januari/februari 2012 - nummer
1
Magazine van het IKON Pastoraat
Met in dit nummer o.a.: De Wereld Wat bezielt je? om door te geven Cadeautjes... Project De terugblik
1
J aa rga ng 53 • j a nu a ri -f e b rua ri 2 0 1 2
Inhoudsopgave
de wereld
A b r aham a n d the T h r ee A n g e l s b y M a r c C ha g a l l
de wereld
Wat bezielt je/ons? De pastores v a n h et IKON P a s t ora a t ( v . l . n. r. ) Judith va n d er W er f, Bara v a n P e l t , B ra m Gra ndi a
Lieve lezers,
We wensen elkaar een gelukkig nieuw jaar. In het prachtige boek Stille Kracht met gedichten van Willem Wilmink en illustraties van Ton Schulten lees ik het gedicht
door Bram Grandia
pagina 3|4|5
gedicht
‘Dit is mijn dag’ van Menno Wigman
pagina 6
om door te geven
Geen cadeautjes
door Niek Scholten
pagina 7
judith in gesprek met
Januari
Deugden en ondeugden
nu wordt het januari. daarna komt vaak februari. februari, maart, april en mei.
pagina 8
project
De terugblik
door Judith van der Werf pagina 9
zal ik weer van iemand houden, ooit nog weer van iemand houden, of is dat na jou voorgoed voorbij?
column
door Bram Grandia
nu wordt het januari, vervolgens februari, februari, maart, april en mei. Als IKON Pastoraat hebben we een roerig jaar achter de rug. Een groot financieel tekort dreigde. Het is zo mooi om te zien hoeveel mensen ons in het afgelopen jaar niet alleen financieel gesteund hebben maar ook met brieven, kaarten en mailtjes. Dat was een vorm van pastoraat voor ons als pastores. De toekomst ziet er weer rooskleuriger uit. Dat geeft nieuwe energie en nieuwe creativiteit. Ik wijs u dan ook graag op ons nieuwe project: ‘De Terugblik’ geïnitieerd door collega
pagina 10
Judith van der Werf. U leest in dit nummer meer hierover. We wensen elkaar een jaar waarin nieuwe bezielde verbanden worden gezocht en gesmeed. Daarover gaat het ook in dit eerste nummer in het nieuwe jaar. Over nieuwe verbanden gesproken: sinds kort maken wij gebruik van de sociale media. Als u dat leuk vindt, u kunt ons volgen via Twitter en Facebook. Namens het team wens ik u een gelukkig nieuw jaar toe
Colofon Het IKON Pastoraat is er voor mensen die willen praten over wat hen ten diepste bezig houdt in hun leven. De drie IKON-pastores
zijn op werkdagen ‘s ochtends bereikbaar per telefoon en per mail. Mensen is het blad van het IKON Pastoraat. Het verschijnt zes maal per jaar. Abonnementsprijs: s 8 Eindredactie: Bara van Pelt Bureauredactie: Bonny Rem
Contactgegevens: IKON Pastoraat Postbus 10009 1201 DA Hilversum
Bezoekadres: Bergweg 16 1217 SE Hilversum T 035-6215555
www.ikonpastoraat.nl Email:
[email protected] rek.: 631000
Ontwerp: Creatie op de Mac bv, Hilversum Druk: Van der Weij bv, Hilversum Bron foto’s: iStockphoto, Bettina Traas, IKON
Mensen wordt uitgegeven in grootletter en ingesproken op daisy CD-rom. Tel: 0341-565499
Wat bezielt je? Wat bezielt ons? Wat bezielt je? Hoe vaak klinkt die vraag niet? Wat heeft Andreas Breivik bezield toen hij 77 jonge mensen doodschoot? Wat voor geest is in hem gevaren? Wat bezielt het kabinet om de maximumsnelheid naar 130 km te brengen met als argument dat nu de lucht wat schoner wordt, we wel weer wat harder kunnen rijden? De schade is ‘maar’ 5 extra verkeersdoden per jaar.
door Bram Grandia
Wat bezielt je, kan ook betekenen: wat inspireert je? Wat geeft ziel/ bezieling aan je bestaan? Ziel is concreet. Het gaat in de joodse en christelijke traditie niet om het wegen van de ziel, in de zin van hoeveel soortelijk gewicht heeft een ziel? Het gaat om de ziel als de levensadem, dat wat een dier en een mens doet leven. Het gaat de bijbelschrijvers niet om de ziel als iets hogers tegenover het lichaam als iets lagers. Als het in de bijbelse verhalen om ‘zielen’ gaat, gaat het om concrete mensen die aandacht en zorg nodig hebben, zielzorg. Zielzorg niet als vrome theorie, maar als een zoektocht in het alledaagse leven naar bezieling. Als predikant in de Keizersgrachtkerk in Amsterdam sprak ik vaak met jonge mensen die gingen trouwen. Vrijwel altijd was de vrouw kerkelijk betrokken en de man niet. In zo’n eerste gesprek nam de vrouw meestal het initiatief en zei: ‘Ik ben Margreet en ik ben kerkelijk en dat is Jan en die is niks.’ Mijn reactie was steevast: ‘Jan, jij laat toch niet over jezelf zeggen dat je niks bent?’ Na een eerste kennismaking vroeg ik aan
Onderscheiden van geesten de twee partners om mij los van elkaar een brief te schrijven met daarin een antwoord op de vraag: Wat/ Wie inspireert je? Wat/Wie bezielt je? Wie of Wat raakt je? In een vervolggesprek spraken we over die brieven met het oog op de huwelijksviering in de kerk. De brieven van de zgn. ‘niksen’ raakten me vaak. Heel persoonlijk schreven ze over wat hen raakt in de ander, wat hen inspireert in hun werk. Ze namen soms muziek, een boek of een foto mee. Zo al pratend met elkaar kwam ik de ziel van die mensen tegenover me op het spoor. De ziel? Ja, wat haar of hem bezielt. Dat wat de mens tot mens of onmens maakt. Op dat soort momenten voel ik me als pastor zielzorger, op zoek naar wat de ander tot ‘ik’ maakt. In zo’n gesprek kwamen we ook elkaars bezieling op het spoor. Dan gaat het vonken tussen mensen. Dan ervaar je de bezieling die mensen tot ‘wij’ maakt. Op zulke momenten is de zgn. niet religieuze mens geen mens die ‘niks’ is, maar een mens die een eigen inbreng heeft. De ziel van een samenleving Zoals je bij mensen over een ziel kunt spreken, kan dat ook bij een groter verband. Let maar op onze taal. ‘Heeft Europa een ziel?’ ‘Er waait een koude wind door Europa’, zeggen we als het nationalisme en de daarmee verbonden angst voor vreemdelingen toeneemt. Als mensen het gevoel hebben dat er geen verband meer is, kan er vanuit die leegte een verlangen ontstaan naar nieuwe bezieling. Dan komt het er op aan wat voor bezieling vorm krijgt. In de dertiger jaren van de vorige eeuw ervoeren mensen in het nationaal-socialisme een nieuwe bezieling. In tijden van crisis en afbraak was er een nieuw en enthousiasmerend leiderschap. Dat gaf de mensen weer identiteit, smeedde een verslagen en verdoofd volk weer tot een machtige en enthousiaste natie aaneen. Dat is de ene kant. Onderscheiden van geesten Nu komt het er op aan. Door welke geest laat je je bezielen? Raak je bezield in een beweging die zich richt op een gemeenschappelijke vijand? m e n s e n pagina 4/5
De nieuwe liefde In Amsterdam opende dit jaar een nieuw centrum met als naam ‘De nieuwe liefde’ haar deuren. Het moet een huis worden waar bezielde verbanden worden gevierd en geleerd. Bij de opening van de Nieuwe Liefde sprak Huub Oosterhuis:
‘Ik versta onder liefde die duizenden nuances van vriendelijkheid en vriendschap, van bedachtzame eerbied en mededogen waarmee mensen elkaar bejegenen. Ik versta onder liefde de wijsheid en wetenschap, fantasie en volharding waarmee de aarde wordt opgebouwd, tegen alle afbraak in. Alles wat ten goede is, alles wat zingt en in vervoering brengt, alles wat troost en tot bezinning leidt, en alles wat bijdraagt tot iets meer recht en vrede voor zoveel mogelijk mensen,
De joden, de homo’s, de zigeuners, de slaven als volksvijanden van het nationaal-socialisme. Vandaag de moslims in Europa en de christenen in het MiddenOosten. Wat is dat in mensen dat het zoeken naar een ‘nieuw wij’ vaak leidt tot het uitsluiten van ‘de vreemde zij’? Is die vijand nodig voor een nieuwe bezieling of kan het anders? Als het om deze vragen gaat, wijs ik graag op een juweel van een boekje van Huub Oosterhuis met als titel ‘Ik versta onder liefde’. Huub Oosterhuis citeert de dichter Hendrik Marsman die in een van zijn gedichten schrijft: ‘Ik sta alleen, geen God of maatschappij die mijn bestaan betrekt in een bezield verband. Geen horizon of zee, geen poovre korrel zand in ‘t naamloos wel en wee der brandende woestijn.’
Oosterhuis ziet in die eerste twee dichtregels woorden die veel mensen op het lijf geschreven zijn. Waar hoor je nog bij? Bij welke gemeenschap, traditie, politieke beweging, kerk? Met welke grote of kleine verhalen voel je je nog verbonden? Lopen de grote verhalen niet leeg? Waar staat christendom nog voor? Waar zie je dat? Waar lees je dat? Wat doet het met een land als jonge minderjarige asielzoekers worden uitgezet? Wat doet dat met onze ziel? Mijn kleindochtertje van drie zou zeggen: ‘Opa, dat kan toch niet!’
noem ik liefde. Nieuwe liefde is liefde nu-en-morgen, kome wat komt. Er is in onze samenleving behoefte aan plaatsen waar die ‘liefde’ wordt geleerd en aangemoedigd. En wij zullen proberen van dit prachthuis zo’n plaats te maken: Een huis voor ‘bezield verband’ waar het woord beschaving opnieuw inhoud krijgt.
Leerhuis voor een betere wereld Als ik het essay van Oosterhuis lees en kijk naar de kerken hoop ik dat ze in wat hij schrijft hun kracht zoeken. Plaatselijke kerken als leerhuizen voor een betere wereld. Een leerhuis waarin geluisterd wordt naar de profeten en profetessen, naar de stem van Jezus van Nazareth en naar de stemmen van die velen die in de geschiedenis opkwamen en vandaag opkomen voor gerechtigheid en vrede. Leerhuizen als proefpolders. Ik denk aan die Amsterdamse stellen die, komend uit verschillende tradities, in hun relatie leren om samen te leven en verschillen te overbruggen. Ik zie die bezieling waar mensen de angst voor de ander overwinnen. Zo begon ooit de kerk als een plek waar Joden, Grieken, Romeinen, slaven en vrijen, vrouwen en mannen samen aan tafel zaten. Eerst waren ze barbaren in de ogen van elkaar. Daar ontstaat een nieuw elan. Dat zie ik ook waar scholen, kerken, sportverenigingen rondom minderjarige asielzoekers gaan staan die dreigen te worden uitgezet. Ze laten dat niet met een van hen gebeuren. Sahar, Mauro, Jossef en al
die anderen. Ze zijn een van ons geworden. Ons ‘ons ‘ is uitgebreid met andere kleuren en andere talen. Dat is winst. Het is ook keihard werken. Niet voor niets schreef de apostel Paulus aan het begin van onze jaartelling de ene na de andere brief om dreigende binnenbrandjes, conflicten en scheuringen in die nieuwe gemeenschappen van christenen te voorkomen. Die brieven zijn juweeltjes van bezieling. Ik zie Huub Oosterhuis vandaag als zo’n bezieler. Hij staat in de traditie van dwarsliggers en dwarsdenkers (in de bijbel profeten genoemd). Hij is geen ‘weigerambtenaar’ (hét woord van 2011), maar meer een ‘weigergelovige’, een gelovige die weigert te knielen voor de machten die de ander uitsluiten. Hij zoekt naar bouwstenen voor een wereld waarin geen mens meer vernederd, uitgesloten, geknecht of veracht wordt. Dat is een ambitieus project. Wie bezield is door de stem van profetessen en profeten kan niet met minder toe. Ik zie in heel veel steden en dorpen ook zulke plekken als ‘De nieuwe liefde’. Het is de kunst om die bezielende initiatieven met elkaar te verbinden. Daarin zie ik voor de IKON en het IKON Pastoraat ook een functie. Actief op zoek gaan naar die betere wereld betekent ook de schijnwerpers richten op plekken waar mensen in een situatie van onderdrukt worden en marginalisering zich niet weg laten drukken, maar opstaan en leven. Ik ben benieuwd naar zulke verhalen. In ons IKON-huis zie ik mensen die zulke plekken en zulke mensen in beeld brengen. Zo geven ze bezieling door. Laten we dat als doel stellen voor het nieuwe jaar: elkaar bezielen zonder uit te sluiten. Doet u mee? |
Huub Oosterhuis, Ik versta onder liefde, ten Have 2011, ISBN9789025961206
www.denieuweliefde.com
gedicht
Om door te geven
2 Korinthiërs 12:9
Dit is mijn dag Vanochtend werd ik wakker in een droom van iemand die een huid van vlees bewoont. Ik kon niet vluchten, ik was geen Tsjwang Tse die had gedroomd dat hij een vlinder was en zich bij ochtendlicht afvroeg of hij, Tsjwang Tse, gedroomd had een vlinder te zijn of dat de vlinder droomde als Tsjwang Tse te ontwaken, nee, ik was een mens, een taai skelet met tweeëndertig tanden, twee handen en een tragisch intellect dat met een angst voor klokken was behept. Maar langzaam, bijna heilig stond ik op, gaf mijn gezicht een hand en ritste mijn gedachten dicht. Dit is mijn dag, wist ik. Hier lonkt een spiegel naar verwonderd licht. Daar breekt een vlinder uit. En dat ben ik. Menno Wigman ‘De droefenis van copyrettes’. ISBN 978 90 446 1361 2
m e n s e n pagina 6/7
In het gedicht lijken twee levenswijzen tegenover elkaar te staan. De taoïst Tsjwang Tse ( +350) die de mensheid leerde om niet zo resultaatgericht te denken. Om niet te ordenen in belangrijk en minder belangrijk. Die mensen leerde om er zomaar te zijn. De stem in het gedicht kan zich niet buiten de grenzen van zijn lichaam plaatsen. Alle woorden lijken de taoïstische leermeester te weerspreken: angst; klokken; een tragisch intellect. Tot ook dit skelet met tweeëndertig tanden opstaat. Zo intens als de oproep uit de bijbel: ’Sta op!’’ Niet zo esoterisch als Tsjwang Tse maar ‘bijna heilig’. ‘Dit is mijn dag!’ Niet in het gevoelen. Maar hij weet (intellect): ‘Dit is mijn dag.’ Een dag die het licht vangt. En daaruit komt de dichter los. Als een vlinder. Bara van Pelt
En Hij heeft tot mij gezegd: Mijn genade is u genoeg, want de kracht openbaart zich eerst ten volle in zwakheid.
Niek Scholten
Geen cadeautjes…. Niek Scholten is Het was kort dag, maar of ik morgenavond toch even voor Sinterklaas wilde predikant in de Willem spelen, vroeg de buurman op 4 december. Zijn dochtertje is drie. Ik aarzelde de Zwijgerkerk in geen moment. Goed en heilig zijn, wie wil dat nou niet, al was het maar voor Amsterdam een kwartier. Bij binnenkomst vloog het meisje in de armen van haar moeder. Huilend. De enige echte Sinterklaas zó dichtbij… Pas na tien minuten dorst ze te kijken. ‘Vrees niet!’, straalde ik uit. Zingen - dat durfde ze! En tenslotte kreeg ik een tekening. Wat zeg ik: wel twéé! Ik moest denken aan nog een ander optreden als goedheiligman. In mijn eerste gemeente op de lagere school ‘met den Bijbel’. Ik aarzelde geen moment. De verhaaltjes, door het onderwijzend personeel bedacht rond de entree van de Sint, maakten het heel bont. Een keer werd ik zogenaamd net wakker, in een veel te kleine tent op het podium. Onder gejoel kwam ik zonder mijter en in pyjama naar buiten. De Sint had zich verslapen. Maar die bewuste keer had ik me op het dak moeten verschansen, om daar na ontdekking via een ladder af te klauteren. Een binnenkomst heel anders dan ik mij had voorgesteld. Vandaar misschien wat nu komt. Eenmaal in de klas mocht ik op de versierde stoel gaan zitten. Ik bladerde in het ‘grote boek’ en vroeg de daar genoemde kinderen één voor één naar voren. Meer nog dan het cadeautje dat bij zo’n opwachting hoorde, deden bemoedigende en prijzende woorden hun werk. Ik voelde me in mijn element. Toen was het de beurt aan een jongetje dat sinds een jaar vanuit Polen in Nederland woonde. Hij stond wat bedremmeld voor me. Ik moest iets zeggen over zijn goede Nederlands, maar voelde me politiek-correct wat verlegen met de situatie. En stelde de domste vraag die de enige echte Sinterklaas kan stellen: ‘Komt Sinterklaas ook bij jullie in Polen?’ Oei: jij bent zelf Sinterklaas, sufferd, dan weet je dat toch? Het jongetje schudde van nee. Sinterklaas kwam nooit in Polen. Maar ik herstelde me snel: ‘Maar mijn collega de Kerstman, die komt toch bij jullie?’ Weer schudde het joch van nee. Wat moest ik? Het jongetje haalde diep adem. Hij zei: ‘Bij ons hebben we alleen de Here Jezus. Maar die geeft geen cadeautjes.’ De dominee in mij had wel van alles willen zeggen. Misschien zelfs verwijzen naar bovenstaande bijbeltekst. Maar zeg nou zelf, wat kon ik anders zeggen dan: ‘Maar ík wel! Alsjeblieft!’
depressie judith in gesprek met
Deugden
ondeugden en
Hoogmoed is het tegendeel van nederigheid. Hoogmoed is als God willen zijn en tot in de hemel willen reiken. Het is de zucht naar meer en groter groeien ongeacht de gevolgen voor anderen. Zulke hoogmoed kennen we uit de huidige geldcrisis. Maar een soortgelijke hang naar succes zie je soms ook bij ouders: hun kind moet in de prijzen vallen, een ‘idol’ zijn. Alsof we niet kunnen leven met teleurstelling of middelmatigheid. Op zich is dat reiken naar de sterren niet verkeerd. Het daagt je uit om je creativiteit, je gaven voluit te benutten. Maar je kunt ook makkelijk boven je macht grijpen en zo jezelf verliezen. De monnik Wil Derkse reikt aan: het gaat erom te groeien naar je ware lengte, niet naar je ingebeelde lengte. Bert Hellinger gebruikt bij zijn familieopstellingen het woord aanmatiging als er een rolverwisseling heeft plaatsgevonden. Een voorbeeld: een kind heeft door omstandigheden al jong voor vader of moeder moeten zorgen in plaats van andersom. Dan verliest het kind zichzelf en kent de eigen plek niet meer. Het kan de ouder niet als ouder eren. Het woord aanmatiging is overigens geen oordeel, maar geeft aan dat de verhoudingen niet kloppen. Ik moet denken aan een vrouw die lang worstelde met haar depressieve moeder. Moeder kwam getraumatiseerd uit de oorlog. Ze was erg angstig en niet echt aanwezig voor haar kinderen. De dochter moest thuis
m e n s e n pagina 8/9
al jong inspringen. Ze redderde wat af: ‘Als ik nu heel stil ben, dan word mijn moeder niet bang. Als we geen ruzie maken dan…’ Steeds in de weer om niet op te vallen en zichzelf weg te cijferen. Haar moeder ging voor, ook toen ze al uit huis was en zelf een gezin had. Pas toen ze een burn-out kreeg en op zoek moest naar wie ze zelf was, kwam er verandering. Ze vertelde over het contact met haar moeder: ‘Op een keer toen ze weer ver weg was, ben ik voor haar gaan zitten, heb in haar ogen gekeken net zolang tot ik haar gevonden had. Dat heeft de verhouding met mijn moeder anders gemaakt. Ik heb leren zitten aan de voeten van mijn moeder, luisterend, vragenstellend, ontvangend. Eerder probeerde ik de situatie te keren met begrip en mededogen. Ik was meer een hulpverlener. Dat was mijn valkuil. Nu durf ik aanwezig te zijn, te ademen, zonder uit verbinding te gaan. Ik ken mijn plek en heb daarin rust en ruimte gevonden. Eigenlijk zoals psalm 131 zegt: ‘mijn ziel heeft rust gevonden, als een gespeend kind bij haar moeder.’ Judith van der Werf
Een depressie is voor veel mensen een donker gat in hun levensverhaal, een periode waar ze maar liever overheen springen dan aan terugdenken. Toch kan het helpen om juist wel te herinneren. Niet om wat achter je ligt te herbeleven maar juist om meer zicht te krijgen op wat de depressie je te zeggen heeft en de vruchten te plukken met het oog op je verdere leven.
Aanmelden? Bij het
IKON Pastoraat, tel. 035-6215555 of mailen naar
[email protected]
detail
Met steun van de stichting Kerk en Wereld is het IKON Pastoraat het project De terugblik gestart, voor mensen die een depressie doormaakten en op zoek zijn naar betekenis en zingeving. Het cursusaanbod is erop gericht verbinding te maken met wat hielp of houvast bood in de depressie. Anders gezegd: op het spoor te komen wat het keerpunt was waardoor de weg omhoog inzette en te onderzoeken hoe deze omvormende ervaring nu van betekenis is. We blikken terug vanuit religieus of spiritueel perspectief, waarbij de verhalen uit de brede christelijke traditie inspiratie, spiegel en gesprekspartner zijn. Er worden verschillende reflectievormen gebruikt zoals visualisatie en Ignatiaanse meditatie, beweging en tekenen. Graag wil ik u als lezers van het blad Mensen uitnodigen om mee te doen aan het project De Terugblik. Korte persoonlijke gesprekken U kunt zich opgeven voor een korte reeks persoonlijke gesprekken met ds. Judith van der Werf. We kijken terug naar de spirituele dimensie van depressie, om vanuit dit perspectief opnieuw woorden te geven aan het levensverhaal. De gesprekken beginnen vanaf februari 2012. Aan dit cursusaanbod gaat een telefonisch intakegesprek vooraf. Groepsaanbod met beweging Een andere mogelijkheid is deelname aan een groepsaanbod met dans en beweging in samenwerking met de Werkplaats voor dans en christelijke spiritualiteit. Deze cursus De Terugblik wordt gehouden op dinsdag 6, 13, 20 en 27 maart 2012, van 10.00 - 12.30 uur in de sacristie van de Domkerk te Utrecht. Begeleiding: Riëtte Beurmanjer (theologe en dansdocente) en Judith van der Werf (pastor bij het IKON Pastoraat). De kosten van deze cursus zijn c60,-. Aan deze cursus gaat een telefonisch intakegesprek vooraf. Deze cursus wordt in het najaar van 2012 herhaald. Judith van der Werf
IKOON van de week
Al een jaar lang brengen we elke week een getuige uit de tijd, een IKOON, voor het voetlicht. Via de site en de radio kunt u zich verwonderen over handelswijze en keuzes van mannen en vrouwen die opkwamen voor hun idealen, hun medemenselijkheid, hun liefde voor God. We noemen enkele: Anna Maria van Schurman, Martin Buber, Jane Addams, Søren Kierkegaard. Vandaag de dag hebben ze ons nog veel te zeggen. In een heel nieuw jaar laten we andere inspirerende Ikonen hun verhaal vertellen; Agnes van Rome, Paulus, Anne C. Emmerich e.a. U kunt ze beluisteren via www.ikoonvandeweek.nl en elke zondag Radio 5 via 747 AM om 10.02u.
Tips 1 4
column
In Breda is enkele maanden geleden de 50-jarige zwerver Samba vermoord. De Bredase politie heeft inmiddels beelden vrijgegeven van de mogelijke dader. Ik zit in de trein tussen Zutphen en Dieren. In een andere coupé hebben vijf jongeren het over een kennelijk beruchte buurtzwerver. Hij reist tussen Zutphen en Deventer. Geregeld wordt hij uit de trein gezet omdat hij zwart reist. ‘Weet je, zegt een oudere scholier tegen de vier jongeren, die man is zó smerig. Hij stinkt, drinkt en vraagt soms aan meisjes of ze iets bij willen verdienen.’ Ik zie de afschuw op hun gezichten. ‘Niemand doet iets aan die man. Hij probeert zelfs om in de gevangenis te komen. Dan heeft hij weer een dak boven zijn hoofd en wat te eten.’ De afschuw groeit. Van de zwerver gaat het gesprek naar de pedofiel. Ik hoor een mix van het absolute kwaad. ‘Zulke mensen hebben geen rechten’, zegt de oudste. Ik kijk naar die keurige jongeren en ben even terug in een kerstnachtdienst in de Keizersgrachtkerk in Amsterdam. Op het laatste moment komt daar een dronken zwerfster binnen en gaat voor in de kerk zitten. Ik zie de mensen kijken. Later zie ik hoe mensen het benauwd krijgen van de stank. Op het moment dat de gemeente zich in beweging zet voor de viering van brood en wijn, haalt een oudere diaken haar uit de rij en neemt haar mee naar de koffieruimte. Daar staan warme wijn, chocolademelk en kerstbrood klaar. Daar zie ik haar zitten na afloop van de dienst samen met de diaken achter de chocolademelk en het kerstbrood. Geen warme wijn. De diaken heeft haar weggehouden bij het avondmaal, maar haar wel een avond-
detail
januari/februari
maaltijd voorgezet. Het is een compromis. In zijn blik zie ik betrokkenheid. In de blikken van de scholieren zie ik afschuw, haat en angst. De zwerver wordt in hun ogen tot zwerfvuil, junk, afval, trash. Zwerfvuil kun je in brand steken. Afval kun je, als het nog loopt, een doodsklap of een doodsteek geven. Vanuit zo’n manier van kijken is het logisch, efficiënt haast. Op 11 november zong ik met ons koor in de Martinikerk in Doesburg die vol zat met kinderen. Martinus in de rode mantel vertelt zijn verhaal. Deze Romeinse soldaat ziet een zwerver, wordt geraakt door de blik van de zwerver, snijdt met zijn zwaard zijn mantel in tweeën en deelt hem met de zwerver. We zouden nooit van Martinus hebben gehoord als hij zijn zwaard gebruikt had om die zwerver te doden. Het zit hem uiteindelijk toch in die blik. Bram Grandia
Lees en beluister de columns van Bram Grandia via www.deanderewereld.nl of elke zondag op Radio 5 vanaf 16.00u.
IKON Pastoraat radiodiensten
Op zondag 8 en zondag 15 januari kunt u op radio 5 om 10.07 luisteren naar twee radiokerkdiensten uit de Dorpskerk in Rheden. Het thema is: Tweeluik over het Koningschap. In de eerste dienst staan de wijzen uit het Oosten centraal op zoek naar de koning. In de tweede dienst staat de kindermoord in Bethlehem centraal. Voorgangers zijn ds. Derk Floors (8 januari) en ds. Bram Grandia (15 januari). m e n s e n pagina 10/11
Voor het bestellen van de preken belt u met 035-672 7103
t/m eind jan: Expositie ‘Veelstemmig licht’ met werk van Monica Schwarz. Verschillende wandkleden zijn ten toon gesteld; kleden gebaseerd op het Zonnelied van Franciscus van Assisi, andere kleden tonen de symboliek van het licht. Met houtsneden over de symboliek van bomen. Kerkzaal van de Marcuskerk in Leusden, Asschatterweg 23. Ma-, di-, vrijdag van 10-12u.of op afspraak. Tel: 033 – 494 45 15 www.veelstemmiglicht.nl
2
jan 13-15: Velp feb 10-12: Breda ‘Bij de Kapucijnen’ is het mogelijk om een weekend door te brengen rond de franciscaanse idealen en spiritualiteit. Biddend, pratend en mediterend en actief deelnemend aan het kloosterlijk gemeenschapsleven. Ook langere bijeenkomsten zijn mogelijk. In het kapucijnenklooster te Velp wordt gebouwd aan ‘een nieuwe gemeenschap van franciscaans geïnspireerde mensen’ die geleidelijk de fakkel wil overnemen en een spirituele doorstart van dit oude klooster mogelijk kan maken. Weekendbijeenkomst: i40 - i100 inkomensafh. www.klooster-velp.nl t. info: 0486 477630,
[email protected]
3
IKON-TV Het Vermoeden in januari. Om alvast te noteren: 8 januari: Nico Tydeman; leidinggevende in het Zen Centrum te Amsterdam 15 januari: Bob Goudzwaard; econoom en emeritus hoogleraar VU 22 januari: Frits de Lange; hoogleraar Ethiek aan Protestantse Theologische Universiteit, 29 januari: Edward van Voolen; conservator in het Joods Historisch Museum in Amsterdam Op de zondagen om 11.30 TV-Ned.2. Regelmatig op zaterdag herhalingen van eerdere uitzendingen.
5
Nieuwe Liefde - magazine voor cultuur, religie en politiek; toegankelijk tijdschrift dat de lezers door middel van reportages, columns, achtergrondverhalen, boekbesprekingen en interviews informeert over de pijlers ‘maatschappelijke actualiteit’, ‘levensbeschouwing en religie’ en ‘urgente kunst’. Nieuwe Liefde wil mensen verbinden op basis van de behoefte aan een meer menswaardige wereld. Nieuwe Liefde verschijnt vier keer per jaar . website:www.denieuweliefde.com T: 020 589 1680
6 7
vanaf jan.20: ‘Kabbala en gebed’. Kabbala als deel van westerse mystiek heeft, zoals iedere spirituele weg, bewustwording tot doel. Kabbalistische traditie is gebaseerd op de Bijbel, met de levensboom en de ladder van Jacob als traditionele middelen om kennis over mens, wereld en relatie met God over te dragen. Mystiek gaat samen met gebed. In vijf bijeenkomsten wordt een meditatie beoefend en is er onderlinge uitwisseling. 14.30 - 16.30u, i13,50 20/jan, 17/feb, 16/mrt, 6/apr, 25/mei T: 033-475 3001, www.expeditiecc.nl
[email protected] Schimmelpennickkade 30 te Amersfoort
Elke maandag een ‘Adempauze’, een wekelijks meditatief moment met stilte, meditatieve muziek, inspirerende teksten en gebedsintenties. Voor een ieder in de stad Haarlem die zoekt naar stilte en inspiratie, en ook anderen wil ontmoeten. Elke eerste maandag van de maand wordt het vredesgebed gehouden. Aanmelden niet nodig. Van 12.30-13.00u. T: 023-5342891, www.stemindestad.nl Groenmarktkerk. Groeten uit…
feb. 19: Concert ‘Het Hooglied van Salomo’. Het Canticum Canticorum is een kleine gedichtenverzameling in de Hebreeuwse bijbel en wordt ‘Het Lied der Liederen’ genoemd. Componisten en kerkvaders zijn al eeuwenlang geïnspi-
reerd om het Hooglied te toonzetten of van commentaar te voorzien. Dit concert, met muzikale werken uit 1450-1650 wil de bezoeker onderdompelen in de schoonheid van de dialogen. Met ensemble Voix et Cordes. Tijd: 14.30u i15,- Abdijkerk. Vennewatersweg 27, Egmond-Binnen www.abdijvanEgmond,nl/benedictushof T:072-5061415
8
mrt. 2, 16, 30: ‘Kiezen vanuit het hart’. Ruth lezen en beluisteren, en kijken met Marc Chagall. Ruth; een pakkende bijbelnovelle waarin twee vrouwen de hoofdrol spelen. Over een onvoorwaardelijke keuze, over de pijn van scheiding, verlies, maar ook met hoop en herkenning. In deze bijeenkomsten zullen we de Bijbel meditatief lezen en de vijf schilderijen bekijken die Chagall maakte bij het boek Ruth. Met muziek van Stef Bos. www.kcs-haarlem.nl Parkstraat 1 T: 023-527 46 75, i60,- voor drie bijeenkomsten.
9
t/m apr.15: Tentoonstelling Jodendom. ‘Een wereld vol verhalen’ in de Nieuwe Kerk te Amsterdam i.s.m. het Joods Historisch Museum. De fascinerende geschiedenis van drieduizend jaar joodse religie, cultuur, en kunst; de historie van een wereldreligie die herkenbaar wist te blijven ondanks verschillen wereldwijd. Met nooit in Nederland vertoonde topstukken. Dagelijks 10- 17.00 u. www.denieuwekerk.nl Dam. T: 020 638 69 09 november/december 2011 - nummer
6
Magazine van het IKON Pastoraat
!
Wilt u iemand verrassen met een abonnement op Mensen? Voor c8,- per jaar leest uw vriend of buurvrouw met u mee. Dit cadeauabonnement geldt voor het jaar 2012. Bel: 035 - 621 55 55 of mail:
[email protected] Met in dit nummer o.a.:
DE WERELD De blik van de ander OM DOOR TE GEVEN Klein mevrouwtje... COLUMN Liever wegkijken?
2851011_Mensen6.indd 3
18-10-11 11:10
Bonny Rem, medewerker IKON Pastoraat
Groeten uit…
Wilt u ook een ansichtkaart met een grappig of ontroerend verhaal plaatsen? Dan kunt u uw verhaal en kaart opsturen naar Bonny Rem-Veldstra: IKON Pastoraat, Postbus 10009, 1201 DA Hilversum W e z u l l e n z o r gvu l di g o m g a a n m e t uw in z e ndin g e n e n uw a n s i c ht k a a rt r e to u r n e r e n .
Deze kaart kreeg ik in december 1944 van mijn, nog steeds, geweldige vriendin Nel Vente. Het gezin Vente was een verzetsgezin vanaf het begin van de oorlog. De grote zus van Nel was vriendin van mijn zus Tankie. Deze beide dames waren koerierster. In de herfst van ’44 moest het gezin Vente onderduiken. Nel was toen, net als ik, 12 jaar. Nel dook onder bij haar tante Nel in Utrecht. Deze tante was juriste en zij heeft op haar kalme manier tientallen mensen aan onderduikadressen geholpen, waaronder veel kinderen. Toen Nel, mijn vriendin, mij een kaart stuurde vanaf haar onderduikadres heeft ze de naam Vente doorgekrast om geen sporen aan te geven die naar de Ventes zouden leiden. Ik koester deze kaart. Deze kaart behoort bij mijn levensverhaal dat ik voor mijn kinderen en kleinkinderen heb geschreven. Dini Hoogerwerf-Leppink