko- Kazakhstan, dat immens rijk is aan pen aan buitenlandse multinationals als grondstoffen, biedt immers interessan-

te mogelijkheden voor buitenlandse be- opgepikt. Zij organiseerden op 20 mei drijven. Dat is een boodschap die hier een seminarie over de enorme mogein België gretig door het VOKA wordt lijkheden voor bedrijven in Kazakhstan.

Daarbij wordt uiteraard geen woord van kritiek op het regime geuit. Democratie, mensenrechten en een degelijke levensstandaard zijn immers niet relevant voor de Vlaamse patroons. Opnieuw wordt duidelijk gemaakt wat hun enige prioriteit is: winst. De Waalse minister van Toerisme Paul Furlan (PS) ziet ook geen graten in de politieke situatie van Kazakhstan. Hij nam op 3 en 4 mei deel aan het Economisch Forum in het land. Als we ons zouden afvragen wat een minister van Toerisme op een Economisch Forum te zoeken heeft, antwoordt Furlan daarop dat hij de toeristische banden tussen Kazakhstan en Wallonië wou onderzoeken…

Op 1 mei werden activisten van de oppositie in Kazachstan hard aangepakt. Op de foto: Ainur Kurmanov van onze zusterorganisatie in Kazachstan en leider van de brede Socialistische Beweging Kazachstan, de opvolger van ‘Kazachstan 2012. Ainur verbleef noodgedwongen enkele dagen in het ziekenhuis omwille van de harde repressie door de vrienden van VOKA en de PS in Kazachstan....’

In tegenstelling tot deze Belgische vrienden van Kazakhstan pleit LSP wel voor een omverwerping van de dictatuur in dat land en het installeren van een echte democratie. Dat is volgens ons alleen maar mogelijk door een nationalisatie van de industrie onder arbeiderscontrole en controle over de natuurlijke grondstoffen. Enkel zo kan de Kazakhstaanse bevolking haar lot in eigen handen nemen en verbeteren. Laat dat nu net precies het tegenovergestelde zijn van wat VOKA en minister Furlan naar voor schuiven…

Vraag van de maand

Hebben de leraars het gemakkelijk? lijk hebben. De realiteit is anders. dere school te trekken zonder te weten Werkonzekerheid en het opvoeren waar je het jaar nadien zal staan. Op van de werkdruk zijn ook in het on- die manier kan je niet deelnemen aan et de vakantie voor de deur derwijs schering en inslag. Wij vroe- projecten op langere termijn. wordt al eens gezegd dat gen op de Luikse onderwijsbetoging leraars het toch gemakke- van begin mei aan een lerares waar- “Vervolgens is er uiteraard het proom er ongenoegen heerst onder het bleem van het grote tekort aan middepersoneel van het onderwijs. len. Dat maakt ons werk heel moeilijk. Er zijn overbevolkte klassen. Als je “Er zijn honderden ongemakken op met 26 leerlingen in de klas zit, lukt het ons werk. Te beginnen met de onze- niet om hen allemaal de leerstof over kerheid. Ik ken een leraar die pas na 26 te brengen op hun niveau en rekening jaar werd benoemd. Dat betekent dat je houdend met hun zwakheden. Er zijn 26 jaar lang niet weet of je de volgen- ook problemen zoals plaatsgebrek, een de maand nog werk zult hebben. Het is tekort aan technische ondersteuning, ook zwaar om van de ene naar de an- gebrekkige infrastructuur,... door

M

dls305.indd 6

Laure (Brussel)

“Ik geef bijvoorbeeld beeldende kunst ker zijn dan vroeger. Dat is niet verbaop een gemeenteschool. De school zend met de tekorten op alle vlakken. heeft voor het materiaal dat ik nodig En waarom zou je je inzetten op school heb slechts een budget van 1 euro per als dit geen garantie biedt op werk? leerling per jaar. Daar kan ik niets mee doen. Ik kan uiteraard aan de leerlin- “Je moet ook beseffen dat we in de klas gen niet vragen om zelf bij te leggen, geen seconde rust hebben, we moeten zij moeten bij het begin van het jaar al steeds alert zijn, les geven, een klas in veel betalen. Ik zit daar dan met 26 pu- de hand houden, erop toezien dat iebers voor mij die ik met de beschikbare dereen mee is,... Dat vraagt veel en het middelen niet echt iets interessant kan komt bovenop de voorbereidingen en aanbieden. En dan betaal je zelf maar allerhande activiteiten naast het lesgevoor wat materiaal. ven zelf. Het is dan ook niet verwonderlijk dat een op de twee jonge leraars het “Een ander ongemak komt voort uit het niet langer dan acht jaar volhoudt.” feit dat jongeren vandaag veel moeilij-

23/05/2011 11:51:28

openbare diensten

www.socialisme.be juni 2011



Stop de liberalisering van onze openbare diensten!

H

door een buschauffeur

et jarenlange neoliberale beleid heeft onze openbare diensten zwaar aangetast. Men houdt ons voor dat een liberalisering zorgt voor goedkope en efficiënte dienstverlening. De enigen die er echter beter van worden, zijn de aandeelhouders. Die kunnen de openbare diensten voor een appel en een ei opkopen en zich vervolgens op de kap van gebruikers en werknemers verrijken. Enkele antwoorden op vaak gehoorde argumenten.

Onze openbare diensten zijn bureaucratisch en niet efficiënt Ja, onze openbare diensten zijn bureaucratisch. Er is inderdaad vriendjespolitiek met politieke benoemingen en corruptie als gevolg van een

gebrek aan democratische inspraak door de werknemers en de gebruikers. Zal dit echter in een geprivatiseerde dienst beter zijn? De topmanagers zijn altijd hoofdzakelijk bezig met winst, bestemd voor zichzelf en hun directe vrienden. Veel openbare diensten worden systematisch ondergefinancierd. Het is nogal gemakkelijk om een dienst onefficiënt te noemen als er onvoldoende personeel is. Bij de FOD Financiën werd recent nog actie gevoerd omdat het gebrek aan middelen ervoor zorgt dat enkel de “eenvoudige” dossiers nog kunnen worden gecontroleerd. Als een bedrijfsleider over efficiëntie spreekt, gaat het niet over degelijke dienstverlening maar over het drukken van de kosten om de winsten te vergroten. Dat kan door diensten die niet genoeg opbrengen te schrappen en door te besparen op personeel. Het betekent in Duitsland dat er bijvoorbeeld amper nog postverdeling is in dunbevolkte regio’s, ook bij ons gaat het die richting op.

Door de concurrentie zal de gebruiker minder moeten betalen Wie nog in deze mythe gelooft, moet dringend eens naar zijn/haar energiefactuur of telefoon- en internetrekening kijken. We betaalden nog nooit zoveel voor onze elektriciteit! Er zijn steeds enkele grote spelers die de markt inpalmen om op basis van prijsafspraken ons meer te laten betalen. Maar zelfs indien dit niet het geval is, blijft het doel van de verschillende concurrenten om zoveel mogelijk winst te maken. Dat betekent dat het geld ergens moet worden gehaald: bij het personeel of de gebruikers en meestal bij allebei.

Het moet van Europa Een dooddoener die regelmatig te horen valt op vakbondsvergaderingen of vanuit de sociaal-democratie. Voor de

EU is het inderdaad duidelijk: openbare diensten moeten niet aan dienstverlening doen, maar competitief zijn. En dit kan voor hen uiteraard enkel door te liberaliseren. Indien we deze logica volgen, hebben we binnenkort geen openbare diensten meer. Het zal dan ook nodig zijn om ons te verzetten tegen heel deze neoliberale logica van Europa. Belgische partijen, vooral SP.a en PS, zeggen ons regelmatig dat ze niet anders kunnen, omdat het moet van Europa. Daar vergeten ze dan wel bij te zeggen dat ze zelf in die EU zetelen en dat ze enkel de Europese regels toepassen als het hen uitkomt. Overheidstussenkomsten zouden van Europa amper nog mogen, maar als de banken in de problemen komen, kunnen alle Europese lidstaten plots de geldkraan openzetten en massale overheidsinterventies toelaten. Waarom kan dat voor de banken en niet voor de openbare diensten?

Welke openbare diensten willen wij? We moeten ervoor vechten om onze openbare diensten in publieke handen te houden. Tegelijk moeten we het gevecht leveren voor echte openbare diensten onder arbeiderscontrole. Dit is de enige garantie tegen bureaucratisering en voor een efficiënte dienstverlening. Want wie weet beter hoe zijn dienst functioneert, dan de arbeider die er zelf werkt? Daarnaast is het ook noodzakelijk dat er niet bespaard, maar geïnvesteerd wordt. Daarvoor kunnen we niet op onze traditionele partijen rekenen die in het Europees Parlement voor de liberaliseringspolitiek stemmen en ons daarna komen vertellen dat ze er niets aan kunnen doen “omdat het nu eenmaal moet van Europa”. We moeten bouwen aan een politiek alternatief ter linkerzijde. Een alternatief dat echt opkomt voor de belangen van het personeel en de gebruikers van de openbare diensten.

Ieder jaar een nieuw sociaal bloedbad bij bpost

D

e directie van bpost wil de eerste van de liberaliseringsklas worden. Dat dit beleid in de buurlanden betekent dat er hongerlonen worden betaald en de dienstverlening aan gewone klanten ondermaats is, vormt daarbij geen bezwaar. Zolang er meer winst wordt gemaakt, kan de top grote jaarlonen opstrijken. Johny Thijs alleen is al goed voor een jaarloon van 1,07 miljoen euro.

Op vrijdag 13 mei werd in Namen actie gevoerd tegen de geplande herstructurering waardoor het rangeerstation van Ronet mogelijk moet verdwijnen

De directie wil de komende jaren de sortering, transport en distributie hervormen om een grotere centralisatie en automatisering te bekomen. Hierdoor zullen vooral de lokale kantoren bloeden. Categorie per categorie wordt iedereen aangepakt bij bpost. Iedereen, behalve het management zelf natuurlijk.

De plannen voor de reorganisatie van de postbestelling zorgden in februari al voor acties van het personeel. Op De afgelopen zeven jaar gingen 11 februari was er een geslaagde sta12.000 voltijdse banen verloren, nu wil king. Naar aanleiding van die staking de top van bpost nog eens 6.300 jobs verklaarde Thijs dat hij bereid was om weg tegen 2017. Dit betekent dat er jaar- te onderhandelen over het loon van de lijks 1.000 jobs verdwijnen. Hierdoor hulppostbode. Over de herstructurering gaan we stilaan naar een halvering van en het sociaal bloedbad daarentegen het personeelsbestand van 40.000 naar was hij niet bereid om te onderhandelen. 20.000. Jaarlijks zijn er zowat 2.000 na- Na de staking van 11 februari volgde tuurlijke afvloeiingen van statutairen. geen nieuwe stap in het verzet. Zij worden niet vervangen door 2.000 nieuwe statutairen, maar door zowat Er is, net zoals bij het spoor, nood 1.000 werknemers aan slechtere sociale aan een actieplan dat zich niet beperkt voorwaarden of als interimmers. De di- tot geïsoleerde acties of acties om wat rectie wil op het pad van deze aanhou- stoom af te laten. We zullen een langdende sociale kaalslag voortgaan. In durige en harde strijd moeten voeren naam van de liberalisering zullen we op om de liberaliseringspolitiek volledig deze manier een halvering van het per- te stoppen. soneelsbestand zien, ook al is er geen halvering van het werkvolume.

Liberalisering zet dienstverlening op een dood spoor

O

ns land scoort volgens een Europese studie uitstekend op het vlak van de liberalisering van het spoor. Het marktaandeel van nieuwe spoorbedrijven is op vier jaar tijd verdubbeld tot 10%. Nu is het goederentransport en internationaal reizigersvervoer vrijgemaakt voor private bedrijven. Wat een dergelijke liberalisering van het goederentransport betekent, wordt meteen duidelijk bij NMBS Logistics.

Concreet wordt het rangeerstation van Ronet (Namen) volledig afgebouwd en wordt ook bespaard in Gent en Genk. Op vrijdag 13 mei werd in Namen al actie gevoerd door ACOD-Spoor. Niet enkel bij het goederentransport zijn er problemen. Ook het onderhoud van zowel de gebouwen als het rollend materieel laat te wensen over. Het is geen toeval dat er een stijging is van het aantal klachten over het gebrek aan stiptheid. Als nog meer op personeel en materieel wordt bespaard, zal dat probleem enkel maar erger worden. NMBS Logistics wil een financieel Bovendien wil de directie de dienstevenwicht bekomen in 2012 en wil verlening verder af bouwen: loketten daartoe zowat 50 miljoen euro extra worden vervangen door automaten besparen. De directie wil de commer- en ook de treinbegeleiders liggen onciële inspanningen opdrijven en opera- der vuur. De dienstverlening aan de tionele kosten verlagen. De eerdere be- reizigers wordt afgebouwd om plaats lofte van de directie om 531 statutaire te maken voor een puur commerciële personeelsleden in de rangeerstations bedrijfslogica die er vooral op gericht te behouden, wordt niet nagekomen. is de toekomstige private aandeelhou-

ders tevreden te stellen. Topman Haek meent intussen dat de NMBS erg efficiënt is: er worden evenveel reizigers vervoerd als in de jaren 1970 (210 miljoen per jaar), maar wel met 40% minder personeel. Vanuit de EU wordt intussen een verdere liberalisering geëist, met ook een vrijmaking van het binnenlands reizigersverkeer in 2012. Dit betekent meer betalen voor minder diensten en enkel investeringen in de meest winstgevende onderdelen. Een zakenman die naar Parijs spoort, brengt zonder overheidstussenkomst meer op dan een jongere die met de Go-Pass reist. De afbouw van het personeelsbestand, het gebrek aan investeringen en de aanvallen op het personeelsstatuut ondermijnen ook de dienstverlening. Reizigers en personeel hebben dezelfde belangen in het verzet tegen de liberalisering van ons spoor.

Meer info:

http://libreparcours.blogspot.com: blog van en voor strijdbare syndicalisten in het openbaar vervoer http://socialisme.be/lsp/depost/ onze pagina over bpost

dls305.indd 7

23/05/2011 11:51:30



Dossier

I

de

Linkse Socialist

n de vorige edities van ons maandblad hebben we naar aanleiding van het drama in Fukushima al bericht over kernenergie en de gevaren ervan. We komen daar niet op terug in dit dossier, maar lezers kunnen uiteraard altijd terecht op onze website voor meer achtergrondinformatie: socialisme.be/lsp/nucleair.

De liberalisering van de energiesector is slecht voor onze veiligheid en onze portefeuille

Wat denk je van de risico’s van kernenergie zoals die onder meer worden aangehaald door de chemicus Alain de Haleux?

Wat is de positie van de statutairen vandaag?

W

door

Nicolas Croes

e spraken met Jean-Marc Pirotton, de federale vicevoorzitter van Gazelco en ABVV-delegee in de kerncentrale Wat was de impact van van Tihange. In dit interview maakt de liberalisering van de Pirotton duidelijk wat de liberali- energiesector op het sering van de energiesector bete- personeel? kent voor het personeel, de veiligJean-Marc: “Om de liberalisering heid en de energieprijzen. Omwille voor te bereiden, begon Electrabel al van de redenen die ook in het interview worden aangehaald, is ABVV- vanaf eind jaren 1990 te herstructureGazelco voorstander van de natio- ren. Dat ging gepaard met een groeiende impact van onderaannemers en nalisatie van de energiesector. besparingen op alle niveau’s. Dit werd Als we elkaar ontmoeten, komt Jean- nog scherper toen Suez (dat toen nog Marc net terug van een algemene ver- niet met GDF was gefuseerd) aandeelgadering van het personeel in Tihange. houder van Electrabel werd. Toen was De arbeiders hielden na de vergadering er een versnelling van de besparingen een tijdlang een grote weg bezet. Deze in de administratie, het onderhoud actie kaderde in de sectoronderhande- maar ook in de uitbating zelf. Vanaf lingen rond de loonnorm en daarnaast 2001-2002 was er een groot herstrucwerd de houding van de directie in de tureringsplan, waarbij we ongeveer onderhandelingen aangeklaagd. Jean- 30% van de kosten moesten besparen. Marc zegt ons: “In een sector waar het Ik weet nog goed dat de directie toen patronaat dankzij de arbeiders zo’n stelde: ‘We hebben jaren met een Rolls buitensporige winsten maakt, is het Royce gereden, nu zullen we het met logisch dat die arbeiders hun deel van een Volkswagen moeten doen.’ de koek opeisen. Voor ons is de loon- “Concreet werd in het onderhoud norm van 0,3% die werd voorzien in het steeds meer met onderaannemers geIPA veel te zwak, zeker als we het ver- werkt, waardoor de kwaliteit van het gelijken met de enorme winsten. Het is onderhoud er op achteruit ging. We zijn niet logisch dat de aandeelhouders het van een preventief onderhoud (waarbij meest profiteren.” na zekere tijd ieder onderdeel wordt “Het probleem is dat het momenteel vervangen) naar een curatief onderhoud moeilijk is om een exact zicht te heb- gegaan waarbij een onderdeel pas wordt ben op de winsten van Electrabel. Sinds vervangen als het stuk is. Dit beleid had het bedrijf deel uitmaakt van GDF-Suez een impact op korte termijn, maar het is er geen aparte beursnotering meer laat zich ook voelen op langere termijn en worden slechts beperkte financiële met een mindere beschikbaarbeid van gegevens bekendgemaakt. Dat gebrek de kernreactoren. (1) aan transparantie is ook kenmerkend “Sinds 2003, toen de energiemarkt op het vlak van de prijzen. Onder het werd geliberaliseerd, zijn de prijzen voorwendsel dat bepaalde informatie de hoogte in gegaan. Electrabel had vertrouwelijk moet zijn tegenover de nochtans beloofd dat de prijzen zouconcurrentie, weigert Electrabel be- den dalen eens de kerncentrales wakend te maken hoeveel de elektriciteit ren afgeschreven. Die afschrijving gevan haar zeven kernreactoren eigen- beurde op 20 jaar in de plaats van de lijk kost. Wat we natuurlijk wel weten, aanvankelijk voorziene termijn van 40 is dat die kost een pak lager is dan de jaar. Van de prijsverlagingen is niets in verkoopprijs.” huis gekomen.”

dls305.indd 8

Hoe sterk staan de onderaannemers in Tihange? Jean-Marc: “Op de site van Tihange werken momenteel 900 statutairen, waarvan 750 baremieke bedienden en 150 kaders. Daarnaast zijn er permanent 600 werknemers van onderaannemers. Voor de besparingsplannen waren er misschien een 100-tal arbeiders van onderaannemers. Die toename is interessant voor de directie omdat de lonen voor het personeel van de onderaannemers 30 tot 40% lager liggen dan die van de statutairen die worden vervangen. Voorheen werden enkel onderaannemers ingezet voor externe taken zoals tuinonderhoud, schoonmaak,... Nu zijn er onderaannemers voor het beheer van de winkels, voor het mechanisch en elektronisch onderhoud,... Op piekmomenten, als de brandstof moet worden vervangen, zijn er nog eens tot 1.000 extra arbeiders van onderaannemers.”

Jean-Marc: “Ik zal me niet uitspreken over de infrastructuur, maar we moeten wel ingaan tegen de arbeidsorganisatie die vanaf begin jaren 2000 werd opgelegd. Zo was er voorheen een veiligheidsagent voor elke pauze in elke reactor (Tihange I, Tihange II en Tihange III). Omwille van besparingen is dit terug gebracht tot een veiligheidsagent voor alle drie de reactoren tegelijk. Dit leidt onvermijdelijk tot een probleem op het vlak van de veiligheid. Zelfs indien er slechts een miniem incident is in twee reactoren, vormt dit een groot probleem. De veiligheidsagent kan niet op twee plaatsen tegelijk zijn... “ We mo et e n o ok de r a mp va n Fukushima in het licht van deze winstlogica zien. Het grootste probleem is dat de operator, Tepco, niet onmiddellijk is overgegaan tot het afkoelen van de reactor met zeewater omdat Tepco hoopte dat het de reactor nog kon redden. De eerste 48 uur waren cruciaal, maar het bedrijf dacht enkel aan het verlies dat het zou lijden indien de reactor onbruikbaar zou worden door het zeewater. Tepco is geen model van transparantie en ging eerder over tot het vervalsen van veiligheidsverslagen... “Wat ik hier zeg, maakt deel uit van een globalere kwestie. De winstlogica, de liberaliseringen, de opmars van de private sector in alle domeinen,... zijn zaken die de hele samenleving aanbelangen. We zagen dit nog in de laatste film van Ken Loach waarin wordt ingegaan op de huurlingen en private legers in Irak. Het is tegen heel deze logica dat we moeten strijden.”

Jean-Marc: “Samen met alle besparingen heeft de directie ook de oude statuten en arbeidsvoorwaarden ondermijnd. Het doel was uiteraard om nieuwe statuten in te voeren. Wij hebben ons daartegen verzet, maar vanaf 1 januari 2002 kwam er toch een nieuw statuut waarin de sociale en loonsvoorwaarden tot 35% lager lagen. Vandaag werkt ongeveer de helft van de overblijvende statutairen aan deze voorwaarden. “Vanaf 2000 voeren we met ABVVGazelco actie tegen de overuren. Er werd gestaakt, maar helaas hebben we geen succes geboekt. Er werd drie jaar lang actie gevoerd op alle sites, maar hoofdzakelijk in Wallonië. De situatie in de energiesector is complex. Voor het ABVV is enkel Gazelco actief in de sector, maar bij het ACV is er zowel de LBC (Landelijke Bediendencentrale) als ACV-energie. Bij de acties konden we steeds op de steun van LBC rekenen, maar ACV-energie weigerde mee (1) De beschikbaarheid van de reactote doen. ACV-energie heeft een meerderheid in Vlaanderen. Daaruit moet ren is de verhouding tussen het aantal je niet afleiden dat de Vlaamse arbei- uren dat de reactor effectief functioders niet strijdbaar zijn. Dat merken neert en het aantal uren dat dit theorewij goed genoeg op de vergaderingen tisch mogelijk is. Voorheen had België van ons uitvoerend bureau en het nati- een van de hoogste ratio’s ter wereld, onaal comité, die vergaderingen verlo- zowat 97%. Nu is dat al gedaald tot 90%. pen steeds tweetalig.”

Gazelco

Gazelco is de vakbond in de gasen elektriciteitssector. Het maakt deel uit van de ACOD, de Algemene Centrale van Openbare Diensten van het ABVV. Nochtans is de sector geprivatiseerd. Sinds haar oprichting in 1946 komt Gazelco op voor de nationalisatie van de energiesector, en dus ook van de nucleaire sector. Vandaar meent Gazelco dat het deel moet vormen van de ACOD. Gazelco pleit voor een duurzaam energiebeleid en komt onder meer op voor een 35-urenweek met evenredige aanwervingen en zonder loonsverlies. Gazelco is een vakbond waarin Franstaligen en Nederlandstaligen zonder problemen samen werken. Nationale vergaderingen verlopen tweetalig.

23/05/2011 11:51:31

Dossier

www.socialisme.be juni 2011



Japan. Twee maanden na de ramp van Fukushima groeit het protest tegen kernenergie

O

p 1 mei waren er in diverse Japanse steden protestacties tegen kernenergie. De protestacties worden groter. Hieronder een ingekorte versie van het pamflet dat door Kokusai Rentai, onze Japanse zusterorganisatie, werd verdeeld onder de 2.000 betogers in Osaka. Het is nog te vroeg om een beeld te hebben op de volledige kost van de kernramp in Fukushima. 70.000 mensen hebben hun woning moeten verlaten. Ze kunnen zelfs niet naar hun huis om bezittingen te zoeken. Nog eens 170.000 anderen in de zone van 30 kilometer rond Fukushima moesten binnen blijven. Ook inwoners die buiten de zone van 20 kilometer wonen, kregen te horen dat ze mogelijk zullen moeten vertrekken. Mogelijk zal minstens een deel van het gebied nog jarenlang onbewoonbaar zijn. De ramp heeft het leven van duizenden boeren en vissers naar de vaantjes geholpen. Zelfs de meer conservatieve inschattingen hebben het over de mogelijkheid dat de komende decennia duizenden mensen zullen sterven als gevolg van kankers die een direct gevolg van de ramp zijn. Als de onderzoe-

kers die kritischer staan tegenover de nucleaire industrie gelijk hebben, zou het om tienduizenden tot honderdduizenden kunnen gaan. TEPCO [de eigenaar van de centrales in Fukushima] en andere verdedigers van de nucleaire industrie zeggen ons dat dit een natuurramp was die niet kon worden voorzien. Japanse seismologen hebben nochtans al jarenlang gewezen op de mogelijkheid van een dergelijke ramp. Shimizu Masataka werd in 2008 voorzitter van TEPCO. Zijn directe doel was de winstcijfers opnieuw op te krikken. Het financieel rapport van de groep uit 2010 was duidelijk: “TEPCO doet er alles aan om de kosten te beperken.” Er wordt aan toegevoegd hoe dat kan: “Bijvoorbeeld hebben we de kost van inspecties verminderd door de frequentie ervan te verlagen na een gedetailleerde analyse van de beste termijn tussen inspecties van het materieel.” De innovatieve kostenbesparingen omvatten ook maatregelen zoals het uitstellen van inspecties van vitale onderdelen zoals reservegeneratoren in Fukushima en twee andere vestigingen. De regering en TEPCO willen de werkende bevolking van Japan en het personeel van TEPCO laten opdraaien

Winsten, prijsstijgingen en vrijgevige overheden… De energiereus GDF-Suez is een van de grootste elektriciteitsproducenten ter wereld. In 2010 was de groep goed voor een totale winst van 4,6 miljard euro, een stijging met 3,1%. Net op het ogenblik dat de winstcijfers bekend werden gemaakt, kondigde het bedrijf een prijsstijging van 5% aan in Frankrijk. De prijzen gingen met 60% omhoog sinds de privatisering van GDF en de fusie met Suez in 2008. In België is het moeilijk om een exact beeld te krijgen op de winsten van Electrabel binnen de groep GDF-Suez.

Kernenergie in ons land

Wereldwijd wordt het grootste deel (68%) van de elektriciteit geproduceerd op basis van fossiele brandstoffen: steenkool, aardgas, stookolie. Ongeveer 13% komt van kerncentrales. Slechts 31 landen beschikken over kerncentrales. Wie uranium kan verrijken, kan ook atoombommen bouwen. Het uranium voor de atoombom in Hiroshima werd door de Belgische regering in ballingschap vanuit Congo aangeleverd. Als dank hiervoor schonk de VS een onderzoeksreactor in Mol. In België wordt 53% van de elektriciteit in de kerncentrales van Doel en Tihange geproduceerd. Er zijn maar twee andere landen (Frankrijk en Slovakije) die voor meer dan 50% van kernenergie afhankelijk zijn. Voor de rest komt 40% van onze elektriciteit uit fossiele brandstoffen, 5% uit biomassa en 2% wordt op een andere hernieuwbare manier geproduceerd.

dls305.indd 9

In 2009 werd zowat een half miljoen euro belastingen betaald op een winst voor belastingen van 1,55 miljard. Dat was goed voor een tarief van 0,04%. De prijzen in ons land liggen ongeveer 30% hoger dan in de buurlanden. De overheid maakt het Electrabel wel erg gemakkelijk om kernenergie te blijven gebruiken. Onderzoek naar kernenergie wordt zwaar gesubsidieerd en een groot deel van de met kernenergie verbonden risico’s zijn voor de gemeenschap. In geval van een kernramp of ongeval, is de verantwoordelijkheid van Electrabel beperkt tot 700 miljoen euro. Er is ook heel wat te doen over de nucleaire rente en de belasting die Electrabel moet betalen op de uitzonderlijke winsten als gevolg van het langer openhouden van de intussen afgeschreven kerncentrales. Volgens professor Eric De Keuleneer (ULB) komt die extra winst neer op minstens 1,5 miljard euro per jaar, met een geschatte productieprijs van 15 euro MgW/u en een verkoopprijs van 45 euro samen met de snellere afschrijving. Energieregulator CREG had het over 1,75 en 2,3 miljard euro.

voor de schade. De media hebben het over de heroïsche inspanningen van de arbeiders die onder verschrikkelijke omstandigheden werken om de ramp onder controle te krijgen. Maar intussen spreekt TEPCO over een loonsverlaging van 20%. Het zijn niet de arbeiders van TEPCO die verantwoordelijk zijn voor de ramp, maar de directie en de mensen die deze directie hebben aangesteld, de grote aandeelhouders. Wij denken dat TEPCO en de andere elektriciteitsbedrijven in gemeenschapsbezit moeten worden genomen. Dit moet gebeuren met een minimale compensatie op basis van bewezen behoeften voor kleine aandeelhouders. Deze bedrijven moeten niet door bureaucraten van het ministerie worden geleid, maar onder democratische arbeiderscontrole en -beheer worden geplaatst. Dat is de enige manier om de veiligheid en de belangen van de consumenten te garanderen. Een energiesector onder gemeenschapscontrole moet het mogelijk maken om een geleidelijke kernuitstap te organiseren en dit onder toezicht van de bevolking via arbeidersorganisaties en belangengroepen. Het zou de mogelijkheid creëren om massaal te investeren in hernieuwbare energie.

Voor het volledig herstel van de index! In 1993 haalde de regering-Dehaene benzine en diesel al uit de index, het mechanisme verantwoordelijk voor de aanpassing van de lonen aan de stijgende levensduurte. Met het voorstel tot IPA dat in januari werd voorgelegd, wilden de werkgevers bekomen dat er opnieuw een studie zou worden ondernomen om de index aan te passen. Meer bepaald was het doel om te vermijden dat de index te snel zou stijgen. Aangezien de prijsstijgingen voor energie, onder meer elektriciteit en gas, een belangrijke rol spelen in de stijging van de index, werd gehoopt om energie uit de index te halen. Dat gebeurde onder het mom van een “groene” index naar het voorbeeld van de “gezondheidsindex”. Energieprijzen uit de index halen, wordt gerechtvaardigd met het argument dat minder energie verbruiken beter is voor het milieu. In werkelijkheid gaat het er enkel om onze koopkracht verder te ondermijnen. Het VBO wil ook een nieuwe berekening van de index waarbij er rekening wordt gehouden met de prijzen van de laatste 12 maanden in plaats van de huidige termijn van 4 maanden. Dat zou betekenen dat het langer duurt vooraleer de stijgende levensduurte deels wordt verrekend in een aanpassing van de lonen. Wij vinden dat de index volledig moet worden hersteld en dat er geen sprake van mag zijn om energie eruit te halen. Als we iets aan de stijgende energieprijzen willen doen, zal het niet volstaan om prijscontroles in te voeren. Het probleem moet bij de kern worden aangepakt: zolang de gemeenschap niet de controle heeft over de volledige productie en distributie van energie zullen private bedrijven monsterwinsten boeken op de kap van de gebruikers en de gemeenschap. Het enige adequate antwoord bestaat uit de nationalisatie van de volledige energiesector onder democratische controle van de arbeiders en de gemeenschap. Samen met een publiek programma van onderzoek naar en ontwikkeling van alternatieve energiebronnen, kan dit de basis vormen voor een kernuitstap. Tevens is een publieke investering in energiebesparende maatregelen (zoals dakisolatie) noodzakelijk.

23/05/2011 11:51:32

Linkse Socialist 10 INTERNATIONAAL Midden-Oosten en Noord-Afrika. Imperialistische interventie brengt revoluties geen stap verder de

Arbeiders en armen moeten revoluties in eigen handen nemen

geen mogelijkheid meer is. De angst om te protesteren, is verdwenen en et de revolutionaire be- zal niet zomaar terugkomen. Dit moet wegingen in Tunesië en worden aangewend om onafhankelijke Egypte werd aangetoond arbeidersorganisaties zoals eigen vakdat verandering op basis van mas- bonden en partijen op te zetten met sastrijd terug op de agenda staat. Nu een programma van socialistische verwordt duidelijk dat dit revolutionair andering. proces complex verloopt en nieuwe uitdagingen opwerpt. Het verdrij- Libië en Syrië: arbeiders ven van dictators is niet overal een- organiseren voudig en op zich volstaat het niet om tot reële verandering te komen. In Egypte en Tunesië zijn de dictators verdreven toen de arbeidersbeweging op een georganiseerde wijze op het toTunesië en Egypte: revolutie neel verscheen. Ook in Libië en Syrië voortzetten! moeten de arbeiders en armen zich organiseren om zelf het voortouw te neOp 1 mei en in de daaropvolgende men in het omverwerpen van de dictadagen werd in Tunis betoogd door hon- turen in deze landen. derden jongeren en arbeiders. Er is een De militaire interventie in Libië is grote frustratie omdat er geen echte ver- niet enkel tegen Khadaffi gericht, maar andering is gekomen. De werkloosheid heeft ook als doel om de golf van reblijft verder toenemen en de ‘nieuwe’ voluties te stoppen vooraleer deze verregering blijft verbonden met het oude der toeslaan in Saoedi-Arabië en de regime. De radicale betoging in Tunis Golfstaten. Het imperialisme wil terug op 1 mei telde zowat 5.000 aanwezigen, een greep op de situatie krijgen en beondanks repressie. De betogers waren trouwbare marionettenregimes die de duidelijk: “In naam de arbeiders moe- toegang tot de grondstoffen vrij laten ten we deze revolutie voortzetten.” voor het Westen. In Egypte krijgt de revolutionaire opBij het begin van de opstand verschestand een tweede adem. De regering be- nen in Benghazi slogans als: “Neen aan weert geen middelen te hebben om de buitenlandse interventie, de Libiërs levensstandaard te verbeteren en stelt kunnen het zelf.” Dit standpunt staat dat het vrijemarktbeleid wordt voortge- vandaag misschien geïsoleerder in zet. Dat leidt tot protest. Op 1 mei gin- Libië, maar het blijft wel correct. Nu gen 4.000 textielarbeiders in Mahalla Khadaffi na verschillende weken van in staking om te protesteren tegen de oorlog nog overeind blijft, zal de steun prijsstijgingen en voor onafhankelijke aan de interventie wellicht steeds meer vakbonden. Ook de dokters voerden in vraag worden gesteld. Het blijft nationale stakingsacties om een verho- noodzakelijk om de arbeiders en armen ging van het budget voor gezondheids- doorheen het hele land te organiseren zorg te eisen. en samen te brengen in een offensieve De betogers in Egypte stellen terecht: strijd tegen het regime van Khadaffi. “We hebben de dictator neergehaald, nu Een militaire interventie in Syrië staat nog de dictatuur.” Het volstaat niet om niet meteen op de agenda. Er is de mieen paar figuren aan de top weg te ha- litaire overbelasting van onder meer len, het hele systeem waarop die figu- de VS, dat amper in staat is om de oorren zich baseerden is rot en zal slechts logen in Irak, Afghanistan en Libië te nieuwe dictators voortbrengen. bolwerken. Maar er is ook een vrees Het feit dat het protest in Tunesië en dat de sterke etnische en religieuze verEgypte blijft aanhouden, toont aan dat deeldheid van Syrië de basis kan vorgewoon verder doen zoals voorheen

M

door

Geert Cool

men voor een Joegoslavisch scenario van geweld en burgeroorlog. Om zo’n scenario te voorkomen, moeten de arbeiders en jongeren hun eigen onafhankelijke organisaties opzetten. Er moeten comités in de wijken worden opgezet naast raden in de fabrieken. Die kunnen een stem en een organisatie geven aan de massa’s en de revolutie verdedigen. Er is nood aan een oproep om democratisch verkozen comités op te zetten op iedere werkvloer, in alle wijken, onder de gewone soldaten,... Oude regimes volledig opruimen

Het volstaat niet om dictators af te zetten als ze worden vervangen door een andere groep van gangsters. De beweging moet zich organiseren en wapenen met een programma van socialistische verandering, waarmee wordt ingegaan tegen repressie, werkloosheid en miserie en ook tegen het imperialisme. Er moet van onderuit worden gebouwd aan democratische structuren om het opruimen van het oude regime te coördineren en tegelijk de orde en de bevoorrading te organiseren. Het zou de basis vormen voor een regering van vertegenwoordigers van de arbeiders en armen. Een dergelijke regering zou de reactie tegenhouden, democratische rechten verdedigen en beginnen met het invullen van de economische en sociale noden van de massa’s. Voor een volledige breuk met het regime is er nood aan een regering die de arbeiders en armen vertegenwoordigt. Zo’n regering zou onmiddellijk vrije verkiezingen organiseren en dringende maatregelen nemen om de levensstandaard te verbeteren. Socialisten zijn voor een revolutionaire democratische grondwetgevende vergadering en voor een regering van arbeiders en plattelandsarbeiders die op basis van een democratisch gecontroleerde economie in publieke handen de middelen inzet in het belang van de meerderheid van de bevolking.

Geen vertrouwen in militaire interventie

De oorlog in Libië is niet gericht op de verdediging van de gewone bevolking. Indien inbreuken op de mensenrechten het motief zouden zijn voor de interventie, waarom wordt dan niet in Bahrein of Jemen geïntervenieerd? De reden is eenvoudig: de dictators daar zijn betrouwbare bondgenoten van de Westerse grootmachten of het land heeft te weinig strategisch belang voor hen (Jemen). Ons verzet tegen de militaire interventie betekent niet dat we de rebellen in Benghazi aan hun lot overlaten. We denken alleen dat de arbeiders en armen in Libië zelf de strijd tegen Khadaffi in handen moeten nemen en daarbij geen millimeter vooruit komen als ze vertrouwen op diegenen die gisteren nog Khadaffi omarmden en wapens leverden. Na meer dan twee maanden van oorlog is Khadaffi nog steeds aan de macht. Het imperialisme lijkt aan te sturen op een opdeling van het land met een betrouwbare partner in het Oosten (rond Benghazi) om de toegang tot de grondstoffen zoals olie te garanderen. Een dergelijk regime zal voor een neoliberaal beleid staan, waarbij werkloosheid en armoede voor de meerderheid van de bevolking de norm is.

Geen steun aan dictators!

Dictator Assad in Syrië kan vreemd genoeg op veel krediet rekenen bij de PVDA in ons land. Het weekblad van die partij verwijst naar het standpunt van “de Syrische communisten” die stellen dat “alles had kunnen worden voorkomen mocht er voorrang gegeven worden aan de politieke logica in plaats van op de veiligheid te focussen.” Er wordt bovendien gesteld dat de acties “in het voordeel van onze vijanden werken, van de vijanden van ons nationaal project en van de krachten die het hervormingsproces willen blokkeren.” Het Syrische regime voert al jarenlang een privatiseringsbeleid en aarzelde in het verleden niet om bloedbaden onder de eigen bevolking aan te richten (onder meer in 1982). Wij hebben geen enkel vertrouwen in dergelijke dictaturen. Het is niet omdat ze beroep doen op een anti-imperialistische retoriek dat ze ook effectief bondgenoten zijn in de strijd tegen het imperialisme. De redenering dat de vijand van mijn vijand wel mijn vriend moet zijn, houdt geen rekening met de positie van de arbeiders en hun gezinnen en gaat er tegen in. Dood Bin Laden betekent niet het einde van de fundamentalisten

De revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika hebben de impact van de strategie van Al-Qaeda ondermijnd. Niet de terreuraanslagen, maar massastrijd door de arbeiders en armen kan verandering teweegbrengen. Het uitschakelen van Osama Bin Laden komt er op een ogenblik dat er amper steun voor is de terreuroptie. Het liquideren van Bin Laden werd in de VS aangegrepen om de intussen bijna 10 jaar aanslepende nederlaag als een overwinning te verpakken. Dit maakt echter geen einde aan de explosieve situatie in Afghanistan en Pakistan. Indien de revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika niet worden voortgezet om fundamentele verandering te bekomen, kan dit leiden tot ontgoocheling en een hernieuwde steun voor individueel terrorisme en religieus fundamentalisme. Indien de revoluties zich wel verder ontwikkelen, is het niet uitgesloten dat ze ook navolging krijgen in Pakistan, Afghanistan, India,… waar het ongenoegen tegenover de prijsstijgingen en de corruptie steeds groter wordt.

dls305.indd 10

23/05/2011 11:51:33

olking. ventie, envoutmach-

llen in men in en milhadaffi

ht. Het wbare als olie waarbij s.

internationaal

www.socialisme.be juni 2011

Eurozone vertoont steeds meer barsten door

Simon (Luik)

O

p 16 november was er een spoedbijeenkomst van de Europese Commissie, de Europese Centrale Bank en het Internationaal Monetair Fonds. De voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy, verklaarde toen: “De monetaire unie wordt met een overlevingscrisis geconfronteerd.” Om de dreiging van een faillissement van Ierland en Griekenland af te wenden, was het volgens het establishment noodzakelijk dat de sterkste Europese landen leningen gaven aan de zwakkere, ook al gebeurde dat met heel wat tegenzin. Enkele maanden later en ondanks de miljarden van het Europees Financieel Stabilisatiefonds is de crisis nog steeds niet voorbij. Griekenland zinkt steeds dieper weg. Het beruchte ratingkantoor Standard & Poor’s heef t de noter i ng va n Griekenland verder verlaagd tot de categorie “weinig betrouwbaar”. Het land dreigt er zelf mee om de Eurozone te verlaten en de Drachme terug in te voeren. Dat dreigement maakt weinig kans, maar het kan een aanlokkelijk scenario zijn voor een Griekse regering die ten einde raad is. Een dergelijke maatregel zou het mogelijk maken om de Griekse munt te devalueren en tegelijk de schulden onder controle te brengen. Maar het zou wel de Eurozone zelf bedreigen. Het is niet uitgesloten dat de “overlevingscrisis” van de monetaire unie een negatieve uitkomst kent. Voor de Griekse arbeiders en hun families is de keuze in elk geval beperkt tussen besparingen in de Eurozone of een inflatie met dalende levensstandaard als gevolg van het verlaten van de Eurozone. Dat alternatief is evenmin erg aantrekkelijk. Wij hebben steeds gesteld dat het uitbouwen van een Europese Unie in het kader van een markteconomie vroeg of laat zou mislukken. De elites van de verschillende lidstaten gebruiken de Europese Unie in zover dit hen uitkomt, maar de nationale belangen blijven uiteenlopen. Bij de eerste ernstige

van de astrijd en van erreurtussen maakt

economische schok verschool iedereen zich terug achter de eigen nationale grenzen. Toen we destijds de overlevingskansen van het project van de EU in twijfel trokken, werd dit op spot onthaald bij de officiële economen en de academici die het over het Europa van de regio’s hadden, maar ook bij sommige neo-marxisten werd het bon ton om te spreken over de opkomst van een nieuwe supra-nationale burgerij. Vandaag horen we deze analisten veel minder. Uiteraard willen we geen abstracte polemiek voeren. Het is evenwel belangrijk om te begrijpen dat de burgerij van de verschillende lidstaten van de Eurozone de Griekse burgerij enkel wil bijspringen omdat dit in hun eigen belangen is. De steunmaatregelen voor Griekenland worden door economen als onontbeerlijk gezien in een poging om een volledige neergang van de Griekse economie te vermijden. “De enige oplossing bestaat uit solidariteit”, stelde de Franse econoom Hakim El Karoui in Le Monde op 10 mei. Met het dieper worden van de crisis en de opeenstapeling van problemen in de verschillende lidstaten, kan het ook steeds moeilijker worden om deze ‘solidariteit’ te vinden. Dezelfde econoom wijst er ook op dat de Europese ‘solidariteit’ in de vorm van grootschalige besparingsplannen doorheen de volledige EU ieder herstel van de particuliere consumptie de kop kan indrukken. Paul De Grauwe erkent dat de Europese maatregelen een hard asociaal beleid voorstaan: “Als de vakbonden het Europees pakket een regelrechte aanval op ons sociaal systeem noemen, hebben ze volkomen gelijk.” In Griekenland en in andere landen zorgen alle besparingsmaatregelen die door de internationale instellingen worden geëist enkel tot het verlengen en verdiepen van de crisis. De Griekse economie is het afgelopen jaar al met 4,4% gekrompen en dit jaar wordt een nieuwe krimp van 3,5% verwacht. Griekenland is ongetwijfeld het meest frappante voorbeeld, maar een zelfde situatie doet zich ook voor in Ierland, Portugal, Spanje,… waar de regeringen eveneens leningen moeten aangaan tegen bijzonder zware voorwaarden, waardoor ze verplicht zijn om een hard besparingsbeleid te voeren.

Foto: Protestactie van Spaanse jongeren in Brussel op 20 mei. De arbeiders en hun gezinnen leggen zich niet neer bij deze harde besparingen. Waarom zouden zij moeten opdraaien voor de gevolgen van een crisis die zij niet hebben veroorzaakt? In Griekenland zijn er intussen al negen algemene stakingen geweest. In Portugal waren er verschillende stakingen in de sectoren, nationale betogingen en een algemene staking. Op al deze acties weerklonk de slogan “Wij zullen niet betalen voor hun crisis.” De Spaanse jongeren worden al langer aan hun lot overgelaten en hebben geen toekomstperspectief in een fail-

liete economie. Geïnspireerd door het verandering. Socialisten pleiten daarEgyptische voorbeeld werden pleinen bij voor het opheffen van de controle in 57 steden en dorpen bezet om ver- van de financiële elites over de banken andering te eisen. en de sleutelsectoren van de nationale Als we niet willen opdraaien voor hun economieën. Door deze sleutelsectoren crisis, moeten we in de protestacties ei- in publieke handen te plaatsen, kunnen sen dat de overheidsschulden niet wor- ze worden aangewend in functie van den afbetaald. Een weigering om de de sociale behoeften en dit onder de staatsschulden aan de grote aandeel- democratische controle van verkozen houders af te betalen, volstaat op zich vertegenwoordigers van de vakbonniet. Op basis van het kapitalisme zou den, consumenten en lokale overhehet bankroet van landen leiden tot een den. Dat kan de basis vormen voor een lange periode van miserie van de ar- project van een geplande socialistische beiders. De Spaanse jongeren hebben economie. gelijk als ze opkomen voor systeem-

Europese Commissie wil economische schokdoctrine opleggen

V

olgens Commissie-voorzitter Barosso is er een “stille revolutie” bezig in de Europese Unie. Dit contrarevolutionaire “economisch beleid” omvat een verdere afbouw van de democratie om een Europese schokdoctrine te kunnen opleggen. Het doel is om de besparingen, privatiseringen en neerwaartse druk op de lonen te institutionaliseren.

PVDA yrische r voord te fonze vijen die

elde in (onder Het is fectief vijand tie van

11

PAUL MURPHY zit in het Europees Parlement namens de Socialist Party (Ierland). Hij volgde Joe Higgins op toen die werd verkozen in het Ierse parlement. In dit maandblad publiceren we regelmatig artikels en/of tussenkomsten uit het parlement. www.paulmurphymep.eu

oortgeing en alisme. ze ook tegen-

dls305.indd 11

Door maatregelen van “economisch toezicht” op te leggen met boetes voor landen die de besparingsdoelstellingen niet halen, wil de Europese Commissie vermijden dat regeringen zouden buigen voor massaal protest tegen het besparingsbeleid. Er zijn drie belangrijke elementen in de Europese voorstellen. Het eerste is dat nationale begrotingen voortaan ter goedkeuring aan de Commissie en de Raad moeten worden voorgelegd vooraleer een parlementair debat in eigen land wordt gevoerd. Het doel is duidelijk: de Commissie wil er zeker van zijn dat een neoliberaal besparingsbeleid wordt gevoerd. Ten tweede wordt voorgesteld om de maatregelen van het Stabiliteitspact te verstrengen. Dat pact stelt dat de overheidsschuld maximaal 60% van het bbp mag bedragen en het jaarlijkse tekort 3% van het bbp. Landen die

de doelstellingen niet halen, zouden in de toekomst een sanctie krijgen en 0,2% van het bbp moeten storten op een aparte rekening. Dat geld wordt omgezet in een boete indien de richtlijnen van de Commissie niet worden gevolgd. De boete kan oplopen tot 0,5% van het bbp. Het laatste element is een procedure om “macro-economische onevenwichten” tegen te gaan. De Commissie wil een aantal niet nader omschreven parameters gebruiken voor een scorebord van besparingen om de ‘vooruitgang’ van elk land te meten. Als een lidstaat de doelstellingen niet behaalt, kunnen vervolgens boetes worden opgelegd. Dit soort voorstellen is een onderdeel van de pogingen van de Europese kapitalistische klasse om het opbreken van de eurozone te vermijden door een gecoördineerde aanval in te zetten op de levensstandaard van de gewone bevolking. Deze benadering wordt al lang geëist door lobbygroepen van de grote bedrijven, in het bijzonder de Europese Ronde Tafel van Industriëlen. Zij willen een neerwaartse spiraal voor de lonen en arbeidsvoorwaarden doorheen Europa om zo hun eigen winsten te maximaliseren. Deze pogingen zijn gedoemd om te mislukken omwille van de verschillende belangen van verschillende nationale kapitalistische klassen in

Let op voor de hakbijl van deze heren! Zelfs Paul De Grauwe waarschuwt: “Als de vakbonden het Europees pakket een regelrechte aanval op ons sociaal systeem noemen, hebben ze volkomen gelijk.” Europa. Het verzet van de arbeiders en hun gezinnen kan een beslissende rol spelen in het stoppen van het besparingsbeleid. Op een ogenblik dat de bazen en hun regeringen hun aanvallen doorheen Europa coördineren, moeten wij hetzelfde doen voor ons antwoord. De EU en het IMF willen ook in Portugal ge-

lijkaardige voorwaarden opleggen als in Ierland en Griekenland. We moeten doorheen Europa tot een gezamenlijk verzet komen, bijvoorbeeld met een Europese algemene staking, om de aanval op onze levensstandaard te stoppen en om in te gaan tegen de poging om deze aanvallen te institutionaliseren.

23/05/2011 11:51:36

12

cultuur

de

Linkse Socialist

‘Inside Job’ brengt een beeld van de corrupte wereld van het financiekapitalisme

‘

door

Vincent Kolo

Inside Job’ is een documentaire die een Oscar won en nu op DVD beschikbaar is. Er wordt brandhout gemaakt van de reputatie van de grote financiële instellingen en hun medeplichtigen in de regeringen. Het verhaal wordt verteld door Matt Damon. De makers van de documentaire stellen dat het 20.000.000.000.000 dollar kostte om de film te maken, een verwijzing naar het economische verlies dat al werd veroorzaakt door de wereldwijde economische crisis.

De wereldwijde crisis heeft miljoenen jobs gekost – in China alleen al 10 miljoen. Zes miljoen Amerikanen werden uit hun huis gezet. De recessie brengt miserie voor de arbeiders en hun gezinnen. De bankiers die de crisis hebben veroorzaakt, worden intussen gewoon rijker. De gedetailleerde informatie en interviews tonen aan hoe de grote banken en de financiële instellingen het regeringsbeleid volledig naar hun hand hebben gezet. Wat er niet wordt uitgelegd, is de toename van het belang van het financiekapitaal. De overproductiecrisis heeft de bedrijven hun productie doen overplaatsen naar lageloonlanden, terwijl de geproduceerde goederen vooral verkocht worden in landen waar wel hoge lonen worden betaald. Dat verklaart mee de groei van de financiële sector. Voor het uitbreken van de crisis was de financiële sector in de VS al goed voor 40% van alle bedrijfswinsten. Er wordt gestart met de bankencrisis in IJsland: een land met een bbp van 13 miljard dollar heeft bankenschulden

ter waarde van 100 miljard dollar opgestapeld nadat de regering de banken had geprivatiseerd. De kredietwaanzin van de IJslandse banken werd algemeen aangemoedigd door de financiële instellingen en regeringen. Maar nu de financiële zeepbel is gebarsten, willen ze de gewone bevolking in IJsland voor de gevolgen laten opdraaien. De documentaire legt op een eenvoudige wijze uit hoe allerhande ingewikkelde financiële constructies werden opgezet voor waanzinnige bedragen. Daarbij wordt gewezen op de verantwoordelijkheid van toplui en allerhande adviseurs van regeringen. Slechts enkelen durven het aan om voor de camera te antwoorden op vragen van de filmmakers. Een van hen is professor Frederic Mishkin, een ‘expert’ en voormalige gouverneur van de Federal Reserve (de Amerikaanse centrale bank). Mishkin doet een wel erg stuntelige poging om het neoliberale kapitalisme te verdedigen. Hij valt al snel door de mand als hem gevraagd wordt naar de wel erg foutieve conclusies uit zijn rapport

het reddingsplan voor AIG in 2008. Toevallig was Goldman Sachs de belangrijkste winnaar van die reddingsoperatie. Het bedrijf kreeg 40 miljard dollar van de 130 miljard die ter beschikking van de aandeelhouders van AIG werd gesteld. Schrijver en f ilmmaker Charles Ferguson baseert zich hoofdzakelijk op burgerlijke economen als Nouriel Roubini en Martin Wolf van de Financial Times. Zij bieden opvallende kritieken, maar ze hebben geen antwoord op de crisis. De ‘kritische’ establishment-figuren worden in de documentaire niet bepaald hard op het rooster gelegd, er wordt op geen enkel ogenblik naar hun “Financiële stabiliteit in IJsland” uit alternatieven gevraagd. Dubieuze figuren als IMF-voorzitter 2006. Mishkin antwoordt dat hij fout was omdat hij had geloofd wat de cen- Dominique Strauss-Kahn of de Franse trale bank van IJsland hem had verteld. minister van f inanciën Christine De reportagemaker onthult vervolgens Lagarde worden probleemloos in het dat de financiële industrie uit IJsland kamp van de critici toegelaten. Waarom 124.000 dollar aan Mishkin had betaald werd Strauss-Kahn niet gevraagd naar om dit rapport te maken. De broek van de rol van zijn organisatie bij de crisis Mishkin zakt helemaal tot aan zijn en- in bijvoorbeeld IJsland, waar het IMF kels als er wordt gevraagd waarom in financiële chantage inzet om de bevoleen latere versie van zijn CV het rapport plots “Financiële onstabiliteit in IJsland” blijkt te heten. Mishkin wijt het aan een schrijffout… ‘Inside Job’ biedt een beeld van de criminele cultuur van Wall Street: leugens, bedrog, corruptie aangevuld met een breed verspreid gebruik van cocaïne en prostitutie. Er wordt ook gewezen op de nauwe banden tussen de bankiers en de regering. Bedrijven als Goldman Sachs en Morgan Stanley hebben een enorme invloed op de regering, Goldman Sachs leverde de ministers van financiën in de laatste drie regeringen (Timothy Geithner, Hank Paulson en Robert Rubin). Paulson en Geithner speelden een cruciale rol in

Liberalisering van de televisie

Private productiehuizen maken programma’s in opdracht van een televie overname van VT4 en Vijf TV door het moederbedrijf van produc- siezender. Er wordt met contractueel tiehuis Woestijnvis leidt tot een herschikking van het medialand- personeel gewerkt met doorgaans slechschap. Een opvallende tendens van de afgelopen 20 jaar is de steile tere arbeids- en loonsvoorwaarden, beopmars van private productiehuizen die uit de openbare omroep voortko- halve voor de ‘sterren’ natuurlijk. Die verdienen goed hun boterham bij de men. Woestijnvis en Studio 100 zijn de bekendste voorbeelden. productiehuizen. Ook bij de openbare omroep werd de afgelopen jaren steeds meer met private productiehuizen gewerkt om zo het eigen personeelsbestand af te bouwen. Als er vandaag machtige bedrijven als Woestijnvis en Studio 100 bestaan, dan is dat het resultaat van het liberaliseringsbeleid waarbij de openbare omroep afhankelijk werd van contracten met voormalige medewerkers die extern waren gaan werken. Terwijl managers bespaarden op het personeel van de VRT, gaven ze grote sommen overheidsgeld aan de productiehuizen. De afgelopen jaren kreeg Woestijnvis naar schatting een kwart miljard euro van de VRT. Zowat alle sterkhouders door

D

Geert Cool

king te laten betalen voor de schulden van private banken als Icesave. Het IMF wil nu in Europa een zelfde asociale politiek opleggen als voorheen in de neokoloniale wereld. Bij leningen om de banken te redden, worden harde voorwaarden gesteld opdat de gevolgen van de crisis op de kap van de gewone bevolking zouden worden afgeschoven. Lagarde had bijvoorbeeld kunnen gevraagd worden waarom ze eind 2008 aankondigde dat de crisis ten einde was. ‘Inside Job’ brengt een scherpe kritiek op de Amerikaanse bankiers en politici, maar is naïef als het om Europa gaat. De schuldencrisis in verschillende Europese landen en de bijhorende besparingsprogramma’s tonen aan dat de problemen niet beperkt zijn tot de VS. De documentaire stelt terecht dat onder Obama geen verandering moet worden verwacht. Econoom Robert Gnaizda stelt dat de regering geen maatregelen kan nemen: “Hoe kan het tot hervormingen overgaan als het een regering van Wall Street is?”

van Woestijnvis werkten voorheen voor de VRT. Terwijl de VRT 2.557 voltijdse tewerkgestelde equivalenten telt, waren er in de productiehuizen in 2006 ruim 1.100 mensen tewerkgesteld en daar is er een jaarlijkse groei met bijna 20%. De grote productiehuizen zien hun winsten stijgen, maar een tendens van de afgelopen jaren is dat productiehuizen meer programma’s moeten leveren voor minder geld. In de harde concurrentiestrijd wordt commercieel succes nagestreefd. Ook Woestijnvis is een privaat bedrijf waarin winst maken het centrale doel is. Met een jaarlijkse nettowinst van zowat 5 miljoen euro lijkt dat ook aardig te lukken. Bovendien zorgt de directie ervoor dat het op verschillende terreinen actief is. Het controleert een groot aantal wielerwedstrijden met als resultaat dat in de aanloop naar de ‘Ronde van Vlaanderen’ (eigendom van Woestijnvis) met een

prestigieuze televisiereeks ‘De Ronde’ (door Woestijnvis gemaakt) werd uitgepakt met de nodige promotie hiervoor in Woestijnvis-blad Humo. Het doel daarbij was niet om het volkse element van het sportieve gebeuren te stimuleren, maar wel degelijk om de VIP’s meer te laten betalen tijdens de wielerwedstrijd. De commercialisering van alle media en de bijhorende ondermijning van de arbeids- en loonsvoorwaarden van het personeel hebben niets te maken met “creativiteit” en het aanbieden van kwaliteitsvolle programma’s maar alles met de winst. De liberalisering van de openbare omroep heeft mee geleid tot het ontstaan van machtige mediabedrijven rond figuren die in ons land stilaan een zelfde positie opbouwen als pakweg Berlusconi in Italië. Misschien een idee voor een succesvolle format op onze commerciële televisie: “Land zkt regering”?

Vlamingen, Walen en Brusselaars respecteren, zonder in de val te trappen van diegenen die de arbeiders door communautair opbod willen verzwakken (cfr. splitsing sociale zekerheid). Ze zou moeten ageren voor de nationalisatie van de sleutelsectoren van de economie onder rechtstreekse arbeiderscontrole.

het bedrijf, van de nationale vakbonden en van de arbeidersregering. Iedere functionaris moet verkozen en permanent afzetbaar zijn. Hij/zij mag niet beschikken over een hoger loon dan het gemiddelde loon van de arbeiders die hij/zij vertegenwoordigt. Op die manier kan het wanbeheer vermeden worden zoals dit in de planeconomieën in het exOostblok bestond.

waar LSP voor staaT

D

e technische en wetenschappelijke mogelijkheden van de mens zijn nog nooit zo uitgebreid geweest. De jongste 50 jaar verdrievoudigde het gemiddelde inkomen per hoofd van de wereldbevolking. Er is voldoende rijkdom om iedereen een degelijke levensstandaard te garanderen. België vormt hierop geen uitzondering. Zelfs na de gouden jaren ‘50 en ‘60 bleef de totale werkelijke waarde van alles wat we samen produceren toenemen. In ‘96 bedroeg dit dubbel zoveel als in ‘83.

Deze toename van de rijkdom heeft echter niet geleid tot een algemene stijging van de welvaart. Integendeel: terwijl bedrijven recordwinsten boeken en speculanten hun kapitaal vertienvoudigen, gaat de voormalige koloniale wereld gebukt onder oorlog en hongersnood, is de economie van de ex-stalinistische staten ineengestuikt en heerst in het Westen massale structurele werkloosheid. De globale stijging van de rijkdom is aan de overgrote meerderheid van de wereldbevolking voorbijgegaan. Stop de privatiseringen

Hoewel de arbeiders deze rijkdom produceren, hebben ze niet de minste inspraak in de aanwending ervan. Heel de productie staat in functie van de winsthonger van een handvol kapitalisten. Dit leidt tot schrijnende tegenstellingen. Er is nood aan betaalbare en comfortabele sociale woningen, aan gratis openbaar vervoer, aan onderwijs toegankelijk voor iedereen, aan speelterreinen en recreatiecentra, aan een nationale gezondheidsdienst die gratis en publiek is. De middelen hiervoor zijn voorhanden. Op dit ogenblik gaat het echter de andere kant uit. Openbare diensten worden gerentabiliseerd en opgesplitst. De winstgevende delen worden verkocht aan de hoogste bieder, de onrendabele worden afgestoten. Er is al lang geen sprake meer van

dls305.indd 12

diensten. De marktlogica heeft ook in de openbare sector toegeslaan. Voortaan spreekt men van openbare bedrijven in afwachting van de volgende privatisering. 32-urenweek

In de private sector richt de “vrije” markt een ravage aan. Alle verworvenheden worden afgebroken in naam van de competitiviteit. Arbeidscontracten ruimen plaats voor onderaanneming, uitzendarbeid en andere nepjobs. Een miljoen arbeiders in België wordt regelmatig geconfronteerd met werkloosheid. Dit heeft geleid tot de verpaupering van een deel van de arbeiders en hun gezinnen. Pensioenen, werkloosheids- en ziekteuitkeringen staan op de helling door de uitholling van de sociale zekerheid.

LSP/PSL is voor het volledig herstel van de index en een minimumloon van 1500 euro netto, tegen de afbraak van de sociale zekerheid en de uitholling van het arbeidscontract. Wij verzetten ons tegen iedere bedrijfssluiting omdat dit onder het kapitalisme enkel leidt tot werkloosheid en armoede. De enige maatregel die de massale werkloosheid kan oplossen is de onmiddellijke invoering van de 32-urenweek, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen. Een nieuwe arbeiderspartij

De vakbondsleidingen hebben de kapitalistische afbraaklogica aanvaard. Ze beperken zich tot het “sociaal” begeleiden van de herstructureringen. Daartegenover stellen wij het strijdsyndicalisme: vechten voor iedere job en het behoud van alle verworvenheden. De arbeidersklasse heeft een partij nodig die deze strategie politiek kan en wil vertalen. Zo’n partij moet openstaan voor iedereen die wil vechten tegen de sociale afbraak. Ze moet zich verzetten tegen iedere verdeling van de arbeiders, of het nu is op basis van racisme, seksisme of geloof. Dit kan het best door op te komen voor volledige gelijke rechten. Ze moet de strijd aanbinden tegen het imperialisme en vechten tegen de vernietiging van het milieu. Ze moet het zelfbeschikkingsrecht van

Revolutie

Dit programma is enkel uitvoerbaar indien de arbeidersbeweging de macht uit handen neemt van de kleine minderheid van kapitalisten. De heersende klasse zal haar privileges echter niet zomaar afstaan. Het breken van de kapitalistische staat zal een revolutie vereisen. Daarom bouwen wij aan een revolutionaire marxistische partij. Arbeidersdemocratie

De productie moet in functie staan van de reële behoeften van de bevolking. Ze moet georganiseerd worden via een democratisch productieplan, opgesteld en gecontroleerd door raden, samengesteld uit vertegenwoordigers van de arbeiders van

Voor socialisme en internationalisme

De socialistische revolutie breekt altijd uit op het nationale vlak, maar eindigt in de internationale arena. Arbeidersdemocratie en socialistische planning kunnen niet beperkt blijven tot één land. Het isolement van Sovjet-Rusland heeft tot haar degeneratie vanaf 1924 geleid. LSP/PSL maakt deel uit van het Comité voor een Arbeidersinternationale (CWI), dat actief is op alle continenten. Onze strijd in België zien wij in het kader van een arbeidersstrijd in de hele wereld voor een socialistische maatschappij.

Voor arbeiderseenheid Voor socialisme

23/05/2011 11:51:38

partijnieuws

www.socialisme.be juni 2011

Doe mee met onze zomercampagne

D

eze zomer zullen de linkse bij het huidige systeem, maar actief in socialisten uiteraard niet verzet gaan tegen het door crisis getrofstilzitten. We zullen cam- fen kapitalistisme. We zullen deze zopagne voeren rond verschillende mer al mobiliseren voor de acties na de thema’s: tegen racisme, seksisme zomer: protestacties tegen kernenergie en homofobie, tegen de besparingen of de anti-NSV betoging in Leuven in in het onderwijs, tegen kernenergie, maart. De aanzet voor de campagne bij voor werk,... Met de Actief Linkse het herstarten van het volgende acadeStudenten en Scholieren trekken miejaar wordt gegeven op een jongerenwe naar verschillende festivals om weekend op 16 en 17 september. jongeren te organiseren rond deze thema’s. Zowel in Noord-Afrika en het MiddenOosten als recent nog in Spanje bleek hoe jongeren een dynamische rol kunWe zullen er steun vragen voor onze nen spelen in het ontwikkelen van campagnes, zowel financieel als qua strijdbare bewegingen. Wij willen jonactieve betrokkenheid. ALS organi- geren oriënteren op de arbeidersbeweseert jongeren die zich niet neerleggen ging omdat daar de sleutel tot verande-

ring ligt. Het zijn de arbeiders die het volledige systeem kunnen plat leggen. Het kapitalisme is een systeem dat de meerderheid van de bevolking enkel miserie en uitzichtloosheid te bieden heeft. De crisis verscherpt de tegenstellingen. Dat leidt onvermijdelijk tot ongenoegen, het komt er voor ons op aan om dat ongenoegen op een georganiseerde en actieve wijze te kanaliseren rond een programma waarmee effectief verandering kan worden bekomen. Help daaraan mee door deze zomer met ons de straat of de wei op te trekken om onze campagnes bekend te maken of om deze te steunen op diverse festivals.

Agenda

13

- 9 juni. Betoging non profit in Brussel - 9 juli. Antwerpen. BBQ - 24-30 juli: CWI Zomerschool - 29 oktober: Tweede Dag van het Socialisme van de Ronde Tafel van Socialisten - 26-27 november. Regionale congressen van LSP

Waarom ik lid werd Ik werd door LSP aangetrokken door de dynamiek en de jeugdigheid van de partij. Als er over “radicaal-links” wordt gepraat, denk je al snel aan karikaturen. Maar dat is niet wat ik heb gezien toen ik met LSP in contact kwam. Van buitenuit komt LSP over als een kleine maar erg levendige partij. De militanten zijn erg gemotiveerd, wat zeker niet bij alle partijen het geval is. De partij voert heel veel campagnes. Ik kende LSP voorheen amper, maar de eerste vergaderingen en activiteiten bevallen me enorm en hebben me overtuigd. Fabien, 42 jaar, Luik Ik ben Valerie en ben 38 jaar. Bij iedere verkiezing moet ik net zoals iedereen een keuze maken voor welke partij ik zal stemmen en dat wordt steeds moeilijker. De notie van vrijemarkteconomie zit zo hard in onze samenleving ingebakken dat zelfs ter linkerzijde vaak wordt vergeten dat er andere keuzes kunnen worden gemaakt, dat de markt geen monster is dat op straffe van represailles ten alle prijze moet worden gevoed, dat de wet van vraag en aanbod geen natuurwet is,... Ik voelde me relatief geïsoleerd met mijn opvatting dat de steeds groeiende kloof tussen rijk en arm geen fataliteit is en dat dit geen natuurlijk gegeven is, maar het resultaat van een maatschappijkeuze en bijhorende politieke wil. Bij de laatste verkiezingen was ik geïnteresseerd in het programma van het Front des Gauches en bij een betoging ontdekte ik het maandblad ‘De Linkse Socialist’. Ik nam regelmatig deel aan de vergaderingen van LSP in Leuven en besloot om lid te worden. Zo vond ik anderen met wie ik mijn opvattingen deel, opvattingen die sommigen wel eens spottend ‘extreem-links’ noemen... Valerie, 38 jaar, Leuven

LSP in actie tegen prijsverhogingen voor energie Op 18 mei voerden we in Dendermonde een eerste actie tegen de prijsverhogingen voor energie. Nadien trokken we ook nog naar de gemeenteraden in Gent en Antwerpen. Politici van die gemeentebesturen zitten mee in de Raad van Bestuur van netbeheerder Eandis.

Op het Dourfestival

Steun de uitbouw van het CWI in Noord-Afrika en het Midden-Oosten

S

inds begin dit jaar hebben revolutionaire bewe- hebben we onze analyses en kennis van de revolutionaire gingen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten processen kunnen aanscherpen. de hele regio en de rest van de wereld terug hoop Maar iedere tussenkomst kost geld. De reis, verplaatsingen, gegeven. De repressie en de impasse van de beweging, overnachtingen, materiaal ter plaatse,... zijn niet gratis. We maken duidelijk dat de elite er alles aan doet om hun roepen leden en sympathisanten op om onze tussenkomsten bevoorrechte positie te behouden. Daartegenover is in Noord-Afrika en het Midden-Oosten te ondersteunen om er nood aan een echt socialistische kracht die jonge- er voort te bouwen aan een socialistisch alternatief. Met LSP ren en werkenden organiseert rond een socialistisch willen we daartoe 1.000 euro ophalen. programma. Iedere bijdrage, groot of klein, is welkom. Met 10 euro kunnen we 200 pamfletten drukken, met 70 euro kunnen we De afgelopen maanden zijn verschillende militanten van een verblijf van een week in een jeugdherberg betalen. Stort het CWI, de internationale organisatie waartoe LSP behoort, een bijdrage voor de opbouw van het CWI in het Middenactief tussengekomen in de regio om er een consequente so- Oosten en Noord-Afrika op 001-2260393-78 van LSP met cialistische kracht op te bouwen. Doorheen deze interventies vermelding ‘steun CWI’.

LSP op 1 mei

M

ilitanten van LSP waren op 1 mei aanwezig in 17 steden: Oostende, Brugge, Kortrijk, Gent, Aalst, Dendermonde, St-Niklaas, Antwerpen, Mechelen, Herentals, Leuven, Diest, Brussel, Jemappe, Charleroi, Verviers en Luik. In Charleroi trokken we mee op in een delegatie van ‘Jeunes en lutte pour l’emploi’, samen met de ABVV-

dls305.indd 13

Jongeren. Dit gaf meteen een strijdbaar en dynamisch karakter aan deze optocht. We verkochten er 47 exemplaren van ons maandblad. Ook in Gent en Antwerpen namen we deel met delegaties van ‘Jongeren in strijd voor werk’, in Antwerpen aangevuld met een delegatie van Tamils die betoogden onder de slogan “Tamils tegen oorlog en racisme”. Traditioneel verkochten we een groot aantal exemplaren van ons maandblad in de provincies Oost-en WestVlaanderen. In Gent waren dat er 70, in Aalst 63 en verder ook 49 in Oostende, 35 in Brugge, 20 in Sint-Niklaas, 16 in Kortrijk en 8 in Dendermonde. In Gent haalden we 280 euro strijdfonds op en onze stand was goed voor 186 euro boeken en brochures. In de provincie Vlaams-Brabant trokken we naar Leuven en Diest, waar in beide steden de erg beperkte omvang van de betoging opvallend was. In Leuven waren er met moeite een 400 aanwezigen. Het was er niet gemakkelijk om ons blad te verkopen, we kwamen aan 15 exemplaren. In de provincie Antwerpen waren we aanwezig op

de betogingen in Antwerpen, Herentals en Mechelen. In Antwerpen vormden we een eigen delegatie van jongeren en migranten. In de drie steden samen werden 81 exemplaren van ons maandblad verkocht, het grootste aantal werd in Antwerpen verkocht. In de provincie Luik waren onze militanten aanwezig in Verviers en Luik. We verkochten daarbij 71 exemplaren van ons maandblad en haalden 320 euro strijdfonds op. In Brussel tenslotte hadden we traditioneel een grote stand. We voerden de hele dag campagne met een uitstekend resultaat: 160 kranten verkocht en 250 euro strijdfonds opgehaald (na aftrek van alle onkosten). In Waals Brabant namen we ook deel aan de eerste optocht in Jemappe (5 exemplaren verkocht). Alles samen komen we hiermee op een totaal van 640 verkochte exemplaren van ons maandblad. We bedanken alle militanten die zich hebben ingezet om van onze tussenkomsten een succes te maken en uiteraard ook iedereen die ons heeft gesteund door onze krant te kopen of ons financieel te steunen.

Strijdfonds: steun LSP Op 19 mei stond de teller van ons strijdfonds op 69%. Iedere drie maanden willen we 11.000 euro steun ophalen. We doen dat onder meer door op straat campagne te voeren. In april en mei haalden we 7.584 euro op. De meigroeten (ruim 3.000 euro) en de activiteiten op 1 mei (zowat 1.100 euro) waren een voltreffer dit jaar. Nadat we in het eerste kwartaal op een zucht van onze doelstelling eindigden – we haalden 10.741 euro op – willen we in het tweede kwartaal alsnog aan 11.000 euro geraken. In Bergen en West-Vlaanderen werd de lokale doelstelling nu al behaald. Steun ons op 001-2260393-78 van LSP met vermelding “steun”. Henegouwen-Namen: 867 € Brussel-W. Brab.: 1.670 € O. & W. Vlaanderen: 2.182 € Luik-Lux: 805 € Antwerpen: 989 € Vl. Brab. Limburg: 589 € Nationaal: 481 €

102% 76% 70% 64% 61% 47% 60%

TOTAAL: 7.584 €

69%

Contact / Abonnementen Meer info over de partij / Lid worden: PB131, 1080 Molenbeek-Sainctelette Tel: 02/345 61 81. E-mail: [email protected]. Redactie: [email protected]. Ook lezersbrieven zijn welkom! Abonnementen: * proefabo: 5 euro voor drie nummers, 10 euro voor zes nummers * gewoon abo: 20 euro voor twaalf nummers * steunabo: 30 of 50 euro voor twaalf nummers Of neem een doorlopende opdracht van minstens 2 euro Rekeningnummer voor abonnementen: 001-3907596-27

23/05/2011 11:51:39

14

antiglobalisten

de

Linkse Socialist

10 jaar antiglobalisering - Deel 1 van ons dossier

Internationaal verzet tegen het kapitaal

D

door

Els Deschoemacker

eze zomer zal het tien jaar geleden zijn dat de Italiaanse ordetroepen in Genua Carlo Giuliani doodschoten op één van de eerste massabetogingen van de antiglobaliseringsbeweging in Europa. Het zal ook tien jaar geleden zijn dat de Linkse Socialistische Partij het initiatief nam om “Internationaal Verzet” op te zetten, als aanloop naar de protesten die in het najaar van 2001 tegen de neoliberale EUtoppen in België plaatsvonden. Naar aanleiding van de verjaardag van deze gebeurtenissen brengt De Linkse Socialist een dossier in twee delen over de oorsprong en de betekenis van de anti-globaliseringsbeweging, welke organisatie- en strijdvormen ze ontwikkelde en de discussies over het programma die binnen deze beweging woedde. December 1999: de “Battle of Seattle”

Het vijfdaagse protest tegen de bijeenkomst van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) werd wereldwijd bekend als de “Battle of Seattle”. Tienduizenden betoogden samen met een verzameling van NGO’s, vakbonden, anti-kapitalistische en socialistische groepen, milieu-organisaties,... en deden de derde bijeenkomst van de WHO in het honderd lopen. Niemand had zo’n opkomst verwacht. Tot voor Seattle bleef het protest tegen deze internationale instellingen door dezelfde organisaties beperkt tot enkele honderden actievoerders. Door het succes van Seattle werd een nieuwe massabeweging geboren: de anti-globaliseringsbeweging. Seattle sprak tot de verbeelding en de jaren erop zou iedere bijeenkomst van het internationale kapitaal en haar politieke vertegenwoordigers, waar ook ter wereld, aangegrepen worden om de wereldwijd toenemende woede tegen de neoliberale globalisering uit te drukken. Einde van een tijdperk

de beweging tegen de Vietnamoorlog. Al vlug groeide deze beweging uit tot een internationale beweging die voor het eerst sinds de val van het Oostblok openlijk kritieken zou formuleren op het kapitalisme. Het diende een eerste ernstige ideologische slag toe aan de zelfgenoegzaamheid van het kapitalisme, dat zichzelf sinds de val van de Muur uitgeroepen had tot overwinnaar op het “socialisme”. “We have won,” schreven de kapitalistische media. Ondanks de monsterachtige karikatuur van socialisme die het stalinisme was, in feite een dictatoriaal geleide planeconomie, deed het bestaan van een maatschappij georganiseerd op basis van een planeconomie voorheen dienst als voorbeeld van de mogelijkheid van een alternatief op de vrije markt. Het wegvallen van dit stalinisme gaf het kapitalisme de ruimte om haar hegemonie op te leggen, haar terrein uit te breiden en haar aanvallen op de arbeiders en armen te verdiepen en te versnellen. Het verwarde de arbeidersbeweging in al haar geledingen en leidde tot een terugval in het politiek bewustzijn. Tot de anti-globaliseringsbeweging was de dominante trend in de maatschappij er een van acceptatie van het kapitalisme en ontstonden protestbewegingen veeleer rond specifieke thema’s, one issues genoemd. We kregen strijdbewegingen tegen racisme, rond het milieu, voor asielrecht,... Dit waren bewegingen die specifieke wantoestanden aanklaagden. Het waren veeleer protestbewegingen tegen de symptomen van een ziek systeem, met zeer weinig of geen algemene kritiek op het systeem waarop deze symptomen ontwikkelden. Hoewel de anti-globaliseringsbeweging daar niet volledig mee brak en zelf dikwijls niet verder ging dan het voorstellen van maatregelen om het kapitalisme te corrigeren en te “vermenselijken”, legde ze als geen eerdere beweging in de voorgaande jaren de oorzaak van wereldproblemen als de groei van armoede, vluchtelingencrisis,... bij de werking van het kapitalisme. Deze beweging was een uitdrukking van een bewustzijn waarbij was geweten wat we niet wilden en waarom we dat niet wilden, zonder dat duidelijkheid was over wat in de plaats moest komen. Groeiende kloof tussen arm en rijk doet revolteren

Deze beweging betekende een keerpunt. Het luidde het einde in van een De politiek van vijftien jaar onafgetijdperk van kritiekloos aanvaarden broken liberaliseringen, privatiserinvan de vrije markt en het begin van een gen en herstructureringen, leidde tot nieuwe wereldwijde golf van radicali- een ongeziene groei van de ongelijksatie en protest, dat weliswaar brutaal heid op wereldvlak. Niet alleen tussen zou onderbroken worden door de aan- rijke en arme landen, maar ook binnen slagen van Al Qaida op de WTC-torens die landen. Niet alleen in de neo-koloop 11 september 2001. Voor de VS be- niale wereld, maar ook in de meer onttekenden de protesten de grootste sinds wikkelde en geïndustrialiseerde wereld.

Seattle 1999. Protest tegen de top van de Wereldhandelsorganisatie en het IMF. De kloof tussen de “haves” en de “have nots” was nooit eerder zo groot. De 225 rijksten, vooral geconcentreerd in de VS, beschikten in 2000 over een fortuin van meer dan duizend miljard dollar. Dat was toen gelijk aan het jaarlijkse inkomen van de 47% armsten ter wereld, of 2,5 miljard mensen! De drie rijkste mannen bezaten evenveel rijkdom als de 600 miljoen inwoners van de armste landen. In de Britse krant The Guardian werd de vraag gesteld: “Wat is het verschil tussen Tanzanië en Goldman Sachs? Het eerste is een Afrikaans land dat 22 miljard dollar per jaar voortbrengt en dit moet delen met 25 miljoen inwoners. Het tweede een investeringsbank die 2,6 miljard per jaar realiseert en dit moet delen met 161 man”. Ook in de VS en de geïndustrialiseerde wereld groeide deze kloof als nooit tevoren. Het fenomeen “werkende armen” kende eerst opgang in de VS, maar tiert ondertussen ook welig in de Europese steden. De rijkdom van de rijkste 1% in de VS oversteeg dat van de 90% armsten. Toen in 1980 het verschil van inkomensratio tussen een arbeider en een bedrijfsbaas nog gemiddeld 1 op 42 bedroeg, was dit in 2001 1 tot 425! Aanvallen op lonen en arbeidsvoorwaarden, diensten als gezondheidszorg, onderwijs,… maakten komaf met de sociale vooruitgang die de vorige generaties op basis van strijd

boekten en zorgden ervoor dat de nieuwe generaties het minder goed hebben en minder beschermd zijn tegen economische crises dan de vorige. De overdaad voor de rijken gecombineerd met een hongerdieet voor de armen deed miljoenen jongeren en arbeiders revolteren. In een aantal landen bleef de beweging beperkt tot massale betogingen. In sommige gevallen werden rechtse regeringen omvergeworpen en vervangen door regeringen van het minste kwaad die, eenmaal aan de macht, geen verschil maakten. In Latijns-Amerika deden revolutionaire massabewegingen de oude regimes vallen en kwamen linkse presidenten aan de macht. De meest linkse zoals Chavez en Morales braken, onder druk van de beweging, openlijk met het neoliberalisme en gingen over tot het beperken van de macht en inkomsten van de multinationals. Ze gebruikten deze middelen voor het voeren van een sociaal beleid door middel van beperkte hervormingen. Het neoliberalisme en de bijhorende globalisering - het politieke regime dat na de crisis van het kapitalisme in de jaren 1970 moest leiden tot het herstel van de winstgevendheid van de bedrijven door een massale overdracht van publieke middelen naar de privé - leidde slechts tot nieuwe crises en het opnieuw in vraag stellen van het kapitalisme.

Voorloper op harde confrontatie arbeidkapitaal

De radicalisering ten tijde van de antiglobaliseringsbeweging vond vooral plaats onder jongeren. Wij stelden toen dat dit een voorloper zou vormen van een diepgaandere radicalisering van de volledige arbeidersbeweging. Het kapitalisme werd door een beperkte laag opnieuw in vraag gesteld, maar deze laag zou aangroeien naarmate het kapitalisme zelf steeds meer in crisis zou geraken. De burgerij heeft al het mogelijke gedaan om de onvermijdelijke crisis van haar systeem voor zich uit te duwen. De Aziatische crisis (1997-98) en het barsten van de internetzeepbel (2001) waren de eerste uitdrukkingen van de crisis die nu in alle hevigheid woedt. Door middel van een nog verder doorgedreven (financiële) speculatie werden steeds meer en grotere zeepbellen geblazen om de vorige te vergeten. Vandaag zijn de lapmiddelen stilaan uitgeput en gaan we naar een hardere confrontatie waarbij het kapitaal de crisis op de kap van de arbeiders en hun gezinnen wil afschuiven. Het arbeidersverzet begint zich steeds meer te manifesteren, maar moet nog afrekenen met de erfenis van de jaren 1990 en 2000.

Links: Internationaal Verzet op een betoging tegen de EU-top van Brugge in september 2001. Rechts: betoging tegen de EU-top in Göteborg (Zweden) in juni 2001. De aanwezigheid van de campagne Internationaal verzet op deze betoging kon op een grote media-aandacht rekenen. In Göteborg ‘ontdekte’ de media de antiglobalisten.

dls305.indd 14

23/05/2011 11:51:40

jongeren

www.socialisme.be juni 2011

15

De rol van jongeren in de Franstalige onderwijsacties van 1996 Jongeren in strijd voor werk

De campagne ‘Jongeren in strijd voor werk’ gaat verder. De werkloosheid is momenteel aan het dalen, maar dit betekent niet dat er degelijke jobs zijn voor jongeren. In 2010 kwamen er 68.000 jobs bij in ons land, maar het ging voornamelijk om deeltijdse jobs. Er werkten in 2010 53.000 personen meer deeltijds dan in 2009. 44,3% van de vrouwen werkt deeltijds en ook onder mannen is er een scherpe toename: van 5% in 1999 tot 9,3% in 2009. In 2010 hadden meer dan 184.000 personen een tweede job om rond te komen. Als er iets meer werk is als voorheen, gaat het dus vooral om onzekere, tijdelijke en laag betaalde jobs waarvan je er verschillende nodig hebt om rond te komen. De acties van de campagne ‘Jongeren in strijd voor werk’ blijven dus meer dan nodig. Op de 1 mei betoging in Charleroi was er een strijdbare jongerendelegatie en ook in Antwerpen en Gent waren er kleine jongerengroepen. Op 12 mei trokken een 70-tal militanten van de Franstalige ABVV-Jongeren en de werklozenwerking naar het FOREM (de tegenhanger van de VDAB) in Charleroi om er te protesteren tegen de jacht op de werklozen. Er werd aangeklaagd dat de werklozen verantwoordelijk worden gesteld voor de werkloosheidheid en dit terwijl er gewoon geen werk voor hen is. In het Waalse gewest zijn er 239.500 werkzoekenden terwijl er op de site van de FOREM slechts 9.032 werkaanbiedingen zijn. De komende maanden zullen we verder campagne voeren voor werk. Daarbij zal de eis van degelijke jobs met een vast contract belangrijk zijn.

D

e staking van het Franstalig onderwijs begin mei was de eerste sinds de acties van 1996 toen de scholen bijna vier maanden lang plat lagen. Jongeren speelden een belangrijke rol in de acties van 1996. We blikken terug en spraken met Boris Malarme die toen afgevaardigde voor de jongeren van zijn school in Brussel was.

Waarom werd in 1996 gestaakt? “Er werd geprotesteerd tegen het planOnkelinx waarmee 3.000 jobs werden bedreigd. De besparingen van de jaren 1980 en 1990 hadden ons onderwijs al ondermijnd. De leerkrachten gingen niet alleen in staking omwille van hun arbeidsvoorwaarden, maar ook omdat ze het recht van jongeren op kwaliteitsvol onderwijs wilden verdedigen. Dat zette ons ertoe aan om ook in actie te gaan. We protesteerden tegen de bouwvallige en verouderde infrastructuur alsook tegen de overvolle klassen. Onze revolte werd verder aangewakkerd omdat we het beu waren om als vuilbakschool te worden beschouwd.”

Hoe werd de staking georganiseerd? “Er waren scholierencomités in een aantal scholen. Met een klein groepje scholieren wilden we dat ook op onze school en organiseerden we een algemene vergadering van alle scholieren. Daar werd tot staking beslist. We betoogden de volledige dag en trokken naar verschillende scholen. Rond 10u vertrokken we met een paar honderd betogers, maar we eindigden met duizenden. De staking was hierna stevig, iedere oproep werd goed opgevolgd op onze school en de beweging breidde uit naar andere scholen. “Er was een goed contact met de stakende leerkrachten, we maakten afspraken voor de stakingspiketten. Wij zorgden voor het piket van maandag tot donderdag en het personeel op vrijdag. Op die dag trokken we allemaal naar de school om er te discussiëren over de beweging en de acties, om spandoeken te maken en om ’s middags een algemene vergadering te houden waar over de staking werd beslist. “In Brussel was er een coördinatie van de staking door middel van een Algemene Vergadering van Brusselse Scholieren (AVBS). Daarin zaten een tot drie verkozen vertegenwoordigers per school. Op het hoogtepunt van de beweging waren er afgevaardigden van

tientallen scholen op deze bijeenkomst. Er werden ervaringen uitgewisseld, praktische afspraken gemaakt voor betogingen en het versterken van piketten en er werd ook gediscussieerd over de eisen.”

Wat was de impact van deze beweging op de jongeren? “Veel jongeren radicaliseren op basis van concrete ervaringen doorheen een beweging. We begrepen dat de PS een besparingsbeleid ten dienste van de rijken voerde, net zoals de andere partijen. Op 1 mei voerden we overigens samen met de leerkrachten actie tegen de PS. De politierepressie leidde tot discussies over de rol van de staat. Alles werd in vraag gesteld. “Spijtig genoeg was er toen nog geen jongerenorganisatie zoals ALS om binnen de beweging meer duidelijkheid te brengen en de eisen politiek te kaderen. Hierdoor bleven we soms erg vaag in onze eisen en zagen we niet de noodzaak van het verbreden van de strijd door ons te oriënteren op de arbeidersbeweging. De regering kon haar beleid uiteindelijk doorvoeren. Maar voor onze generatie was niets zoals voorheen, onze strijd had de sfeer op de school grondig veranderd.”

Rijke studenten betalen voor plaats aan beste Britse universiteiten

Er circuleren voorstellen in Groot-Brittannië om universiteiten toe te laten extra studenten te aanvaarden indien ze daar extra voor betalen. Zo wil Oxford extra plaatsen aanbieden aan studenten die op voorhand hun inschrijvingsgeld betalen in de plaats van beroep te doen op leningen bij de overheid. Aan de meest prestigieuze universiteiten kan het inschrijvingsgeld oplopen tot 12.000 pond per jaar voor gewone richtingen en zelfs tot 28.000 pond per jaar voor geneeskundestudenten! De toegang tot deze richtingen wordt dus te koop aangeboden voor wie het zich kan permitteren. Zo wordt hoger onderwijs in de topuniversiteiten enkel toegankelijk voor de superrijken of wie op sponsoring kan rekenen. Record aantal studenten overleeft met leefloon

In 2010 waren er bijna 1.000 studenten extra die van een leefloon afhankelijk waren in ons land. In 2009 waren er 15.978 dergelijke studenten, in 2010 nam hun aantal al toe tot 16.840. In 2008 waren het er 14.776. Het grootste aantal studenten met een leefloon is te vinden in Brussel, Henegouwen, Luik en Oost-Vlaanderen. De voorlopige cijfers voor 2011 geven aan dat er ook dit jaar een stijging zal zijn. Met de stijging in 2010 was er voor het tiende jaar op rij een toename, vooral de afgelopen jaren was er een sterke toename (in 2002 waren er 3.656 studenten met een leefloon). Staatssecretaris van armoedebestrijding Courard (PS) reageerde ‘doortastend’: in de plaats van het probleem aan te pakken, heeft hij er een studie over besteld.

Spaans jongerenprotest tegen werkloosheid en uitzichtloosheid

Midden mei voerden Spaanse jongeren actie tegen de werkloosheid en uitzichtloosheid. Met een jongerenwerkloosheid van 45% en met lage lonen (minder dan 600 euro per maand) voor wie wel werk vindt, is het niet gemakkelijk om aan toekomstperspectieven te denken. Op 14 mei was er een grote anti-besparingsbetoging in Barcelona met 250.000 aanwezigen. Een dag later begon een protestactie van jongeren die het Puerta del Sol, een centraal plein in Madrid, bezet hielden. De politie probeerde de jongeren van het plein weg te krijgen, maar de jongeren en werklozen verdedigden hun ‘Tahrirplein’ naar het voorbeeld van de Egyptische massa’s. De betogingen in Portugal en de revoluties in Noord-Afrika en het MiddenOosten vormen een belangrijke inspiratie voor het protest. De redenen voor het protest zijn dezelfde. De acties groeiden snel aan en vormen een uitdrukking van een verandering in het bewustzijn van de jongeren. Er zijn aanzetten tot een meer anti-kapitalistisch bewustzijn. Dit blijkt uit sommige eisen en slogans: “We zijn geen koopwaar en willen sociale verandering”, “Politici dienen de banken en speculanten”, “Voor sociale verandering”, “Het Spanje van de armen betoogt”. Er is een grote afkeer tegenover alle traditionele partijen en politici. De verontwaardiging komt op straat.

dls305.indd 15

23/05/2011 11:51:44

de Linkse

Socialist

maandblad van de Linkse Socialistische Partij (LSP)  nummer 305  Juni 2011

socialisme.be Ben

€2

STEUN: € 5

je de dagelijkse stroom van

desinformatie in de traditionele media beu?

Wil je ook een andere Neem

kant van het nieuws horen?

dan een abonnement op dit blad en volg onze dagelijkse website socialisme.be.

s t r i j d  s o l i d a r i t e i t  s o c i a l i sm e

O

p 26 april stuurde het gemeenschappelijk vakbondsfront een brief naar premier Leterme om hem er op te wijzen dat er nog steeds geen onderhandelingen opgestart zijn voor een meerjarenakkoord voor de federale gezondheidssectoren. In de brief wordt gesteld: “In 2011 hebben de sociale partners een zogenaamd “mini-akkoord” gesloten voor de duurtijd van slechts 1 jaar. (…) Dit mini-akkoord beantwoordt echter op diverse punten geenszins aan de legitieme verwachtingen van de werknemers uit de federale gezondheidssectoren.” Terwijl de nationale betoging van 9 juni vlak in de onderhandelingen voor de Vlaamse sectoren valt, bestaat er (op het moment van dit schrijven) voor de federale sectoren nog zelfs geen onderhandelingskalender. Indien de betoging geen concreet resultaat oplevert, zal er na de zomervakantie moeten overgegaan worden naar hardere acties naar het voorbeeld van de stakingen in de Vlaamse gehandicaptensector. Wij stellen alvast voor om een uitgewerkt actieplan met een escalatie in tijd en omvang op te maken. Hoe zou dit er concreet kunnen uitzien?

Steun dls305.indd 16

n r elke maand ee Vanaf septembens ta ki ng in ee n re “h ar de” 24 -u is pe r prov incie hu en ek zi t groo ont lijk va kbondsfr die pe ap ch ns ee m en tt in ge ke pi gs le st ak in én met massa n een kleine betoging va er kt ra ka provinhet ilitanten van de hebben. Alle m naar toe gemobiliseerd cie kunnen daar teraard de bedoeling ui worden. Het is ondigi ng va n de ee rnk aa de j bi er voor om st ak ingskalend ste st ak ing de nden over te maken aa de volgende m en de werkgevers zong ri ge is (ook aan de re dereen duidelijk dat het voor ie ers van de sector toe) naar de werknem. Deze methode heef t is dat het menens het een tijdje kan aant da el n al het het voorde n zonder metee de or w en ud ho ge ieten. kr uit te versch

1

2

3

Een verdere es ca bekomen do or latie kan men de ande re su bsectoren zo RVT’s ook in te als de rusthuizen en Dit is wat we no schakelen in de acties. opbouwen van emen het systematisch de acties volg actieplan. ens een

Mocht het perspe ct maandelijkse staki ief va n die ng noeg blijken om de en niet geregering onder dr uk te zetten, kan men na een tij d overgaan tot staking kenhuizen per prov en in meerdere ziein cie maar dan elk op een andere dag in ter ug de nodige m dezelfde week, om en biliseren voor de pi sen te ku nnen moke dit ku nnen beteken tten. Concreet zou en: dinsdag ziekenhuis A, woensdag ziekenhuis B en do nderdag ziekenhuis C. de specifieke rege Dit is omwille van lg huissector bij staki eving in de ziekenng praktijk al toegepas en en werd in de tijdens de vorige wit door BBTK-BHV tte woede

De acties voor het vorige meerjarenakkoord zijn letterlijk doodgebloed door het gebrek aan zo’n actieplan. Toen werden er een reeks van betogingen georganiseerd die dan uiteindelijk uitmondden in een staking tot de finish, die echter in de praktijk zeer chaotisch en ongecoördineerd verliep. Hopelijk hebben de vakbondsleiders dezelfde lessen getrokken uit deze ervaringen en zijn ze bereid deze discussie te voeren met de achterban.

dit maandblad:

001-3907596-27 23/05/2011 11:51:55