Erfgoedcel TERF
HANDLEIDING LEERKRACHTEN
OPA BOMBARDONS FANFAREKOFFER
Bachelorproef: kunst- en cultuureducatie in de kleuterklas | Mélanie Deconinck en Lies Vanhoutte
Inhoud Inhoud ..................................................................................................................................................... 1 1.
Visie op erfgoededucatie in de kleuterklas. .................................................................................... 2
2.
Wat is Opa Bombardons fanfarekoffer? ......................................................................................... 2
3.
Voorstelling van de personages. ..................................................................................................... 3
4.
De doelgroep voor Opa Bombardons fanfarekoffer. ...................................................................... 3
5.
Hoe is Opa Bombardons fanfarekoffer opgebouwd ?..................................................................... 4
6.
Aan de slag! ..................................................................................................................................... 5
7.
Bijlages............................................................................................................................................. 6
1
1. Visie op erfgoededucatie in de kleuterklas. Er wordt steeds meer belang gehecht aan het behouden van erfgoed in onze maatschappij. Helaas wordt deze tendens niet doorgetrokken in het onderwijs . Daarom koos de erfgoedcel TERF ervoor om erfgoedkoffers te ontwikkelen voor leerkrachten. Zo kunnen leerkrachten op een eenvoudige maar, ook gerichte manier aan erfgoededucatie doen. Onder erfgoededucatie begrijpen we: kinderen zaken bijleren over sporen uit het verleden. Dit kunnen zowel materiële als immateriële sporen zijn. Een voorbeeld van materieel erfgoed is een gebouw, terwijl immaterieel erfgoed bijvoorbeeld een traditie kan zijn. Met deze koffer wil de erfgoedcel TERF het immaterieel erfgoed onder de loep nemen, namelijk het muzikaal erfgoed. De kinderen leren aan de hand van deze koffer Opa Bombardon en zijn kleinkinderen Fran en Fare kennen. Zij gaan samen op zoek naar de betekenis van de fanfare. Op deze tocht komen ze in aanraking met de verschillende aspecten van de fanfare namelijk: emoties bij muziek, evoluties binnen de fanfare, tradities binnen de fanfare, de verschillende muziekinstrumenten en tot slot maken de kinderen kennis met de partituren en mogen ze zelf aan de hand van een partituur muziek maken.
2. Wat is Opa Bombardons fanfarekoffer? Opa Bombardons fanfarekoffer is een koffer rond immaterieel erfgoed. Deze koffer bestaat uit volgende materialen:
Handleiding Infobundel voor de leerkrachten Koffer Handpoppen (Fran en Fare) met verhaal Fotoalbum Boomwhackers Langspeelplaat cd Infobundel 200jaar Koninklijke Stadsfanfare Izegem Voeldoos Uniform Dozen o Fiche o Vertelplaat o Prenten o Puzzels o Spelletjes
2
3. Voorstelling van de personages. Deze koffer werd opgesteld rond het verhaal van Opa Bombardon, Fran en Fare. Om een nog beter zicht te krijgen op het verhaal worden de personages even voorgesteld.
Fran is een meisje van vijf jaar met mooie blonde haren. Ze gaat graag logeren samen met haar tweelingbroer bij opa. Als ze bij Opa Bombardon zijn, gaan ze het liefst op schattenjacht op de zolder van opa.
Fare is de broer van Fran. Hij is een stoere jongen die graag bij zijn opa logeert. Fare houdt ervan om, net zoals zijn zus, op speurtocht te gaan op de schattenzolder. Fare houdt ervan om te experimenteren met de oude spullen die hij op de zolder vindt.
Opa Bombardon is de grootouder van Fran en Fare. Hij zorgt voor de kinderen terwijl hun ouders naar zee gaan. Opa Bombardon is een zorgzame man die vroeger nog bij de fanfare heeft gespeeld. Hij wil zijn kennis over de fanfare doorgeven aan zijn kleinkinderen.
4. De doelgroep voor Opa Bombardons fanfarekoffer. Opa Bombardons fanfarekoffer is een erfgoedkoffer ontworpen voor de oudste kleuters. Er is ook een infobundel voorzien voor de leerkrachten om hen de nodige achtergrondinformatie te geven om rond dit thema te werken.
3
5. Hoe is Opa Bombardons fanfarekoffer opgebouwd ? Om met deze koffer te kunnen werken is het belangrijk om de nodige achtergrondinformatie op te doen. Zo kan de leerkracht beter ingaan op wat de kleuters vertellen. De koffer werd opgebouwd aan de hand van het verhaal van opa Bombardon. Het is daarom aan te raden om bij het inleiden van het thema het verhaal te vertellen. In het verhaal toont opa Bombardon zijn fanfarekoffer aan zijn kleinkinderen. In de koffer zitten vijf verschillende voorwerpen namelijk: de uitnodiging van het muziekfeest, het fotoalbum, het uniform, de langspeelplaat en de partituur. Deze voorwerpen worden gekoppeld aan vijf verschillende fiches. Deze fiches zijn geen kant-en-klare activiteiten maar, bieden enkele ideeën om een of meerdere activiteiten rond deze fiches op te bouwen. De fiches kunnen door elkaar gebruikt worden. Elke fiche is opgeborgen in een aparte doos. In deze dozen zitten de fiche, de vertelplaat met het volgende deel van het verhaal en alle andere materialen die nodig zijn om de verschillende werkvormen uit te voeren. De fiches zijn telkens op de zelfde manier opgebouwd. In de inleiding staat er een nieuw deel van het verhaal met daarin een onderzoeksvraag. Daarna volgen enkele werkvormen. De werkvormen variëren van makkelijk tot moeilijk. Het is niet verplicht om alle werkvormen tijdens een activiteit te gebruiken. De verschillende werkvormen kunnen ook gebruikt worden als tussendoortjes. Tijdens het slot wordt er teruggeblikt op de onderzoekvraag van de inleiding.
4
6. Aan de slag! Indien er nog verdere vragen zijn of u wilt meer informatie over deze koffer krijgen, dan kunt u terecht bij de volgende personen of instanties.
Erfgoedcel TERF (ter attentie van Aline Verbeeck) Polenplein 15 8800 Roeselare 051/ 26 87 49
[email protected]
Mélanie Deconinck (ontwerper van de koffer) 0470/ 66 82 02
[email protected]
Lies Vanhoutte (ontwerper van de koffer) 0472/ 92 84 47
[email protected]
Koninklijke Stadsfanfaren Izegem (ter attentie van Lynn Clabau) p/a Filip Van der Haegen, secretaris Dam 38 8870 Izegem
[email protected]
K.F. Orpheonisten Moere V.Z.W. Provincieweg 113 8470 Gistel-Moere 0486/ 48 57 65
[email protected]
5
7. Bijlages
Fiches koffer o Fiche 1 - De uitnodiging van Opa Bombardon: emoties bij muziek. o Fiche 2 - Het fotoalbum van Opa Bombardon: van oud naar nieuw. o Fiche 3 - Het uniform van Opa Bombardon: tradities in de fanfare. o Fiche 4 - De langspeelplaat van Opa Bombardon: instrumenten benoemen. o Fiche 5 - De partituur van Opa Bombardon: muziek maken met boomwhackers. Kleurenpartituur voor Boomwhackers o Spelen met boomwhackers o Maken van een kleurenpartituur o Kleurenpartituren Broeder Jacob Ik zag twee beren
6
Spelen met Boomwhackers: Boomwhackers zijn plastic buizen waarmee je kan slaan, waardoor deze instrumenten tot het slagwerk behoren. De boomwhackers zijn heel bijzonder omdat ze tot het slagwerk behoren, maar toch verschillende melodieën kunnen produceren. Elke noot heeft namelijk zijn specifieke kleurcode. Kleurcodes: -
Hoge do: rood Si: roze La: paars Sol: donkergroen Fa: lichtgroen Mi: geel Re: oranje Lage do: rood
Om de boomwhacker te bespelen neemt het kind met zijn voorkeurshand de boomwhacker vast. Zorg ervoor dat het kind de boomwhacker op het einde van de buis vast heeft. Laat de kinderen daarna met hun andere hand een kuiltje maken, op deze manier wordt er een klankkast gevormd. Daarna mogen de kinderen met de boomwhacker in het hand slaan en worden er geluiden geproduceerd.
7
Maken van een kleurenpartituur: Het is aangeraden om telkens een partituur te kiezen die geschreven is in do groot. Dit wil zeggen dat er geen mollen en kruisen in de voortekening aanwezig zijn. De set boomwhackers bevatten namelijk geen mollen en geen kruisen. Daarom is het moeilijk om liedjes met mollen en kruisen te spelen.
goed
fout
fout
Neem de originele partituur erbij. Kleur de noten in de kleuren van de boomwhackers. Nadat je alle noten in het juiste kleur hebt ingekleurd, kan je beginnen met het ontwerpen van de kleurenpartituur. Leg hiervoor een A4-blad op het schematische blad. Dit blad is onderverdeeld in verschillende hokjes. Elk hokje stelt een verschillende noot voor. Deze noten komen overeen met de kleuren van de boomwhackers. Teken daarna de verschillende noten die je nodig hebt, hou hierbij rekening met de juiste hoogte van het hokje. Kleur deze hokjes vervolgens in het juiste kleur. Tot slot test je de partituur nog even uit. Tip: ♪
Zorg voor liedjes met eenvoudige ritmes. Het is namelijk moeilijk om de kinderen direct het juiste ritme te laten spelen. Ze moeten eerst de partituur goed kunnen lezen. Vervolgens kan je de ritmes aanleren.
8
