In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk, Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude, Teylingen,
Oplegvel
Voorschoten en Zoeterwoude.
1.
Onderwerp
Eigen Bijdrage GGZ
2.
Rol van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
3.
Regionaal belang
Basistaak Efficiencytaak Platformtaak volgens Dagelijks Bestuur X Platformtaak volgens gemeente *Uitwisseling van kennis en ervaring (platfomfunctie) *De betrokkenheid bij de discussie van regionale partners als Zorg&Zekerheid en Rivierduinen.
4.
Behandelschema:
Datum: Informerend
DB Colleges PHO DB Gemeenteraad DB AB Gemeenteraad 5.
Advies PHO
Datum: Besluitvormend
20 juni 2012
1. 2. 3.
6.
Datum: Adviserend
Kennis te nemen van het verzoek van Rivierduinen om de Eigen Bijdrage GGZ waar nodig te repareren. De aanbieders en de zorgverzekeraar te verzoeken zo ruim mogelijk gebruik te maken van de optie bemoeizorg De gemeenten van Holland Rijnland de volgende mogelijkheden om de Eigen Bijdrage GGZ te repareren aan te dragen: 1) Inzetten van de mogelijkheden van de AVgemeente van Zorg&Zekerheid 2) Inzet van de mogelijkheid van bijzondere bijstand. 3) Inzet van een calamiteitenpotje
Reden afwijking eerdere besluitvorming en wijze afwijken
Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland
[email protected]
Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden
www.hollandrijnland.net
Postbus 558, 2300 AN Leiden Telefoon (071) 523 90 90
BNG 28.51.13.992
7.
Essentie van het voorstel (annotatie zoals op agenda staat)
8.
Inspraak
9.
Financiële gevolgen
10.
Bestaand Kader
Door de invoering van een eigen bijdrage van €200 weigeren veel GGZ-patiënten behandeling en diagnosticering. Niet behandelen kan gevolgen hebben voor de gezondheid, maar ook voor de openbare orde en veiligheid. Rivierduinen heeft de gemeenten van Holland Rijnland benaderd om te vragen in hoeverre de gemeenten van Holland Rijnland bereid zijn mee te denken over oplossingen. Het afgelopen portefeuillehoudersoverleg heeft uitgesproken dit in een volgend overleg te willen bespreken op basis van ambtelijk voorstel. X Nee Ja, door: Wanneer: Binnen begroting Holland Rijnland X Buiten begroting (extra bijdrage gemeenten) te weten: lastig in te schatten Structureel/incidenteel Relevante regelgeving: Eerdere besluitvorming:
11.
Lokale context (in te vullen door griffier)
* weghalen wat niet van toepassing is
2
Adviesnota PHO (concept
) Vergadering:
PHO
Datum: Locatie:
20 juni 2012 9.30 tot 13.00 uur Gemeentehuis Nieuwkoop
Agendapunt:
07
Onderwerp: Eigen Bijdrage GGZ
Beslispunten: 1. Kennis te nemen van het verzoek van Rivierduinen om de Eigen Bijdrage GGZ waar nodig te repareren. 2. De aanbieders en de zorgverzekeraar te verzoeken zo ruim mogelijk gebruik te maken van de optie bemoeizorg 3. De gemeenten van Holland Rijnland de volgende mogelijkheden om de Eigen Bijdrage GGZ te repareren aan te dragen: 3.1. Inzetten van de mogelijkheden van de AV- gemeente van Zorg&Zekerheid 3.2. Inzet van de mogelijkheid van bijzondere bijstand. 3.3. Inzet van een calamiteitenpotje Inleiding: Vanaf 1 januari jl. wordt van cliënten een eigen bijdrage verlangd van €200 op jaarbasis voor alle GGZ behandelingen en diagnose stelling. Hier is landelijk al veel commotie over. De eigen bijdrage levert problemen op voor personen die deze bijdrage niet of nauwelijks kunnen opbrengen en voor personen, die niet gemotiveerd zijn, maar een behandeling wel hard nodig hebben. Zij zien vaak af van behandeling als zij met een eigen bijdrage worden geconfronteerd. Bij deze laatste categorie gaat het vaak ook om mensen die zonder behandeling overlast veroorzaken of anderen tot last zijn. Rivierduinen heeft aan Holland Rijnland gevraagd gemeenten te benaderen met de vraag iets aan deze problematiek te doen. Cliënten met een bijstandsuitkering die in een GGZ instelling verblijven en alleen zak- en kleedgeld ontvangen kunnen ontheffing krijgen van de eigen bijdrage GGZ voor verblijf. In het nieuwe Lenteakkoord is afgesproken de eigen bijdrage voor verblijf inkomensafhankelijk te maken per 1-1-2013. Hiervoor is 40 miljoen gereserveerd. De regeling moet nog worden uitgewerkt. Beoogd effect: Voorkomen dat mensen die GGZ hulp nodig hebben, deze hulp toch weigeren. Argumenten: 1.1. De Eigen Bijdrage mag geen beletsel zijn om GGZ hulp te verkrijgen Juist GGZ cliënten ontbreekt het vaak aan motivatie om hulp te vragen en te aanvaarden. Het gebrek aan motivatie is vaak een onderdeel van het probleem. 1.2. Hulp in een vroeg stadium voorkomt grotere problemen later. Wanneer hulp achterwege blijft kunnen problemen verergeren. 1.3. Een substantieel deel van deze cliënten veroorzaakt overlast 3
Een belangrijk deel van de betrokken cliënten veroorzaakt overlast. Tegenover besparingen op GGZ hulp op de korte termijn staan vaak hogere kosten op de langere termijn bijvoorbeeld op het gebied van overlast, dakloosheid, huiselijk geweld. 2. Cliënten die vallen onder “bemoeizorg” hoeven geen eigen bijdrage te betalen Het is zaak in overleg met de aanbieders en de zorgverzekeraar te onderzoeken in hoeverre GGZ cliënten zo veel als mogelijk onder deze categorie te plaatsen zijn. 3. Gemeenten hebben mogelijkheden om de Eigen Bijdrage te repareren De AV-gemeente en de bijzondere bijstand zijn mogelijkheden om de eigen bijdrage te verzachten of te voorkomen. Kanttekeningen/risico’s: De vraag is of het aan de gemeenten is om landelijke lastenverzwaringen van burgers te compenseren. Deze vraag zal in het algemeen met nee worden beantwoord. Het gaat hier echter om de noodzakelijke zorg voor zeer kwetsbare burgers. Bovendien kan preventieve hulp problemen en daarmee kosten voor gemeenten in een later stadium voorkomen. In het lente akkoord is opgenomen om deze maatregel te verzachten. Het probleem is dermate acuut dat maatregelen zo spoedig mogelijk in dit jaar noodzakelijk zijn. Bovendien is nog niet duidelijk of en zo ja in hoeverre de Eigen Bijdrage in 2013 wordt verzacht. Pas wanneer dit duidelijk is, kan worden bezien of gemeentelijke maatregelen nog noodzakelijk zijn. Financiën: Het is lastig een inschatting van de mogelijke kosten te maken. Communicatie: Deze notitie is opgesteld na overleg met Rivierduinen en Zorg&Zekerheid. Eventuele oplossingen zullen met zorgaanbieders en zorgverzekeraar moeten worden gecommuniceerd. Evaluatie: N.v.t. Bijlagen: 1. Uitwerking mogelijke oplossingen 2. Informatie over de Eigen Bijdrage 3. Info over Amsterdam, Rotterdam en Friesland 4. Nieuwsbericht Eigen Bijdrage Zak- en Kleedgelders 5. De brief van Rivierduinen aan de IIe kamer over dit onderwerp. (los bijgevoegd)
4
Bijlage 1: Uitwerking mogelijke oplossingen De mogelijkheden om de Eigen Bijdrage regeling te repareren zijn in beeld gebracht. Ze staan hieronder vermeld in volgorde van logische afhandeling. 1. Een deel van de GGZ cliënten valt onder de zogenaamde bemoeizorg. Deze zijn uitgesloten van een eigen bijdrage. De GGZ moet zelf – op basis van criteria door de zorgverzekeraar vastgesteld - aangeven in hoeverre sprake is van bemoeizorg. Rivierduinen geeft aan dat het in veel gevallen gaat om cliënten met weinig motivatie om hulp te aanvaarden zonder dat er volgens de regels van de zorgverzekeraar sprake is van bemoeizorg. Patiënten worden vaak aan de hand meegnomen door familie of andere zorgverleners. Wij zullen in de eerste plaats de aanbieders vragen - zo nodig in overleg met de zorgverzekeraars - om zo ruim mogelijk gebruik te maken van de optie om de behandeling onder te brengen onder de categorie bemoeizorg. Vanwege budgettaire redenen lijkt deze mogelijkheid beperkt. 2. Recent is duidelijk geworden dat mensen die gebruik maken van de collectieve ziektekostenverzekering voor minima van Zorg&Zekerheid via de gemeente, de zogenaamde AV gemeente van Z&Z een vergoeding kunnen krijgen voor de eigen bijdrage GGZ. Deze AV gemeente staat open voor iedereen van 18 jaar en ouder met een inkomen tot 130% (dit geldt voor Leiden) van het voor hen geldende sociaal minimum inkomen. Deze informatie is inmiddels ook aan Rivierduinen doorgegeven. Volgens Z&Z wordt de Eigen Bijdrage in een aantal gevallen onderling met de gemeente geregeld. Cliënten merken daar dan zelf niets van. 3. Mensen die niet via de AV gemeente verzekerd zijn en niet verzekerd zijn voor de Eigen Bijdrage en toch aantoonbaar over onvoldoende middelen beschikken om de eigen bijdrage te betalen, kunnen een aanvraag voor bijzondere bijstand indienen. Het is alleen de vraag of deze aanvraag wordt toegekend. Dat hangt af van het beleid van de betreffende gemeente. 4. Ten slotte zal er altijd een categorie zijn van mensen die niet over voldoende middelen beschikken om een Eigen Bijdrage te betalen en ook niet in aanmerking komen voor één van bovenstaande regelingen. Hiervoor kan de gemeente een calamiteitenpotje in het leven roepen. Gemeenten zullen individueel over deze maatregelen moeten beslissen. Onderlinge afstemming in de contacten met Rivierduinen en Zorg&Zekerheid is wenselijk. Wanneer besluiten zijn genomen zal hierover met betrokkenen: Cliënten, zorgaanbieders en zorgverzekeraars moeten worden gecommuniceerd.
5
Bijlage 2: Informatie over de Eigen Bijdrage De eigen bijdrage (EB) valt uiteen in: - Alleen boven de 18 jr van kracht - DBC <100minuten = € 100,- DBC >100minuten= € 200,- Verblijf €145 per maand, vanaf maand 2 De AV Gemeente vergoedt de eigen bijdrage voor behandeling in de tweedelijns psychologische zorg (dus de €100 en €200). Daarnaast vergoedt de AV-gemeente ook de eigen bijdrage voor eerstelijns psychologische hulp, tot een maximum van 5 keer € 20 per zitting. Deze eigen bijdragen worden gestapeld en vergoed tot een maximum van € 250. Wanneer iemand eerst naar een eerstelijns psycholoog gaat (vergoeding ERB van € 100) en daarna naar de tweedelijns zorg (EB van € 200), dan ontvangt deze een rekening van € 300 en een vergoeding van € 250.
6
Bijlage 3 Over GGZ cliënten die verblijven in een GGZ instelling Bron: Zorg&Welzijn 10 mei De gemeente Amsterdam vergoedt dit jaar de eigen bijdrage voor GGZ-patiënten met een minimuminkomen. Dit maakte wethouder Freek Ossel (Armoede) donderdag bekend. Patiënten in de GGZ moeten met ingang van dit jaar een eigen bijdrage van 200 euro betalen. Voor mensen met een minimuminkomen kan dit reden zijn om de zorg te weigeren of te stoppen, redeneert de gemeente. De eigen bijdrage werd door het kabinet per 2012 ingevoerd, maar is inmiddels in het 'wandelgangenakkoord' vanaf 2013 weer teruggedraaid. Amsterdam heeft besloten geld vrij te maken vanuit de bijzondere bijstand om de eigen bijdrage voor mensen met een laag inkomen te compenseren. Ook Bouwman GGZ (Rotterdam) en GGZ Friesland komen de patiënten tegemoet in de eigen bijdrage. De Rotterdamse instelling voor geestelijke gezondheidszorg Bouman GGZ gaat de eigen bijdrage voor patiënten in 2012 vergoeden. De instelling doet dat, zo schrijft ze op de website, om 'grote gezondheids- en maatschappelijke schade en de oplopende zorgkosten te voorkomen’. ‘Wij kunnen niet langer toezien hoe patiënten verstoken blijven van noodzakelijke hulp en kunnen ook niet wachten op reparatie van beleid. Wij voelen ons in een oneigenlijke positie gedwongen. De overheid is verantwoordelijk voor dit falende beleid en zij is ook verantwoordelijk voor de aanpassing van het beleid', zo meldt de instelling. Alarmbrief Volgens een zegsman zou het in het uiterste geval gaan om de eigen bijdragen van ongeveer 4000 cliënten. De organisatie heeft een alarmbrief gestuurd aan de zorgverzekeraars Achmea, CZ, VGZ en de Tweede Kamer. Daarmee hoopt de instelling dat de chaos ‘zo snel mogelijk beëindigd wordt’. ‘We zien mensen echt richting randje afgrond gaan’, aldus de zegsman. Onrust Volgens Bouman GGZ haken patiënten af omdat ze de eigen bijdrage niet kunnen betalen en zorgt de onduidelijkheid omtrent de inning van de eigen bijdrage voor grote onrust onder patiënten. ‘Uit angst voor schulden ziet men af van behandeling of wordt een reeds gestarte opname of behandeling beëindigd.' Friesland GGZ Friesland komt ggz-patiënten ook tegemoet. Al eerder meldden zij dat nieuwe patiënten die een behandeling ontvangen of bij wie de behandelingen verlengd worden voor alle mogelijke stoornissen 100 euro terugkrijgen.
Reactie Rivierduinen: Mogelijkheid dat Rivierduinen zelf de EB regelt: Rivierduinen kan geen inkomenstoets doen. Bovendien laat de begroting dit niet toe. Daar zit geen ruimte in. 7
Bijlage 4: een eigen bijdrage voor zak- en kleedgelders Mensen die verblijven in een AWBZ-instelling zijn een eigen bijdrage verschuldigd. Dat geldt ook voor mensen met een bijstandsuitkering. Wanneer zij echter in een AWBZinstelling verblijven wordt hun uitkering verlaagd naar zak- en kleedgeld niveau. Na betaling van de eigen bijdrage blijft voor deze groep daardoor nauwelijks een vrij besteedbaar inkomen over. Hierbij speelt ook een rol dat veel gemeenten voor deze eigen bijdrage geen bijzondere bijstand verlenen. Om dit probleem op te lossen heeft het ministerie van VWS besloten, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2012, dat mensen met een bijstandsuitkering op het niveau van zak- en kleedgeld, het CAK kunnen verzoeken te worden ontheven van de eigen bijdrage voor AWBZ-zorg met verblijf. Gemeenten kunnen overwegen de doelgroep daar actief over te informeren.
8
