Op verkenning naar cultuur en bedrijven in Changsha, China

Beleggingsavonturen in opkomende markten Notities van Mark Mobius http://mobius.blog.franklintempleton.com/nl

Op verkenning naar cultuur en bedrijven in Changsha, China Date : februari 10, 2016 Als u mijn recente reizen hebt gevolgd, dan weet u wel dat mijn team en ik verschillende steden in China hebben bezocht. We brengen verslag uit over het economische klimaat, verkennen de cultuur en bezoeken bedrijven op zoek naar potentiële beleggingskansen. De volgende stad die ik in mijn blog bespreek, is Changsha, de hoofdstad van de provincie Hunan.

Station voor de hogesnelheidstrein in Guiyang, China

Mijn team en ik namen de hogesnelheidstrein richting Changsha in het nieuwe (gigantische) station in Guiyang. We begonnen onze reis aan ruim 200 km per uur, langs bergachtig landschap, door tal van tunnels en over tal van bruggen. We kochten ons middagmaal op de trein, maar kregen ook gratis drank en snacks, waaronder knapperige groene gedroogde erwten. Op het pakje stond in het Chinees 'Amerikaanse erwten'. Het tussendoortje deed me denken aan mijn studentenbaan bij een reclamebureau aan Madison Avenue in New York. Voor een groot voedselbedrijf deden we onderzoek naar een soort gedehydrateerde erwten. De erwten hoefde niet te worden gekoeld en konden in water worden geweekt, waarna het dikke, sappige erwten werden die er vers uitzagen. Het reclamebureau koos voor de merknaam 'Sleeping Beauty', een verwijzing naar Doornroosje, maar toen we onder potentiële consumenten een enquête organiseerden, bleek dat de meeste respondenten hun sprookjes niet uit elkaar konden houden, en het product associeerden met de giftige appel van Sneeuwwitje en de zeven dwergen. Dat – en het onsmakelijke gezicht van de verrimpelde erwten in hun niet-geweekte staat – was de doodsteek voor het project. De Chinese gedroogde

1/9


'Amerikaanse erwten' op mijn reis waren echter behoorlijk lekker.

Een autorit met president Mao

Nadat we Guiyang hadden verlaten, maakten we onderweg naar Changsha enkele tussenstops. Onder andere in Zhijiang, waar in de Tweede Wereldoorlog het laatste gevecht met de Japanners heeft plaatsgevonden. En ook in Shaoshan wat de geboorteplaats van voorzitter Mao Zedong is. Uiteindelijk kwamen we aan in Changsha op het acht perrons tellende Changsha South Railway Station, dat in 2009 in gebruik is genomen. Het station maakt deel uit van de hogesnelheidsspoorlijn Beijing–Guangzhou–Shenzhen–Hongkong, en beschikt over een enorme garage die zich heel handig op dezelfde verdieping bevindt als de aankomsthal voor regionale reizigers. Rode en groene lichtjes boven elk parkeervak geven aan of een plaats al dan niet bezet is. De garage was, net als onze trein, overvol. Terwijl we wegreden, praatte onze chauffeur volop tegen zijn handenvrije telefoon. Op het dashboard merkte ik een kleine buste op van voorzitter Mao. Aangezien Changsha lange tijd de thuisstad van de jonge voorzitter Mao was geweest, leek het logisch om hem op deze manier te eren, maar de chauffeur legde uit dat het beeldje ook bedoeld was om onheil of ongeluk af te weren. Er was druk verkeer onderweg naar ons hotel, en het was me duidelijk dat ondanks de enorme hoeveelheid infrastructuur die inmiddels al in China gebouwd is, er nog steeds behoefte is aan meer. De autoverkopen in China overtreffen die in de Verenigde Staten: in 2015 zijn er in China zo'n 21 miljoen personenwagens verkocht, in vergelijking met 17,5 miljoen lichte voertuigen in de Verenigde Staten .[1]Toch zijn er in China slechts 7 voertuigen per 100 mensen, tegenover 70 per 100 in de Verenigde Staten, dus ruimte voor nog meer groei is er zeker.[2] Changsha wordt omringd door drie grote rivieren: de Xiang, de Liuyang en de Laodao. De stad is dan ook een belangrijk distributiecentrum voor goederen die uit heel China met rivierschepen en binnenschepen werden aangevoerd. De Chinese tekens voor Changsha betekenen 'lang zand', misschien omdat er zich in het midden van de Xiang-rivier, een zijrivier van de Yangtze-rivier, een zandbank bevindt.

2/9


Uitzicht op de rivier in Changsha, China

De stad is niet alleen een strategische hub voor rivieren spoorverkeer, maar ook voor het luchtverkeer. Changsha Huanghua Airport is de regionale hub voor China Southern Airlines en andere lokale en internationale luchtvaartmaatschappijen. De vluchten gaan naar belangrijke grote steden in binnen- en buitenland, waaronder Hongkong, Bangkok, Seoel, Pusan en Osaka. In 2015 hebben 19 miljoen passagiers van de luchthaven gebruikgemaakt, het hoogste aantal ooit.[3] In 2013 werd de eerste steen van het 'Sky City'-wolkenkrabbersproject gelegd, dat met 838 meter en 220 verdiepingen belooft 's werelds hoogste gebouw te worden, hoger dan de Burj Khalifa in Dubai. Het project werd echter door de autoriteiten stopgezet omdat niet alle overheidsvergunningen waren verkregen en omdat experts twijfelden of zo'n groot gebouw in de geplande tijd van slechts zeven maanden wel veilig zou kunnen worden gebouwd. Kennelijk bevindt het gebouw zich nu in de laatste goedkeuringsfases, maar volgens lokale geruchten wordt de fundering door lokale boeren gebruikt als viskwekerij, dus er heerst nog onzekerheid over de voltooiing. In de tussentijd is er in Changsha in nog geen maand tijd een Sky City-miniproject van 57 verdiepingen voltooid. Changsha is de laatste jaren een belangrijk creatief Centrum voor tv en ontspanning geworden, waar tal van tv-zenders enkele van China's meest populaire programma's produceren. Door deze programma's zijn er ook andere vormen van ontspanning ontstaan: karaokebars, dansclubs en theatershows, en verwante activiteiten zoals kapsalons, modezaken en snackbars waar mensen 's avonds terecht kunnen voor een pittige, warme hap. Ons hotel, gelegen in de North Star Delta, lag vlak naast een enorm winkelcentrum, en maakte deel uit van een multipurposecomplex met flats, winkels en een prachtig wandel- en fietspad langs de rivier. Blijkbaar was het project er gekomen op aandringen van de regering, omdat het niet economisch haalbaar leek, althans niet op korte termijn. De 4 torens van elk 30 verdiepingen waren af maar leeg, de winkels waren verlaten en ook in ons hotel waren niet alle kamers bezet.

3/9


Winkelcentrum in Changsha, China

We begonnen onze bedrijfsbezoeken in Changsha bij een onderneming actief in de gezondheidszorg. De oprichter van het bedrijf had ontdekt dat oogproblemen in Chinese ziekenhuizen nauwelijks konden worden behandeld wegens een gebrek aan apparatuur. In samenwerking met ziekenhuizen in staatseigendom en andere partners haalde hij genoeg geld op om in ziekenhuizen oogklinieken te vestigen met geavanceerde, gespecialiseerde apparatuur voor oogbehandeling. Zijn bedrijf groeide snel en hij breidde zijn activiteiten uit met meer autonome oogzorgpraktijken. Volgens een van de managers was het enorm moeilijk om gekwalificeerd personeel te vinden, en bijgevolg bieden ze verschillende stimuleringsprogramma's aan, waaronder aandelenopties voor artsen. De aangeboden behandelingen zijn onder meer Lasikoperaties, de verwijdering van cataract en correctie van het gezichtsvermogen met bril of lenzen (optometrie). In onze zoektocht naar potentiële beleggingen klopten we aan bij het financiële kantoor van de gemeentelijke overheid van Changsha, en spraken we er met de directeur en vicedirecteur. Ze heetten ons welkom en legden ons uit dat de taak van het kantoor erin bestond om bedrijven in Changsha te helpen hun weg naar de kapitaalmarkt te vinden, en om een brug te slaan tussen bedrijven en investeerders door beursnoteringen aan te moedigen. Meer specifiek verzamelen zij informatie over bedrijven die in aanmerking zouden kunnen komen voor een notering op de verschillende Chinese beurzen, en ook publiceren ze een lijst van dergelijke bedrijven, waarvan het aantal inmiddels 200 bedraagt. De gemeenteambtenaren vertelden dat Changsha relatief onderontwikkeld is in vergelijking met de kustgebieden, maar dat het een goede kans heeft om zijn achterstand in te halen vanwege de strategische locatie in het midden van zuidelijk China, en als centraal uitwisselingspunt voor talent, informatie en kapitaal. Changsha wordt doorkruist door twee hogesnelheidsspoorlijnen en een derde wordt momenteel gebouwd (tussen Chongqing en Xiamen), wat de communicatie tussen de stad en de meer ontwikkelde regio's aan de kust bevordert. De inwoners van Changsha zijn ijverig en ondernemend. De stad telt drie prestigieuze universiteiten: National University of Defense Technology, Hunan University en Central South University, wat dan weer bevorderlijk is voor de commercialisering van technologie. De ambtenaren legden vervolgens uit dat de meeste bedrijven vóór de beursintroductiefase behoeften hebben aan private-equity-investeringen, maar de concurrentie is hevig en de waarderingen vóór de beursintroductie zijn volatiel. Op een avond na onze bedrijfsbezoeken brachten we een bezoek aan het theater, waar we een liveoptreden zagen met zangers, dansers en comedy artists uit Hunan, een productie van een entertainmentgroep die zijn wortels heeft in de sector van de zeldzame aardmetalen. Tickets voor de show waren relatief duur, maar het theater was tot aan de nok gevuld met Chinese toeristen en groepen. De show begon in Las Vegas-stijl met danseressen in kostuums, gevolgd door komische

4/9


sketches en muzikale acts. Een vrouwelijke comédienne was fantastisch en hield het publiek van begin tot einde aan het lachen. Chris, een van onze analisten, moest van haar het podium opkomen om enkele scènes uit de film Titanic na te spelen. Ze vervolgde met een hele reeks dubbelzinnigheden, die ik niet helemaal begreep, en die mijn gezelschap niet helemaal kon vertalen (of daarvoor te verlegen was). Het publiek gierde het uit terwijl Chris bijna doodging van schaamte. Ook al begreep ik niet alle grappen, toch heb ik ten volle van het komische spektakel genoten.

Naar een voorstelling in Changsha, China

In een andere act werd een van de zangers door de gastheer geïntroduceerd als iemand van heel arme komaf. Ze vertoonden films van zijn jonge jaren in een arme boerengemeenschap en lieten zien hoe hij nu naar het platteland terugkeerde om de armen te helpen door hun geld en geschenken te geven. De gastheer vroeg het publiek vervolgens om zijn muziek (op cd) te kopen om zijn onbaatzuchtige ambities te steunen. Een zanger dronk flesjes bier die door het publiek werden 'gedoneerd', een manier om het publiek aan te zetten om het bier dat op de tafels was gezet, op te drinken en meer te bestellen. Het was een verkooptactiek die we bij andere shows in China al eerder hadden gezien. Ook bezochten we een uitgeverij en distributiebedrijf van tal van producten, waaronder cursussen en populaire boeken, kranten, audio- en videoproducten en papier en drukbenodigdheden. Interessant was dat ze ons vertelden dat ze voor online onderwijsproducten geen goedkeuring nodig hadden van het Chinese ministerie van onderwijs; daarvoor sluiten ze afzonderlijke zakelijke overeenkomsten met scholen. De inhoud is echter gebaseerd op gedrukte cursussen die wel reeds door de overheid zijn geïnspecteerd. Ik sprak met een bedrijfsfunctionaris over het gebruik van Brits Engels tegenover Amerikaans Engels. Hij verklaarde de voorkeur te geven aan Brits Engels, maar zijn zoon studeerde op dit moment in de Amerikaanse staat Missouri.

5/9


Mao Zedong

Na ons bedrijfsbezoek brachten we een bezoek aan Changsha Municipal Museum, dat hulde brengt aan de stichter van de Volksrepubliek China, Mao Zedong. In het begin van de 20e eeuw studeerde Mao Zedong aan de lerarenschool in Changsha, waar hij later ook leraar en schoolhoofd werd. Een groot gebouw waarin een kunstgalerij was ondergebracht, was gesloten voor renovatie, maar we konden wel de bescheiden woning bezoeken waar Mao met zijn vrouw had gewoond. Een klein gebouw deed dienst als het kantoor van het Centrale Comité van de Communistische Partij van Hunan. Ook stond op het terrein een enorm zeven meter hoog aluminium-magnesium beeld van voorzitter Mao die de menigten toesprak. Na het museumbezoek kochten we aan de overkant van de straat in een klein buurtwinkeltje in een steegje een portie heerlijke noedels. Ik merkte een poster aan de muur op en vroeg een van mijn Chinese collega's wat erop stond. Ze legden uit dat dat de reclame was voor een soort beleggingsfonds dat hoge rendementen beloofde. Hoe ironisch dat er zo dicht bij het beeld van de iconische communistische leider reclame gemaakt werd voor de kapitaalmarkten. Wat zijn de tijden veranderd! De volgende dag bezochten we een bedrijf dat lenzen maakt voor camera's van mobiele telefoons. Het bedrijf was gespecialiseerd in de verwerking van het glas, een bijzonder arbeids-, technologieen kapitaalintensieve activiteit met een relatief hoge toegangsdrempel. We vroegen of ze zich geen zorgen maakten dat een vertraging in de groei van de verkoop van smartphones en tablets hun activiteiten zou beïnvloeden. Eén manager had er alle vertrouwen in dat de groei op nieuwe manieren zou worden gestimuleerd, bijvoorbeeld door wearables, op het lichaam gedragen technologie. Het bedrijf telt 80.000 werknemers en zet inmiddels actief in op de automatisering van

6/9


de productie. Na het bezoek aan het cameralenzenbedrijf bezochten we een groot woningbouwproject. Het was een van de luxeprojecten op een verbluffende locatie langs de Xiang-rivier, aan de andere drie kanten omringd door bergen, en voldeed perfect aan de Chinese geomantie- en feng shuivereisten om geluk te brengen. Vroeger was op het terrein een oude fabriek van machinegereedschap gevestigd, en de architect had vakkundig een deel van de oude fabriek in het ontwerp geïntegreerd. Het hoofdgebouw van de fabriek is nu een clubhuis en kantoor van het complex, met een koffieshop, een ontspanningsruimte en een vergaderruimte. De architect had ook een unieke gebogen houten trap naar de eerste verdieping ontworpen, een in het oog springend detail. Net als tal van andere vergelijkbare projecten die we in China hebben gezien, voldeed dit luxeproject aan drie eisen: het is gevestigd in het stadscentrum; het beschikt over nietreproduceerbare natuurlijke hulpbronnen; en de stad waar het gevestigd is, heeft een rijke historische cultuur. Toen we de onderhoudskosten bespraken, zeiden de verantwoordelijken dat zij van plan waren om voor schoonmaak en bewaking een beroep te doen op robots, als antwoord op het probleem van het tekort aan arbeidskrachten en de steeds hogere lonen. De voorzitter van het bedrijf vertelde ons ook dat er in de restaurants waar de inwoners van zijn bouwprojecten terecht kunnen reeds acht robotkoks waren ingezet. Bij het verlaten van de stad bezochten we een speciaal technologiepark waar we praatten met topmanagers van een bedrijf voor milieuzorg. Het bedrijf biedt een volledig assortiment van milieuoplossingen, van luchtverontreinigingsbeheersing, afvalwaterverwerking, verwerking van vast afval, energiebesparing en bodemsanering. Het begon me stilaan te dagen dat de Chinese regering en het Chinese volk de verbetering van het milieu en de zuivering van de lucht als een ernstige zaak beschouwden. Luchtverontreinigingsbeheersing is voor het bedrijf een belangrijk bedrijfssegment, wat geen verrassing is gezien het hoge niveau van de luchtverontreiniging in Chinese steden. Het management vertelde ons dat steenkool procentueel gezien misschien een steeds minder groot deel van de totale energiemix vertegenwoordigt, maar dat het in China voorlopig wellicht de belangrijkste energiebron zal blijven. Ook maken steeds meer mensen zich zorgen over de bodemkwaliteit, en naar verwachting zal bodemsanering (ook van landbouwgrond en industriële terreinen) de komende jaren steeds vaker plaatsvinden. De bodem is vooral verontreinigd door zware metalen en organische materialen. Het 18e Nationale Congres van de Communistische Partij van China introduceerde de Chinese wet inzake preventie en behandeling van bodemverontreiniging. Het wetsvoorstel werd in mei 2015 ter goedkeuring voorgelegd aan de Staatsraad. De wet zal wellicht in 2016 van kracht worden. Topmanagers van het bedrijf dat we bezochten wisten ons te vertellen dat Hunan wat bodemverontreiniging betreft de meest vervuilde provincie van China is vanwege het grote succes van bedrijven actief in non-ferrometalen. Privébedrijven zullen wellicht joint ventures aangaan met de overheid om in de projecten te investeren, en we hebben al Chinese bedrijven gezien die buitenlandse bedrijven met expertise ter zake hebben overgenomen. Het bedrijf dat we bezochten telde een aantal Amerikaanse en Chinese wetenschappers, vaak met een doctorsgraad. De

7/9


ervaring van buitenlanders in de verwijdering van gif, petrochemische stoffen en andere bodemvervuilers zal in China bijzonder waardevol zijn aangezien de verontreiniging van het grondwater inmiddels kritieke proporties heeft aangenomen. Tussen onze bedrijfsbezoeken door bezochten we ook een aantal grote winkelcentra in de stad. De huurders in de winkelcentra en in de straten van Changsha waren allemaal herkenbare internationale merknamen, maar de buitenlandse merken worden inmiddels verdrongen door een steeds groter aantal lokale merken die hun marktaandeel hebben uitgebreid dankzij een combinatie van buitenlandse expertise en lokale kennis voor de commercialisering van hun producten. We hebben in zo veel opzichten kunnen vaststellen hoe globalisering en technologische vooruitgang gunstig zijn geweest voor opkomende markten, en deze reis was geen uitzondering. We hebben werkelijk genoten van ons bezoek aan Changsha en de diversiteit van zowel bedrijven als toeristische attracties. (Foto-onderschrift: Winkelcentrum in Changsha, China} De verklaringen, meningen en analyses in dit document zijn alleen bedoeld ter informatie en mogen niet worden beschouwd als individueel beleggingsadvies of als een aanbeveling om in enig effect te beleggen of om enige beleggingsstrategie te volgen. Omdat de markt en de economie snel kunnen evolueren, gelden verklaringen, meningen en analyses op de datum van de publicatie en kunnen ze zonder kennisgeving worden gewijzigd. Dit document is niet bedoeld als een volledige analyse van elk belangrijk feit over een land, regio, markt, sector, belegging of strategie. Belangrijke juridische informatie Alle beleggingen gaan met risico's gepaard, waaronder een mogelijk verlies van het ingelegde kapitaal. Beleggingen in buitenlandse effecten houden speciale risico's in, zoals wisselkoersschommelingen, een onstabiel economisch klimaat en politieke ontwikkelingen. Beleggingen in landen met een opkomende markt, waar frontiermarkten een onderdeel van zijn, gaan gepaard met grotere risico's die verband houden met dezelfde factoren, boven op de risico's die verbonden zijn aan hun relatief geringe omvang, de lagere liquiditeit en het gebrek aan een gevestigd wettelijk, politiek, zakelijk en sociaal kader om effectenmarkten te ondersteunen. Omdat deze kaders doorgaans nog minder ontwikkeld zijn op de frontiermarkten, en gelet op diverse factoren zoals het hogere risico van extreme koersvolatiliteit, illiquiditeit, handelsbarrières en deviezencontroles, gelden de risico’s van de opkomende markten nog sterker voor frontiermarkten. Aandelenkoersen vertonen soms snelle en scherpe schommelingen als gevolg van factoren die een invloed hebben op individuele bedrijven, specifieke sectoren of bedrijfstakken, of op de algemene marktomstandigheden. [1] Bronnen: China Association of Automobile Production, Wall Street Journal, januari 2016. [2] Bron: Bloomberg, Wereldbank, gegevens per 2011.

8/9


[3] Bron: website van de gemeentelijke overheid van Changsha, "International Travelers Upsurge with Booming Open Economy", december 2015.

9/9 Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

Op verkenning naar cultuur en bedrijven in Changsha, China

Recommend Documents