Krant
Met in dit nummer: Missie Uruzgan
De eerste twee afleveringen van een nieuwe reeks van Spraakmakende
Zaken komen vanuit ‘Kamp Holland’ in Uruzgan. Paul Rosenmöller maakt met
de direct betrokkenen de balans op van de Nederlandse bijdrage aan de ISAFvredesmacht.
> Zie pagina 3
Wat geloven vrijzinnigen?
Over de vrijzinnigen en bescherming
van vrijzinnige vogels gaat het in een
interview met Wies Houweling van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB.
28 J a a r g a n g
> Zie pagina 5
Brief aan jezelf
In het radioprogramma De Andere
Wereld een nieuwe reeks van ‘Brief aan mijn jongere ik’, met Maarten van
Buuren, Manon Uphoff en Jos Collignon
> Zie pagina 6
juli-augustus-september 2010
Verhuis met ons mee!
De Andere Wereld
op Radio 5 én… op tv! Ondanks de felle strijd die we samen met duizenden trouwe luisteraars van het zondagochtendprogramma De Andere Wereld hebben gevoerd, is het niet gelukt om het goed scorende radioprogramma op Radio 1 te houden. Dat is jammer, maar u hoeft uw zondagochtendritueel niet te wijzigen. Met ingang van 4 september is De Andere Wereld namelijk zowel op Radio 5 als op Nederland 2 te beluisteren. Het goede nieuws is, dat het programma blijft bestaan én dat er een luistermogelijkheid bij komt. Stem uw radiotoestel vanaf 4 september iedere zondagochtend om 7.00 uur af op Radio 5 (kijk
voor de frequenties op deanderewereld.nl) of zet de tv aan op Nederland 2. Op tv is het program-
ma net als op de radio te horen, maar wordt het bovendien via het beeldscherm ondersteund
met informatieve teksten en fotomateriaal. Verhuist u met ons mee, dan hoeft u uw wekelijkse uurtje verbeeldende journalistiek niet te missen!
Redactie De Andere Wereld
Jong talent Een omroep maakt niet alleen programma’s, maar is ook broedplaats voor jong talent. Televisieredacteur Ruben Altena heeft zijn sporen al ruimschoots verdiend, o.a. als redacteur van de tv-series LUX: Grote denkers over de toekomst en LUX: Op sterven na dood. 1. Uit wat voor nest kom je?
Ik kom uit een liefde- en humorvol
nest. Oecumenisch, pacifistisch, de plastic soldatenpoppetjes op mijn
verlanglijstje zijn er nooit gekomen. We dansten met elkaar op LP’s van Bob Dylan.
2. Wat ben je na de middelbare
4. Waar bestaat je werk uit?
6. Wat vind jij het belang van een
Ik heb toelating gedaan voor de
werk begint helemaal aan de start
Ik vind het belangrijk dat onze pro-
ik mijn werk over aan de regisseur.
Ik hoop dat mensen af en toe ge-
school gaan doen?
Filmacademie, richting regie documentaire, waar ik al in de eerste
ronde roemloos werd afgewezen. Op het laatste moment koos ik om filosofie te gaan studeren in Am-
sterdam en daarnaast politicologie. Die laatste studie gaf ik al snel op
en een paar jaar later filosofie eveneens. Uiteindelijk ben ik op de UvA
afgestudeerd in Religiestudies. Mijn
Ik doe research en redactie. Mijn van een idee. Voor de opnames geef In de praktijk bestaat mijn werk
uit nadenken over wat we precies
willen en wat de insteek van een programma wordt, overleg met col-
lega’s. Veel informatie zoeken en
ordenen, mensen bellen en bij hen langs gaan voor een voorgesprek.
studietijd heeft wat langer geduurd
5. Wat inspireert je in je werk het
op het podium met mijn eigen
De voorgesprekken met mensen die
omdat ik ook heel veel gedaan heb cabaretgroep en een theatergezelschap.
we mogelijk willen interviewen vind
ik het mooist. Elk gesprek is uniek
en je leert mensen op een bijzon-
3. Hoe ben je bij de IKON terecht
dere manier kennen. Ik kan me elk
gekomen?
Ik werkte tijdens een stage met iemand die lang voor de IKON gewerkt
had. Hij bracht me in contact met
Ida Overdijk, die nu mijn eindredacteur is bij LUX. Ik begon als een soort
betaalde stagiair en draai inmiddels al weer bijna twee jaar mee bij LUX.
nieuwe
meest?
gesprek dat ik tot nu toe had goed
serie als LUX?
gramma’s aan het denken zetten. ïnspireerd worden, maar ook dat
mensen gaan twijfelen aan hun overtuigingen. Door het werken
aan onze serie over euthanasie heb ik over sommige zaken een scherpere mening gekregen, maar ben ik
ook gaan twijfelen aan veel dingen
waarvan ik dacht dat ik wel wist hoe het ongeveer zat. Een geslaagde uit-
zending van LUX maakt je wereld
culturele en etnische verschillen in de hip hop-scene. Veel kijkers zullen
de muziek niet zo tof vinden als ik, maar de uitdaging is dan om de vra-
gen die universeel zijn, op zo’n manier op de kijker over te brengen dat
het interessant en invoelbaar wordt, ook als de subcultuur heel ver van je af staat.
Ik vind het voorbeeld van NRC Next
een stuk ouder dan jij zelf. Vind je dat lastig?
Ik ben niet heel bewust bezig met
maakt door mensen die veel ouder
op een onderwerp.
met social media als twitter en lin-
willen maken over de omgang met
7. De gemiddelde LUX-kijker is
mag leveren aan de meningsvorken naar een bijzondere invalshoek
len zeggen. Ik zou ooit wel eens iets
8. Hoe zou de IKON volgens jou een
de leeftijd van onze kijkers. Dingen
ming van ons publiek, door te zoe-
het publiek weten te bereiken. Om
veel oudere kijkers niet zoveel zul-
een klein beetje breder.
herinneren. Wat ik ook heel bijzon-
der vind is dat ik een kleine bijdrage
ik soms dingen interessant vind die
die ik goed vind worden vaak gezijn dan ik, dus in een enorme gene-
ratiekloof geloof ik niet zo. En als ‘ie wel bestaat zit ik vrees ik aan de kant van de oude zielen. Het is wel zo dat
die reden experimenteer ik af en toe kedin om ons programma bekend te maken. En ik vind het leuk om te
volgen wat mensen twitteren over
onze programma’s, zo kom je heel ongefilterd te weten wat mensen aanspreekt en wat niet. Omdat
twitter het meest populair is onder twintigers en dertigers, krijg ik zo meer inzicht in die doelgroep.
9. Wat zijn jouw toekomstplannen en –dromen?
jonger publiek kunnen trekken?
Voorlopig kan ik in dit werk nog heel
erg interessant. Zij hebben een fi-
is om ooit nog eens mee te werken
losofische column en elke dag een pagina over Zin. Daarin gaat het
over allerlei vormen van filosofie, zingeving en religie. Het is dus niet
zo dat twintigers en dertigers niet
geïnteresseerd zijn in de thematiek
van de programma’s die wij maken. De juiste toon en insteek vinden is nog niet zo makkelijk. En je moet
veel leren en bijdragen. Een droom als researcher aan een langere do-
cumentaire. Is mijn Filmacademieverleden ook weer rond.
[Kijk voor de LUX-series op www.luxmagazine.nl]
uitgaven De zesdelige tv-serie Paul Rosenmöller en het hart van Afrika, waarin de presentator voor-
LUX: Op sterven na dood
afgaand aan het WK Voetbal door Afrika trekt
en jonge generaties Afrikanen vraagt naar hun
levenssituatie, hun toekomstdromen en idealen, is op dvd te koop door t25,- over te maken op
rek.nr. 606.000 t.n.v. IKON, Hilversum, o.v.v. ´Hart van Afrika´ van uw complete adres.
Het zelfgekozen levenseinde is een
steeds weer oplaaiend thema in het publieke debat. Het burgerinitiatief
‘Uit vrije wil’ maakt veel los. Hoe staat het anno 2010 met de dilemma’s op
het gebied van de levensbeëindiging? Daarover gaat de vierdelige tv-serie
Ook nog te koop is de tv-serie LUX: Grote
Nederland 2 te zien was. Maak voor
schrijven en dichters van wereldformaat zich
LUX: Op sterven na dood die in juni op de dvd van deze serie t15,- over op rek.
nr. 606.000 t.n.v. IKON, Hilversum o.v.v.
‘LUX Levenseinde’ en uw complete adres.
denkers over de toekomst, waarin acht fillsofen, uitspreken over de toekomst. Maak voor deze dvd t15,- over op rek.nr. 606.000 t.n.v. IKON, Hilversum o.v.v. ‘LUX Grote denkers´ en uw complete adres.
Het IKON Jaarverslag
2009 is te bekijken op www.ikon.nl bij
‘Over de IKON’.
Nieuwe zomerreeks Spraakmakende Zaken:
Uruzgan, missie volbracht? De eerste twee afleveringen van een nieuwe reeks van het IKON-programma Spraakmakende Zaken komen vanuit ‘Kamp Holland’ in de Afghaanse provincie Uruzgan. In het hol van de leeuw maakt presentator Paul Rosenmöller met de direct betrokkenen de balans op van de Nederlandse bijdrage aan de ISAFvredesmacht. Wat heeft het Nederland gekost aan inzet en mensenlevens en wat heeft het de Afghanen gebracht? Hoe moet het verder nu er een einde komt aan de Nederlandse
missie en krijgt de ‘Dutch approach’ een vervolg? Hoe ziet een mogelijke
nieuwe missie er uit? Behalve de Nederlandse militairen komen ook
enkele Afghanen aan het woord. Gaan zij de Nederlanders missen?
En wat is hun visie op de toekomst? Daarover de eerste twee afleveringen van Spraakmakende Zaken op 14 en 21 juli.
In de daaropvolgende zes afleveringen ontvangt Paul Rosenmöller zijn
Uitgesteld ouderschap
De Rotterdamse korpschef
derschap, maar duldt je biologische
verworden tot de kop van jut van
Ben je nog niet klaar voor het moe-
klok geen uitstel? Laat dan je eicel-
der worden, maar waarom wachten
we zo lang met het krijgen van een kind? Te weinig kinderopvang, carrièrewensen of gewoon een gevolg
uiting van emancipatie? Hoe tolerant is Nederland?
(4 augustus)
De toekomst van het CDA
Hij was als burgemeester van Maas-
IVF behandelingen, die ook nog lang
liefd. En toch moest hij aftreden na
tot meer emotioneel zware en dure niet altijd succes hebben. (28 juli)
over brandende kwesties uit het re-
toe. Ze zijn vaak het slachtoffer van
thema’s, onder voorbehoud.
en hoe krijgen we de ontspoorde
van de moderne relatie? Het leidt
Toename homogeweld
cente verleden. Daarin de volgende
heeft de politie geen gezag meer
ligt kan dat binnenkort. Technisch
gasten in ‘Paviljoen Stadgenoot’ in Amsterdam, waar hij met hen praat
maatschappelijk ongerief. Waarom
len invriezen. Als het aan het AMC gezien kunnen we steeds later moe-
Het geweld tegen homo’s neemt
geweld en pesterijen. Deze week
zijn in Keulen de Gay Games en aankomend weekeinde in Amsterdam de jaarlijkse Gay Pride. Aanstootge-
Aad
Meijboom heeft oom agent zien
tricht bij vriend en vijand zeer gegesjoemel met een privé-woning in
Bulgarije. Gerd Leers prominent CDA coryfee in Limburg zag het misgaan met zijn partij bij de laatste verkie-
zingen. Hoe komt het dat de altijd zo trouwe aanhang van zijn partij in Limburg massaal stemde op de PVV van Geert Wilders?
vend exhibitionisme, dat leidt tot
meer geweld tegen homo’s, of een
(11 augustus)
samenleving weer op de rails?
GHB eist steeds meer slachtoffers
(25 augustus)
Elke week belanden tientallen men-
Pedo niet welkom
de drug GHB. Het spul is eenvoudig
heeft zijn straf uitgezeten en wil
sen in het ziekenhuis na gebruik van
zelf te maken, is zwaar verslavend en kan bij een geringe overdosis do-
delijk zijn. Maar ook het afkicken is levensgevaarlijk. De verslavingszorg weet nauwelijks wat ze er mee aanmoet en luidt de noodklok.
(18 augustus)
De erosie van gezag Hij
hield
na
de
dramatische
strandrellen bij Hoek van Holland
de eer aan zichzelf en nam ontslag.
Een
veroordeelde
pedoseksueel
terug naar huis. Maar zijn buurtgenoten willen niets meer met hem te
maken hebben en de burgemeester heeft hem de toegang ontzegd. Het
recht van het individu tegenover het
rechtsgevoel van de burger. Een dilemma waar de samenleving geen antwoord op heeft.
(1 september)
[Spraakmakende Zaken, vanaf 14 juli, 21.25 uur, Nederland 2]
Overleven in Gaza Gaza, februari 2009, een maand na het Israëlisch offensief. De stad is verwoest. Zelfs de kermis is gebombardeerd. Midden in de ruïnes zoeken mensen naar een flard van hun bestaan. Een herinnering aan een dierbare of gewoon een stoel die nog bruikbaar is. Boven hun hoofden Israëlische vliegtuigen, want er vallen nog regelmatig bommen. Hoe bouwen mensen hun leven weer op, in een gebied dat door oorlog is verwoest en dat door blokkades is afgesneden van de rest van de wereld? Zonder politieke of journalistieke duiding
Wadimoff: “Temidden van dood en verderf
uit het dagelijks leven in Gaza. Hij filmt het
leen overleven, maar een volwaardig leven
toont filmmaker Nicolas Wadimoff scènes
[IKON Doc: Aisheen – Overleven in Gaza, zondag 4 juli, 23.15 uur, Nederland 2. Regie: Nicolas Wadimoff; Productie: Akka Films. Kijk voor meer informatie op www.ikon.nl]
P agina
2
|
3
wachten bij de grensovergang met Egypte, de chaos bij het VN distributiecentrum en de voortdurende onrust rond de smokkeltunnels, maar neemt de kijker ook mee naar het strand en de dierentuin.
zijn er mensen die leven. Ze willen niet al-
leiden. Wat ik met mijn film wil laten zien is, dat mensen de uitzonderlijke gave bezitten
om zich over de meest gruwelijke gebeurte-
nissen in hun leven heen te zetten. Zij zijn er nog, het leven gaat door.”
Symposium IKON en IKON Pastoraat
gastcolumn
Levensweg en levenseinde Media: : zegen of vloek? ‘Media hebben voornamelijk aandacht voor personen die in een conflict-
situatie zitten. Daarom heeft Wilders het zo goed gedaan. Maar vanachter een katheder soundbites op elkaar afvuren heeft niets te maken met
complexe maatregelen. De beste oplossing is tv te verbieden. Dat is niet
praktisch, maar voor de geestelijke volksgezondheid is het een zegen, aldus Maarten van Rossem in een analyse van de verkiezingsuitslagen.
Daar gaan we weer, denk je dan als geëngageerde programmamaker, de
IKON en IKON Pastoraat houden vrijdag 1 oktober een symposium over de dilemma´s rond het levenseinde. Dit naar aanleiding van de tv-serie LUX: Op sterven na dood die de IKON in juni uitzond. Twee gastsprekers vertellen aan de hand van een aantal fragmenten uit de serie hun verhaal.
boodschappers hebben het onheil veroorzaakt. We zijn vergeten dat politici zijn meegegaan in oeverloze discussies over koopkrachtplaatjes en niet in staat zijn gebleken een inspirerend verhaal te houden over waar het met dit land naar toe moet. En waar het visioen ontbreekt, verwildert het volk. Ook dat is geen nieuws.
Marinus van den Berg is pastor in een hospice in Rotterdam. Hij maakte naam met boeken
Lang leve onszelf, houden wat je hebt en sluit de grenzen!, deze slogans
een groot publiek. Carlo Leget is docent ethiek aan het UMC St. Radboud in Nijmegen. Hij
Toch blijft Van Rossems opmerking mij achtervolgen. Laat ik mijn eigen
over verliesverwerking en eenzaamheid. Zijn spiritualiteit is in dagboeken vastgelegd en trekt
schreef het boek ´Ruimte om te sterven´ en heeft zich gespecialiseerd in de rol van spirituele
vragen aan het sterfbed. In het tweede deel van de middag zijn er workshops waarin verder wordt ingegaan op het thema.
[Symposium Levensweg en levenseinde, vrijdag 1 oktober, vanaf 14.00 uur in de Geertekerk in Utrecht. Meer informatie en opgave: www.ikonpastoraat.nl, mailadres:
[email protected], tel. (035) 6215555.]
karakteriseren de gevoelstemperatuur van Nederland.
branche eens aan een kritische blik onderwerpen. Is er oog voor de nuan-
ce, die nu eenmaal niet in simpele soundbites te verpakken is? Misschien
doelt Van Rossem op het journaal dat laagdrempeliger moet. Omdat, zo
meent de baas, de publieke omroep iedereen moet bereiken ook: jongeren en lager opgeleiden. Zeker, maar de vraag blijft of je dan laagdrempe-
lig dient te worden of de lat juist hoger moet leggen. Ook ingewikkelde kwesties kun je uitleggen zonder meteen door de knieën te gaan. Niet
laagdrempeligheid is het criterium, maar goed informeren op basis van feiten. Dat is publieke omroep.
Goud
Lezersaanbieding!
in Museum Catharijneconvent GOUD, het meest begeerde metaal dat de mensheid kent, schittert gedurende zes maanden in een bijzondere tentoonstelling in Museum Catharijneconvent. Het museum heeft modeontwerper, kunstenaar en vormgever AZIZ gevraagd zijn persoonlijke visie op goud te geven. Ook andere eigentijdse kunstenaars als Frank Tjepkema, Sylvie Fleury en Ted Noten geven hun reflectie op goud. De combinatie van al deze objecten maakt de tentoonstelling tot een unieke belevenis waarbij verbazing, bewondering en begeerte hand in hand gaan. IKON-krant mee! Conservator Marc de Beyer geeft op dinsdag 24 au-
Een andere vraag is wie er eigenlijk in de media worden gerepresenteerd? Zijn ze een afspiegeling van de samenleving of zien we voornamelijk in
alle talkshows autochtone heren van middelbare leeftijd oreren? Hoe staat het met die andere opdracht van de publieke omroep: de diversiteit
van ons land te weerspiegelen? Met de mond wordt dit principe graag beleden maar de daden blijven uit. Als we daar nu eens werk van zouden
maken in prime time, want nog nooit eerder heeft onze samenleving be-
staan uit mensen met wortels in zoveel verschillende landen en culturen. En het goede dan wel slechte nieuws is dat dit ook niet meer gaat veranderen. We kunnen dus maar beter nu beginnen met die ander te leren kennen. In plaats van over nieuwe Nederlanders te berichten wordt het
de hoogste tijd dat we hen zelf horen en zien in al hun verscheidenheid. Dat heeft onmiskenbaar voordelen, want als we teveel hetzelfde zijn
zoals nu, ontbreekt de kritische zelfondervraging, zegt historicus James Kennedy op nieuwwij.nl. We zien de dingen niet zoals ze zijn, maar zoals wij zijn. Zonder intellectuele uitwisseling en nieuwsgierigheid zakken we
weg achter de dijken en vlucht uiteindelijk, o ironie, iedereen naar een heuveltop in Limburg.
gustus van 14.00-15.00 uur een lezing over de tentoonstelling. Hier kunt u
Als programmamaker hoop ik eraan bij te dragen dat we over onze eigen
catharijneconvent.nl of tel. (030) 231 38 35 o.v.v. IKON-lezing 24 augustus
zodat eindelijk de angst voor ‘de barbaren’ verdwijnt. Maar of dat meer
als IKON-krant abonnee gratis aan deelnemen. Reserveren kan via info@ en het aantal personen. Ook kunt u op vertoon van deze krant op donder-
dag- en zondagmiddagen in juli en augustus gratis mee met een rondleiding. Deze rondleiding start om 14.00 uur bij de kassa, reserveren is niet
mogelijk. U betaalt alleen museumentree (met Museumjaarkaart e2,50). Neem gerust uw (klein-) kinderen mee! Elke zondagmiddag kunnen ze om 14.00 uur gouden sieraden of maskers maken - reserveren niet nodig, de
grenzen heen kijken en ons herkennen in mensen die anders zijn dan wij, is dan ijdele hoop? Mijn lievelingsdichter K.P. Kafavis sluit zijn gedicht ‘In afwachting van de barbaren’ als volgt af:
Wat moet er nu van ons worden, zonder barbaren? Die mensen waren tenminste een oplossing.
workshop is gratis op vertoon van deze krant, exclusief museumentree.
Pas als we goed informeren over de portee van deze strofe, zijn we als
[GOUD is te zien tot begin januari 2011. Museum Catharijneconvent, Lange Nieuwstraat 38, Utrecht, www.catharijneconvent.nl]
[Ida Overdijk is eindredacteur levensbeschouwelijke tv-programma´s, waaronder Het Vermoeden en LUX]
Ook ligt er bij de kassa een gratis gouden speurtocht voor ze klaar.
publieke omroep een zegen voor de geestelijke volksgezondheid!
140 jaar NPB
‘Bij ons moet je zijn voor een goed verhaal’ De Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB - bij velen nog bekend als ‘Nederlandse Protestanten Bond’ – bestaat dit jaar 140 jaar. Sinds mei 2008 is Wies Houweling leidsvrouw van dit bonte gezelschap gelovigen. Maar wat geloven ze eigenlijk? Een kijkje in de keuken. Met 5000 leden is de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap NPB één van de
kleinste ‘kerken’ van ons land. ‘Kerken’ tussen aanhalingstekens, want in
F oto : J ö rgen C aris
feite is het een vereniging. Een vaste kerkelijke structuur met predikant, ambtsdragers en gemeente is er niet.
Fingerspitzengefühl
De afdelingen onderling zijn heel verschillend. Sommige houden een kerk-
dienst en vieren avondmaal, andere organiseren uitsluitend lezingencycli. Samenbindende factor is het vrijzinnige gedachtegoed, maar vraag je tien
vrijzinnigen wat dat inhoudt dan krijg je evenzoveel antwoorden. ‘Geloven is voor mij zoeken naar voeding, in oude verhalen of in de verhalen van mensen om je heen”, doet Houweling een poging. De nadruk bij vrijzinnigen ligt
op de persoonlijke beleving. “Je staat als individu constant in dialoog met de wereld om je heen. De vrijzinnige beweging heeft een fingerspitzengefühl
voor onderwerpen die spelen, is continu op zoek naar wat mensen raakt.
Bescherming van vrijzinnige vogels
open voor andere inspiratiebronnen. Het is aan jou om er betekenis aan te
gels’. De stichting is er voor iedereen die een bijdrage wil leveren aan de bescherming van een vrijzinnig geluid in
We hebben onze wortels in de christelijke traditie, maar onze deuren staan
geven. De vrijzinnigheid is niet zozeer een kerk als wel een manier van leven, een pad om te gaan.”
De boer op
Eén van de drijfveren van de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap, legt Houweling uit, is om het vrijzinnige geluid in de samenleving te versterken, met
name ook in de kerken. Want voor de vrijzinnigheid is in de traditionele protestantse kerken steeds minder plek. “De kerken zijn veel te veel bezig
Een opvallend initiatief in het jubileumjaar is de oprichting van de ‘Stichting ter bescherming van vrijzinnige voNederland. Dat lijkt zeker in deze tijd van verrechtsing op alle fronten geen overbodige luxe. Lid van het comité van
aanbeveling Sijbolt Noorda vat het op de site de stichting kernachtig samen: ‘Omdat vrijzinnigheid minder erfelijk blijkt dan rechtzinnigheid, verdient ze vrolijke bescherming!’.
[Kijk voor meer informatie op www.vrijzinnigen.nl en voor de Stichting ter bescherming van vrijzinnige vogels op www.vrijzinnigevogels.nl (vanaf half juli online). Kijk ook op www.hetvermoeden.tv voor de aflevering van Het Vermoeden met Wies Houweling.]
met het in stand houden van het instituut”, vindt zij. “De mensen die bui-
ten staan, moeten maar binnenkomen. Terwijl ik denk: ga toch de boer op!’ De vrijzinnigen die nog in de kerk zijn, sluipen onopgemerkt door de ach-
terdeur naar buiten, weet Houweling. Ze heeft recht van spreken, was zelf ruim twintig jaar predikant in de Gereformeerde Kerk, nu de Protestantse
Kerk van Nederland. “Het doet me goed om daar wat meer afstand van te kunnen nemen”, zegt ze met een brede glimlach. “Ik mag nu een duidelijk
vrijzinnig geluid afgeven in levensbeschouwelijk Nederland. Sterker nog, het is mijn taak!”
Religieus keurmerk
Wilde Ganzen vliegen voor Brazilië
tijdsgeest van individualisme enerzijds en een groeiende interesse voor re-
Watertanks redden levens
warm voor te krijgen. `We vissen als kerken nu allemaal in hetzelfde vijver-
In iedere IKON-krant wordt één project van de Wilde Ganzen uitgelicht. Dit keer is dat het werk van Padre
ding hebben gehad. Uit onderzoek blijkt, dat dat maar tien procent is van
De pater voorzag twee dorpen van watertanks en als het aan hem ligt, volgen er nog vele.
Hoewel het vrijzinnige gedachtegoed juist heel goed aansluit bij de huidige ligie anderzijds, blijkt het buitengewoon moeilijk om jongere generaties er tje van jongeren die kerkverlatend zijn, maar die wel een religieuze opvoe-
de groeiende groep jongeren die belangstelling heeft voor religie. Hoe be-
Josevel in zijn parochie in Batalha, in een zeer droog deel van Brazilië. Schoon water is hier van levensbelang.
reiken we die andere negentig procent?´ Houweling breekt zich regelmatig
Acht maanden van het jaar staat de Braziliaanse regio rondom Batalha droog. Vaak is er in die andere vier
nige gemeenschap, maar ook omdat ze zoveel beunhazerij op de religieuze
nen opslaan – voor een half jaar voldoende water hebben. Maar dat opslaan is nu juist het probleem. Daarvoor
het hoofd over die vraag. Niet alleen vanwege het behoud van de vrijzinmarkt tegenkomt. Nog laagdrempeliger worden zou een oplossing kunnen
zijn. Het lidmaatschap afschaffen en, zoals ze al eerder suggereerde, buiten de eigen muren treden en de hort op gaan, ook op internet. Een ander stokpaardje van Houweling is kwaliteit. De kerken hebben volgens haar op levensbeschouwelijk gebied veel vakmanschap te bieden en mogen daar
best wat trotser op zijn. “Misschien moeten we toe naar een religieus keur-
merk. Wat je bij ons haalt op het gebied van theologie en levensbeschouwing - pastoraat en rituelen, noem maar op - is van een constante hoge kwaliteit. Waar hebben we anders al die dure opleidingen voor?”
P agina
4
|
5
maanden een korte maar heftige regentijd. Dan valt er zoveel regen dat de bewoners– mits ze het water kun-
heb je een cisterna, een watertank, nodig en die is duur. Het alternatief is een stuwmeertje dat vervuild water bevat, en dat is levensgevaarlijk. Een cisterna is een voorziening die het verschil tussen leven en dood maakt. Al bijna tien jaar is Padre Josevel bezig met het aanleggen en financieren van de cisternas. Ze zijn een groot suc-
ces. “De reacties die je krijgt zijn ongelofelijk”, vertelt de pater. “Het schone water geeft de mensen niet alleen hun gezondheid, maar ook hun eigenwaarde terug.”
[Iedere zondagochtend en soms ook doordeweeks zendt de IKON een korte tv-spot uit over een actueel project van de Wilde Ganzen. Giften zijn welkom op rek.nr. 40.000 t.n.v. Wilde Ganzen, Hilversum. Kijk voor meer informatie en online doneren op www.wildeganzen.nl.]
‘Brief aan mijn jongere ik…’ [De Andere Wereld, elke zondag van 7.00 - 8.00 uur op Radio 1. Eindredactie: Job de Haan.
Maarten van Buuren
Manon Uphoff
Kijk voor meer informatie en terugluisteren op www.deanderewereld.nl. Attentie: het programma verhuist vanaf 4 september naar Radio 5 en Nederland 2, zie voorpagina.]
Jos Collignon
’Wie was u toen u circa 20 jaar oud was? Welke plannen, idealen en dromen had u toen? En wat is daarvan terecht gekomen?’ Deze vragen vormen de basis voor de zomerserie Brief aan mijn jongere ik… van het radioprogramma De Andere Wereld. Voor het vijfde jaar diepgaande persoonlijke interviews op de vroege zondagochtend met een prominente Nederlander naar aanleiding van een brief die hij of zij geschreven heeft aan de twintig jaar ‘jongere ik’. De gasten deze zomer zijn: Prof. Maarten van Buuren (1948), hoogleraar Moderne Fran-
Manon Uphoff (1962), schrijfster die met succes debuteerde
Jos Collignon (1950), Nederlands cartoonist, vooral bekend om
schrijft regelmatig over kunst en literatuur voor De Groene
vuur’, waarin haar complexe jeugd centraal staat. Haar verha-
driemaal per week in de Volkskrant. Collignon studeerde Inter-
Amsterdammer en NRC Handelsblad. Auteur van de bestseller ‘Kikker gaat fietsen’, een egodocument over zijn gevecht
tegen een ernstige depressie. En ook over zijn identiteit die
volledig weggevaagd werd, het zwarte gat waarin hij werd weggezogen en over de fiets die hem elke keer weer opnieuw redt. (25 juli)
Jaarlijks bekeren zo´n 500 autochtone Nederlanders zich tot de Islam. Dit zijn in de meerderheid vrouwen en jonge meisjes. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is een islamitische partner lang niet altijd de reden van de bekering. Veel vaker is het een bewuste keuze die van binnenuit komt. In een driedelige serie in het radioprogramma De Andere Wereld in maart volgde radiomaker Jet Schouten drie Nederlandse vrouwen – Antonia (59), Margot (30) en Marjolein (25) - die alledrie uit eigen beweging moslim zijn geworden. Waarom gaan moderne en zelfstandige Hollandse vrouwen plots een hoofddoek dragen? Wat is voor hen de aantrekkingskracht van de Islam? En hoe reageert hun omgeving op hun bekering en nieuwe levensstijl?
met de bundel ‘Begeerte’. o.a. gevolgd door de roman ‘Koud-
len en romans worden voornamelijk bevolkt door outsiders, die vanuit hun geïsoleerde positie de maatschappij uiterst
scherp bezien. Uphoff volgde de Academie voor Expressie
door Woord en Gebaar en de lerarenopleiding en studeerde literatuurwetenschappen in Utrecht. (1 augustus)
zijn politieke spotprenten. Sinds 1980 verschijnen die prenten
nationaal Recht aan de Universiteit Utrecht en schreef daar ook voor het universiteitsblad. Zijn interesse verschoof steeds
meer naar het tekenen. Hij won met één van zijn prenten de Inktspotprijs 2009 met een persiflage op het logo van de failliete DSB-bank. (8 augustus)
Uitgave voor groepsgesprek en catechese De serie is nu in een speciale uitgave verschenen voor gebruik
het terrein van de verhouding van culturen en op het gebied
met de complete radioserie en een werkboekje met een inter-
ken over de islam. Dit najaar verschijnt bij Uitgeverij Kok ´Tora,
in groepsgesprek en catechese. De uitgave bestaat uit een cd view met de maakster van de serie Jet Schouten en achter-
grondartikelen van Vanessa Vroon-Najem, junior researcher aan de Universiteit van Amsterdam en islamdeskundige prof.
dr. Anton Wessels. Vanessa Vroon doet sinds 2006 onderzoek naar Nederlandse meisjes en vrouwen die zich bekeren tot Is-
lam. Anton Wessels was tot zijn emeritaat hoogleraar aan de
Theologische Faculteit van de Vrije Universiteit Amsterdam op
van de godsdienstwetenschap. Hij publiceerde diverse boeEvangelie, Koran. Drie Boeken, Twee Steden.´
[De cd met werkboekje is voor t12,50 te koop door dit bedrag over te maken op rek. 606.000 t.n.v. IKON, Hilversum o.v.v. ´Hollandse moslima´s´ en uw complete adres. Kijk voor meer informatie op www.deanderewereld.nl]
foto ’ s : A nanda van der P luijm
se Literatuur verbonden aan de Universiteit van Utrecht. Hij
gastcolumn
Kerken op de camping
De lanen uit men zich van een heel andere kant tonen. Ook aan zichzelf.
Op drie zondagen in juli zendt de IKON radiokerkdiensten uit vanuit diverse vakantieparken van RCN in Nederland. Het thema van deze oecumenische recreatiediensten is ‘Zeven koningen na David’.
koekte zelfbeelden.
Hoe staat het met de machthebbers uit het bijbel-
gaan verbeelden enorm extravert en sociaal te zijn. En daardoor vergeten
van deze zomerserie staat koning Salomo centraal. In
Vele Hilversumse collega’s hebben te maken met seizoensarbeid. ’s Win-
ters is het zenden, roeien en vragen stellen geblazen, maar in de zomer kan Zoiets helpt enorm bij het voorkomen van beroepsdeformatie en aangeZo zou een mens zich in de rol van presentatettetje gemakkelijk kunnen
de eenzelvige zwerver in zichzelf te voeden, die aldus omkomt van honger en verwaarlozing.
Daarom loop ik nu in de Midi-Pyreneeën een stuk van het pelgrimspad
richting Santiago de Compostella. Mij gaat het niet om dat eeuwenlang bezochte magische einddoel, maar om het van huis gaan. Om net als
boek Koningen? In de eerste twee radiokerkdiensten deze diensten vanuit RCN De Jagerstee in Epe gaat
centrumdirecteur Adri van der Weyde voor. De laatste dienst komt uit RCN Het Grote Bos in Doorn met
als voorganger Mar Molenaar. In deze dienst gaat het
over de minder bekende koning Rechabeam, ‘een politieke scheurmaker’.
[De radiokerkdiensten zijn op 11, 18 en 25 juli te beluisteren vanaf 10.07 uur op Radio 5. Meer informatie en terugluisteren op www.ikon.nl/kerkdiensten]
Roodkapje het door mijzelf platgetreden pad te verlaten.
Het reiken is me liever dan het bereiken, bedenk ik als ik m’n trouwe, oerlelijke schoenen uitdoe om de blaar op m’n hiel te inspecteren. Juist achter een zogenaamd einddoel zal de horizon immer lonken en knipogen. Net
Intens en dichtbij
zoals op ieders levenspad. Op zoek naar een pleister, vind ik in de zak van m’n spijkerbroek een verkreukelde, meegewassen papiersnipper met een flard van een vertaald gedicht van Herman Hesse:
‘Slechts wie kan weggaan en tot reizen is bereid,
Misschien stuurt ook ons stervensuur ons ooit,
ontkomt aan de verlamming die de sleur ons brengt.
De studiovieringen – een variatie op de radiokerkdiensten - zijn intens en dichtbij voor de luisteraar. In plaats van de galm van een kerkruimte is er de intimiteit van een radiostudio. Deze zomer zendt de IKON vier studiovieringen uit, steeds rond een historisch figuur.
heel jong nog, nieuwe oorden tegemoet.
De oproep die het leven aan ons doet, sterft nooit: Kom hart, neem afscheid en genees maar goed.’
Pfff…Ik steek de snipper terug en weet dat het pad vandaag nog hobbeliger en steiler wordt. Thuisgebleven geliefden vreesden dat eenzaamheid
mijn grootste struikelblok zou vormen. Maar ik vermijd juist de pelgrims-
Denise da Costa en Aart Mak
oorden waar talloze voetgangers ‘s nachts uitrusten. En overdag kom ik
Zondag 1 augustus staat de dichter Jochen Klepper
met haar in gesprek over Dorothee Sölle. Wat heeft het
kwetterend gezamenlijk optrekken.
door de vertaalde liederen in het Liedboek voor de Ker-
een studioviering rond de dagboekteksten van Anne
gelukkig bijna niemand tegen. Mij is het een raadsel dat pelgrims vrolijk
Deze woestijn van eenzaamheid, de hitte, het hijgende klimmen -om over het krampende dalen nog maar te zwijgen- maken een mens zacht, soms huilerig. En blaren weten me nu al te vertellen dat hiel en ziel verbonden
zijn. Toch voel ik me niet alleen. Tallozen zijn mij vooruitgesloft. Ik loop in een traditie en zoek op m’n I-pod de Années de Pèlerinage van Franz Liszt.
Deze stukken zijn minder virtuoos dan men van de branie Liszt vaak weet
en ademen een harmonieuze expressie die de monnik in hem eren. De muziek is gebaseerd op indrukken die Liszt opdeed tijdens de reizen die hij zijn hele leven maakte.
De verschillende delen hebben troostende titels en zijn mij als richting-
(1903-1942) centraal. In Nederland is hij vooral bekend
ken, waaronder ‘De nacht is haast ten einde’. Op zondag 8 augustus een studioviering van het IKON Pastoraat
rond het werk van de dichter Jan Willem Schulte Nordholt (1920-1995) Thema: Het volk dat wandelt in het
duister, zal een groot licht zien, een groot licht. In Martin Luther King zag Schulte Nordholt een lichtflits in het
duister. Zondag 15 augustus een studioviering rond de in 2003 overleden theologe Dorothee Sölle. Voorganger is IKON pastor Judith van der Werf. Kees Schuurman gaat
visioen in haar wakker gemaakt? Zondag 22 augustus Frank en Etty Hillesum. Ds. Aart Mak van Kerk zonder
Grenzen en radio Bloemendaal, gaat voor in deze dienst. Hij gaat in gesprek met dr. Denise de Costa, over de betekenis van de teksten van Etty Hillesum en Anne Frank.
[De studiovieringen zijn op de genoemde zondagen te beluisteren om 10.07 uur op Radio 5. Meer informatie en terugluisteren op www.ikon.nl/kerkdiensten]
aanwijzers op dit avontuurlijke pad dat voortdurend nieuwe perspektieven en uitdagingen biedt:
‘Aan de oever van een bron’, ‘Storm’, ‘De heimwee naar het moederland’,
Nachtzoen nu ook op tv!
mage van Liszt eindigt met ‘Verheft uw hart’, Sursum Corda. Pffff, het lijkt
In het tv-programma De Nachtzoen van de IKON deelt
den op die deze - vaak bekende - Nederlander in een
persoon die zo onontbeerlijke nachtzoen uit aan het
roerige tijden.
‘Tranen om tegenslagen’, ‘Klaaglied bij de cipressen’. En de muzikale pelgrionze C.V. wel…..
[Annemiek Schrijver presenteert o.a. Het Vermoeden en de Nachtzoen. Kijk voor meer informatie op www.vermoeden.tv resp. www.nachtzoen.tv]
Colofon
De IKON-krant is een gratis uitgave die in zijn geheel wordt bekostigd uit vrijwillige bijdragen van IKON-krant lezers.
iedere werkdag-avond een charismatische, gloedvolle Nederlandse volk. Iedere ‘nachtzoener’ krijgt een aan-
tal vragen voorgeschoteld door presentatrice Annemiek Schrijver. Dit levert soms onverwachte antwoor-
Redactie-adres: IKON Communicatie Postbus 10009 1201 DA Hilversum tel. (035) 6727103
[email protected] / www.ikon.nl
geheel ander ‘nachtlicht’ zetten. Vijf minuten troost in
[De Nachtzoen is te zien rond middernacht op Nederland 2. Raadpleeg voor het actuele uitzendschema www.nachtzoen.tv]
Redactie: Mirjam Nieboer Abonnementenadministratie: Ilona Lagcher Foto’s en illustraties van o.a.: Jörgen Caris, Hollandse Hoogte, iStockphoto, Sjoerd Mouissie, Ananda van der Pluijm, Bettina Traas, Guido Attema Basisontwerp en opmaak: Creatie op de Mac, Hilversum Druk: Drukkerij Van der Weij, Hilversum Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding
De Wilde Ganzen vliegen de komende weken voor:
Oprecht
Betrouwbaar
Uitdagend
PROGRAMMA-OVERZICHT DONDERDAG 1 JULI
13.45 uur: Paul Rosenmöller en de kracht van Afrika (hh) Topsport in Afrika 24.20 uur: Nachtzoen: Ernst Daniël Smid VRIJDAG 2 JULI
24.20 uur: Nachtzoen: Anne van Veen ZATE R DAG 3 J U L I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Herman van Praag ZONDAG 4 JULI
11.00 uur: 11.30 uur: 23.15 uur:
Het Vermoeden (hh): Ernst Daniël Smid LUX: Op sterven na dood, afl. 3 (hh) IKON Documentaire: Aisheen (Still alive in Gaza)
DONDERDAG 8 JULI
13.45 uur: Paul Rosenmöller en de kracht van Afrika (hh) Zuid Afrika, een nieuwe generatie ZATE R DAG 1 0 J U L I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Mary Michon ZONDAG 11 JULI
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Yasmine Allas 11.30 uur: LUX: Op sterven na dood, afl. 4 (hh) DINSDAG 13 JULI
23.35 uur: IKON Documentaire: Women of Brukman WOENSDAG 14 JULI
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (1): Vanuit Kamp Holland, Uruzgan DONDERDAG 15 JULI
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 1 7 J U L I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Klaas Vos WOENSDAG 21 JULI
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (2): Vanuit Kamp Holland, Uruzgan DONDERDAG 22 JULI
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 2 4 J U L I
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Else Marie van den Eerenbeemt WOENSDAG 28 JULI
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (3): Uitgesteld ouderschap DONDERDAG 29 JULI
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) 22.50 uur: HOLLAND DOC: Birma VJ (hh) ZATE R DAG 3 1 J U L I
11.55 uur : Het Vermoeden (hh): Henk Leegte ZONDAG 1 AUGUSTUS
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Mario Coolen 11.30 uur: Songs of Praise WOENSDAG 4 AUGUSTUS
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (4): Toename homogeweld
Verdiepend
TELEVISIE
WOENSDAG 11 AUGUSTUS
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (5): Gerd Leers en de toekomst van het CDA
ZATE R DAG 7 AU G U STU S
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Edy Korthals Altes ZONDAG 8 AUGUSTUS
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Lisette Thooft 11.30 uur: Songs of Praise
en
op
de
radio
DONDERDAG 12 AUGUSTUS
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 1 4 AU G U STU S
11.55 uur : Het Vermoeden (hh): Sara Kroos ZONDAG 15 AUGUSTUS
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Naeeda Aurangzeb 11.30 uur: Songs of Praise WOENSDAG 18 AUGUSTUS
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (6): Partydrug GHB eist steeds meer slachtoffers DONDERDAG 19 AUGUSTUS
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 2 1 AU G U STU S
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Zeth Mustamu ZONDAG 22 AUGUSTUS
17.10 uur: IKON Documentaire (hh): Moederziel WOENSDAG 25 AUGUSTUS
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (7): De erosie van gezag DONDERDAG 26 AUGUSTUS
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 2 8 AU G U STU S
11.55 uur: Het Vermoeden (hh): Ivo Opstelten ZONDAG 29 AUGUSTUS
17.10 uur: IKON Documentaire Liefde voor de Heer WOENSDAG 1 SEPTEMBER
21.25 uur: SPRAAKMAKENDE ZAKEN (8): Pedo niet welkom DONDERDAG 2 SEPTEMBER
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh) ZATE R DAG 4 S E PTE M B E R
11.51 uur: Het Vermoeden (hh): Karin Melis
ZONDAG, RADIO 1
07.05 uur: De Andere Wereld Eén uur verontrustende journalistiek. In het eerste half uur de lange reportage en verder interviews en achtergronden bij het nieuws. Iedere week om vijf voor acht: Aan de grond, de column van chroniquer André Manuel. m.i.v. 4 september op Radio 5 en Nederland 2! ZONDAG, RADIO 5
10.10 uur en 17.02 uur: Kerkdienst IKON-radio zendt iedere zondag één of soms twee kerkdiensten uit vanuit een van de gemeenten van de negen kerkgenootschappen die samen de IKON vormen. Vaak zijn ze als serie geprogrammeerd. Verder zijn er themadiensten in samenwerking met het oecumenisch maandblad ‘Open Deur’. Aansluitend op alle kerkdiensten vliegen de Wilde Ganzen voor een diaconaal doel. De kerkdiensten zijn op elk gewenst moment te beluisteren in real audio op www.ikon.nl (doorklikken naar radiokerkdiensten). Ook alle preekteksten zijn op de site te vinden. 18.02 uur: MUSICA RELIGIOSA Programma over opmerkelijke religieuze muziek. MAANDAG TOT EN MET VRIJDAG, RADIO 5
19.02 uur: OBA LIVE Dagelijks praatprogramma over cultuur, politiek en moraal verzorgd door IKON, Human, Llink en NIO. Rechtstreeks vanuit de Openbare Bibliotheek (vierde verdieping) in Amsterdam is de presentatie iedere donderdag in handen van IKONpresentator Jurgen Maas. Kijk voor de actuele inhoud van radioprogramma’s op de dag van uitzending op Teletekstpagina 250 of op www.ikon.nl
ZONDAG 5 SEPTEMBER
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Bram Grandia 11.30 uur: Songs of Praise ZATE R DAG 1 1 S E PTE M B E R
11.51 uur: Het Vermoeden (hh): Lenette van Dongen ZONDAG 12 SEPTEMBER
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Rochelle Grifin 11.30 uur: Songs of Praise ZATE R DAG 1 8 S E PTE M B E R
11.51 uur: Het Vermoeden (hh): Henk Witteveen ZONDAG 19 SEPTEMBER
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Carel ter Linden 11.30 uur: Songs of Praise ZATE R DAG 2 5 S E PTE M B E R
11.51 uur: Het Vermoeden (hh): Dries van Agt ZONDAG 5 SEPTEMBER
11.00 uur: Het Vermoeden (hh): Bram Grandia 11.30 uur: Songs of Praise
Kortingsbon
Ik geloof het wel Weggooien die hele christelijke
erfenis? Of zit er nog wat tussen
waar we als mens en als mensheid
iets aan kunnen hebben? Dat zijn be-
langrijke vragen in een tijd waarin de
westerse traditie wordt uitgedaagd
DONDERDAG 5 AUGUSTUS
14.00 uur: SPAAKMAKENDE ZAKEN (hh)
4 juli Brazilië Watertanks voor boerengezinnen 11 juli Burkina Faso Klaslokalen en woningen voor leraren 18 juli Wit Rusland Inventaris tehuis dove kinderen 25 juli Zuid Afrika Vakopleiding voor jongeren 1 augustus Dom Republiek Woonhuizen armen 8 augustus Kenia Kippenboerderij-project 15 augustus Sri Lanka Vijf kleuterscholen 22 augustus Haiti Herstel van een kinderdorp 29 augustus Suriname Renovatie lagere school 5 september Vietnam Voorziening voor oogzorg 12 september Madagaskar Twee waterputten 19 september Zuid Afrika Busjes voor townships 26 september Kameroen Bouw van een school [Giften zijn van harte welkom op rekeningnr. 40.000 t.n.v. Wilde Ganzen, Hilversum. Kijk voor meer informatie op www.wildeganzen.nl]
Meer informatie op www.ikon.nl De volgende IKON-krant verschijnt begin oktober 2010. Alle programma’s worden uitgezonden via Nederland 2, tenzij anders aangegeven. De vlucht van de Wilde Ganzen is op zondagmorgen te zien na de uitzendingen van IKON, (11.29 uur) of ZvK (11.59 uur), en na de herhaling van Het Vermoeden op zaterdag (rond 11.55 uur) en na de IKON-documentaires (rond 23.00 uur), op Nederland 2.
door de islam en oosterse godsdien-
sten. In het boekje ‘Ik geloof het wel’
worden een aantal thema’s uit de christelijke traditie
op zeer persoonlijke wijze tegen het licht gehouden door Hein
Stufkens en Annemiek Schrijver.
Tegen inlevering van deze bon koopt u het boek bij de boekhandel met h2,- korting voor h12,90 i.pl.v. h14,90. ISBN 978 90 259 6080 3 / Actienummer 901-77569
