Opleidingsaanbod 2016

Opleidingsaanbod 2016

ISOPROC cvba Boterstraat 23A 2811 Hombeek (Mechelen)

T. +32 15 62 39 35 F. +32 15 62 39 36

[email protected] www.isoproc.be

ISOLEREN VOOR MORGEN BTW BE 0474.142.631 AXA 751-2027798-53

Inhoud INTRODUCTIE ...................................................................................................................... 3 BASISMODULES .................................................................................................................... 4 Introductie duurzaam (en ecologisch) bouwen ............................................................................ 4 Duurzaam en bijna energieneutraal (BEN) bouwen ...................................................................... 6 Introductie houtskeletbouw .................................................................................................. 9 Bouwfysica: basisbegrippen ................................................................................................. 10 Bouwfysica bij houtskeletbouw ............................................................................................. 11 Bouwknopen en koudebruggen in de praktijk ............................................................................ 12 LUCHTDICHTHEID ............................................................................................................... 13 Luchtdicht bouwen ............................................................................................................ 13 Praktijk: luchtdichting plaatsen ............................................................................................ 14 Luchtdichtheid voor schrijnwerkers ........................................................................................ 16 Luchtdichtheid voor elektriciens en installateurs sanitair en verwarming .......................................... 17 ISOLEREN ......................................................................................................................... 19 Isoleren van hellende daken en zoldervloeren: theorie ................................................................ 18 Isoleren van hellende daken en zoldervloeren: praktijk ............................................................... 20 METINGEN EN CONTROLES .................................................................................................... 22 Introductie: meten van luchtdichtheid met de blowerdoor ........................................................... 22 Opleiding tot blowerdoortechnieker ....................................................................................... 24

versie 01/2016 2

INTRODUCTIE Luchtdichtheid, wind- en waterdichtheid vormen samen met isolatie een totaalpakket waarvan de elementen optimaal op elkaar afgestemd moeten zijn. Ons doel: goede bouwpraktijk stimuleren volgens de duurzame logica van de bouwfysica via:  

ISOPROC INNOVISO: een merk-onafhankelijk expertisecentrum voor opleidingen, metingen, studie en advies, onderzoeksprojecten ISOPROC SOLUTIONS: geselecteerde merken voor dagelijkse toepassing (Celit, pro clima, i3, DämmRaum, Minneapolis BlowerDoor, X-Floc).

De kernthema’s waarrond wij werken kan je als volgt samenvatten:

ISOPROC INNOVISO biedt sinds jaren opleidingen, voordrachten, demonstraties, workshops enz. aan over bovenstaande thema’s. Dit gebeurt zowel op eigen initiatief als op vraag van organisaties en instellingen als Cevora, Confederatie Bouw, Edutec, Syntra, RTC, VDAB, Vibe, CDR-BRC, IFAPME, gemeenten en intercommunales, universiteiten en hogescholen. Naast eigen lesgevers zet ISOPROC INNOVISO tevens externe gedreven en ervaren aannemers, architecten, e.d. in. Onze bekommernis is enkel oplossingen voor te stellen die vooraf in de praktijk hun degelijkheid hebben bewezen. Wij richten ons, in functie van organisator en onderwerp, op architecten en ingenieurs, isolatiedeskundigen, energieadviseurs, handelaars, aannemers (ruwbouw, houtbouw, dakwerken, schrijnwerk, isolatie, …), leerkrachten technische en beroepsonderwijs, studenten hoger onderwijs en leerlingen technisch en beroepsonderwijs, werkzoekenden en particulieren. Deze catalogus biedt een overzicht van ons opleidingsaanbod op dit moment. Een groot deel van deze opleidingen bieden wij in eerste instantie aan op vraag van of in samenwerking met andere organisaties en als in company voor bedrijven. Voor een up-to-date overzicht van de geplande opleidingen kan je steeds terecht op: www.innoviso.be.

PARTNERS

MEER INFO Ben je geïnteresseerd in één of meerdere van onderstaande opleidingen, dan kan je altijd contact opnemen met onze dienst Education via T. 015 69 87 02 of [email protected] . 3

BASISMODULES Introductie duurzaam (en ecologisch) bouwen Omschrijving Deze opleiding biedt een algemene introductie in de basisprincipes van duurzaam (en ecologisch) bouwen. Er wordt ingegaan op het belang van isolatie, ventilatie en luchtdichtheid. Er wordt kort ingegaan op de nieuwe tendensen qua aanpasbaar en compact bouwen, hernieuwbare energie, groendaken. Terminologie als lageenergie woning, passiefhuis, houtskeletbouw e.d. wordt toegelicht. Daarnaast wordt ook een ruimer kader geschetst: wat zijn de gevolgen voor bouwbedrijven van de verdragen van Kyoto en Kopenhagen, of van de Europese richtlijnen voor 2020?

Doelpubliek    

 

Mensen die klanten adviseren en deze degelijk geïnformeerd te woord moeten kunnen staan (verkopers, vertegenwoordigers, administratieve medewerkers …). Medewerkers die de activiteiten van hun bedrijf op vlak van duurzaam bouwen beter willen begrijpen. Bedrijven die de eerste stappen zetten in duurzaam bouwen en nieuwe technieken. Alle medewerkers van bouwbedrijven die (on)rechtstreeks bij het bouwproces betrokken zijn, aangezien het net bij nieuwe technieken uitermate belangrijk is dat elke schakel van de ketting goed geïnformeerd is. Leerlingen en/of leerkrachten in het technisch of hoger onderwijs die willen kennismaken met duurzaam bouwen. Werkzoekenden die beter geïnformeerd willen zijn over duurzaam bouwen.

Vereiste voorkennis: geen vereiste voorkennis. Max. aantal deelnemers: 25 indien enkel theorie; 15 indien ook een praktijksessie gekoppeld wordt aan het theoretische luik.

Duur: naargelang de concrete vraag: 4 uur, 8 uur tot 2 dagen. Lesmethodiek: Presentatie aan de hand van PowerPoint + vraagstelling en discussie in groep. Indien gewenst kan hier nog een demonstratie van een luchtdichtheidstest en/of praktijksessie thermografie en/of luchtdichtheid aan toegevoegd worden. Andere optie is het koppelen van de theorie aan een praktijksessie Condetti, waarbij de mensen de bouwknopen in een constructie op praktijkgerichte wijze inoefenen.

Lesmateriaal: PowerPointpresentatie met illustrerende foto’s en tekeningen. Bij praktijksessies: blower doortoestel, thermografische camera’s, luchtdichtheidsmaterialen en/of Condettikoffers met prikborden.

4

Programma Wetgeving/richtlijnen/verdragen m.b.t. energie en duurzaam bouwen:  

Verdrag Kyoto/Kopenhagen/… Europese richtlijnen voor 2020 + veranderingen Belgische wetgeving dientengevolge van nu tot 2020 (ev. verschillen tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel)

Wat is de “Trias Energetica”? Wat is duurzaam bouwen?        

Levenslang wonen/toegankelijkheid/aanpasbaarheid Compact bouwen Goed isoleren/luchtdicht/gecontroleerd ventileren Materiaalgebruik (levenscyclusanalyse, cradle to cradle, grijze energie beperken etc.) Hergebruik regenwater Hernieuwbare energie Groendaken Implementatie op grotere schaal (wijkniveau i.p.v. individuele woning)

Bouwmethodes/-types  

Verschil lage-energie / passiefhuis / nul-energie / actief huis / autarkisch Houtskeletbouw / strobalenbouw / metselwerk (massief passief)

EPB-regelgeving  

Wat? Eisen? Verschil EPC Grafieken impact bepaalde maatregelen op E-peil

Premies  

Verschillende niveaus van subsidiëring (lokaal, provinciaal, regionaal, federaal, netbeheerder) www.premiezoeker.be en energiepremiewijzer Confederatie Bouw

Indien gekoppeld aan praktijk: -

aansluitend praktijksessie testen van luchtdichtheid met de blowerdoor en demosessie thermografie. en/of praktijksessie Condetti

5

Duurzaam en Bijna Energieneutraal Bouwen (BEN) BEN staat voor bijna-energieneutraal. Bouwen volgens de BEN-principes wordt vanaf 2021 de standaard voor nieuwe gebouwen in Vlaanderen, in heel Europa zelfs. Duurzaam bouwen wordt dus de norm. Dit houdt o.a. in dat er zowel goed geïsoleerd wordt, dat er een goede luchtdichting is, dat er geventileerd wordt met warmterecuperatie, dat de winterzon benut wordt en dat de energie die nog nodig is uit groene energiebronnen wordt gehaald. In deze opleiding worden de basisprincipes van duurzaam bouwen verder belicht, wordt kort ingegaan op de bouwfysische principes en worden belangrijke basisregels met betrekking tot isolatie, luchtdichtheid en ventilatie belicht. Vervolgens gaat de lesgever dieper in op bepaalde deelaspecten van duurzaam bouwen. Hiertoe wordt een keuze gemaakt uit hiernavolgende praktijkgerichte modules. Per opleidings-dag worden de basismodule + 3 keuzemodules behandeld.

Doelpubliek Alle geïnteresseerden, professionelen, leerlingen van de 3de graad BSO, TSO

Verwachte voorkennis K- en E-peil, -waarde, R- en U-waarde van vloer, gevel en dakopbouw / constructieve elementen van een gebouw (spanten, kepers, etc.) / algemene kennis van duurzame aspecten

Plaats van opleiding: De opleiding wordt ter plaatse gegeven

Opzet van de opleiding 

interesse opwekken voor Duurzaam en Bijna Energieneutraal bouwen (BEN)



een praktijkgerichte opleiding met keuze-thema’s



een interactieve lesvorm, afgewisseld met leerrijke praktijkoefeningen

Indeling van de opleiding 

de opleiding wordt in 4 blokken van 1,5h gegeven



de introductiemodule Duurzaam en Bijna Energieneutraal bouwen (BEN) wordt standaard als eerste module gegeven en aangevuld met 3 modules die vooraf gekozen worden



een opleidingsdag wordt afgesloten met een evaluatie door de deelnemers en de lesgever



de deelnemers ontvangen een getuigschrift van de opleiding

Programma 1 Introductiemodule Duurzaam en Bijna Energieneutraal bouwen Theorie: inleiding duurzaam bouwen en wonen: wat, waarom / trias energetica / isoleren: principes, werking van isolatiematerialen, principe van thermische isolatie, isolatiematerialen / koudebruggen / driehoek: ventilatie–isolatie-luchtdichting / compact bouwen en oriëntatie Praktijkoefeningen: isolatiematerialen rangschikken op isolatiewaarde (-waarde) en op duurzaamheid / bouwen van een compacte woning m.b.v. blokken – bespreking verliesoppervlaktes / opbouwen van een correcte muur m.b.v. stalen van bouwmaterialen 6

Praktijkgerichte thematische modules Uit een totaal van 9 modules worden 3 modules per opleidingsdag gekozen. Per module wordt oefenmateriaal geleverd die de leerkracht nadien nog kan gebruiken.

Module 1: Bouwknopen voor passiefprojecten: workshop met Condetti Theorie: bouwknopen / bouwknopen bij massief- en metselwerkbouw en houtskeletbouw (afhankelijk van de studierichting v.d. leerlingen kan meer/enkel aandacht worden besteed aan 1 van de 2 bouwvormen) / bouwknopen isoleren & remediëren Praktijkoefeningen: Condetti-oefening: oplossen van bouwknopen in 2D en nabespreking oefening

Module 2: Water (hemelwater, watergebruik, bufferen, infiltreren, hergebruik) Theorie: rationeel omspringen met water / water bufferen en infiltratie / hemelwater: systemen, opbouw / groendaken / berekenen watergebruik / waterrecuperatie / hergebruik van water Praktijkoefeningen: meting van vervuild en niet-vervuild water / test met leidingwater, flessenwater en regenwater / bespreking vooroordelen t.o.v. leidingwater / berekening huishoudelijk waterverbruik / schema regenwatersysteem uittekenen en berekenen / onderdelen regenwatersysteem en infiltratie bespreken

Module 3: Types gebouwen met demo-opbouw maquette in houtskelet Theorie: bespreking gebouwtypes: massief passief, houtskelet, strobalenbouw / renovatie: principes / vergelijken laagenergie - BEN versus passief versus nul-energiewoning / bio-ecologische bouwmaterialen: soorten, gebruik en karakteristieken Praktijkoefeningen: opbouw van een maquette in houtskelet

Module 4: Verwarmingssystemen en hernieuwbare energie Theorie: verwarming en warm water / soorten opwekkings- en afgiftesystemen: traditionele systemen, stookolie- en gasketels, hout- en pelletkachels, thermische zonnepanelen (zonneboiler), warmtenetten, Stirlingmotor, brandstofcellen, warmtepompen: lucht-lucht, water-water, bodem-water / duurzame opwekking van elektriciteit: wind- en zonne-energie, biomassa, getijdestroming, geothermie Praktijkoefeningen: principe van warmtepomp simuleren en schema uittekenen / principe van zonneboiler en PV systeem simuleren, paneelonderdelen en boilerdelen / principe van tegelkachel en windmolen simuleren / afgiftesystemen: convectie –straling – conductie / herkennen & toepassingsgebied van verschillende warmtepompen

Module 5: Detecteren van koudebruggen IR Theorie: koudebruggen / principe en gebruik van thermografische camera’s Praktijkoefeningen: detecteren van koudebruggen met thermografische camera’s in gebouwen en buitenomgeving + analyse (deze module wordt enkel aangeboden in de periode oktober tot maart)

7

Module 6: Meten van luchtdichtheid met BlowerDoor: demonstratie, zoeken van luchtlekken en remediëring Theorie: introductie luchtdichtheidsmeting: waarom, wanneer / link met E-peil, passiefhuiscertificatie / werking van een BlowerDoor toestel / relevantie naar de bouwpraktijk Praktijkoefeningen: demonstratie, zoeken van luchtlekken en remediëring / berekenen V50, v50, n50, q50 / berekenen van energieverliezen

Module 7: Vochttransport in een gebouw: dampremmend versus dampopen Theorie: bespreken: hoeveelheid water die uit een dakconstructie komt / belangrijke waardes m.b.t. vochttransport: µ, µd, etc. / verschil tussen dampopen, dampremmend en dampdicht / dampopen, dampremmende en dampdichte bouwmaterialen / wanneer, waar en hoe deze materialen te gebruiken / platte daken Praktijkoefeningen: oefeningen met luchtvochtigheidsmeter: meten van relatieve en absolute luchtvochtigheid / lijmen en plakken van luchtschermen en tapes + moeilijke plooi- en plakoefeningen damprem / hoeken – bochten – doorboringen / demonstratie: dampopenheid, dampdichtheid en waterdichtheid van verschillende materialen demonstreren - bespreken en verklaren van resultaten

Module 8: EPB en EPC Theorie: duurzaam bouwen en wonen: Europese richtlijnen, Belgische en Vlaamse wetgeving / EPC– EPB: bespreking / isoleren en isolatie - begrippen: -waarde, R, U, K- en E-peil / -waarde van verschillende isolatiematerialen Praktijkoefeningen: praktijkanalyse van een EPB–verslag en EPC-certificaat: bespreken van factoren die een EPB/EPC beïnvloeden / oefening K-peil – E-peil / blokkenoefening: deelnemers bouwen een compacte woning m.b.v. blokken (minimum verliesoppervlaktes) / berekenen van verliesoppervlaktes

Module 9: Ventilatie Theorie: wat is ventilatie en waarom ventileren / bespreken van verschillende types ventilatiesystemen / opbouw van ventilatiesystemen / trajecten / filters / berekening: klein bestek / warmtewiel Praktijkoefeningen: CO2 –meting / luchtkwaliteit / ventilatietraject uittekenen

8

Introductie houtskeletbouw Omschrijving Energiebewust bouwen wordt alsmaar belangrijker. Er wordt dan ook meer en meer gekeken naar andere bouwmethoden dan de klassieke “baksteenconstructies”. Houtskeletbouw biedt vaak een meer dan evenwaardig alternatief. Zeker wanneer het gaat om laag-energiebouw, passiefhuizen en nulenergiegebouwen wordt er meer en meer gebruik gemaakt van houtskeletbouw. Ook bij uitbreidingen en verbouwingen kiest men steeds meer voor houtbouw. In deze cursus kijken we naar de meest gangbare bouwwijzen met hout en hun voor- en nadelen. Tekeningen en fotoreeksen maken alles extra aanschouwelijk en tonen je de belangrijke aandachtspunten. Met deze opleiding willen we professionals uit de bouwsector een introductie geven in een aantal aspecten van houtskeletbouw, zoals de belangrijkste componenten, bevestigingsmiddelen, uitstijving en windverbanden, bescherming tegen vocht, wind- en luchtdichting.

Doelpubliek Professionals in de bouwsector zoals energiedeskundigen, architecten, studiebureaus, aannemers ruwbouw en/of schrijnwerkers.

Vereiste voorkennis: enige voorkennis over de opbouw van een gebouw en de verschillende constructie-elementen is vereist.

Max. aantal deelnemers: 20. Duur: 6 uur. Lesmethodiek: presentatie met PowerPoint, veel foto’s uit de praktijk, discussie en vraagstelling. Mogelijk visuele oefeningen over de opbouw van een houtskeletbouw met Condetti (educatieve koffers voor het inoefenen van constructies in de bouw).

Lesmateriaal: PowerPointpresentatie met illustrerende foto’s en tekeningen en mogelijk Condettikoffer.

Programma  

  

Wat is hout(skelet)bouw? Waarom kiezen voor houtskeletbouw? Soorten houtbouw en hun voor- en nadelen: o houtmassiefbouw o houtskeletbouw o strobalenbouw o systeem met houten palen en liggers o gemengde bouwwijzen. Opbouw van wanden, vloeren, hellende en platte daken. Bouwknopen. Voorbeelden uit de hedendaagse praktijk.

9

Bouwfysica: basisbegrippen Omschrijving Tijdens deze opleiding worden de belangrijkste bouwfysische begrippen en de toepassing hiervan op metselwerk- en houtskeletbouw opgefrist en ingeoefend.

Doelpubliek Aannemers, werfleiders, projectleiders en architecten die Bouwfysische achtergrondkennis willen verwerven en/of her opfrissen.

Vereiste voorkennis: Geen. Max. aantal deelnemers: 25. Duur: 8 uur. Lesmethodiek: presentatie a.h.v. PowerPoint met veel fotomateriaal en tekeningen, discussie en vraagstelling.

Lesmateriaal: PowerPointpresentaties met illustrerende foto’s en tekeningen. Programma Warmte-, vocht- en luchttransport  Grondbegrippen en eenheden  Warmtetransport: geleiding, convectie en straling  Warmteaccumulatie  Capillair vochttransport  Dampdiffusie  Condensatie  Gyroscopische aspecten  Luchttransport doorheen de constructies  Binnenklimaat in woningen Waarden en elementen van constructies  Binnenoppervlaktetemperatuurfactor: f  Warmteweerstand: R-waarde  Warmtedoorgangscoëfficient: U, Umax  Dampweerstand: µd  Luchtdichtheid: n50-waarde  Energieprestatie: E-peil Waarom is luchtdichtheid belangrijk? Dampscherm versus damprem (Belgische versus Duitse normen). Theoretische achtergrond getoetst aan de praktijk  Bouwfysische evaluatie  Dichtingen, dampschermen, damprem, slabben, voegen,…

10

Bouwfysica bij houtskeletbouw Omschrijving Tijdens deze opleiding worden de belangrijkste bouwfysische begrippen en de toepassing hiervan op houtskeletbouw opgefrist en ingeoefend.

Doelpubliek Aannemers, werfleiders, projectleiders en architecten die theoretische achtergrondkennis willen verwerven over bouwfysica bij een houtskeletbouw.

Vereiste voorkennis: Geen. Max. aantal deelnemers: 25. Duur: 8 uur. Lesmethodiek: presentatie a.h.v. PowerPoint met veel fotomateriaal en tekeningen, discussie en vraagstelling.

Lesmateriaal: PowerPointpresentaties met illustrerende foto’s en tekeningen. Programma Waarom is luchtdichtheid zo belangrijk? Warmte-, vocht- en luchttransport  Grondbegrippen en eenheden  Warmtetransport: geleiding, convectie en straling  Warmteaccumulatie  Capillair vochttransport  Dampdiffusie  Condensatie  Gyroscopische aspecten  Luchttransport doorheen de constructies  Binnenklimaat in woningen Waarden en elementen van constructies  Binnenoppervlaktetemperatuurfactor: f  Warmteweerstand: R-waarde  Warmtedoorgangscoëfficient: U, Umax  Dampweerstand: µd  Luchtdichtheid: n50-waarde  Energieprestatie: E-peil Dampscherm versus damprem (Belgische versus Duitse normen). Theoretische achtergrond getoetst aan de praktijk  Bouwfysische evaluatie  Dichtingen, dampschermen, damprem, slabben, voegen,… 11

Bouwknopen en koudebruggen in de praktijk Omschrijving Voor nieuwe gebouwen waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd moet de invloed van bouwknopen verplicht worden ingerekend in het K- en E-peil. Er bestaat een EPB-software, die recent uniform is gemaakt voor heel België, aan de hand waarvan deze bouwknopen kunnen berekend worden. Wat zijn bouwknopen nu eigenlijk en wat is het verschil met koudebruggen? Hoe moet/kan je als aannemer rekening houden met deze bouwknopen en/of koudebruggen? Tijdens deze basisopleiding krijg je meer inzicht in deze problematiek en hoe je hier als aannemer rekening mee kan houden.

Doelpubliek: aannemers, projectleiders en andere medewerkers van bouwbedrijven. Vereiste voorkennis: Bij voorkeur heb je een basis van bouwfysische begrippen als lambda-waarde , Rwaarde, warmtedoorgangscoëfficiënt 

e),…

.

Duur: 6 uur (theorie + praktijktoepassingen met Condetti en/of thermografie). Lesmethodiek: presentatie a.h.v. PowerPoint met veel fotomateriaal en tekeningen, discussie en vraagstelling, praktische oefeningen voor oplossen van bouwknopen a.h.v. Condetti, ev. demo thermografie, discussie en vraagstelling.

Lesmateriaal: PowerPointpresentaties met illustrerende foto’s en tekeningen, Condetti-koffer,

ev.

thermografische camera’s.

Programma Inleiding :  wat zijn bouwknopen  de fysische achtergrond van bouwknopen  bouwknopen in EPB De drie basisregels: theorie De basisregels in de praktijk  bouwknopen en koudebruggen bij dakconstructies, raam- en deuraansluitingen, funderingsaanzet, balkons, kolommen, etc. Bouwknopen, koudebruggen en thermografie. Praktijkgerichte oefeningen: Bouwknopen a.h.v. Condetti. Discussie en vraagstelling.

12

LUCHTDICHTHEID Luchtdicht bouwen Omschrijving Meer en meer is men vandaag overtuigd van het nut van goed geïsoleerd te bouwen. Maar naast isoleren is het belangrijk om luchtdicht te bouwen en warmteverliezen te beperken. Wind, verwarming en mechanische ventilatie veroorzaken verschillen in luchtdruk tussen binnen en buiten. Daardoor ontsnapt heel veel warme lucht via kieren en spleten naar buiten, wat de warmteverliezen aanzienlijk verhoogt. Maar de ontsnappende warme lucht bevat ook heel wat vocht dat mogelijk in de constructie zal condenseren en bouwschade veroorzaken. In deze opleiding zetten we eerst de hedendaagse inzichten hieromtrent op een rijtje, om vervolgens via allerhande foto’s en tekeningen de praktische uitvoering te illustreren en te bespreken.

Doelpubliek Deze opleiding richt zich naar zij die professioneel in de bouwsector actief zijn. We denken hierbij in eerste instantie aan energiedeskundigen, architecten, ingenieurs, studiebureaus en aannemers.

Vereiste voorkennis enige voorkennis over bouwfysische concepten (m.b.t. warmte- en vochttransport e.d.) en de opbouw van een gebouw en de verschillende constructie-elementen is vereist.

Max. aantal deelnemers: 25. Duur: 8 uur. Lesmethodiek: presentatie a.h.v. PowerPoint met veel fotomateriaal en tekeningen, discussie en vraagstelling.

Lesmateriaal: PowerPointpresentaties met illustrerende foto’s en tekeningen Programma        

wind- en regendicht dampopen – dampdicht – luchtdicht van dampscherm over damprem tot vochtgestuurde folie nieuwbouw – renovatie hellend dak – plat dak zoldervloeren en tussenvloeren houtskeletbouw foto’s en tekeningen

13

Praktijk: luchtdichting plaatsen Omschrijving Het belang en de basisprincipes van luchtdichtheid kennen is nog iets anders dan luchtdichting daadwerkelijk gaan uitvoeren in de praktijk. Tijdens deze praktijkopleiding leer je dan ook stap voor stap hoe je op een correcte manier de luchtdichting in een gebouw kan realiseren. De praktijk kan georganiseerd worden op maquette, met de luchtdichtheidsbox of op een reële werf. Na deze opleiding kan je aan de slag op de werf.

Doelpubliek Bouwprofessionals met weinig of geen praktijkervaring in het plaatsen van luchtdichting.

Vereiste voorkennis Deelnemers hebben al een degelijke basiskennis over luchtdichtheid. Uitzonderingen kunnen in samenspraak worden toegestaan, mits het aantonen van voldoende voorkennis.

Max. aantal deelnemers: 8. Duur: Naargelang de vraag 4 à 8 uur. Lesmethodiek: praktijkopleiding onder begeleiding van 2 professionals op maquette op ware grootte of op een reële werf. Alternatief: workshop met luchtdichtheidsbox.

Lesmateriaal:

Luchtdichtingsmaterialen, gereedschappen voor het plaatsen van luchtdichting, maquette of werf of luchtdichtheidsbox.

Programma 1. De producten en hun toepassingen: korte presentatie van de verschillende dampremmen, plakbanden en lijmen en mogelijke toepassingen. 2. Benodigde gereedschappen en materialen voor een correcte uitvoering van de luchtdichting. 3. Realisatie van de luchtdichting in een maquette, op een reële werf of a.h.v. luchtdichtheidsbox. - Controle van de werf vooraf: belangrijke aandachtspunten - Keuze van de te gebruiken luchtdichtingsmaterialen i.f.v. keuze isolatiematerialen, ondergrond, te realiseren aansluitingen e.a. - Algemene richtlijnen voor het op een correcte manier uitvoeren van luchtdichting (afstanden tussen de liggers, nieten, stoflatten en richting ervan e.d.) - Luchtdicht maken van metselwerkbouw versus houtskeletbouw: belangrijke uitvoeringsdetails:  Aansluiting op muren, en vloeren  Aansluiting rond schrijnwerk (deuren, ramen en dakvlakvensters)  Aansluiting rond doorvoeren (kabels, schoorsteen, e.a.) - Tips en tricks voor een snelle en efficiënte uitvoering (knippen en plooien in hoeken, keuze voor kleefbanden versus lijmen, breedtes van kleefbanden en folies, horizontaal of verticaal, gebruik van stoflatten,…) 4. Uitvoeren van een blowerdoortest (of aanverwant) ter controle van de uitgevoerde werken. 5. Indien nodig: dichtmaken van de vastgestelde lekken. 14

Luchtdichtheid voor schrijnwerkers Omschrijving Meer en meer is men vandaag overtuigd van het nut van goed geïsoleerd te bouwen. Maar naast isoleren is het belangrijk om luchtdicht te bouwen en warmteverliezen te beperken. Vanaf 2014 wordt luchtdicht bouwen bovendien onvermijdelijk om aan de steeds strenger wordende eisen m.b.t. E-peil te voldoen. Het specifieke aan luchtdichtheid is dat alle beroepen in de bouw geconfronteerd worden met deze problematiek en hun rol te spelen hebben in de realisatie van de luchtdichtheid. Dit geldt dus ook voor schrijnwerkers. Opzet van deze opleiding is een korte theoretische toelichting te geven over het hoe en waarom van luchtdicht bouwen aangevuld met een aantal praktische toepassingen. Na deze opleiding weet je hoe je schrijnwerk luchtdicht kan plaatsen in metselwerk- én in houtskeletbouwwoningen.

Doelpubliek Deze opleiding richt zich in eerste instantie naar schrijnwerkers, maar ook naar architecten, energieadviseurs,… en iedereen die uit persoonlijke interesse wil deelnemen aan deze opleiding.

Vereiste voorkennis: geen vereiste voorkennis. Max. aantal deelnemers : 12. Duur: 4 uur (enkel theorie). 6 uur (theorie en praktijk met luchtdichtheidsbox). Lesmethodiek : presentatie a.h.v. een PowerPoint en discussie in groep, demonstratie a.h.v een aantal raamelementen en indien mogelijk ook praktijk a.h.v. luchtdichtheidsbox.

Lesmateriaal : PowerPointpresentatie, raamprofielen, luchtdichtheidsmaterialen en ev. luchtdichtheidsbox met enkele ramen.

Programma -

Basisprincipes isoleren Vereisten wat betreft E-peil en hoe eraan te voldoen Waarom en hoe van luchtdichtheid? Welke bouwmaterialen zijn luchtdicht? Controle luchtdichtheid Verschillen tussen aluminium, hout en PVC wat betreft luchtdichte inbouw? Materialen voor het realiseren van de luchtdichtheid rond schrijnwerk Realisatie van luchtdichtheid rond schrijnwerk bij massiefbouw Realisatie van luchtdichtheid rond schrijnwerk bij houtskeletbouw Luchtdichtheid rond schrijnwerk bij renovatie versus nieuwbouw

15

Luchtdichtheid voor elektriciens en installateurs sanitair en verwarming Omschrijving Meer en meer is men vandaag overtuigd van het nut van goed geïsoleerd te bouwen. Maar naast isoleren is het belangrijk om luchtdicht te bouwen en warmteverliezen te beperken. Vanaf 2014 wordt luchtdicht bouwen bovendien onvermijdelijk om aan de steeds strenger wordende eisen m.b.t. E-peil te voldoen. Het specifieke aan luchtdichtheid is dat alle beroepen in de bouw geconfronteerd worden met deze problematiek en hun rol te spelen hebben in de realisatie van de luchtdichtheid. Dit geldt dus ook voor elektriciens en installateurs van verwarming en sanitair. Tijdens deze opleiding komen de basisprincipes van het waarom en hoe van luchtdicht bouwen aan bod evenals de specifieke aandachtspunten voor elektriciens en installateurs van verwarming en sanitair. Na deze opleiding zijn de deelnemers in staat om correct elektriciteit, sanitair en verwarming in woningen te installeren met respect voor de luchtdichtheid van een gebouw.

Doelpubliek Deze opleiding richt zich naar elektriciens en installateurs van sanitair en verwarming. Architecten, EPBverslaggevers of anderen die zich interesseren in deze materie zijn ook welkom.

Vereiste voorkennis: Geen vereiste voorkennis. Max. aantal deelnemers: 25 (indien enkel theorie). 12 (indien ook praktijk). Duur: 4 uur (enkel theorie) en 6 uur (met praktijk) Lesmethodiek: presentatie a.h.v. PowerPoint met veel fotomateriaal en tekeningen, discussie en vraagstelling. Indien mogelijk wordt dit best gecombineerd met praktijkoefeningen m.b.v. de luchtdichtheidsbox.

Lesmateriaal: PowerPointpresentaties met illustrerende foto’s en tekeningen; luchtdichtheidsbox. Programma         

Basisprincipes isoleren Vereisten wat betreft E-peil en hoe eraan te voldoen Waarom en hoe van luchtdichtheid? Welke bouwmaterialen zijn luchtdicht? Controle luchtdichtheid Materialen om luchtdichtheid mee te realiseren. Ontwerp en luchtdichtheid voor elektriciens en installateurs van sanitair en verwarming Hoe luchtdicht uitvoeren van elektriciteit en sanitair in een woning? Praktijkoefeningen a.h.v. luchtdichtheidsbox. 16

ISOLEREN Isoleren van hellende daken en zoldervloeren: theorie Omschrijving De opleiding isoleren van hellende daken en zoldervloeren is een algemene, theoretische opleiding voor iedereen die wil starten met het isoleren van hellende daken en zoldervloeren, bij nieuwbouw en renovatie. Tijdens de opleiding wordt ingegaan op de constructieve elementen van daken en zoldervloeren, worden de belangrijkste bouwfysische termen m.b.t. isolatie doorlopen, komen de verschillende materialen en hun eigenschappen aan bod en wordt stap voor stap aangeleerd hoe een dak en/of zoldervloer geïsoleerd moeten worden. Er gaat ook aandacht naar het kostprijselement. De theorie wordt ingeoefend aan de hand van Condetti-koffers. Na deze opleiding ken je de basisprincipes van correct isoleren en ken je de verschillende uitvoeringsmogelijkheden hellende daken en zoldervloeren.

Doelpubliek Aannemers, werfleiders, ploegbazen die willen starten met het uitvoeren van isolatiewerken.

Vereiste voorkennis: geen vereiste voorkennis. Max. aantal deelnemers: 25. Duur: 3 volle dagen. Lesmethodiek: presentatie a.h.v. syllabus en PowerPointpresentatie, discussie en vraagstelling, oefeningen a.h.v. de Condetti-koffers.

Lesmateriaal  

PowerPointpresentatie, syllabus, Condetti-koffer en prikborden. Op aanvraag: werkfiches van verschillende opbouwen waarmee men geconfronteerd kan worden.

17

Programma 1. Criteria voor de beoordeling van isolatie  Bouwfysische criteria  Ecologische criteria  Biologische criteria 2. Enkele basisgrootheden in de bouwfysica (R, Ri en Re, Ra, RT, U (vroeger k), K-peil, E-peil) 3. Hoe goed moet er geïsoleerd worden?  de Belgische voorschriften (maximale U en minimale R-waarden, K-peil, E-peil)  waar staat België binnen Europa ?  voorbeeld van berekening van de terugbetalingstermijn  welke “dikte” adviseren?  laag-energie bouw  passiefhuizen 4. Dakbedekkingmaterialen 5. Het onderdak: types en materialen en hun bouwfysische eigenschappen 6. Constructieve elementen van daken: daktimmer, dakvoet, aansluiting aan tipgevels, dakoversteek, goten, noordboom en kielgoot, dakvenster en dakkapel, schouwdoorvoer, gemetst, dubbelwandige metalen elementen… 7. Constructieve elementen van zoldervloeren en wanden: de draagvloer, afwerking aan de onderzijde, afwerking aan de bovenzijde, wanden tussen zolder en verwarmde ruimtes, toegang tot de zolder. 8. Inspectie van het dak en de zoldervloer: staat van het metselwerk, de constructieve elementen (stabiliteit, aantasting door schimmels en/of insecten), het onderdak, de dakbedekking, de goten, enz. 9. Belang van een perfecte luchtdichtheid aan de binnenzijde 10. Ventilatie: het belang van ventilatie en een beknopt overzicht van de verschillende systemen. 11. Optimale bescherming van constructies tegen vocht: dampschermen, dampremmen e.d. 12. Koudebruggen  enkele voorbeelden en hun consequenties  hoe koudebruggen beperken 13. Principes van geluidsisolatie: luchtgeluid en contactgeluid. 14. Brandveiligheid  brandweerstand  reactie bij brand  warmtebronnen 15. Isolatie- en luchtdichtingsmaterialen: eigenschappen, toepassingsmogelijkheden, kostprijs. 16. Isoleren van daken, zoldervloeren en zolderwanden: hoe en met welke kostprijs  bepalen van de te isoleren schil: vloer, dakvlak, zoldering, zolderwanden en combinaties  hellende daken bij nieuwbouw  hellende daken bij renovatie  daken en dakelementen met dampdichte dakbedekking (roofing, EPDM, metaal, groendaken.  vloeren: massief of met roosteringbalken  wanden: massief en lichte constructies 17. Kwaliteitscontrole  thermografie met demonstratie  luchtdichtingstest met WINCON  luchtdichtingsmeting met blowerdoor (incl. demonstratie als het gebouw er zich toe leent) 18. Evaluatie

18

Isoleren van hellende daken en zoldervloeren: praktijk Omschrijving De opleiding isoleren van hellende daken en zoldervloeren is een algemene praktische opleiding voor iedereen die wil starten met het isoleren van hellende daken en zoldervloeren, bij nieuwbouw en renovatie. Tijdens de opleiding worden (desgewenst) een aantal belangrijke basisprincipes voor het isoleren doorlopen of herhaald (luchtdicht en winddicht maar dampopen isoleren). Daarna gaan we aan de slag op een maquette op ware grootte. Stap voor stap worden de verschillende fases van het isoleren aangeleerd:   

Inspectie van het te isoleren dak / zoldervloer Winddichtheid realiseren indien nodig Dakstructuur aanpassen en voorbereiden voor het plaatsen van de isolatie: verstevigen, uitdikken, egaliseren Plaatsen van verschillende soorten isolatiematerialen Aanbrengen van de luchtdichting met folies en tapes Aanbrengen van lattenwerk Uitvoeren van een luchtdichtheidstest ter controle van de uitgevoerde werken

   

Deze opleiding bouwt in principe verder op de theoretische opleiding over isoleren van hellende daken en zoldervloeren. Desgewenst kan ook aandacht gaan naar bvb. veiligheid op de werf, de constructieve elementen van een dak e.d.

Doelpubliek Arbeiders en ev. hun ploegbazen of verantwoordelijken die willen starten met het uitvoeren van isolatiewerken bij nieuwbouw of renovatie. In functie van het doelpubliek kan het programma indien gewenst wat aangepast worden.

Vereiste voorkennis  

Bij voorkeur volgde je reeds de theoretische basisopleiding over isoleren van hellende daken en zoldervloeren. Basisberekeningen wiskunde beheersen, veilig kunnen werken (werken op hoogte met een ladder, een cirkelzaag, hamers e.d. veilig kunnen hanteren,…), (Bij voorkeur) basiswoordenschat van bouwtermen en gereedschappen beheersen

Max. aantal deelnemers: 8. Duur: 3 volle dagen (voor professionelen). 4 volle dagen (voor werkzoekenden e.d.). Lesmethodiek: basis theorie en in hoofdzaak praktijk, demonstratie en uitvoering onder begeleiding in een maquette op ware grootte.

Lesmateriaal  

PowerPointpresentatie met illustrerende foto’s en tekeningen Levensgrote maquette om de isolatieprincipes in de praktijk toe te passen 19

 

Folies, kleefbanden en isolatiematerialen Diverse gereedschappen

Programma 1. Theorie 1  Waarom isoleren?  De basisprincipes: Wind- en regendicht aan de buitenkant; de isolatie zelf : volledige vulling; luchtdicht aan de binnenkant. 2. Luchtdichtingstest met WINCON-apparaat (of blowerdoor) van het werk gerealiseerd door de vorige groep 3. (Gedeeltelijk) demonteren van het werk van de vorige groep met recuperatie van een deel van het hout en isolatiemateriaal. Analyse van het uitgevoerde werk tijdens de demontage. 4. Veiligheid op de werf: ladders, stellingen, elektriciteit, zagen, cirkelzagen e.a., pneumatisch materiaal, nagels en planken, asbest, vezels en stof, schoenen, handschoenen, beschermende brillen, maskers,… 5. Uitleg van de te isoleren modellen: types daken, constructieve elementen van een dak, types dakbedekking, types onderdaken, dakgoten 6. Inspectie van de werf: controle op de stabiliteit, toestand van het hout (schimmel, insecten), regendichtheid, … 7. Theorie 2  Onderdaken : types en eigenschappen  Isolatiematerialen : soorten en eigenschappen 8. Afmetingen nemen van te isoleren oppervlakken – berekenen van benodigde materialen voor aanpassen van de dak- en of zolderstructuur, het isoleren en aanbrengen van de luchtdichting. 9. Aanpassen van de dakstructuur: verstevigen van het dak, egaliseren en uitdikken van het dak: uitleg, kleine demonstraties, uitvoering. 10. Theorie 3 : luchtdichtheid  Belang van luchtdichtheid  Materialen voor de realisatie  Beelden, foto’s van de realisatie 11. Plaatsen van isolatiemateriaal en luchtdichting : uitleg, demo en uitvoering. 12. Theorie IV : Enkele speciale gevallen.  Isolatie rond een dakvlakvenster  Isolatie van een plat dak van binnenuit 13. Vervolg : plaatsen van isolatie en luchtdichting, vooral speciale gevallen. 14. Plaatsen van lattenwerk: uitleg, demonstratie en uitvoering. 15. (Desgewenst) demonstratie inblazen van cellulose. 16. Testen van de luchtdichtheid met WINCON (of Blowerdoor) van het gerealiseerde werk.  Opsporen en repareren van lekken. 17. Evaluatie

20

METINGEN EN CONTROLES Introductie: meten van luchtdichtheid met blowerdoor Omschrijving Basisregels waaraan men zich moet houden voor het uitvoeren van een officiële meting (Europese norm, Belgische wetgeving en Regelgeving Vlaams gewest). Het verloop van een doorsnee test. Aandachtspunten tijdens het uitvoeren van een test. Personen die over een blowerdoor beschikken zouden na het volgen van de opleiding al standaard testen moeten kunnen uitvoeren. In hoofdzaak komt het hier op neer dat men de standaardregels zowel theoretisch als praktisch geleerd heeft, maar dat we het niet over de kleine lettertjes en de minder courante gevallen gehad hebben.

Doelpubliek Architecten, energiedeskundigen, bouwkundigen, EPB-verslaggevers, schade-experts, medewerkers, aannemers, onderhoudsdienst, dienst externe controle… die meer willen weten over hoe een luchtdichtheidstest moet uitgevoerd worden in functie van hun job.

Vereiste voorkennis:

geen vereiste voorkennis.

Max. aantal deelnemers: 12. Duur: van 3 uur tot 6 uur (i.f.v. de vraag). Lesmethodiek: PowerPointpresentatie, demonstratie van een luchtdichtheidstest op het einde. Lesmateriaal: PowerPointpresentatie met foto’s en tekeningen, blowerdoortoestel(len) en toebehoren Indicatief programma Wat is luchtdichtheid en waarom en hoe luchtdichtheid meten? NBN EN 13829 

In een eerste deel hebben we het over de Europese, de Belgische en de Vlaamse wetgeving.

Werkinsprincipe van een blowerdoor: luchtdichte gebouwschil 

Hoe en met welke materialen te realiseren – Hoe en door wie het te meten volume bepalen?

Randvoorwaarden voor juiste metingen 

In welke mate moet het gebouw afgewerkt zijn; klimatologische omstandigheden, wat mag men tijdens een test afkleven en/of dicht zetten?

Verloop van een test Opstellen van een verslag 

Wat moet er in het verslag staan en wat staat er best in + voorbeeldverslag

Probleemdetectie en mogelijke oplossingen 

Wat zijn de mogelijke oorzaken van het niet kunnen uitvoeren van een test of het bekomen van een slecht resultaat? - Hoe kan men daaraan verhelpen?

Case 

Het leslokaal wordt op onder- en overdruk geplaatst met een blowerdoortoestel. Lekken worden opgezocht en gekwantificeerd en indien mogelijk wordt hiervan nog een officieel verslag gemaakt. 21

Opleiding tot blowerdoortechnieker Omschrijving ISOPROC cvba en P&S VOF bvba bieden samen een opleiding aan tot het behalen van een bewijs van bekwaamheid voor het uitvoeren van luchtdichtheidstesten met een blowerdoor. Sinds 2010 is er een nieuw Ministerieel Besluit in werking getreden waarin de wettelijke normen voor het correct uitvoeren van een luchtdichtingstest worden vastgelegd. ISOPROC bvba en P&S VOF cvba hebben beiden jarenlange ervaring in het uitvoeren van luchtdichtheidstesten volgens de Europese norm EN13829, waarop de nieuwe wetgeving is gebaseerd. P&S VOF bvba en ISOPROC cvba stellen nu hun ervaring en knowhow ter beschikking om een degelijke en doorgedreven opleiding in lijn met de nieuwe regelgeving aan te bieden. Tijdens de 2-daagse opleiding komen alle aspecten aan bod waarmee rekening moet gehouden worden bij het uitvoeren van een luchtdichtheidstest. Na een grondige theoretische uitleg worden de theoretische inzichten ook in de praktijk toegepast. De opleiding wordt gevolgd door een theoretisch en praktisch examen op de derde dag. Uniek aan deze opleiding is dat iedere deelnemer tussen de laatste lesdag en het examen (op de derde dag) de kans krijgt om individueel te oefenen voor het uitvoeren van luchtdichtheidstesten. Voor meer info over de wettelijke normen m.b.t. het uitvoeren van luchtdichtheidsmetingen verwijzen we naar volgende bijlage bij het Ministerieel Besluit van 1 december 2010 houdende de aanpassing van de regelgeving inzake energiebeleid: http://www.epbd.be/index.cfm?n01=air&lang=nl¸

Doelpubliek Iedereen die luchtdichtheidstesten uitvoert en nog geen bekwaamheidsbewijs heeft of die wil starten met het uitvoeren van luchtdichtheidstesten. Meer in het bijzonder: architecten, energiedeskundigen, bouwkundigen, EPB-verslaggevers, schade-experts, medewerkers onderhoudsdienst, dienst externe controle,…

Vereiste voorkennis   

Min. hoger secundair onderwijs Goede kennis van basisberekeningen in de wiskunde Een computer vlot kunnen gebruiken

Max. aantal deelnemers: 10. Duur: 3,5 dagen (2,5 dagen opleiding + examen). Lesmethodiek: theorie + praktijk, interactief, met praktische oefeningen en examen. Lesmateriaal: PowerPointpresentatie met illustrerende foto’s en tekeningen, blowerdoortoestel(len) en toebehoren. 22

Programma DAG 1 (volledige dag) Inleiding isolatie en nut van luchtdichtheid Hoe zal luchtdichtheid nu gemeten worden  

Belangrijke begrippen: beschermd volume, n50- en v50-waarde Algemeen principe van luchtdichtheidstest, kwalitatief, kwantitatief, thermografie, rook,...

DAG 2 (volledige dag) Wettelijk kader: NBN EN 13829, de norm voor het uitvoeren van een luchtdichtheidstest en voor het maken van een rapport. Welke problemen kunnen we verwachten en hoe kunnen we ze oplossen (incl. inschatten van problemen), + case studies op basis van echte projecten. DAG 3 (Halve dag) Installatie en praktijk: correct uitvoeren van een blowerdoortest en opmaak van een officieel rapport. DAG 4 (Halve dag per persoon) Examen (theorie en praktijk).

23