Opladen elektrische auto’s in Uithoorn
Soort document
Richtlijn voor oplaadpunten elektrisch vervoer
Opdrachtgever
Sandra van der Waals en Peter Rip, gemeente Uithoorn
Opgesteld door
Ronald de Haas en Harm-Jan Idema, APPM Management Consultants
Plaatsnaam, datum
Uithoorn, vastgesteld 18 april 2013
1. Inleiding
Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Context elektrisch vervoer in Nederland en Uithoorn 3. Doelstelling en uitgangspunten Uithoorn 4. Het laden van elektrische auto’s in Uithoorn 5. Monitoring en evaluatie van de richtlijn
p. 1 p. 3 p. 5 p. 7 p. 9
Bijlagen I. Toelichting oplaadpunten elektrisch vervoer II. Toelichting op regionale samenwerking III. Monitoren richtilijn ten behoeve van de evaluatie
p. 10 p. 12 p. 13
Elektrisch vervoer (hierna EV) kent in Nederland een sterke groei. Het aantal elektrische voertuigen is in 2012 vervijfvoudigd1. De gemeente Uithoorn ervaart deze groei doordat er steeds meer verzoeken komen voor een laadpunt in de openbare ruimte. Tot voorheen heeft de gemeente met de ‘gratis’ oplaadpunten van de Stichting e-laad kunnen voorzien in deze behoefte. Stichting e-laad neemt sinds het najaar van 2012 geen nieuwe aanvragen meer in behandeling. Hierdoor wordt er door de (potentiële) e-rijders in Uithoorn een beroep gedaan op de gemeente Uithoorn. De gemeente Uithoorn heeft APPM gevraagd te verkennen welke rol de gemeente kan innemen om e-rijders te voorzien in hun behoefte om te laden in de openbare ruimte. Het resultaat van de verkenning is in deze notitie uitgewerkt. Richtlijn voor het faciliteren van elektrisch vervoer binnen de gestelde kaders De gemeente Uithoorn wil EV faciliteren2 binnen de voor haar beschikbare mogelijkheden. De gemeente wil hiermee bereiken dat elektrisch rijden voor inwoners en bezoekers van Uithoorn toegankelijk wordt gemaakt. Met een richtlijn ‘oplaadpunten elektrisch vervoer’ wil de gemeente onderbouwd verzoeken voor laadvoorzieningen voor elektrische auto’s in de openbare ruimte accepteren of afwijzen. De richtlijn is uitsluitend bedoeld voor elektrische auto’s die kunnen laden via het elektriciteitsnet. De focus ligt hierbij op het normaal laden. Deze groep van voertuigen bestaat uit volledige elektrisch aangedreven auto’s (zoals de Nissan Leaf), auto’s met een range extender (zoals de Opel Ampèra) en plug-in hybrides (zoals de Toyota Prius Plug-in). Snelladen (het in korte tijd met hoog vermogen vol laden van de accu) en laadpunten voor fietsen en scooters zijn geen onderdeel van deze richtlijn.
1 2
Cijfers elektrisch rijden december 2012 (2012) opgesteld door Agentschap NL. Programma Energiek op Weg! (2011) en Meerjarenprogramma Duurzaamheid 2012-2015 (2012) van de gemeente Uithoorn
1
1. Inleiding (vervolg)
Aanpak voor het opstellen van de richtlijn Om tot de richtlijn voor het opladen van elektrische auto’s te komen is de volgende aanpak gehanteerd: Het verkennen en benoemen van de uitgangspunten voor de gemeentelijk richtlijn voor de gemeente Uithoorn. Het opstellen van een concept richtlijn, op basis hiervan en met input van relevante kennis en ervaring van APPM over de context voor en ontwikkeling van elektrisch vervoer en laadpunten. Het toetsen en definitief maken van de richtlijn in samenwerking met relevante personen en afdelingen (onder andere verkeer en vervoer, beheer, communicatie) en de wethouder milieu van de gemeente Uithoorn. Opbouw document De opbouw van het document is als volgt. Hoofdstuk 2 gaat in op de ontwikkeling van EV met specifiek aandacht voor het opladen van elektrische auto’s. Hoofdstuk 3 gaat in op de invloed van de ontwikkeling van EV in Uithoorn. Op basis hiervan volgt in hoofdstuk 4 de uitwerking van de ondersteuning van de gemeente aan e-rijders in Uithoorn. Tot slot bevat hoofdstuk 5 de monitoring en evaluatie van de richtlijn.
Laadpunt van Stichting e-laad in de gemeente Uithoorn. Locatie Drechtdijk 9, De Kwakel.
2
Elektrische voertuigen hebben een aantal specifieke kenmerken: De elektromotor zorgt er voor dat elektrische auto’s bij lage snelheden geruisloos rijden; (Volledig) elektrisch aangedreven voertuigen stoten lokaal geen vervuilende stoffen zoals CO2, NOX en fijnstof uit; De aanschafkosten voor een elektrisch voertuig zijn hoog door de hoge kosten van de accu’s. Elektrische auto’s hebben lage gebruikerskosten door beperkte onderhoud- en gebruikskosten. Daarnaast zijn er in Nederland op dit moment diverse belastingvoordelen voor elektrische auto’s; De actieradius voor het volledig elektrisch rijden is (nu nog) beperkt tot circa 150 km. Auto’s met een range extender en plug-in hybrides die ook opladen via het elektriciteitsnet hebben een actieradius tussen 500 en 700 km. De gemiddelde laadtijd voor het volledig laden van de accu van een elektrische auto is 6 tot 8 uur.
2. Context van elektrisch vervoer in Nederland en Uithoorn
Dit hoofdstuk beschrijft de context van EV in Nederland en Uithoorn op basis van het aantal voertuigen en de behoefte aan oplaadpunten. Ontwikkeling van elektrisch vervoer in Nederland en Uithoorn EV kenmerkt zich doordat de aandrijving van de auto plaatsvindt met een elektromotor, waarvoor de energie wordt opgeslagen in een accu die wordt geladen via het elektriciteitsnet2. Een elektrische auto heeft daardoor een aantal specifieke kenmerken (zie kader hiernaast). EV kent in Nederland een sterke autonome groei. Onafhankelijk van de gekozen richtlijn groeit het aantal elektrische auto’s in Nederland en Uithoorn: Begin 2013 rijden er in Nederland circa 7.500 elektrische voertuigen ten opzichte van circa 1.500 voertuigen begin 20121. De verwachtingen en ambities zijn dat dit aantal doorgroeit naar 15.000 tot 20.000 elektrische voertuigen in 2015 en 200.000 elektrische voertuigen in 20202. De groei na 2015 is sterk afhankelijk van de verdere ontwikkeling van de techniek en daardoor nog moeilijk voorspelbaar. Op basis van het huidige aantal elektrische auto’s in Uithoorn4 en het aantal inwoners wordt verwacht dat het aantal elektrische voertuigen in 2015 tussen de 10 en 20 elektrische auto’s ligt en in 2020 tussen de 100 en 200 elektrische auto’s3. Het laden van elektrische auto’s Elektrische auto’s laden op via het elektriciteitsnet. Voor een volledig elektrische auto is dat noodzakelijk: zij moeten laden om te kunnen rijden. Voor auto’s met een range extender of een plug-in hybride is het opladen via het net wenselijk. Daarmee hoeft de in de auto aanwezige hulpmotor minder gebruikt te worden en worden de voordelen van het elektrisch rijden benut. De groei van EV zorgt er voor dat er een toenemende behoefte is aan laadpunten voor elektrische auto’s. Veel e-rijders kunnen in Nederland niet op eigen terrein parkeren waardoor zij de elektrische auto willen parkeren en laden in de openbare ruimte.
Voorbeeld van een publiek toegankelijk laadpunt.
1
Cijfers elektrisch rijden, Agentschap NL (2012) Plan van Aanpak elektrisch vervoer, Ministerie van Economische Zaken (2011) 3 Berekend op basis van extrapolatie van het huidige aantal elektrische auto’s en inwoners in Uithoorn ten opzichte van de Rijksambities van 15.000 elektrische voertuigen in 2015 en 200.000 voertuigen in 2020. 4 Vier: twee bij de gemeente en twee inwoners 2
3
Afwegingen e-rijder voor gebruik openbaar laadpunt. De aanwezigheid van een laadpunt. Indien een auto niet op eigen terrein parkeert en de e-rijder geen mogelijkheid heeft om te laden in de openbare ruimte, leert de ervaring dat de e-rijder doorgaans laadt via een eigen netaansluiting en de kabel over de weg uitrolt. De locatie van het laadpunt. Een e-rijder heeft net als een andere automobilist de behoefte (of gewoonte) om de auto dichtbij de plaats van bestemming te parkeren. Indien een openbaar laadpunt op te grote afstand staat (naar oordeel van de e-rijder), gaat de e-rijder zoeken naar een alternatief (b.v. laden via een kabel over de weg of niet laden). De beschikbaarheid van een laadpunt. Het is voor een e-rijder vaak wenselijk of noodzakelijk de accu op te laden als de auto stilstaat. Daarvoor is het noodzakelijk dat een laadlocatie beschikbaar is. Indien de laadlocatie niet bereikt kan worden met de elektrische auto (er staat bijvoorbeeld een andere auto voor) zoekt de e-rijder naar andere oplossingen of laadt hij (noodgedwongen) niet. De kosten van het laden. Eén van de voordelen van een EV zijn de lage gebruikskosten. Indien de kosten voor het gebruik van een laadpunt in de openbare ruimte hoog zijn ten opzichte van het laden op een eigen (huis)aansluiting (de gemiddelde kosten voor een volle accu zijn € 4,-), kiest de e-rijder naar verwachting eerder voor de huisaansluiting.
2. Context van elektrisch vervoer in Nederland en Uithoorn (vervolg) Oplaadpunten in de openbare ruimte De beperkte mogelijkheid om elektrische auto’s op eigen terrein te parkeren en laden zorgt er voor dat veel e-rijders voor het laden op een voorziening in de openbare ruimte zijn aangewezen. Daarvoor zijn op dit moment in Uithoorn de volgende mogelijkheden beschikbaar: Het laden van een elektrische auto via een openbaar laadpunt. Tot het najaar van 2012 plaatste Stichting e-laad ‘om niet’ laadpalen in gemeenten. In Uithoorn heeft Stichting e-laad drie laadpalen1 geplaatst. Bij deze laadpunten kunnen inwoners en bezoekers terecht voor het laden van elektrische auto’s. Het parkeren van de elektrische auto op een openbare parkeerplaats en opladen via een huisaansluiting. Hierbij wordt er gebruik gemaakt van een netaansluiting van een woning of bedrijf voor het laden van de elektrische auto. De laadkabel loopt dan van de huisaansluiting naar de auto over de openbare weg. De e-rijder kiest afhankelijk van de mogelijkheden en persoonlijke voorkeuren (zie kader hiernaast) voor het gebruik van een openbaar laadpunt of voor een (bestaande) huisaansluiting. Rol voor de gemeente Op het moment dat een elektrische auto in de openbare ruimte gaat laden (al dan niet via een openbaar laadpunt) ontstaat betrokkenheid voor de gemeente als eigenaar en beheerder van de openbare ruimte. Dit kan optreden op de volgende twee manieren: De gemeente geeft als eigenaar van de grond toestemming voor het plaatsen van een laadpunt. Doorgaans volgt dan ook een aanvulling op het parkeerbeleid met exclusieve parkeerplekken voor het laden van elektrische auto’s bij de laadpunten. Op dit moment is er voor marktpartijen nog geen sluitende business case voor laadpunten in de openbare ruimte. Om laadpunten in de openbare ruimte te plaatsen is daardoor een bijdrage van de gemeente nodig. Bijlage I gaat hier nader op in. Bij het laden via een eigen aansluiting legt de e-rijder een kabel over de openbare weg waar de gemeente beheerder van is. 1
Bij de laadpalen van Stichting e-laad zijn twee laadpunten per laadpaal beschikbaar voor gebruik. Daardoor kunnen twee auto’s tegelijkertijd laden bij één laadpaal.
4
3. Doelstelling en uitgangspunten Uithoorn
Dit hoofdstuk bevat een toelichting op de doelstellingen en de uitgangspunten van de richtlijn van de gemeente Uithoorn voor het opladen van elektrische auto’s in de openbare ruimte. Doel en resultaat van de richtlijn De gemeente Uithoorn wil EV faciliteren binnen de middelen die zij daarvoor beschikbaar heeft1 om bij te dragen aan het doel om in 2040 CO2 neutraal te zijn. De gemeentelijk richtlijn voor het laden van elektrische auto’s geeft de onderbouwde afweging voor de gemeente Uithoorn hoe zij het laden van elektrische auto’s faciliteert. Voor de uitwerking kiest de gemeente voor de rol van actieve volger. Dat betekent dat de gemeente bestaande kennis en ervaring benut voor het uitwerken van haar faciliterende rol. Het resultaat van het uitvoeren van de richtlijn is dat inwoners en bezoekers van de gemeente Uithoorn voor zover mogelijk binnen de gestelde uitgangspunten een elektrische auto kunnen laden.
publiek toegankelijk laadpunt op een private locatie. Dit laadpunt staat op de parkeerplaats van de Rabobank in de gemeente Uithoorn.
Uitgangspunten Voor de uitwerking van de richtlijn stelt de gemeente Uithoorn de volgende uitgangspunten aan haar richtlijn voor oplaadpunten: In samenwerking met Stichting e-laad zijn er in Uithoorn drie openbare laadpunten voor elektrische auto’s gerealiseerd (in de Kwakel, de Zijdelrij en bij het gemeentehuis). Deze oplaadpunten worden tot 2015 beheerd en onderhouden door Stichting e-laad. Daarna beziet de gemeente of en hoe zij deze laadpunten voor bezoekers en inwoners kan behouden. Daarnaast is er een publiek toegankelijk laadpunt bij de vestiging van de Rabobank aan de Sportlaan. De business case voor oplaadpunten in de openbare ruimte is niet sluitend (zie toelichting in bijlage I). De gemeente heeft geen middelen beschikbaar om in de periode tot 2015 de laadpunten te financieren (de gevraagde investering is circa € 250.000) . Vanuit regionale samenwerking zijn er op dit moment geen middelen beschikbaar (zie bijlage II). Mocht hier verandering in komen, dan beziet de gemeente of zij deel wil nemen aan nieuwe initiatieven (bijvoorbeeld een opvolger van Stichting e-laad). 1 Programma Energiek op Weg! (2011) en Meerjarenprogramma Duurzaamheid 2012-2015 (2012) van de gemeente Uithoorn
5
3. Doelstelling en uitgangspunten Uithoorn (vervolg)
De gemeente streeft naar het zoveel mogelijk zelfvoorzienend zijn van de e-rijders: d.w.z. opladen op eigen terrein of bij de bestaande openbare oplaadpunten. De gemeente verleent geen medewerking aan particuliere en/of individuele initiatieven om privélaadpunten in de openbare ruimte te realiseren. De gemeente is verantwoordelijk voor en regievoerder van de openbare ruimte en wil voorkomen dat veiligheid, uitstraling en aanverwante zaken in het geding komen bij een wildgroei van laadpunten geplaatst op individuele basis. Vertaling van de uitgangspunten naar de richtlijn De gemeente kiest bewust voor het zelfvoorzienend zijn van e-rijders in hun laadvoorziening en investeert niet in aanvullende voorzieningen in de openbare ruimte. Dit betekent dat e-rijders die niet kunnen parkeren en laden op eigen terrein en niet in de nabije omgeving van een openbaar laadpunt gebruik kunnen maken de elektrische auto niet kunnen laden. De gemeente Uithoorn wil deze e-rijders, voor zover mogelijk, faciliteren om te kunnen laden en daarvoor: Staat de gemeente het laden op de huisaansluiting toe ‘met een kabel over de stoep’. Verkent de gemeente actief de mogelijkheid om publiek toegankelijke laadpunten op te nemen in de ontwikkeling van nieuwe private, semi-openbare en openbare parkeerplaatsen. Met deze proactieve houding streeft de gemeente naar een toename van het aantal (publiek toegankelijke) laadvoorzieningen in de gemeente. De gemeente realiseert hiermee de voorzieningen die passen bij de mogelijkheden die de gemeente heeft om e-rijders te ondersteunen. De uitwerking van de richtlijn volgt in hoofdstuk 4.
6
Hoe kunnen e-rijders elektrische auto’s laden in Uithoorn?
Laden en parkeren op eigen terrein?
ja
1. Laden via een eigen laadvoorziening op eigen terrein. De gemeente informeert.
nee
Kan laden via een eigen thuisaansluiting?
nee
3. Laden via publiek toegankelijke laadvoorzieningen.
ja
2. Laden met een ‘kabel over de stoep’. De gemeente stelt voorwaarden.
4. Het laden van elektrische auto’s in Uithoorn
De gemeente Uithoorn faciliteert op de volgende wijze (in volgorde van voorkeur) het laden van elektrische auto’s voor bewoners en bezoekers: 1. E-rijders parkeren en laden op eigen terrein voor zover dat mogelijk is. De gemeente informeert e-rijders over de mogelijkheden om te laden op eigen terrein. 2. De e-rijders parkeren op een openbare plek en maken voor het laden gebruik van een laadvoorziening op eigen terrein. De gemeente informeert over de mogelijke laadvoorzieningen en stelt voorwaarden aan het leggen van een kabel ‘over de stoep’. 3. Gebruik van een publiek toegankelijk laadpunt als laden via een eigen laadvoorziening niet mogelijk is. De gemeente informeert bewoners en bezoekers over de locaties en streeft naar het uitbreiden van het aantal publiek toegankelijke laadvoorzieningen. De richtlijn wordt eind 2014 geëvalueerd en waar nodig aangepast op basis van de dan actuele ontwikkeling van EV (zie verder hoofdstuk 5). 1. Laden op een eigen parkeergelegenheid E-rijders zijn voor zover mogelijk zelfvoorzienend in hun laadbehoefte. Dat betekent dat de gemeente de volgende groep e-rijders niet faciliteert: E-rijders die beschikken over een eigen parkeerplaats (oprit, garagebox etc.) hebben de mogelijkheid om op die locatie een veilige laadvoorziening aan te leggen. E-rijders die een auto kunnen parkeren op een niet openbaar parkeerterrein (bijvoorbeeld appartementen complex) kunnen in overleg met de beheerder / eigenaar (verhuurder, VVE etc.) een laadvoorziening (laten) realiseren. De gemeente informeert deze groep e-rijders over de mogelijkheden die zij hebben om een privaat laadpunt te plaatsen.
7
4. Het laden van elektrische auto’s in Uithoorn (vervolg)
Laadpunt e-laad Laadpunt Rabobank Laadpunt e-laad Laadpunt e-laad
2. Laden via de thuisaansluiting daar waar het kan met ‘een kabel over de stoep’ Voor e-rijders die niet over een eigen parkeergelegenheid beschikken wordt laden met een kabel over het trottoir onder de volgende voorwaarden toegestaan: De e-rijder is verantwoordelijk voor het aanleggen van een veilige laadvoorziening op terrein (of aan een object) in eigendom of beheer van de e-rijder. Voor de laadvoorziening geldt dat de kabel tussen de elektrische auto en de eigen laadvoorziening maximaal 10 meter, gemeten vanaf de perceelgrens van de e-rijder tot aan de elektrische auto, mag overbruggen. De kabel ligt daarbij zoveel mogelijk langs het trottoir. Het kruisen van een openbare weg, fietspad en/of vergelijkbaar met de laadkabel is niet toegestaan. De e-rijder is verantwoordelijk voor het veilig afdekken van de kabel zodat geen hinderlijke situatie ontstaat. De gemeente Uithoorn informeert over de mogelijkheden voor het veilig afdekken van de kabel. De e-rijders zijn aansprakelijk voor eventuele ongevallen of schadegevallen. De kabel maakt namelijk geen onderdeel uit van de openbare weg en/of de weguitrusting waardoor de gemeente niet aansprakelijk is. 3. Laden via een publiek toegankelijk laadpunt als het niet anders kan E-rijders in de gemeente Uithoorn die niet kunnen laden via een eigen laadvoorziening kunnen gebruik maken van de publiek toegankelijke laadpunten. De huidige publiek toegankelijke laadpunten in de gemeente Uithoorn kennen een goede spreiding over de gemeente (zie afbeelding links). De gemeente zoekt bij de ontwikkeling en realisatie van nieuwe parkeerplaatsen naar de mogelijkheid om aanvullende extra (publiek toegankelijke) laadpunten te realiseren. Voor e-rijders waar in de nabije omgeving (nog) geen publiek toegankelijk laadpunt aanwezig is, is er vanuit de gemeente op dit moment geen verdere ondersteuning mogelijk.
8
Actuele gemeentelijke ambities en doelstellingen voor EV
Verwachte verdere ontwikkeling van EV in Nederland en Uithoorn
Uitgangspunten voor (nieuw) gemeentelijk beleid
Opstellen en uitvoeren nieuw beleid / continueren bestaand beleid
Actuele gemeentelijke Bereiken ambities en beleidsdoelstelling doelstellingen voor EV
5. Monitoring en evaluatie van de richtlijn
Evaluatie van de richtlijn De evaluatie van de richtlijn vindt eind 2014 plaats. Het resultaat van de evaluatie wordt gebruikt voor het opstellen van nieuw beleid voor oplaadpunten voor elektrische auto’s in Uithoorn vanaf 2015. Verwacht wordt dat er eind 2014 meer duidelijkheid is op de ontwikkeling van EV en eind 2014 eindigt de samenwerking met Stichting e-laad voor de openbare laadpunten. De evaluatie heeft als doel om te beoordelen of de nu gekozen richtlijn dan aansluit bij: De op het moment van de evaluatie actuele gemeentelijke doelstellingen en ambities voor EV; De op het moment van de evaluatie actuele ontwikkelingen en toekomstverwachtingen voor EV in Nederland en Uithoorn. De mate waarin de richtlijn aansluit bij de doelstelling van de richtlijn om het opladen van elektrische auto’s te faciliteren binnen de voor haar beschikbare middelen. Deze doelstelling wordt bereikt doordat inwoners van de gemeente Uithoorn niet worden belemmerd in het elektrisch rijden door het gebrek aan laadmogelijkheden en het aantal klachten en/of meldingen over de kabels over het trottoir. Monitoring tijdens de uitvoering Voor de evaluatie van de richtlijn verzamelt de gemeente Uithoorn tijdens de uitvoering actief informatie. De bijbehorende informatiebronnen en acties zijn opgenomen in bijlage III.
9
Bijlage I: Toelichting oplaadpunten elektrisch vervoer
Voor het bepalen van de mate waarin de gemeente Uithoorn e-rijders kan faciliteren gaat dit hoofdstuk in op de oplaadinfrastructuur voor EV in de openbare ruimte. De thema’s daarvoor zijn: 1. Type laadpunten en kosten 2. Marktmodel voor het laden van elektrische voertuigen 3. Initiatieven voor laden in de openbare ruimte
Laadpunt op privéterrein
Laadpunt bij een bedrijfsparkeerplaats
1. Type laadpunten en kosten Voor verschillende locaties bestaan er verschillende laadvoorzieningen. Voor het normaal laden (ook wel druppel laden genoemd) zijn er drie hoofdvarianten met bijbehorende kosten (in de kosten zijn de elektriciteitskosten niet meegenomen): Laden op privéterrein kan met een eenvoudig laadpunt dat kan worden gezien als een luxe stopcontact. Hierbij wordt het laadpunt aangesloten op de bestaande elektrotechnische installatie. Er zijn doorgaans geen aanvullende voorzieningen nodig om dat er één gebruiker is van het laadpunt. De kosten bedragen afhankelijke van de installatie en de gekozen uitvoering gemiddeld € 1.000. Laden in de semi-openbare ruimte zoals op een bedrijventerreinen of in een parkeergarages. De eigenaren van deze locaties kiezen er tot nu toe vaak voor om gratis laden mogelijk te maken. Hierdoor kunnen alle elektrische voertuigen terecht en hoeven er geen afspraken gemaakt te worden over het verrekenen van de kosten. Voor de elektriciteitsaansluiting wordt doorgaans gebruik gemaakt van bestaande netaansluitingen. De netcapaciteit (bijvoorbeeld in parkeergarages in combinatie met andere installaties) dient altijd gecontroleerd te worden. Laadpunten voor de semi-openbare ruimte zijn verkrijgbaar vanaf ca. € 1.500. Laden in de openbare ruimte. Hiervan maken bijvoorbeeld de e-rijders gebruik die op bezoek zijn op een bepaalde locatie of niet thuis kunnen laden. Laadpunten in de openbare ruimte worden tot nu toe robuust uitgevoerd, hebben een eigen netaansluiting en kan elke e-rijder er terecht. Voor deze interoperabiliteit is een marktmodel ontwikkeld (zie toelichting volgende pagina). De kosten voor een laadpunt variëren tussen € 5.000 en € 8.000 voor het plaatsen en gemiddeld € 1.000 aan jaarlijkse kosten voor beheer en onderhoud.
10
Marktmodel voor interoperabele laadpunten (in de openbare ruimte)
Nog geen business case voor publieke laadpunten De investeringen in laadpunten zijn op dit moment groter dan de opbrengsten. Hierdoor is er op dit moment geen sluitende business case voor laadpunten in de openbare ruimte. Marktpartijen werken aan verschillende initiatieven voor een business case voor publieke laadpunten die wel kostendekkend is. Tot dat moment is er een bijdrage nodig van bijvoorbeeld een gemeente om laadpunten in de openbare ruimte te plaatsen. De kosten en opbrengsten voor een openbaar laadpunt zijn als volgt: De kosten voor het plaatsen van een laadpunt bedragen tussen € 5.000 - € 8.000 en € 1.000 aan jaarlijkse kosten voor beheer en onderhoud. Met name de kosten voor de benodigde netaansluiting zijn aanzienlijk. De inkomsten voor een exploitant zijn beperkt. De maximale omzet voor een laadbeurt bedraagt circa € 4,-. Op dit moment is het nog erg lastig om een reële inschatting van het gebruik te maken. .
Bijlage I: Toelichting oplaadpunten elektrisch vervoer (vervolg)
2. Marktmodel voor het laden van elektrische voertuigen Voor de dienstverlening voor het laden in de openbare ruimte zijn er verschillende rollen, waarbij één of meerdere partijen een rol kunnen vervullen. Deze rollen zijn benoemd in het Nederlandse marktmodel voor het laden van elektrische voertuigen. Het model kent de volgende rollen (zie ook schema hiernaast): De laadaanbieder is de partij die het mogelijk wil maken dat een e-rijder kan laden. De laadaanbieder kan bijvoorbeeld de gemeente zijn voor laadpunten in de openbare ruimte, een eigenaar van een parkeergarage of een bedrijf dat een laadpunt heeft voor haar gasten. De infraprovider is de partij die het laadpunt realiseert en zorgt dat het beschikbaar is. Op dit moment nemen bijvoorbeeld energieleveranciers en nieuwe toetreders deze rol in. De serviceprovider is de partij die laadpasjes uitgeeft aan e-rijders. Zij zorgen er voor dat een laadpunt toegankelijk wordt voor e-rijders. Hiervoor sluit de serviceprovider een overeenkomst met de laadaanbieder en maken de serviceprovider en de infraprovider afspraken over de uitwisseling van informatie via CIR (Centraal Interoperabiliteitsregister). Stichting eViolin zorgt er voor dat infra- en serviceproviders afspraken met elkaar maken. De laadafnemer is bijvoorbeeld een e-rijder die een elektrische auto wil laden. Initiatieven voor laadpunten in de openbare ruimte Er zijn in Nederland een aantal ontwikkelingen om laden in de openbare ruimte mogelijk te maken: Stichting e-laad is een initiatief van zeven grote netbeheerders. Zij heeft in de afgelopen drie jaar ruim 2.000 punten in de openbare ruimte geplaatst. Vanwege onder andere financiële redenen neemt zij vanaf het najaar 2012 geen nieuwe aanvragen meer in behandeling. De G4-gemeenten hebben een netwerk van openbare laadpunten aanbesteed. Initiatieven voor publiek toegankelijke laadpunten op privéterrein (o.a. The New Motion). Zij realiseren laadpunten op de huisaansluiting van een e-rijder, waarbij de e-rijder zelf het laadpunt kan gebruiker maar ook voor een andere e-rijder beschikbaar is. Zij gaat daarbij uit van de verschillende rollen uit het marktmodel. De kosten voor een laadpunt in de openbare ruimte zijn vooralsnog te hoog voor een rendabele business case (zie kader links). Hierdoor is van bijvoorbeeld een gemeente een investering nodig om laadpunten in de openbare ruimte te plaatsen. Deze investering bestaat onder andere uit de kosten voor de hardware, dienstverlening en aanbesteding- en proceskosten. 11
Bijlage II: Toelichting op mogelijkheden voor regionale samenwerking Stichting RIJK Stichting Regionaal Inkoopbureau IJmond en Kennemerland (RIJK) is een samenwerkingsorganisatie tussen een aantal gemeenten in Noord-Holland. Stichting RIJK is een onafhankelijke stichting met veertien deelnemende gemeenten (Beverwijk, Bloemendaal, Castricum, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Heemstede, Uitgeest, Wormerland en Zandvoort, Aalsmeer, Uithoorn, Diemen, Ouder-Amstel en Velsen). Het doel van de stichting is om financiële, kwalitatieve en procesmatige inkoopvoordelen voor haar leden te behalen. Daarnaast wordt inkoop als strategisch en tactisch instrument ingezet ter ondersteuning van de beleidsdoelstellingen van de gemeenten.
Bij samenwerking met de Stichting RIJK zal Uithoorn zelf de inhoudelijke expertise moeten inbrengen voor de inkoop van laadpunten. Daarnaast heeft de stichting geen eigen financiering. De voordelen van samenwerking met Stichting RIJK zijn met name gericht op de voordelen van gezamenlijke inkoop van dienstverlening en projectmanagement. Hiervoor dient er wel vanuit andere gemeenten een vergelijkbare vraag te zijn. Stichting RIJK kent een operationele organisatie waardoor een slagvaardige aanpak mogelijk is. Bij samenwerking met MRA Elektrisch wordt Uithoorn brengt MRA elektrisch de inhoudelijke expertise in. MRA heeft mede als doel om kennis in te brengen en is bezig een aanpak voor aanbesteding en inkoop van laadpunten te ontwikkelen. Ook hier geldt dat, indien meerdere gemeenten een vergelijkbare vraag stellen, er synergievoordelen kunnen ontstaan. Mogelijk risico is dat MRA Elektrisch een projectorganisatie is en dus niet is opgericht om deelgemeenten te faciliteren en ondersteunen. Indien het project alleen MRA-brede activiteiten mag ontwikkelen, is er ook een risico op vertraging.
MRA Elektrisch MRA Elektrisch is een projectorganisatie met als doel het stimuleren en faciliteren van de introductie van elektrisch vervoer in de Metropoolregio Amsterdam. Het project MRA Elektrisch beschikt (vooralsnog) niet over fondsen voor de financiering van oplaadpunten in de openbare ruimte. Wel is het één van de doelen om gezamenlijke synergie te behalen en gezamenlijk op zoek te gaan naar extra financiering. Een van de ideeën waar aan wordt gewerkt is het opzetten van een gezamenlijk investeringsfonds waarin naast publiek geld (van overheden en netbeheerders) ook bijdragen worden gevraagd van b.v. autoleveranciers (bijvoorbeeld als alternatief voor het nu vaak bij een auto geleverde thuislaadpunt).
Samengevat zijn er vanuit beide initiatieven op dit moment nog geen mogelijkheden voor Uithoorn om bij aan te sluiten. Het combineren van beide initiatieven biedt een mogelijke oplossingsrichting. Daarbij kan Stichting RIJK de inkoop verzorgen en MRA Elektrisch inhoudelijke kennis inbrengen. Om dit voor elkaar te krijgen is een actieve en initiërende rol van de gemeente Uithoorn nodig. De samenwerking met MRA Elektrisch of Stichting RIJK kan aansluiten op het gekozen beleid voor het creëren van aanvullende laadvoorzieningen in de openbare ruimte.
Wat bieden Stichting RIJK en MRA Elektrisch voor Uithoorn? Om oplaadpunten in de openbare ruimte te realiseren kan Uithoorn samenwerking zoeken op regionale schaal. Dit heeft als mogelijk voordeel: Lagere kosten voor laadpunten bij een gezamenlijke inkoop Lagere kosten voor dienstverlening bij clustering van meerdere gemeenten Synergievoordelen in de algemene kosten (zoals projectmanagement) 12
Bijlage III: Monitoring richtlijn ten behoeve van evaluatie Tijdens de uitvoering van is de projectleider EV verantwoordelijk voor het monitoren van de richtlijn. De projectleider EV verzamelt tenminste informatie op de volgende onderdelen.
3. Openbaar toegankelijke laadpunten Het gebruik van de drie openbare laadpunten van Stichting e-laad om te bepalen of de gemeente deze laadpunten wil handhaven; Het aantal extra laadpunten dat door de proactieve rol van de gemeente op (semi-)openbare locaties is gerealiseerd inclusief het gebruik van deze laadpunten om te bepalen of de gemeente hierop actief blijft inzetten.
Ontwikkeling elektrisch vervoer Het aantal e-rijders (onder de inwoners van Uithoorn), om te beoordelen of dit aansluit bij de prognose; De verwachte landelijke ontwikkeling van EV: hoe wordt eind 2014 verwacht dat EV tot 2020 verder ontwikkelt (in aantallen); Deze informatie kan worden gebruikt om een nieuwe prognose te maken voor de ontwikkeling van EV in Uithoorn.
Doelstelling richtlijn Het doel van de richtlijn is om binnen de beschikbare mogelijkheden van de gemeente Uithoorn het laden van elektrische auto’s te faciliteren. De richtlijn is effectief als inwoners van de gemeente Uithoorn niet worden belemmerd in het rijden van een elektrische auto. Dat betekent dat: Het aantal elektrische auto’s in Uithoorn gelijkwaardig is aan gemeenten met een vergelijkbare EV doelstelling; Het aantal elektrische auto’s niet significant minder is dan de prognose van 10 tot 20 elektrische auto’s in 2015.
Uitvoering van de richtlijn 1. E-rijders die laden op eigen terrein Het aantal e-rijders dat de elektrische auto laadt op eigen terrein. Deze groep e-rijders meldt zich doorgaans niet standaard bij de gemeente. Ze zijn zelfvoorzienend. Een actieve oproep aan deze e-rijders is nodig om een betrouwbare uitspraak over het aantal e-rijders dat laadt op eigen terrein te kunnen doen.
Overige Ervaringen van e-rijders met de richtlijn, bijvoorbeeld door een gerichte enquête onder de e-rijders in Uithoorn voorafgaand aan de evaluatie.
2. E-rijders die laden via een eigen huistaansluiting met een ‘kabel over de stoep’ Klachten en/of meldingen doordat er kabels over het trottoir liggen voor het laden van elektrische auto’s.
13
