05 | 06 opening night van john cassavetes regie ivo van hove
toneelgroep amsterdam + ntgent
broch_night_def.v3.indd 1
3/20/06 12:31:20 PM
rolverdeling op de achterzijde van
assistentie regie ietje visser
john cassavetes
assistentie scenografie ramón huijbrechts,
regie ivo van hove
marouscha levy (stage) casting adviezen hans kemna hoofd techniek & productie götz schwörer
dramaturgie
productieleiding edith den hamer
koen tachelet
technische directie en productie ntgent rudy de raeve
vertaling
(technisch directeur), patrick martens, marijn van raak
sam bogaerts / gerardjan rijnders
techniek reyer meeter (1e inspiciënt), joris mittelmeijer
scenografie & lichtontwerp jan versweyveld
(1e inspiciënt), bastiaan bus, eddy deschepper, dennis diels, arist richartz, jeroen van houtte, oliver houttekiet, jilles d’hulster, marijn vlaeminck, peter zwart
kostuumontwerp
kleedster simone oosterwal
an d’huys
kap & grime trea van drunen
geluidsontwerp
decor uitgevoerd door atelier ntgent
marc meulemans
o.l.v. freddy schoonackers
video-ontwerp erik lint
kostuums uitgevoerd door atelier toneelgroep amsterdam: farida bouhbouh, tineke tillema o.l.v. wim van vliet
camera
kap & grime uitgevoerd door atelier toneelgroep
Opening Night is de eerste samenwerking van Toneelgroep Amsterdam en NTGent.
hans bouma, judith hofland,
amsterdam: trea van drunen, roswitha evenwel,
In het seizoen 06/07 worden twee grootschalige voorstellingen geregisseerd door
menke visser
david verswijveren
Johan Simons (Oresteia) en Christoph Marthaler (Maeterlinck).
gent ntgent / schouwburg vr 24, za 25, zo 26 mrt (première) I festival exit (créteil,
rotterdam schouwburg di 9, wo 10 mei I amsterdam stadsschouwburg wo 18 t/m
frankrijk) vr 31 mrt, za 1 apr I amsterdam stadsschouwburg do 6 t/m za 8, ma 10 t/m wo
vr 19 *, za 20, zo 21, di 23 t/m za 27 mei
12 apr I gent ntgent / schouwburg vr 21 t/m zo 23, wo 26, do 27 * t/m za 29 apr, di 2 t/m za 6 mei
inleiding voorafgaand aan de voorstelling. wijzigingen voorbehouden. voor aanvangstijden en telefoonnummers: www.toneelgroepamsterdam.nl / www.ntgent.be
fotografie jan versweyveld, jasper zwartjes grafisch ontwerp jan versweyveld en studio jona druk ssp amsterdam
broch_night_def.v3.indd 2-3
3/20/06 12:31:22 PM
In Opening Night volgen we een theater
Opening Night biedt een unieke kijk in de
geslagen te worden. Ook al is het slaan
wel vat op de rol. Maar van een zegen wordt
gezelschap in de hectische periode voor
keuken van een theatergroep. Maar er is
‘maar’ theater, het voelt té echt. Wanneer
Nancy een vloek. Myrtle wordt steeds afhan
de première van een nieuw stuk, De Tweede
meer. Myrtle Gordon, de steractrice van de
Myrtle na de eerste try-out een jonge fan
kelijker van het dode meisje. Haar collega’s
Vrouw. Overdag repeteren de acteurs aan
groep, heeft een probleem. Ze heeft grote
een handtekening geeft en haar vervolgens
zien hoe ze tot de rand van de waanzin gaat.
een aantal moeilijke scènes. ’s Avonds zijn er
vragen over de rol die ze vertolkt, van een
voor haar ogen ziet verongelukken, lopen
Er rest Myrtle nog één ding: in een vlaag van
try-outs. Opening Night begint op de avond
ouder wordende vrouw die wanhopig pro
toneel en werkelijkheid door elkaar. Ze kan
overlevingsdrift vermoordt ze haar jongere
van een try-out en eindigt met de première,
beert haar jeugd vast te houden. Myrtle
de beelden van het ongeluk niet vergeten en
ik. Op het moment dat niemand nog gelooft
drie dagen later. Fragmenten uit De Tweede
zoekt naar een hoopvolle lezing van haar
het spelen van haar rol raakt verbonden met
dat ze zal spelen, beslist Myrtle om toch het
Vrouw worden afgewisseld met repetities,
rol. Bovendien vindt ze het moeilijk om door
de dood van Nancy, in wie ze veel van zich
toneel op te gaan. Samen met haar collega’s
discussies, conflicten en privé gesprekken
haar mannelijke tegenspeler Maurice – die in
zelf herkent. Steeds vaker brengt Myrtle haar
maakt ze van de première een succes.
tussen de personages.
werkelijkheid haar ex-man is – op het toneel
in verbeelding tot leven. Misschien krijgt ze zo
maatschappij en individu
individu wil het gevoel hebben vrij en uniek
geen echte aandacht of tijd is voor de crisis
vaardt Myrtle dat ze pas een individu is als
te zijn. In Opening Night is die samenleving
die Myrtle doormaakt. Ze ontwricht de theater
ze deel is van die samenleving, weliswaar
een groep acteurs, technici en het artistieke
familie door zich radicaal tegen de routine
omkaderd door routines en rituelen. Deze
Opening Night gaat over de spanning tussen
team: een theaterfamilie. De relaties in deze
af te zetten en alle toneelwetten te over
aanvaarding genereert ook nieuwe moge
een maatschappij en het individu. Een maat
theaterfamilie liggen vast, er is een duidelijk
schrijden. Zo denkt ze haar vrijheid en indi
lijkheden: het is een offer om een samen
schappij wil dat individuen zich in- en aan
omschreven functieprofiel, er zijn deadlines
vidualiteit te bevestigen, terwijl het enkel
leving in stand te houden.
passen in herkenbare functies: vader, moe
en er zijn verkochte kaartjes. Het is een
haar eenzaamheid vergroot. Uiteindelijk,
der, president, werkloze, acteur… Maar een
bureaucratisch georganiseerd leven, waar
tijdens het spelen van de première, aan
broch_night_def.v3.indd 4-5
3/20/06 12:31:24 PM
regisseur ivo van hove
over het huwelijk. Naast zijn werk bij Toneel
Theatre Workshop (première Nederlandse
mijn jeugd leren kennen. De speelstijl is
groep Amsterdam is Ivo van Hove ook gast
productie 22 juni in Holland Festival). Van
verrassend, en de manier van filmen is on
regisseur bij onder meer De Nederlandse
Hove maakte in 1997 bij het Zuidelijk Toneel
verwacht groezelig, realistisch. De thematiek
Ivo van Hove is sinds 2001 als regisseur en
Opera en diverse buitenlandse gezelschap
Faces van Cassavetes (Koppen). In 2005
van Cassavetes is intussen de mijne gewor
directeur aan Toneelgroep Amsterdam ver
pen. Hij ontving tal van prijzen in binnen- en
ensceneerde hij met een Duitse cast een
den: het draait steeds om mensen die relaties
bonden. De afgelopen seizoenen regisseer
buitenland, waaronder in 2005 vier OBIE
remake van deze voorstelling voor Theater
achter de rug hebben, nieuwe avonturen
de hij o.a. een succesvolle vierdelige cyclus
Awards voor Hedda Gabler van The New York
der Welt. Van Hove: ‘Ik heb Cassavetes in
aangaan en daarna weer samenkomen.’
scenograaf jan versweyveld
van het theater zélf het onderwerp. Bij het
Er is één deur naar buiten, maar de crisis
De Tweede Vrouw, die in Opening Night
maken van een nieuwe theaterproductie
waarin deze theaterfamilie zich bevindt
wordt gerepeteerd. Voor het publiek in de
woont een gezelschap als een hechte familie
moet binnen het gezelschap worden
zaal zijn zij onderdeel van het decor. Een
Jan Versweyveld ontwerpt scenografieën
in het theater, gefocust op elkaar en op de
opgelost, de buitenwereld biedt daarvoor
filmploeg op het toneel creëert een derde
voor toneel, opera en dans. Hij werkte met
première. Het is een gesloten wereld. Voor
geen oplossing. Op het podium van de
dimensie: het publiek kan via close-ups op
tal van internationale regisseurs.
Opening Night hebben we een studioruimte
schouwburg staat een tribune waarop
videoschermen als het ware in de huid van
Versweyveld: ‘In Opening Night is de wereld
gecreëerd, die deze wereld symboliseert.
publiek zit dat kijkt naar de voorstelling
de personages kruipen.’
broch_night_def.v3.indd 6-7
3/20/06 12:31:27 PM
op zoek naar john cassavetes een avond rond leven en werk van een onafhankelijke filmer met ray carney en ivo van hove Hoewel de films van Cassavettes nu maar zelden worden vertoond, blijft zijn invloed op filmers, theatermakers en muzikanten nog steeds groot. Raymond Carney, pro fessor Film and American Studies aan de Universiteit van Boston, schreef meer dan tien boeken over het leven en werk van Cassavetes. De auteur van Cassavetes on Cassavetes, spreekt over de betekenis van deze onafhankelijke filmer, toen en nu. ma 22 mei 06, 20:15 stadsschouwburg amsterdam reserveren aanbevolen t: (020) 624 23 11
Opening Night. Ook al lag de artistieke be
ouder wordende toneelactrice. Het thema
je bent: succesvol of niet, geloofwaardig
stemming van Cassavetes in de onafhan-
was belangrijk voor Cassavetes. Heel wat
of niet, hip of ouderwets. Cassavetes was
kelijke film, toch verwees hij altijd naar het
vrouwelijke personages uit zijn films worste
gefascineerd door het verscheurende gevecht
theater als een utopische plek. Voor hem
len met het besef van de eindigheid van
dat acteurs moeten voeren tussen hoe ze
De Amerikaanse cineast John Cassavetes
was het theater de enige echte vrijplaats
hun jeugdige energie en fysieke aantrek
zichzelf zien en hoe anderen hen zien. Hij
(1929 - 1989) kende de wereld van het thea
voor de acteur om zich ongehinderd te kun
kingskracht.
wist uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om
ter van binnenuit. Cassavetes, opgeleid als
nen uitdrukken, een plek die nog niet besmet
In Opening Night verbindt Cassavetes die
in contact te blijven met wie je echt bent,
acteur, speelde in allerlei theatergezelschap
was door het artistieke conservatisme en de
thematiek voor het eerst met zijn leefwereld,
los van wie je voor anderen bent. Bovendien
pen en financierde zijn eerste film Shadows
commerciële belangen van het filmstudio
die van film en theater. Dat is niet toevallig.
waren Cassavetes en Rowlands tegen het
(1958) met het geven van acteerlessen.
systeem.
Acteurs zijn bij uitstek mensen die zich be
midden van de jaren zeventig zelf de vijftig
wust zijn van hoe ze door anderen worden
genaderd en was het ouder worden een
john cassavetes en opening night
Op de toneelschool ontmoette hij zijn latere vrouw en muze Gena Rowlands. Zij vertolkte
Cassavetes maakte Opening Night in 1977,
‘gezien’, zowel op het toneel als erbuiten.
concreet gegeven voor hen. Dit maakt van
memorabele rollen in zijn films, waaronder
maar liep al in de jaren zestig rond met het
Als acteur speel je niet alleen iemand anders,
Opening Night een van de meest persoon
A woman under the influence, Gloria en
plan voor een ‘backstage’ film over een
het zijn ook anderen die bepalen wie of wat
lijke films van Cassavetes.
broch_night_def.v3.indd 8-9
3/20/06 12:31:30 PM
drie vrouwen in één vrouw
belichamen die moet leren aanvaarden dat
naadlozer lijkt die rol op haar eigen leven te
tegenover de eindigheid van het leven,
ouder worden samenhangt met afscheid
passen. Maar in plaats van een inspiratie
Nancy, Myrtle en Sarah. Nancy en Sarah
nemen van schoonheid, kracht en verleide
wordt Nancy steeds meer een vlucht, een
zijn als twee spiegelbeelden van Myrtle.
‘De Tweede Vrouw gaat over de groeiende
lijkheid. Hiermee komt Myrtle lijnrecht tegen
gevaarlijke flirt met haar eigen verbeelding.
Via het gevecht met de herinnering aan het
machteloosheid van de vrouw die ik speel,
over Sarah te staan, de oudere schrijfster
Nancy is een geest, een fantoom. Myrtle kan
verleden en de angst voor de toekomst,
naarmate ze ouder wordt. Op een bepaald
van De Tweede Vrouw. Ze voelt zich mis
Nancy wel oproepen, maar het meisje kan
komt Myrtle uiteindelijk dichter bij zichzelf.
punt in haar leven sterft haar jeugd, en de
bruikt door Sarah en verwijt haar dat ze in
niet leven in de plaats van Myrtle. De actrice
Opening Night is geen verheerlijking van de
tweede vrouw neemt het dan over,’ zegt
het personage Virginia haar eigen angsten
moet zelf het toneel op. Hoezeer Myrtle zich
glamour of het escapisme van het theater,
steractrice Myrtle Gordon over haar persona
voor aftakeling en dood probeert te bezwe
ook tegen haar rol verzet, het is in de huid
het is een ode aan de scheppingskracht die
ge. In het stuk speelt ze Virginia, een vrouw
ren. Aan de andere kant staat Nancy, de
van haar personage dat ze dit gevecht moet
altijd compromisloos, pijnlijk, reëel én per
van middelbare leeftijd. Iedereen van het
jonge fan van Myrtle die na een try-out voor
voeren.
soonlijk is.
theatergezelschap vindt het een prachtig stuk
de ogen van Myrtle verongelukt. De actrice
en beschouwt Myrtle als dé geknipte actrice
herkent in het meisje de jongere versie van
Met Opening Night heeft Cassavetes een
voor de rol, maar zelf heeft ze grote moeite
zichzelf, ze is de levende herinnering aan
complex portret geschilderd van drie vrouw
biografieën van de acteurs staan op:
om Virginia tot leven te brengen. Wat ze mist
Myrtle’s eigen jeugd. Hoe meer Myrtle zich
en, die uiteindelijk één vrouw zijn, of beter:
www.toneelgroepamsterdam.nl en
in het stuk is ‘hoop’. Ze wil geen vrouw
verzet tegen de rol die ze speelt, des te
drie mogelijke houdingen van een vrouw
www.ntgent.be
Manny: De reden dat ik van jullie houd, van mijn werk, en van het stuk, is omdat wij niet zomaar wat acteurs, regisseurs, schrijvers zijn. Wij zijn de uitverkorenen, wij worden betaald voor dat wat wij het liefste doen. Wij drukken onszelf uit, en die pijn is echt, die is niet synthetisch. Pijn hoort bij het leven – voor ieder van ons.
broch_night_def.v3.indd 10-11
3/20/06 12:31:32 PM
toneelgroep amsterdam, thuis in stadsschouwburg amsterdam
05 06
06 07
kruistochten theatermarathon over het burgerlijk leven
hedda gabler een teken des tijds
van alan ayckbourn regie ivo van hove
15 aug t/m 14 okt 06
t/m 16 apr 06
intra-muros première muziektheater voor strijkkwartet, acteur en actrice
van ingmar bergman regie ivo van hove
van peter verhelst
10 nov t/m 23 dec 06
compositie & regie eric sleíchim
van hendrik ibsen regie ivo van hove
selectie topstukken 05/06 coproductie holland festival
scènes uit een huwelijk de puinhopen van een bijna ideaal huwelijk
het temmen van de feeks liefde tussen beul en slachtoffer
coproductie muziektheater transparant,
oresteia première
concertgebouw brugge
van aeschylos regie johan simons
12 jan t/m 8 mei 07
coproductie ntgent 18 nov 06 t/m 20 jan 07
van william shakespeare regie ivo van hove
madame de sade première de opstand van een vrouw
22 t/m 29 aug 06
van yukio mishima regie krzysztof warlikowski
don carlos schreeuw om een betere wereld
t/m 22 apr 06
van friedrich schiller regie theu boermans coproductie de theatercompagnie
maeterlinck (werktitel) première van maurice maeterlinck
tamtam drie weken toneelgroep amsterdam in de stadschouwburg amsterdam
regie christoph marthaler coproductie ntgent 8 mrt t/m 29 apr 07
23 nov t/m 10 dec 06
rouw siert electra ondergang van een aloude dynastie
opening night première spelen om te leven
13 t/m 22 sep 06
van john cassavetes regie ivo van hove
selectie topstukken 06/07
coproductie ntgent
hemel boven berlijn première een golf van liefde
24 mrt (24, 25 mrt try-out),
van wim wenders / peter handke
6 dec 06 t/m 7 apr 07
(7 apr première NL) t/m 27 mei 06
regie ola mafaalani
van eugene o’neill regie ivo van hove coproductie toneelschuur haarlem
tragedie première honden plegen geen zelfmoord van & regie gerardjan rijnders 15 mrt t/m 14 apr 07
romeinse tragedies première coriolanus, julius caesar, antonius & cleopatra van william shakespeare
repertory theatre, boston
echt iets om naar toe te leven een morfine sprookje
2 okt t/m 9 nov 06
idee arjan ederveen
in holland festival
van hendrik ibsen regie ivo van hove
regie gerardjan rijnders
jun 07
in holland festival
6 jan t/m 8 feb 07
coproductie american
hedda gabler première een teken des tijds
regie ivo van hove
21 jun (try-out) (22 jun première) t/m 24 jun 06
ensemble toneelgroep amsterdam joop admiraal, barry atsma, kitty courbois, jacob derwig,
Meer weten over Toneelgroep Amsterdam of de nieuwsbrief ontvangen?
roeland fernhout, renée fokker, fred goessens, janni goslinga, marieke heebink, fedja van huêt,
Een workshop of cursus volgen bij een voorstelling? www.toneelgroepamsterdam.nl
hans kesting, hugo koolschijn, chris nietvelt, hadewych minis, frieda pittoors, alwin pulinckx,
of info@toneelgroepamsterdam.nl, prinsengracht 437, 1016 hm amsterdam,
halina reijn, eelco smits, karina smulders, gunilla verbeke, leon voorberg, benjamin de wit
t: (020) 531 84 84, f: (020) 531 84 85
broch_night_def.v3.indd 12-13
3/20/06 12:31:34 PM
de lente van het ntgent 05 06 opening night première spelen om te leven
chemisch insect
diplodocus deks
regie peter verhelst
van tom lanoye
brandhaarden utopia revisited
van john cassavetes
beeld peter verhelst / dirk braeckman
regie domien van der meiren
13 mei 06 in stadsschouwburg
regie ivo van hove
2 t/m 13 mei in ntgent / minnemeers
15 t/m 24 jul 06 op locatie in gent
amsterdam
ook in ename en brussel
24, 25 mrt (26 mrt première B) t/m 27 mei 06 coproductie toneelgroep amsterdam
robinson crusoe, de vrouw en de neger
coproductie kvs
martens
naar foe van j.m. coetzee
sentimenti
van bart meuleman / koen de sutter
regie johan simons
naar milch und kohle van ralf rothmann
8 t/m 15 apr, 18 t/m 21 mei 06
25 t/m 27 mei 06 in ntgent / schouwburg
muziek giuseppi verdi
in ntgent / schouwburg
ook in münchen, amsterdam, rotterdam,
regie johan simons / paul koek
ook in kortrijk en brussel
luxemburg en leuven
2 t/m 4 jun in holland festival
coproductie theaterantigone
productie ntgent en münchner
ik wil dat jij een beer wordt
kammerspiele, coproductie grand
platform
théâtre de la ville de luxembourg
naar michel houellebecq
naar een prentenboek van janosch
regie johan simons
te gast bij ntgent
12 mei 06 stadsschouwburg amsterdam
toneelgroep oostpool brel 2
regie sanne van rijn
gen
12 t/m 22 apr 06 in ntgent / minnemeers
naar elementaire deeltjes
ook in brussel, leuven, hasselt, den bosch,
van michel houellebecq
de asielzoeker
mathilde speelt oom wanja
haarlem, maastricht, eindhoven, kortrijk
regie johan simons
naar arnon grunberg
’t arsenaal hoe ver is het van hier
en roeselare
13, 14 mei 06 in de plantentuin,
regie johan simons
troubleyn de keizer van het verlies,
universiteit van gent
14 mei 06 stadsschouwburg amsterdam
de koning van het plagiaat
15, 16 jun 06 hessiches staatstheater
zuidelijk toneel 4.48 psychose,
wiesbaden
de nacht zingt zijn eigen lied
de residentie van de queeste go east
ensemble ntgent elsie de brauw, sanne den hartogh, wine dierickx, els dottermans, aus
ntgent
greidanus jr., katja herbers, servé hermans, wim opbrouck, maartje remmers, betty schuurman,
www.ntgent.be,
[email protected], st-baafsplein 17, 9000 gent,
kristof van boven, sanne van rijn, steven van watermeulen, peter verhelst
t: (09) 225 12 02, f: (09) 269 35 43
broch_night_def.v3.indd 14-15
3/20/06 12:31:34 PM
opening night elsie de brauw
myrtle, speelt de rol van virginia in het toneelstuk de tweede vrouw, ex-vrouw van maurice
jacob derwig
maurice, tegenspeler van myrtle, speelt in de tweede vrouw de rol van marty, ex-man van myrtle
oscar van rompay
gus, speelt in de tweede vrouw de rol van tony, de eerste man van virginia
lien de graeve
lena, vrouw van tony in de tweede vrouw
fedja van huêt
manny, regisseur van het gezelschap, is getrouwd met dorothee
katja herbers
dorothee, vrouw van regisseur manny, was ooit actrice
johan van assche / han kerckhoffs thomas ryckewaert
david, producent van het theater gezelschap leo, toneelmeester, organiseert het verloop van de voorstelling
sanne den hartogh chris nietvelt hadewych minis
broch_night_def.v3.indd 16
kelly, kleeder van myrtle sarah, schrijfster van de tweede vrouw nancy, fan van myrtle
3/20/06 12:31:36 PM
