OPEN HARTIG MAGAZINE SPORT EN FITNESS VOOR HARTPATIËNTEN JAARGANG 33 - NR. 1 LENTE 2015

OPEN ❤HARTIG JAARGANG 33 - NR. 1

MAGAZINE SPORT EN FITNESS VOOR HARTPATIËNTEN

❤

LENTE 2015

H A R T- A K T I E F I S E E N S T I C H T I N G I N B E W E G I N G

❤

H A R T- A K T I E F R E G I O : H A A G L A N D E N E . O .

❤

W W W. H A R T A K T I E F. N L

HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG

-ColofonJaargang 33 - nr. 01 – lente 2015 Stichting Hart Aktief Postbus 1153, 2280 CD Rijswijk Tel: 070-393 41 77 E-mail: [email protected] Voorzitter: Dick Koning

Sportlocaties Hart-Aktief Hieronder treft u de lijst aan met managers en aanspreekpunten op de sportlocaties. Voor info: Kantoor Hart-Aktief 070-393 41 77 Dag

Openhartig Eindredactie: Harro Roos Coverfoto met dank aan De Keukenhof Advertenties: HADEX - Niekerk Tel: 0594-50 78 09 Opmaak: Landes Uitgevers - Drachten Druk: Scholma Druk - Bedum De volgende uitgave van OpenHartig verschijnt juni 2015 Voor informatie over toezending van OpenHartig kunt u contact opnemen via: [email protected] Kopij en tips voor de redactie graag mailen naar [email protected]. Inleverdatum kopij volgende nummer: 15 mei 2015

Tijden

Zaalmanager/Aanspreekpunt

Telefoon:

Zaalsportlocatie Sporthal de Fluit - Fluitpolderplein 1 -Leidschendam Maandag: 14.45 - 15.45 Dhr. F.Teunissen 070-327 82 60 Zaalsportlocatie Sporthal Loosduinen - Groen van Prinstererlaan 276 - Den Haag Donderdag: 16.30 - 17.30 Mw. C.A.J.Wortman-Muller 070-329 51 21 Locatie Fitness HagaZiekenhuis - Leyweg 275- Den Haag Maandag: 17.15 - 19.15 Dhr. F. Scholtes Dinsdag: 17.15 - 19.15 Dhr. F. Scholtes Donderdag: 17.15 - 19.15 Mw. G. Rathgeb Vrijdag: 17.15 - 18.15

06-199 783 43 06-199 783 43 06-131 929 86

Maandelijkse tarieven voor het sporten bij Hart-Aktief Zaalsport €22,50 per maand. Inschrijfgeld eenmalig €10,00 Fitness €27,50 per maand. Inschrijfgeld eenmalig €10,00

Inhoudsopgave: Colofon en Sportlocaties. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 3 Van het bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 4 Reanimatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 5 Ooievaarspas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 5 André van den Hoogenband . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 7 & 8 Van de Hartstichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 8 Patiënt nog geen consument . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 9 & 10 Deelnemersbijdrage: Elly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 10 Nieuw onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 11 Bewegen en het NISB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 13 & 14 HAGA

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 15

Column . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 17 Mediterraan eten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 19 Dotteren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 21 Bewegen en Zenuwstelsels. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 23 Korte berichten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 25 Stichting Hart Aktief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .pag. 26

❤ 3

Van het bestuur Toen ik vanochtend op mijn kantoor kwam, werd ik meteen getrakteerd op een fraaie straal zonlicht die door het raam piepte en mijn bureau verlichtte. Heerlijk, het is weer lente. Natuurlijk: de winter is mooi en we mogen in Nederland trots zijn op onze vier seizoenen maar ik ben altijd weer blij als de ijskristallen plaatsgemaakt hebben voor dauwdruppels die glinsteren in de vroege ochtendzon. De feestdagen en de ergste kou zijn dan achter de rug en we kunnen er weer met volle energie tegenaan. En ik heb er zin in! De afgelopen maanden hebben de activiteiten van Hart Aktief natuurlijk full swing doorgedraaid. We mochten in die periode ook weer wat nieuwe deelnemers begroeten. Daar zijn we natuurlijk blij mee maar we hebben nog steeds wat ruimte voor nieuwe mensen. Dus blijf Hart Aktief promoten, bijvoorbeeld door folders bij je huisarts neer te leggen. Laat het me weten en ik zorg dat je de folders krijgt. Bij voorbaat mijn dank. In ieder geval wens ik de nieuwe deelnemers veel aangename uren fitness bij Hart Aktief. Zo langzamerhand nadert de nieuwbouw van het HagaZiekenhuis zijn voltooiing. Jullie weten dat ook de afdeling Fysiotherapie naar het nieuwe deel

verhuist. Helemaal duidelijk wanneer die actie plaats gaat vinden, is het nog niet. Op dit moment kunnen we dus alleen zeggen dat de oplevering van de nieuwbouw in april is. Jullie horen natuurlijk zo snel mogelijk van mij wanneer dat allemaal echt gaat gebeuren. We zullen dat ook via onze website laten weten. De aangekondigde opknapbeurt van hartaktief.nl is begonnen. Vooralsnog is de website alleen geactualiseerd maar er

komt een volledige gedaantewisseling aan. De site heeft de afgelopen jaren een smeulend bestaan geleid en daar willen we dolgraag een einde aanmaken. We mikken op een toegankelijke site met alle noodzakelijke informatie onder handbereik en een helder beeld op het laatste nieuws. Ook hier geldt: hebben jullie tips, stuur dan even een mailtje naar [email protected]. Misschien vinden jullie het leuk om je partner een keer mee te nemen naar de activiteit. Dat kan, laat het me maar even weten. Als het in de smaak valt, kan hij of zij zich natuurlijk altijd als nieuwe deelnemer bij me aanmelden. Jullie weten ongetwijfeld dat we ons zeker niet alleen op hartpatiënten richten. Iedereen die baat heeft bij onze trainingssessies, dus ook iemand die uitsluitend zijn conditie wil opvijzelen, is van harte welkom. Veel sporten fitnessplezier deze lente! Dick Koning, Voorzitter Stichting Hart Aktief

❤ 4


Kwaliteit van leven na reanimatie vaak goed Mensen die buiten het ziekenhuis gereanimeerd zijn en die de hartstilstand overleven, hebben een jaar daarna heel vaak een goede kwaliteit van leven.

Dat is te lezen in het nieuwe boek ‘Harten vaatziekten in Nederland 2014’ van de Hartstichting en blijkt uit het ‘ALASCA-onderzoek’ in Limburg en Noord Brabant. In Nederland leven 1 miljoen mensen met een hart- of vaatziekte. In Nederland krijgen jaarlijks zo’n 16.000 mensen een hartstilstand buiten het ziekenhuis en daarvan wordt 50 % gereanimeerd. Mensen die de aanval overleven hebben uitzicht op een heel goede kwaliteit van leven. Binnen de ALASCA studie (Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest) die plaatsvond tussen 2007 en

2011, moesten patiënten 2 weken, 3 maanden en 1 jaar na de hartstilstand vragenlijsten invullen. Patiënten gaven aan na een jaar na de hartstilstand nog wel in meerdere of mindere mate last te hebben van vermoeidheid, emotionele problemen en daarmee samenhangende stress, maar ze vonden hun kwaliteit van leven over het algemeen heel goed. Vooral in de dagelijkse activiteiten of in participatie in de samenleving merkten ze dat hun situatie vóór en na de hartstilstand vergelijkbaar was gebleven. Bovendien is 3/4 van alle patiënten na een jaar weer ‘gewoon aan het werk’. De gevonden cijfers zijn vergelijkbaar met internationale studies op dit vlak. De Hartstichting werkt eraan dat het in héél Nederland mogelijk is dat omstanders binnen 6 minuten kunnen gaan reanimeren, dus voordat professionele

hulpverleners ter plaatse zijn. Ze doen dat niet alleen door op alle mogelijke manieren het belang van het volgen van reanimatiecursussen door de broodnodige vrijwilligers te onderstrepen, maar ook door eenvoudige en snelle bereikbaarheid van AED’s te stimuleren. De overlevingskans hangt namelijk direct samen met reanimatie door omstanders en de inzet van een AED, bij voorkeur binnen die 6 minuten. Professionele zorg door het ambulancepersoneel en de behandelingen in het ziekenhuis zoals een koelingsprotocol en een dottertherapie, dragen bij aan de overlevingskans. Bron Hartstichting

De Ooievaarspas mogelijk bij Stichting Hart-Aktief Hart-Aktief heeft erkenning gekregen van de gemeenten Den Haag, Rijswijk en Leidschendam-Voorburg om mensen met een smalle beurs in de gelegenheid te stellen door middel van de ‘Ooievaarspas’ te werken aan zijn of haar conditie. Wij zijn hier erg blij mee en zullen alles in het werk stellen om dit proces voor iedereen toegankelijk te maken. Met deze tegemoetkoming mag er geen belemmering meer zijn voor de hartpatiënt om de conditie te verbeteren en aan het sporten deel te nemen. Hier zijn wij ook een grote voorstander van zijn. Met de Ooievaarspas krijgt u een maximale korting van € 12,50 op het tarief van de sportactiviteiten bij Hart-Aktief; de deelnemer zelf is verantwoordelijk voor de periodieke registratie van zijn/haar pas op de sportlocaties tijdens vooraf vastgestelde data.

Wilt u ook een Ooievaarspas? • U kunt kijken of u in aanmerking komt voor de Ooievaarspas op www.denhaagopmaat.nl/ooievaarspas en daar tevens uw aanvraag indienen. • De levertijd van de Ooievaarspas is maximaal acht weken. • De Ooievaarspas is persoonlijk en moet daarom worden voorzien van uw pasfoto en handtekening. Let op: een pas zonder foto of met een loszittende foto is ongeldig. • Voor deze aanbiedingen geldt de maximum korting van €12,50. U kunt dit navragen bij de aanbieder.

• Alle prijzen en aanbiedingen zijn onder voorbehoud. Tussentijdse aanpassingen zijn mogelijk. • U kunt de Ooievaarspas niet gebruiken in combinatie met andere kortingen. Voor meer informatie: Hart-Aktief. Postbus 1153 2280 CD Rijswijk Tel: 070-393 41 77 E-mail: [email protected] Of bij het zorgloket in uw woonplaats.


❤ 5

André van den Hoogenband: ik zou Hart Aktief niet willen missen André traint nu ruim vijf jaar bij Hart Aktief. Hij is bijna zeventig. Toen hij op zijn 61ste met vervroegd pensioen ging, kreeg hij hartproblemen. ‘Het zit in de familie’, zegt hij, ‘we hebben er allemaal last van.’ Op doktersadvies is hij gaan sporten en de laatste jaren gaat het goed met André. Hij oogt vrolijk en ontbloot regelmatig zijn tanden in een parelende, aanstekelijke lach. Op de vraag of hij Pieter kent, de Van den Hoogenband die naar Olympisch goud zwom, zegt hij achteloos: ‘Nee, kennen niet, maar hij is ergens in de verte wel familie.’

‘Ik heb nu bijna 9 jaar een pacemaker’, vertelt André. Sindsdien gaat het beter met hem. Op aanraden van zijn dokter is hij meer gaan bewegen, zo kwam hij bij Hart Aktief terecht. In het begin vond hij dat best lastig. ‘Je staat opeens tussen allerlei vreemde mensen’, zegt hij. Maar het wende snel, zeker toen hij ook nog eens een oud-collega tegenkwam en nu voelt hij zich als een vis in het water in de sportzaal van het HagaZiekenhuis. André traint daar elke dinsdagavond in de tweede groep. En hij heeft het nog steeds naar zijn zin. Echt zwaar zijn de trainingen volgens André niet. ‘In het begin denk je als je iets voelt wel meteen aan je hart, maar die angst verdwijnt. Echt te pittig is het niet. Als je maar goed op je eigen lichaam let en uitsluitend doet wat je aan kan. Is het voor jou te heftig dan doe je even niet mee.’ Echt problemen tijdens de trainingen heeft hij niet gehad. Integendeel, hij heeft het naar zijn zin en denkt voorlopig niet aan stoppen. ‘Nee, zeker niet,’ zegt hij. ‘Bovendien is het gezellig’, zo benadrukt André. ‘Je ontmoet andere mensen en je vergeet daardoor dat je hartproblemen hebt. We lachen heel wat af en laten iedereen in zijn waarde. Dat is belangrijk. Ik zou het niet willen missen. Zolang mijn gezondheid het toelaat, blijf ik het doen.’ Aan zijn hartproblemen denkt hij sowieso maar liever niet, al heeft hij er soms nog wel wat last van. ‘Anders kan je jezelf wel opsluiten!’ lacht hij. ‘Dus gewoon doorgaan en genieten van het leven.’ Tot zijn pensionering werkte hij als postbode bij de toenmalige PTT. ‘Veel sjouwwerk en aardig zwaar voor

je rug. Daarom heb ik de laatste tien jaar alleen nog op kantoor gezeten, aangetekende stukken en zo. Wel altijd met plezier gewerkt.’ Naast het dikke uur bij Hart Aktief doet André niet heel veel aan sport. ‘In het begin wandelde ik heel veel, soms uren achter elkaar, maar toen dacht ik: wat schiet ik hiermee op? Natuurlijk doe ik thuis wel klusjes. Stofzuigen, bood-

schappen, dat werk.’ Toch heeft hij nog wel een andere passie, hij is twee avonden per week bezig bij zijn operettevereniging. Hij zit in het bestuur maar staat ook aan de bar of doet andere klusjes. Hij doet dat al dertig jaar, het is duidelijk zijn lust en zijn leven. Destijds begon hij als bas-bariton in het koor, daarna heeft hij wat solo-rollen gezongen en nu is hij weer terug in het


>

❤ 7

> koor. De optredens waren vroeger in het Congresgebouw maar sinds vier jaar zijn ze uitgeweken naar de Rijswijkse schouwburg. Op dit moment studeert het gezelschap Die Lustige Witwe in van Franz Lehar. Een pittige klus. ‘Alle voorstellingen moeten perfect zijn en dat zijn ze ook.’ Een aantal reizen heeft indruk op hem gemaakt. Zo zijn er optredens geweest in Malta en Polen. ‘De armoede in dat land’, zegt hij bij de herinnering aan het voormalige Oostblokland. ‘De mensen waren zo dankbaar toen we daar kwamen. Ze stonden te huilen langs de kant.’ Aan het slot van het interview tikte André me nog even op mijn schouder. ‘Ik wil graag nog even Frans Scholten bedanken en alle andere vrijwilligers van Hart Aktief. Ze doen veel werk. Zo belt Frans mensen die een tijdje niet geweest zijn, altijd even op om te vragen of er iets aan de hand is. Ja, een bedankje is zeker op zijn plaats.’ Harro

Nieuwe behandeling herseninfarct zorgt voor beter herstel Patiënten met een ernstig herseninfarct herstellen beter en sneller als je het afgesloten bloedvat snel weer openmaakt met een katheter. Ze hebben minder hersenschade, minder neurologische klachten en functioneren beter in het dagelijks leven. Aan het onderzoek naar een nieuwe manier om stolsels te verwijderen deden 19 ziekenhuizen mee en het werd gecoördineerd door het Erasmus MC, AMC en Maastricht UMC+ . Het onderzoek werd medegefinancierd door de Hartstichting. Een herseninfarct heeft vaak ernstige gevolgen, zoals spraakstoornissen en verlamming. Zonder acute behandeling raakt bijna de helft van alle patiënten gehandicapt. Tot nu toe krijgt iemand met een infarct standaard via de arm een middel ingespoten dat stolsels oplost. Dit werkt slechts bij 1 op de 10 patiënten. Daarom onderzochten de behandelaars een nieuwe en betere manier om het bloedvat snel, veilig en effectief te openen. Men kwam uit op ‘dotteren voor de hersenen’. Bij de nieuwe methode wordt via een prik in de lies een dunne katheter in een bloedvat gebracht. Deze katheter wordt opgeschoven tot in de afgesloten slagader in de hersenen. Vervolgens wordt

❤ 8


het stolsel via de katheter verwijderd. Het onderzoek toont aan dat patiënten die deze nieuwe behandeling ondergaan niet alleen beter en sneller herstellen dan patiënten die de behandeling niet krijgen, maar bovendien zagen de artsen na de nieuwe behandelingsmethode ook minder hersenschade op de hersenscans. Patiënten hadden duidelijk minder problemen met bijvoorbeeld lopen, aankleden en dagelijkse activiteiten.

Dit onderzoek kan grote en positieve gevolgen hebben voor de behandeling van patiënten met een acuut herseninfarct. Per jaar komen ongeveer 2000 patiënten in Nederland in aanmerking voor deze nieuwe behandeling. Een groot aantal patiënten kan op deze manier een leven met ernstige beperkingen worden bespaard. Bron: Hart en Vaatgroep en de Hartstichting

Een patiënt is nog geen consument Het Nivel (Nederlands instituut onderzoek gezondheidszorg) zocht door middel van interviews met patiënten in drie ziekenhuizen naar de redenen van de keuze van die patiënten voor het ene of het andere ziekenhuis. De resultaten werden begin dit jaar in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde gepubliceerd. De vraag was: waarom kiezen weinig patiënten actief voor het ‘beste’ ziekenhuis? Ze gaan gewoon naar een ziekenhuis in de buurt. Dat zet veel vraagtekens bij het huidige marktdenken in de zorg.

Van die geïnterviewde patiënten koos 70 % passief voor een ziekenhuis: ze gingen naar het ziekenhuis waar de huisarts naar doorverwees, of naar dat wat dicht bij huis was. Ze zochten ook niet naar kwaliteitsinformatie over dat ziekenhuis. De overige patiënten (30 %) deden dit wel, maar vaak met mate. De resultaten van deze research hebben consequenties voor ons huidige zorgsysteem ‘Het idee van de actief kiezende patiënt komt voort uit het marktdenken. Uit ons onderzoek blijkt dat die principes niet passen in de zorg. Dus is het de vraag of keuzevrijheid kan werken als instrument om de zorg te verbeteren,’ zegt onderzoekster Jany Rademakers. ‘Dit interessante onderzoek toont aan dat patiënten zich nauwelijks als kritische consument gedragen’, schrijven ook AMCdirecteur Marcel Levi en VUmc-directeur Wouter Bos in een commentaar. Wat rest is volgens de ziekenhuisbestuurders een mechanisme: de neiging van specialisten en ziekenhuizen om complexe zorg te concentreren. ‘Het aanbod is dan bepalend voor de beschikbare keuzes, niet de regisserende verzekeraar of de kiezende patiënt’, aldus Bos en Levi. Vraag van het onderzoek: Waarom komt het keuzegedrag van patiënten niet overeen met de hervormingen in het nieuwe zorgstelsel van de beleidsmakers. De antwoorden komen uit veel interviews met patiënten over hun keuze In Nederland wordt van patiënten verwacht dat zij ‘actief’ een zorgaanbieder kiezen, dat zij informatie over de kwali-

teit van zorgverleners inwinnen en daarna het beste ziekenhuis uitkiezen. Zo zullen zorgaanbieders op kwaliteit gaan concurreren, waardoor die omhoog gaat, is de veronderstelling van het ‘marktdenken’. In de praktijk kiezen patiënten niet actief, maar gaan ze naar de zorgverlener die voor de hand ligt: het dichtstbijzijnde ziekenhuis of degene bij wie ze vaker geweest zijn. Verder beïnvloedt het verloop van de ziekte het proces, waarbij diagnostiek en behandeling elkaar afwisselen zonder dat er een moment is waarop een

keuze gemaakt kan worden. Daarnaast maakt iedereen de keuze op een andere manier. Jongeren, hoger opgeleiden en patiënten met veel alternatieven in de buurt zijn eerder geneigd actief te kiezen dan anderen. Om verschillende inzichten te krijgen werden interviews gehouden bij poliklinische patiënten van 3 ziekenhuizen op meerdere afdelingen (Interne Geneeskunde en Heelkunde). Patiënten werd in de wachtkamer gevraagd of zij wilden deelnemen. Nadat de patiënten schriftelijk toestemming hadden gegeven, vroeg de interviewer o.a. waarom zij specifiek naar dit ziekenhuis gegaan waren.

Waarom kiest men voor ‘het standaardziekenhuis’? Het hing van veel factoren af of patiënten naar het standaardziekenhuis gingen of een actieve keuze maakten. Patiënten kiezen niet actief, bijvoorbeeld omdat ze later alsnog van ziekenhuis zouden kunnen wisselen, snel tevreden zijn, het niet normaal vinden om actief te kiezen of omdat ze er vertrouwen in hebben dat hun huisarts of specialist het juiste ziekenhuis voor hen uitzoekt. Ze waren ook tevreden met het standaardziekenhuis, omdat dit vast een goed ziekenhuis was, het een UMC was, er een korte wachttijd was, het ziekenhuis intiem of Nederlands was. De rijdende trein Anderen waren van mening dat het belangrijk is om de beste zorg te krijgen en dat er best wel kwaliteitsverschillen tussen ziekenhuizen bestaan. Zij noemden situaties waardoor ze kritisch over ziekenhuizen of specialisten waren geworden en die aanleiding gaven tot het maken van actieve keuzes. Ze wilden bijvoorbeeld een second opinion of hadden slechte ervaringen met het standaardziekenhuis. Soms waren alternatieven beperkt. Er waren weinig ziekenhuizen in de buurt en patiënten, vooral degenen zonder eigen vervoer, hadden geen tijd om te reizen. In andere gevallen konden patiënten slechts bij een paar ziekenhuizen terecht. Bovendien gaven patiënten aan dat er tijdens hun ziekteproces geen moment was geweest waarop ze een ziekenhuis konden kiezen. Metaforisch gesproken kwamen ze in ‘een rijdende trein’ terecht en was het lastig of onlogisch om hier uit te stappen.


❤ 9

Het marktdenken, waar het zorgstelsel op gebaseerd is, gaat ervan uit dat patiënten een ziekenhuis kiezen. Maar slechts een paar patiënten maakten een actieve keuze en er is vaak geen sprake van een duidelijk keuzemoment. Maar alle patiënten hechten waarde aan de mogelijkheid om te kunnen kiezen.

Patiënten gaven aan dat bepaalde situaties zich duidelijk leenden voor een actieve keuze zoals het moment waarop bleek dat een operatie nodig was, bij veranderingen in zorg- of thuissituatie, toen bleek dat ze een ernstige of specifieke ziekte hadden waarvoor gespecialiseerde zorg nodig was of toen het standaardziekenhuis hen niet kon helpen.

Belang van keuzevrijheid. Patiënten hechten groot belang aan hun gezondheid; sommigen gingen op “onderzoek” na een slechte ervaring. De meesten waren tevreden met hun ‘keuze’. Anderen dachten dat ze geen keuze hadden. Bovendien bleek het vaak lastig om actief te kiezen, als iemand al ergens in behandeling is.

Het marktdenken lijkt niet goed in de zorg te passen. Om ervoor te zorgen dat patiënten toch bij het ziekenhuis terechtkomen dat het beste bij ze past en het idee van keuzevrijheid te verankeren zouden een aantal maatregelen genomen kunnen worden, bijvoorbeeld: • het ontwikkelen van kwaliteitsinformatie voor huisartsen, • het attenderen van patiënten op hun keuzerecht gedurende hun gehele ziekteproces • het vergemakkelijken van de overstap naar een ander ziekenhuis. Bronnen: Hartpatiënten Nederland; “Medischcontact artsennet”, Heleen Croonen; Ned. Tijdschrift voor Geneeskunde.

Een bijdrage van één van onze sporters uit onze mailbox Lieve mensen, Bijna 10 jaar geleden werd het grootste gedeelte van mijn darmen verwijderd. Er bleef nog maar 1,5 meter over. Voor die tijd ging ik als een spring in het veld door het leven. Ik sportte graag, maar door die korte darm (het short bowl syndroom) was dat onmogelijk geworden. Mijn energieniveau was zeer laag en ik was blij, als ik een stukje kon wandelen. Gelukkig kon ik wel zonder sondevoeding en na jaren van uitpuzzelen waar ik goed op reageerde, kwam ik langzaam in een wat stabielere situatie. Nog steeds durfde ik niet intensief te bewegen. Het kostte me zoveel energie en bovendien had ik door alle operaties een lichte hartritmestoornis overgehouden. Ik was eigenlijk te bang om te sporten. Het vertrouwen in mijn lichaam was ver te zoeken. Afgelopen zomer was ik weer voor controle bij mijn MLD arts. Hij gaf me voorzichtig het advies om toch eens te gaan fitnessen of iets dergelijks. Ik durfde de stap te zetten. Vervolgens heb ik geïnformeerd naar de mogelijkheden in het ziekenhuis en daar werd ik meteen met open armen ontvangen. Onder begelei-

❤

10 HART AKTIEF OPEN ❤HARTIG

ding kon ik gaan sporten in mijn eigen tempo. Dicht bij alle toeters en bellen voor als het mis zou gaan. Dat was belangrijk. Voorzichtig ging ik het proberen en het was fantastisch. Niet alleen hartpatiënten, maar ook andere mensen met darmproblemen en evenwichtsstoornis sen doen mee. We doen zoveel verschillende oefeningen. Altijd op een stimulerende en leuke manier aangeboden door de leiding. Best heftig af en toe, maar met elkaar gaat het zo vanzelf. De sfeer is altijd gezellig en waar het natuurlijk allemaal om gaat, is dat ik me zoveel beter ben gaan voelen. Zowel lichamelijk als geestelijk. Een slechte dag is veel beter op te vangen. Het vertrouwen in mijn lijf is weer teruggekeerd. Dankzij het sporten kon ik weer wandelen op het strand met mijn hond. Daar kreeg ik het idee om een strandwandeling te gaan organiseren voor een goed doel. Onmiddellijk kreeg ik alle medewerking van familie, vrienden en kennissen. Afgelopen zondag hebben wij met elkaar een bedrag van 1200 euro bijeen gelopen voor de vluchtelingen in

Syrië. Ik was werkelijk euforisch. Dit was een jaar geleden ondenkbaar geweest. Lieve mensen, laat je niet te snel weerhouden om het in ieder geval te proberen. Ik ben zo blij dat deze stichting bestaat en mensen deze kans biedt. Dus kom lekker sporten en zie waar het allemaal toe kan leiden! Elly Heb je ook een verhaal voor ‘Openhartig’? Stuur het naar: [email protected]

De Hartstichting investeert in nieuw grootschalig onderzoek naar harten vaatziekten Het gaat om projecten waarbij tientallen wetenschappers van medische centra en onderzoeksinstituten samenwerken aan behandelingen van hartinfarct, hartafwijkingen, hartspierziekten en hartfalen. Elk onderzoek krijgt van de Hartstichting 1,5 tot 5 miljoen euro, in totaal 19,5 miljoen euro subsidie. Het gaat dit jaar om 5 onderzoeken.

Onderzoek naar genetische achtergrond van aangeboren hartafwijkingen Mensen die als kind zijn geopereerd aan een aangeboren hartafwijking, krijgen later vaak complicaties, zoals hartritmestoornissen. Connie Bezzina, hoogleraar cardiogenetica aan het AMC. ”Nieuwe technieken maken het nu mogelijk om uit te zoeken welke genetische achtergrond een patiënt heeft, en welke risico’s daarmee samenhangen.” Het onderzoek levert ook informatie op over het risico om als patiënt zelf een kind te krijgen met een aangeboren hartafwijking. Hierover is tot nu toe weinig bekend, omdat patiënten tot de jaren 70 van de 20e eeuw overleden voordat ze volwassen waren. Ontwikkeling van een nieuwe methode om medicijnen beter in het hart te krijgen en te houden De Hartstichting investeert in de ontwikkeling van een nieuwe methode om medicijnen beter in het hart te krijgen en te houden. Het doel is om de hartspier effectiever te repareren na een hartinfarct, zonder dat vervelende bijwerkingen ontstaan. Wetenschappers verwachten veel van bepaalde nieuwe medicijnen. Van Rooij zette een samenwerking op met scheikundige Patricia Dankers. “We maken een speciale gel, die via een katheter wordt ingespoten in het hart na een hartinfarct,” licht Dankers toe. “Zo zorgen we dat de medicijnen op de juiste plek terechtkomen, en op het juiste moment hun werk doen.” De onderzoekers verwachten dat deze nieuwe methode bijdraagt aan een effectieve en veilige genezing van het hart na een hartinfarct.

Onderzoek naar mogelijkheden om de stofwisseling te activeren Kunnen we zorgen dat het lichaam op een andere manier met zijn energie omgaat, en zo het risico op harten vaatziekten verkleinen? Dat is de vraag die een groep onderzoekers de komen-

de jaren wil beantwoorden. De Hartstichting verstrekt daarvoor subsidie. Steeds meer mensen zijn te zwaar en lopen daardoor een verhoogd risico. Een groep wetenschappers werkt aan beter begrip en een nieuwe aanpak van dit probleem. “We weten dat lichaamsbeweging gunstig is voor je gezondheid, ook als je niet afvalt”, vertelt onderzoeksleider Patrick Schrauwen,. “Bovendien blijken er verschillen te zijn tussen mensen met overgewicht: de één wordt eerder ziek dan de ander.” Frits Rosendaal, mede-onderzoeksleider, licht toe: “Vetcellen slaan energie op. De zogeheten ‘mitochondriën’ zorgen binnen de cel voor het gebruik van energie. Wij verwachten juist daar nieuwe aanknopingspunten te vinden om harten vaatziekten te helpen verminderen.” Erfelijke hartspierziekten: op zoek naar nieuwe oorzaken “Waarom begint de ziekte bij de één veel eerder en takelt het hart sneller af bij de ander? Dat willen wij de komende 4 jaar ophelderen”, geeft onderzoeksleidster Jolanda van der Velden aan. “Wij denken dat er een wisselwerking is tussen de erfelijke afwijking en andere factoren in het lichaam. Daarom zoeken we naar extra oorzaken die de oorspronkelijke afwijking schadelijk of juist minder schadelijk maken.” De onderzoekers nemen ook het onderhoudssysteem onder de loep dat de eiwitten in de hartspiercel gezond houdt. Dit systeem gaat bij sommige mensen als ze ouder worden sneller achteruit dan bij andere. Daardoor stapelen zieke eiwitten zich in een te hoge dosis in de hartspiercel op. De onder-

zoekers proberen het onderhoudssysteem van de hartspiercel zo te stimuleren dat erfelijke hartspierziekten niet of later ontstaan. Op die manier hopen zij ook nieuwe medicijnen tegen erfelijke hartspierziekten te ontwikkelen. Hartfalen door slecht werkende nieren? Bij veel patiënten met diastolisch hartfalen werken de nieren minder goed. Met steun van de Hartstichting bestuderen onderzoekers óf iemand diastolisch hartfalen kan krijgen door slecht werkende nieren. Ze kijken naar stofjes in het bloed die het hart en de kleine bloedvaten ziek maken. Gezonde nieren filteren schadelijke stoffen uit het bloed. Bij slecht werkende nieren lukt dit niet goed. “Als bepaalde schadelijke stoffen in het bloed blijven zitten kunnen kleine bloedvaatjes beschadigd raken”, leggen onderzoekers Dirk-Jan Duncker en Marianne Verhaar uit. “Hier ligt de link met diastolisch hartfalen. Bij deze vorm van hartfalen zijn namelijk juist deze kleine bloedvaten ziek.” De onderzoekers willen ontrafelen hoe diastolisch hartfalen precies ontstaat en verergert, om uiteindelijk behandelingen tegen deze ernstige ziekte mogelijk te maken. De nieuwe projecten zijn zorgvuldig geselecteerd door een internationale commissie van wetenschappelijke experts. De projecten zijn onderdeel van Cardiovasculair Onderzoek Nederland, de krachtenbundeling in het Nederlands harten vaatonderzoek, waar de Hartstichting deel van uitmaakt. 1. Het eerder herkennen van harten vaatziekten 2. Hart- en vaatziekten bij vrouwen3. Betere behandeling van hartfalen en hartritmestoornissen en dus 4. Snelle behandeling van beroertes. 5. Nieuwe manieren om een gezonde leefstijl lang vol te houden Bron: Hartstichting


❤ 11

Bewegen en het NISB Zo langzamerhand weet iedereen die met gezondheid bezig is wel dat bewegen goed is. Het móet zelfs, elke dag minstens dertig minuten in een pittig tempo. Zonder te overdrijven natuurlijk, en altijd in voorafgaand overleg met de arts. Maar ja, hoe pak je dat het beste aan en heb je daar allemaal wel tijd voor?

Een gemiddelde dag is bij de moderne mens doorgaans toch al boordevol activiteiten. Allemaal dingen die moeten: werken, eten, het gezin, het huishouden met alles erop en eraan. En dan komt daar ook nog fitness bij. Hoe creëer je daar tijd voor? Je hebt het al zo druk! En je wil toch ook weleens ontspannen, zo leuk is die dagelijkse kastijding van je spieren heus ook niet altijd. Natuurlijk zit je ook nog eens met allerlei andere vragen. Doe je wat je doet wel goed? Is het wel een goed idee iedere 24 uur op een hometrainer te klimmen. En wat is dan de beste machine: een fiets, een roeiapparaat of een loopband? Trouwens, voor lopen, roeien en fietsen hoef je natuurlijk niet een apparaat in huis te halen, dat kan ook gewoon in de buitenlucht. Gezond en goedkoop. Maar ja, zo’n apparaat is wel handig en je bent meteen niet meer zo afhankelijk van het weer. En wat is nu precies gezond? Doe ik niet te veel of juist te weinig? Moet ik van alles bijhouden? Hoe voorkom ik blessures? Bij het zoeken naar informatie over sport en bewegen op internet kwamen we al gauw terecht bij de website van het NISB, Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen. Veel weetjes zijn daar te vinden. Een belangrijk deel van de site is gewijd aan allerlei organisaties op sportgebied, het sportbeleid en de diverse opleidingen maar het gaat ons natuurlijk om tips voor onze dagelijkse portie beweging. En ook die zijn er genoeg te vinden. De Nederlandse Norm Gezond Bewegen, de NNGB. Deze norm bepaalt wat je op welke leeftijd minstens aan dagelijkse beweging en sport

moet doen om gezondheidswinst te behalen? Het staat allemaal op de NISBsite, onderverdeeld naar leeftijdsklassen. Maar het aardigste is nog wel de lange lijst met beweegtips van het NISB, die te vinden is op 30minutenbewegen.nl. Een rijkdom aan tijdbesparende manieren om te zorgen dat je genoeg beweegt en toch ook aan de andere zaken van een dag toekomt. Let wel: het zijn algemene tips dus niet speciaal bedoeld voor (ex)-hartpatiënten. Daarom: zorg altijd dat je vooraf met je cardioloog of huisarts overlegt als je aan een nieuw bewegingsprogramma begint. En forceer je nooit tijdens sport

of fitness. Ga voor het hele overzicht van alle tips naar: 30minutenbewegen.nl. Activeer wel je flashplayer want anders krijg je geen tip te zien. Hierbij krijg je ook de beweegtest aangeboden, een erg handig tooltje om na te gaan of je voldoende in beweging bent geweest op een dag. Met dank aan het NISB Tip 1 van de site is voorspelbaar: beweeg tenminste vijf dagen per week (maar liefst elke dag) minimaal 30 minuten in blokjes van tien minuten of meer. Doe dat matig intensief, dus de hartslag ligt dan iets hoger dan normaal. Hieronder een kleine greep uit de lijst met in totaal zo’n 30 NISBtips. Kijk voor het hele overzicht op de website. Tip 2. De MET-waarde Bij de omschrijving van matig intensief bewegen gaan we uit van de rustwaarde, deze duiden we aan in MET. De MET-waarde is 1 in rust. Is een MET-waarde 2 dan verbruik je tweemaal zoveel energie als in rust. Onder matig intensief bewegen vallen alle activiteiten met een MET-waarde tussen de 4 en de 6,5 MET. Bijvoorbeeld: wandelen (5 km/h) = 4 MET, fietsen (16 km/h) = 6,5 MET, ruiten wassen en grasmaaien = 4 MET, boodschappen doen met een zware tas = 5 MET, trap op lopen = 6 MET. >


❤ 13

> Kijk, zo krijgt boodschappen doen ook nog eens een extra leuk pluspuntje. Tip 4 Wist je dat klussen en schoonmaken in huis ook beweegactiviteiten zijn? Let op: voor je ‘dagelijkse dertig minuten’ moet je minimaal 10 minuten achter elkaar (matig intensief) in beweging zijn.

Tip 5 Ik voel me zo futloos, het werk en de kinderen slokken al mijn energie op. Juist dan: bewegen! Want de remedie tegen een futloos gevoel is actie. Mensen die meer bewegen hebben minder kans op depressies. Al tijdens het sporten maakt vermoeidheid plaats voor nieuwe energie. Probeer bewegen ook in te passen in uw dagelijks leven: breng de kinderen met de fiets naar school en ga lunchwandelen. Ook kleine beetjes helpen.

gen wanneer je al trek hebt. Neem dan eerst bijvoorbeeld een banaan, mueslireep, krentenbol of ontbijtkoek. Tip 9 Het lijkt vreemd, maar de wekelijkse poetsbeurt van het huis kan een ware workout zijn. Een half uurtje ramen zemen levert je al snel 120 verbruikte calorieën op. Efficiënter kan niet. Tip 13 Geen tijd om te bewegen? Bewegen is gemakkelijk in te passen in het dagelijks leven en je kunt het vaak combineren. Spreek bijvoorbeeld af om dagelijks met je collega's te gaan lunchwandelen.

Tip 28 Niets werkt zo motiverend als het zien van vooruitgang. Let daar dan op! Wellicht krijg je snel een betere conditie en kun je langer achter elkaar rennen. Of je kunt steeds meer gewichten tillen. Misschien zie je dat je afvalt of dat je zonder moeite kunt fietsen en praten tegelijk. Houd je vooruitgang zo goed mogelijk bij en put daar motivatie en inspiratie uit. Je moeite wordt beloond met een verbeterde gezondheid. Je kan dit proces makkelijk in de gaten houden met een van de vele handige apps die tegenwoordig op de markt zijn,

Tip 6 Je verbrandt aardig wat calorieën met traplopen. Berekening: 0,13 x het eigen lichaamsgewicht. Dit is het aantal kcal dat men per minuut verbrandt. Als voorbeeld: 0,13 x 65 kilo = 8.45 kcal per minuut traplopen. 30 minuten traplopen per dag geeft bij bovenstaande berekening een verbruik weer van 253,5 kcal. = ongeveer een broodje frikadel zonder saus. Tip 8 Tijdens het bewegen ga je transpireren. Zorg ervoor dat je dit vochtverlies aanvult. Gewoon water drinken is voldoende. Vruchtensappen of energiedrankjes zijn ook goed, maar deze drankjes bevatten suikers. Start niet met bewe-

Tip 15 Beweeg op een manier die jij leuk vindt. Maak bijvoorbeeld een wandeling in het bos of in het park, fiets door een mooie omgeving, neem een (gezonde) picknickmand mee en ga onderweg picknicken. Zo maak je het nog leuker. Tip 21 Wil je weten of jij in een week voldoende in beweging komt? Houd eens een beweegdagboek bij in je kalender of agenda. Alleen de beweging die tien minuten of langer duurt wordt meegenomen voor je ‘Dagelijkse dosis dertig’. Je kunt ook de dagelijkse beweegtest doen. Tip 24 Je bent van plan om meer te gaan bewegen? Wanneer dan? Hoe dan? Ervaring

❤


leert dat hoe concreter je plan is, des te groter de kans dat je het doorzet en uitvoert. Dus: “elke vrijdag ga ik zwemmen van 12.30-13.30 uur”. Vraag je partner of vriend je te steunen in je voornemen. Overleg voor je begint wel eerst met je arts.

Tip 30 Heb je blessures, een medische aandoening of ben je zwanger? Dan is het goed mogelijk dat je niet alle sporten of beweegvormen mag doen. Vraag je fysiotherapeut of huisarts om raad. De totale Beweegtest vind je : http://beweegmenu.30minutenbewegen.nl/index.php?p=566848 Bron: Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB)


❤ 15

Column Lekker lopen in de lente Sommige mensen zijn dolblij met de vier seizoenen. Ik hoor daar absoluut niet bij. Okay, de lente kan er meestal wel mee door, zie ook Van het bestuur elders in dit blad. In de zomer is het vaak echt fijn. De herfst kan meevallen en de winter is hoe dan ook verschrikkelijk. In dat vermaledijde seizoen speelt mijn leven zich vooral binnenshuis af. Lekker warm bij de kachel met een goed boek, de deur op slot, een heerlijk glas wijn in de hand terwijl je brein op een soezerige manier stoeit met levensvragen als 'waarom zijn we hier' en 'wat is de zin van dit bestaan'. Vragen waar je niet zo snel een antwoord op vindt. En dat stoeien van je grijze massa is dan ook meteen de enige beweging die je lichaam krijgt. Voor lekker en in gezwinde pas buiten lopen is het immers veel te koud, te glad, te nat, te winderig en te guur. Die wat apathische houding is natuurlijk niet goed voor je gezondheid. Daarom modder ik elke dag wat op een hometrainer, doe lusteloos wat grondoefeningen en wring mijn gekrenkte lichaam in allerlei ongemakkelijke houdingen die overal pijn doen en je duidelijk het gevoel geven dat de jaren nu echt hebben toegeslagen. Komt iemand toevallig de kamer in waar je zo bezig bent, dan moet hij ogenblikkelijk met zuurstof worden bijgebracht. En dat gevoel van belachelijk zijn raak je dan vervolgens niet meer kwijt, dus zie je vanaf dat moment zelf ook hoe ridicuul je bezig bent. Je verrekt je spieren en perst het kraakbeen tussen je botten uit. Natuurlijk is dat een grappig gezicht. Als ik het me zo voorstel moet ook ik lachen, huilen helpt nu eenmaal niet. Daarom kijk ik net als Dick Koning, voorzitter van Hart Aktief, elk jaar reikhalzend uit naar de lente. In maart al gooi

en we de deuren open, verven de muren, boenen de vloeren en trekken naar buiten. Heerlijk! En ik kan dus weer lopen in die onbetaalbare vrije natuur. In het nabijgelegen Zuiderpark haal ik dan mijn hart op. Echt joggen, lukt me niet meer. Als ik dat doe heb ik steeds het gevoel dat mijn benen langzaamaan in mijn romp verdwijnen. Dat doe ik dus niet maar een flinke snelheid van 6 tot 7 kilometer per uur probeer ik waar te maken. Om te controleren of ik dat haal, heb ik altijd een speciale app bij me die alle geheimen van mijn tocht onthuld: gemiddelde snelheid, afgelegde afstand, kaart van het parkoers en, ook niet onbelangrijk, het aantal calorieën dat ik ben kwijtgeraakt. Genieten in optima forma. Deze winter heb ik me een tijdje overgeleverd aan Tai Chi, ik had dat vorig jaar al aangekondigd. Heel mooi en enorm voordeel: je kan het binnen doen! Ik zeg het maar meteen: het was geen succes. Okay, de bewegingen zijn prachtig en het is hartstikke gezond. Absoluut een aanrader voor iedereen die niet zoals ik motorisch gestoord is. Tijdens de proefles begon het al. De gymzaal waar de les plaatsvond was groot en hoog en vol met mensen die zich geroutineerd voortbewogen in van die judoachtige

taichi-kostuums. Met een jaloersmakende soepelheid werkten ze de lastige oefeningen van de vechtsport af alsof ze dat dagelijks deden. En dat zal ook wel want een rechtgeaarde taichi'er traint elke dag. Ik heb één oefening meegedaan, maar raakte daarbij zo in de knoop met mijn ledematen dat ik de zaal even later ook vanaf de grond kon bekijken. Ik zei het al: geen succes dus. En nu is het dan weer lente. Ik kan de rigor mortis van de winter er weer vanaf lopen. Het was niet eenvoudig deze winter om in beweging te blijven, maar het is gelukt. Ook al dank zij Hart Aktief waar ik soms tegen heug en meug toch naartoe slofte, ondanks wind en regen. Ik geef het eerlijk toe: ik moet mezelf soms over een gevoel van 'het is zulk rotweer, ik blijf lekker thuis' heen zetten. Ik spijbel dan ook weleens, maar vaak lukt het me om toch te gaan. Ik denk dan aan het credo van Theo de Goeij: weet je wat ik doe als ik een keer geen zin heb? Wel, dan ga ik gewoon? Theo traint 's maandags in de eerste groep. Zijn weergaloze spreuk breng ik graag in praktijk En dat werkt goed. We hebben een leuke groep, de tweede op de maandagavond, en door de oefeningen krijg je nieuwe energie. Ik ben altijd blij dat ik ben gegaan. Natuurlijk moet je je niet zo door seizoenen in de luren laten liggen. Elke seizoen heeft zijn charme, zeggen ze en dat zal best waar zijn. Als je ervoor openstaat: sneeuw, ijs, ijzel en bittere kou, valt er veel te genieten. Ik heb daarom besloten om het komende winter anders te gaan. Ik duik daar vol in, zo heb ik mij voorgenomen. Ga elke dag een halfuur door weer en wind lopen en ga voor het eerst van mijn leven op skivakantie. Heerlijk winter, roep ik de hele dag luidkeels! Maar voorlopig ben ik dolgelukkig dat het weer lente is.


❤ 17

De mediterrane keuken (uit landen rond de Middellandse Zee) wordt beschouwd als één van de gezondste ter wereld en hij staat zeker bekend als een manier van eten die harten vaatziekten vermindert. Bovenal is het een keuken voor lekkerbekken. De gerechten ontstonden door het gebruik van verse producten uit de omgeving. Vlees met aandacht voor schaap en lam, kaas, verse groenten, kruiden en paddenstoelen en natuurlijk veel vis. De bevolking waardeert het eten om de versheid en kwaliteit van de producten en de simpele puurheid van het gerecht. Èn die manier van koken kan mogelijk de ‘Franse paradox’ verklaren. Volgens de FAO, de voedselorganisatie van de VN, eet een Fransman meer vet per dag dan de gemiddelde Amerikaan (wel vier keer meer boter en kaas). Toch wijst de Hartstichting erop dat er in de VS veel meer mensen met fatale hartkwalen zijn dan in Frankrijk. Men dacht dat dat kwam omdat Fransen zoveel rode wijn drinken. Onderzoek wijst inderdaad uit dat matige drinkers een kleinere kans maken op een hartaanval. Maar Dr. Will Clower verklaart in zijn boek Vet verkeerd de paradox toch nog heel anders: Fransen gebruiken 80 % van hun vet uit magere zuivel: melk, kaas, boter, yoghurt. Ze eten meer vis (gemiddeld 3 keer per week). Ze nemen kleinere porties en vooral meer tijd om aan tafel te eten. Ze eten weinig suiker en snoepen minder tussen de maaltijden. Bovendien vermijden ze fast food. Ze brengen ook meer tijd in de open lucht door en dat gaat gepaard met meer lichaamsbeweging én vooral: ze hebben veel minder stress! Kortom ze leven zoals iedereen dat eigenlijk zou willen……nou wat houdt dan ons tegen? De hoofdbestanddelen van de mediterrane keuken zijn dus vooral veel verse groenten als aubergines, courgettes, artisjokken, uien, tomaten, erwten, bonen, knoflook, verse vis en een royale keus uit kazen, worsten en rauwe en gedroogde ham. En er staat vaak rijst en pasta en zaken als couscous & bulgur op het menu. Er wordt maar weinig zout gebruikt. Daartegenover is er een overvloed aan verse en gedroogde kruiden als smaakmakers. En dan nog dat

matige gebruik van die lekkere wijn. Logisch dus: dit jaar vindt u hier mediterrane recepten! We beginnen met een schotel waar je afhankelijk van het seizoen simpel mee kan variëren. De keuze van de wijn staat een ieder vrij. ☺ Mediterrane salade met rode puntpaprika, witte kaas en granaatappelpitten Dit is stressloos en simpel een heerlijke maaltijd maken: snijden, dressing erover, garneren en klaar. De combinatie van gedroogde- en verse (Italiaanse) kruiden maakt dit een snel recept. Ook qua voorbereiding kost de salade weinig moeite: maak de dressing, snij alles klein en zet alle ingrediënten in de koelkast. Het opdienen

van de salade is dan een kwestie van mengen, dressing erover gieten, mooi opdienen en lekker genieten! Soms zijn olijven zouter dan je denkt, dus serveer die maar apart in een bakje.

1 handje fijngesneden bieslook en 1 handje gesneden platte peterselie, 2 à 3 fijngesneden lente-uitjes, wat dille (uit een potje), olijfolie, citroensap of wijnazijn en gedroogde kruiden naar smaak Plat Turks brood of Foccia Bereiding Maak eerst een saladedressing door de gedroogde kruiden te mengen met een scheut citroensap of wijnazijn en 3 x zoveel olijfolie. Even proeven, evt. een beetje peper uit de pepermolen toevoegen en dan de dressing koud zetten. Hou verse kruiden, granaatappelpitten, kaas en olijven apart. Snij alle overige ingrediënten in kleine blokjes en meng die zaken door elkaar. Verwijder eerst de vochtige zaadlijsten van de komkommer en soms de tomaten. Je kunt de salade met de dressing maar kort bewaren als hij af is. Dus zet nu, tot je de salade opdient, alles koel weg. Voor het opdienen giet je de dressing over de door elkaar gehusselde blokjes ingrediënten. Garneer de salade vervolgens met alle fijngesneden verse kruiden, stukjes witte kaas, gescheurd of gesneden, en de granaatappelpitten, (check wel even of alle eters daar dol op zijn). Geef de ( wat zoutere) olijven apart in een bakje. Serveer er royaal Foccia of Turks brood bij dat je eerst even in de oven hebt verwarmd. Goed voor je gezondheid, je humeur en je smaakpapillen.

Nodig voor circa 4 personen 1 (kleine) komkommer 12 tot 15 trostomaatjes 1 groene paprika 1 rode puntpaprika 1 heel fijn gesneden groene peper zonder zaadjes en zaadlijsten, bijvoorbeeld een jalopena-peper. Let op: dit is pittig! 130 gram witte kaas (liefst mozzarella; anders niet-zoute feta) Een schaaltje olijven, naar keuze zwart, groen of gevuld 2 handjes granaatappelpitten


❤ 19

Dotteren is de beste manier om een hartinfarct te bestrijden, maar nieuw onderzoek laat risico’s zien. Het VUmc roept cardiologen op naar oplossingen te zoeken. Van de patiënten die na een acuut hartinfarct worden gedotterd, krijgt tot 30 procent hierna een bloeding in het hart. Patiënten worden moe, zijn kortademig of houden vocht vast. Jarenlang werd gedacht dat dit onvermijdelijk was. Het hart was te veel beschadigd tijdens het infarct. Het onderzoek van het VUmc toont aan dat er een verband is tussen het dotteren en de bloedingen in het hart. Bij een hartinfarct krijgt het hart te weinig bloed en zuurstof, doordat een kransslagader is dichtgeslibd. Om de ader open te krijgen, wordt de dotterbehandeling uitgevoerd, vaak met succes. Nu is gebleken dat de omliggende kleine bloedvaten deze nieuwe stroom bloed niet altijd aankunnen. Door het infarct zijn ze beschadigd en ontstaat lekkage. De bloedingen worden mogelijk erger door de antistollingsmedicijnen die cardiologen voorschrijven. Cardioloog Niels van Royen van het VUmc benadrukt dat dotteren van levensbelang is én blijft. “Als je thuis op de bank blijft zitten na een hartinfarct, is de kans dat je overlijdt één op de drie,” legt hij uit. “Als je snel wordt gedotterd, is de kans op overlijden nog maar 5 tot 10 %. Dotteren is nog steeds de beste manier en redt levens, maar de behandeling kan nóg beter.” Toch is de behandeling van een acuut hartinfarct nog voor verbetering vatbaar. De dotterbehandeling heeft talloze levens gered, maar zorgt soms voor een bloeding in de hartspier. Dat beschrijven studente geneeskunde Ryanne Betgem en onderzoeker Guus de Waard, van VUmc, deze week in een reviewartikel in het tijdschrift Nature Reviews

Cardiology. Ze doen ook aanbevelingen voor verbetering van de behandeling. Bij een acuut hartinfarct ondergaat een patiënt in Nederland een dotterbehandeling: de verstopte kransslagader wordt vrijgemaakt en de interventiecardioloog plaatst in de ader een stent (een buisje dat het bloedvat openhoudt). Het dotteren is een succesvolle ontwikkeling, die sinds de jaren negentig vele levens heeft gered. Jaarlijks krijgen in Nederland zo’n 15.000 mensen een acuut hartinfarct. Dotteren is echter niet alleen een succesverhaal, zo blijkt uit een literatuurstudie door Ryanne Betgem, en onderzoeker Guus de Waard. Zij publiceren deze week samen met collega’s in het gerenommeerde vaktijdschrift Nature Reviews Cardiology. De dottertherapie is weliswaar zeer succesvol, maar behandelde patiënten ontwikkelen soms daarna hartfalen, mede veroorzaakt door een bloeding in de hartspier De hypothese: tijdens het hartinfarct zorgt de afwezigheid van zuurstof en bloeddruk voor beschadiging van de kleine vaten in het hart Wanneer de kransslagader wordt geopend bij het dotteren, zorgt het plotsklaps op gang komen van bloed

ervoor dat bloedvaatjes verder kapotgaan, met als gevolg een bloeding in de hartspier zelf. Deze bloeding verhindert het herstel en leidt op termijn mogelijk tot hartfalen. Betgem noemt in haar artikel maatregelen die bloedingen naar verwachting kunnen beperken of voorkomen. Ten eerste zou het bloedvat langzamer geopend kunnen worden, zodat de plotselinge druktoename op de kleine vaten kleiner is. Ook het verlagen van de bloeddruk tijdens de dotterprocedure zou een gunstig effect op de kwetsbare vaatjes kunnen hebben. Tenslotte zouden cardiologen ook het toedienen van de antistollingsmiddelen kritisch tegen het licht moeten houden. Betgem en haar collega’s roepen vakgenoten op om meer onderzoek hiernaar te doen. Aan het VUmc wordt nu al experimenteel en klinisch onderzoek gedaan. Hoofdauteur Ryanne Betgem is nog masterstudent bij de opleiding geneeskunde van VUmc School of Medical Sciences en het komt niet vaak voor dat een student al publiceert in een tijdschrift met het niveau van Nature Reviews Cardiology.. Bron :VUmc nwe publicaties


❤ 21

Ook Hartstichting pleit voor bewegen Ons hoofddoel blijft voldoende bewegen. Genoeg bewegen, minstens een half uur per dag, houdt hart en bloedvaten in conditie, verlaagt de bloeddruk en maakt de kans op harten vaatziekten en een beroerte kleiner. Het is goed om elke dag te bewegen. De Hartstichting vraagt er weer eens aandacht voor. Bewegen geeft een fit, energiek en gezond gevoel. Door lichaamsbeweging verdwijnen zorgen en spanningen naar de achtergrond. Mensen die genoeg bewegen, slapen lekkerder en staan fitter op. Bewegen is goed voor het hart en de bloedvaten; het zorgt voor een betere verhouding tussen de cholesterolgehaltes en een gezond gewicht: hoe meer iemand beweegt, hoe meer het gewicht op peil blijft. Bewegen: het verbetert de spijsvertering, gaat botontkalking tegen en heeft een gunstig effect op diabetes (suikerziekte)

uitgebreide tips in elders in het blad. Al snel na een hartinfarct, dotteren of hartoperatie zal een patiënt mee kunnen en moeten doen aan hartrevalidatie. Hier leert de hartpatiënt onder deskundige begeleiding om opnieuw de (sportieve) grenzen te ontdekken. Hart Aktief biedt sporten beweegactiviteiten speciaal voor hartpatiënten onder deskundige begeleiding. De begeleider houdt rekening met uw aandoening en zorgt ervoor dat het aanbod is afgestemd op uw mogelijkheden. Bron o.a. Hartstichting

Voor iemand die niet gewend is om te bewegen, is een half uur best veel. Bewegen hoeft niet meteen een half uur achter elkaar. Drie maal 10 minuten of 2 keer een kwartier is ook goed. Zie de

Het zenuwstelsel en harten vaatziekten Mensen bij wie het autonome zenuwstelsel niet goed functioneert, hebben een verhoogd risico op harten vaatziekten en diabetes. “Het functioneren van het autonome zenuwstelsel lijkt mede te bepalen hoe ongezond overgewicht voor iemand is”, aldus Stefanie Hillebrand. Onderzoek legt soms een verband bloot, waarbij onbekend is of er sprake is van een oorzaak-en-gevolgrelatie. Promovendus Stefanie Hillebrand onderzocht voor haar promotieonderzoek of het autonome zenuwstelsel ook een rol speelt bij het ontwikkelen van diabetes en harten vaatziekten bij gezonde mensen. Het autonome zenuwstelsel regelt allerlei lichaamsfuncties en bestaat uit twee takken, legt Stefanie uit. “Het parasympatische deel is actief in rustige periodes en zorgt dan voor een rustige hartslag en een actieve spijsvertering. En het sympathische deel werkt vooral tijdens perioden van activiteit, zoals tijdens lichamelijke inspanning en emotionele momenten.” Hormonen en ontstekingsfactoren Hillebrand onderzocht hoe dik zijn je autonome zenuwstelsel beïnvloedt. Vroeger werd gedacht dat weinig activi-

teit van het sympathische zenuwstelsel zou leiden tot opslag van lichaamsvet. “Maar nu wordt juist het tegenovergestelde verondersteld. Een hoge activiteit van het sympathische zenuwstelsel en een lage activiteit van het parasympatische zenuwstelsel zouden zorgen voor overgewicht en ziekte.” Onderzoek toont aan: hoe meer lichaamsvet, hoe actiever het sympathische zenuwstelsel. Dat geldt vooral als het vet is opgeslagen rond de organen in de buik. Dit vet produceert hormonen en ontstekingsfactoren die het sympathische zenuwstelsel mogelijk stimuleren. “ Activatie van het sympathische zenuwstelsel is op zich niet slecht, maar als het chronisch te veel geactiveerd wordt wel,” zegt Hillebrand. “Bij gezonde mensen kan het lichaam goed schakelen tussen beide zenuwstelsels, afhankelijk van wat het lichaam nodig heeft. Wanneer de werking van het autonome zenuwstelsel verminderd is, verloopt de aanpassing minder goed en is vooral het sympathische zenuwstelsel dominant.”

Risico voor het hart Bekend was dat mensen met harten vaatziekten met een slechter functionerend autonome zenuwstelsel een minder gunstige prognose hebben. Hillebrand’s onderzoek laat zien dat dan iedereen slechter af is: “Gezonde mensen met een slechtere functie van het autonome zenuwstelsel hebben tot 45 % meer kans op het ontwikkelen van harten vaatziekten.” Het actievere sympathische zenuwstelsel zorgt voor een hogere concentratie vetten in het bloed “Je merkt het zelf niet als je autonome zenuwstelsel slechter gaat werken. Het is bekend dat overgewicht in het niet gezond is, maar voor de een is het veel slechter dan voor de ander. En daar is dus wellicht iets aan te doen!” Bron: LUMC


❤ 23

VIER KORTE WEETJES

Slecht werkende nieren oorzaak hartfalen? Wetenschappers van onder meer het Erasmus MC gaan onderzoeken of slecht werkende nieren de oorzaak kunnen zijn van hartfalen. Nederland telt bijna 130.000 patiënten met hartfalen, van wie de helft kampt met de diastolische variant. Bij diastolisch hartfalen pompt het hart niet goed, omdat het te

stijf is. Het kan zich niet goed ontspannen en vullen met bloed, waardoor het minder bloed uitpompt. De aandoening is met de huidige medicijnen niet goed te behandelen. Bij veel patiënten met diastolisch hartfalen werken de nieren minder goed. Daardoor filteren ze schadelijke stoffen minder goed uit het

bloed. De onderzoekers bestuderen of en hoe iemand diastolisch hartfalen kan krijgen door slecht werkende nieren. Ze kijken naar stofjes in het bloed die het hart en de kleine bloedvaten ziek maken.

Dat blijkt uit het promotieonderzoek van lector Connie Dekker-Van Doorn aan de Hogeschool Rotterdam, zo meldt website OK Nieuws. In zo’n TOPplus procedure neemt het operatieteam vlak voor een operatie twee minuten tijd om alle details samen door te nemen. Tijdens deze controle gaat het team na of alle gegevens kloppen en of er

genoeg voorbereidingen zijn geweest om de ingreep veilig uit te voeren. Na de operatie vindt er een evaluatie plaats waarin eventuele incidenten of complicaties worden besproken. Bron: Nationale Zorggids

Bron: Hartflits.nl

Minder medische missers Een nieuw ontwikkelde procedure voor chirurgen moet eraan bijdragen dat er jaarlijks minder fouten worden gemaakt in de operatiekamer. Door de implementatie van TOPplus, een time-out procedure en een nabespreking (plus), verbetert de samenwerking tussen teamleden op de operatiekamer en daarmee ook de patiëntveiligheid.

Onderzoek UMCG en DSM Ziekenhuis UMCG en chemische gigant DSM gaan samen onderzoek doen naar de voedingsstatus van bepaalde groepen gezonde mensen en de relatie hiervan met onder meer chronische ziekten, erfelijke aanleg en omgevingsfactoren.

Voor het onderzoek wordt - naast vragenlijsten over voedselinname gebruikgemaakt van urine- en bloedmonsters en gegevens van het 3-generatie bevolkingsonderzoek LifeLines. Het onderzoek moet meer inzicht opleveren

in de rol die vitaminen en mineralen spelen in de stofwisseling van mensen bij gezond ouder worden. Bron: UMCG

Cholesterol, wel of niet goed? Vooral na de feestdagen met zijn overvloedige maaltijden is het tijd om weer eens te kijken naar de cholesterolbalans in ons lichaam, schreef Stefan Leus, student geneeskunde aan de Universiteit van Maastricht begin dit jaar in een van zijn columns. En hij heeft gelijk, cholesterol is een belangrijke bouwstof voor ons lichaam; nodig voor de aanmaak van onze cellen, van gal en hormonen. Je hebt twee soorten: de goede vorm (HDL), en de ‘slechte’ vorm (LDL). Van die laatste vorm kan je maar beter niet te veel in je bloed hebben. Het hoopt zich op in de aderen. Die raken vernauwd en geven zo meer kans op een hart- of her-

seninfarct. ‘Belangrijk dus om er niet te veel van te hebben!’, zegt Stefan en ook hier heeft hij gelijk in. Hij geeft ook wat tips om de LDL onder de duim te houden. Wees matig met verzadigd vet, orgaanvlees, paling, garnalen en eet maximaal 3 eieren per week, is het devies, aldus Stefan. Het beperken van verzadigd vet kan volgens hem onder meer door: - magere varianten van voedingsmiddelen te gebruiken en minder snacks, gebak, koek en chocolade eten - vaste vetten, margarines en frituur te vervangen door vloeibare producten en olijfolie

- elke dag minimaal 30 minuten bewegen. Daar is-ie weer! De perfecte manier om je vethuishouding aan te pakken is dus bewegen. En een mediterraan dieet is niet alleen goed voor je smaakpapillen maar voor je hele lieve lijf. Bron column van Stefan Leus, coassistent & student geneeskunde aan de Universiteit Maastricht.


❤ 25

Stichting Hart-Aktief: sport en fitness voor hartpatiënten Doelstelling Hart Aktief: In 1982 is Stichting Hart Aktief opgericht door zes revaliderende hartpatiënten die van mening waren dat bewegen meer op zijn plaats was dan stilzitten. In dat kader is het plan ontstaan om verantwoord bewegen aan te gaan bieden, onder medische begeleiding, in de vorm van zaalsporten. Het was een schot in de roos. De organisatie begon te groeien dankzij de goede resultaten. Hierdoor werden cardiologen en andere behandelende artsen steeds enthousiaster en ondersteunden dit initiatief. Zij verwezen steeds meer patiënten door naar Hart Aktief om verder te werken aan hun conditie en mentale welzijn. Sinds 2007 zijn de sportmogelijkheden uitgebreid door cardio-fitness aan de zaalsporten toe te voegen. Dit gebeurt in de fitnessruimte van het HagaZiekenhuis in Den Haag. Wat doet Hart Aktief? Hart Aktief staat onder leiding van een voorzitter, die gesteund wordt door vele vrijwilligers, die met inzet en motivatie voor u klaar staan. De organisatie wordt centraal aangestuurd en bewaakt. Ons kantoor is op alle doordeweekse dagen (maandag t/m vrijdag) onder andere bereikbaar voor: • Inschrijving deelname aan sporten en/of fitness • Verstrekking van de voor u van belang zijnde informatie • Benodigde ondersteuning bij uw proces van revalidatie- en conditie training waarbij gezorgd kan worden voor: • Eventuele communicatie naar uw zorgverzekering (aanvraagbrief tegemoetkoming) • Verwerking(subsidie) zoals bijvoorbeeld de Ooievaarspas in Den Haag en omstreken.

❤


Wat biedt Hart Aktief u? Bij zowel zaalsport als fitness bieden wij de mogelijkheid om uw conditie op sportieve wijze te handhaven of te verbeteren, Uw eigen grenzen en persoonlijke situatie staan daarbij centraal. Het sporten vindt plaats onder controle en begeleiding van ervaren en goed opgeleide instructeurs. Zij analyseren o.a. welke mogelijkheden het beste bij u aansluiten en samen met u zullen zij een gericht advies opstellen. Bij eventuele calamiteiten verlenen zij deskundige hulp. Verder brengt Hart Aktief het kwartaal magazine Openhartig uit, dat onder alle betrokkenen wordt verspreid. Hierin wordt speciaal aandacht besteed aan allerlei actuele onderwerpen rond hartpatiënten, gezondheid en welzijn. Wat heeft Hart Aktief van u nodig? Om bij Hart Aktief te kunnen sporten willen wij graag een verklaring ontvangen van uw behandelende arts waarin staat dat er geen medische bezwaren zijn voor uw deelname aan onze sportieve activiteiten. Voor u en ons een zekerheid dat uw deelname medisch verantwoord is. Hart Aktief financieel Hart Aktief heeft geen winstoogmerk en probeert de bijdrage van de deelnemers zo laag mogelijk te houden. Hart Aktief is dan ook altijd op zoek naar donateurs en sponsors die ons werk willen ondersteunen. Alle giften zijn welkom op IBAN-nummer: NL71INGB0004286530. De bijdragen van deelnemers worden via automatische incasso’s geïnd.

KANTOOR HART AKTIEF Kantoor: Bereikbaar: maandag t/m vrijdag van 8.30 – 16.30 uur. Tel.: 070-393 41 77. Postadres: Postbus 1153 2280 CD Rijswijk. E-mail: [email protected] Kopij en tips: [email protected] Website: www.hartaktief.nl IBAN-nummer: NL71INGB0004286530. SPORTLOCATIEGEGEVENS Fitness Haga ziekenhuis Leyweg 275 2545 CH Den Haag Fitness-uren Maandag 17.15 – 19.15 uur Dinsdag 17.15 – 19.15 uur Donderdag 17.15 – 19.15 uur Vrijdag 17.15 – 19.18 uur Zaalsport Sporthal Loosduinen Groen van Prinstererlaan 276 2555 HZ Den Haag Sporturen Donderdag: 16:30 – 17:30 uur Sporthal De Fluit Fluitpolderplein 1 2262 ED Leidschendam Sporturen Maandag: 14:45 – 15:45 uur Reanimatiecursussen: Informatie over de mogelijkheden via ons kantoor. Tel.: 070-393 41 77.

OPEN HARTIG MAGAZINE SPORT EN FITNESS VOOR HARTPATIËNTEN JAARGANG 33 - NR. 1 LENTE 2015

Recommend Documents