‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep Activiteiten ter voorbereiding op het nieuwe schooljaar Nog even en de zomervakantie begint. Naast schoolreizen, eindfeesten en rapportages, is het tijd om stil te staan bij de groepsindeling voor het volgende schooljaar. Om kleuters die van groep 2 naar groep 3 gaan goed voor te bereiden, is er het wenpakket Op bezoek!. Dit pakket geeft inhoud en structuur aan een wendag. Voor kleuters van groep 1 veranderen de omstandigheden meestal ook. Daarom vindt u in dit artikel ook activiteiten kunnen onderling informatie uitwisselen en elkaar
voor groep 1, die aansluiten op het verhaal ‘Op
uitnodigen voor een kijkje in de klas. ‘Op zoek naar
zoek naar gezoem’, waarin Zoem de bij, Pompom
gezoem’ biedt hiervoor betekenisvolle activiteiten. Daarnaast worden in het artikel extra activiteiten
en Ko de hoofdrol spelen. Daarnaast staan in dit
aangeboden om meer aandacht te besteden aan het
artikel activiteiten over bijen. Op deze manier kan
onderwerp ‘bijen’.
het pakket Op bezoek! verder uitgebreid worden.
Inhoud In het verhaal ‘Op zoek naar gezoem’ gaan Pompom
Jongste kleuters van een heterogene groep zien
en Ko zijn op zoek naar de oorzaak van een merk-
dagelijks wat de oudste kleuters doen. Voor kinderen
waardig gezoem dat hen uit de slaap houdt. Hun
van homogene kleutergroepen is dit beeld minder
zoektocht leidt naar het lokaal van groep 3. Daar vin-
concreet. Door gezamenlijke activiteiten kennen zij
den ze de bij Zoem, die in groep 3 een belangrijke rol
vaak wel de leerkracht(en) en het lokaal van de
speelt en in de plaats komt voor Pompom of Ko.
andere kleutergroep(en), maar ze weten niet wat hen daar te wachten staat. In beide gevallen is het be-
Introductie
langrijk dat de kinderen kennismaken met de nieuwe
Bij een heterogene groep kan het knieboekverhaal in
juf of meester en de nieuwe situatie, waardoor zij
de hele groep worden geïntroduceerd. Omdat Pom-
zich na de zomervakantie snel thuis voelen. Ook voor
pom en Ko erin voorkomen zal het voor alle kleuters
nieuwe kinderen die niet naar een nieuwe groep
herkenbaar zijn. Bent u niet in het bezit van het pak-
gaan, maar wel een nieuw lokaal of een nieuwe juf
ket Op bezoek!, of heeft u een homogene groep met
krijgen is het goed om te wennen.
jongste kleuters, introduceer het thema dan op een andere manier. Bijvoorbeeld door herhaaldelijk ga-
Naar een nieuwe groep
pend te doen alsof u of Ko ’s nachts niet goed hebben
Veel scholen plannen een wenmoment, waarop alle
geslapen vanwege gezoem in de slaapkamer. Wat
kinderen alvast een dag(deel) naar hun volgende
zou dat geweest zijn? De groep zal ongetwijfeld rea-
groep gaan. Het is ook leuk om hieraan voorafgaand
geren met eigen ervaringen over alles waarvan zij
schoolbreed aan een thema te werken, waaraan
wel eens wakker hebben gelegen. Dit is een mooie
iedere groep een eigen invulling geeft. Alle groepen
aanleiding voor de kringactiviteit Geluiden binnen.
Ik & Ko Artikelen - ‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep
© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ikenko.nl
1
Deel 1: Activiteiten om het wennen te stimuleren
Geluidenspel Maak diverse geluiden die de kinderen onbewust dagelijks horen: stromend water uit de kraan, een deur
Kringactiviteiten
openen of sluiten, een omvallende blokkentoren, het openen van een krat speelgoed, tekenen op het
Geluiden binnen
schoolbord, opstarten van de computer, schuiven
Start het kringgesprek over omgevingsgeluiden.
van een stoel, enzovoort. Benoem eerst de verschil-
Welke geluiden horen de kleuters als zij in bed lig-
lende geluiden en vraag daarna een kind om een ge-
gen? Zijn dat geluiden van binnen of buiten? Denk
luid te maken, terwijl de groep met gesloten ogen
hierbij aan een tikkende klok, muziek, tv, elektrische
luistert. Wie weet het geluid te benoemen of te repro-
apparaten, pratende mensen, telefoon, verkeer,
duceren? Laat ook een aantal geluiden horen, die ze
grasmaaier, spelende kinderen op straat, maar ook
volgend jaar veel te horen krijgen, zoals het schrijf-
geluiden uit de natuur: vogels, kikkers, insecten,
geluid met een pen of potlood.
regen, storm. Luister met elkaar naar geluiden in en buiten de klas. Benoem ze. Zijn er (nu of op een ander
Tik, tik, waar ben ik?
moment) geluiden van andere groepen te horen?
Speel het spel ‘Tik, tik, waar ben ik?’ waarbij een
Welke geluiden zijn dat?
kind vanuit een plek in het lokaal een geluid maakt.
Maak de groep nieuwsgierig en laat hen raden wat de
De groep wijst met gesloten ogen naar de plek waar
kinderen in andere lokalen aan het doen zijn. Inven-
het geluid vandaan komt. Speel het spel ook in ruim-
tariseer wat ze al weten over die activiteiten. Welke
ten in de school die onbekend voor hen zijn, zoals het
liedjes zingen ze? Waarom is het soms heel stil in de
lokaal van groep 3.
groep? Waar spelen ze in de pauze? Krijgen ze gymnastiek in de speelzaal of lopen ze naar een sport-
Groepsdiagram
hal? Waarschijnlijk zijn er kinderen van wie broers of
Ga in op de groepsindeling voor het volgende school-
zussen in een hogere groep zitten. Laat hen vertellen
jaar. Maak zichtbaar wie in welke groep komt en hang
wat zij weten over hun lessen en vergelijk ze met de
deze grafiek op de muur. Tel met elkaar hoeveel kin-
activiteiten in de kleutergroep.
deren er blijven, en wie veranderen van groep of lo-
Sta stil bij de verschillen en overeenkomsten en wek
kaal. Vertel wat dit voor u en de huidige groep bete-
belangstelling voor dingen die gaan veranderen.
kent en leg uit welke activiteiten daarvoor op het
Laat hen vragen stellen over praktische zaken en no-
programma staan.
teer deze op flappen. Inventariseer ook wat de kinderen al kunnen, bijvoorbeeld veters strikken, zelfstan-
Wenspeurtocht
dig werken, knippen, schilderen, een bal vangen.
Organiseer in overleg met de leerkracht van de toe-
Vraag hen ook wat ze nog graag willen leren voordat
komstige groep een wenspeurtocht, waarbij de kin-
ze naar de nieuwe groep gaan.
deren spelenderwijs kennismaken met de nieuwe leerkracht, het lokaal en de materialen. Laat Pom-
De eerste klank van de naam
pom ook meenemen. Print een aantal kaartjes met
Gebruik de handpop van Zoem de bij of een geknut-
afbeeldingen van Zoem. Plak enkele kaartjes in het
selde bij op een stokje en bespreek welk geluid de bij
huidige lokaal en de rest op de route naar en ín het
maakt (zzzz). Vlieg vervolgens met de bij door de
toekomstige lokaal. Bijvoorbeeld de hoeken, de kast
klas. Maak het geluid: zzzzzzz en laat de groep mee-
met spelmateriaal, het kiesbord, de keuken, maar
zoemen totdat de bij op een kind landt. Als dat ge-
ook de toiletten en kapstokken. Een paar plaatjes
beurt mag het kind opstaan en zijn/haar naam zeg-
verwijzen naar een duidelijk aangegeven activiteit.
gen, met het accent op de eerste klank. Herhaal de
Voorbeeldactiviteiten:
naam met z’n allen en sta stil bij de letterklanken.
• een werkblad maken
Zijn er kinderen met dezelfde eerste letter? De bij
• een bekend liedje zoemen
landt uiteraard ook op Ko. Welke klank hoor je in
• de letter k van Ko zoeken
deze naam? In welke namen of woorden horen we nog
Beeldende activiteiten
meer de letter ‘kuh’? Verzamel eventueel voorwerpen beginnend met deze letter en plaats er woordkaartjes bij.
Aftelkalender Laat de kinderen een grote bijenkorf knippen uit een groot vel geel papier. Bespreek met de kinderen hoe-
Ik & Ko Artikelen - ‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep
© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ikenko.nl
2
Deel 2: Activiteiten over bijen
lang het nog duurt totdat de zomervakantie begint. Met hun vingers stempelen ze bijen op de bijenkorf (zie activiteit ‘Bijen stempelen’). Ze stempelen even-
Klassengesprek
veel bijen op de korf als dagen tot de zomervakantie. Steeds als er een dag voorbij is, zetten ze een cirkel om een bij of markeren ze de bij op een andere manier.
Bijengesprek Pak Zoem erbij en houd een gesprek over bijen.
Wenboekje
Weten ze welk dier Zoem is? Vraag de kinderen wat ze
Geef ieder kind een ‘wenboekje’ van een paar dubbel-
weten over bijen. Waar zien we ze? Wanneer zien we
gevouwen A4-vellen met een kaftje van gekleurd pa-
ze? Bekijk daarna samen een filmpje over bijen met
pier. Maak een handvat van stroken stevig papier,
de kinderen (zie kopje filmpjes). Bespreek met de
zodat het op een koffer lijkt. Plak hierin een foto van
kinderen wat bijen in de natuur doen en hoe wij daar
hun toekomstige lokaal en plaats de tekst van een in-
gebruik van maken. Laat ze wat honing proeven. Be-
gestudeerd lied over bijen in het boekje. Laat de kin-
nadruk ook hoe belangrijk het is om te zorgen dat
deren een tekening maken van de nieuwe leerkracht
bijen niet verdwijnen en praat over wat je wel en niet
en/of van de wendag. Vraag hen ook om er thuis een
moet doen als er een bij in de buurt is.
vakantiefoto in te plakken. Na de vakantie nemen de
Nodig eventueel een imker uit die aan de groep iets
kinderen hun ‘koffer’ weer mee. Voor de nieuwe leer-
over zijn vak vertelt. Er zijn verenigingen van imkers
kracht is dit een aanknopingspunt voor gesprekken
die lesprogramma’s en -materiaal verzorgen voor
en kan het contact weer worden opgefrist.
scholen.
Buitenactiviteit Bijen en andere kriebelbeestjes Ga de natuur in en laat de kinderen ontdekken hoeveel bijen en andere insecten er op bloemen, struiken en in het gras te vinden zijn. Verzamel ze even tueel in potjes en bekijk ze aandachtig.
Schrijfmotorische oefeningen Vliegpatronen Teken of plak een sticker van een bij op de linkerkant van een groot vel papier en teken op de rechterkant
Werken in hoeken
een bloem. Maak met stippellijnen een of meer schrijfpatronen in alle vliegvormen die de bij maakt.
Schooltje spelen
De kinderen trekken deze over of gebruiken ze als
Laat kinderen in de huishoek schooltje spelen en
voorbeeld voor hun eigen schrijfpatronen.
vraag hen een plan te maken voor het inrichten van deze hoek. Wat moet er nog in de hoek komen voor kinderen die naar groep 2 gaan en voor kinderen die naar groep 3 gaan?
Tips om het wennen te vergemakkelijken Maatjes Koppel een oudste kleuter aan een jongste kleuter. De oudste mag ‘maatje’ zijn en begeleidt de jongere kleuter bij activiteiten in de klas. Klusjes voor de nieuwe groep Stuur een kind alleen of met zijn maatje naar de nieuwe juf en klas voor een klusje of boodschap.
Ik & Ko Artikelen - ‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep
© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ikenko.nl
3
Beeldende activiteiten
Welke stelen moeten korter worden gemaakt? Sor teren we op kleur of soort? Wat vind je de mooiste
Bijen knutselen
bloem? Hoe ruiken ze? Zet de bloemen op een tafel en
De kinderen versieren kale takken met bloemetjes
laat de kinderen ze bekijken, eraan ruiken en ze ver-
(propjes) van zijdevloei. De bijen worden gemaakt
gelijken. Zien ze het stuifmeel? De kinderen vegen
van ongepelde pinda’s die zij geel verven en voorzien
voorzichtig met hun vinger over de bloem om te ont-
van pootjes met zwarte wol en vleugeltjes van zijde-
dekken dat er stuifmeel aan blijft plakken, net als
vloei (zie voorbeeld). Door de bijen aan dunne draad-
aan het lijfje van een bij. Tijdens de speelwerkles
jes te hangen, kunnen de kinderen er al zoemend
spelen de kinderen dat ze bloemen kopen en ver
mee naar de bloemen vliegen.
kopen in de bloemenkraam.
Spel op het speelplein of in de speelzaal Vliegen als bijen Laat de kinderen als bijen door het speellokaal vliegen: hoog en laag, hard en zacht zoemend. Bloemendans Leg hoepels op de grond in de vorm van een paar grote bloemen. De kinderen ‘vliegen’ als bijen tussen de ‘bloemen’, terwijl zij muziek horen. Zodra de muziek stopt, gaan ze in de dichtstbijzijnde ‘bloem’ zitten. Na iedere ronde worden een paar hoepels verwijderd. Laat echter alle kinderen meedoen. Evenals Honingraat
bijen moeten zij dus goed samenwerken om met el-
Met een penseel brengen de kleuters gele verf aan op
kaar binnen de aanwezige hoepels te blijven als de
een stuk noppenfolie. Hiermee maken ze een afdruk
muziek stopt. Eindig met het spel voordat het te vol
op papier. Daarna tekenen ze bijen in de honingraat.
wordt in de ‘bloemen’.
Bijen stempelen
Boompje verwisselen
Vraag de kinderen vingerafdrukken te maken met
Speel dit spel buiten tussen een paar bomen. De kin-
gele verf en laat ze goed drogen. Met een zwarte vilt-
deren zijn bijen en vliegen van boom naar boom om
stift tekenen zij zes pootjes en andere onderdelen
voedsel uit de bloemen te halen. Terwijl zij van boom
van de bij. In andere kleuren tekenen ze nog meer
wisselen, moet een tikker proberen hen te tikken.
details, zoals bloemen. Kwispeldans
Hoeken
Bijen vertellen elkaar waar ze bloemen kunnen vinden door middel van een dans. Het filmpje ‘Bijen
Ontdekhoek
doen de kwispeldans’ (www.schooltv.nl/beeldbank)
Verzamel foto’s van bijen, bijenwas, potjes honing,
laat dit duidelijk zien. Bekijk samen het filmpje. Zet
een bijenkorf en een honingraat. Richt een hoek in
daarna in de speelzaal muziek op en laat de kinderen
met bijenproducten en boeken over bijen. Leg er pa-
een bijendans verzinnen.
pier, kleurpotloden en vergrootglazen bij en zorg ook voor een paar dode bijen. Deze kunnen de kinderen
Bijenkorf
dan zonder angst bekijken met een vergrootglas.
Teken een grote bijenkorf op het plein. De ene helft
Maak hen attent op de kop met de ogen en voelsprie-
van de groep gaat erin staan. De andere kinderen
ten, de zes poten, het borststuk, de vleugels, het
verspreiden zich eromheen en stellen bloemen voor.
achterlijf en de stuifmeelkorfjes aan de achterpoten.
Zodra u aangeeft dat het ‘mooi weer’ is, mogen de kinderen de korf uit vliegen en zoeken ze zo snel mo-
Bloemenkraam
gelijk een bloem op. Roept u: ‘regen op komst’, dan
Richt samen met de kinderen een bloemenkraam in.
vliegen alle bijen zo snel mogelijk terug naar de korf.
Verzamel vazen en flesjes in diverse maten. Vraag
Om het spannender te maken, kan een tikker de kin-
alle kinderen één bloem mee te nemen. Zet ze samen
deren tijdens het verplaatsen tikken.
in vaasjes. Welke bloemen zetten we bij elkaar? Ik & Ko Artikelen - ‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep
© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ikenko.nl
4
Versjes
Informatieve prentenboeken
• ‘Zeg kriebelkrabbelbeestje’,
• Bijen - Klein leven, Lynette Evans, de Vries-Brouwers.
uit: Zon op mijn neus, Zwijsen.
• Zeg kleine bij wat dans jij mooi,
• ‘Zoem’, uit: Lente Zomer Herfst Winter,
Vera de Backker en Sabine Wisman,
Kathleen Amant, Abimo.
KNNV Uitgeverij.
• ‘Zoem zoem zoem’, uit: Het grote versjes-
• Bijen in beeld - Kriebelbeestjes in beeld,
boek, Marianne Busser en Ron Schröder,
KNNV Uitgeverij.
Van Holkema & Warendorf.
• Levensgroot - Insecten, Keiichi Koike en
• ‘Vlindertje fladdert’, uit: Seizoentjes, Elly
Makoto Yokotsuka, Clavis.
van der Linden en Debbie Lavreys, Clavis.
• De bij, Anke van Hasselt,
• ‘Juffrouw’, uit: Ik weet wat ik worden wil,
Wolters- Noordhoff.
Erik van Os en Elle van Lieshout, Gottmer.
• Kleine kriebelbeestjes, Ditte Merle en Guida Joseph, Van Holkema & Warendorf. Liedjes • ‘Einde schooljaar’ (versie oudste en jongste Filmpjes
kleuters), uit: Li-la-liedjesboek, Zwijsen.
• ‘Bijen’, aflevering van huisje boompje
• ‘De laatste schooldag’, uit: De liedjes
beestje, www.schooltv.nl.
almanak lente & zomer, Rubinstein.
• ‘Kriebelbeesten zoeken’,
• ‘Bij bij bij’, uit: Kleuterwijs, SMV.
www.schooltv.nl/beeldbank.
• ‘Een doos vol lettertjes’, uit: Het grote
• ‘Hoe maken bijen honing?’,
liedjesboek, Marianne Busser en Ron
www.schooltv.nl/beeldbank.
Schröder, Van Holkema & Warendorf.
Auteur: Irma Land
Prentenboeken
• Het grote boek van Meester Max, Rindert Kromhout en Georgien Overwater, Leopold. • Jubelientje leert lezen en schrijven, Hans Hagen en Philip Hopman, Querido. • Wasbeer en Otter redden een rups, Mariken Jongman en Irene Goede, Lemniscaat. • De bij en de beer, Eric Carle, Gottmer (alleen nog in bibliotheek verkrijgbaar). • De moestuin van Sophie, Gerda Muller, Christofoor.
Ik & Ko Artikelen - ‘Op zoek naar gezoem’ in een andere groep
© Uitgeverij Zwijsen B.V. - www.ikenko.nl
5
