DE STILEN BOUWT
DE STILEN BOUWT MAGAZINE OVER DE NIEUWBOUW VAN DE STILEN OP TERSCHELLING
Open, gastvrij en een tikkeltje eigenwijs IEDEREEN EEN EIGEN HERKENBARE VOORDEUR OPEN HUIS VOOR DE TERSCHELLINGERS
Entree met een open uitstraling Een veilige haven 1
DE STILEN BOUWT
ARTIST IMPRESSI0N
DE STILEN,
4 6
TERSCHELLING
8
16
7
3 | Voorwoord 4 | De nieuwe Stilen: open, gastvrij en een tikkeltje eigenwijs 6 | Iedereen een eigen herkenbare voordeur
18
19
7 | Spin in het web van de nieuwbouw
10 14
20
16 | ‘Een fantastisch plan, ik kijk er naar uit!’ 16 | ‘Een droom die uitkomt’ 18 | ‘Een prachtig nieuw ontwerp’ 19 | Tante Cor
8 | Wat vinden zij van de nieuwe Stilen?
10 | De nieuwe Stilen in woord en beeld
22
14 | Wat vinden zij van de nieuwe Stilen?
12 | We bouwen de nieuwe Stilen in fasen
Colofon Dit magazine is een uitgave van De Stilen op Terschelling | Ontwerp en vormgeving Groot Haar + Orth, Leeuwarden Artists impression omslag Heldoorn Ruedisulj Architecten | Teksten Anja de Haan, Franca Roeleven en Paul Schuringa (Afdeling Voorlichting en Communicatie, Noorderbreedte) | Eindredactie Paul Schuringa | Fotografie Afdeling Voorlichting en Communicatie, Marten Aukes Druk Graf isch Bedrijf Hellinga, Leeuwarden | Oplage 2.000 exemplaren. Aan de inhoud van dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.
20 | Het interieurontwerp van de nieuwe Stilen 21 | De nieuwe Stilen volgens de cliëntenraad 22 | Weetjes Terschelling & De Stilen
DE STILEN BOUWT VOORWOORD FR ANC A ROELE V EN EN JOHAN LET TINK
‘Een fijne plek om te wonen en een open huis voor de Terschellingers’ De bouwvoorbereidingen hebben lang geduurd, maar nu is het zover: de bouw van onze nieuwe Stilen is eind 2009 gestart. We hebben een prachtig ontwerp, de financiering is rond, we hebben een prima bouwpartner kunnen vinden en we kunnen daadwerkelijk met de bouw beginnen. We doen het op de huidige locatie van De Stilen. Het is gelukt en daar mogen we met zijn allen trots op zijn! Wij presenteren u onze nieuwe Stilen in dit magazine. Het wordt een bijzonder gebouw, met een geheel eigen architectuur die aansluit bij Terschelling: open, gastvrij en een beetje eigenwijs. Het ontwerp is zo gemaakt dat mensen zich straks thuis voelen in ons nieuwe multifunctionele centrum. Want behalve dat we plaats bieden aan ouderenzorg zal ook de huisarts, de fysiotherapie, een mortuarium, een auditorium en (wellicht) een kinderdagverblijf deel uit gaan maken van de nieuwe Stilen. Zo wordt het gebouw een metafoor voor wat Noorderbreedte kenmerkt, namelijk ‘leven zoals u gewend bent’. Een fijne plek om te wonen en een open huis voor de Terschellingers. Zo kunnen wij bewoners en eilanders een plek geven die ze verdienen! Dit magazine biedt alle actuele informatie over de gefaseerde nieuwbouw en wat u in de toekomst van De Stilen kunt verwachten. Wij adviseren u daarom dit naslagwerk te behouden, zodat u het af en toe weer eens kunt oppakken om uw vragen te beantwoorden. Want in 2013 hebben wij op West-Terschelling een schitterend en mooi multifunctioneel centrum voor de Terschellingers. Veel leesplezier! Franca Roeleven, locatiemanager De Stilen Johan Lettink, voorzitter directie Noorderbreedte November 2009
3
FRANCA ROELEVEN, LOCATIEMANAGER VAN ZORGCENTRUM DE STILEN
’Met de nieuwbouw van De Stilen bieden we een completer pakket van
De nieuwe Stilen: open, gastvrij en een tikkeltje eigenwijs!
ouderenzorg op het eiland. De komende jaren bouwen we een multifunctioneel centrum dat een bruisend middelpunt is op West Terschelling en voor het eiland. Een multifunctioneel centrum dat ruimte biedt aan uiteenlopende diensten, zorg en verschillende activiteiten. Een gebouw met een open uitstraling, dat uitnodigt om binnen te komen’, aldus Franca Roeleven, locatiemanager van De Stilen.
4
DE STILEN BOUWT
Omdat De Stilen zich op Terschelling bevindt, heeft het zorgcentrum een bijzonder karakter, open, gastvrij en een tikkeltje eigenwijs. Minder traditioneel, zo vertelt Franca Roeleven. ‘We vervullen een belangrijke sociale en maatschappelijke functie voor de 4700 eilandbewoners en willen zorg dicht bij de mensen bieden. De Stilen is eigenlijk een gewone zijstraat in het dorp West-Terschelling, géén instituut, maar een huis middenin een woonomgeving. Een wijk op het eiland.’
een bijzonder karakter, een tikkeltje eigenwijs ‘Het karakter van Terschelling wordt gekenmerkt door eigen waarden en normen die in de tijd overeind zijn gebleven. Die sfeer vind je op De Stilen terug in het gebouw en de organisatie. Liefde voor de natuur, jutten, vissen, gastvrijheid, eerlijkheid en sociale controle zijn zaken die dit eiland kenmerken en samen met vrijheid bijdragen aan het eilandgevoel. De geïsoleerde ligging is toch wel een heel apart onderdeel van leven en werken op een eiland. ‘ ‘Wind, ruigheid, storm en altijd afhankelijk van de boot. Het hoort er allemaal bij! Door het weer kun je niet altijd van het eiland af. Terschelling kun je qua cultuur in West en Oost verdelen. Oost kent een meer agrarische oorsprong, terwijl op West meer mensen afkomstig zijn uit de visserij en de zeevaart. Sfeer en kleuren zijn uitgewerkt vanuit de begrippen maritiem, agrarisch en het niet en wel eilander zijn. Dit zie je terug in het ontwerp, zowel binnen als buiten.’
natuur, jutten, vissen, gastvrijheid
‘Iedereen kan hier binnenlopen voor een kop koffie of een maaltijd, om te biljarten of om een voorstelling bij te wonen. Bij de activiteiten maken we dankbaar gebruik van veel vrijwilligers van het eiland.’ ‘Momenteel zit de bewoner het liefst buiten bij de bushalte voor De Stilen: daar gebeurt het, daar is wat te beleven. In het nieuwe gebouw komt er aanloop en reuring door de huisarts, de fysiotherapeut, verenigingen, activiteiten, een bibliotheek en waarschijnlijk ook een kinderdagverblijf. Daarnaast komt er centraal een soort dorpsplein en buiten wordt een prachtig ontworpen duintuin gecreëerd.’
zo gewoon mogelijk leven in een veilige en prettige omgeving ‘In de nieuwe Stilen bieden we uiteindelijk veel meer dan zorg: een multifunctioneel centrum met meerdere functies op één plek, met appartementen, kleinschalige verpleeghuiszorg en een breed aanbod aan zorg en diensten voor dorp en eiland. Een woonzorgcentrum, waar de behoeften van bewoners, medewerkers en eilanders samenkomen en waar men elkaar ontmoet.’ ‘Bij het nieuwe centrum horen kleinschalige zorgwoningen voor mensen die verpleeghuiszorg nodig hebben, maar ook woningen voor mensen die zelfstandig willen wonen, met een aantal voorzieningen binnen handbereik. 90% van de huidige Stilen-bewoners is op Terschelling geboren en getogen.’ Roeleven vertelt vol trots: ‘Mensen kunnen kiezen uit keuzepakketten, de appartementen worden groter en hebben alle moderne faciliteiten,
5
waardoor hulpmiddelen gemakkelijk kunnen worden toegepast.’
afscheid nemen, loslaten, opbouwen en vernieuwen ‘Onze medewerkers zijn het gezicht van De Stilen. Ze zijn deskundig, professioneel, servicegericht en gastvrij. Medewerkers denken niet voor de bewoner, maar ze denken met de bewoner mee. Soms is het dan nodig om met creatieve oplossingen vaste patronen te doorbreken. Onze medewerkers staan voor hun zaak, hebben humor en plezier in hun werk.’ ‘Door de invoering van de zorgzwaartepakketten en het nieuwe multifunctionele centrum, moeten we nog meer inspelen op de veranderende zorgvraag. We gaan anders werken. Daarbij moeten we duidelijk afspreken wat we wel en wat we juist niet doen. Deze ontwikkelingen gaan we doormaken tot 2013, wanneer het gebouw definitief wordt opgeleverd. In het kader van afscheid nemen, loslaten, opbouwen en vernieuwen gaan we medewerkers daarin ondersteunen en scholen’.
eilandergewijs ‘We zijn open, gastvrij en een tikkeltje eigenwijs. De viering van de eerste paal op vijf november 2009 was het startsein voor een prachtig project.’
WIM JAN DIJK, ARCHITECT DE STILEN
Iedereen een eigen herkenbare voordeur Wim Jan Dijk van architectenbureau Heldoorn Ruedisulj Architecten uit Leeuwarden maakte het ontwerp voor de nieuwbouw van De Stilen. ‘Door in het ontwerp uit te gaan van een “losse” invulling van kleine gebouwblokken, ontstaat er openheid en een doorzicht. Het duingebied wordt voelbaar,’ aldus de architect.
Architectenbureau Heldoorn Ruedisulj heeft veel ervaring met gebouwen voor zorg en wonen. Dijk: ‘Ik begon in 2002 aan het ontwerp voor de nieuwbouw van De Stilen. Dit multifunctionele centrum is een modelvoorbeeld van hoe alles bij elkaar komt: 50 individuele woningen en 4 groepswoningen voor ouderen, gecombineerd met algemene voorzieningen en praktijkruimten voor huisarts en fysiotherapeut. En een mortuarium met auditorium.’
geen enorme instituten meer ‘Het oude gebouw belemmerde het zicht op het prachtige achterliggende duinlandschap. Jammer, want dit is juist uniek voor deze locatie. In het ontwerp wordt uitgegaan van een “losse” invulling van kleine gebouwblokken. Daardoor ontstaat openheid en doorzicht en wordt het duingebied voelbaar. Dit bouwen sluit ook aan bij de visie van het College Bouw Ziekenhuisvoorzieningen: geen enorme instituten meer. Fijn was dat opdrachtgever Noorderbreedte deze visie gedurende het hele proces bleef ondersteunen.’
de kleurstelling van Terschelling ‘Het is een modern, tijdloos gebouw geworden,’ aldus de architect. ‘Door de onafhankelijke draagstructuur in het ontwerp was het mogelijk ín het gebouw de lay out steeds aan te passen. De gevels zijn uitgevoerd in gele baksteen: de kleurstelling van Terschelling. Geel is ook een prettige, vrolijke kleur. Daar waar het leven wellicht triester wordt wil ik zo vrolijk mogelijk bouwen. Ik vind dat belangrijk, omdat deze
6
woning veelal het laatste station is voor de bewoners. Kleinschalige, herkenbare woningbouw met voor iedereen een eigen voordeur, waaraan niet afleesbaar is welke zorg geleverd wordt. De zorg wordt namelijk van binnenuit in de woning gebracht.’ ‘Ik houd me altijd voor dat ik als architect niet bouw voor mezelf, maar voor bewoners en zij die er zorg verlenen. Alles wat van het gebouw een instituut kan maken moet weggewerkt worden. Hulpmiddelen moeten niet zichtbaar zijn, maar wel bij de hand staan. Om me goed in te leven in het werk heb ik gesproken met de doelgroepen en gebruikers. We hielden informatieavonden, spraken met de cliëntenraad, overheid en omwonenden.‘
dit huis heeft mijn handtekening Dijk: ‘Natuurlijk heeft dit huis mijn handtekening. Mijn collega’s herkennen dit als een gebouw van mij. Zo gebruik ik gladde en bezande stenen, zodat het licht een speelse textuur geeft. Voor het plein gebruik ik antracietkleurige tegels, die doen denken aan de basaltblokken die Terschelling beschermen tegen het water. Voor de entree heb ik twee woonblokken gekoppeld. Het gebouw onder het duin gaat daarmee op in de omgeving.’ ‘Het is in veel opzichten een lastig project. Daarom zal het me voldoening geven als het er straks staat. Juist voor het eiland is dit gebouw nu nodig. Het doel is mooi, maar de weg er naartoe is voor mij minstens zo belangrijk. Ik heb er vertrouwen in dat het bouwproces goed gaat verlopen. Juist omdat we met een leuke, enthousiaste club de nieuwe Stilen gaan realiseren.‘
DE STILEN BOUWT
BOUWMANAGER PIER ATTEMA
Spin in het web van de nieuwbouw Vanaf de prille voorbereiding is hij bij de nieuwbouw betrokken: Pier Attema, bouwmanager van Noorderbreedte waar De Stilen onderdeel van is. Hij regelt alles rondom de bouw, de oplevering en het natraject. ‘Het is een stuk van je leven, je legt er van alles in. Als bouwmanager ben je constant bezig om alle ingaande maar ook de uitgaande informatie terug te koppelen naar de werkgroepen en belanghebbenden.’ Al in 2002 ging de voorbereiding voor de nieuwe Stilen van start. Nu, in het najaar van 2009, is de bouw daadwerkelijk begonnen. Na de werkzaamheden die het terrein bouwrijp maken, wordt er een gefaseerd bouwschema gehanteerd. De nieuwbouw van De Stilen wordt gebouwd in drie fasen. Fase 1 betreft blok C en B1. In Fase 2 zal blok A gebouwd worden. De laatste fase betreft de bouw van blok B. ‘Als alles zo’n beetje volgens planning verloopt, vindt de definitieve oplevering medio 2013 plaats’, legt Attema uit (zie pagina 12 en 13).
voor het heien wordt het gat voor de palen voorgeboord 7
Een dergelijke grootschalige bouwklus zal nooit helemaal zonder overlast zijn. Attema: ‘Natuurlijk proberen we de overlast zoveel mogelijk te beperken. Zo wordt bijvoorbeeld voor het heien het gat voor de palen voorgeboord. Dit omdat het heien op zandgrond, door de compactheid van de bodem, zwaar heien met zich mee brengt. De meeste bewoners zijn enthousiast: er zal immers een flinke tijd veel te zien zijn rondom De Stilen. En iedereen is zich ervan bewust dat er straks een prachtig multifunctioneel gebouw staat.’
de duinuitstraling blijft behouden Zoals ook de architect in het artikel hiernaast aangeeft, speelt de omgeving van het gebouw een belangrijke rol in het ontwerp: de duinen, het bos, het dorp. ‘Als je de ligging van de duinen bekijkt, is de ingang ondergronds,’ aldus Attema. ‘Er is voor volledig glazen trappenhuizen gekozen om een doorkijk te realiseren naar de duinen en naar West Terschelling, met de Brandaris als markant punt. Het terrein om De Stilen blijft een duinuitstraling houden. Samen met de gemeente Terschelling ontwikkelden de landschapsarchitecten van bureau Noordpeil een ‘duintuinproject’. Daarin worden gebouwen en omgeving als het ware aan elkaar gesmolten.’
Liesbeth Lagerweij, coördinator zorg Wat verandert er volgens jou door de nieuwbouw? ‘In het nieuwe gebouw kan het werk veel efficiënter worden gedaan. De mensen wonen er plezieriger omdat de beperkingen van het oude gebouw verdwijnen. We gaan meer voldoen aan de maatschappelijke normen. De woningen worden ruimer en er is meer naar privacyaspecten gekeken. Verder wordt het een sfeermakend geheel. Anders, maar beter!’
Nettie de Graaf, cliëntenadviseur Wordt het nieuwe gebouw toegankelijker?
Klara de Jong, verpleegkundige Wat is voor jou bijzonder aan de nieuwe Stilen? ‘De nieuwe Stilen op Terschelling mag zeker het visitekaartje van Noorderbreedte genoemd worden, waarin gekozen is voor eigenheid. Ik vind het bijzonder dat er in een zorgcentrum/ verpleeghuis op het waddeneiland ruimte is voor de verscheidenheid waarin iedere cliënt uniek is. En zeker nu het multifunctionele centrum gebouwd gaat worden. Vooral uit de nautische uitstraling, die zo goed past bij het eiland, blijkt dat er rekening gehouden is met de slogan: “Leven zoals u gewend bent”. Veel cliënten hebben nu eenmaal iets met de zee en Terschelling en zijn er onlosmakelijk mee verbonden. Het is mooi dat daar in het gebouw rekening mee is gehouden.’
‘Als cliëntadviseur van De Stilen en de gemeente Terschelling heb ik veel contacten met de bewoners en cliënten op het eiland. Vooral voor hen vind ik het fantastisch dat het eindelijk zover is. Het multifunctionele centrum wordt zeker toegankelijker, juist ook voor mensen van buiten De Stilen. De recreatieruimte, die nu beneden komt te liggen, nodigt meer uit. Ik verwacht dat hierdoor ook meer mensen die niet in De Stilen wonen, bij ons naar binnen komen lopen. De Stilen wordt een plaats waar ouderen en jongeren elkaar kunnen ontmoeten.’
8
Wat vinden zij van de nieuwe Stilen?
9
DE STILEN BOUWT Joke Aldershoff, administratief medewerker De Stilen Geeft die nieuwbouw nu veel overlast?
Bob Zorgdrager, medewerker technische dienst Een hele overgang, van een verouderd verzorgingshuis naar een splinternieuw gebouw?
‘Oudere mensen zijn snel uit een regelmaat. Maar opvallend is dat waar ik onlangs veel last had van het kabaal - toen de bomen rond het huis werden gerooid -, de bewoners het prachtig vonden. Er gebeurde wat. Ze zitten er bovenop en zien van alles rondom zich gebeuren. Het is een prachtig nieuw plan, het wordt alleen maar beter voor de medewerkers en bewoners.’
‘Het is helemaal geweldig; met het oude gebouw staat het water ons aan de lippen. Iedere keer moeten we de keuze maken, gaan we investeren of wachten we tot de nieuwbouw. Gelukkig ben ik als allrounder opgeleid en heb ik van veel technische zaken kennis; ik heb 23 jaar bij een installatiebedrijf gewerkt. Ik moet nu steeds improviseren, en dat zijn we wel gewend op een eiland, maar op een gegeven moment komt daar een eind aan. Straks in het nieuwe gebouw zal mijn functie vast wel iets veranderen, wellicht meer in de sfeer van huismeester.’
Willem Jan Groeneveld, verpleeghuisarts Worden de lijnen korter in het nieuwe centrum? ‘Hier zijn veel natuurlijke verbanden tussen bewoners onderling en bewoners en personeel. De lijnen zijn kort. Iedereen kent elkaar en is betrokken bij De Stilen. We krijgen daarom ook snel dingen geregeld. Een spoedopname is bijvoorbeeld meestal zó geregeld. Verpleeghuiszorg, verzorgingshuiszorg en thuiszorg lopen snel in elkaar over.’
Arieke Sieben, medewerker welzijn Sluit het nieuwe gebouw goed aan bij je werk? ‘Ik denk dat we er allemaal aan toe zijn. Het wordt voor de mensen van het eiland laagdrempeliger om naar De Stilen te komen. De sfeer van het oude bejaardentehuis behoort tot het verleden. In het nieuwe multifunctionele centrum willen we de buitenwereld naar binnen halen met een goede sfeer en vooral veel activiteiten, zoals biljart, filmavonden, kooruitvoeringen en spelactiviteiten. We willen ruimte bieden aan verenigingen en de mogelijkheid scheppen van een “diner in eigen huis”.’
9
De nieuwe Stilen in woord en beeld DE KEUKEN VAN DE STILEN Beleving en de kwaliteit van de maaltijd zijn belangrijk voor de bewoners en cliënten. We willen graag tegemoetkomen aan de vraag. Dat vraagt om een flexibele invulling van de maaltijdvoorziening, een breed serviceaanbod en keuzepakketten. Veel appartementbewoners zullen gebruik maken van het restaurant. Ook kunnen bewoners zelf koken in hun appartement, nu de benodigde apparatuur daarvoor aanwezig is. Een groot deel vindt het prettig om in het eigen appartement warm te eten. Deze maaltijden worden op dezelfde wijze aangeboden als een maaltijd van Tafeltje Dekje. Het kan allemaal!
TAFELTJE DEKJE De Stilen levert zogenaamde ‘uitbrengmaaltijden’. Ook de bewoners kunnen hier gebruik van maken.
‘WINKEL’FUNCTIE De keuken heeft een winkelfunctie en kan ook de woningen voor kleinschalige zorg van boodschappen voorzien.
CATERING De keuken voert cateringactiviteiten uit en verzorgt diners, buffetten, feesten en vergaderingen. Verjaardagen kunnen in een zaal met de familie worden gevierd, waarbij drankjes, hapjes en maaltijden geserveerd worden. Bewoners, maar ook externe klanten kunnen deze activiteiten en evenementen in De Stilen aanvragen.
HET AUDITORIUM De Stilen krijgt een groot auditorium van bijna 100 m2. Met een ruime ontvangsthal, eigen sanitair en een apart rolstoeltoilet. Het zal naast de condoleances en uitvaarten ook ruimte bieden voor vergaderingen, seminars, films, toneel-, sport- en spelactiviteiten. Het auditorium heeft moderne audiovisuele middelen en wordt ook verhuurd aan externe gebruikers, eventueel inclusief catering. Het kan voor één of meerdere dagdelen worden gehuurd.
MEER INFORMATIE OVER DEZE DIENSTEN? BEL 0562 446 400.
10
DE STILEN BOUWT
DE WONINGEN VOOR ‘KLEINSCHALIGE ZORG’ De Stilen realiseert vier woningen voor kleinschalige zorg. We spreken over kleinschalige zorg wanneer de zorg en wonen zoveel mogelijk op het dagelijkse leven in een normale thuissituatie lijkt. De groepswoning is het thuis van de bewoners. Zij vormen als het ware een gezin, met dagelijkse taken die ook in het ‘gewone’ huishouden gebeuren. Iedere woning heeft plaats voor 6 bewoners. Woonbegeleiders verzorgen de begeleiding binnen de woning. De kleinschalige woning heeft een eigen voordeur, een huiskamer met keuken (± 60m2), een bijkeuken, een rookkamer (7 m2) en zes zitslaapkamers (± 17m2). De bewoners delen twee sanitaire ruimtes. De zitslaapkamer is privé en van de bewoner zelf. De bewoner mag deze ruimte inrichten volgens eigen smaak met eigen meubilair. De Stilen plaatst in de zitslaapkamers een ‘hooglaagbed’, een nachtkastje, wasgelegenheid, harde vloerbedekking, gordijnen en vitrage.
DE ENTREE OFTEWEL HET ‘BINNENPLEIN’
‘HET ZORGAPPARTEMENT’
HET APPARTEMENT ‘VRIJE VERHUUR’
De nieuwe Stilen heeft 40 zorgappartementen, verdeeld over drie bouwdelen. Elk zorgappartement heeft een slaapkamer (12 m2), woonkamer met keuken (25 m2) die door een demontabele scheidingswand vergroot kan worden naar 37 m2, sanitair (6m2), een hal (4,5 m2) en een berging (3 tot 4 m2). De totale oppervlakte van de zorgappartementen variëert van 56 tot 72 m2. Een deel van de zorgappartementen heeft een balkon. De keuken is volledig uitgerust en voorzien van een kookplaat met vier inductiezones, een afzuigkap aangesloten op een centraal afzuigsysteem, een inbouwkoelkast op hoogte, aansluiting voor een inbouwmagnetron op hoogte en vaatwasser. In de berging zijn aansluitingen voor wasmachine en droger. Elk zorgappartement heeft een eigen CV-ketel met warmwatervoorziening, een CO2 gestuurd ventilatiesysteem, een centraal gestuurd zonweringsysteem met eigen bediening en een eigen brievenbus bij de entree.
De Stilen krijgt 8 appartementen voor de vrije verhuur. Deze appartementen liggen op de bovenste verdiepingen. Elk appartement heeft een woonkamer met balkon (26 m2), een slaapkamer (14 m2), een slaapkamer (9 m2), sanitair (6 m2), een hal en een berging. De afmetingen van de hal en berging verschillen per soort appartement. De keuken is volledig uitgerust en voorzien van een kookplaat met vier inductiezones, een afzuigkap, aangesloten op een centraal afzuigsysteem, een inbouwkoelkast op hoogte, aansluiting voor een inbouwmagnetron op hoogte en vaatwasser. In de berging zijn aansluitingen voor wasmachine en droger. Elk zorgappartement is voorzien van een eigen CV ketel met warmwatervoorziening, een CO2 gestuurd ventilatiesysteem, een centraal gestuurd zonweringsysteem met eigen bediening en een eigen brievenbus bij de entree.
HEEFT U BELANGSTELLING OM BIJ ONS TE KOMEN WONEN? BEL 0562 446 400 OF MELD U BIJ DE LOCATIEMANAGER. WE HOUDEN EEN BELANGSTELLENDENREGISTRATIE BIJ. WANNEER DE PLAATSINGSCRITERIA BEKEND ZIJN, WORDEN GEÏNTERESSEERDEN BENADERD. DE APPARTEMENTEN ZIJN ‘ZORGGERELATEERD’, WAARBIJ DE STILEN DE ZORG LEVERT. HET TIJDSTIP VAN AANMELDEN IS GEEN CRITERIUM VOOR TOEWIJZING. De entree van De Stilen bestaat grotendeels uit glas en heeft een open en uitnodigende uitstraling met een receptie. Door straattegels is dit “binnenplein” één geheel met het plein buiten. Het nodigt uit om naar binnen te komen en is een ontmoetingsplaats voor velen. Hier zijn ook kantoorvoorzieningen en spreekkamers, een reproruimte en bibliotheek “de Lytse Bieb” met een internetcafé.
de geur van koffie komt u tegemoet 11
In deze centrale hal komt de geur van koffie u tegemoet. Hier is een restaurant en een terras gerealiseerd en eenieder kan via een webcam op een groot scherm naar de haven kijken. Om het bijna fysieke gevoel te beleven in de haven van West Terschelling te zijn. De uitzending wordt af en toe onderbroken door het ‘Nieuwsnet van De Stilen’; een interne krant waar al de activiteiten van De Stilen op worden aangegeven. Daar kan men met een kopje koffie of een maaltijd met elkaar praten, herinneringen ophalen en elkaar op de hoogte houden over het wel en wee op Terschelling en in De Stilen. Buiten is er een gezellig terras, die via een grote glazen pui betrokken is bij het binnenterras.
E D
fase 0
B1 E
C
fase 2
B1 Het bestaande gebouw van De Stilen wordt in vier fasen afgebroken en vervangen door nieuwbouw.
A C
fase 4
12
DE STILEN BOUWT
B1
E
Fase 1 (10-12 maanden):
D C
Bouw Blok C, zorgappartementen, vrije sector appartementen, fysiotherapie en huisartsenpraktijk en Blok B1, twee woningen kleinschalige zorg. Tijdsbestek: ongeveer een jaar. Voor oplevering, schoonmaken, verhuizing en leegmaken van een deel van het bestaande gebouw (blok D).
Fase 2: Sloop Blok D, de flats aan de Longway, een deel van het verzorgingshuis en de kantoren. E blijft nog staan.
fase 1
Fase 3 (10 maanden): Bouw Blok A, zorgappartementen, vrije sectorappartement, multifunctioneel centrum, keuken, auditorium, wasserij en mortuarium et cetera. Tijdsbestek: ongeveer 10 maanden voor oplevering, schoonmaken, verhuizing en leegmaken bestaande gebouw (blok E).
B1 E
Fase 4:
A
Sloop Blok E, rest van het oude gebouw;
C
Fase 5 (10 maanden): Bouw Blok B2, twee woningen kleinschalige zorg en entreegebouw, kantoren et cetera. Tijdsbestek: 10 maanden voor oplevering, schoonmaken, verhuizing.
fase 3 Tot slot: De aanleg van het terrein en de duintuin.
In het kort:
B1
Het oude gedeelte: Blok D, is het 1e gedeelte dat in fase 2 wordt gesloopt; Blok E, is het 2e gedeelte dat in fase 4 wordt gesloopt.
B2 A C
De nieuwbouw bestaat uit verschillende blokken: Blok A en B zijn met elkaar verbonden; Blok C is een losstaand gebouw en wordt als eerste gebouwd in fase 1. Medio 2013 is het gebouw klaar.
fase 5
13
Kathy Zorgdrager verpleegkundige De Stilen ‘Nieuwbouw en zorgvernieuwing zorgen voor eigentijdse De Stilen’ ‘In De Stilen zijn we bezig om het scheiden van wonen en zorg in te voeren. Kort gezegd houdt dit in dat de bewoners de normale dingen van het dagelijkse leven zelf doen, dat we die niet meer van hen overnemen. Niet automatisch in elk geval. Vroeger brachten we iedereen rond dezelfde tijd koffie op de kamer, kreeg iedereen een dienblad met ontbijt, werd iedereen één keer in de week gedoucht. Dat doen we nu niet meer. We stimuleren de bewoner om zelf de zorg te organiseren: zelf koffie te zetten, zelf boodschappen te doen voor het eten. Eigenlijk zoals ze dat thuis ook gewend waren. En we gaan met ze in gesprek, bijvoorbeeld over wanneer en hoe vaak ze willen douchen. Helaas is het oude gebouw van De Stilen niet geschikt voor het scheiden van wonen en zorg. Gelukkig wordt dat in de nieuwbouw anders. De nieuwbouw en zorgvernieuwing zorgen voor een eigentijdse De Stilen! De nieuwe appartementen krijgen veel meer mogelijkheden en worden ook veel ruimer. Dan kunnen we de scheiding van wonen en zorg echt doorvoeren. Maar ondanks de beperkingen van het huidige gebouw, werken we nu al zoveel mogelijk volgens deze methode. Op die manier kunnen we alvast ervaring opdoen en profiteren de bewoners er nu al van.’
Gea Haagsma, kwartiermaker en procesbegeleider Wordt De Stilen een ‘thuis’ voor de bewoners? ‘Het nieuwe multifunctionele centrum De Stilen zie ik voor me als een modern gebouw, waarin mensen wonen die in meer of mindere mate zorg, veiligheid of sociale contacten zoeken. Maar er is meer nodig dan alleen een mooi vormgegeven gebouw. De mensen die er werken en wonen maken, samen met de faciliteiten, dat het in De Stilen goed wonen is. Het gevoel van thuiskomen, om in de termen van Terschelling te blijven, een veilige haven. Mijn bijdrage is onder andere het beschrijven van de veranderende werkwijzen en de uitvoering van de processen. Dit doe ik samen met Fokke Boersma, die de facilitaire processen begeleidt.’
Wat vinden zij van de nieuwe Stilen?
14
DE STILEN BOUWT
Heerke Osinga, projectleider bij Bouwgroep Dijkstra Draisma te Dokkum
Ina Tersmette, kok Verandert er het nodige in de keuken?
Wat is uw specifieke uitdaging in dit project?
‘Momenteel volg ik een studie facilitair management en hierdoor leer ik een andere manier van omgaan met voeding. Een andere werkwijze die ook goed aansluit bij het nieuwe gebouw en de nieuwe visie op zorg en welzijn. Anders omgaan met voeding wordt in de nieuwe Stilen gemakkelijker, zo kunnen we de restaurantfunctie meer uitbreiden en wellicht de voeding op verschillende momenten van de dag uitserveren. We kunnen in het nieuwe gebouw beter de functies uitbreiden omdat het ook meer uitnodigt voor de buitenwereld om naar binnen te komen. Daar wil ik graag mijn bijdrage aan leveren.’
‘Dit is een omvangrijk project van 3 jaar. Als projectleider ben ik de spil tussen uitvoering, opdrachtgever en architect. Iemand die de grote lijnen in de gaten houdt. Ook ben ik verantwoordelijk voor het opzetten en aansturen van een effectieve en efficiënte organisatie rond de bouw. Mijn uitdaging hierin is het creëren van de gewenste uitstraling die de architect bedacht heeft. Verder wil ik dit realiseren in goede harmonie met de locatie en omwonenden. Bouwen is bouwen en dat geeft nu eenmaal overlast, zeker met dit project dat van ongekende omvang is voor het eiland.’
Jeroen van Helsdingen, huisarts op Terschelling Hoe is dat, een huisartsenpraktijk in een nieuw multifunctioneel centrum? ‘Het is geweldig dat er straks een nieuw zorgcentrum staat. Met een moderne huisartsenpraktijk op een centrale, toegankelijke locatie, rondom een soort van dorpsplein. Meedenken met de ontwikkeling van onze nieuwe huisartsenpraktijk vanaf het eerste moment, geeft veel eigen invulling en voldoening. Het wordt een mooie grote praktijk, waarin de extra ruimte meer mogelijkheden biedt. Kortom, een fantastisch plan voor de eilandergemeenschap.‘
15
Jeroen van Helsdingen, huisarts in West-Terschelling, gaat straks met een collega bij de nieuwe Stilen een moderne, grote huisartsenpraktijk vestigen. Hij heeft er zin in en kijkt uit naar het multifunctionele centrum op Terschelling, met alles onder één dak rondom een dorpsplein. ’Met onze röntgenapparatuur kunnen we op de mooie nieuwe locatie ook goed uit de voeten. We krijgen daar veel meer ruimte.’ JEROEN VAN HELSDINGEN HUISARTS IN WEST-TERSCHELLING
Van Helsdingen: ‘Ik heb er zin in. Een fantastisch plan, die nieuwe Stilen voor de eilandergemeenschap. Het is prachtig om vanaf de tekeningen een nieuwe huisartsenpraktijk op te zetten en zelf vorm te geven. Samen met mijn team krijg ik de kans om deze uitdaging aan te gaan.’
‘Een fantastisch plan, ik kijk er naar uit!’
een praktijk met Terschellinger’ facetten
RICHARD BURRIE, FYSIOTHERAPEUT TERSCHELLING
‘Een droom die uitkomt! De Maatschap voor Fysiotherapie op Terschelling heeft zes fysiotherapeuten in dienst. Eén van hen, tevens oprichter van de maatschap is Richard Burrie. De maatschap was één van de eerste partijen die deel wilde nemen aan de nieuwe Stilen. ‘Een droom die uitkomt’, aldus Burrie.
De maatschap fysiotherapie werkt op het hele eiland. ‘Daar hebben we onze handen vol aan,’ aldus Richard Burrie. ’Als fysiotherapeut op een eiland krijg je er vanzelf een aantal zaken bij. Behandelingen, waarvoor je op de wal eerder naar een ander zou gaan, komen nu bij ons terecht. We doen bijvoorbeeld soms ook ergotherapie of logopedie; kortom: we zijn algemeen inzetbaar. Wel heeft iedere fysiotherapeut zijn eigen specialisatie. Op Midsland hebben we ook een praktijk.’
ik ben er jaren mee bezig geweest ‘Dat we straks zijn gehuisvest in het nieuwe gebouw De Stilen, is voor mij een droom
16
die eindelijk uitkomt. Ik ben er jaren mee bezig geweest en was nauw betrokken bij de totstandkoming van de plannen voor nieuwbouw. De contacten met Noorderbreedte en het management van De Stilen verliepen uitstekend. Ik kon daardoor een aantal zaken mede bepalen, zoals de inrichting, uiteraard samen met de interieurarchitect.’
drie behandelruimtes en een grote oefenzaal Burrie was een van de eersten die het idee opperde van één gebouw voor verschillende zorgverleners. ‘Ik ben blij dat het er nu komt. Het wordt een multifunctioneel centrum, met een verpleeg- en verzorgingshuis, een huisart-
DE STILEN BOUWT ‘Hier op het eiland hebben we een praktijk met Terschellinger’ facetten waarbij het huisartsenvak in de volle breedte wordt uitgeoefend. Ik ben er voor de spoedeisende hulp en doe kleine chirurgische ingrepen. Ik houd mij bezig met verloskunde en beheer de apotheek op West Terschelling. En wij doen ook de zeevaartkeuringen, niet te vergeten.’
het röntgenapparaat van het MCL komt hier nog beter tot zijn recht ‘Ik kijk echt uit naar de nieuwe praktijk in de nieuwe Stilen, vertelt Van Helsdingen. ‘Het wordt een mooie, grote, moderne praktijk met een gezamenlijke ingang met de fysiotherapiepraktijk. Onze ruimte bestaat uit drie spreekkamers, een behandelkamer en een grote wachtkamer met een kinderhoek, leestafel en vitrine. We krijgen meer ruimte voor het röntgenapparaat van het Medisch Centrum Leeuwarden en kunnen dan veel beter ‘liggende’ foto’s nemen. Verder komt ook de apotheek op deze locatie.’ In de praktijk van Van Helsdingen werken twee huisartsen, een apothekersassistente, een
praktijkverpleegkundige en een assistente. Verder zijn aan de praktijk verbonden: de trombosedienst, diverse specialisten, een podotherapeut en een diëtiste. Van Helsdingen: ‘De cardioloog van het MCL, dr. Brouwer, komt regelmatig bij ons spreekuur houden en voor pacemakercontrole. Binnenkort komt er ook een MCL-longarts. Wellicht dat we op termijn ook een internist hier een paar keer per jaar polikliniek kunnen laten houden. Dit is vooral prettig voor ouderen, die moeilijk kunnen reizen en het lastig vinden om elke keer weer naar het ziekenhuis aan de wal te moeten.’
alles dichtbij en toegankelijk ‘Ik ben blij met de goede samenwerking met De Stilen en de fysiotherapeuten. Tijdens de ontwerpfase werden we goed ondersteund door de bouwcoördinator van Noorderbreedte. Hij adviseerde ons deskundig, met name over klimaatontwikkeling en techniek.’ Van Helsdingen besluit: ‘Voor de eilanders en bewoners van De Stilen is straks alles dichtbij en toegankelijk. Een fantastisch plan!’
senpraktijk en een praktijk voor fysiotherapie. Alle zorg wordt zoveel mogelijk op één plek gecentreerd. Dat is financieel aantrekkelijk en het bevordert de korte lijnen. En dat is goed voor de zorg.’ Natuurlijk behandelen we ook patiënten uit het verpleeg- en verzorgingshuis. Als we straks in één gebouw zitten, wordt dat nog gemakkelijker.’ Het nieuwe gebouw vergroot de mogelijkheden voor de fysiotherapie. Burrie: We krijgen drie behandelruimtes en een grote oefenzaal met trainingsfaciliteiten. Dit betekent dat we onze dienstverlening kunnen uitbreiden. Ik denk aan diabetesgroepen, de behandeling van mensen met obesitas (overgewicht) en revalidatie na een operatie.’
de huisarts wordt mijn buurman Burrie volgt momenteel een opleiding voor functionele osteopathie. ‘Als maatschap gaan we ons hierin specialiseren. Functionele osteopathie gaat uit van de ketentechniek, waarbij je bij een klacht altijd in een keten denkt. Een enkelverstuiking bijvoorbeeld geeft chronische
17
rugproblemen, moeheid et cetera. Als je in een keten denkt dan behandel je ook de hele keten van enkel-heup-rug. Hiermee kun je spectaculaire resultaten bereiken.’ Burrie zegt zich te verheugen op het nieuwe multifunctionele centrum. ‘Samenwerken met andere zorgverleners, kortere lijnen, dat spreekt mij aan. De huisarts wordt mijn buurman. Je loopt wat makkelijker bij elkaar naar binnen. Het contact met de huisarts was de afgelopen tijd wat minder, doordat er voor fysiotherapie geen verwijzing van de huisarts meer nodig is. Nu kunnen we het contact weer oppakken.’
BURGEMEESTER VAN TERSCHELLING DHR J. VISSER
‘Een prachtig nieuw ontwerp’
‘Doordat wonen en zorg op Terschelling gerealiseerd blijven, houd je het sociale netwerk in stand’, aldus burgemeester Visser van Terschelling. ‘Voor onze dynamische eilandergemeenschap met haar bloeiende verenigingsleven van levensbelang. Hiermee is thuis tot aan het verzorgingshuis en verpleeghuis realiseerbaar.’ De burgemeester vertelt trots: ‘Ons eiland Terschelling is niet alleen mooi en bijzonder vanwege de natuur maar ook door de bijzondere eilandergemeenschap. De nieuwbouw van De Stilen betekent voor de gemeente Terschelling dat het leefbaar blijft op het eiland. Hierdoor kunnen oudere eilanders namelijk ouderenzorg en huisvesting behouden op Terschelling. Men hoeft niet naar de wal voor intensieve zorg. De Stilen biedt een totaalpakket.’
FOTO: MARLEEN SWART
we behouden ouderenzorg en huisvesting op Terschelling ‘We zijn eigenlijk buren. Door een goede samenwerking tussen de gemeente en De Stilen konden de architect en de stedenbouwkundige de gebouwen van het gemeentehuis en De Stilen op elkaar laten aansluiten. Hierdoor wordt de gebruiksvriendelijkheid van het totale terrein verbeterd en optimaal benut. Dat zie je terug in de totale ontwikkeling van het terrein, waar een prachtig ontwerp onder ligt’, aldus burgemeester Visser.
belangrijk om voorzieningen voor het eiland te behouden ‘De Gemeente Terschelling is verheugd dat er door de nieuwbouw van De Stilen een voorziening wordt gerealiseerd, waarbij huisarts, fysiotherapie en mortuarium
18
onder één dak worden ondergebracht. Het mortuarium is een mooi voorbeeld: doordat de gemeente, Noorderbreedte en De Stilen de handen ineen sloegen kon deze voorziening voor Terschelling worden behouden.’
de nieuwe Stilen voegt iets moois toe ‘Ik zie er naar uit’, besluit de heer Visser. ‘Het ontwerp van de nieuwbouw van De Stilen is prachtig en past goed bij deze tijd. Het oude gebouw is sterk verouderd en steekt momenteel af bij de nieuwbouw van ons nieuwe gemeentehuis. De nieuwe Stilen past prachtig op deze plek en het voegt ook iets moois toe. En dan heb ik het nog niet eens over de beplanting van de tuin, de wandelpaden en de parkeervoorzieningen.’
DE STILEN BOUWT
Tante Cor Tante Cor kreeg eens per week een gebakken scholletje dat wij, haar achterneefjes, haar in een emaillen schaaltje brachten. We schrijven 1965, en tante Cor woonde in Avondrood, een prachtig gebouw met voor iedereen een eigen kamer; niet groot, dat vonden wij kinderen zelfs, maar wel knus: het tikken van de Friese staartklok vulde de gehele kamer.
1965 en tante Cor woonde in Avondrood Ook onze familie sprak vol trots over het nieuwe gebouw, een hele verbetering na die kleine paarse villa op Dellewal. In de gang hing een mooie foto van Prins Bernhard en Koningin Juliana tijdens de opening van het nieuwe Avonrood: ook zij keken vol bewondering een kamer binnen. Iedereen was heel tevreden, behalve tante Cor, die ondanks alle aandacht en de gebakken visjes al snel wegkwijnde en stiller en stiller werd... . Tante was niet de enige die het zo verging, maar het duurde toch nog een aantal jaren -de na-oorlogse recessie was nu voorgoed overwonnen- voordat men ging beseffen dat de luttele vierkante meters woonruimte misschien wel wat al te krap waren om prettig te kunnen leven. Het aantal appartementen in Avondrood werd gehalveerd ten gunste van de ruimte, een hele verademing en wat een prachtige appartementen waren het nu geworden!!
betonrot, houtkevers en microben hadden een goed maal Weer ging alles een aantal jaren goed en naar ieders tevredenheid in huize Avondrood. Helaas kreeg de tand des tijds niet alleen haar bewoners in zijn macht, maar ook het prachtige gebouw zelf kwam stukje bij beetje aan de beurt: betonrot, houtkevers en microben hadden er een goed maal aan. De maatschappelijke ontwikkeling ging ondertussen gewoon door: gezinnen werden kleiner, veel kinderen trokken naar de wal, de nadruk op persoonlijke ontwikkeling en individuele vrijheid werd steeds bepalender. Niet alleen had dit zijn weerslag op school, op het werk en thuis, maar ook in Avondrood. Die naam gaf een kleur aan, een kleur die niet meer passend was in de tijd: Avondrood verdwijnt.
toen ik hier als kleine jongen met een schaaltje schol naar binnen liep De Stilen is geboren, een mijlpaal, eigenlijk was dat al de eerste paal voor ons nieuwe bouwen. In de jaren die nu volgen ontwikkelt zich langzaam een transformatie in ons denken en voelen hoe de “nieuwe Stilen” vorm zal moeten krijgen, een vorm die past in deze tijd en ook in de toekomst. Als verpleeghuisarts van De Stilen ben ik de laatste vijf jaren nauw betrokken bij dit proces en het voelt voor mij als een groot voorrecht dat te mogen doen. Toen ik hier als kleine jongen met een schaaltje schol naar binnen liep had ik nog geen flauw idee hoezeer ik later betrokken zou raken bij het wel en wee van al die mensen die hier nu en in de toekomst zullen wonen. W.J. Groeneveld, verpleeghuisarts De Stilen
19
Jan Detz - interieurarchitect
Het interieurontwerp van de nieuwe Stilen Bij nieuwbouw wordt goed nagedacht over de uitstraling van het gebouw. Maar misschien wel net zo belangrijk is de binnenkant. Hoe moet het er binnen uitzien? Welke kleuren gebruik je en welke materialen? Jan Detz, interieurarchitect, kreeg deze opdracht en ging hiermee aan de slag.
natuur. De thema’s besloten we te gebruiken bij de vormgeving van het interieur. Het moest geen museum worden, maar een eigentijds, licht gebouw met veel natuurlijke materialen en kleuren zoals die op het eiland voorkomen. Oftewel: een rustige basis waarin de bewoners zich thuis kunnen voelen. Daarbij zijn beelden en attributen belangrijk, omdat ze aanknopingspunten bieden voor een gesprek.’
‘Voordat we begonnen met het interieurontwerp zijn we als werkgroep op bezoek gegaan bij een aantal oudere inwoners van Terschelling, ’ aldus de interieurarchitect Jan Detz. ‘Uitgangspunt was om de thema’s maritiem, agrariër, eilander gemeenschap en niet-eilander te onderzoeken. We lieten de mensen vertellen wat zij zouden willen terugzien in de nieuwe Stilen als ze er ooit in terecht zouden komen. Het was boeiend en inspirerend om al deze verhalen te horen. Daarna zijn we met de werkgroep in ontspannen sfeer gaan brainstormen.’
vanuit de hal kijken welke schepen binnenkomen en uitvaren
een rustige basis waarin de bewoners zich thuis kunnen voelen Detz vervolgt: ‘De gesprekken met de eilanders en de brainstormsessie waren zinvol en waardevol. Er kwamen een aantal thema’s naar voren: ruimte, vrijheid, licht en
Hoe is Detz te werk gegaan? ‘Ik ben eerst afbeeldingen gaan verzamelen, die de verschillende thema’s van het eiland weergeven. Vervolgens heb ik materialen en kleuren gezocht die met elkaar - en met de gekozen beelden de sfeer zouden scheppen die we het gebouw willen geven. Op de vloer van de entreehal komen dezelfde donkere betontegels die ook buiten liggen. De harde vloerbedekking gaat over in een warme bruintint. De receptiebalie en de koffiehoek worden uitgevoerd in gebruikt steigerhout. In de entreehal komt een monitor te hangen die verbonden is met de webcam in de haven. Zo kunnen de mensen die gewend waren aan het dagelijkse loopje naar de haven straks ook eventueel vanuit de hal kijken welke schepen er binnenkomen en uitvaren.’
‘Gordijnen in de huiskamers hebben blad- en bloempatronen. Er is onderscheid gemaakt tussen de noord- en zuidkant van het gebouw, omdat het licht op het noorden anders is dan op het zuiden. Voor de inrichting van de zorgwoningen komen een aantal voorstellen, waaruit de bewoners zelf een keus kunnen maken. De gangen krijgen een marmoleumvloer met een aardetint, bruin en oranje. De wanden krijgen een accentkleur met een afbeelding die de kleur versterkt en natuurlijk een relatie heeft met het eiland.’
het licht op het noorden is anders dan op het zuiden
20
DE STILEN BOUWT
De nieuwe Stilen
hulp bij wat niet meer zelf lukt en stimuleren wat iemand nog wel kan! ‘De ‘nieuwe’ Stilen: het wordt een prachtig functioneel centrum, waar mensen fijn wonen, met een hoop aanloop en reuring.’ En ook: ‘De rol van de cliëntenraad is dat we goed luisteren naar de bewoners en cliënten, met altijd in je achterhoofd dat het hun ‘thuis’ gaat worden.’ Aan het woord is Jaap Velds, de gedreven voorzitter van de cliëntenraad van De Stilen. Dat het belangrijk is dat een eiland een dergelijke voorziening als De Stilen heeft, staat buiten kijf. Met de nieuwbouw van De Stilen is er op het eiland een completer pakket van zorg voor ouderen. Velds hoort het bijna dagelijks om zich heen. ‘De Terschellingse ouderen willen graag op hun eiland blijven wonen, in hun vertrouwde omgeving.’
nieuwbouw is hard, hard, hard nodig Velds, in het dagelijks leven hoofd personeel en organisatie van Rederij Doeksen, is ervan overtuigd dat het van cruciaal belang is geweest dat er toentertijd aansluiting is gezocht bij Zorggroep Noorderbreedte. ‘Anders hadden we het hier niet open kunnen houden. Laat staan dat we nu zo’n mooi project als de nieuwe Stilen hadden kunnen starten. Want ja, nieuwbouw is hard, hard, hard nodig. Het oude gebouw is op zijn end en voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. De technische staat is slecht en de indeling van de ruimtes laat geen ruimte voor ouderenzorg nieuwe stijl.’ Sommige bewoners zien de bouw – die in fasen verloopt – als een extra belasting. Het meest belastend is dat mensen wellicht één of twee keer moeten verhuizen. Velds: ‘Het is uitgezocht, maar het is helaas niet mogelijk om de verhuizing in één keer te doen. Voordeel van deze gefaseerde bouw is dat veel mensen eerder in het nieuwe gebouw terecht kunnen. Zo zijn er voors en tegens. Maar ik moet er wel bij zeggen dat er ook genoeg bewoners zijn die
het bouwen zien als extra vertier.’ Velds vindt dat de cliëntenraad veelvuldig is betrokken bij de totstandkoming van het nieuwe gebouw. ‘En dat is goed. Er moet rekening gehouden worden met de voorkeuren van bewoners. Het wordt immers hun ‘thuis’. Ook de voedingsorganisatie hangt samen met de nieuwbouw. Ook daarover praat de cliëntenraad mee. Velds: ‘Eten is hartstikke belangrijk. Het moet efficiënt, maar de kwaliteit is net zo belangrijk voor ons. En dan heb je nog de eilandergerechten zoals kuultje, waar de bewoners veel prijs op stellen.’
de bewoners moeten ook zelf aan de bak De cliëntenraad zag kijk op zorg de afgelopen jaren veranderen. Velds: ‘En wij veranderen mee.’ Zo wordt straks in De Stilen kleinschalige zorg geboden. Dat betekent dat cliënten zoveel mogelijk kunnen blijven leven zoals ze gewend waren. Volgens Velds is in de nieuwe Stilen nog een hoop te winnen, maar ook te overwinnen. ‘Het gebouw bepaalt voor een deel de kwaliteit van leven, maar de cliënt moet ook zelf aan de bak. Zelf blijven doen wat je kunt. De Stilen is 500 meter van het dorp. Ga daar, als je kunt, zelf de boodschappen doen, naar het café of een visje kopen. De bewoner kan zoveel mogelijk een eigen invulling aan zijn leven geven. Dit beeld van zorg, daar moeten we aan wennen. Het komt er op neer: De Stilen biedt zorg als iemand dat nodig heeft en iets niet meer zelf kan. En we stimuleren wat iemand nog wél kan!’
21
Jaap Velds: ‘ Terschellingse gerechten zoals ‘kuultje’’
(ADVERTENTIE)
voor professionele en persoonlijke ontwikkeling
Reade wolken;
Weetjes Terschelling & De Stilen
www.fri-terschelling.nl
Blaue lucht; Gele helmen; Griën ges; Wyt sân;
Dat bin de kleuren fan Schylgeralân.”
WAT IS KLEINSCHALIGE ZORG IN DE STILEN?
AVONDROOD Voordat het zorgcentrum de naam De Stilen kreeg stond het bekend als Avondrood. Na de fusie met verpleeghuis Dukdalf te Harlingen en vervolgens met Noorderbreedte is er gekozen voor de naam De Stilen. Deze naam verwijst naar de bouwconstructie van een Terschellingse boerderij. De Stilen vormen het fundament, waarop de boerderij steunt. Een toepasselijke naam, want ouderen kunnen in De Stilen op ondersteuning rekenen. Het oorspronkelijke gebouw dateert van 1967 en is door de jaren heen verschillende keren gerenoveerd.
Één van de schoonste stranden van Nederland. De haven heeft een blauwe vlag-erkenning.
TERSCHELLING EN DE CRANBERRIES In Nederland groeien cranberries alleen op Terschelling en op Vlieland. Volgens de overlevering vond rond 1840 de jutter Pieter Sipkes op het strand een houten vat. Hij nam het mee naar zijn huisje in de duinen en maakte het open. Groot was zijn teleurstelling toen het vat gevuld bleek te zijn met rode, zuur smakende bessen en hij kieperde het leeg in een duinvallei. De bessen schoten wortel en gedijden uitstekend in de zure, kalkarme bodem en het zonnige klimaat. In 1868 werden de bessen hier ontdekt door de botanicus Holkema en vanaf 1900 worden ze door de eilanders geplukt en verwerkt tot allerlei producten zoals wijn, likeur, azijn, siroop en sap, dat een heilzame werking heeft bij nier- en blaasaandoeningen.
22
Een zo normaal mogelijk leven leiden, dat is wat ieder mens zo lang mogelijk wil, en ook verdient. In een kleinschalige zorgvorm kunnen bewoners een zo normaal mogelijk leven leiden, in een voor hen veilige en prettige omgeving. We houden in De Stilen rekening met specifieke wensen en behoeftes. Het meebrengen van eigen spullen stellen we bijvoorbeeld op prijs. Er wonen zes mensen in een woonvorm. Als het mogelijk is helpen de bewoners in de huishouding mee met koken, afwassen, boodschappen doen et cetera. Familie wordt waar mogelijk gevraagd mee te helpen om een huiselijke situatie te creëren en zoveel mogelijk betrokken bij de zorgverlening. Immers, zij weten hoe de bewoner altijd heeft geleefd. Op bezoek komen kan weer zoals men dat gewend was. Met andere woorden: alle dagelijkse en huiselijke dingen die mensen hun leven lang gewend waren te doen, kunnen indien wenselijk worden voortgezet. Dit maakt dat het ritme van de dag er heel anders uitziet dan een doorsnee dag in een verpleeghuis. Kleinschalige zorg is bedoeld voor mensen met een verpleeghuisindicatie, die 24 uur per dag zorg, toezicht en begeleiding nodig hebben.
DE STILEN BOUWT CULTUUR
STICHTING ‘VRIENDEN VAN DE STILEN’ ZOEKT DONATEURS
De Terschellinger cultuur is vooral gevormd door de positie van het eiland als overslagplaats van goederen en de veilige rede tijdens de opkomst van de VOC. De hierdoor sterk ontwikkelde handelsgeest en individualistische inslag van de huidige Terschellinger stamt wellicht mede uit deze periode. Zo ontwikkelde Terschelling zich met haar haven, gelegen aan de enige natuurlijke baai van Nederland. De bewoners waren arm en ze leefden van de visserij en boerden kleinschalig op steeds onderstuivende stukjes gras. Anderen gingen naar zee.
De vrienden van De Stilen werft fondsen (giften, legaten en/of andere schenkingen) om extra geld voor activiteiten en voorzieningen bijeen te krijgen. Aanvullend op wonen, zorg en welzijn, waarbij het aan te schaffen materiaal of de te organiseren activiteit: niet individueel gericht is, niet is te financieren uit het reguliere budget en ten goede komt aan een groot deel van de bewoners. Voorbeelden zijn de inrichting, bijzonder meubilair, een tijdschriftentafel, materialen voor activiteiten, geluidsapparatuur, spelletjes, computers of andere zaken die bevorderlijk zijn voor het welzijn en welbevinden van de bewoner in De Stilen.
Zelfstandig vochten de Terschellingers tegen het water aan de wadkant om wat bruikbare weidegrond te behouden. Ook profiteerden zij van de noordzeekust door de buit van het “jutten”. De zeevaart vormde de jonge Terschellinger, die zijn dorpsgenoten weer beinvloedde. Het zeevaartonderwijs is sterk ontwikkeld op Terschelling tot het huidige Maritieme Instituut, genaamd Willem Barentsz. Dit harde bestaan vormde de eilanders tot daadkrachtige zelfstandige mensen die liever gewoon doen en een broertje dood hebben aan kouwe drukte en opschepperij. In zowel taal, drie dialecten, als de vroegere klederdracht en de oude gebruiken vinden we invloeden terug uit meerdere streken, gebieden en verre landen. De komst van het toerisme heeft de handelsman in de eilander verder gestimuleerd. Veel kleine boeren konden na de oorlog niet mee in de schaalvergroting. Zij gingen de stal als zomerverblijf verhuren en de landerijen werden camping. De liefde voor de natuur en voor alles wat Terschellings is, zoals jutten, vissen, strandrijden, maar ook de gastvrijheid, eerlijkheid, burenplicht en de sociale controle zijn zaken die dit eiland kenmerken.
Penningmeester Klaas R.H. Visser Bankrekeningnummer: 3424.15.050 t.n.v. Vrienden Zorgcentrum De Stilen, Longway 2 8881 CN Terschelling West *De Stichting heeft een ANBI-status per 1/1/2009. Dus eventuele giften e.d. zijn aftrekbaar bij de belastingaangifte en bij legaten worden er geen kosten ingehouden.
SPONSORS GEZOCHT VOOR EXPEDITIE OP DE MOUNT MC KINLEY 2010 VOOR EEN BIJZONDERE DOEL: EEN WEBCAM EN EEN WACHTHUISBANKJE IN DE NIEUWE STILEN Mei 2010 vertrekt een team klimmers van Terschelling naar Alaska voor een avontuur: de beklimming van een van de koudste bergen ter wereld, Mount mcKinley. De berg is veruit de hoogste berg van de Alaska Range, meet 6194 meter en is vanaf de basis een aaneenschakeling van gletsjerspleten, lawines, kou en extreem harde wind. Jetze de Beer, Frans Tersmette en Laurens Conijn maken bij hun tocht gebruik van de kennis van AMS, de Alaska Mountaineering School. Voor dit avontuur is geld nodig, dat voor een groot deel uit de zak van de klimmers zelf komt. Ze willen ook proberen zoveel mogelijk geld bij elkaar te krijgen voor een bijzondere doel: een webcam en een wachthuisbankje in de nieuwe Stilen. Veel eilanders genieten van een oude dag in De Stilen. Daar waar vroeger een wandeling naar de haven gemaakt werd om op het wachthuisbankje bij te praten, lukt dat nu vaak niet meer. Mc Kinley 2010 hoopt met hun avontuur genoeg geld bij elkaar te krijgen voor een webcam nabij de haven –gezien vanaf Het Wakend Oog- en ontvangst daarvan in De Stilen. Daar waar De Stilen deel uitmaakt van Noorderbreedte, is de link dus snel gelegd: Hoog Noorderbreedte voor Noorderbreedte. Nieuwe sponsors zijn meer dan welkom. Ook kunt u een deel van de route vanaf 3000 meter per meter adopteren. Dit alles voor de webcam en het wachthuisbankje in de nieuwe Stilen. Meer informatie op de website van www.destilen.nl/alaska.
23
Leven zoals u gewend bent
EEN DROOM DIE UITKOMT
De Stilen Longway 2 8881 CN West-Terschelling Telefoon: (0562) 446 400 www.destilen.nl
NOVEMBER 2009
24
