Op zoek naar het Porseleinhoen
Handreikingen voor inrichting en beheer
A&W 20 november 2015
Een duistere ontmoeting….
A&W 20 november 2015
Huidige Verspreiding (max per atlasblok, bron Sovon)
A&W 20 november 2015 Porseleinhoen A&W 31 januari 2015
Trend en aantal in Nederland 300
1000
900
250
800 700
600 aantal
index (%)
200
150
500 400
100
300 200
50
100 0
0 1990
1994
1998
2002
2006
2010
2014
73-76
79-85
98-01
2013
atlasperiode
Landelijke index (1990-2014) bron: Netwerk Ecologische Monitoring (Sovon, CBS)
Aantalsschattingen atlasperioden
A&W 20 november 2015 Porseleinhoen A&W 31 januari 2015
Ecologie en beheer: onderzoek Houtwiel
Onderzoeksvragen Terreinkeus territoria (2013) Terreingebruik binnen territoria(2014) Aanbevelingen inrichting en beheer Inzet studenten van Hall: Jasper Hooymans, Jochem van de Kamp, Dirk Dirkshoorn, Jildert Hylkema & Staatsbosbeheer A&W 20 november 2015
“hoogwaterzone” in de Houtwiel
A&W 20 november 2015
Habitat Houtwiel: percelen met pitrus, liesgras en riet A&W 20 november 2015
Roepactiviteit Houtwiel 2012 - 2015 1 mei
18
16
14
aantal roepend
12
10 2012 2013 2014 2015
8
6
4
2
0 12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
week nr. A&W 20 november 2015
Roepactiviteit en inventarisatieresultaat 25 onderzoek
aantal territoria
20
BMP
15
10
5
0 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15
roepwaarnemingen
interval
eerste
laatste
min
10-4
22-4
12-13
6-4
1-5
26-30
16-4
2-5
17-19
6-4
30-4
25-28
Roepactiviteit broedgevallen 2014: twee tot vier weken alle territoria: gemiddeld 14,3 dagen
A&W 20 november 2015
Vangmethode: recorder, opdrijven, klapval
A&W 20 november 2015
Terreinonderzoek: vegetatiemetingen
- waterdiepte - bedekking vegetatie/water - vegetatiehoogte - vegetatiedichtheid - begrazing (paden/uitwerpselen) A&W 20 november 2015
Territoria 2012-2015 2012 2013 2014 2015
A&W 20 november 2015
Terreinkeus: waterdiepte 80 70
% van totaal
60 50
april-mei gemiddeld
40
random poho
30 20
10 0 0-5
6-9
10-19 20-29 diepte (cm )
30-59
60-120
A&W 20 november 2015
Terreinkeus: vegetatiehoogte 45 40
% van totaal
35 30
25
april-mei gemiddeld random
20
poho 15 10 5 0 0-15
16-29
30-49
50-69
70-89 100-149 150-199 200-249 250-300 Hoogte (cm) A&W 20 november 2015
Terreinkeus: open water (percelen) 50 45 40
% van totaal
35 30 25 20
april-mei gemiddeld 15 10
random poho
5
0 0-14
15-29
30-44 45-59 bedekking %
60-79
89-100 A&W 20 november 2015
Telemetrie: homerange
Vier vogels: range 60, 87,120, 205 m
activiteitengebied ca 0,5 – 1,5 ha
A&W 20 november 2015
Telemetrie: broedhabitat
A&W 20 november 2015
Telemetrie: terreingebruik
A&W 20 november 2015
Telemetrie: gebruik mozaiekvegetatie 30
25 20 % 15
random (N =51)
10
peiling (N = 22)
5 0 0
5
10
20
30
40
50
randlengte (klassen in m per 100m2)
A&W 20 november 2015
Habitatmodel? Terreinkenmerken onderzoek 2002 kenmerk oppervlak moerasvegetatie oppervlak moerasvegetatie in water oppervlak lage moeras- en grazige vegetatie schaal lage moeras- en grazige vegetatie
drempelwaarde 1-2 ha 0,25-0,5 ha 157-1250 m2 12,6-25 m
Toevoegen op basis van onderzoek 2013-2014: - mozaiekpatroon laag moeras en ondiep kleinschalig open water - ruimte/tijd variatie waterdiepte
A&W 20 november 2015
Nestlocatie
Pitruspol met liesgras A&W 20 november 2015
Foerageerhabitat: droogvallende grond en ondiep water; ook in vegetatie?
Camera’s: foerageergedrag
A&W 20 november 2015
Voedselkeus (water)wantsen (water)keverlarven diptera(larven) vlinders slakken spinnen kokerjuffers vliesvleugeligen 0
10
20
30
40
50
% van aantal
Onderzoek NO-Polen (uitwerpselen, Schäffer 1999) A&W 20 november 2015
Beheer: waterpeil
A&W 20 november 2015
Beheer: grote grazers
pitrusbedeking (%)
100 80 60 40 20 0 0
1
2
graasklasse
3 A&W 20 november 2015
Beheer: begrazing liesgras
A&W 20 november 2015
Grauwe ganzen en vegetatie
A&W 20 november 2015
Sleutelfactoren inrichting en beheer mozaiekpatroon laag moeras en ondiep kleinschalig open water
variatie in maaiveldniveau in relatie tot waterpeil begrazing-betreding / vegetatiebeheer
natuurlijk seizoensverloop waterpeil meerjarendynamiek: begrazing-betreding, maaien/afplaggen, peilextremen
A&W 20 november 2015
Praktijk: wat werkt niet?
Peilverhoging in opgaand rietmoeras Pitrusontwikkeling in droog grasland Peilverhging in vlakke graslandpercelen
A&W 20 november 2015
Wat werkt?.... kortdurend (Twiskepolder 2002)
A&W 20 november 2015
Wat werkt?....kortdurend (Rietveld Elburg 2007) Rietmoerasherstel werkt even.. -Twiske, Elburg - Weerribben rietoogstpercelen => Snelle rietgroei, vegetatie te hoog
A&W 20 november 2015
Wat werkt beter… jarenlang? Zoek in rietmoeras naar middelen voor openheid en dynamiek via grote grazers, cyclisch maaibeheer en peilbeheer (vb Oostvaardersplassen)
Voer hooilandbeheer in overgangszone naar moeras met uitzakkend peil (vb Zwanenwater) Creeer hoogwaterzone in (veen)grasland met veel hoogtevariatie, stel natuurlijk peil in (vb Onlanden, Houtwiel) Creeer overstromingszones in graslanden langs beken en rivieren
A&W 20 november 2015
