Opleiding Energieverantwoordelijke 2010 Voor de dienstensector en de sector van de collectieve huisvesting
EEN REËLE BESPARING De energiekosten blijven maar stijgen en de facturen verzwaren. Helaas hebben we zelf weinig vat op die prijzen. Wat we wel kunnen beïnvloeden, is het verbruik in onze gebouwen. Om u hierbij te helpen organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2010 voor het achtste jaar op rij een opleiding voor Energieverantwoordelijken. Deze Energieverantwoordelijken kunnen voor hun instelling dikwijls grotere besparingen betekenen dan de wedde die ze krijgen.
Deze opleiding met 12 seminaries staat open voor iedereen die tewerkgesteld is in een onder-
WAAROM EEN ENERGIEVERANTWOORDELIJKE ?
neming of instelling en die instaat voor de ener-
Omdat het introduceren van een Energieverant-
gieaspecten van het gebouwenpark.
woordelijke in uw onderneming of instelling een
De opleiding streeft volgende doelstellingen na : - de deelnemers leren om te handelen binnen hun institutionele context en een energiebesparend beleid te voeren in hun gebouwen, waarbij het comfort voor de gebruikers een bijzondere
rendabele beslissing is! Dankzij de tijdens de
aandacht krijgt; - de deelnemers een degelijke technische basis meegeven waarop ze kunnen steunen om bronnen van verspilling op te sporen, oplossingen te zoeken, de relevantie van die oplossingen te toetsen en de dienstverleners te helpen bij een
sommige instellingen is zo’n voltijdse baan niet
correcte toepassing van die oplossingen; - de deelnemers wapenen om energiebesparende projecten uit te voeren en projecten rond hernieuwbare energie uit te bouwen. De opleiding vindt plaats bij Leefmilieu Brussel, in het Frans en in het Nederlands. Om in te schrij-
opleiding opgedane kennis, kan een Energieverantwoordelijke uw energiefacturen tot 30% verlagen, soms zelfs zonder enige investering. In verantwoord, terwijl in andere organisaties één persoon onmogelijk voor alle taken kan instaan. De vraag die u zich moet stellen is niet of u een Energieverantwoordelijke kunt betalen, wel hoeveel tijd u binnen uw instelling aan energie dient te besteden. Als we een realistische energieverlaging van 20% vooropstellen, dan kunt u met de onderstaande formule nagaan hoeveel werkdagen u kunt vergoeden met de uiteindelijke besparingen:
ven voor de cursus dient men zich kandidaat te
Jaarlijkse energiefactuur x 20 %
stellen. Op het einde van de cyclus wordt een
Dagelijkse werkgeverskosten voor mijn Energieverantwoordelijke
test georganiseerd en een certificaat uitgereikt aan wie geslaagd is voor de test. De begeleidingscommissie, die uit vertegenwoordigers van Leefmilieu Brussel, het Kabinet van de Minister van Energie en de projectuivoerder bestaat, is de bevoegde instelling voor alle beslissingen betreffende vragen in verband met de inhoud van deze brochure (die als reglement van de opleiding dient). Wij verzoeken u om deze opleiding te ontdekken in deze brochure en gedurende de promotieseminarie van de opleiding op 10 februari 2010. De inschrijvingsformulieren moeten bij de organisatoren binnen zijn voor 22 februari 2010.
2
O P L E I D I N G E N E RG IE VE RAN TW OORD E LIJKE 2010
En het jaar daarna? U vindt het vast ook “duurzamer” om een werknemer in dienst te houden dan om energie te betalen… en zonder Energieverantwoordelijke betaalt u opnieuw de energierekening. En wat betreft de investeringen? Een correct gebruik van de uitrustingen kan al flink wat besparingen opleveren. Dient u toch te investeren, dan is het vaak op zeer korte termijn rendabel. Bovendien kunt u verscheidene Energiepremies krijgen, toegekend door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.
DEELNAME De Energieverantwoordelijke treedt op als een veranderingsagent in zijn instelling, een orkestleider voor het duurzaam energiebeleid tegenover alle betrokkenen van die instelling (financieel verantwoordelijke, technisch verantwoordelijke, verantwoordelijke van de aankoopdienst, gebruikers…), maar ook tegenover externe actoren, zoals energie- of bouwprofessionals (fabrikanten, studiebureaus, installateurs en aannemers).
PROFIEL VAN DE DEELNEMERS De opleiding staat open voor iedereen die met energieaspecten bezig is, ongeacht het profiel of de uitgeoefende functie, zowel in de dienstensector als in de sector van de collectieve huisvesting. Mogelijke kandidaten zijn dus: - administratieve beheerders; - technische beheerders;
Er zijn maximaal 50 plaatsen beschikbaar. Om u kandidaat te stellen, stuurt u het kandidatuurdossier volledig ingevuld terug voor maandag 22 februari 2010. De inschrijvingen worden in de loop van de week van 1 maart bevestigd per e-mail. U kunt het kandidatuurdossier downloaden van www.leefmilieubrussel.be > Professionelen > Seminaries en opleidingen. U kunt het ook per e-mail aanvragen bij Mevr. Karine Vande Steene (
[email protected]).
- milieuadviseurs; - verantwoordelijken voor de logistiek; -… Kandidaten van onderhoudsbedrijven en studiebureaus worden niet prioritair behandeld, maar kunnen toch hun kandidatuur stellen voor zover zij werkelijk belast zijn met het beheer van gebouwen. Elke Energieverantwoordelijke moet een aantal technische aspecten beheersen die nodig zijn voor het energiebeheer van een gebouw of gebouwenpark. Of hij moet op zijn minst een degelijke basiskennis hebben om efficiënt te kunnen samenwerken met energiespecialisten. De technische inhoud van de cursus speelt dus een belangrijke rol, maar blijft wel toegankelijk.
SELECTIE VAN DE DEELNEMERS
INSCHRIJVINGSGELD Voor de volledige cyclus (optionele modules en evaluaties inbegrepen) wordt een inschrijvingsgeld van 500 € gevraagd. Dit bedrag - niet terugvorderbaar, zelfs niet bij stopzetting - is bestemd als bijdrage in de kosten (maaltijden e.d.). Zodra uw kandidatuur opgenomen is, krijgt u een e-mail met de betalingsvoorwaarden. De instelling waarvan de kandidaat de examens niet aflegt (schriftelijk examen en verdediging van de monografie) zal overigens gebonden zijn aan de betaling van alle kosten die voor de kandidaat door het Gewest worden gemaakt, namelijk 2500 € alsook de inschrijvingskosten.
De inschrijvingen zijn gebonden aan een selectie. Deze selectie is gebaseerd op een bepaalde afstemming tussen de aangeboden opleiding en de volgende aspecten : - De grootte van de instelling (gebouwenpark, jaarlijks verbruik); - Het hiërarchisch niveau van de kandidaat Energieverantwoordelijke in de instelling of de bevoegdheden die hij krijgt van zijn hiërarchie; - De functie die hij in de instelling bekleedt en de inhoud van zijn dagelijks werk; - Het energiebeleid dat de instelling voert of wenst te voeren.
O P L E I DI NG E NE R G I E VE R A NT WO O R DE L I JK E 2010
3
PROGRAMMA 2010 ( ONDER VOORBEHOUD )
12 CURSUSDAGEN Datum (telkens op donderdag)
Seminaries
Thema
Lesgevers
Seminarie 1
De Energieverantwoordelijke, een functie met vele gezichten, met vele belangen ; De rol van de Energieverantwoordelijke De dienstensector en de huisvestingssector in de gewestelijke energiebalans ; Steun en subsidies voor studies en investeringen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Presentatie van de ordonnantie betreffende de energieprestatie en het binnenklimaat van de gebouwen (EPB);
18/03 9u-16u30
Seminarie 2
Energie becijferen: regels en wetten om de energietoestand te evalueren
25/03 9u-16u30
Jacques Claessens, UCL - FR Filip Grillet, Cenergie - NL
Seminarie 3
Opvolging van het verbruik, Energieboekhouding Return op investeringen, Derde investeerder
01/04 9u-16u30
Dirk Everaert, Cenergie - NL Stéphane Godfrind, Sibelga - FR Yves Lebbe - NL/FR
Michel Demol, Ygnis - NL/FR Gauthier Keutgen, ICEDD - FR
Boris D’Or, ICEDD - FR
Pascal Simus, ICEDD - FR Energiefacilitator Tertiaire Sector - NL/FR Fabienne Demarteau, Leefmilieu Brussel - FR
Paasvakantie ( 5-16 april ) Seminarie 4
Audit, ontwerp en verbetering van een verwarmingsinstallatie
22/04 9u-16u30
Seminarie 5
Gebouwschil : Architecturale problemen en technische details Energie en akoestiek: stand van zaken Ecoconstructie: inleiding
29/04 9u-16u30
Seminarie 6
Gebouwschil (vervolg) : Typologie van de gebouwen, invloed op het K-peil, belang van de luchtafdichting, nieuwe isolatiematerialen Ontwerp van een laag-energie / passief gebouw Case-study door een EV
06/05 9u-16u30
Claude Crabbé, IA Concept - FR Sophie Mersch, Stadswinkel - FR M. Luyckx, Facilitator Ecoconstructie - NL/FR Claude Crabbé, IA Concept - FR
Wouter Hildersson, Passiefhuis Platform - NL Sébastien Coulon, EV Anderlecht - FR
Hemelvaartvakantie ( 13 mei ) Seminarie 7
Binnenverlichting: ontwerp, renovatie, beheer Praktijk ervaring met concrete voorbeelden
20/05 9u-16u30
Marc Vanden Bosch, Laborelec - NL Ingrid Van Steenbergen, ODID - NL/FR
Seminarie 8
Sanitair warm water : Klassieke productie en zonneproductie: ontwerp, renovatie, beheer, spanningen tussen REG en gezondheid
27/05 9u-16u30
Yvan Piette, Res-ip - NL/FR Energiefacilitator voor Hernieuwbare Energie – Grote Systemen NL/FR
Verluchting van lokalen : ontwerp, renovatie, beheer Seminarie 9
Dienstensector : klimaatregeling of Collectieve Huisvesting : samenvatting van de belangrijke elementen betreffende deze sector
Filip Grillet, Cenergie - NL 03/06 9u-16u30
Seminarie 10
Sensibilisering van de gebruikers Voorstelling van het label Eco-dynamische onderneming Instellings- en communicatiestrategieën Case-study door een EV
Seminarie 11
Liberalisering van de elektriciteitsmarkt : wettelijk en institutioneel kader – inleiding Beheer van het stroomverbruik Analyse van de elektriciteitsfacturen, elementen voor het onderhandelen van het leveringscontract Aanpak van fotovoltaïsche zonne-energie : van project tot realisatie
17/06 9u-16u30
Warmtekrachtkoppeling : Wettelijk en institutioneel kader – inleiding Technisch-economische haalbaarheid, ontwerp,beheer Sitebezoek aan een WKK installatie van 2 x 25 kWe
24/06 9u-16u30
Seminarie 12
4
O P L E I D I N G E N E RG IE VE RAN TW OORD E LIJKE 2010
Jacques Claessens, UCL - FR of Energiefacilitator Collectieve Huisvesting - NL/FR Xavier Van Roy, Leefmilieu Brussel - NL/FR
10/06 9u-16u30
Pascal Ons, consultant - FR Lionel Thibault, EV STIB - FR Pascal Misselyn, Brugel - FR Marc Balasse, Cenergie - NL/FR Nicolas Fraiture, Siemat-Energie - NL/FR Energiefacilitator voor Hernieuwbare Energie – Grote Systemen - NL/FR
François Cornille, Leefmilieu Brussel - NL/FR Facilitator Warmtekrachtkoppeling - NL/FR Vincent Spruytte, Managimm sa - NL/FR
OPTIONELE SEMINARIES
Optioneel seminarie A
Optioneel seminarie B
Workshop “Verwarming” : Sitebezoek in de vorm van een audit van een verwarmingsinstallatie met identificatie van de fouten in de ketel, de regelaar… Vereiste voorwaarden opdat een condensatieketel goed werkt ; Gebruik van de berekeningstools van de cd-rom Energie+, checklists en energiebestekken, “Adviesgidsen” voor collectieve huisvesting, beheerhandleiding, Workshop “Klimaatregeling” : Sitebezoek in de vorm van een audit van een klimaatregelingsinstallatie met identificatie van de fouten, bepaling van de correcties en inschatting van de winst ; Gebruik van de berekeningstools van de cd-rom Energie+, checklists en energiebestekken, “Adviesgidsen” voor collectieve huisvesting, beheerhandleiding,
dinsdag 9u-16u30 April - mei
dinsdag 9u-16u30 Juni
Jonathan Matthews, ICEDD – FR Jonathan Fronhoffs, Energiefacilitator Collectieve Huisvesting – NL
Jonathan Matthews, ICEDD – FR Jonathan Fronhoffs, Energiefacilitator Collectieve Huisvesting – NL
EVALUATIE VAN DE KENNIS Schriftelijke evaluatie
Schriftelijke evaluatie van de kennis opgedaan tijdens de diverse seminaries
Mondelinge evaluatie
Realisatie door de deelnemers van een eindwerk Mondelinge evaluatie door een jury
donderdag 07/10 9u-12u 08 tot 12/11
Leefmilieu Brussel-BIM
15’ presentatie door de kandidaat 15’ ‘Vragen en Antwoorden’
De opleiding wordt gegeven in het Frans en Nederlands, elke gastspreker geeft een uiteenzetting in zijn moedertaal. In het programma kunt u de taal van de lesgevers bekijken. Tijdens de seminaries worden het Frans en het Nederlands zo veel mogelijk afgewisseld. Het programma is nog niet definitief. Sommige onderwerpen of sprekers kunnen nog worden gewijzigd.
O P L E I DI NG E NE R G I E VE R A NT WO O R DE L I JK E 2010
5
BEKWAAMHEIDSCERTIFICAAT De deelnemers aan de opleidingscyclus verbinden zich ertoe om de hele opleiding te volgen. Op het einde van de cyclus zullen de kandidaten een proef moeten afleggen in verband met hun kennis en vaardigheden om duurzame energieprojecten op het terrein te kunnen voeren. Die proef omvat: - een schriftelijke evaluatie van de kennis opgedaan tijdens de opleiding en de vaardigheid van de kandidaat om die kennis te beheersen;
?
Deelnemen aan de volledige cyclus is verplicht. De kandidaat zal geschikt voor de functie van
U kunt terecht bij de operator
Energieverantwoordelijke worden verklaard als hij een minimaal resultaat van 60% voor beide proe-
aangesteld door
ICEDD vzw, Mevr Karine Vande Steene 081 25 04 80
De deelnemers aan de vormingssessies die Leefmilieu Brussel in 2003 en 2004 kregen, op eigen vraag, alleen een attest van regelmatige aanwezigheid. Voor die opleidingen werden dus geen certificaten uitgereikt. Mits tijdige inschrijving kunnen zij eveneens aan de examens deelnemen en een monografie voorstellen zonder de seminaries opnieuw te volgen. Deelnemers aan de sessies van 2005 tot 2009 die geen schriftelijk examen aflegden of geen monografie verdedigden op het einde van hun cyclus, kunnen deze proeven eveneens afleggen zonder opnieuw de cursussen te volgen. De inschrijvingsdatum voor deze procedure is vastgesteld op 31 mei 2010. Voor de examenprocedure wordt een inschrijvingsgeld van 50 € gevraagd.
NOG VRAGEN ?
Leefmilieu Brussel :
6
- de voorstelling en verdediging van een eindwerk (monografie) over een project of een realisatie i.v.m. energie-efficiëntie binnen de eigen instelling.
CERTIFICAAT VOOR DEELNEMERS 2003-2009
ven behaalt. In dit geval zal het Brussels Hoofdstedelijk Gewest hem een bekwaamheidscertificaat uitreiken. Dit document heeft geen wettelijke waarde maar toont aan dat de houder ervan door specialisten werd geëvalueerd betreffende zijn capaciteit om duurzame energieprojecten te leiden.
O P L E I D I N G E N E RG IE VE RAN TW OORD E LIJKE 2010
TOEGANKELIJKHEID Informatie over de locatie van de opleiding : www.leefmilieubrussel.be>Wat zijn wij?>Ligging Leefmilieu Brussel wordt regelmatig bediend door bus 27 (halte Andromeda), bus 45 (halte Gulledelle) en bus 79 (halte Gulledelle), die verschillende aansluitingen geven op de metro. Het metrostation Roodebeek bevindt zich op 20 minuten te voet van Leefmilieu Brussel. Voor de dienstregelingen, uw beste reisweg en de reistijd : www.mivb.be.
NEEM OOK DEEL AAN ONZE ANDERE INITIATIEVEN Energiepremies: verzeker uw toekomst Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest wil u aanmoedigen om te investeren in uw energiebeleid. Daarom stelt het u talrijke energiepremies voor. Deze premies zijn een financiële ondersteuning bij allerlei initiatieven die de energieprestatie van een gebouw verbeteren. In tegenstelling tot wat men vaak denkt, is het verkrijgen van dergelijke premies geen lang en moeizaam proces. De facilitatoren, experts die Leefmilieu Brussel-BIM gratis ter beschikking stelt, zijn ook vertrouwd met deze materie. Zij geven informatie over de voorwaarden en de verschillende administratieve stappen en kunnen u tijdens het hele proces bijstaan. Als u de premieaanvraag reeds bij het opzetten van uw plan voor Rationeel Energiegebruik (REG) verstuurt, is de procedure trouwens een stuk sneller en eenvoudiger.
De Energiefacilitatoren: vier experts tot uw dienst Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een netwerk van energie-experts opgezet. Zij helpen u gratis bij het verbeteren van de energieprestaties van uw gebouwen en bij het doorvoeren van besparingen. U kan genieten van hun ervaring in het realiseren van verschillende projecten in Brussel en in het buitenland. De Energiefacilitatoren zijn onafhankelijke en onpartijdige experts. Ze vervangen in geen enkel geval uw architect, uw studiebureau of uw installateur. Maar ze kunnen u wel helpen het werk van deze partijen te leiden en ze kunnen de voorstellen van derden op het vlak van energiebeleid via aanbevelingen evalueren. Het staat u vrij deze te volgen. Voor bedrijven en openbare instellingen: Energiefacilitator Tertiaire Sector : 0800 85 775,
[email protected] Voor eigenaars en beheerders van grote gebouwen voor huisvesting (minimum grootte van 1.000 m2 en minstens 10 appartementen): Energiefacilitator Collectieve Huisvesting: 0800 85 775,
[email protected]
Voor warmtekrachtkoppeling (om elektriciteit te produceren en tegelijk de vrijgekomen warmte te recupereren) : Energiefacilitator voor Warmtekrachtkoppeling (WKK): 0800 85 775,
[email protected] Voor hernieuwbare energie : Energiefacilitator voor Hernieuwbare Energie – Grote Systemen: 0800 85 775, fac.her@ ibgebim.be
Label Ecodynamische Onderneming : versterk uw imago Wenst u ook uw « groen » imago te versterken en tegelijk uw energiekosten terug te dringen? Dat kan! Het behalen van het Ecodynamisch label is kosteloos en kan in stapjes gebeuren (1, 2 of 3 sterren). Indien gewenst kunt u ondersteund worden bij uw inspanningen. Bovendien kunt u op deze manier anticiperen op de komende milieuwetgeving, bent u innoverend en kunt u financiële besparingen realiseren : al deze inspanningen resulteren tenslotte in een welverdiende officiële erkenning. Informatie: www.leefmilieubrussel.be/ecomanagement
Abonneer u Leefmilieu Brussel News voor professionelen is onze driemaandelijkse nieuwsbrief. U vindt er onder meer informatie over de regelgeving rond leefmilieu die van toepassing is op bedrijven. Bovendien bevat de nieuwsbrief ook technische weetjes om meer milieuvriendelijke technologieën te introduceren. Om u op deze nieuwsbrief te abonneren, stuur een berichtje naar
[email protected]. De elektronische nieuwsbrief E-News houdt u dan weer op de hoogte over het actuele items rond leefmilieu. De nieuwsbrief bevat informatie voor beheerders van ondernemingen, instellingen en woongebouwen, zodat deze hun economische activiteiten in het Gewest verder kunnen ontwikkelen in overeenstemming met hun wettelijke verplichtingen Om u op deze nieuwsbrief te abonneren:
[email protected] O P L E I DI NG E NE R G I E VE R A NT WO O R DE L I JK E 2010
7
Bijkomende informatie : Webstek Leefmilieu Brussel – BIM : www.leefmilieubrussel.be (Professionelen > Seminaries en opleidingen) Administratieve en logistieke ondersteuning : Karine Vande Steene, ICEDD vzw, Institut de Conseil et d’Etudes en Développement Durable, 081 25 04 80,
[email protected] Projectomkadering : Boris D’Or, ICEDD vzw, Institut de Conseil et d’Etudes en Développement Durable,
[email protected] Projectverantwoordelijke : Julie Spies, Departement promotie van de energiedoeltreffendheid, Leefmilieu Brussel – BIM, 02 563 41 62,
[email protected]
Redactie en vertaling : ICEDD Layout : ICEDD Leescomité : Joke Dockx, Xavier Van Roy, Julie Spies - Leefmilieu Brussel – BIM Coördinatie : Julie Spies - Leefmilieu Brussel – BIM Verantwoordelijk uitgever : J.P. Hannequart & E. Schamp – Gulledelle, 100 – 1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier met plantaardige inkt Fotografie : ICEDD
© Leefmilieu Brussel–BIM, Brussel – januari 2010
