Op de kaart
Straatpastoraat Den Haag Jaarverslag 2014 Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 3 van 25
INHOUD
Op de kaart ....................................................................... 4 Een bewogen jaar ............................................................ 5 Pastoraat ......................................................................... 7 Aandacht ........................................................................... 7 Contacten ......................................................................... 8 Presentie .......................................................................... 9 ‘Zorgvermoeiden’ ........................................................... 10 MOE-landers en ongedocumenteerden ........................ 10 De laatste eer ................................................................. 11 Uitvaart .......................................................................... 11 Graven ............................................................................ 11 Gedenkdagen ................................................................. 12 De vrijdag ....................................................................... 12 Vieringen ......................................................................... 12 Feesten ........................................................................... 14 Maaltijden ....................................................................... 15 Kaarten............................................................................ 16 Vrijwilligers .................................................................... 18 Activiteiten ..................................................................... 19 Concert............................................................................ 19 Zomergesprekken .......................................................... 20 Voetbal............................................................................ 20 De Oversteek .................................................................. 20 Samenleving ................................................................... 21 Informatie en voorlichting ............................................. 21 Stages ............................................................................. 21 Contacten in de hulpverlening ....................................... 23 Kerkelijk netwerk ............................................................ 23 Fondswerving.................................................................. 24 Publiciteit ....................................................................... 24 Overzicht van bestuur en medewerkers .......................... 25 Contactgegevens............................................................. 25
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 3 van 25
OP DE KAART Telkens weer is het nodig om het Straatpastoraat op de kaart te zetten en te houden. Onze organisatie is afhankelijk van subsidies en giften van de gemeente, kerken, fondsen en particulieren. Het is goed om te laten zien wat er gebeurt met het geld dat zij ter beschikking hebben gesteld. Dit is een eerste, formele reden om jaarlijks verslag uit te brengen. Maar er zijn meer redenen om dit te doen. Het werk van de straatpastors is voor een groot deel onzichtbaar en het is de moeite waard om het van tijd tot tijd even in het licht te stellen, zodat duidelijk wordt wat het inhoudt. Allereerst is het goed voor de dak- en thuislozen, voor wie zij beschikbaar zijn. Om hen te bereiken zijn er betere en meer directe manieren dan een jaarverslag, maar dit neemt niet weg dat ook een deel van hen het prettig blijkt te vinden om een overzicht te krijgen van wat het Straatpastoraat doet. Ook voor organisaties en werkers in de hulpverlening en de maatschappelijke opvang maken we graag inzichtelijk wat het Straatpastoraat is en doet en wat men wel en niet van ons kan verwachten. Tenslotte kan het waarde hebben voor anderen, die wat meer op afstand staan, om door middel van het werk van het Straatpastoraat en een verslag als dit, wat meer inzicht te krijgen in de wereld en het leven van dak- en thuislozen. Een doel van dit verslag is dan ook zeker om de situatie van kwetsbare mensen in onze samenleving (opnieuw) op de kaart te zetten en er zo aan bij te dragen dat de samenleving oog houdt voor hun behoeften, wensen en noden. Op de omslag van dit verslag ziet u een kaart op een kaart. Het is de voorkant van een van de wenskaarten die sinds jaar en dag vanuit de vieringen van het Straatpastoraat verstuurd worden. (De achterkant ziet u hiernaast) Op pag. 16 leest u er meer over. Op deze kaart is een plattegrond van Den Haag getekend, waarin de ‘vrije vogels’ van de stad met een pijl attent worden gemaakt op de ingang van het Stadsklooster (toen nog aan de Korte Vleerstraat), waar zij elke vrijdag welkom zijn. De tekening mag ook wel symbolisch geacht worden voor het werk van de straatpastors, die vaak samen met hun gesprekspartners bezig zijn om een begaanbare weg te zoeken in de wirwar of zelfs chaos, die het leven vaak is. We hopen dat de contacten hen helpen de koers vast te houden of zo nodig wat meer richting te vinden. Overigens hebben beide straatpastors ook zelf de kaart van Den Haag altijd in de tas. Het streven van het Straatpastoraat is om letterlijk zo dicht mogelijk bij de mensen ‘present’ te zijn en dat brengt heel wat lopen, fietsen, reizen en soms ook zoeken met zich mee.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 4 van 25
EEN BEWOGEN JAAR Het Straatpastoraat heeft intern een bewogen jaar achter de rug. Aan het begin van het jaar bestond het uitvoerende team uit de straatpastors Mariëtte Brekelmans (aangesteld in 2003) en Klaas Koffeman (2008) en de vrijwilligerscoördinator Inge Vianen (2011). De laatste wordt voor 10 uur per week beschikbaar gesteld door Stek, voor Stad en Kerk, de diaconale uitvoeringsorganisatie van de Protestantse Gemeente. Zij genoot in de zomer drie maanden onbetaald verlof en werd in die periode vervangen door Maike Lolkema. Eind 2012, toen de jaarlijkse subsidie van de gemeente Den Haag ter discussie werd gesteld, benoemde het bestuur Derk Stegeman (foto), afdelingsmanager bij Stek, als directeur. Het bestuur van de Stichting Straatpastoraat zocht iemand die namens het bestuur leiding kon geven aan het werk van het Straatpastoraat. Stek bewilligde erin dat Derk Stegeman deze taak op zich nam. In 2013 werd gaandeweg duidelijk dat de subsidie van de gemeente Den Haag niet geschrapt, maar gehalveerd zou worden. Hierdoor zou er nog slechts geld zijn voor één straatpastor. De datum waarop de bezuiniging moest zijn geëffectueerd, werd in de loop van 2013 verschoven naar 1 januari 2015. Onder leiding van Derk Stegeman is onder meer door middel van een ‘professionaliseringsslag’ veel moeite gedaan de organisatie zo goed mogelijk door deze moeilijke fase heen te loodsen en op de toekomst voor te bereiden. Ook de opdracht voor het bestuur was in de afgelopen periode zwaarder dan onder normale omstandigheden het geval zou zijn. Halverwege het jaar 2014 moest het bestuur helaas besluiten dat Mariëtte Brekelmans zou moeten afvloeien. De uitnodigingen voor haar afscheidsbijeenkomst waren reeds verspreid, toen de gemeenteraad in november 2014 bij de behandeling van de meerjarenbegroting onder stevige maatschappelijke druk (zie krantenbericht op de volgende pagina) besloot dat de subsidie toch op het bestaande niveau gehandhaafd moest blijven. Alle partijen in de raad, met uitzondering van D’66, steunden het betreffende amendement. Vanzelfsprekend was dit voor het Straatpastoraat een zeer verheugend bericht. Het maakte een einde aan twee jaar van onzekerheid over de toekomst en zelfs het voortbestaan. Maar alle onzekerheid heeft uiteraard wel de nodige impact gehad op de betrokkenen. We zijn blij dat deze fase nu voorbij is en dat het team in ongewijzigde samenstelling verder kan. Een positief gevolg van een en ander is wel dat de organisatie van het Straatpastoraat nu duidelijk en overzichtelijk beschreven is. De coördinerende rol die Klaas Koffeman al langer vervulde, is vastgelegd in de functiebeschrijving van straatpastor/teamleider. Klaas Koffeman geeft operationele leiding aan het team, is eerste aanspreekpunt voor niet-bestuurlijke contacten en representeert het team ook naar buiten toe. Hiervoor heeft hij 10 uur per week beschikbaar, zodat er 18 uur voor pastoraat overblijven. Mariëtte Brekelmans heeft haar aanstelling voor 28 uur als straatpastor behouden. De pastors konden hun verhaal kwijt in de klankbordgroep, die vijf à zes keer per jaar bijeenkomt om met hen mee te denken over vragen en thema’s uit het werk, maar die hen naar behoefte ook een pastoraal oor biedt. De namen van de leden van bestuur en klankbordgroep vindt u achterin dit verslag. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 5 van 25
De activiteiten van het Straatpastoraat zouden in de huidige vorm onmogelijk plaats kunnen vinden zonder de inzet van een grote groep vrijwilligers. Aan hen is dan ook een aparte paragraaf in dit verslag gewijd. Wij denken te mogen zeggen dat door de inzet van velen het uitvoerende werk niet of nauwelijks onder de hierboven beschreven beslommeringen heeft geleden. Na deze onvermijdelijke inleiding over organisatorische zaken, richten we de aandacht nu dan ook graag op de inhoudelijke kant van het werk.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 6 van 25
PASTORAAT Om de kern van ons werk te beschrijven, geven we hier allereerst een artikeltje weer dat straatpastor Klaas Koffeman schreef voor het blad Oriëntatie FIC, een magazine van de congregatie van de Broeders van Maastricht, waartoe ook onze gastheren behoren die in het Stadsklooster in Den Haag wonen. Vrijdagavond We komen bij elkaar in de Jozefkapel Even tot rust komen, schuilen bij elkaar We zingen, bidden en steken lichtjes aan Ook vanavond staan mensen rustig in de rij om hun lichtje aan te steken, Een lichtje voor een geliefde, een kind, jezelf. Een licht vaak tegen de eigen machteloosheid in. Deze woorden, geschreven door een deelnemer aan de vieringen van het Straatpastoraat, tekenen haarfijn waar het in het Straatpastoraat om gaat. Even tot rust komen, schuilen bij elkaar, een lichtje aansteken voor iemand anders of voor jezelf, tegen de machteloosheid in. Dit is niet alleen kenmerkend voor de vieringen op vrijdagmiddag in de prachtige Jozefkapel van het stadsklooster, maar het tekent de aard van het werk in het algemeen. Op de andere dagen van de week is het Straatpastoraat niet op een vaste locatie te vinden. De beide straatpastors proberen zo dicht mogelijk bij de mensen te zijn, op straat, in de dag- en nachtopvang, in het ziekenhuis of in de gevangenis. Ook vrijwilligers, die op vrijdag na de viering de maaltijd verzorgen, zien om naar mensen met wie zij een persoonlijk contact hebben opgebouwd. De kern van het Straatpastoraat is aandacht. Aandacht voor mensen die leven in de wereld van de straat. Omdat ze dak- of thuisloos zijn, verslaafd aan alcohol of drugs, psychische problemen hebben of om andere redenen sociaal kwetsbaar of geïsoleerd zijn.
Het Straatpastoraat leeft met hen mee in het wel en wee van elke dag en biedt een luisterend oor voor de dingen die hen bezig houden. Het kan net zo goed gaan om de alledaagse zorgen als om 'hogere' of diepere vragen van geloof en leven. Hoewel de boodschap van het christelijk geloof voor ons een bron van inspiratie vormt, zijn we er niet op uit deze aan anderen op te dringen. Uitgangspunt is aandacht en respect voor mensen zoals ze zijn. Kortom, het Straatpastoraat probeert mensen te bieden wat voor de meesten in onze samenleving zo vanzelfsprekend is: een beetje aandacht en steun bij de kleine en grote vragen van het leven. Aan mensen die vaak een minder vast verband van familie en vrienden hebben, wordt een kring geboden waarin zij zelf aandacht ervaren én met anderen kunnen meeleven. Zo wordt de eigen kracht van mensen gewekt en versterkt. De vieringen op vrijdag (17.00 uur) vormen daarin een belangrijk ankerpunt. Voor veel bezoekers vormen ze een moment van licht en een bron van kracht.
Aandacht Zoals de naam ‘straatpastoraat’ al zegt, is het pastoraat de belangrijkste doelstelling. Pastoraat is afgeleid van het Latijnse woord pastor dat herder betekent. Het gaat dus om herderschap: niet in de dominante, maar in de dienende zin van het woord. Aandacht voor de gehele mens. Maatschappelijk meer gebruikelijke termen zijn: geestelijke verzorging of geestelijke zorg.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 7 van 25
Het gaat om geestelijke, mentale, psychische ondersteuning bij alle levensvragen en praktische problemen waar mensen mee worstelen. De pastors fungeren daarbij voor de meest uiteenlopende mensen als vertrouwenspersoon, klankbord, vraagbaak en desgevraagd adviseur en begeleider met betrekking tot de meest diverse onderwerpen. De beide straatpastors, Mariëtte Brekelmans en Klaas Koffeman, doen hun werk niet vanuit een kerk, een kantoor of een (eigen) locatie. Zij kiezen voor ‘professionele nabijheid’: zoveel mogelijk daar zijn waar de ‘straatmensen’ zich bevinden: de straten, de pleinen, de parken, de duinen, de soepbus, maar ook de locaties van maatschappelijke dag- en nachtopvang en inloopplekken. Daar zoeken zij het persoonlijke pastorale contact met mensen, die op straat leven of daar het grootste deel van hun tijd doorbrengen: dak- en thuislozen, verslaafden, mensen met een psychische beperking en andere sociaal kwetsbaren. Voor het bezoeken van de locaties voor dag- en nachtopvang is een onderlinge verdeling gemaakt. In 2014 bezocht Mariëtte Brekelmans minimaal een keer per week de dagcentra De Haagse Zaak (Parnassia), het Oecumenisch Aandachtscentrum en de nachtopvang van de Kesslerstichting (foto). Klaas Koffeman kwam op vaste uren bij de dagcentra Sterhuis (Reakt), Dienstencentrum Wagenstraat (Leger des Heils), en de soepbus van de Kesslerstichting en (on)regelmatig in De Paardenberg, het buurt- en kerkhuis van Stek in de Julianakerk in Transvaal. Uit de ontmoetingen die de pastors hebben, komen zeer regelmatig individuele afspraken voort. Vaak vinden die plaats bij een kop koffie in het restaurant van de HEMA of in een andere horecagelegenheid die de gesprekspartner goed past. Regelmatig worden mensen ook bezocht in instellingen als het ziekenhuis, een verpleeghuis, de psychiatrie of de gevangenis. Uit het laatste dient niet afgeleid te worden dat daklozen onevenredig hoog scoren in criminaliteit. Veel detenties komen voort uit het feit dat mensen de boetes niet kunnen betalen, die als gevolg van het opjaagbeleid van politie en justitie veelvuldig worden opgelegd voor vergrijpen als wildplassen, zwartrijden, bezit of gebruik van alcohol in verboden zones en zelfs voor het “zich zonder aanwijsbaar doel ophouden in de publieke ruimte”. De sterke indruk bestaat dat daklozen hier eerder slachtoffer van worden dan andere burgers. Contacten Het is moeilijk te zeggen hoeveel contacten er in het pastorale werk ontstaan en worden onderhouden. In dag- en nachtcentra bevinden zich meestal wel enkele tientallen mensen en tijdens de bezoeken aan deze locaties worden vaak met een flink aantal van hen korte gesprekjes gevoerd. Maar het kan ook gebeuren dat met ‘de eerste de beste’ meteen een intensief gesprek ontstaat, waardoor alle beschikbare tijd in beslag genomen wordt. Ontmoetingen op straat dienen soms ook voor het onderhouden van lopende contacten en het verder uitbouwen van een vertrouwensrelatie, maar kunnen gemakkelijk tot een langer en intensief gesprek leiden. Daarnaast worden elke week altijd wel een aantal individuele afspraken gemaakt.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 8 van 25
In de gesprekken wordt een luisterend oor geboden en krijgen mensen de kans hun hart te luchten, hun emoties te verwerken en/of hun voornemens en plannen te delen en met een vertrouwd iemand te bespreken. Dit alles in de hoop dat dit hen helpt hun weg door het leven verder te vinden en het vol te houden. Uit de reacties van velen blijkt dat dit werk door veel mensen uit de aandachtsgroep zeer wordt gewaardeerd en van groot belang wordt geacht. Zingeving is uiteraard een belangrijk aspect van het werk van het Straatpastoraat. Het is van levensbelang dat mensen voor zichzelf een zin in het leven zien en ook zin hebben of krijgen om in beweging te komen. Dit is niet alleen met het oog op de basisbehoeften van bed, bad en brood van belang, maar ook voor praktische zaken als dagbesteding, werken en wonen en niet in de laatste plaats ook voor het meer geestelijke niveau van plannen maken en idealen koesteren. Vrijwel alle contacten die de straatpastors hebben, raken direct of indirect aan zinvragen. Presentie Het ‘doel’ van het pastorale contact is aandacht voor de mens zoals hij is en zoals zij zich voelt. Deze insteek wordt tegenwoordig vaak aangeduid met de term ‘presentiebenadering’: een pastorale houding die zich kenmerkt door de keuze om duurzaam, zo veel en zo dicht mogelijk bij mensen te zijn in het leven zoals zij dat leven. Aanvaarding en respect zijn daarbij wezenlijke waarden: wij aanvaarden de mensen zoals ze zijn en hebben respect voor de keuzes die zij maken. De straatpastors trachten hen niet over te halen tot wat zij of anderen ‘goed’ voor hen vinden. Ze proberen niet om mensen tot het christelijk geloof te bekeren, hen op te roepen om af te kicken of een uitkering te regelen, naar de dokter te gaan of een conflict bij te leggen, een woning te zoeken of wat dan ook te doen. De vormgeving van het eigen leven is de keuze van mensen zelf. Uiteraard komt deze keuze in de gesprekken wel vaak aan de orde en kunnen daar ook vragen bij gesteld worden. Wanneer de gesprekspartner zelf een bepaald doel, een wens of een verlangen heeft, dan zijn de straatpastors graag bereid hem of haar daarin mentaal en waar nodig en mogelijk ook praktisch te ondersteunen. Het Straatpastoraat geeft geen financiële ondersteuning. Wel worden mensen geholpen hun weg te vinden in het woud van de bureaucratie, waarin zij soms dreigen te verdwalen. De pastors streven ernaar mensen voor concrete vragen door te verwijzen naar hulpverlenende instanties. Omdat mensen er vaak tegenop zien zich alleen (weer) bij een loket of balie te melden, gaan zij in veel gevallen ook zelf mee om op die manier iemand te helpen de drempel te overwinnen. Hetzelfde geldt voor bezoeken aan de dokter, de politie, de sociale dienst en andere instanties. Hoewel de pastors de verantwoordelijkheid voor het verloop van dergelijke contacten altijd bij de ‘cliënt’ laten, blijken zij vaak toch een nuttige bemiddelende rol te kunnen spelen wanneer het contact niet vanzelf goed verloopt. Door na afloop samen nog een kop koffie te drinken en de inhoud van het gesprek te evalueren, wordt de betekenis vaak nog verhelderd en de praktische uitwerking bevorderd. Zo groeien de straatpastors voor velen uit tot een klankbord en vertrouwenspersoon. Omdat veel ‘straatmensen’ een sociaal netwerk van familie en vrienden missen, zijn de pastorale gesprekken over de loop van het leven en de ervaringen van alledag voor velen van hen erg belangrijk.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 9 van 25
Vanuit de pastors gezien valt op dat zij nog minder dan voorheen kunnen bijdragen aan een ‘oplossing’ van allerlei problemen. Door de terugloop van voorzieningen voor dak- en thuislozen en door het strenge onderscheid tussen wel en niet ‘rechthebbenden’ hebben de contacten nog meer dan voorheen het karakter van het samen uithouden en mensen ondersteunen in hun poging om – liefst enigszins menswaardig – te overleven. Hoewel vaak niet méér mogelijk is dan delen in de machteloosheid, blijkt juist de volhardende solidariteit voor veel mensen een belangrijk steuntje in de rug. ‘Zorgvermoeiden’ Het hoeft geen betoog dat een dergelijke werkwijze open staat voor alle contacten die zich aandienen, voor zover zij zich binnen de aandachtsgroep bevinden. Het zwaartepunt ligt echter nadrukkelijk bij degenen die door het systeem van de maatschappelijke opvang niet worden bereikt of die zelf dit systeem mijden (de zgn. ‘zorgwekkende zorgmijders’ die wij liever ‘zorgvermoeiden’ noemen). Aan hun opstelling liggen vaak teleurstellende en soms traumatische ervaringen met eerdere vormen van hulpverlening ten grondslag. Het kost mensen vaak veel tijd en moeite om daar overheen te komen. Een vertrouwd en vertrouwelijk contact met een pastor kan daaraan een bijdrage leveren. Om dit vertrouwen te winnen, is de regelmatige betrokkenheid op de lange termijn juist van grote betekenis. Het feit dat het Straatpastoraat en de straatpastors buiten het officiële systeem van opvang en hulpverlening staan en daar ook buiten willen blijven, wordt door menigeen haarfijn aangevoeld. Deze positie werkt in de contacten zeer drempelverlagend. Het Straatpastoraat vormt zo een belangrijke antenne voor mensen die anders ‘onder de radar’ blijven. Zodra mensen zich in een woonvoorziening of een eigen woning vestigen, worden de contacten in principe zoveel mogelijk afgebouwd en in ieder geval beperkt tot gesprek of contact op verzoek. Maar juist in de beginfase van het wonen blijkt contact vaak nog zeer gewenst, omdat veel mensen die dakloos zijn geweest juist deze fase van grote veranderingen en nieuwe verantwoordelijkheden geestelijk zwaar valt. Ook een nieuwe start na een kortere of langere periode van detentie brengt vaak grote onzekerheid en spanning met zich mee. Door mensen aandacht en advies te geven, hebben de pastors meermalen bijgedragen aan het voorkomen van (nieuwe) huisuitzettingen. MOE-landers en ongedocumenteerden Onder de ‘straatmensen’ bevinden zich nogal wat mensen uit Midden- en Oost-Europa (de zgn. MOE-landers) en mensen die als zogenaamde ‘illegalen’ geen documenten hebben. Over het algemeen zijn we net zo machteloos als zij, omdat we weinig voor hen kunnen doen. Een luisterend oor, een kopje koffie bij de Hema om er even tussenuit te zijn, meelopen naar de soepbus: het zijn kleine dingen die laten zien dat we ook voor hen aanwezig zijn. Al is de taal vaak een barrière, toch proberen we ook voor hen present te zijn en het samen met hen uit te houden. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 10 van 25
Met handen en voeten proberen we hen door te verwijzen naar kerken en instellingen die zich speciaal op hen richten, zoals (voor MOE-landers) de Stichting IDHEM en Stichting Barka en (voor ongedocumenteerden) Stichting Vluchtelingenwerk en het Wereldhuis van Stek. Daarnaast vinden we het belangrijk om ook voor hen en hun belangen op te komen in de contacten met de gemeente en met instellingen.
DE LAATSTE EER Uitvaart Regelmatig overlijden er mensen met wie we contact hebben. De leeftijd die dak- en thuislozen bereiken, is gemiddeld niet erg hoog. De pijn en moeite bij het levenseinde zijn nogal eens fors, zeker indien er sprake is (geweest) van verslaving. Daarbij komt ook suïcide relatief veel voor. Aan een overlijden wordt altijd aandacht besteed tijdens de eerstvolgende vrijdagviering. Wanneer het maar enigszins mogelijk is, proberen we bij te dragen aan een waardig afscheid op de begraafplaats of in het crematorium. Veelal wordt een van pastors gevraagd voor te gaan in een korte afscheidsviering. Afhankelijk van de situatie gaan er aan de uitvaart vaak intensieve contacten en gesprekken vooraf met nabestaanden uit de biologische familie of het sociale netwerk van de overledene, de ‘familie van de straat’. Met name wanneer het familieleden betreft die niet veel weet hebben van het leven en de wereld van de desbetreffende dak- of thuisloze, kan dit confronterende maar vaak ook verhelderende en verzachtende ervaringen opleveren. Graven Wanneer de uitvaart via de Sociale Dienst loopt en wij de overledene goed gekend hebben, wordt deze soms bijgezet in een van de graven die aan het Straatpastoraat ter beschikking staan op begraafplaats Oud Eik en Duinen. Bij elk graf leggen we een grafsteen, zodat de naam van de overledene bewaard blijft. Sinds 2002 zijn er 16 mensen in onze graven bijgezet, van wie één in 2014. De graven worden regelmatig bezocht door nabestaanden uit de familie van de straat en de biologische familie. Zo wordt de naam van mensen die ons ontvallen zijn in ere gehouden en hebben de nabestaanden een plek waar ze hun geliefden kunnen herdenken.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 11 van 25
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 12 van 25
Gedenkdagen Ieder jaar zijn er bovendien twee speciale momenten waarop we de overledenen gedenken. Begin november, op de vrijdag na Allerheiligen en Allerzielen, gedenken we in de kapel van het voormalige Stadsklooster de overledenen van het afgelopen jaar. Hun namen worden nog eenmaal genoemd en er worden kaarsen voor hen ontstoken. In 2014 ging het om twaalf mensen. Op 21 juli wordt wereldwijd de Remembrance Day gehouden voor mensen die het slachtoffer zijn geworden van drank, drugs, medicijnen of andersoortige verslavingen. In Den Haag verzorgt het Straatpastoraat deze herdenking, bij goed weer in de sfeervolle kloostertuin en anders in de kapel. Het programma is eenvoudig en open voor alle religies en levensovertuigingen. Het is een dag om stil te staan bij het verdriet, maar ook om goede herinneringen op te halen aan overleden dierbaren en bekenden. Telkens weer blijkt bij dergelijke vieringen hoe belangrijk het is voor nabestaanden om hun verdriet een plaats te kunnen geven en met anderen te kunnen delen.
DE VRIJDAG Vieringen Naast de persoonlijke contacten is de meest in het oog lopende activiteit de wekelijkse viering in de St. Jozefkapel van het Stadsklooster, gevolgd door een warme maaltijd in een van de zalen van de Vincentius’ Hof. Deze bijeenkomst vormt een ankerpunt in het werk. Het is het vaste moment in de week, waarop bezoekers ‘naar het Straatpastoraat toe’ kunnen komen. Elke vrijdag tegen 17.00 uur verzamelen belangstellenden zich op het plein van Stadsklooster en Vincentius’ Hof aan het Westeinde voor de viering in de prachtige St. Jozefkapel. De korte kerkdienst kent een eenvoudige liturgische vormgeving met veel ruimte voor interactie. De bezoekers krijgen zo de gelegenheid hun religieuze beleving en levensgevoel met elkaar te delen en kunnen troost, hoop en inspiratie zoeken in liederen, gebeden, bijbellezingen, stilte, muziek en het aansteken van kaarsen. In 2014 lag het gemiddelde bezoekersaantal rond de veertig. De deelnemers komen uit zeer verschillende achtergronden. Een deel is geïnteresseerd in het christelijk geloof, maar er doen ook mensen uit andere godsdiensten en niet-gelovigen mee. De muziek, de gebeden, de stilte en het aansteken van kaarsjes bieden de mogelijkheid tot een uurtje van rust en bezinning, dat voor velen een oase vormt in het doorgaans chaotische en onrustige leven op de straat. Naast de beide straatpastors, wordt de viering een enkele keer geleid door een gastvoorganger die nauwe banden heeft met (de aandachtsgroep van) het Straatpastoraat. Er zijn vier vaste pianisten, die bij toerbeurt dienst doen, en twee ‘oproepkrachten’, die als vrijwilliger de begeleiding en de ‘muzikale meditatie’ verzorgen. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 13 van 25
Feesten Tweemaal per jaar wordt aan de vieringen een speciaal karakter gegeven om een bijzondere periode in het kerkelijk jaar te markeren, namelijk in de Veertigdagentijd voor Pasen en de Adventsperiode voor Kerst. De kapel verandert dan in een bijzondere ontmoetingsplek en de vieringen krijgen een speciaal tintje. Om het bijzondere karakter van de periode te onderstrepen en de samenhang tussen de verschillende vieringen te illustreren, wordt er een aantrekkelijke gids gemaakt voor de hele periode. Hierin wordt het thema uitgewerkt door middel van teksten en gedichten, foto’s en afbeeldingen, gebeden en liederen. In 2014 was het thema voor de veertigdagentijd voor Pasen Leven onder de regenboog. Dit is de naam die Jacques Chéry, een kunstschilder uit Haïti, aan zijn zogenoemde ‘hongerdoek’ gaf (foto). Het is een kleurrijk doek, dat laat zien hoe mensen in zijn land het leven en het geloof in de harde praktijk van alledag ervaren. Door te kijken hoe mensen in een ander deel van de wereld het leven en het geloof zien en beleven, zochten we naar inspiratie voor onze eigen situatie. Het project werd afgesloten met de viering op Goede Vrijdag, waarin gewoontegetrouw de hele cyclus van Witte Donderdag tot en met de Paasmorgen werd belicht. Het is een waardevolle traditie geworden dat deze viering in de kapel begint en in de prachtige tuin bij het Stadsklooster wordt vervolgd en afgerond. In 2014 zochten we aansluiting bij het media-evenement The Passion, door het lijdensverhaal van Jezus in een stemmenspel te lezen en het af te wisselen met Nederlandstalige liederen. Naar het meezingen en de reacties van de deelnemers te oordelen, werd deze viering intensief en positief beleefd. Ook voor de tijd van Advent en Kerst is inmiddels een eigen traditie ontstaan, waar veel bezoekers aan hechten. Voor de zevende keer in successie werd de kapel wekelijks omgebouwd tot een gastvrije herberg. In de donkere maand december wordt wat extra warmte en gezelligheid geboden. Buiten branden vuurkorven en worden de mensen ontvangen met warme dranken en de kapel werd deze keer omgedoopt tot Herberg de Engel. De rol van engelen in de bijbel en in het leven vormde ook het thema voor de vieringen. Zes weken lang wordt er dan ook extra inzet gevraagd van veel van onze vrijwilligers. Dezen dragen echter graag hun steentje bij, omdat zichtbaar en merkbaar is hoezeer onze bezoekers de warme ontvangst waarderen.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 14 van 25
Op Sinterklaas kregen de mensen een klein cadeautje (in de vorm van een paar handschoenen, een sjaal of een muts) plus een chocoladeletter, die geschonken werd door Albert Heijn. Oud-vrijwilligster en regelmatige bezoekster Ria Molhoek schreef voor deze gelegenheid een passend gedicht. “Hoor de wind waait door de bomen” Waar ik slaap, daar staat het blank Ik lig te beven in de regen, in ’t park op een bank.
“Hoor ik daar geen paardenvoetjes?” Zou Sint tóch gekomen zijn? Met ’n huis, ’n vrouw, ‘n bedje en ´n vat vol bisschopswijn?
“Zie de maan schijnt door de bomen” Ik heb bij een struik mijn schoen gezet Wat ik vraag aan Sinterklaasje is ’n huis, ’n vrouw, ’n bed.
“Op de hoge hoge daken” wenste ik de oom agent Hij verzocht me te vertrekken en ik kreeg een dikke prent.
“Oh kom er eens kijken!” Mijn schoen van leer staat er niet meer Die is vast meegenomen door ’n éénbenige meneer.
“Sinterklaasje bonne bonne bonne” Ik had geen poen dus moest ik brommen Ik zit nu in een warme cel Sinterklaasje, dank u wel! Sinterklaasgedicht (Ria Molhoek)
Met Kerst konden we weer kerstpakketten uitdelen, die ons beschikbaar worden gesteld door Stek, voor Stad en Kerk. De belangstelling en de waardering hiervoor zijn ieder jaar weer enorm. Maaltijden Na de viering sluit wekelijks nog een extra groep mensen aan voor de maaltijd. Meer nog dan bij de vieringen is er in de afgelopen jaren bij de maaltijden sprake geweest van een toename van het aantal gasten. Na de zeer geslaagde verbouwing van de eetzalen en de keuken van de Vincentius’ Hof bij het Stadsklooster is er plaats voor 120 mensen. In het voorjaar bleek zelfs dit zo nu en dan niet genoeg. Om redenen van orde en (brand)veiligheid is toen besloten om per week niet meer gasten toe te laten dan dit maximum. Sindsdien staan elke week een of twee vrijwilligers bij de toegangspoort om de bezoekers een bonnetje met een nummer uit te reiken. Zo houden we niet alleen eenvoudig het aantal bezoekers bij, maar het blijkt ook een hele prettige manier te zijn om iedere bezoeker welkom te heten en nieuwe gasten wegwijs te maken. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 15 van 25
Ook als het maximum van 120 bezoekers bereikt is, hoeven mensen gelukkig niet met een lege maag te worden weggestuurd. Met de eigenaars van het Griekse restaurant It’s Greek to me, schuin tegenover de ingang van het klooster, kon de goede afspraak worden gemaakt dat onze bezoekers in voorkomende gevallen een afhaalmaaltijd bij dit restaurant kunnen ophalen. Met name in het voorjaar en in de zomer van 2014 is dit regelmatig voorgekomen. Jaarlijkse hoogtepunten zijn de zomerbarbecue in de tuin van het Stadsklooster (foto op pag. 15) en de kerstmaaltijd, die per traditie wordt verzorgd door de catering van De Prinsenkelder. De prille traditie van het Paasontbijt, begonnen in 2013, werd op Tweede Paasdag in 2014 voortgezet, hetgeen de bezoekers heel goed is bevallen. Het streven om de bezoekers in een rustige atmosfeer te ontvangen en hen, met bediening aan tafel, een smakelijke, voedzame en prettige maaltijd aan te bieden wordt door velen bijzonder gewaardeerd. Voor sommige bezoekers is het de enige volledige warme maaltijd in de week. Vaak horen we van bezoekers terug dat naast de kwaliteit van het eten (hoewel smaken verschillen!) de gezellige ambiance en de prettige bejegening bijzonder op prijs worden gesteld. Voor de pastors vormen de maaltijden een belangrijke gelegenheid om bestaande contacten te onderhouden, nieuwe contacten te leggen en individuele afspraken te maken voor de komende week. Kaarten Een typerend element tijdens de vieringen en de maaltijden van het Straatpastoraat is het sturen van kaarten. Jaren geleden heeft de kunstenares Lonneke Fürst een viertal kaarten over ‘vrije vogels’ voor ons ontworpen die nog steeds gebruikt worden.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 16 van 25
Aan het eind van elke viering wordt gevraagd aan wie we deze week een kaart zullen sturen en waarom. Dan noemen de bezoekers namen van mensen, die ze een kaart gunnen. Dit kan zijn vanwege vrolijke of verdrietige gebeurtenissen in hun leven (verjaardag, geboorte, ziekte, overlijden), als gebaar van dankbaarheid of waardering of ‘zomaar’. Ook bekende mensen die in de publiciteit zijn, worden nogal eens genoemd. Zo is er grote variatie in de namen: van de buurman of buurvrouw in de kapel tot leden van het koningshuis, van lotgenoten tot artiesten, van hulpverleners tot slachtoffers van rampen, van gedetineerden tot politici. Ook voor de Eeuwige wordt wel eens een kaart gevraagd… Tijdens de maaltijd beneden krijgen alle bezoekers gelegenheid de kaarten te tekenen en/of er iets persoonlijks op te schrijven. Per week worden er doorgaans vijf à zes kaarten gestuurd, dus per jaar zo rond de driehonderd! Uit de reacties merken we dat dit door de geadresseerden vaak erg op prijs wordt gesteld. In het bijzonder mensen met weinig sociale contacten, die zelden persoonlijke post ontvangen, zijn er vaak erg door geroerd.
Kaart aan Geert Wilders op de vrijdag na zijn ‘minder minder’ uitspraken Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 17 van 25
Vrijwilligers Geen maaltijd zonder vrijwilligers. Het zal duidelijk zijn dat voor een drie-gangen-maaltijd voor zoveel mensen veel vrijwilligers nodig zijn. Gelukkig zijn die, onder meer via de website van de Haagse vrijwilligerscentrale PEP, goed te vinden. Om een en ander gestroomlijnd te laten verlopen zijn er op vrijdag drie ploegen actief. De kookploeg stelt al eerder in de week het menu samen, doet boodschappen en komt aan het begin van de vrijdagmiddag bijeen om de maaltijd te bereiden. De tafelploeg zorgt voor het tafeldekken, bedienen, afruimen, afwassen en weer opruimen en schoonmaken na afloop. Tenslotte zijn er de gastheren en -vrouwen die aan tafel mee-eten en persoonlijke aandacht aan de gasten besteden. Een klein aantal van hen houdt ook door de week soms contact met gasten die zij op vrijdag ontmoeten. Per vrijdag zijn op deze manier in totaal zo’n 25 vrijwilligers actief, waarvan de meesten eenmaal per maand dienstdoen. Op de tweede en vierde vrijdag van de maand worden de kookploeg en de tafelploeg geleverd door de Engelstalige RK-parochie Church of our Saviour. Als er een vijfde vrijdag in de maand is, wordt die volledig verzorgd door een groep vrijwilligers uit de gezamenlijke kerken van Wassenaar. Regelmatig worden de tafelploegen aangevuld door studenten van het ISS (Insitute for Social Studies), die op deze manier meteen inzicht krijgen in aspecten van het sociale systeem in Nederland. Incidenteel komen jongeren van M25 helpen, een project van Mara en Stek voor jongerendiaconaat. Ook voor hen is een bezoek aan het Straatpastoraat een leerzame en vaak indrukwekkende ervaring. Al met al werken zo’n honderd vrijwilligers op vaste basis mee in het Straatpastoraat; daarnaast is er elk jaar ook nog een aantal incidentele vrijwilligers dat mee helpt.
Ter gelegenheid van de nationale actie voor vrijwilligerswerk NLdoet kwam een tiental medewerkers van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op bezoek om de kapel grondig schoon te maken en het vele houtwerk in de boenwas te zetten.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 18 van 25
Speciaal voor de gastheren en gastvrouwen wordt om de twee à drie maanden een trainingsavond georganiseerd waarop een inhoudelijk onderwerp aan de orde komt, dat een directe relatie heeft met het werk. Ook is er volop ruimte voor het uitwisselen van ervaringen. Ook de andere vrijwilligers zijn op deze avonden overigens welkom. Twee keer per jaar is er een gezellige bijeenkomst voor alle vrijwilligers. In de afgelopen zomer was er bijvoorbeeld een gezamenlijke maaltijd in de tuin van het Stadsklooster, waarbij de catering verzorgd werd door het eerder genoemde restaurant It’s Greek to me. Ook werd met een groep vrijwilligers weer een bezoek gebracht aan het grote vrijwilligersfeest van de gemeente Den Haag. Dat de grote inzet van onze vrijwilligers niet alleen intern en door onze bezoekers wordt gewaardeerd, maar ook breder, blijkt uit het feit dat we op 27 november samen met een aantal andere organisaties de waarderingsprijs van de gemeente Den Haag in het kader van Haagse Hulde uit handen van wethouder Karsten Klein in ontvangst mochten nemen. Het bijbehorende geldbedrag is bedoeld om een vrijwilligersdag te organiseren met een combinatie van training en ontspanning. Alle reden om onze vrijwilligers van harte te feliciteren!
ACTIVITEITEN Concert In 2014 is er contact ontstaan tussen het team en Live Music Now. Deze organisatie heeft tot doel mensen, die niet in staat zijn ‘buiten de deur’ concerten bij te wonen, van muziek te laten genieten. Jonge, talentvolle musici treden gratis voor hen op en doen daarmee podiumervaring op. Zo worden mensen en muziek dichter bij elkaar gebracht. Een eerste vrucht van onze samenwerking was een koffieconcert in de St. Jozefkapel op 14 mei 2014 door het duo Nienke en Jesse, met aansluitend een broodjeslunch. Er waren ongeveer dertig bezoekers uit onze aandachtsgroep aanwezig, die het singersongwriter repertoire zeer waardeerden. De afspraken voor een nieuw concert in april 2015 zijn gemaakt.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 19 van 25
Zomergesprekken In de zomer boden we onze bezoekers een kleine serie groepsgesprekken. Met gebruikmaking van een zogenaamd ‘inspiratiespel’ werden belangrijke levensthema’s besproken. Het was opvallend hoe juist de veiligheid van de kleine groep van zes tot acht deelnemers leidde tot zeer persoonlijke gesprekken en contacten, die vaak na de bijeenkomst nog werden voortgezet. Voetbal Ook dit jaar werd onze gasten weer de gelegenheid geboden om de wedstrijden die het Nederlands elftal tijdens het wereldkampioenschap voetbal in Brazilië speelde op groot scherm in de
zaal van de Vincentius’ Hof live te volgen, uiteraard met een hapje en een drankje. Na een wat aarzelende start, mogelijk veroorzaakt door de matige uitslagen bij het EK in 2012, werd mét de positieve resultaten de belangstelling steeds groter en de sfeer steeds uitbundiger. Met de beslissende strafschop in de halve finale in het voordeel van Argentinië, kwam ook deze zeer gewaardeerde activiteit tot een einde.
De Oversteek Op verzoek van de organisatoren heeft Klaas Koffeman een aantal mensen geworven om mee te doen aan De Oversteek. De bedoeling van dit project van het Zina-platform onder inspiratie van Adelheid Roosen is om mensen, die normaal niet in een theater komen, de oversteek naar een schouwburg te laten maken door een laagdrempelige aanpak. In dit geval kregen de deelnemers een rol toebedeeld als ‘het volk’ in het stuk Dantons dood, dat het Amsterdams Toneel twee maal opvoerde in de Koninklijke Schouwburg. Na de eerste voorstelling bleef iedereen slapen op het podium van het theater en de volgende morgen was er een gezamenlijk ontbijt met de medewerkers van de Schouwburg. Omdat het verkiezingsdag was, ging men ook nog in kleurrijke optocht naar de stembus. Er waren vier voorbereidende avonden en na de voorstellingen kregen alle deelnemers een ‘ambassadeurspas’, waarmee zij een jaar lang voor een vriendenprijs voorstellingen kunnen bezoeken. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 20 van 25
Aan de reacties van een aantal deelnemers was te merken dat deze poging om de kloof tussen de ‘culturele elite’ en ‘het gewone volk’ te dichten, zeer positieve gevolgen had voor hun gevoel van eigenwaarde. De straatpastor heeft er ook van genoten.
SAMENLEVING Informatie en voorlichting Regelmatig verzorgen de straatpastors op uiteenlopende plekken presentaties over hun werk, onder meer in parochies en gemeentes, aan collega-pastores, aan scholieren en studenten, aan medewerkers in hulpverlening en welzijnswerk en andere geïnteresseerde groepen. Soms gaat het over het werk van het Straatpastoraat, maar vaak wordt er ook veel aandacht besteed aan het bestaan en de ervaringen van dak- en thuislozen zelf. De pastors nemen daartoe vaak ‘ervaringsdeskundigen’ mee, die hun eigen verhaal vertellen. Dit heeft vaak nog meer impact dan wanneer men het verhaal uit de tweede hand hoort. Zo wil het Straatpastoraat ook bijdragen aan het bouwen van bruggen tussen ‘het wereldje’ van mensen van de straat en de rest van de samenleving. Deze presentaties behoren vooral tot de taken van straatpastor/teamleider Klaas Koffeman (foto). Hij bezocht een jongerengroep van M25 in Zoetermeer, verzorgde een avond voor medewerkers in de rooms-katholieke parochies in Wassenaar, leidde een workshop tijdens de conferentie De Kennisfabriek van Stek en leverde in Driebergen een inhoudelijke bijdrage in een cabaretesk jasje aan een conferentie van het Ministerie van VWS voor beleidsmakers in de maatschappelijke opvang uit de grote(re) steden. Ook werkte hij mee aan een viertal ‘vermoedenvieringen’ op de IKON-radio. Daarnaast had hij adviserende gesprekken en contacten met mensen uit Hoorn, die daar de oprichting van het Straatpastoraat voorbereidden, met twee vertegenwoordigers van het Leger des Heils, die een vorm van straatpastoraat willen opzetten rond hun nieuwe vestiging in een buitenwijk van Den Haag en met de nieuwe straatpastor van Leiden, Folly Hemrica. Mariëtte Brekelmans was te gast in een bijeenkomst van de Bond van Plattelandsvrouwen in Wassenaar. Stages Voor zover de mogelijkheden reiken, werkt het Straatpastoraat graag mee aan de opleiding en vorming van studenten met het oog op hun latere beroepsarbeid, indien die (mogelijk) betrekking heeft met de aandacht voor dak- en thuislozen. Dit vanuit de gedachte dat het belangrijk is dat aanstaande professionals de wereld en het leven van dak- en thuislozen via de presentiebenadering zo goed mogelijk leren kennen. In het afgelopen jaar heeft een studente van de opleiding Maatschappelijk Werk en Dienstverlening van de Haagse Hogeschool haar afsluitende stage en onderzoek gedaan bij het Straatpastoraat. Zij werd daarbij door Mariëtte Brekelmans (foto) begeleid. Haar eindscriptie ging over ‘De levenskwaliteit van dak- en thuisloze vrouwen in Den Haag’.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 21 van 25
Sinds november 2014 loopt een student van de HBO-opleiding Geestelijk en Pastoraal Werk van Hogeschool InHolland te Amsterdam/Amstelveen stage onder begeleiding van Klaas Koffeman. De stage duurt tot mei 2015 en is vooral gericht op het vergroten en oefenen van praktische competenties op pastoraal gebied. In de laatste maanden van het jaar deed een vijftal studenten van verschillende studierichtingen aan de Hogeschool Rotterdam in het kader van een minorproject ‘Psychiatrie in de praktijk van alledag’ bij het Straatpastoraat onderzoek naar de zelfredzaamheid van dak- en thuislozen. In overleg met hun docent Gertjan Wiersma, vrijwilliger bij het Straatpastoraat, en begeleider Klaas Koffeman deden zij dit via de presentiebenadering. Regelmatig waren zij op vrijdag als vrijwilliger aanwezig om op die manier vertrouwen op te bouwen met bezoekers voordat zij overgingen tot planmatige interviews. In het onderstaande kader is een samenvatting van hun onderzoek en hun bevindingen te lezen, dat is overgenomen uit hun eindverslag Streetwise. Voor ons onderzoek hebben wij voor het Straatpastoraat in Den Haag een onderzoek gedaan naar de zelfredzaamheid onder de bezoekers van het Straatpastoraat. De aanleiding voor dit onderzoek is een opdracht vanuit de minor, Psychiatrie in de praktijk van alledag, van de Hogeschool Rotterdam. Het doel van het onderzoek is om in kaart te brengen welke factoren bijdragen aan de zelfredzaamheid onder de bezoekers van het Straatpastoraat in Den Haag. […] Dit onderzoek is een kwalitatief onderzoek en we hebben hiervoor 15 interviews afgenomen bij de bezoekers van het Straatpastoraat. […] De interviews vonden plaats in een ruimte in de Jozefkapel van het stadsklooster in Den Haag. De interviews duurden gemiddeld 15 tot 20 minuten. De doelgroep zijn de bezoekers van het Straatpastoraat, dit zijn voornamelijk dak- en thuislozen uit de regio Den Haag. Wat we gemerkt hebben is dat deze doelgroep zeer divers is, van veel verschillende nationaliteiten, leeftijden en achtergronden. In dit onderzoek is gepoogd antwoord te krijgen op het in kaart brengen van de zelfredzaamheid onder de bezoekers van het Straatpastoraat. De bezoekers verstaan onder zelfredzaamheid dat ze voor zichzelf moeten zorgen, stellen zichzelf geen lange termijn doelen, onafhankelijkheid is erg belangrijk voor bezoekers en tevens is het hebben van een sociaal netwerk een voornaam thema onder de bezoekers van het Straatpastoraat wanneer er wordt gekeken naar zelfredzaamheid. Het hebben van een sociaal netwerk wordt gezien als een ondersteunende factor onder bezoekers van het Straatpastoraat, waar het ervaren van een gering sociaal netwerk of ontbreken hiervan juist als een belemmerende factor wordt ervaren. Over het geheel genomen zijn bezoekers positief over het Straatpastoraat. En over het algemeen onderbouwen bezoekers hun handelen met pragmatische redenen die de projectgroep als streetwise kan kenmerken. Wat wel opvallend is en als kanttekening gezegd moet worden is dat de doelgroep zeer divers is. Dit maakte dat de resultaten zeer divers waren en soms ver uit elkaar lagen. Ook is het begrip zelfredzaamheid zeer breed en dus zou het meten van zelfredzaamheid met behulp van een hulpmiddel handig kunnen zijn, hier is vervolgonderzoek voor nodig. Over het algemeen zijn de bezoekers zeer positief over het Straatpastoraat en de presentiebenadering die zij hanteren. Het ontwikkelen van een sociale kaart voor de bezoekers van Straatpastoraat is een handig middel om de zelfredzaamheid onder de bezoekers te verbeteren.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 22 van 25
Contacten in de hulpverlening Het Straatpastoraat beschouwt zich niet als ‘ketenpartner’ in de maatschappelijke opvang en hulpverlening, maar heeft wel veel en goede contacten in het betreffende netwerk. Helaas is het zgn. outreachoverleg, waarin onder meer werd gesproken met de straatwerkers van de gemeente, Parnassia en SHOP, gestopt. De oorzaak ligt vooral in het feit dat het outreachende werk van deze organisaties sterk beperkt of beëindigd is. Daardoor is het belang van de signalerings- en contactfunctie van de straatpastors overigens alleen nog maar versterkt. Als vervolg hierop is er nog wel een regelmatig overleg met het Straatconsulaat, dat de belangen van dak- en thuislozen behartigt. Met grote organisaties als de Kesslerstichting, het Leger des Heils, Parnassia, Palier en Brijder Verslavingszorg bestaan contacten op verschillende niveaus. De pastors en de medewerkers van locaties van dag- en nachtopvang en de soepbus (foto) kennen elkaar en weten elkaar zo nodig gemakkelijk te vinden. Voor contact over de situatie van individuele cliënten is er regelmatig contact met hun begeleiders of consulenten bij de verschillende organisaties. Ook op beleids- en directieniveau weet men elkaar zo nodig snel te vinden. Van de kleinere organisaties waarmee intensief wordt samengewerkt, noemen we hier het Straatconsulaat, SHOP en het Aandachtscentrum. Helaas moesten de plannen voor een in 2014 te starten muziekproject in samenwerking met Stichting Zebra Welzijn worden afgeblazen wegens bezuinigingen en reorganisaties bij Zebra. In 2014 is contact ontstaan met de Stichting Thuispoli, die zich toelegt op gratis (thuis)zorg voor mensen die om een of andere reden geen toegang hebben tot de reguliere zorg. Sinds november zijn elke vrijdag voor onze bezoekers een vaste medewerker en een of twee stagiaires beschikbaar voor (licht) medisch onderzoek, verpleegkundige handelingen en/of advies. De eerste ervaringen zijn bemoedigend. Op grond van de onderlinge taakverdeling nemen de straatpastors deel aan de periodieke vergaderingen van het Breedstedelijk Overleg (inzake ongedocumenteerden), de Achterban (belangenorganisatie van dak- en thuislozen), het nieuwe ‘armoedeplatform’ Delen achter de Duinen (DADD) en het stedelijke HIV/Aids-overleg. Kerkelijk netwerk Het Straatpastoraat is lid van DAK (Door Aandacht Kracht), het landelijk netwerk van organisaties die werken op de grens van kerk en samenleving. De pastors ontmoeten tweemaal per jaar hun collega’s in straat- en drugspastoraat op een landelijke werkdag. In Den Haag is er tweemaal per jaar overleg met de pastorale werkers van het Leger des Heils en het Aandachtscentrum. Tevens wordt deelgenomen aan het overleg van Binnenstadspastores, terwijl beide pastors ook (collegiale) contacten onderhouden in hun eigen kerkelijke netwerken. Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 23 van 25
Fondswerving Het werk van het Straatpastoraat is in zijn geheel afhankelijk van financiering door derden. Naast de subsidie van de gemeente Den Haag wordt een beroep gedaan op diaconale gelden van de kerken in Den Haag en omstreken. Verder worden aanvragen gedaan bij fondsen en krijgen we particuliere giften. Voor de fondsenwerving is sinds november ook een vaste vrijwilliger aan het Straatpastoraat verbonden. In het financieel jaarverslag wordt inzicht gegeven in de financiële ontwikkelingen van het afgelopen jaar. Dit is op aanvraag verkrijgbaar. Graag willen wij alle subsidiënten, fondsen, kerken, organisaties en particulieren die het Straatpastoraat (ook) in het afgelopen jaar gesteund hebben van harte bedanken, in de hoop dat wij ook in de toekomst op hun steun kunnen blijven vertrouwen. Publiciteit Sinds een aantal jaren hebben we een eigen website, www.straatpastoraatdenhaag.nl. Daar is in 2012 een facebookpagina aan toegevoegd. Helaas kon/kan de berichtgeving op de website door technische problemen niet altijd even actueel en aantrekkelijk gebracht worden. Er zijn plannen voor het opzetten van een geheel nieuwe site.
Dit jaarverslag geeft een globaal beeld van onze werkzaamheden, in het besef dat op schrift nooit helemaal valt over te brengen van wat wij in de praktijk meemaken. Mocht u door dit verslag zozeer de smaak te pakken krijgen dat u het Straatpastoraat eens uitvoeriger bij u op de kaart zou willen zetten, dan houden wij ons graag beschikbaar om in uw kring een presentatie te geven en/of met belangstellenden in gesprek te gaan.
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 24 van 25
Overzicht van bestuur en medewerkers van de Stichting Straatpastoraat Den Haag in 2014 Bestuur Pier Tolsma Ria Huisman (vacature) Marijke Witteman Eunice van Zomeren
voorzitter secretaris penningmeester
Derk Stegeman
- directeur (in dienst van Stek)
Team Klaas Koffeman Mariëtte Brekelmans Inge Vianen (foto)
straatpastor/teamleider straatpastor vrijwilligerscoördinator (in dienst van Stek)
)
Contactgegevens straatpastors: vrijwilligerscoördinator: directeur: postadres: e-mail: website: IBAN:
Klaas Koffeman (teamleider) tel. 06 55895582 Mariëtte Brekelmans tel. 06 25025120 Inge Vianen tel. 06 18680446 Derk Stegeman tel. 070 3181616 (Stek) Postbus 371, 2501 CJ Den Haag
[email protected] www.straatpastoraatdenhaag.nl NL73INGB0005161046 t.n.v. stichting Straatpastoraat Den Haag
Stichting Straatpastoraat Den Haag | Jaarverslag 2014 | Pagina 25 van 25