OP CD: HANDIGE EN GRATIS PLUG-INS VOOR FIREFOX ZIE PAG. 66 WINDOWS BOOT-PROCES. Analyseren en verbeteren 28 MEDIASPELER OF MEDIACENTER

OP CD: HANDIGE EN GRATIS PLUG-INS VOOR FIREFOX

ZIE PAG. 66

PC-ACTIVE | JANUARI 2012

WINDOWS BOOT-PROCES

Analyseren en verbeteren

28

254 JAARGANG 24 | 2012

AUGMENTED REALITY

85

Het internet der dingen

PRIVACY

19

Kentekens gechipt

STEVE JOBS

20

USENET | MEDIASPELERS EN MEDIACENTERS | WINDOWS BOOT-PROCES | AMD FX-PROCESSOR

Van twee kanten bekeken

IS WORDPRESS LEK?

94

Porno en spam

PAINT SHOP PRO X4

BREIN VERSUS USENET DOWNLOAD NU 12

'T NOG KAN!

26

Boordevol nieuwe opties

BETER ANALOOG?

58

Flintstone-computers

USB3.0-SNELHEDEN

68

Meten is weten

EASTER EGGS

34

Grappen in software

CONVERTEER VHS’JES 47 Het hoeft niet duur te zijn

LEER NU EEN TAAL

52

Met RosettaStone

VUURWERKBOM!

MEDIASPELER OF MEDIACENTER

De verschillen getest

88

64

AMD FX-PROCESSOR

Politie infiltreert YouTube

Beter dan Intel Sandy Bridge?

80 SOFTWARE:

FIREFOX PLUG-INS:

ESET Smart Security 5 ESET NOD32 Antivirus 5 Simple Money Manager 1.9.3.0 FinePrint 6.25 FolderMatch 3.6.9 Quick Image Resizer 2.7.2

Greasemonkey 0.9.13 Feedly 6.1 DownThemAll 2.0.8 ReminderFox 1.9.9.4.3 Morning Coffee 1.35 Foxtab 1.4.2

PRIJSVRAAG

WWW.PC-ACTIVE.NL NR. 254

Win een van de vijf games JAARGANG 24 | JAN. 2012 Train Simulator 2012 ter waarde van € 33,90

€ 6,99

DE TOEKOMST VOLGENS INTERNETGOEROE KEVIN KELLY Cover.indd 1

12/8/11 1:52 PM

INHOUD

ONBETAALBAAR

12 BREIN VERSUS USENET DOWNLOAD NU ’T NOG KAN Heeft Brein Usenet echt de nek omgedraaid, zoals een grote aanbieder van het systeem in een persbericht riep? Of heeft het verhaal ook een andere kant? Om dat te weten te komen gaan we terug in de geschiedenis, naar de opkomst van Usenet.

Is het u ook al opgevallen dat Windows na een ‘schone installatie’ vaak veel vlugger opstart dan wanneer u de pc al enige maanden gebruikt? Om die boot-tijd zo kort mogelijk te houden is een grondige analyse noodzakelijk. Dat kan met behulp van enkele geavanceerde tools en technieken.

88 ZOEK DE VERSCHILLEN! MEDIASPELERS EN MEDIACENTERS Er zijn verschillende manieren om uw muziek, video’s, films en foto’s thuis af te spelen op een televisie, bijvoorbeeld met een kant-en-klare mediaspeler of met een HTPC. Wat zijn de voor- en nadelen van beide oplossingen?

inhoud blad.indd 3

VOORWOORD

28 SNELLER OPSTARTEN BOOT-ANALYSE IN WINDOWS

Onlangs viel de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) binnen bij KPN, Vodafone en T-Mobile. De reden: verdenking van prijsafspraken bij de onlangs verhoogde kosten voor mobiel bellen en internet. Ik ben benieuwd wat de NMa boven tafel krijgt en wat de gevolgen voor onze portemonnee zijn. Wanneer begint de directie van de bedrijven in kwestie eens met geld verdienen aan innovatie, in plaats van achter de schermen zijn macht te misbruiken om bestaande producten winstgevend te maken en te houden? Waarom komt een KPN, Vodafone of T-Mobile niet zelf met een eigen WhatsApp? Helaas zijn het niet alleen de telecomaanbieders die zich krampachtig vasthouden aan oude verdienmodellen. Ook de Nederlandse filmindustrie liet weer van zich horen en schaarde zich achter het voorgestelde downloadverbod van staatssecretaris van Justitie Fred Teeven. Blijkbaar wordt er nog steeds niet genoeg verdiend aan de legale wegen waarop we films tot ons kunnen nemen. En tot slot begint een commissie van de EU een onderzoek naar kartelvorming op het vlak van de verkoop van e-books. Ook daar proberen enkele Amerikaanse en Europese uitgevers, zoals HarperCollins en Penguin, kennelijk om de concurrentie buiten de deur te houden. Het lijkt me dweilen met de kraan open. Linksom en rechtsom worden de zojuist genoemde partijen ingehaald door de werkelijkheid. Slimme ontwikkelaars bedenken nieuwe toepassingen die de moderne, mondige consument vliegensvlug omarmt. Waarbij ‘gratis’ een toverwoord is, dat niet automatisch ‘niet winstgevend’ betekent. Zoals internetgoeroe Kevin Kelly in een interview met ons zei: “Als ik je negenduizend dagen geleden had verteld wat er nu allemaal zou bestaan, dan zou je niet alleen verrast zijn. Je zou ook zeggen: ‘dat is onmogelijk’.” (Zie pagina 44 en verder.) Als het aan de KPN’s, T-Mobiles, Vodafones, Fred Teevens, HarperCollinsen en Penguins van deze wereld ligt, vervangen we dat ‘onmogelijk’ door ‘onbetaalbaar’. Gelukkig staan we aan het begin van weer een nieuw, fris jaar, waarin we ons dagelijks opnieuw kunnen laten verrassen. Maar dan hopelijk wel door die nieuwe toepassingen, en niet door onaangename berichten van de NMa, het ministerie van Justitie of de EU. Namens de voltallige redactie een goed 2012 gewenst! Jeroen Geelhoed - Hoofdredacteur [email protected]

12/8/11 4:57 PM

44 KEVIN KELLY INTERNETGOEROE VOORSPELT DE TOEKOMST Futuristisch denker Kevin Kelly was in Nederland. PC-Active kon de kans niet voorbij laten gaan en had een goed gesprek met de visionair over privacy, socialisme en de vele dingen die tegenwoordig gratis zijn.

ALGEMEEN 6 8 19

KORT NIEUWS INBOX PRIVACY

24

WORD ABONNEE

Charlie-chip En krijg fikse korting 37 47 74 76

HET LAB LEUK OF MEUK? BOEKEN ABORT RETRY FAIL!

78 97

HCC!COMPUSERS WAMMES’ COLUMN

Maffe bug reports

Google Books faalt 98

COLOFON

SOFTWARE

OP PAGINA 66 VINDT U DE INHOUDSOPGAVE VAN DE GRATIS CD-ROM BIJ PC-ACTIVE

16

FREEWARE

26 28 40

PAINT SHOP PRO X4 BOOT-ANALYSE WINDOWS VISUAL STUDIO TOOLS FOR OFFICE

48

ACRONIS TRUE IMAGE HOME 2012

Plugins in Firefox

Opvolger van VBA Uw systeem veilig

80 BULLDOZER SNELLER DAN SANDY BRIDGE?

52 56 62

ROSETTASTONE-TAALCURSUS SHAREWARE HAAL MEER UIT WORD

Handige vertaalopties

Het heeft even geduurd, maar daar is hij dan: de gloednieuwe FX-serie van AMD. Geen opgelapte Athlon-kern, maar een nieuwe architectuur met de codenaam Bulldozer. Wij testen de top-CPU met acht kernen die op 3,6 GHz tikken. Met turbo zelfs op 3,9 of 4,2 GHz!

HARDWARE 68

USB3.0-SNELHEDEN

Meten is weten 80

AMD FX-SERIE ‘BULLDOZER’

Rivaal van Intel Sandy Bridge 88

MEDIASPELERS EN MEDIACENTERS

PC-Active vergelijkt producten

ACHTERGROND 12

USENET

Einde van een fenomeen?

85 AUGMENTED REALITY NIEUWE TREND IN KIJKEN

20

34

EASTER EGGS

Vergeet Virtual Reality, de ooit met veel tamtam aangekondigde trend die nooit echt is doorgebroken. Augmented Reality, dat heeft wel degelijk kans. Hoe zal de wereld eruit zien als er altijd en overal informatielagen zijn op te roepen?

44

INTERVIEW KEVIN KELLY

58

DENKWERK

64

VUURWERKBOMMEN

STEVE JOBS DE GOEROE

Een eerbetoon 22

STEVE JOBS THE DARK SIDE

De andere kant van het verhaal

‘Vele facetten aan privacy’ Analoge computers Politie op YouTube 85 94

AUGMENTED REALITY WORDPRESS-ACHTERDEURTJES

Porno en spam

inhoud blad.indd 5

12/8/11 4:57 PM

KORT NIEUWS Label uw foto’s op Facebook Met de mobiele P-touch-beletteringssystemen van Brother is het voor iedereen gemakkelijk om altijd en overal te labelen. Brother heeft dit concept digitaal vertaald en de Brother Label App ontwikkeld. Met deze gratis applicatie kunnen Facebook-foto’s online worden voorzien van een leuke of grappige tekst. Ook kunnen ze via het Facebook-‘prikbord’ worden gedeeld met vrienden. U vindt de applicatie eenvoudig via de Facebook-pagina van BrotherNL. HTTP://WWW.FACEBOOK.COM/BROTHERNL

Occupy Flash! Een actiegroep op internet richt zich tegen het gebruik van Flash-software. Geheel in stijl met de Occupybeweging tegen de financiële wereld gebeurt dit onder de naam Occupy Flash! Adobe kondigde onlangs aan de ontwikkeling van Flash voor Android en de BlackBerry te staken, maar dat gaat Occupy Flash niet ver genoeg. De groep roept iedereen op om Flash ook van desktop-pc’s te verwijderen, omdat het veel bugs zou bevatten en vaak zou vastlopen. Occupy Flash biedt weblinks voor het verwijderen van de software van de pc, de Mac en Linux-systemen. Ook roepen ze gebruikers op om naar websites te mailen die veel Flash gebruiken en de webmaster te vragen om open standaarden te gebruiken zoals HTML5. Inmiddels heeft zich ook een groep met de naam Occupy HTML gemeld, die zich juist hard maakt voor Flash.

CDA wil Europese aanpak cybercrime Europarlementariër Lambert van Nistelrooij van het CDA pleit voor een drastische verbetering van de beveiliging van ICT-netwerken. Van Nistelrooij: “De gevolgen van cyberaanvallen mogen niet worden onderschat. De impact kan enorm zijn. Denk daarbij aan het feit dat vele financiële transacties tegenwoordig digitaal worden verwerkt.

6

We moeten dit op Europees niveau aanpakken.” Cybergangs stelen miljoenen euro’s door inbreuken op thuisbankieren of internetaankopen, zoals we in het verleden hebben gezien bij ING waar de TAN-beveiligingscodes werden omzeild. Cybercrime stopt ook niet bij de grens. Van Nistelrooij: “Neem bijvoorbeeld landen zoals Iran die westerse technologieën gebruiken om dissidenten te bespioneren. Het gebeurde ook bij het Nederlandse bedrijf DigiNotar eerder dit jaar.” Volgens de CDA’er kan cybersamenwerking tussen Europese lidstaten dergelijke inbreuken aanpakken en voorkomen.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Kort nieuws.indd 6

12/8/11 3:22 PM

NIEUWS

| KORT

Sleutelen met Picquic Soms bestaat sleutelen aan de computer niet uit tikken op de commandline, maar uit het fysiek hanteren van de schroevendraaier. De Canadese fabrikant Picquic heeft hier goed over nagedacht en presenteert een aantal modellen die zeer geschikt zijn voor het werk aan pc’s. Zo is de Picquic Teeny Turner à € 8,95 adequaat voor het heel fijne werk, bijvoorbeeld aan printplaten. Volgens een woordvoerder van Picquic wordt dit model erg goed verkocht door de ‘compacte’ apparatuur die zo populair is tegenwoordig, van iPods en iPads tot gsm’s en navigatieapparatuur. Een slank model is de Picquic Multique. Handig om mee te werken aan de binnenkant van een machine. En ook dit model is uitstekend geschikt voor het fijne werk. De adviesprijs is € 14,95. Dan hebben we nog de Picquic Dash 7, geschikt voor het iets grovere werk, zoals het open- en dichtschroeven van behuizingen. Dit model van € 13,95 heeft een korte, dus ook compacter, handvat dat lekker in de hand ligt en niet te groot is. Het is dus makkelijk mee te nemen voor bijvoorbeeld

installateurs die een heel netwerk moeten aanleggen. Wij zeggen: sleutelen maar! HTTP://WWW.PICQUIC.EU

Asus Zenbook UX21E Hij is strak, hij is mooi, hij is dun en hij is sexy. We hebben het over de Zenbook UX21E, één van de eerste ultrabooks van Asus. Dit extreem dunne notebook is compleet in aluminium uitgevoerd en is niet meer dan 12 millimeter dik. Dit is een notebook, of beter gezegd ultrabook, waar we hebberig van worden. De UX21E is een 11,6 inch ultrabook dat dankzij zijn aluminium behuizing erg degelijk aanvoelt. Behalve het chassis zijn ook de toetsen van zilverkleurig aluminium, wat het hele ultrabook een zeer chic voorkomen geeft. Ondanks dat de notebook erg degelijk aanvoelt, vinden we het scharnier van het beeldscherm net iets te soepel. Als we een beetje schudden met de notebook, dan beweegt het beeldscherm vanzelf. Dat hadden we liever anders gezien. Binnenin vinden we een Core i7 2677M met twee kernen die HyperThreading ondersteunen en draaien op 1,8 GHz. Verder vinden we 4 GB aan RAM-geheugen en een 128 GB SSD harde schijf, wat er voor zorgt dat dit ultrabook bloedsnel opstart. De graphics worden verzorgd door de geïntegreerde grafische chip van Intel. Logisch, want dit notebook is zo dun, daar past geen fatsoenlijke grafische chip in. Daarnaast is voor een ultramobiel notebook doorgaans geen krachtige grafische capaciteit nodig. Afgezien van de graphics zijn de overige prestaties top. In PCMark 7 halen we 3683 punten. Dat is behoorlijk veel. Het licht glanzende beeldscherm beschikt over een resolutie van 1366 x 768 en heeft een ietwat matige kijkhoek. Het is voldoende voor één persoon om achter te werken, maar over de schouder meekijken naar het scherm levert een matig beeld op. Het geluid wordt verzorgd door Bang & Olufsen en dat doen zij goed. Het is echt ontzettend knap wat voor geluid men uit dit notebook weet te krijgen met zo’n beperkte ruimte. Het geluid is vele malen beter dan dat van een gemiddelde andere notebook waarbij men meer ruimte tot zijn beschikking heeft. Petje af voor Bang & Olufsen! HTTP://WWW.ASUS.NL/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Kort nieuws.indd 7

7

12/8/11 3:23 PM

INBOX MAIL VAN LEZERS

TEKST : MARK GAMBLE

REAGEREN? Vragen kunt u sturen naar [email protected]. Of surf naar ons forum ‘Ik heb een probleem!’ [1] en stel uw vraag. Dit kan zonder registratie. Alleen als u op de antwoorden wilt reageren is aanmelden noodzakelijk.

Van mp3 naar wav Ik wil graag een programma gebruiken om een mp3-muziekbestand om te zetten naar een wavbestand, dat het liefst zo klein mogelijk is. In het verleden kon ik de file gebruiken met Windows XP, met behulp van een NCH-bestand. Maar aangezien ik nu met een 64-bits versie van Windows 7 werk, is het niet meer mogelijk dit bestand te gebruiken. Kunt u mij vertellen welk programma ik hiervoor kan gebruiken? OSCAR PALLENCAOE, E-MAIL

Met een NCH-bestand doelt u waarschijnlijk op het programma Switch Sound File Converter van het bedrijf NCH. De nieuwste versie van dit programma draait zonder problemen onder Windows 7, ook de 64-bits versie. Overigens bestaan er tal van andere gratis

programma’s waarmee u snel mp3-bestanden kunt converteren naar wav-bestanden. Het is wat lastig om ze hier allemaal op te noemen. Een zoekopdracht in bijvoorbeeld Google op Free mp3 to wav converter brengt u een aardig eind op weg.

PowerISO Op de cd-rom van PC-Active # 253 van december staat het programma PowerISO. Bij de informatie daarbij wordt gesproken over ongelimiteerd gebruik van het programma. Echter, op de website van PowerISO [2] en bij het opstarten van het programma staat dat bij de aanschaf de volgende limitatie verdwijnt: de ondersteuning van bestanden groter dan 300 MB en opstartdialoogvensters. Alleen bij een geregistreerd programma heb je alle functionaliteit. ARNO VAN ADRICHEM, DELFT

Bij de productie van de cd-rom van het decembernummer is de informatie die bij het programma PowerISO hoort, helaas niet helemaal compleet ingevuld. Weliswaar heeft de software geen beperkingen in de evaluatieperiode - u kunt hem zo lang gebruiken als u wilt - toch zitten er aan de functionaliteit wel wat restricties, zoals de 300 MB-limiet en de nag screens. Wat we ook niet hadden vermeld, was de prijs van PowerISO; deze is namelijk omgerekend vanaf de dollarprijs zo’n 24 euro.

Switch Sound File Converter

Ultimate Boot CD

Ongelimiteerd? Of toch niet?

8

Inbox.indd 8

Ik probeer de Ultimate Boot CD te maken naar aanleiding van de software op de cd-rom van het decembernummer, maar ik krijg de indruk dat dit alleen kan voor Windows XP. Er wordt namelijk naar de installatiebestanden van dat besturingssysteem gevraagd. Kunt u daar wat over zeggen? ANDRE FERINGA, VLAARDINGEN

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:24 PM

INBOX

Inderdaad, Ultimate Boot CD is in principe alleen bedoeld om een Windows XP opstart-cd met allerlei extra’s te maken. Het is natuurlijk niet per se nodig om daadwerkelijk Windows XP geïnstalleerd te hebben, want het programma om een boot-cd te maken heeft alleen de installatiebestanden van XP nodig. Deze kunt u dus vanaf elke installatie-cd-rom voor Windows XP afhalen en in een aparte map op uw harde schijf plaatsen, ook als u Windows Vista of Windows 7 gebruikt.

SQLite Hoog tijd dat u eens wat aandacht besteedt aan SQLite en wat er allemaal mee kan - en niet kan. Zelf gebruik ik het bij kleinere en grotere projecten, zowel versie 2 als 3 van het product. Zelfs voor lichte online applicaties - waar MySQL misschien toch een beetje overkill is - is SQLite een goed alternatief. Velen gebruiken de Firefox-plugin als browser, maar zelf vind ik de SQLite Expert erg prettig werken. De Proversie heb je alleen nodig als je de query builder wilt gebruiken. Een gratis tip! GERT VAN ASSCHE, E-MAIL

Bedankt voor deze tip! Wellicht zullen we in de loop van 2012 aandacht besteden aan SQLite.

en 64-bits drivers - bijvoorbeeld een 64-bits driver voor uw videokaart, maar een 32-bits driver voor uw geluidskaart - kan ervoor zorgen dat bijvoorbeeld audio en video niet meer synchroon lopen. Creative biedt drivers voor zijn X-Fi Platinumgeluidskaart voor Windows 7, zowel voor de 64bits versie van dat besturingssysteem als de 32-bits versie. Maar helaas wil dat nog niet zeggen dat ook de drivers zelf helemaal 64-bits zijn. Die informatie kunnen wij niet verifiëren, aangezien we zelf niet beschikken over de kaart die u in uw systeem hebt. U kunt ook zelf controleren of u de juiste driver hebt geïnstalleerd. Klik met de rechter muisknop op Deze Computer op het bureaublad en kies voor Beheren. U komt nu in Computerbeheer terecht. In het rijtje aan de rechterzijde kiest u voor Apparaatbeheer. Aan de rechterzijde ziet u nu de geïnstalleerde hardware en om de eigenschappen van het stuurprogramma op te vragen dubbelklikt u op het apparaat. Onder het tabblad Stuurprogramma’s kunt u de gegevens van de geïnstalleerde drivers bekijken door op de knop Details te klikken. U ziet een rijtje met drivers en de locatie waarin deze zijn opgeslagen op de harde schijf. Standaard worden 32-bits drivers in de map C:\ Windows\system32\drivers geplaatst, terwijl de 64bits drivers altijd in de map C:\Windows\SysWow64\ staan. Controleer dus of de Creative-drivers ook in die laatste map staan. Alleen dan weet u zeker of u echte 64-bits drivers hebt geïnstalleerd.

Windows 7 Ik bezit sinds enige tijd Windows 7 64-bits. Wat me opvalt, is dat het geluid niet naar behoren werkt. Soms is de maat niet goed en verder werkt het storend. Ik heb een Creative X-Fi Platinum-geluidskaart. Onder Windows XP werkte deze kaart naar behoren. Bij YouTube kan ik nu de Flash-filmpjes niet laden bij geluid en film om ze in RealPlayer te gebruiken. Ik heb er ook nieuwe drivers op geïnstalleerd, maar dat maakt allemaal niets uit. Ik ben er nu over aan het nadenken om de 32-bits versie van Windows 7 te installeren, maar ik weet niet of dit beter is. Verder dacht ik aan Windows 7 Ultimate met als aanvulling Windows XP. Ik ben over de 76 jaar en heb altijd veel aan computers gedaan, maar nu maken ze het voor sommige onderdelen toch weer moeilijk. Hartelijk dank voor een eventuele suggestie. PIETER GRITZEN, E-MAIL

Het probleem dat audio niet goed werkt onder een 64-bits versie van Windows 7, komt wel eens vaker voor. Dat heeft vaak te maken met de stuurprogramma’s voor uw hardware, en dan met name de geluidskaart. Voor alle hardware onder een 64-bits versie van Windows moet u eigenlijk ook 64bits drivers gebruiken. Een combinatie van 32-bits

Apparaatbeheer onder Windows 7

De gegevens van de drivers bekijken

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Inbox.indd 9

9

12/8/11 3:25 PM

INBOX

G

Het bestand is weg

Blijft u nog steeds problemen houden en is het correct afspelen van audio essentieel, dan raden we u toch aan - en u geeft het zelf ook al aan - om de 32-bits versie van Windows 7 te installeren.

Geen toegang Sinds enige weken heb ik geen toegang meer tot de folders die op mijn externe harde schijf staan. Losse bestanden kan ik nog wel openen, maar de folders niet. Die zien er nu uit als snelkoppelingen. Op mijn computer draait Windows 7 Home Premium 64 bit NL. De harde schijf is een Maxtor met 500 GB opslagruimte, die via een USB-kabel is verbonden met mijn computer. Als ik dubbelklik op een folder, krijg ik de volgende mededeling: Kan het bestand K:\ RECYCLER\686c1039.exe niet vinden. Wat ik hierover op het internet heb gevonden, is dat het om een virus zou gaan. Mijn virusscanner, Norton Internet Security 2012, vindt echter geen virus. Inmiddels heb ik Norton Internet Security 2012, maar ook die vindt niets vreemds. Met de informatie van het internet heb ik de volgende scanners losgelaten op mijn computer: Malware bytes, Hitman Pro, Norton PC Checkup, Combofix en Microsoft Safety Scanner. Een kennis met meer verstand van computers dan ik heeft ook nog CC-Cleaner gedraaid. Geen van deze programma’s leverde informatie over aanwezige virussen of andere problemen. Van mijn externe harde schijf heb ik helaas geen back-up en er staan onder andere al mijn foto’s op. Ik hoop dus op een oplossing zonder verlies van data. Ook wil ik nog melden dat ik een computergebruiker ben met kennis van de programma’s waar ik veel mee werk, maar ik ben absoluut geen computerdeskundige. Hopelijk vinden jullie een oplossing voor dit probleem. WIM HESSE, E-MAIL

Als we de door u opgestuurde schermafdruk bekijken, dan lijkt het erop alsof alle mappen inderdaad alleen snelkoppelingen zijn naar andere locaties. Hetgeen waarschijnlijk ook kan verklaren waarom het openen van een bestand verwijst naar de map K:\Recycler\. Die map is onder Windows 7 namelijk de map voor de prullenbak. U bent waarschijnlijk niet al uw bestanden kwijt, maar hopelijk staan ze nog in de prullenbak op de K:-schijf. U kunt dit controleren door op de externe harde schijf via de Windows Verkenner naar de map K:\Recycler\

10

Inbox.indd 10

te bladeren. Staan alle bestanden er nog? Dan kunt u ze herstellen door alles te selecteren en de bestanden en mappen naar de hoofdmap van uw externe harde schijf te verplaatsen. En wellicht nog even ten overvloede: een bestand compleet verwijderen gaat via de toetscombinatie Shift+Delete en een bestand verplaatsen naar de prullenbak gaat via de Delete-toets. Het laatste heeft u hopelijk van een ramp behoed.

Virtuele computers In het artikel over pfSense 2.0 in PC-Active # 252 van november meldt Pieter-Cornelis Avonts op pagina 44: “Helaas mogen wij geen virtuele computer met daarop Windows verspreiden.” Dat is ook niet nodig, want dat doet Microsoft zelf al. Het bedrijf verspreidt virtual hard drive- ofwel vhd-bestanden [3] voor het testen van websites op verschillende versies van Internet Explorer. Zelf gebruik ik deze virtuele machines voor het testen van nieuwe software. Ze zijn negentig dagen bruikbaar en daarna geeft een Google zoekopdracht: internet explorer vhd snel weer toegang tot een nieuwe machine. Er zijn vhd’s beschikbaar voor XP, Vista en Windows7. WILBERT VAN WEES, E-MAIL

Die gratis vhd’s zijn inderdaad handig, maar het nadeel is dat ze maar negentig dagen zijn te gebruiken. Althans, ze blijven het na die tijd wel doen, maar wijzigingen in de virtuele machines worden niet meer opgeslagen. Microsoft biedt echter ook een permanentere oplossing, namelijk de virtuele Windows XP Mode in Windows 7. Deze virtuele Windows XP-machine is te downloaden via de Microsoft download-site [4] en kan als aparate virtuele computer binnenin Windows 7 fungeren. Let wel: de Windows XP Mode werkt alleen onder de Ultimate-, Professional- en Enterprise-versies van Windows 7.

INFORMATIE [1] [2] [3] [4]

http://forum.pc-active.nl/viewforum.php?f=19 http://www.poweriso.com http://w w w.microsof t.com/download/en/ details.aspx?id=11575 ht tp://w w w.microsof t.com/netherlands/ windows/virtual-pc/download.aspx

h

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:25 PM

PC-Act

of loopt het zo’n vaart niet? Op 4 november trok Europa’s grootste Usenet-provider de stekker eruit. De rechter had geoordeeld dat News-Service Europe illegale content verspreidde. Is Usenet nu geschiedenis? In ieder geval tijd voor een terugblik. tekst : david boelee

V

eel mensen zullen Usenet kennen als een plek waar u betrekkelijk eenvoudig software, muziek en videobestanden kunt downloaden. De laatste jaren won deze toepassing van het netwerk aan populariteit vanwege het

12

Usenet.indd 12

groeiende aanbod van dergelijke bestanden, binaries in Usenet-jargon. Dit gebruik was de stichting Brein [1] een doorn in het oog. Reden voor gerechtelijke procedures tegen News-Service Europe (NSE) [2], tot voor kort de grootste Usenet-provider van Europa.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:27 PM

Usenet

Usenet en internet Hoewel Usenet vandaag de dag onlosmakelijk lijkt verbonden met internet, was het aanvankelijk een op zichzelf staand netwerk dat gebruikmaakte van verschillende communicatiekanalen om de verbinding tussen de afzonderlijke computers tot stand te brengen. Om het ontstaan te schetsen moeten we even terug in de tijd. Eén van de voorlopers van het internet was het Arpanet. Dat werd opgezet in het kader van het Advanced Research Projects Agency (Arpa), een onderzoeksprogramma van het Amerikaanse ministerie van Defensie. Om een snellere uitwisseling van informatie mogelijk te maken werden de instellingen die aan dit project meewerkten, via een netwerk met elkaar verbonden. In eerste instantie ging het hierbij om universiteiten, het Pentagon en een aantal andere instellingen. De plannen voor dit netwerk werden in de zestiger jaren ontwikkeld en uitgevoerd. Vanaf 1970 begon het aantal verbonden instellingen gestaag te groeien. In 1972 waren het er 26 en in 1973 werden de eerste internationale verbindingen gelegd met Engeland en Noorwegen. In 1977 waren er in totaal al honderdelf computers verbonden met het netwerk. Kort na de introductie van Arpanet zagen de eerste mailinglists het licht. Die gingen in de eerste plaats over wetenschappelijke onderwerpen, maar ook frivolere zaken zoals wijn kwamen aan bod. In 1979 inspireerde dit alles twee studenten in de computerwetenschappen, Jim Ellis en Tom Truscott, tot de gedachte dat iets soortgelijks mogelijk moest zijn voor universiteiten die niet waren aangesloten op Arpanet. Ze bespraken dit idee met medestudent Steve Bellovin, die de eerste software schreef voor de ondersteuning van een netwerk dat later bekend zou worden als Usenet [3]. Dit eerste programma was eenvoudig en communiceerde met andere computers via een telefoonlijn en een modem. Twee machines maakten verbinding met elkaar en synchroniseerden hun afzonderlijke databases met elkaar, zodat beide computers altijd over de meest recente bestanden beschikten. De University of North California en Duke University Departments of Computer Science

hadden de eer als allereerste op deze wijze met elkaar te zijn verbonden. De software, die bekendstaat als Netnews versie A, was geschreven voor Unix. Doordat het programma behoorde tot het publieke domein, verspreidde het zich snel en al spoedig sloten steeds meer universiteiten zich aan bij het netwerk. In 1984 zag Netnews versie B het licht, dat efficiënter omging met de almaar groeiende datastromen, in 1989

Het persbericht wekt de indruk dat Usenet staat of valt met illegale downloads gevolgd door versie C. Het netwerk communiceerde via de kanalen die beschikbaar waren: modems, netwerkverbindingen van andere netwerken, Arpanet, het latere internet en bijvoorbeeld BBSsystemen. Een BBS of bulletin board system is een forum waarop gebruikers via een modem kunnen inbellen, om zo berichten en databestanden uit te wisselen. Sommige van deze BBS’en, die in de jaren tachtig en de eerste helft van de jaren negentig erg populair waren, boden hun gebruikers (een selectie aan) nieuwsgroepen aan.

Hoe werkt het? Het netwerk, al snel bekend onder de naam Usenet, werd onderverdeeld in verschillende nieuwsgroepen. Deze waren ondergebracht in verschillende hiërarchieën, vergelijkbaar met de domeinnamen van een URL. Oorspronkelijk waren dat de hiërarchieën die bekendstaan als de Big-8: comp, humanities, misc, news, rec, sci, soc en talk, samen met de alt-

(afbeelding: Wikipedia)

Na meer dan twee jaar juridisch getouwtrek beval de rechter dat NSE illegale content van zijn servers moet weren, op straffe van een dwangsom. Het bedrijf probeerde vervolgens via een kort geding de directe uitvoer van het vonnis stop te zetten, in afwachting van het hoger beroep, maar ook dit bleek vergeefs. Hierop heeft NSE besloten de volledige dienstverlening te staken. Al eerder stuurde het bedrijf een persbericht rond waarin het stelde dat stichting Brein het Usenet ‘de nek omdraait’. Het wekt de indruk dat Usenet staat of valt met illegale downloads, maar achter het netwerk zit oorspronkelijk een heel andere gedachte.

| Achtergrond

De Big-8 plus ‘alt’

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Usenet.indd 13

13

12/8/11 3:27 PM

ACHTERGROND

| USENET

hiërarchie. Het idee was dat de grote acht min of meer waren gereguleerd en binnen de alt-hiërarchie kon iedereen zijn eigen groep beginnen. Inmiddels zijn er honderden tophiërarchieën bijgekomen en vele duizenden subhiërarchieën, over de meest uiteenlopende onderwerpen. Dankzij Usenet konden wetenschappers informatie en bevindingen met elkaar delen en inwoners van verschillende landen konden ongehinderd met elkaar discussiëren over politiek - dat alles zonder centrale aansturing of censuur. Maar het gebrek aan controle leidde ook tot de eerste junkmail. Het allereerste spambericht verscheen op Usenet in 1994 en was afkomstig van een fundamentalistisch christelijke organisatie die het nodig vond het einde der tijden aan te kondigen. In hetzelfde jaar verscheen ook het eerste commerciële spambericht van een Amerikaans

“Anarchie op z’n best” Eén van de kenmerken van Usenet is dat de uitwisseling van informatie vrij en ongestoord kan plaatsvinden. Dat maakte het systeem zo aantrekkelijk voor universiteiten en andere onderzoeksinstellingen. De vrijheid die heerste binnen Usenet, bleek ook grote aantrekkingskracht te hebben op nieuwe aanwas. Zo ontstond een enorm platform waarop mensen binnen afzonderlijke nieuwsgroepen konden praten over de meest uiteenlopende - soms zeer omstreden - onderwerpen. Dankzij het anonieme karakter bleek Usenet in het bijzonder een ‘prachtig’ platform voor mensen met radicale ideeën op politiek of religieus gebied. Ook de meest uiteenlopende seksuele liefhebberijen kregen eigen nieuwsgroepen, van min of meer onschuldige fetishes tot ronduit verwerpelijke zaken als pedofilie. Op Urban Dictionary wordt Usenet als volgt omschreven: “A black hole of spam, kooks, pedophiles, and every other type of weirdo you could ever dream of running into. Anarchy at its finest.” [4]

14

Usenet.indd 14

advocatenkantoor dat adverteerde met een Greencardloterij om zo zijn diensten te kunnen slijten aan potentiële immigranten. Hoewel de term spam binnen Usenet vooral stond voor posts van hetzelfde bericht binnen verschillende groepen of het overspoelen van een groep met berichten met soortgelijke inhoud, bleek Usenet ook van pas te komen voor e-mailspammers. Zij ontwikkelden bots die de nieuwsgroepen afstroopten en de e-mailadressen die ze tegenkwamen, oogstten.

Binaries In de loop der jaren namen de bandbreedte en processorcapaciteit enorm toe. Ook werd er software ontwikkeld die het de- en encoderen van binaire bestanden vereenvoudigde en die het toevoegen van pariteitsgegevens - om het ontbreken van delen van het bestand op te kunnen lossen - mogelijk maakte. Dat alles tezamen leidde er uiteindelijk toe dat er steeds meer bestanden via Usenet werden verspreid, binaries in het jargon. De binaire inhoud van files werd vertaald in leesbare letters en die tekst werd verdeeld over één of meer berichten. Dat resulteerde in een explosie van nieuwsgroepen waarin allerhande erotische en pornografische bestanden werden uitgewisseld. Met deze techniek was het ook mogelijk om willekeurige computerbestanden te verspreiden en dat bleef zeker niet beperkt tot legale software. Door de almaar groeiende bandbreedte die internetgebruikers tot hun beschikking kregen - samen met het verhogen van de capaciteit van de Usenet-servers en verbeterde technieken om mediabestanden te encoderen - was het gaandeweg mogelijk om muziek en complete films uit te wisselen. Het zwaartepunt van het platform verschoof van het uitwisselen van nieuws en discussies naar het delen van bestanden. Op de homepage van NSE beschrijft het bedrijf zijn geschiedenis en zien we hoe het dataverkeer met name de afgelopen zes jaar enorm is gestegen. In 2010 is de omvang van een volledige newsfeed zo’n 6000 terabyte per dag. Dat krijg je zelfs met miljoenen mensen niet bij elkaar gediscussieerd, dus we mogen aannemen dat de stijging vooral op het conto komt van binaries. Tevens blijkt dat het bedrijf sinds 2005 de retentietijd ieder jaar structureel heeft verhoogd en de binaries hierbij expliciet noemt. De retentietijd is de tijd dat berichten op de server blijven staan en dus beschikbaar zijn voor de gebruiker. Wanneer deze langer is, wordt bovendien de kans verkleind dat bestanden incompleet aankomen. Vanwege beperkingen met betrekking tot de omvang van berichten wordt een bestand verdeeld over een groot aantal berichten, die niet altijd op dezelfde tijd aankomen. Hoe langer de berichten op de server blijven staan, des te groter de kans dat uiteindelijk alle stukjes van een bestand beschikbaar zijn. Het lijkt er dan ook sterk op dat de enorme groei van Usenet - en

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:27 PM

USENET

1997

2 GB/dag

2000

150 GB/dag

2002

300 GB/dag

2004

1000 GB/dag

2005

1800 GB/dag

2006

2500 GB/dag

2007

3000 GB/dag

2008

4000 GB/dag

2009

5000 GB/dag

2010

6000 GB/dag

(Bron: www.news-service.com)

De groei van Usenet

NSE als dienstverlenend bedrijf - te danken is aan een sterk toegenomen uitwisseling van binaries tussen Usenet-gebruikers.

Het einde? Terug naar de bewering dat stichting Brein Usenet ‘de nek omdraait’. Wat is hiervan waar? Allereerst is het zonder meer een feit dat de ongecontroleerde eigenschappen nu juist de kracht van het netwerk uitmaken. Hoewel het voornamelijk de negatieve zaken zijn die steeds weer in het nieuws kwamen, zoals kinderporno en illegale software, heeft Usenet vanaf het allereerste begin veel betekend voor de wetenschappelijke wereld en voor contacten en de uitwisseling van informatie tussen mensen onderling. Het platform maakte discussies mogelijk die anders nooit waren gevoerd en individuen hebben belangrijke informatie wereldkundig kunnen maken, zonder dat ze daarbij werden gehinderd door financiële beperkingen, machthebbers of andere belanghebbenden. Het zou doodzonde zijn als deze functie verloren zou gaan. Maar de recente geschiedenis van Usenet en die van Europa’s grote Usenet-provider NSE komt niet zozeer voort uit een toename van gesprekken tussen wetenschappers, activisten en hobbyisten, maar vooral door de uitwisseling van binaries. Daar zullen natuurlijk de nodige vakantiefoto’s en zelfgemaakte muziek tussen hebben gezeten. Maar het ligt voor de hand dat een groot deel van die bestanden bestond uit muziek, films en televisieprogramma’s die werden uitgewisseld door anderen dan de rechthebbenden. Dat op zich hoeft geen reden te zijn voor drastische maatregelen. We hebben bijna allemaal wel eens een mp3’tje gekopieerd. Er is bovendien genoeg reden om de activiteiten van Brein met argusogen gade te slaan. De lobbyorganisatie heeft in het verleden bewezen er ideeën op na te houden die niet zijn te rijmen met de dagelijkse praktijk op internet. Zo probeerde Brein internetproviders verantwoordelijk te stellen voor de doorgifte van illegale content. Daar stak de rechter terecht een stokje voor, omdat providers slechts een doorgeefluik zijn. Maar bij NSE was er meer aan de hand dan af en toe

| ACHTERGROND

een bestandje uitwisselen. Er werd veel geld verdiend met de diensten, die NSE via een systeem van resellers afleverde bij de gebruikers. Die betaalden op hun beurt voor de toegang tot de nieuwsgroepen en kregen daarmee de binaries die op de servers van NSE waren opgeslagen binnen handbereik. NSE verdedigde zich net als de providers met het argument dat het slechts een doorgeefluik zou zijn geweest. Maar door zelf de datacapaciteiten van het netwerk te vergroten en met name de retentietijd te verlengen werd helaas de schijn gewekt dat het bedrijf wel degelijk de uitwisseling van binaries wenste te faciliteren. In dat licht bezien komen de ‘principiële’ uitspraken van NSE weinig authentiek over. Weliswaar steunt het bedrijf de beweging voor digitale burgerrechten Bits of Freedom [5], maar dat doet men pas sinds eind 2010. Het bedrijf lag toen al heel lang onder vuur van Brein, wat op zijn minst de schijn wekt dat het idealisme van NSE hand in hand is gegaan met meer pragmatische motieven. Het is maar de vraag of stichting Brein Usenet de nek heeft omgedraaid. Wellicht zijn de problemen eerder te wijten aan de nadruk die de laatste jaren steeds meer is komen te liggen op het uitwisselen van illegale content. Bovendien moeten we Brein ook niet te veel eer geven. Op het moment van schrijven waren alle nieuwsgroepen via een provider als Xs4all gewoon beschikbaar, ondanks dat NSE uit de lucht is. Het is hooguit wat moeilijker geworden grote databestanden te downloaden via het netwerk. Maar wie de geschiedenis kent, weet: daar was het oorspronkelijk ook helemaal niet voor bedoeld.

INFORMATIE [1] [2] [3] [4] [5]

http://www.anti-piracy.nl/ http://www.news-service.com/ http://www.livinginternet.com/ u/ui_netnews.htm http://www.urbandictionary.com/ define.php?term=Usenet http://www.bof.nl/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Usenet.indd 15

15

12/8/11 3:29 PM

MAKKELIJKER WERKEN MET FIREFOX

HANDIGE FREEWARE TEKST : PIE TER - CORNELIS AVONTS

Er woedt een verbeten browserstrijd. Internet Explorer blijft voorlopig aan de leiding, maar met name Google Chrome komt stevig opzetten, vooral ten koste van Firefox. Toch doet Mozilla er alles aan om zijn browser bij de tijd te houden en blijft Firefox uitblinken door de talloze extensies.

D

e Firefox-versies volgen elkaar in snel tempo op. Firefox 6 was nog geen zes weken oud of opvolger 7 stond eind september al klaar. Onlangs hebben we alweer versie 8 geïnstalleerd. Laten we eerlijk zijn: versie 6 stelde enigszins teleur, maar de opvolgers bevatten gelukkig wel enkele nuttige verbeteringen. Zo is Mozilla er eindelijk in geslaagd het geheugengebruik van de browser stevig terug te dringen en scoort ook Firefox nu honderd procent op de Acid 3-test [1]. Die checkt de ondersteuning van diverse webstandaarden, met name rond DOM, CSS en JavaScript. De Kraken JavaScript Benchmark toont bovendien een merkbare versnelling in vergelijking met versie 6 [2]. Wat betreft HTML5-support is er nog altijd veel ruimte voor ver-

betering - overigens net zoals bij de andere browsers - maar versies 7 en 8 scoren op dit punt [3] in elk geval beter dan Firefox 6. Uiteraard is de ondersteuning voor extensies gebleven, hoewel het nog valt af te wachten in hoeverre oudere add-ons rimpelloos met Firefox 7 of 8 zullen werken; een controle die de browser tot op zekere hoogte zelf uitvoert. Toeval of niet, maar versie 8 heeft de beveiliging juist wat aangescherpt op extensiegebied: standaard worden add-ons van derden uitgeschakeld, tenzij u toestemming geeft. Beheren en toevoegen van de extensies doet u vanuit het menu Extra, Addons of met Ctrl+Shift+A. Of u surft rechtstreeks naar de online add-ongalerie [4]. Hier kunt u trouwens ook terecht voor het niet zo bekende concept van ‘collecties’: add-onverzamelingen die u online kunt bewaren en delen. Misschien voegt u na het lezen van dit artikel wel een aantal add-ons aan uw eigen collectie toe. Het zijn stuk voor stuk tools die het werken met Firefox makkelijker of efficiënter maken. Termen die weliswaar een brede lading dekken, maar ‘veiliger’ hoort daar niet meteen bij. In deze aflevering dus geen extensies als - de overigens voortreffelijke - NoScript of Adblock Plus.

Greasemonkey

Greasemonkey

16

Freeware.indd 16

In de meeste gevallen weet Gecko, de rendering engine van Firefox, de webpagina’s correct weer te geven zoals de designer ze heeft bedoeld. Maar dat is misschien niet altijd wat u zelf wilt en mogelijk had u graag enige modificaties aangebracht. Augmented browsing dus en dat is precies wat u met de extensie Greasemonkey kunt doen: een tool die on the fly

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:31 PM

FREEWARE

webpagina’s aanpast door er JavaScript-code in te injecteren. Dat kan weliswaar met eigen scripts online vindt u heel wat bruikbare feedback - maar ook als niet-programmeur komt u al een heel eind. Er zijn namelijk vele duizenden kant-en-klare scripts gratis [5] voor tal van populaire websites te downloaden. Om snel bruikbare exemplaren te vinden kunt u in de zoekbalk bijvoorbeeld de naam van de site invoeren - YouTube, eBay, Google, Facebook enzovoort - en de resultaten vervolgens op Rating selecteren. Het installeren en (de)activeren van individuele scripts verloopt erg makkelijk. Let wel op dat u verschillende scripts niet tegelijk voor eenzelfde webpagina activeert; dat kan tot conflicten leiden. Verder dient u ook te beseffen dat niet alle scripts even grondig op potentiële veiligheidsproblemen zijn uitgetest. Enige waakzaamheid is dus geboden.

Greasemonkey 0.9.13 Informatie: http://www.greasespot.net/ (deels) ook voor andere browsers, vooral Chrome

Feedly Op de hoogte blijven van alle nieuwsberichten die op verschillende interessante sites verschijnen, kan een tijdrovende klus zijn. Weliswaar bieden RSS-lezers als Google Reader soelaas, maar Feedly doet het nog stukken beter. Deze add-on verzamelt namelijk automatisch feeds, blogs, artikelen en berichtjes van de meest uiteenlopende sites. Zo wordt automatisch informatie voor u opgehaald uit Google Reader, Amazon.com, Twitter en Facebook, maar u kunt zelf ook sites opgeven die voor u nuttige informatie bevatten. De software integreert bovendien met de browser en kan bijvoorbeeld suggesties doen op basis van uw browsergeschiedenis en bookmarks. Al deze informatie presenteert Feedly op een gepersonaliseerde webpagina in de vorm van een nieuwsmagazine; het obligate brokje reclame ontbreekt evenmin. Vanuit deze pagina is alle informatie overigens makkelijk weer met anderen te delen via diverse diensten. Standaard verschijnt het meest recente nieuws bovenaan, maar u kunt de gegevens gerust ook op andere manieren ordenen. Het optimaal opzetten van uw eigen pagina vergt weliswaar enige inspanning - zodra u bij Feedly bent aangemeld, kunt u op de pagina via Preferences allerlei opties instellen - maar het fraaie en slim gefilterde resultaat maakt wat ons betreft veel goed.

Feedly 6.1 Informatie: http://feedly.com/ ook voor Chrome en Safari

| SOFTWARE

Feedly

DownThemAll DownThemAll dicht zichzelf het predicaat ‘downloadbeheerder en -versneller’ toe en niet geheel ten onrechte. Nu heeft Firefox weliswaar een rudimentaire downloadbeheerder ingebouwd, maar deze add-on biedt duidelijk meer. U kunt bijvoorbeeld in één keer alle links of afbeeldingen van een pagina ophalen of zo’n massadownload eerst afbakenen door allerlei criteria in te stellen. Het proces kunt u op elk moment ook onderbreken om achteraf de draad weer op te nemen. Het downloaden zelf - en met name ook de snelheid - laat zich eveneens nauw aansturen. U bepaalt namelijk - desnoods per afzonderlijke server hoeveel simultane verbindingen DownThemAll mag opzetten en wat de eventuele snelheidslimiet moet zijn. Het is zelfs mogelijk de limiet per download in te stellen. Handig is ook de dTaOneClick-optie. Hiermee haalt u alle links en afbeeldingen van de huidige webpagina op, overeenkomstig de filters uit de laatste sessie van DownThemAll. Dat betekent dat downloads in het laatste vermelde doelpad terechtkomen en een bestandsnaam meekrijgen volgens het ingestelde ‘hernoem masker’. Gebruikt u Firefox 8, zorg er dan wel voor dat u de nieuwste versie van DownThemAll installeert om compatibiliteitsproblemen te vermijden.

DownThemAll 2.0.8 Informatie: http://www.downthemall.net/

ReminderFox Er zijn tal van digitale agenda’s, maar voor veel gebruikers blijken die overkill. Of ze missen de discipline telkens die applicatie of service te openen. ReminderFox komt aan beide bezwaren tegemoet. Het is een lichtvoetige en intuïtieve toepassing, die mooi is geïntegreerd in een applicatie die u wellicht dagelijks

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Freeware.indd 17

17

12/8/11 3:32 PM

SOFTWARE

| FREEWARE

te koppelen hoeft u maar een knopje in te drukken en de gewenste dag(en) aan te stippen. Met een muisklik kunt u dan de sites openen die u aan de actuele dag had gekoppeld. Vanuit het configuratiescherm van Morning Coffee is het uiteraard ook mogelijk sites weer te verwijderen. Het eenvoudig verplaatsen van een site naar één of meer andere dagen zit er jammer genoeg (nog) niet in.

Morning Coffee 1.35 Informatie: http://www.shaneliesegang.com/projects/coffee.php ReminderFox

Foxtab opstart: Firefox. U start de add-on via een knop in de statusbalk van de browser. U krijgt dan een kalender te zien waar u via een muisklik een herinnering of een taak (ToDo) kunt toevoegen, eventueel aangevuld met informatie als herhalingsfrequentie, notificatie, categorie, locatie en URL. Via filters - zoektermen of bepaalde periodes - kunt u snel inzoomen op de gewenste herinneringen of taken. Overigens hoeft u de add-on niet echt te openen om dringende berichten en afspraken te zien. Het is voldoende de muis even boven de ReminderFox-knop te houden om een pop-up met deze informatie te zien verschijnen.

ReminderFox 1.9.9.4.3 Informatie: http://www.reminderfox.org/

Morning Coffee Ongetwijfeld raadpleegt u heel regelmatig specifieke sites, zoals die van kranten of tijdschriften, webcomics, wekelijkse columns en blogs. Die stopt u dan wellicht allemaal in één grote korf met startpagina’s. Firefox laadt die bij het opstarten dan automatisch in, elk op een eigen tabblad. Dat is handig, maar het kan efficiënter. Sommige van die sites zullen er namelijk elke dag anders uitzien - krantensites bijvoorbeeld terwijl andere ongetwijfeld minder frequent worden ge-updatet. Morning Coffee zorgt ervoor dat u zelf bepaalt op welke dag welke sites automatisch zijn te zien bij het opstarten van Firefox. Om een site aan bepaalde dagen

U zoekt een efficiënte en tegelijk aantrekkelijke manier om in Firefox met tabbladen om te gaan? Dan kunt u moeilijk om Foxtab heen. Die presenteert de geopende sites onder meer als een 3D-stapel, ongeveer zoals de Flip 3D-functie in Windows Vista of 7. Andere weergaves zijn een draaimolen, een rij, een rooster en een soort videomuur. Via Ctrl+Q opent u Foxtab in de ‘interactieve modus’. Van hieruit is het mogelijk uw favoriete weergave te selecteren. Wanneer u vervolgens Ctrl+Tab indrukt - of de rechtermuisknop houdt ingedrukt terwijl u aan het muiswieltje draait - krijgt u de geopende pagina’s automatisch in die weergave te zien. U kunt de verschillende lay-outs overigens geheel naar eigen smaak inrichten en bijvoorbeeld een andere kleur of omvang dan wel een afwijkend perspectief of aantal weergegeven pagina’s instellen. Ook handig: Foxtab kan met een muisklik automatisch uw meest bezochte sites tonen of de pagina’s die u kort geleden hebt gesloten.

Foxtab 1.4.2 Informatie: http://www.foxtab.com/

Conclusie Mozilla’s browser mag dan op sommige onderdelen iets minder scoren dan de concurrentie, het feit dat de functionaliteit, veiligheid, snelheid en het gebruikscomfort zich op allerlei manieren met talloze add-ons laten uitbreiden of optimaliseren, blijft onovertroffen. Bent u op zoek naar de browser waarmee u de meest persoonlijke webervaring kunt creëren, dan komt u vanzelf uit bij Firefox.

INFORMATIE

Morning Coffee

18

Freeware.indd 18

[1] http://acid3.acidtests.org/ [2] http://krakenbenchmark.mozilla.org/ [3] http://html5test.com/ [4] https://addons.mozilla.org/nl/firefox/ [5] http://userscripts.org/scripts/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:32 PM

Privacy

tekst : henk van de k amer

Charlie-chip We hebben in Nederland weer eens een probleem dat moet worden opgelost met ICT-geweld. Wat is er aan de hand? Tja, kentekenplaten zijn wel erg makkelijk los te maken en worden dus misbruikt bij overvallen of benzinediefstal. Het probleem is dus reëel. De oplossing is volgens mij simpel: las die dingen gewoon vast. Lijm schijnt ook te kunnen, maar ondanks wat men in al die Pattex-reclames laat zien, heb ik andere ervaringen. Wellicht dat we lijm kunnen gebruiken in combinatie met een nummerplaat die in stukken breekt zodra we er wat kracht op zetten. Of kent u die stickers van Windows die op computers worden geplakt? Niet op een normale manier te verwijderen. Kortom, wat nadenken en een paar testjes à la Mythbusters en er is weer een probleem de wereld uit! Helaas blijven zaken niet zo eenvoudig als de politiek zich ermee gaat bemoeien. Daar zitten mensen die waarschijnlijk nooit zelf iets hebben gemaakt of verbouwd. Daardoor krijgt een niet al te complex probleem al snel een nodeloos complexe oplossing. Neem bijvoorbeeld het idee van Tweede-Kamerlid Charlie Aptroot van de VVD: “De fraude kan eenvoudig worden voorkomen door kentekenplaten met een op afstand leesbare chip, die zo op de auto worden bevestigd dat de kentekenplaat onbruikbaar wordt bij verwijdering.” Dus in plaats van die nummerplaat vast te lassen gaan we nu zorgen voor een chip die niet is te verwijderen. Hoe de chip vervolgens wordt gedeactiveerd als de plaat wordt verwijderd, blijft onduidelijk. Die chip moet natuurlijk op redelijke afstanden zijn uit te lezen. Uw ov-chipkaart kan in theorie een halve meter overbruggen, hoewel het in de praktijk vaak een heel stuk minder is. De Charlie-chip wordt al door TNO getest en twintig meter is geen probleem. Het uitleesapparaat kan dus prima aan verkeersborden of lantaarnpalen worden bevestigd. Maar hoe de chip ook aan de auto wordt bevestigd, ik kan daar prima een kooi van Faraday omheen maken.

Zoals bekend is dat een kooivormige constructie van elektrisch geleidend materiaal zoals koper of ijzer die ervoor zorgt dat elektrische velden niet tot binnen de kooi kunnen doordringen. De kosten daarvan zijn hooguit een euro aan geschikt gaas en voor een beetje benzinedief zal dat geen enkel probleem zijn. Een fikse bekeuring omdat de chip niet is uit te lezen? Leuk bedacht, maar een crimineel houdt zich per definitie niet aan de wet en lacht daar waarschijnlijk hartelijk om. Kortom, Charlie komt met een waarschijnlijk niet-goedkope oplossing die ik waarschijnlijk met een fractie van die kosten kan torpederen. De belangrijkste reden om de ov-chipkaart in te voeren was het tegengaan van zwartrijden en op dat punt faalt de techniek hopeloos. Uiteraard snap ik best waarom Charlie die chip wil. Niet voor die paar benzinedieven, maar het feit dat we opeens auto’s kunnen identificeren voor slechts twee in plaats van vijfentwintigduizend euro per locatie. Voor hetzelfde geld kunnen we dus ruim tien keer zoveel controleposten bouwen. Om nog maar te zwijgen over het feit dat als we er meer afnemen, ze uiteindelijk per stuk nog goedkoper zullen worden. Wat we met al die data gaan doen? Ach, dat kunt u vast ook wel zelf bedenken. Of uw idee wordt uitgevoerd, is nu niet van belang; het gaat erom dat de overheid er eerst voor zorgt dat het technisch mogelijk wordt tegen een zo laag mogelijke prijs. In deze moeilijke tijden kunnen ze tenslotte niet de belastingen gaan verhogen voor dit soort onzinnige ideeën. Vervolgens laten ze TNO bewijzen dat het werkt in een andere privacyschendende oplossing van wederom een simpel probleem: spitsmijden. En tot slot zorgt de overheid voor nog een serie problemen - u hebt er zelf een paar bedacht - die op magische wijze allemaal dankzij dezelfde chip zijn op te lossen. Slikt u dat allemaal zonder veel morren, dan gaan ze stiekem verder werken aan het uiteindelijke doel: u wordt van wieg tot graf elke minuut gevolgd, uiteraard voor uw eigen bestwil. Wie eenmaal gewend is aan de chip in de portemonnee, auto, identiteitskaart en nog veel meer, zal uiteindelijk ook wel te overtuigen zijn van de ultieme stap. Welke? U direct na geboorte voorzien van een onderhuidse chip die overal ter wereld is uit te lezen. Big Brother zal slagen. Orwells boek beschrijft tenslotte de natte droom van elke politicus. http://www.rtl.nl/(/actueel/rtlnieuws/binnenland/)/components/actueel/rtlnieuws/2011/11_november/13/binnenland/ vvd-wil-chip-op-kentekenplaat-tegen-fraude.xml

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Privacy.indd 19

19

12/8/11 3:33 PM

DE GOEROE

STEVE JOBS 1959-2011 TEKST : Y VES SUCAE T

De voorman van Apple is heengegaan. Hij werd verheerlijkt en verguisd. PC-Active laat beide zijden van de appel zien. Op de volgende twee pagina’s brengt Yves Sucaet een eerbetoon aan Steve Jobs. Als u de bladzij omslaat, leest u Menno van der Hurks kritische visie.

C

entraal in Steven Paul Jobs’ leven staat Apple, het bedrijf dat hij in 1976 - toen nog onder de naam Apple Computer - stichtte met Steve Wozniak, die hij had leren kennen tijdens een stage bij Hewlett-Packard. Apple is één van de weinige namen die gedurende al die jaren een constante naam in deze industrie is gebleven, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Commodore, Tandy of het Nederlandse Tulip Computers. De Graphical User Interface of GUI is de standaardmanier waarop we vandaag de dag met computers omgaan, maar ooit was het anders. De Apple I, II, en III draaiden in text modus, vergelijkbaar met de commandprompt die u ook vandaag de dag nog in Windows aantreft. Sinds eind jaren zeventig was men bij Apple al aan het werken aan een zogenoemd grafisch schild rond het besturingssysteem, maar het zou toch nog tot 1983 duren eer het bedrijf voor de dag kon komen met een eerste implementatie: de Apple Lisa. Van cruciaal belang hierbij was een bezoek aan het onderzoekslab van Xerox, waar Jobs niet alleen het

20

idee voor een grafische gebruikersomgeving opdeed, maar eveneens de computermuis ontdekte. De Apple Lisa flopte, maar werd in 1984 al snel opgevolgd door de succesvolle Apple Macintosh. Het feit dat Apple twee jaar vóór Microsoft Windows 1.0 met een GUI voor de dag kwam, leidde later tot een bittere strijd tussen de twee titanen. Microsoft vond dat de patenten waarop Apple recht meende te hebben, helemaal niet hadden mogen worden toegekend, want de oorspronkelijke ontwerpen zouden toebehoren aan Xerox. Beide bedrijven hebben in wezen ideeën opgedaan bij dezelfde partij, maar er andere interpretaties aan gegeven. Zoals we verderop beschrijven, liep de strijd uiteindelijk op een sisser af.

Partnership met Microsoft Apple besefte al snel dat het succes van een computer staat of valt met de beschikbaarheid van - bij voorkeur gebruiksvriendelijke - software. Hiervoor was een partner nodig en dat werd het bedrijf van Bill Gates. Eén van de eerste toepassingen was Microsoft Word voor de Apple Macintosh. Mede hierdoor bouwde

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Apple-the dark-bright side.indd 20

12/8/11 3:37 PM

Steve Jobs

Apple eigenlijk mee aan het succes van Microsoft - en uiteindelijk ook Windows. Het is immers mede door het aanbieden van software op andere platforms dat Microsoft in staat was om niet altijd even geslaagde nieuwe producten in succesverhalen om te buigen. Microsoft heeft een hele reeks succesvolle titels uitgebracht voor de computers van Apple en doet dat nog steeds. Zo is Office 2011 de meest gebruikte versie van Office voor de Mac. Tegelijkertijd beconcurreren de bedrijven elkaar op andere fronten, bijvoorbeeld mobiliteit en multimedia. Aan het einde van de vorige eeuw zag het er niet goed uit voor Apple. Jobs was na een meningsverschil al een tijdje vertrokken, het bedrijf verkocht jaar na jaar minder pc’s en het werd ook steeds moeilijker om een Apple-computer te kiezen. Er was immers een veelheid aan productlijnen en de doelgroep was ook niet altijd even duidelijk. In 1996 werd dan maar besloten om Jobs terug aan boord te halen. Hij nam een aantal cruciale beslissingen waarmee het tij al snel werd gekeerd. Zo werd iTunes gelanceerd, een revolutie in de muziekwereld. In 1997 werd zelfs een streep gezet onder alle lopende rechtszaken met Microsoft, op voorwaarde dat deze honderdvijftig miljoen dollar in het bedrijf zou investeren en zou beloven nog voor diverse jaren software te blijven ontwikkelen voor de Applehardware. Er waren nog andere voorbeelden van succesvolle samenwerking. Mede door het overschakelen op Intel-processors kon Windows voortaan ook op de Mac draaien. Er was connectiviteit naar Microsoft Exchange-mailservers - ook via de iPhone - en Internet Explorer werd enige tijd de standaardwebbrowser.

iRevolutie In interviews heeft Jobs wel eens beweerd dat Microsoft over ‘te weinig creatief DNA’ beschikte om succesvol te zijn. Apple heeft momenteel een ‘cooler’ imago dan het meer zakelijk georiënteerde Microsoft. Dat is voor een groot deel te danken aan de lijn van verschillende iProducten, die op de markt werden gebracht tijdens de tweede periode-Jobs. Hiermee slaagde Apple opnieuw waar anderen faalden. Met de iPod lukte het Jobs & Co om de markt voor mp3-spelers te gaan domineren, op een moment dat er eigenlijk al heel wat van die producten op de markt waren. Het apparaat werd compatibel gemaakt met het Windows-besturingssysteem. Ook hier zien we dat Apple Microsoft niet langer als rechtstreekse concurrent beschouwde. Het getuigde ook van gezond verstand: er zijn meer Windowsgebruikers dan Mac-gebruikers en het lanceren van een mp3-speler enkel voor de laatsten zou slecht zijn voor de verkoop. Tijdens zijn iRevolutie slaagde het bedrijf er zelfs in om eerdere flops in successen om te zetten. Zo maakte de razend populaire iPad de in 1993 verguisde Apple Newton goed.

| Achtergrond

In een aantal branches is Apple op dit moment beslist marktleider. De iPod, iPhone en iPad zijn ongekend succesvol. In die mate zelfs dat Microsoft zich behoorlijk heeft moeten aanpassen aan deze nieuwe op Apple geïnspireerde wereld. Het Windows Mobile-besturingssysteem bestaat immers al een hele tijd, maar is niet zo hip. Microsoft bracht de Zune uit, als antwoord op de iPod, maar bleef ook hier in gebreke. Hoewel het product technisch beter is bijvoorbeeld door het gebruik van oled-technologie in plaats van lcd - is het toch nooit gelukt om een aanzienlijk marktaandeel te verwerven, wat dan wel weer is gelukt met de introductie van de Xbox. Een beschrijving van de relatie tussen Apple en Microsoft is niet compleet zonder ook de persoonlijke

Steve Jobs wilde Bill Gates graag nog persoonlijk ontmoeten voor zijn dood relatie tussen Jobs en Gates aan te halen. Natuurlijk zijn er meningsverschillen geweest, maar er was zeker ook onderling respect. Het meest tekenend is nog wel de officiële reactie van Gates op Jobs’ heengaan; het was ‘an insane honor to have known’ Jobs. De twee hebben elkaar afgelopen jaar ook nog persoonlijk ontmoet. Jobs had een lijst gemaakt van personen met wie hij nog wilde praten voor zijn dood, zo lezen we in de biografie van Walter Isaacson.

One last thing Microsoft en Apple hebben altijd naast elkaar bestaan. Hoewel er bittere veldslagen zijn geleverd, is er de laatste jaren toch vooral sprake van vreedzaam samenleven. De softwarereus trekt duidelijk de zakelijke kaart, terwijl Apple misschien voor een meer creatieve en artistieke benadering kiest. De twee hebben ook wel een gemeenschappelijke - en mogelijk gevaarlijker - concurrent: Google. Dat bedrijf gaat de strijd aan met de iPhone door middel van het Android-platform. Voor Microsoft is Google relevant vanwege het meer en meer online brengen van zowel content als applicaties. Dat laatste kan een volbloed OS als Windows minder belangrijk maken. Op 5 oktober 2011 stierf Steve Jobs aan een ademstilstand. Gezien zijn profiel is zijn dood niet onopgemerkt voorbijgegaan, maar belangrijker is het uiteraard om ons zijn leven te herinneren. Het is onduidelijk of Jobs nog grote projecten heeft achtergelaten bij Apple, die zich de komende maanden of jaren nog gaan manifesteren. Zijn erfenis is hoe dan ook meer dan indrukwekkend te noemen. Vaarwel Steve. Het was een waanzinnige eer dit artikel te mogen schrijven.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Apple-the dark-bright side.indd 21

21

12/8/11 3:37 PM

ACHTERGROND

| STEVE JOBS

THE DARK SIDE

STEVE JOBS 1959-2011 TEKST : MENNO VAN DER HURK

Steve Jobs voelde als geen ander aan waar een mens behoefte aan heeft. Zijn ontwerpen hebben de wereld totaal veranderd, maar er is ook een duistere kant aan Jobs en zijn producten, vindt Menno van der Hurk.

A

lle producten van Apple, met uitzondering van de Power Mac, hebben het zogeheten baksteenontwerp. Hiermee bedoelen we niet alleen het design, maar ook het feit dat het apparaat niet kan worden opengemaakt. Bij de iPhone kunt u de batterij niet eens vervangen. De reparatiecentra van Apple hebben voor ieder type apparaat speciale klemmen en gereedschap waarmee ze kunnen worden geopend. Het enige onderdeel in een MacBook dat wel kan worden uitgenomen, is de batterij en die bevat zijn eigen chip en firmware om zichzelf te authenticeren als officieel Apple-product. Pas wanneer dat is gelukt, wordt hij opgeladen. Wanneer een batterij totaal leeg is en niet voldoende stroom heeft om zich te kunnen identificeren als officieel Apple-product, is hij kapot. Dit allemaal om namaakbatterijen tegen te gaan. Op die manier heb ik persoonlijk in één jaar drie batterijen versleten voor mijn MacBook. Aangezien ik deze niet zo vaak gebruik, gaat de batterij telkens automatisch kapot door deze ‘feature’. De ‘oplossing’: in de nieuwste modellen laptops kunt u de batterij,

22

net als bij de iPhone, helemaal niet meer vervangen. Als alle onderdelen van een computer zitten verstopt in een doos die niet open kan, dan heeft u een groot probleem wanneer één van de onderdelen faalt.

Milieumanipulatie Vele malen heeft Steve Jobs in zijn keynotes lijstjes laten zien van milieucriteria waar zijn producten aan zouden voldoen: geen kwik, geen PVC, geen arsenicum. Maar wel erbarmelijke werkomstandigheden in de Chinese Foxconn-fabriek, waar de Apple-producten worden gemaakt. Meldingen van kinderarbeid, een salaris waarvan je niet kunt leven en tot slot wonen en werken op een soort campus zonder enig sociaal leven. Geen wonder dat er zelfmoorden voorkomen. Maar ook de milieuregels worden bij Foxconn aan de laars gelapt. Afvalstoffen worden niet goed verwerkt en hoewel het product uiteindelijk geen giftige stoffen bevat, staan arbeiders in de fabriek wel bloot aan gevaarlijke chemicaliën. Daarnaast maken veel producten van Apple gebruik van een ‘unibody’. Dit is een behuizing die is gemaakt

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Apple-the dark-bright side.indd 22

12/8/11 3:37 PM

Steve Jobs

door een profiel te frezen uit een blok aluminium. Hoewel het verloren aluminium kan worden gerecycled, is deze manier van produceren bijzonder slecht voor het milieu, omdat het enorm veel energie en water kost. Toch staat Greenpeace helemaal achter Apple en gaf de milieuorganisatie groene keurmerken aan het bedrijf; de activisten lijken wel afgekocht. In PC-Active # 252 van november hebt u kunnen lezen over de enorme manipulatie rond CO₂. Apple zit midden in deze groene hype en verdient goed aan de vele nietszeggende keurmerken die het bedrijf heeft ontvangen. Het gaat het bedrijf daarbij ongetwijfeld niet zozeer om de goodwill, maar eerder om de leuke groene belastingvoordelen.

Afluisteren Niet alleen de hardware, ook de software van Apple heeft een duistere kant. Onderzoekers hebben ontdekt dat een iPhone precies bijhoudt waar een gebruiker is geweest, en op welk moment. Dit geschiedt via een onversleutelde database op de telefoon die wordt gekopieerd naar iTunes en vervolgens verstuurd naar Apple. De onderneming claimt dat de data alleen worden gebruikt om bij te houden waar WiFihotspots zich bevinden; het zou alleen maar een bug in de software zijn geweest waardoor er iets te veel persoonlijke gegevens naar Apple zijn verstuurd. Iets wat snel zou worden verholpen. Maar ook wanneer de gebruiker de ‘location based services’ uitzet, worden de gegevens nog steeds verzameld en verstuurd naar Apple. Is dat dan ook weer een bug? Overigens komt Apple er wel voor uit dat er gegevens worden verkocht aan iedereen die er geld voor wil betalen, van appontwikkelaars tot marketingbedrijven. Met de introductie van iOS 5 hoeft een gebruiker zich volgens Apple al helemaal geen zorgen meer te maken, omdat de database op de iPhone nu versleuteld wordt opgeslagen, zodat alleen Apple nog bij de gegevens kan. Maar er is meer. Iedere iPhone bevat een keylogger die alles wat de afgelopen twaalf maanden op het toetsenbord is ingetypt, opslaat op de telefoon. Volgens Apple zou dit noodzakelijk zijn voor een goed functioneren van de spellingschecker...

Handig voor opsporingsdiensten Iedere foto die u op een iPhone maakt, wordt standaard voorzien van een geotag. Hierin worden de gps-locatie en de tijd waarop het plaatje is geschoten, opgeslagen. Als u een foto op internet plaatst, realiseert u zich misschien niet dat iedereen deze gegevens kan uitlezen. Handig voor opsporingsdiensten, maar minder nuttig voor de klant. Om toch een reden te hebben deze informatie bij te houden introduceerde Jobs in zijn keynote van 2009 Faces en Places. Met de eerste optie kan Apples fotoapplicatie iPhoto de geotag-informatie van iedere foto gebruiken om op een wereldkaart te laten zien

| Achtergrond

waar de foto is gemaakt. Op deze manier kan de gebruiker automatisch foto’s die op een bepaalde locatie zijn gemaakt, bij elkaar zetten. De iPhotofeature Faces bevat software voor gezichtsherkenning. Het enige wat de gebruiker hoeft te doen is op een foto aangeven: dit is mijn moeder, en vervolgens analyseert het programma al uw foto’s en worden alle plaatjes waarop uw moeder staat, gegroepeerd. Op die manier weet uw computer voor iedere foto dus niet alleen waar u was en hoe laat, maar ook met wie. Deze informatie kunt u uiteraard met een druk op de knop op internet plaatsen. Frappant is ook dat de overheid sinds een paar jaar de regels voor een pasfoto heeft verscherpt. Die moeten de foto’s beter geschikt maken voor automatische

Privacy in het geding? Volgens Apple was het niet meer dan een bug... gezichtsherkenning. Als u denkt dat justitie dergelijke moderne technologie niet gebruikt, moet u wellicht eens aan een strafadvocaat vragen hoe hij erover denkt.

Miljarden aan aandelen Toen Jobs in 1997 terugkeerde bij Apple, om het bedrijf weer op koers te brengen, kreeg hij 5,4 miljoen aandelen in ruil voor zijn bedrijf NeXT. Terwijl de media Steve Jobs, met zijn symbolische salaris van één dollar per jaar, afschilderden als de grote redder en filantroop van Apple, speelde er iets heel anders. Jobs verdiende veel meer aan Apple dan hij ooit als officieel salaris had kunnen krijgen. In plaats van een salaris ontving hij in 2001, vlak voor de introductie van de eerste iPod, nog eens 7,5 miljoen aandelen Apple, toen gewaardeerd op achttien dollar per aandeel. Daarna is het aandeel Apple tot ongekende hoogten gestegen. Rond de dood van Jobs stond het aandeel op het ongelooflijke bedrag van vierhonderd dollar. Het totale vermogen van de Apple-baas is mede hierdoor doorgegroeid tot in totaal acht miljard dollar.

Een balans Met alle twijfelachtige praktijken als afluister­ mogelijkheden, privacyschendingen en geotag­ ging, maar ook vanwege de grote sommen geld die Steve Jobs heeft verdiend aan Apple, is het idealistische beeld dat de meeste media van de oude hippie en zakenman schetsen zeker niet volledig. Apple had zeker ook een duistere kant. Het zal interessant zijn om te zien hoe over Jobs zal worden geoordeeld wanneer zijn dood langer geleden is.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Apple-the dark-bright side.indd 23

23

12/8/11 3:37 PM

, 3 3 € . v . p i.

LL S BACKUP4A OP CD: GR ATI

, 6 6 €

ZIE PAG. 66

€ 15, 4.6 – T.W.V.

PC-ACTIVE

NDE BMW’S RIJDE ER COMPUT maakt proefrit PC-Active

| DECEMBER 2011

90

253 JAARGANG 23

WINDOWS 8

S TIPS EN TRUC

3.0 58

G BROWSEROORLO

areversnelling Slag om hardw

26 KERSTBOOM REN ONDER DE EXPERIMENTE

| 2011

82 EN MODERNE MUIZ al blijkt handig Gebarenta

WINDOWS 8

D?

22

RA!

73

EKEN AUTEUR ONB

GROTE ROUTERTEST

n met Freenet Anoniem blijve

HELLO WONDERB

van de 2012: het jaar IPv6 waarheid voor

|

Pornofilter is dom

DBUG WACHTWOOR Al dertien jaar

68

N VEILIG 94

e getallen Met versleuteld

62

lang!

PATENTTROLLE

G | BMW CONN

BROWSEROORLO

CLOUD: REKE

N

ar Kleine ontwikkela

44 in gevaar

64

H? HIFI BLUETOOT

de huiskamer Draadloos door

ECTEDDRIVE

EXCE OFFICE 2010

40

L

grafieken Handige draai

ERTJ KLEINE LETT

ES

74

|

MODERNE MUIZE

OK klikken Nooit zomaar

OARD SOLAR KEYB ere dagen?

I 2.0 ckt STAS staatswege geha Van

54

12

78

ETS CHEAPTICKkaar tjes

Ook in donk

kope Meer dan goed

T | STASI 2.0

N | ROUTERTES

DATABASES

Alpha Five 11 Free TreeDBNotes Book Free Efficient Adress

SOFTWARE

Windows 3.60 voor Excel Draaigrafieken

SCHIJFVIRTU

ALISATIE

14 VirtualDrive Pro PowerISO 4.8 4.35 Daemon Tools Alcohol 120%

ARE VIDEOSOFTW Conver ter ke Video

.NL NR. 253 WWW.PC-ACTIVE | DEC. 2011 JAARGANG 23

€ 6,99

Freema 2.4.04 Avidemux 2.5.4 VirtualDub 1.9.11

EN VERDER 7.0.1 Mozilla Firefox

AAL VAN U? EBOOK ALLEM GOOGLE EN FAC WAT WETEN 4.6 Backup4All Lite for CD Ultimate Boot

AM 11/4/11 9:02

Exclusief aanbod!

Cover.indd 1

PCA-EW 254.indd 24

12/8/11 3:39 PM

-

U bent een fanatieke computergebruiker U bent niet bang voor techniek U wilt alle ins en outs weten van hardware en software Dan is PC-Active hét computermagazine voor u!

Profiteer nu van een extra voordelig jaarabonnement op PC-Active. Betaal slechts voor een half jaar en ontvang het tweede half jaar GRATIS. U betaalt slechts € 33,- i.p.v. € 66,-

Ga naar pc-active.nl/abonneren PCA-EW 254.indd 25

12/8/11 3:39 PM

NIEUWE HORIZONTEN TEKST : JEROEN HORLINGS

Paint Shop Pro, een softwarepakket bedoeld voor het organiseren van fotobestanden en het bewerken van digitale foto’s, bestaat al twintig jaar. Onlangs kondigde Corel versie 14 aan. De software zou sneller zijn, uitgebreide HDR-mogelijkheden bieden en bepaalde bewerkingen vereenvoudigen. Tijd voor een test.

A

l sinds jaar en dag is Paint Shop Pro de grootste concurrent van Photoshop. De software, veelal PSP genoemd, was een stuk voordeliger en aanvankelijk ook eenvoudiger in het gebruik. Pas in 2001 anticipeerde Adobe hierop met de introductie van Photoshop Elements, een eenvoudiger en goedkopere versie van zijn professionele Photoshop-pakket. Paint Shop Pro werd oorspronkelijk ontwikkeld door het Amerikaanse bedrijf Jasc, maar werd in 2004 door Corel overgenomen. Sindsdien is de naamstelling een paar keer gewijzigd, van Paint Shop Pro naar Paint Shop Pro Photo (XI en X2) en Paint Shop Photo Pro (X3), waarmee het aspect van de fotobewerking werd benadrukt. Maar sinds versie X4 - veertien - heet het pakket weer als vanouds Paint Shop Pro. Een belangrijke wijziging ten opzichte van de vorige versie is een betere indeling van de verschillende werkruimten. In Paint Shop Photo Pro X3 was de software onderverdeeld in activiteiten. Zo was er Organizer en een aantal vervolgstappen met verschillende bewerkingsstadia. Corel had hierbij een Lightroom-achtige opzet voor ogen, waarbij verschillende bewerkingsstadia in stappen werden doorlopen. Het doel was dat organisatorische zaken,

26

Paint Shop.indd 26

basisbewerkingen en gevorderde bewerkingen overzichtelijk zouden zijn gerubriceerd. Bij nogal wat bestaande en gevorderde gebruikers leidde dit echter tot kritiek. Omdat bepaalde bewerkingsmogelijkheden en gereedschappen niet in iedere stap beschikbaar waren, moest er veel worden gewisseld tussen de verschillende onderdelen. In Paint Shop Pro X4 heeft Corel dit aangepast. De drie verschillende werkruimten - Beheren, Aanpassen en Bewerken - bevatten overlappende functies, zoals het draaien van een foto of het geven van een cijfer, waardoor er beduidend minder hoeft te worden gewisseld. Toch vinden we Adobe Photoshop Elements op dit vlak net wat prettiger.

Sloom Hoewel de snelheid ten opzichte van X3 inderdaad merkbaar is toegenomen, werkt het schakelen van de ene naar de andere werkruimte toch wat sloom. Dat geldt ook voor andere zaken. Ondanks dat Corel vanaf deze versie ook de grafische kaart inzet om het rekenwerk te bespoedigen, nemen de voorbeschouwing én het uitvoeren van verschillende effecten toch behoorlijk veel tijd in beslag. Zo verscheen regelmatig het dialoogvenster Voorbeeld

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:41 PM

Paint shop pro x4

| SOFTWARE

Foto’s samenvoegen

Meer keuze bij RAW-bewerking

bijwerken in beeld wanneer er een instelling werd gewijzigd - en zelfs tijdens het aanpassen van een schuifregelaar. Dat leidde tot enige irritatie. Het automatisch wegwerken van chromatische aberratie (‘paarse uitvloeiingscorrectie’) duurde op ons testsysteem maar liefst 54 seconden. Daarbij was deze bewuste functie in ons geval ook niet erg effectief.

HDR-hype Corel heeft slim ingespeeld op de hype rond high dynamic range imaging of kortweg HDR, waarbij één of een reeks foto’s met verschillende belichtingen worden samengevoegd en het dynamisch bereik - de details in lichte en donkere delen - wordt versterkt. In de X3-versie zaten al wat HDR-mogelijkheden ingebakken, maar de instellingsopties waren erg beperkt. Paint Shop Pro X4 bevat een compleet nieuwe HDR-engine met tientallen keuzes. Naast een zestal voorbeelden kunt u zelf met verschillende waarden spelen, zoals contrast, accenten, middentonen, schaduwen en levendigheid. Daarna volgt nog een fase waarbij het resultaat verder kan worden verfijnd: helderheid, hoge lichten, verzadiging. Ook is het mogelijk om plaatselijke tonemapping uit te voeren, dus slechts een deel van de foto te laten bewerken of juist te sparen. En het is zowel mogelijk om HDR-bewerkingen toe te passen op één foto - bij voorkeur een RAW-bestand als diverse bestanden met verschillende belichtingen samen te voegen. Ook is het resultaat te bewaren als 32-bits HDR-bestand. Vanwege de vele schuifregelaars is het soms wat lastig om tot een goed resultaat te komen, mede doordat een kleine wijziging al een grote impact kan hebben. Toch zullen gevorderde gebruikers hiervan smullen. Paint Shop Pro X4 biedt niet dezelfde mogelijkheden als een bekend HDR-pakket als Photomatix, maar gaat wel duidelijk de goede kant op.

Een andere welkome verbetering is de mogelijkheid om elementen van verschillende foto’s samen te voegen - iets wat overigens al geruime tijd in Photoshop Elements zat. Dat is handig wanneer u een reeks plaatjes hebt geschoten, die individueel niet perfect zijn, maar gezamenlijk wel de juiste elementen bevatten. Denk bijvoorbeeld aan een aantal groepsportretten waarbij op de ene foto iemand z’n ogen dicht heeft en op de andere iemand de verkeerde kant op kijkt. Met rode en groene markeringen kunt u aangeven wat moet vervallen en wat er behouden moet blijven in het eindresultaat. Wie met twee monitoren werkt, kan deze nu ook optimaal gebruiken met Paint Shop Pro, want X4 biedt hiervoor nu ondersteuning. Op het scherm voert u bijvoorbeeld een bewerking uit en op het andere hebt u een overzicht van de fotoreeks. Ook is er nu een ‘invullicht’, waarmee onderbelichte delen in een foto kunnen worden opgelicht zonder dat dit van invloed is op de gehele foto. Op dezelfde manier is het mogelijk om een bepaald onderdeel te verscherpen. Vignettering (donkere hoeken) toevoegen of verwijderen kan nu met speciale vignettools. Ook de opties voor het bewerken van RAW-foto’s zijn verder uitgebreid. En tenslotte kunt u heel simpel miniatuurfoto’s maken met het pakket, waarbij de scherptediepte kunstmatig wordt verkleind. Ook dat is momenteel een rage.

Conclusie Corel zet een goed alternatief neer voor Adobes Photoshop Elements. Dankzij verbeteringen in de workflow, de HDR-mogelijkheden en de nieuwe filters is Paint Shop Pro X4 weer helemaal bij de tijd. Wat betreft mogelijkheden doet het pakket niet onder voor Adobes consumentenpakket. Wel vinden we Photoshop Elements 10 - binnenkort bespreken we deze ook in PC-Active - een stukje prijsgebruiksvriendelijker. Maar de uitstekende ­ prestatieverhouding van Paint Shop Pro maakt erg veel goed.

Prijzen Paint Shop Pro Er zijn twee verschillende versies beschikbaar. De standaardversie heeft een adviesprijs van € 69,99 - wat een stuk voordeliger is dan concurrent Photoshop Elements à 99 euro. Er is ook nog een Ultimate-versie die € 89,99 kost. Deze bevat een bonus pack met extra filters en penselen plus Nik Color Efex Pro 3.0 - met meer dan 250 filters en stijlen - dat vanuit Paint Shop Pro kan worden opgeroepen. Hoewel versie 4.0 al uit is, vertegenwoordigt dit pakket toch een waarde van ruim honderd euro. http://www.corel.com/NL

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Paint Shop.indd 27

27

12/8/11 3:41 PM

Optimale opstart voor Windows!

Boot-analyse tekst : pie ter - cornelis avonts

Is het u ook opgevallen? Windows start na een ‘schone installatie’ vaak veel vlugger op dan wanneer u de pc al enige maanden gebruikt. Om die opstarttijd zo kort mogelijk te houden is een grondige analyse belangrijk. Dat kan met behulp van enkele geavanceerde tools en technieken.

U

it een onderzoek van Forrester Consulting uit 2009 blijkt dat gebruikers de opstarttijd als één van de belangrijkste indicatoren beschouwen voor de algemene prestaties van hun systeem. Het zal dus niemand verbazen dat Microsoft een team van technische experts heeft ingezet specifiek om de boot-prestaties van Windows 7 optimaal te maken en te houden. Dat lijkt makkelijker dan het is, doordat er tijdens het opstartproces heel wat taken worden afgehandeld - overigens niet altijd achtereenvolgens. Zo moeten er bestanden in het geheugen worden ingelezen, apparaten geïdentificeerd en opgestart, systeemservices geïnitialiseerd, de gebruiker aangemeld, het bureaublad opgebouwd

28

en vaak ook allerlei extra toepassingen opgestart. Om dit proces te optimaliseren probeert Microsoft bijvoorbeeld zo weinig mogelijk systeemservices automatisch te laten opstarten, met een minimaal gebruik van systeembronnen, en worden technieken ingezet als boot prefetcher. Zie voor die laatste ook verderop. In de praktijk blijken het echter vaak externe factoren te zijn die voor een tragere opstart zorgen. Denk aan inefficiënte, dikwijls ook verouderde of niet WHQL-gecertificeerde drivers, of aan extra software als een antivirustool of allerlei craplets, die samen met Windows opstarten. Soms ligt de gebruiker zelf aan de basis van mindere prestaties. Hij wordt misleid door een ‘gouden tip’ op het internet en

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Startscenario's.indd 28

12/8/11 3:43 PM

Bootanalyse

voert onnadenkend één of andere systeemingreep uit. Bij een langdurig opstartproces zit er vaak weinig anders op dan dit te ontrafelen om zo de vertragende factoren te identificeren en aan te pakken; met andere woorden: het uitvoeren van updates, het verwijderen van problemen of het aanpassen van instellingen. Daarom belichten we in dit artikel eerst de eigenlijke boot-sequentie van Windows en geven we vervolgens tips, tools en technieken aan voor een doeltreffende analyse.

Gefaseerd boot-proces Het boot-proces waarover wij het in dit artikel hebben, is in feite maar één vorm van wat Microsoft ‘aan/uittransities’ noemt. Er zijn er vier: opstarten, afsluiten (shutdown), slaapstand en sluimerstand. Afhankelijk van welke transitie u wilt analyseren, dient u diagnosetools bij voorkeur met andere parameters uit te voeren en/of op andere onderdelen te letten. Wij beperken ons echter tot het eigenlijke opstartproces, met name ook omdat hier in de praktijk de meeste vertraging kan optreden. Dit proces bevat een viertal hoofdfasen; zie de bovenste tabel op deze pagina. MainPathBoot vereist het meeste werk en laat zich op zijn beurt in vier subfasen opdelen; zie onderste tabel. Met deze basiskennis kunnen we het opstartproces - en de eventuele vertragingen - doelgerichter analyseren. Om uit te vissen in welke mate een service, driver of proces bijdraagt aan de totale opstarttijd, gaat u idealiter stapsgewijs te werk. Daarbij gaat u eerst na hoelang het boot-proces van een ‘schoon’ systeem duurt. Vervolgens voegt u het gewenste onderdeel toe en voert u opnieuw een meting uit. Deze stappen herhaalt u dan voor elk volgend onderdeel. In de praktijk van het troubleshooten is dat niet zo vanzelfsprekend. Wanneer u immers op een bepaald moment vaststelt dat uw pc toch wel erg traag opstart, ziet u een ‘schone installatie’ wellicht niet zitten, maar wilt u wél die onderdelen eruit lichten die voor de opvallendste vertraging zorgen. De tools en technieken uit dit artikel maken dat mogelijk. Hoofdfasen bootproces 1. BIOSInitialization 2. OSLoader 3. MainPathBoot 4. PostBoot

Subfasen MainPathBoot 3a. PreSMSS [session manager sub system] 3b. SMSSinit 3c. WinLogoninit 3d. Explorerinit

| SOFTWARE

Tip! Wilt u graag het boot-proces optimaliseren, maar ziet u op tegen uitgebreid onderzoek, dan kunt u altijd nog aankloppen bij de gratis tool Soluto [1]. Die houdt een geschiedenis bij van uw boot-sessies en doet - mede op basis van feedback van medegebruikers - concrete suggesties om het opstartproces te optimaliseren. Zie ook de Freeware-rubriek in PC-Active # 252 van afgelopen november.

Standaardtools Windows Vista en 7 hebben enkele tools ingebouwd waarmee u meer inzicht krijgt in de prestaties van uw systeem. Een voorbeeld is de Prestatiemeter, die u met het commando perfmon.exe opstart. Deze tool blijkt echter vooral gericht op het meten van realtime prestaties tijdens uw werksessies. Met behulp van zogenoemde gegevensverzamelaarsets kunt u weliswaar ook een geschiedenis van die metingen opvragen, maar u krijgt hiermee nog altijd geen inzicht in het eigenlijke boot-proces. Met de ingebouwde logboeken - op te starten met eventvwr.msc - komt u echter al een heel stuk verder. Als u hier achtereenvolgens Logboeken Toepassingen en Services - Microsoft - Windows - Diagnostics-Performance - Operational opent, krijgt u heel wat nuttige informatie te zien. Te veel wellicht. Daarom kunt via de optie Huidig logboek filteren inzoomen op gebeurtenis-ID’s 100 tot 199 binnen de bron Diagnostics-Performance. Zo krijgt u al snel de nodige feedback over de boot-prestaties. Nog meer informatie verschijnt via een dubbelklik op een item, met name wanneer u dan het tabblad Details opent, waarbij u eventueel de optie Beschrijving aanstipt. De tijden worden standaard in milliseconden uitgedrukt en u herkent hier ongetwijfeld een aantal boot-fases die we in de tabellen hebben beschreven.

Windows Performance Toolkit Om het boot-proces - en overigens ook enkele andere prestatiegerelateerde processen - nauwgezet in kaart te brengen kunt u het best een meer geavanceerde

Belangrijkste activiteiten identificeren & initialiseren van apparaten; uitvoeren power-on self-test (POST); inlezen MBR; opstarten bootmgr.exe opstarten winload.exe + inladen van (systeem- en als BOOT_STARTgemarkeerde) drivers; verdere systeeminitialisatie [zie subfasen hieronder]

Visuele feedback BIOS-scherm; eventuele POST-berichten

Belangrijkste activiteiten kernel initialisatie; opstarten PnP manager (voor initialisatie van BOOT_START drivers: zie ook fase 2) opstarten smss.exe (session manager subsystem) opstarten winlogon.exe voor log-in; opstarten scm.exe (service control manager) voor starten van services opstarten explorer.exe (initialisatie van DWM – desktop window manager – en bureaublad)

Visuele feedback vanaf scherm ‘Windows starten’

tussen BIOS-scherm en scherm ‘Windows starten’

tussen scherm ‘Windows starten’ en verschijnen bureaublad diverse achtergrondactiviteiten (bijkomende services, toepassingen, …) -

net voor aanmeldscherm net voor bureaublad

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Startscenario's.indd 29

29

12/8/11 3:43 PM

SOFTWARE

| Bootanalyse

Een kijkje in de logboeken

tool gebruiken: Windows Performance Toolkit, kortweg WPT. Die wordt onder meer gebruikt door ontwikkelaars binnen Microsoft zelf. Het pakket is eigenlijk een onderdeel van de Windows 7 SDK ofwel Software Development Kit, maar de component laat zich ook afzonderlijk installeren. Eerst downloadt u het bestand via [2], waarmee u dan de rest van het pakket ophaalt. Om te vermijden dat u ook overbodige onderdelen mee-installeert, plaatst u in het venster Installation Options van de setupwizard alleen een vinkje bij Windows Performance Toolkit in de rubriek Common Utilities. Na de installatie vindt u twee nieuwe programma­ groepen: Microsoft Windows Performance Toolkit en Microsoft Windows SDK v7.1. Voor dit artikel zijn wij vooral geïnteresseerd in het commando xbootmgr en in de tool Performance Analyzer (Xperfview). Met xbootmgr kunt u namelijk alles traceren wat er tijdens het boot-proces gebeurt, waarna Performance Analyzer dan op basis van het resulterende ETLbestand zorgt voor een grafische voorstelling. ETL staat voor Event Trace Log en bevat gebeurtenissen die onder meer op processor, schijf-I/O en PnP betrekking hebben. De toolkit bevat overigens nog een andere commandline-tool: Xperf. Die fungeert als parse- en filterhulpmiddel voor ETL-bestanden en kan de traceerdata ook naar XML- of CSV-bestanden omzetten.

Boot-proces traceren Logischerwijs gaan we dus eerst met xbootmgr aan de slag. Hiervoor gaan we naar de opdrachtprompt met een administrator-account. Het commando xbootmgr –help bezorgt u een overzicht van de parameters. Nog meer feedback krijgt u op [3]. In principe

30

Aan de slag met xbootmgr

volstaat het commando xbootmgr –trace boot om de pc automatisch te laten herstarten, waarna het bootproces wordt getraceerd. Naast boot zijn er onder meer nog de trace-opties hibernate, standby en shutdown. Dat levert standaard het bestand boot_BASE+CSWITCH_1. etl op in de map van waaruit u het commando had geïnitieerd. Met het commando cd gaat u vanuit de opdrachtprompt naar een andere map. En met de parameter –resultPath laat u het bestand in een andere map terechtkomen, bijvoorbeeld –resultPath c:\traces. De ingebouwde prefetcher kan echter voor een vertekend beeld zorgen, met name op vers geïnstalleerde systemen. In dat geval kunt u de pc automatisch een zestal keer laten herstarten met: xbootmgr -trace boot -prepsystem Na elke ronde wordt er dan een bestand bootprep_ BASE+CSWITCH_<x>.etl gecreëerd. Blijkt de boot-tijd in het laatste bestand korter dan in het eerste, dan is de prefetcher aan de slag geweest. Op een soortgelijke manier is het ook mogelijk verschillende boot-sessies na elkaar te laten traceren om zo over statistisch relevantere data te beschikken. Dat kan dan weer met de parameter -numRuns x, waarbij x het aantal sessies aangeeft.

Boot-proces analyseren U beschikt nu dus over één of meer ETL-bestanden met traceerdata. De ‘vriendelijkste’ manier om die te interpreteren is via Performance Analyzer, onderdeel van het reeds genoemde WPT. Start de tool op en verwijs via File - Open naar het gewenste ETL-bestand. Na de verwerking merkt u een aantal grafieken op, met op de x-as het geregistreerde tijdsverloop. Klik op de zwarte knop aan de linkerkant of open het menu

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Startscenario's.indd 30

12/8/11 3:43 PM

Bootanalyse

Graphs om aan te geven in welke informatie u bent geïnteresseerd. Om mogelijke vertragingsfactoren in het boot-proces op te sporen moet u in ieder geval de onderdelen CPU Sampling by CPU en CPU Sampling by Process aangevinkt laten. Ook de grafiek Disk Utilization by Process kan nuttig zijn. En wilt u in een oogopslag zien hoeveel tijd elke subfase van de MainPathBoot- en PostBoot-fases in beslag neemt, vink dan Boot Phases aan. U zult hier echter vergeefs zoeken naar de fasen BIOSInitialization en OSLoader, doordat xbootmgr op dat moment nog niet echt in staat is processor of schijf-I/O te traceren. Hoe komt u nu te weten welke processen eventueel voor extra vertraging hebben gezorgd? Dat kan als volgt. Ga na wanneer beide CMU Samplinggrafieken over een wat langere tijd hoge pieken vertonen. Selecteer dat gebied op één van beide grafieken door er met de muis over te slepen. Klik uw selectie vervolgens met de rechtermuisknop aan en kies Summary Table in het contextmenu; desnoods selecteert u in dit menu eerst nog Load Symbols. U krijgt nu een overzicht van alle processen die tijdens de geselecteerde periode actief waren. De kolommen Weight en %Weight - die standaard in dalende volgorde zijn gesorteerd - maken duidelijk welke processen de processor het meest hebben belast. De eerste geeft dat in aantal seconden aan, de tweede procentueel. Het ‘proces’ Idle kunt u alvast negeren, omdat dit juist op weinig activiteit wijst. Op deze manier krijgt u meteen zicht op de meest belastende processen en is het aan u om te oordelen of die ‘flessenhalzen’ wel vereist zijn of anders wellicht aan enige vorm van optimalisatie toe zijn. Even googelen naar de naam van het proces levert vaak waardevolle feedback op. Ook een online database als die op [4] is handig. Met tools als het ingebouwde Msconfig - met name op het tabblad Opstarten - of met het erg informatieve Autoruns [5] kunt u die processen dan eventueel tijdelijk uitschakelen. Definitief verwijderen kan desnoods ook in Autoruns, vanuit het contextmenu van het beoogde proces. U zult ongetwijfeld ook een paar keer het item svchost.exe zien opduiken in de ‘summary table’. Dat is een raamproces dat verschillende andere processen bevat. Om deze afzonderlijke processen te zien klikt u het plusje naast svchosgt.exe aan. Met Performance Analyzer kunt u verder ook het processor- of schijfgebruik van één of meer specifieke processen in de grafiek zien: klik het pijltje naast Processes aan in de grafiek CPU Usage by Process / Disk Utilization by Process en selecteer de gewenste processen.

Boot-proces parsen & filteren Misschien verkiest u wel tekstuele informatie boven grafieken. In dat geval hebt u een goede hulp aan het commando Xperf. Om traceerdata uit een ETL-

| SOFTWARE

Een goede voorbereiding Voor we aan de slag gaan, moet u wel beseffen dat het opstartproces en zijn tijdsduur door allerlei variabelen kunnen worden beïnvloed, waardoor u de verkeerde conclusies zou kunnen trekken. Voor consistentere metingen doet u er daarom goed aan enkele voorbereidingen te treffen. Zo zorgt u er bij voorkeur voor dat u - met een administrator-account - automatisch bij Windows wordt aangemeld. Dat kan met het commando control userpasswords2 in XP of Vista, of met netplwiz in Windows 7. Verwijder verder alle permanente netwerkconnecties met het commando net use * /delete. Eventueel laat u de draadloze adapter ingeschakeld, maar u kunt er beter wel voor zorgen dat die niet met een netwerk is verbonden. Blijf van de pc af zolang de tool niet heeft aangegeven de meting te hebben afgerond. Ook de ingebouwde boot prefetcher van Windows kan een vertekend beeld geven. Deze techniek optimaliseert namelijk het boot-proces op basis van schijftoegangen vastgesteld tijdens eerdere opstartprocessen. Windows tracht dan aan de hand van dit ‘boot time caching plan’ te voorspellen welke data bij een volgende boot wellicht - opnieuw - nodig zullen zijn en leest die al van schijf in voor ze daadwerkelijk nodig zijn. Dat kan dus resulteren in kortere opstarttijden bij opeenvolgende boots. Om deze variabele te minimaliseren doet u er dus goed aan de pc een paar keer te herstarten voordat u met de metingen begint.

bestand om te zetten in - makkelijker te interpreteren - XML-gegevens voert u het volgende commando uit: xperf -i -o <xmlbestand.xml> Daarbij staan –i en –o voor input en output. Let er wel op dat u het uitvoerbestand laat wegschrijven naar een map waarbinnen u over de nodige (schrijf) rechten beschikt. Het handige aan Xperf is dat die

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Startscenario's.indd 31

31

12/8/11 3:44 PM

BOOTANALYSE

| SOFTWARE

Kies de traceerdata die u interesseren

ook als filtertool kan dienstdoen. Bent u bijvoorbeeld vooral geïnteresseerd in statistische informatie over het eigenlijke boot- (en shutdown-)proces, dan volstaat het de parameter –a boot (-a staat voor action) aan het commando toe te voegen. U kunt zelfs nog verder inzoomen door bijvoorbeeld –a boot aan te vullen met bijkomende parameters, waaronder –minCPUToShow x. Daarbij geeft x het minimale percentage processorgebruik aan dat u wilt zien. Voor een overzicht van deze parameters kunt u de helpfunctie inroepen: xperf –help, en zo verder afdalen naar meer specifieke informatie, bijvoorbeeld xperf –help processing of xperf –help boot. U kunt echter ook terecht op [6]. Het resulterende XML-bestand kunt u het best bestuderen met een programma waarmee u de verschillende XML-nodes makkelijk kunt in- en uitklappen, zoals Internet Explorer. Mogelijk moet u dan wel eerst Geblokkeerde inhoud toestaan aanklikken. Wanneer u zo’n XML-bestand opent, merkt u helemaal bovenaan op dat alle tijdsaanduidingen in milliseconden worden aangegeven: Van nagenoeg alle gebeurtenissen wordt de tijd aangegeven via startTime, endTime en lifetime. Die laatste is het verschil tussen de eerste twee. Staan lifetime en endTime ingesteld op -1, dan houdt dat in dat de gebeurtenis nog bezig was op het moment dat de tracering werd afgerond. In de -node merkt u vijf hoofdingangen op:

door de service control manager werden opgestart; • : allerlei data, inclusief timings, over apparaten en drivers, afkomstig van de PnP manager; • : eventuele data gerelateerd aan scripts van het groepsbeleid. Wanneer u deze gegevens onderzoekt en eventueel vergelijkt met traceerdata genomen op andere tijdstippen, komt vaak relevante informatie naar boven. Windows Performance Toolkit is een uitstekend hulpmiddel om grondig inzicht te krijgen in het boot-proces van Windows. De visualisaties van de Performance Analyzer maken de interpretatie van de gegevens weliswaar overzichtelijker en makkelijker,

Windows Performance Toolkit is met name geschikt voor gevorderde gebruikers maar het mag duidelijk zijn dat deze toolkit vooral toch tot zijn recht komt in de handen van gevorderde gebruikers, of minstens gebruikers die bereid zijn de nodige tijd in de analyses te stoppen.

INFORMATIE • <processSummary>: een samenvattend overzicht van de processen die actief waren tijdens het eigenlijke boot-proces; • : gaat in meer detail in op de timings van de verschillende onderdelen van het boot-proces; wanneer u hier de ingangen opent, merkt u de verschillende fasen van het boot-proces op; • <services>: een overzicht van de diverse services die

[1] [2] [3] [4] [5] [6]

http://www.soluto.com/ http://tinyurl.com/sdkwin7-dnf4 http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ ff191001(v=vs.85).aspx www.processlibrary.com/directory http://technet.microsoft.com/en-us/sysinternals/ bb963902 http://msdn.microsoft.com/en-us/library/ ff191081(v=vs.85).aspx

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Startscenario's.indd 33

33

12/8/11 3:44 PM

VIND DE ONTWIKKELAARSGRAPPEN!

EASTER EGGS TEKST : DIANE R AMAKERS

Bij PC-Active houden we van een grapje op zijn tijd. En ontwikkelaars van software zijn hier ook niet vies van - of hun werkgevers het nu leuk vinden of niet. De mooiste easter eggs op een rijtje.

S

telt u zich voor dat u druk bezig bent met het tikken van een tekst. U drukt per ongeluk een aantal toetsen in en ineens klinkt er een koe uit uw computer. Ongetwijfeld zult u even raar staan te kijken. Uw programma gedraagt zich wel heel erg vreemd. Maar zo gek is dit verschijnsel niet. Veel programma’s bevatten namelijk verborgen grappen van de makers. Ze staan bekend als easter eggs, Engels voor paaseieren. Het voorbeeld van de koe zijn we nog niet tegengekomen. Maar dat het nooit ergens zal opduiken, kunnen we niet garanderen. Misschien

Vals spelen met Freecell Ook het spelletje Freecell - tenminste de versie die bij Windows XP is meegeleverd - bevat een grap. Helaas werkt het niet meer in Windows 7. Als u een spel hebt open staan en tegelijkertijd Ctrl Shift en F10 indrukt, krijgt u een window met drie keuzen. Kies Retry en klik op een willekeurige kaart. Op die manier kunt u heel makkelijk ‘winnen’.

34

Easter eggs.indd 34

hebben we een programmeur wel op een idee gebracht…

Paaseicomplotten Easter eggs zitten diep verborgen in een programma. Omdat het grappen betreft, worden ze niet beschreven in de handleiding. Dat is ook wel logisch; leidinggevenden zullen de grap niet altijd kunnen waarderen. Of verkeerd gevallen grappen ontwikkelaars wel eens de baan hebben gekost, hebben we niet kunnen achterhalen. Evenmin trouwens of leidinggevenden ooit hebben deelgenomen aan paaseicomplotten; wellicht dat een aardige grap die bekend raakt, de vraag naar het betreffende softwarepakket doet toenemen. Easter eggs kunnen zeer complex zijn. Vooral bij Microsoft kwamen we deze categorie in het verleden nogal eens tegen. In eerdere versies van Office zaten enkele spectaculaire voorbeelden. Wat te denken van een vliegsimulator in Excel 97? Of een flipperkast in Word? Inmiddels is de flightsim uit Excel verdwenen.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:47 PM

Easter eggs

Evenmin zit er nog een flipperkast in Word verstopt. Tenminste, ze zijn niet meer aangetroffen. Maar zoals gezegd, easter eggs zitten goed verborgen en er zijn zeer specifieke handelingen nodig om ze te activeren.

Droste-effect Officieel stopt Microsoft geen easter eggs meer in zijn pakketten, onder het mom van Trustworthy Computing. Met andere woorden, een product moet doen wat ervan verwacht wordt. Ontwerpfouten in het pakket dienen te worden vermeden en zo nodig verwijderd. Alles voor de veiligheid. Toch blijken er nog steeds paaseieren te zitten in de huidige Microsoft-producten, al hoeven we geen vliegsimulatoren en flipperkasten meer te verwachten. We laten er nu enkele zien, die in ieder geval werken in Word 2007. Het beschrijven van de stappen is extra spannend, doordat we dit artikel ook in Word schrijven en er een soort Droste-effect optreedt. Probeert u bijvoorbeeld eens het volgende. Open Word. Typ in een nieuw document =rand(200,99) en geef Enter. Wacht even en het easter egg laat zich zien: ineens hebt u in geen tijd honderden pagina’s tekst geproduceerd. Ditzelfde effect heeft ertoe geleid dat we dit artikel verschillende malen moesten overdoen. Als u hetzelfde doet met =rand.old(), wordt een tekst geactiveerd die eerder in word 97 zat: The quick brown fox jumps over the lazy dog. En die zin nog een aantal keer. Meer van dit soort grappen ziet u op de sites [1] en [2]. Het is opvallend dat de nieuwere versies van Office niet meer zo spectaculair zijn vertegenwoordigd. Bovendien is het eitje in Windows 7 ook niet echt grappig. U moet dan een nieuwe map aanmaken op

| Achtergrond

Verborgen verjaardag in Illustrator Ook bij Adobe zijn er grappenmakers onder de programmeurs. In Illustrator heeft de bewuste developer zijn of haar geboortedatum verstopt. Deze komt als volgt tevoorschijn: 1. Open Illustrator. 2. Als het penselenmenu niet open is, open dit dan. 3. Maak een nieuwe penseel aan. 4. Kies voor het Kalligrafisch penseel. 5. Zet de hoek op 5°. 6. Zet de ronding op 26%. 7. En de diameter op 56 pt. 8. En zie, er staan verjaardagstaarten!

de desktop. Noem deze GodMode.{ED7BA470-8E54465E-825C-99712043E01C} en het icoon krijgt nu een verrassende look. Het is bovendien een snelkoppeling geworden naar een heel scala aan handige functies.

Zelf op jacht? Om easter eggs te vinden is een heleboel geluk nodig. Het zal niet snel gebeuren dat u per ongeluk een flight simulator in Excel 97 activeert. De kans om driemaal de hoofdprijs in een loterij te winnen is veel groter.

Een vriendelijke robot in Firefox

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Easter eggs.indd 35

35

12/8/11 3:48 PM

ACHTERGROND

| EASTER EGGS

Paashaas In Photoshop 12 zit een easter egg dat enigszins met Pasen in verband kan worden gebracht: een soort paashaas. Deze komt als volgt tevoorschijn: 1. Open Photoshop. 2. Druk tegelijkertijd Ctrl+Alt in. 3. Terwijl u deze knoppen ingedrukt houdt, gaat u naar Help - Over Photoshop. 4. En u ziet de paashaas. Afhankelijk van de versie van Photoshop kan de afbeelding verschillen.

Waar kunt u op letten als u op zoek bent? Abouten credits-schermen zijn vaak goede kandidaten voor een grap. U zou kunnen proberen deze te activeren terwijl u de Ctrl Alt- of Shift-toets vasthoudt. Combinaties van deze toetsen zijn ook mogelijk. Er is ook een andere manier om het toeval een handje te helpen. Omdat de geintjes zo diep verborgen zitten en programmeurs het vast wel kunnen waarderen wanneer hun ei wordt gevonden, zijn er op internet de nodige hints te vinden. Googelen op easter egg + kan dus al een aardige stap op weg zijn. Natuurlijk moet u dan wel beschikken over de juiste versies van de programma’s, bijvoorbeeld de Engelstalige editie.

Browsers doen gek Zelf heeft Google ook paaseieren bevat, bijvoorbeeld een gootsteen volledig gevuld met ASCII-karakters en stromend water [3]. Jammer genoeg waren deze tijdens de research voor dit artikel niet meer te reproduceren, aangezien de zoekmachine zijn interface enigszins heeft aangepast. Maar op YouTube zijn er nog leuke voorbeelden te vinden. Let wel op: ook uw browser zelf kan grappen bevatten. Zo zijn er in Firefox alvast twee leuke

36

Easter eggs.indd 36

verrassingen. Wanneer u dit programma opstart en in de adresbalk about:robots intikt, krijgt u een ‘buitenaardse’ boodschap van een vriendelijke robot; zie ook de illustratie op de vorige pagina. En wanneer u about:mozilla in de adresbalk typt, verschijnt er een tekst uit het fictieve Boek van Mozilla. Het doet enigszins denken aan de apocalyptische passages uit het Nieuwe Testament, maar zou evengoed ontsproten kunnen zijn aan het brein van de Monty Python-groep, waarbij het Beest verwijst naar Netscape 1.1. Zoals uit deze bloemlezing blijkt, kunnen easter eggs vele vormen aannemen. Misschien dat u ze na het lezen van dit artikel eerder zult herkennen. Maar net zoals met gewone paaseieren geldt dat er niet één specifieke manier is om ze te pakken te krijgen; u hoeft ze alleen maar te vinden.

INFORMATIE [1] [2] [3]

http://www.eeggs.com/ http://www.eggheaven.com/ http://www-archive.mozilla.org/docs/ web-developer/samples/kitchensink.xml

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:48 PM

Het Lab tekst : henk van de k amer henk @ he tl ab . tk

Vertrouwen wordt een steeds belangrijker item bij computers. Is dit programma wel veilig? Is deze website wel van de bank? Is deze e-mail wel betrouwbaar of is hij vervalst? Deze maand laat ik zien dat vertrouwen en geld in ieder geval niet samengaan.

Vertrouwen is goed… Regelmatig word ik uitgelachen als ik weer eens moeilijk doe. Helaas voor u krijg ik uiteindelijk vaak toch gelijk. Zo zal het u niet zijn ontgaan dat DigiNotar voor de nodige ophef heeft gezorgd. En alhoewel de exacte details waarschijnlijk nooit boven water zullen komen, is het voor iedereen duidelijk dat er maar wat is aangeklooid. De oorzaak? Bedrijven willen nu eenmaal geld verdienen en dan worden er vanzelf keuzes gemaakt die achteraf niet slim zijn. Zo is beveiliging lastig en daardoor duur. Dus als geld verdienen op de eerste plaats staat, zal beveiliging automatisch het ondergeschoven kindje zijn. De reden dat ik al op 6 augustus 2007 [1] - dus ruim vier jaar voor de DigiNotar-hack - aangaf dat geld en vertrouwen niets met elkaar te maken hebben.

Identiteitsmisbruik Mijn eerste aanraking met certificaten was op de HCC-dagen eind 2004 [2]. Echt belangrijk vond ik het allemaal niet totdat mijn identiteit midden 2007 werd misbruikt. Iemand vond het toen nodig op mijn kosten spullen bij H&M te bestellen [3]. Gelukkig was het misbruik vrij makkelijk te bewijzen en bleek mijn papieren handtekening voldoende om de zaak af te ronden. Desondanks besloot ik dat het in de toekomst misschien wel eens lastiger kon worden en ik dus meer vormen van beveiliging tegen misbruik wilde. Of preciezer uitgedrukt: meer mogelijkheden om te bewijzen dat ik het niet was. Omdat e-mail voor mij een belangrijk communicatiemiddel is, lag het voor de hand deze in ieder geval mee te nemen. Voor e-mail bestaan twee mogelijkheden om een digitale handtekening toe te voegen: Pretty Good Privacy oftewel PGP [4] en Secure/Multipurpose Internet Mail Extensions oftewel S/MIME [5]. Het ligt voor de hand

om met de laatste te beginnen, omdat die het meest op e-mail is gericht, en dat deed ik dan ook. Omdat ik al van CAcert had gehoord, was dat mijn keuze voor een certificaatautoriteit, de instantie die digitale certificaten verleent aan andere partijen. Mocht u straks enthousiast worden, dan is het handig om te weten dat ik deze partij tegenwoordig niet zou aanraden. Waarom? Daarvoor moet ik u eerst uitleggen hoe S/MIME werkt, waarna u ook snapt waarom dit systeem zo goed als dood is.

Een sleutelpaar maken Een digitale handtekening begint met het maken van een sleutelpaar. Dat geldt voor zowel PGP als S/ MIME. Zo’n sleutelpaar bevat twee delen: publiek en geheim. Het eerste deel kan ik gewoon publiceren [6] of via een e-mail aan u geven. Het geheime deel mag alleen bekend zijn bij de persoon die het publieke deel publiceert. Mocht iemand anders het te pakken krijgen, dan is mijn identiteit daarmee effectief te misbruiken! Beide sleutels worden door middel van een wiskundige truc aan elkaar gekoppeld. U kunt bijvoorbeeld met mijn publieke sleutel een stuk tekst versleutelen, waarna niemand - behalve wie het bijbehorende geheime deel heeft - kan lezen wat u hebt geschreven. Dus als u via mijn website de meest recente sleutel - op de oudere kom ik zo terug - in uw mailprogramma importeert, kunt u mij dingen vertellen die u liever niet met de hele wereld deelt. Andersom werkt het ook. Ik kan een stuk tekst versleutelen met het alleen bij mij bekende geheime deel, waarna iedereen de tekst kan ontcijferen met het publieke stuk. Wat daar het nut van is? Heel simpel, net voordat ik een mail verstuur, kan ik een controlesom berekenen en die versleutelen. Mocht iemand het mailtje onderweg aanpassen, dan zal deze

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Het Lab.indd 37

37

12/8/11 4:12 PM

Algemeen

| HET LAB

som veranderen. Doordat zo’n boosdoener echter mijn geheime sleutel niet heeft, kan het door mij versleutelde deel niet worden aangepast. Zo kunt u controleren of ik de mail heb geschreven en of deze niet is aangepast. Die versleutelde controlesom noemen we nu een digitale handtekening. Een papieren handtekening of waszegel is met wat moeite nog te vervalsen, maar dat is bij een digitale handtekening onmogelijk, tenzij mijn geheime sleutel is gestolen. O ja, we moeten natuurlijk wel zeker weten dat het zeer lastig is om zodanig tekstwijzigingen aan te brengen dat de controlesom weer dezelfde uitkomst krijgt. Om die reden wordt MD5 in ieder geval ontraden.

Is het echt Henk? Door de bijzondere eigenschappen van het sleutelpaar is in ieder geval te bewijzen dat beide bij elkaar horen.

Iemand moet mijn ­identiteit kunnen controleren zonder tussenkomst­ van een rechter Kan ik aan bijvoorbeeld een rechter duidelijk maken dat ik de geheime sleutel heb, dan moet hij of zij aannemen dat ik in ieder geval de mailtjes heb geschreven. Dat kan ik bewijzen door de geheime sleutel prijs te geven, maar dat is nergens voor nodig. Op een zitting kan de rechter mij namelijk ook een stuk tekst geven die ik ter plekke versleutel. Via de publieke sleutel, waarmee ook

38

Het Lab.indd 38

de mailtjes zijn te controleren, kan de tekst vervolgens weer leesbaar worden gemaakt. Ik kan dus aantonen dat ik de bijbehorende geheime sleutel heb zonder deze te openbaren. Dat ik Henk van de Kamer ben zal de rechter vervolgens controleren via mijn paspoort of door het oproepen van getuigen. Persoonlijk vind ik dit eigenlijk al goed genoeg. Maar soms kan het ook handig zijn als iemand mijn identiteit kan controleren zonder tussenkomst van een rechter. En dan komen bedrijven als DigiNotar om de hoek kijken. Die onderneming is ooit opgericht door notarissen en die zijn over het algemeen te vertrouwen. Als ik naar een notaris stap, daar mijn paspoort laat zien en bewijs dat ik de geheime sleutel heb, zijn we even ver als we bij de rechter waren. Een notaris kan echter een papier maken met daarop mijn publieke sleutel en deze vervolgens ondertekenen. Omdat we de notaris ook al vertrouwen bij het zorgvuldig afhandelen van de overdracht van een woning of soortgelijke zaken, was het idee achter DigiNotar helemaal zo dom nog niet.

ICT Het grootste probleem met een papiertje is dat we hier elektronisch weinig aan hebben. De notarissen werden dus gedwongen om een computersysteem te ontwerpen waarmee een elektronische versie van het fysieke document was te maken. Op dat punt ging het mis, want de meeste notarissen hebben weinig verstand van computers. Ik zeg overigens niet dat dit slecht is; zij zijn goed in andere dingen! Er moesten dus deskundigen worden ingehuurd en tot de schrik van de notarissen vroegen die gasten minstens net zoveel per uur als zij rekenen. Vervolgens moest het systeem ook nog eens worden onderhouden en u ziet dat de inkomsten van die elektronische papiertjes niet bij de notaris terechtkomen, maar bij de deskundigen. En dat hoeven helemaal geen mensen te zijn die we meteen maar moeten vertrouwen. Het is dan ook niet zo gek dat de notarissen het hele handeltje verkochten, want zij verdienen veel meer aan echt papierwerk. U begrijpt dat er bij het elektronische certificaat want zo heet het digitale papiertje waarop staat dat partij zus en zo uw elektronische handtekening heeft gecontroleerd - meer komt kijken dan bij bijvoorbeeld een paspoort. Het aanmaken is niet moeilijk, maar wel de hele beveiliging er omheen. Want als die niet goed is, zijn de certificaten gewoon waardeloos. Het grootste probleem is nog niet eens een rotte appel als DigiNotar, want - zoals we hebben gezien - is zo’n kleine speler heel snel failliet. Veel ernstiger is het feit dat we wereldwijd ruim zeshonderd van dit soort bedrijfjes hebben. En elk daarvan kan in theorie een certificaat uitgeven dat mijn digitale handtekening bevestigt. Nu is daar niet zoveel geld mee te verdienen, maar met een vals certificaat van, zeg, de Postbank wel. Want de meeste van die zeshonderd totaal onbekende bedrijven worden door u automatisch vertrouwd. Deze zijn namelijk ingebakken in uw browser of andere

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:13 PM

HET LAB

applicaties die certificaten gebruiken. Tot slot werd de afgelopen maanden bij diverse certificaatautoriteiten duidelijk dat de beveiliging niet zo simpel is. Weliswaar waren deze organisaties eerlijker bij het naar buiten brengen van de problemen dan DigiNotar, maar ook was duidelijk dat bijvoorbeeld een Comodo gewoonweg veel te groot is om in geval van nood botweg alle vertrouwen in op te zeggen. Want dan had ruim een kwart van het internet niet meer gefunctioneerd.

Iraanse inbreker Net zoals sommige notarissen in zee gaan met dubieuze klanten, zo zullen er ook certificaatautoriteiten zijn die het niet zo nauw nemen. Maar laten we eens aannemen dat de meeste niet omkoopbaar zijn. Zoals we bij DigiNotar hebben gezien, is er dan nog steeds een gevaar als de beveiliging niet op orde is. In dit geval kon een Iraanse inbreker certificaten maken op naam van Google of Microsoft die automatisch werden vertrouwd; DigiNotar stond immers goed aangeschreven. Waarmee de Iraanse overheid haar burgers makkelijk en zonder fysiek inbreken kon afluisteren via een man-in-the-middle-aanval. Een bezoeker ging dus niet naar Gmail, maar naar een goede vervalsing. Deze gaf het DigiNotar-certificaat dat bij de website hoorde en geen haan die ernaar kraaide. Alles wat zo’n burger deed, kon nu worden ingezien en op de achtergrond weer worden doorgestuurd naar de echte website. De enige manier waarop u deze fraude kon achterhalen, was door te kijken in het certificaat. Daar stond namelijk de handtekening van DigiNotar en het is niet waarschijnlijk dat dit kleine Nederlandse bedrijfje zaken deed met Google. Maar u begrijpt dat u een behoorlijke expert had moeten zijn om deze vervalsing te ontdekken. Het mag bekend zijn dat ik weinig vertrouwen heb in de Nederlandse overheid. Vorige maand vertelde ik u over de Duitse staatstrojan en ook daar waren vervalste certificaten van belang. In dat geval moest de politie van de Duitse deelstaat Beieren inbreken op de computer van een verdachte, want dat is de makkelijkste manier om het vertrouwen van wildvreemde certificaten toe te voegen. De Nederlandse politie heeft het echter makkelijker. Onze overheid is namelijk certificaatautoriteit en wordt standaard vertrouwd door bijvoorbeeld Chrome, Firefox en Internet Explorer. Den Haag kan dus zelf een vervalst certificaat ondertekenen, dat u vervolgens in de maag wordt gesplitst. Dat is de reden dat ik al een paar jaar geen enkele certificaatautoriteit meer vertrouw [7]. Mocht de overheid mij willen afluisteren, dan moet zij dus alsnog inbreken. Helaas moet ik handmatig alle certificaten controleren, wat bij de meeste mensen dus zonder hun medeweten gebeurt. Ik merkte eerder al op CAcert niet aan te raden. Een aantal mensen heeft deze autoriteit namelijk aangeboden om gratis de hele infrastructuur te

| ALgeMeen

controleren om zo een rapport te maken waarin staat dat CAcert zorgvuldig te werk gaat. Dat aanbod heeft de organisatie nooit aangenomen en om die reden twijfel ik in ieder geval of alles wel in orde is. Daarom ben ik een paar jaar terug naar StartSSL overgestapt. Ook deze autoriteit werd in eerste instantie niet automatisch vertrouwd, maar ondertussen heeft een aantal partijen de boel gecontroleerd en aangegeven dat alles zorgvuldig wordt verwerkt. Zo werd ik in eerste instantie geweigerd, omdat ik geen telefoon had en deze wel verplicht moest invullen. Maar na een controle via mijn ouders is dit opgelost. Het certificaat dat ik nu heb, is gratis. Want eigenlijk alleen het e-mailadres is gecontroleerd door daarheen een speciale code te sturen, die ik vervolgens weer op de website van de autoriteit moest invullen. Maar dat is wat mij betreft ook afdoende, want die controle kan ik bij de rechter uitleggen. Mijn sleutel en e-mailadres zijn aan elkaar gekoppeld en daarmee sta ik een stuk sterker als iemand weer eens de boel wil oplichten. Dat brengt mij tenslotte op het nut van een lijst met alle oude certificaten. Het kan best zijn dat een probleem later aan het licht komt en via deze lijst moet duidelijk zijn welk certificaat de juiste was. Ze worden namelijk standaard elk jaar vernieuwd.

Tot slot Het hele automatische vertrouwen is weliswaar makkelijk voor de meeste mensen, maar zorgt er ook voor dat het systeem wat mij betreft onbetrouwbaar is. Tenslotte gaat het om veel geld en we weten allemaal dat dat sowieso corrumpeert. Het alternatief is: geen automatisch vertrouwen, het systeem zoals dat in PGP wordt gebruikt. Alleen is dat voor de meeste mensen veel te complex. DigiNotar heeft duidelijk gemaakt dat vertrouwen helemaal zo makkelijk nog niet is. Er zijn ideeën voor een beter alternatief, maar dat zal de komende jaren moeten worden uitgewerkt. Tot die tijd moeten we gewoon wantrouwend zijn als het gaat om ons geld of ons leven...

informatie Oude afleveringen zijn ook na te lezen op de officiële Het Labwebsite. De URL is http://www.hetlab.tk/afleveringen/hetlab-jjjjmm waarin jjjj natuurlijk het jaar en mm de maand met voorloopnul is. Het januarinummer is 01. [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]

http://www.hetlab.tk/obelix/geen-vertrouwen Henk van de Kamer, ‘Het Lab’, in: PC-Active # 178, februari 2005, p. 86-88 http://www.hetlab.tk/algemeen/identiteitsdiefstal http://en.wikipedia.org/wiki/Pretty_Good_Privacy http://en.wikipedia.org/wiki/S/MIME http://www.vandekamer.com/downloads/ vandekamer_cert.pem.txt http://www.hetlab.tk/obelix/geen-vertrouwen

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Het Lab.indd 39

39

12/8/11 4:13 PM

VBA is dood, lang leve VSTO

Visual Studio Tools for Office tekst : y ves sucae t

De eerste versie van het .Net Framework bestaat inmiddels tien jaar, maar Office-ontwikkelaars zitten nog steeds met het verouderde VBA te werken. Tijd om hier iets aan te doen. Een eerste stap naar .Net-integratie in Office wordt gezet met de Visual Studio Tools for Office.

M

icrosoft biedt met Visual Basic for Applications - VBA - een lichtgewichtversie van Visual Basic waarmee een brede waaier van gebruikers en ontwikkelaars op een snelle en relatief eenvoudige manier taken in toepassingen kan automatiseren. VBA is het best bekend als macrotaal in Microsoft Office, maar is ook als concept geadopteerd door een aantal an-

dere bekende namen zoals Autodesks AutoCAD en WordPerfect. Ook gespecialiseerde softwarefabrikanten maken er gebruik van, zoals het Duitse Zeiss voor microscopietoepassingen. Het idee achter VBA is goed, maar het is een tijdrovende klus om hem te implementeren bovenop een bepaalde toepassing. Zelfs voor Microsoft bleek de lat nogal hoog te liggen. Hoewel VBA behoorlijk

Ontwikkelomgeving voor VBA in Office 2010

40

VSTO.indd 40

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:53 PM

VSTO

wat mogelijkheden toevoegt bovenop Access, Word, en Excel, hinken Visio en PowerPoint er achteraan. Voor Outlook is VBA er zelfs nooit gekomen. En hoewel Office 2010 een moderne interface biedt voor eindgebruikers, worden programmeurs heel wat minder verwend. De ontwikkelomgeving voor VBA in Office 2010 kunnen we anno 2011 gerust primitief noemen.

Paradox Ontwikkelaars die software bovenop Microsoft Office willen bouwen, krijgen te maken met een behoorlijke paradox. Naast het Windows-besturingssysteem zelf zijn Microsoft Office en Visual Studio wellicht de twee best ontwikkelde en meest geavanceerde softwareproducten van het bedrijf. Helaas is de koppeling tussen beide pakketten verre van ideaal. Wie Office wil gebruiken als een startbasis om applicaties bovenop te bouwen, dient een aantal beslissingen te nemen die allemaal zo wel hun voor- en nadelen hebben. VBA wordt standaard met Office meegeleverd, maar is allesbehalve state-ofthe-art in vergelijking met Visual Studio of Eclipse. Een alternatieve route verloopt via COM Interop en betekent dat u bepaalde bibliotheken binnen uw Visual Studio - al dan niet Express - omgeving brengt die koppelingen naar Office mogelijk maakt. Dit geeft u alle opties van het moderne .Net framework, maar heeft als nadeel dat het onnatuurlijk aanvoelt en niet

| SOFTWARE

altijd even makkelijk is om Office volledig via code aan te sturen en te controleren. Ook het debuggen van VBA-scripts binnen Office kan dan weer makkelijker zijn dan complete .Net-toepassingen in orde te maken. Een gulden middenweg - en wellicht het meest beloftevol voor de toekomst - wordt geboden met de Visual Studio Tools for Office, die een brug mogelijk maken tussen de meest geavanceerde ontwikkelomgeving van het moment en de meest geavanceerde office suite.

VSTO De huidige versie 4 van VSTO bestaat uit een aantal extra voorzieningen binnen Microsoft Visual Studio 2010. Deze zijn standaard beschikbaar als afzonderlijke projecttypes voor de Visual Basic- en C#-programmeertalen, voor zowel Office 2007 als 2010. Office 2003 en lagere versies worden niet langer ondersteund in Visual Studio 2010. Net zoals dit met VBA het geval is, wordt de breedste ondersteuning geboden voor Excel en Word. Maar ook voor de andere onderdelen van Office - PowerPoint, Outlook, Project, Visio en InfoPath - is het mogelijk om add-ins te ontwikkelen. Zo’n programmaatje kan nog het best worden beschreven als een stuk bijgebouwde functionaliteit. Zo kunt u voor bijkomende knoppen op de standaard Office-ribbon zorgen via de Visual Ribbon Designer. Het resultaat kunt u op een afzonderlijke plaats tonen, maar kan desgewenst ook

Aan de slag met templates

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

VSTO.indd 41

41

12/8/11 3:53 PM

SOFTWARE

| VSTO

Office-taken automatiseren met Visual Studio Express

worden geïntegreerd met bestaande tabs op de ribbon van de specifieke toepassing. De knoppen die u op uw ribbon plaatst, kunnen dan weer extra functies

Overgangsfase Microsoft wil eigenlijk nog slechts één centrale ontwikkelmethodologie aanbieden: .Net. Dat brengt met zich mee dat een aantal bestaande omgevingen moet worden afgestoten. VBA is niet de enige technologie waarbij het doek nu valt. VBScript- en Windows Scripting Host-ontwikkelaars zagen de bui al hangen: deze omgevingen zijn al langer aan het uitfaseren, ten voordele van PowerShell. Dat biedt objectoriëntatie, strong typing en algemene toegang tot het .Net Framework, waardoor er heel wat meer mogelijkheden zijn en het ook veiliger is. Hoe ziet de overgangsfase er dan uit? Bestanden met extensie .vbs zullen nog wel even meegaan, maar de technologie wordt niet langer actief gepromoot. Daarbij blijven de nodige voordelen wel bestaan, zoals de universele CreateObject()- en GetObject()-methoden. Een beheerder kan dan nog wel even gebruikmaken van Scripting.FileSystemObject of de Active Directory via GetObject() aanspreken, tenminste tot hij of zij vertrouwd is geraakt met de .Net System.IO en System.DirectoryServices namespaces. Het is altijd al de bedoeling geweest om .Net ook binnen Office te brengen. De System.IO-bibliotheek kan namelijk heel wat meer aan dan Scripting. FileSystemObject en is tegelijk ook een stuk sneller. Zo hoeft Microsoft minder platforms te ondersteunen en kan het bedrijf meer mensen toewijzen aan het uitbouwen van .Net. Daardoor zullen bugs ook sneller worden opgespoord en verholpen. Op deze manier zal het leven van alle programmeurs alleen maar makkelijker worden. Hij hoeft zich dan niet langer af te vragen of hij VBA of .Net moet leren, maar kan zich beter concentreren op de vraag of een toepassing het best kan worden ontwikkeld voor de desktop, voor het web of bovenop Microsoft Office. Ook zijn er voordelen inzake schaalbaarheid: script- en macroprogrammeurs kunnen voortaan stukken makkelijker overschakelen naar andere omgevingen. Automatiseren van beheertaken, VSTO of mobile computing - alles is voortaan aan te sturen via .Net.

42

VSTO.indd 42

bieden die beschikbaar zijn voor al uw documenten zodra de add-in actief wordt. Om ontwikkelde VSTO-toepassingen te gebruiken hebben eindgebruikers geen Visual Studio nodig, maar dienen ze natuurlijk wel over Office te beschikken. Nog een waarschuwing: deze toepassingen vereisen een bijkomend stukje software dat u dient te installeren op elke computer die ervan gebruik moet maken. Mocht u dus add-ins van het internet downloaden en wanneer deze niet meteen werken, dan ligt het mogelijk aan het ontbreken van deze bibliotheken.

Templates Voor Excel en Word is het mogelijk om document templates te ontwikkelen. Hier kan de meeste winst worden geboekt uit het overstappen van VBA naar VSTO. Een groot voordeel van dat laatste is bovendien dat code voortaan is gecompileerd, wat een grote snelheidswinst betekent ten opzichte van geïnterpreteerde VBA-code. In Word kunt u via templates documenten in hun geheel bewerken, maar u kunt ook met delen van een document aan de slag gaan, bijvoorbeeld stukken tekst, tabellen, Word .dot templates en natuurlijk XML-data. U kunt eveneens smarttags definiëren die dan enkel binnen de template beschikbaar zijn, in tegenstelling tot smarttags die door een add-in worden gedefinieerd. In Excel kunt u aan de slag met werkboeken, rekenbladen, grafieken, cellen en verschillende datatypes - waaronder XML. Ook in Excel kunt u met templates smarttags definiëren, eigen infopanelen maken en de gebruikersinterface aanpassen. Om deze interacties mogelijk te maken introduceert Microsoft verschillende nieuwe namespaces, die worden gegroepeerd onder microsoft.office.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:53 PM

VSTO

| SOFTWARE

Mashups

VSTA

Er is zoveel informatie te vinden op het internet en zoveel - al dan niet open source - toepassingen bieden uitbreidingsmogelijkheden aan in de vorm van API’s, dat het vaak helemaal niet meer nodig is een toepassing van nul op te bouwen. Het ontwikkelen van add-ins en templates voor Office past zeker in dit plaatje, en met mash-ups gaat u nog een stapje verder. Zo combineert u de functies van twee afzonderlijke applicaties in een nieuwe toepassing, wat prima met VSTO kan. Een aantal voorbeelden. Wanneer iemand met Office werkt, draait deze toepassing meestal beeldvullend. Dus als u bij het schrijven van een document tussendoor even iets wilt opzoeken op het web, moet u een webbrowser starten, die dan voor een deel het document overlapt. Vervolgens surft u bijvoorbeeld naar Wikipedia of Google Scholar. De vensters van Word en Firefox kunnen vervolgens naast elkaar worden geplaatst op de desktop, maar het steeds weer opnieuw herhalen van deze handelingen is niet handig. Hiervoor kan een ribbon worden gemaakt. Het is mogelijk voor een afzonderlijke knop te zorgen die bij het indrukken naar een zoekterm vraagt, die u vervolgens automatisch naar de Wikipedia-website doorstuurt. U kunt nog een stapje verder gaan en een eigen paneel met een geïntegreerde webbrowsercontrol maken. Op die manier wordt het antwoord van Wikipedia netjes in een afzonderlijk paneel binnen Word getoond, zonder dat er een nieuw venster wordt geopend. Voor Excel kunt u als alternatief een smarttag maken, waarbij de inhoud van de huidige cel meteen als zoekterm wordt gebruikt. De ribbon-technologie kan nog verder worden benut. De inhoud van de knoppen op de ribbon hoeft immers helemaal niet op voorhand te zijn bepaald. U kunt een ‘favorites’-ribbon creëren, waarbij de knoppen een weerspiegeling vormen van het ‘favorites’-menu in uw webbrowser. Afhankelijk van de gebruikte browser gaat dit heel makkelijk door het verwerken van een folderstructuur of een bestand en het aanmaken van een nieuwe knop voor elk gevonden item. En er is nog meer mogelijk. Zodra u in de .Netomgeving bent, hebt u de System.Data namespace tot uw beschikking, waarmee om het even welke database kan worden aangesproken. Heel wat webtoepassingen zoals Drupal en WordPress maken van zulk een database gebruik. U kunt dan uw tekstverwerker ombouwen in een blogtool, waarbij u bijvoorbeeld stukken uit een langer artikel kunt selecteren en meteen publiceren op uw WordPressgebaseerde website. Of u kunt gebruikmaken van de verschillende Twitter-API’s om tweets de wereld in te sturen. In Excel wordt het dan weer mogelijk om statistieken over bezoekers van uw website binnen te halen als tabel en deze data zo verder te bestuderen en te visualiseren. Of u kunt uw Facebook-timeline in

De ‘A’ in het oorspronkelijke VBA staat voor Applications. Naast VSTO bestaat er dan ook VSTA. Dit biedt andere softwaremakers de mogelijkheid om Microsoft .Net ook vanuit hun eigen toepassingen aan te bieden. Alle bij dit artikel geldende voordelen zijn van toepassing indien deze richting wordt gekozen. De onderliggende architectuur zorgt ervoor dat de nieuwe software veiliger is en minder crasht en alle .Net-programmeurs kunnen plotseling aan de slag met de - nu wat minder onbekende - software. Voor bedrijven betekent dit dat ze uit een bredere groep personeel kunnen rekruteren en minder dienen uit te geven aan het trainen van nieuwe werknemers.

Microsoft Project binnentrekken. De Google Data API kan dan weer worden benut om met Google Docs en andere diensten te interageren.

Omgekeerde weg Kunt u niet wachten om met .Net en Office aan de slag te gaan? En duurt het breder beschikbaar komen van de technologie binnen omgevingen zoals Visual Studio Express u te lang? Dan is er voor u nog een alternatief: het rechtstreeks binnentrekken van een objectbibliotheek - COM of .Net - kan in om het even welke versie van Visual Studio. Zo’n library bestaat uit een aantal klassen - classes in het Engels - die verschillende onderdelen van het te automatiseren programma voorstellen. Voor Excel beschikt u bijvoorbeeld over de Excel.Application class, maar daarnaast zijn er ook klassen die Excel-bestanden, werkbladen of individuele cellen voorstellen.

Tot slot Na tien jaar heeft .Net bewezen een degelijk softwareontwikkelplatform te bieden en het is dan ook een logisch vervolg dat we het in de toekomst op nog meer plaatsen gaan aantreffen dan voorheen. Microsoft Office is dan weer de beste office suite op de markt, maar hinkt wat betreft ontwikkelingsmogelijkheden achterop, hoewel VBA zeker ook een aantal voordelen biedt. Er is op dit moment jammer genoeg nog geen rechtstreekse ondersteuning voor .Net in de office suite, wat uiteindelijk wel de logische conclusie van dit verhaal moet zijn. Alle mogelijkheden die de ontwikkelaar vandaag de dag tot zijn beschikking heeft, hebben zowel voor- als nadelen. Visual Studio Tools for Office laat ons zien wat er in de toekomst mogelijk is en biedt een waardig alternatief: een verzameling plug-ins voor Microsoft Visual Studio om Microsoft Office-toepassingen te ontwikkelen. U dient minstens over Visual Studio Professional te beschikken om met VSTO Office-toepassingen te kunnen ontwikkelen. We hopen dan ook van harte deze tools over een aantal jaar geïntegreerd te zien, zodat ook de hobbyprogrammeur - die geen Visual Studio Pro heeft - hiermee aan de slag kan. Overigens kan iedereen wel met de ontwikkelde applicaties aan de slag.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

VSTO.indd 43

43

12/8/11 3:54 PM

Een gesprek met Kevin Kelly

‘vele facetten aan privacy’ tekst : dirk jan van it tersum

Hij was medeoprichter van Wired, schreef al over internet toen de Commodore 64 nog hypermodern was én was kort geleden in Nederland. PC-Active sprak met internetgoeroe Kevin Kelly over internet, privacy en het nieuwe socialisme. “Wikipedia heeft me verbaasd.”

44

Kevin Kelly.indd 44

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:57 PM

Kevin Kelly

H

et .nl-domein bestond onlangs 25 jaar. Aanleiding voor de Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) een congres te organiseren. Diverse experts lieten hun visie horen op de toekomst van het internet. Belangrijkste buitenlandse gast was Kevin Kelly. De Amerikaan stond aan de wieg van het vermaarde technologietijdschrift Wired. Ook schreef hij internationale bestsellers over de maatschappelijke effecten van digitalisering. Volgens Kelly is technologie een onvermijdelijke ontwikkeling binnen de evolutie. De oerknal leidt als het ware vanzelfsprekend tot de iPhone. Hij schrijft erover in het vorig jaar verschenen boek What Technology Wants.

Metaforen Voor de 59-jarige Kelly is internet al decennialang een vanzelfsprekendheid. “Ik kreeg voor het eerst e-mail in 1981,” herinnert hij zich. In die tijd was internettoegang voorbehouden aan mensen op de universiteit. Kelly was betrokken bij een groep die daar verandering in wilde brengen. “In 1984 begonnen we The Well. Dat was de eerste publieke toegang tot internet.” De jaren erna groeide internet langzaam, maar gestaag. Kelly verkeerde in kringen die gewoon waren met het fenomeen, terwijl grote delen van de wereld dat nog niet waren. Hij voerde lange discussies over de effecten die internet zou kunnen hebben. “In 1992 was ik al tien jaar online. Ik had toen al het idee dat internet een enorme culturele verandering zou veroorzaken. Maar ik had niet gedacht dat het zo snel zou gebeuren.” Gevraagd naar een voorbeeld noemt Kelly Wikipedia. “Dat heeft me verbaasd. Wikipedia bewijst dat wat we op school leerden, niet klopt. Iedereen zou gezegd hebben dat een encyclopedie die iedereen kan wijzigen, niet kan werken. Er zijn te veel mensen die het leuk vinden om dingen kapot te maken. Maar het werkte wel. Ik denk dat we mensen niet volledig begrepen. Het heeft ons begrip over de betekenis van het mens-zijn veranderd.” In 1994 verscheen Kelly’s boek Out of Control. Daarin beschreef de denker een technisch-utopische samenleving. Het boek, een inspiratiebron voor de sciencefictionfilm The Matrix, beschrijft het ontstaan van zogeheten vivisystems, gefabriceerde systemen die zo complex en autonoom zijn dat ze nauwelijks te onderscheiden zijn van levende wezens. Voorbeelden zijn robots, grote bedrijven, economieën en computercircuits. In What Technology Wants breidt Kelly dat idee verder uit. “Daarin schrijf ik dat het technium een vivisystem is.” Dit technium is volgens Kelly het alles omvattend technologisch systeem waarvan we dagelijks gebruikmaken. Het vormt een groot ecosysteem, een netwerk van spullen die van elkaar afhankelijk zijn.

| Achtergrond

Om dat uit te leggen wijst hij op de recorder van de interviewer. “Kijk naar dit apparaat hier. Niets ervan leeft, maar het heeft honderden technologieën nodig om te kunnen werken. Veel is niet zelf ontwikkeld. De batterij is gemaakt door een andere fabriek. Zo’n fabriek is weer verbonden aan wegen en een elektrisch systeem. Niets staat op zichzelf. Niemand in de wereld kan zo’n ding in z’n eentje maken. Zelfs geen honderd man. Het is onderdeel van een gigantisch systeem. Dat ecosysteem is zo groot dat het levend gedrag vertoont. Het technium als geheel vertoont tekenen van leven. Ook al zijn de individuele zaken niet levend.” De Amerikaan ziet het technium als ‘een resultaat van evolutie, net als het leven zelf’. Kelly gaat zelfs zo ver het begrip te omschrijven als ‘7th kingdom of life’ ofwel het zevende rijk. Hij verwijst daarmee naar een model van evolutiebioloog Thomas Cavalier-Smith om het leven op aarde te classificeren in zes rijken, waaronder bacteriën, dieren, schimmels en planten. Het technium is dan het zevende rijk.

Negenduizend dagen Tijdens zijn presentatie in Zaandam schetste Kelly een beeld van de toekomst. Hij verwacht dat er schermen komen die we zullen bedienen met onze ogen. Ook denkt hij dat technologie onze emoties gaat herkennen en er zelfs op zal reageren. Hij legde uit dat we inmiddels toe zijn aan de derde transformatie in de digitale revolutie. We begonnen ooit met de niet-verbonden - computer, waarop metaforen als bureaublad, laden en documenten werden gebruikt. Later kwam internet op en gebruikten we termen als het web, hyperlinks en pagina’s. Vandaag de dag zijn we aanbeland bij streams, met als begrippen tags en de cloud. Die ontwikkeling heeft ruwweg negenduizend dagen geduurd, cijferde Kelly zijn Nederlandse gehoor voor. Geen toevallig getal. Zo lang geleden werd het Nederlandse .nl-domein geïntroduceerd. Na afloop zegt hij nog altijd verbaasd te zijn over

What Technology Wants In zijn nieuwe boek What Technology Wants introduceert Kevin Kelly een nieuw beeld van technologie. Volgens hem gaat het niet slechts om een zooi kabeltjes en stukken metaal; het is een levend organisme dat zich ontwikkelt. Kelly verplaatst zich in het technologische systeem dat de wereld omspant en stelt zich voor wat die technologie wil. Hij schetst een aantal trajecten die technologie de komende decennia kan afleggen. De Nederlandse vertaling verschijnt in februari als De wil van technologie.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Kevin Kelly.indd 45

45

12/8/11 3:58 PM

Achtergrond

| Kevin Kelly

Mede-oprichter van Wired Kevin Kelly was één van de medeoprichters van Wired. “Ik publiceerde daarvoor al een magazine in San Francisco met de titel Whole Earth Review,” vertelt hij. “Daarin schreven we over cultureel nieuws. We bespraken allerhande onderwerpen, maar ik was vooral geïnteresseerd in de culturele effecten van technologie. Wired was een poging alleen over dat onderwerp te praten. Het ging alleen over de cultuur rond technologie en de mensen die de technologie maakten.” Toch was Kelly niet direct enthousiast. “Het idee voor Wired kwam van Louis Rossetto, die toen in Amsterdam woonde. Hij maakte er een magazine, waar de uitgever niet blij mee was. Hij verhuisde terug naar San Francisco om daar opnieuw te beginnen. Hij pitchte het idee voor Wired bij mij. Mijn eerste reactie was dat het niet zou werken. Maar hij maakte een prototype. Zodra ik dat zag, wist ik dat ik ongelijk had. Hij begreep de mix van mensen en technologie. Een voorbeeld: op elke cover stond een persoon. Het was heel duidelijk dat het niet om computers ging, maar om mensen. Mensen die dingen maakten, die hun dromen volgden.”

de snelheid van de ontwikkelingen. “Als ik je negenduizend dagen geleden had verteld wat er nu allemaal zou bestaan, dan zou je niet alleen verrast zijn. Je zou ook zeggen: ‘dat is onmogelijk’. Stel je voor dat ik toen had gezegd: ‘we hebben dan kaarten van de hele wereld waarop je kunt inzoomen en zelfs door straten kunt wandelen in een streetview. En het is gratis! Je hebt een encyclopedie die continu wordt geüpdatet. En het is gratis! Dat je altijd op de hoogte bent van je aandelen. En het is gratis! Dat je weerberichten op alle apparaten hebt. En dat gratis! Geen econoom zou het begrijpen.”

Privacy Toch zijn er ook nadelen aan al deze ontwikkelingen. De privacy van burgers staat onder druk, nu iedereen zijn hele hebben en houden online gooit. Over dit onderwerp heeft Kelly tamelijk genuanceerde opvattingen. “Ik denk dat we een slechte woordenschat hebben voor privacy,” reageert hij. “Het is niet één ding. Er zijn vele facetten, die we allemaal anders moeten behandelen.” Kelly ziet ook voordelen aan het opgeven van enige privacy. “Mensen zijn bereid te delen als ze daarvoor personalisatie terugkrijgen.” Vindt hij de angst voor verlies aan privacy dan niet terecht? “In het algemeen zijn angsten onterecht. Ik denk dat te veel mensen zich laten sturen door angsten, zeker in de politiek. Het is een slechte factor in het nemen van beslissingen. Veel mensen zijn niet voor de juiste dingen bang.” Welke zorgen heeft hij

46

Kevin Kelly.indd 46

zelf over privacy? “Het is meer een conceptuele zorg. Neem het gesprek dat we nu hebben. Daar spelen allerlei zaken over het eigendom, de controle en wat het betekent om ideeën te delen. Als ik een idee met jou deel, kan ik dan nog op enigerlei wijze eigenaar zijn van dat idee? Het concept dat je eigenaar bent van een idee zit vol met problemen. Dat geldt ook voor privacy. Daar gaat het over delen van informatie over mijzelf. Mensen zijn van nature geneigd informatie te delen. En omdat we sociale wezens zijn, zijn bij de meeste dingen die we doen, andere mensen betrokken. Dat maakt het moeilijk uit te maken waar wij ophouden en de ander begint. Het is een paradox die niet opgelost gaat worden. Je kunt er op verschillende manieren mee omgaan. Mijn zorg is dat deze paradoxen er zijn en dat we slechts kunnen raden naar de oplossingen.”

Nieuw socialisme? Om het wat concreter te maken geeft Kelly nog een voorbeeld. “Als ik rondloop op straat... Is dat publieke of persoonlijke informatie? Ik denk dat iemand die informatie kan misbruiken, maar ik weet niet eens hoe. We zijn dus onwetend en kunnen daarom misbruikt worden. Een ander, concreter voorbeeld: elektriciteit. Daar zitten nadelen aan, maar ik ben er niet bang voor. Je moet er wel voorzichtig mee zijn, want je kunt jezelf elektrocuteren. Er is dus reden tot zorg, maar het is niet genoeg om ermee te stoppen. Wel om maatregelen te nemen.” Tijdens zijn presentatie legde Kelly grote nadruk op het sociale karakter van technologie en de mogelijkheden om zaken te delen via internet. Het leidt tot allerlei samenwerkingsverbanden en dat leidt tot een nieuwe gemeenschap. Dat was aanleiding voor dagpresentatrice Chazia Mourali de vraag te stellen of technologie leidt tot een nieuw soort socialisme. Kelly is huiverig die vraag zonder meer met ‘ja’ te beantwoorden, aangezien die term in zijn thuisland sterk politiek beladen is. Toch is de vraag niet zo gek. Kelly schreef eerder al eens dat internet de verwezenlijking is van socialisme zonder staatsideologie. Mensen delen, creëren met elkaar en vormen samenwerkingsverbanden. Dat bevordert economische activiteit, innovatie, burgerlijke vrijheden en de verspreiding van kennis. Hij zegt er nu over: “Het draait allemaal om samenwerking. Het gaat om het sociale aspect. Het woord zegt het al. In technische zin is het dus socialisme. Dat dit soort technologie geen invloed zou hebben op de politiek, is onmogelijk. Al voorspel ik geen terugkeer naar het communisme. De voordelen van het kapitalisme zijn heel duidelijk, maar ik denk niet dat kapitalisme perfect is. Ik denk dat we nu ontdekken wat de kracht van communities is en hoe we die kunnen waarborgen. Dat zal zeker effect hebben op het kapitalisme. Welke precies, dat weet ik niet.”

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 3:58 PM

LEUK OF MEUK?

VIDEO’S CONVERTEREN TEKST : DAVID BOELEE

Al zoekend naar totaal andere zaken kwamen we bij Euroland een doosje tegen dat onze interesse wekte. De aanbieding leek te mooi om waar te zijn: een usb-stick waarmee we oude VHS-tapes kunnen digitaliseren voor slechts tien euro.

D

e doosjes met de USB Video DVD Maker lagen bij Euroland in de bak. Onder de prijssticker van tien euro zat nog een plakkertje van het Kruidvat, dat het product kennelijk vergeefs voor vijftien euro had proberen te slijten. Zouden we met dit apparaatje eindelijk die stapel VHS-banden met persoonlijke herinneringen kunnen digitaliseren en opruimen, of verdwijnt het ding zelf uiteindelijk in de vuilnisbak? In het doosje bevindt zich een usb-stick met aansluitingen voor audio, video en s-video. Daarnaast een cd-rom met software en een keurige handleiding in het Nederlands. Op de cd bevinden zich de nodige drivers en Corel Digital Studio 2010. Op onze pc verliep de installatie van de software zo tergend traag, dat we de neiging hadden de test meteen maar af te breken. Maar na enige tijd was alles geïnstalleerd en konden we de hardware uitproberen. De eerste resultaten stemden hoopvol. Het apparaatje bleek in staat acceptabele beelden te digitaliseren. Maar dat was slechts de preview. Zodra we werkelijk een videobestand wilden importeren, ging het mis. De capture miste talloze frames en het resultaat was een onbruikbare videoclip. Het gebruik van de software was een crime, want

het pakket bleek onwerkbaar traag. Daarbij kwam dat de software van Corel een proces start met de naam metadatamgr.exe, dat na installatie van het pakket voortdurend op de achtergrond aanwezig is en geregeld zo’n vijftig procent van de processortijd opsnoept. Wanneer de software een groot deel van de beschikbare rekenkracht gebruikt voor zaken die niets met het digitaliseren hebben te maken, gaat het natuurlijk al snel mis. Over de software kunnen we dan ook kort zijn: onbruikbare meuk, tenzij u over een zeer snelle computer beschikt. Zo makkelijk gaven we ons natuurlijk niet gewonnen. De beelden in de preview waren alleszins acceptabel. Aan het digitaliseren zelf kon het niet liggen. Daarom vroegen we ons af of we een beter resultaat konden bereiken als we de hardware combineerden met software die minder processortijd spendeert aan onnodige zaken en zich concentreert op het digitaliseren van het audio- en videosignaal. Nu heeft Windows standaard een tool aan boord om video mee te bewerken: Windows Movie Maker. Met dit programma bleek het heel goed mogelijk om video’s te digitaliseren. Het enige nadeel is dat het de audio-ingang van de stick niet herkent. Het digitaliseren van de audio moeten we dan via de geluidskaart laten verlopen. Een andere mogelijkheid is het gebruiken van het open source-programma Virtual Dub [1], gecombineerd met Huffyuv [2], een supersnelle losless codec. Virtual Dub herkent de geluidsmogelijkheden van de usb-stick wel. Inmiddels staan de eerste videobanden op de harde schijf. Kortom de software is weliswaar meuk, maar de usb-stick is best leuk!

Conclusie Leuk!

INFORMATIE [1] [2]

http://www.virtualdub.org/ http://neuron2.net/www.math.berkeley.edu/ benrg/huffyuv.html

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Leuk of meuk.indd 47

47

12/8/11 4:03 PM

Uw systeem veilig met back-ups

Acronis True Image Home 2012 tekst : mark gamble

Niemand zit erop te wachten, maar het maken van een goede back-up is eigenlijk één van de belangrijkste taken die u regelmatig moet uitvoeren op een pc. Want er komt een tijd dat uw harde schijf ermee stopt en dan zit u natuurlijk met de gebakken peren.

H

et maken van back-ups kan een lastige klus zijn. U moet bepalen welke bestanden u wilt veiligstellen, waar deze naartoe worden weggeschreven en hoe vaak u dat wilt doen. Bovendien moet u ook over voldoende opslagcapaciteit beschikken om succesvolle back-ups te kunnen maken en die heeft niet iedereen zomaar. Gelukkig maakt Acronis het maken van een reservekopie met True Image Home 2012 een stuk makkelijker. En vooral: u hebt er - nadat u de backuptaken goed hebt ingesteld - nauwelijks meer omkijken naar.

een nieuw exemplaar. Door middel van de opstart-cd van Acronis hoeft u dan alleen maar de back-up van de complete harde schijf te herstellen naar het nieuwe exemplaar. Vervolgens hoeft u alleen maar de pc opnieuw op te starten en alle data zijn terug.

Partities De basis van Acronis True Image 2012 is het maken van complete back-ups van hardeschijfpartities. Uiteraard kunt u ook van afzonderlijke bestanden een kopie maken - daarover verderop in dit artikel meer - maar de focus ligt op het maken van complete backups, bijvoorbeeld van uw systeem- of datapartitie. Het voordeel is dat u uw data bij eventuele problemen met uw computer makkelijker kunt herstellen. Stel, uw harde schijf is stuk en u wilt deze vervangen door

48

Focus op partitieback-ups

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Acronis True Image.indd 48

12/8/11 4:03 PM

Acronis true image

| SOFTWARE

Virtueel

Hoe zat het ook alweer?

Erg handig is dat Acronis True Image 2012 overweg kan met virtuele harddisks. Wie wel eens met virtualisatiesoftware als VMware of VirtualBox heeft gewerkt, weet dat een virtuele computer bestaat uit een imagebestand met de extensie .vhd. True Image kan deze bestanden zonder enig probleem inlezen. De bestanden kunt u vervolgens onder Windows mounten, waardoor u de inhoud van de virtuele harde schijf kunt bekijken en er bestanden uit kunt halen. Een vhd-bestand kunt u overigens ook gebruiken om een nieuwe installatie van een besturingssysteem uit te rollen. U kunt bijvoorbeeld in VMware of VirtualBox een virtuele computer installeren, compleet met besturingssysteem, software en drivers, en deze dan later met een opstart-dvd van Acronis True Image uitrollen op een echte computer. Ideaal voor hobbyisten die wel eens een Windows-installatie om zeep helpen met hun experimenten. Deze kan dan rap weer hersteld worden. Ook diverse pc’s via een template van Windows voorzien is mogelijk. Maar omdat iedere pc wel een unieke security identifier kortweg SID - nodig heeft, is er wel een extra add-on voor Acronis True Image 2012 nodig, het zogenoemde Plus Pack. Zie ook het kader ‘Plus Pack’ verderop.

Bij het maken van back-ups - en dat geldt voor vrijwel elk programma kunt u kiezen uit een aantal mogelijkheden: incrementeel, differentieel en volledig.

Online De term cloud bent u de laatste jaren ongetwijfeld steeds vaker tegengekomen en ook bij Acronis ontkomen we er niet aan. Met True Image Home 2012 is het namelijk mogelijk om uw back-ups ook online op te slaan. Wanneer u True Image Home 2012 aanschaft, krijgt u gratis een maand online back-up op proef met 250 GB ruimte. Na die maand betaalt u per maand ­€ 4,95 of per jaar € 49,95. Die 250 GB ruimte is trouwens vastgelegd: u kunt niet minder, maar ook niet meer ruimte instellen voor de online back-ups.

Volledig Bij een volledige back-up worden alle bestanden geback-upt, ongeacht wanneer ze zijn gewijzigd. Bij iedere volledige back-up groeit de totale omvang van het back-upbestand, doordat alle bestanden er telkens opnieuw in worden opgenomen. Differentieel Bij een differentiële back-up worden alleen bestanden weggeschreven die zijn gewijzigd sinds de laatste keer dat er een volledige back-up is gemaakt. Dit soort back-up wordt sneller uitgevoerd, doordat alleen de gewijzigde bestanden worden geback-upt. Hoe meer afzonderlijke differentiële backups u echter uitvoert, des de groter de kans dat de totale back-up groter wordt dan een enkele volledige back-up, omdat telkens ieder gewijzigd bestand bovenop de ruimte van de oorspronkelijke volledige back-up wordt geplaatst. Incrementeel Bij een incrementele back-up worden alleen de laatst gewijzigde bestanden sinds de laatste incrementele of volledige back-up weggeschreven. Het grootste verschil met een differentiële back-up is dat deze back-up sneller wordt weggeschreven, doordat er telkens maar kleine beetjes aan de gehele data worden toegevoegd. Nadeel is dat het herstellen van een back-up juist weer langer duurt, doordat alle incrementen van de gehele back-upset moeten worden verwerkt en nodig zijn voor het herstellen van de data.

Bestanden naar de cloud wegschrijven gaat eenvoudig: via de knop Online Back-up in het hoofdvenster van het programma selecteert u de bestanden op de harde schijf die u online wilt opslaan. Via uw online account van Acronis - dat moet u dan wel eerst aanmaken - kan worden bekeken hoeveel ruimte er nog beschikbaar is en welke back-ups er aanwezig zijn.

Bladeren door virtuele images

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Acronis True Image.indd 49

49

12/8/11 4:04 PM

SOFTWARE

| ACRONIS TRUE IMAGE

De tijdlijn van de online back-ups

Het herstellen van een online back-up gaat eigenlijk net zo eenvoudig als het wegschrijven ervan. Bovendien is aan de hand van een tijdlijn te zien welke back-ups worden teruggehaald: u hoeft alleen de datum en het tijdstip aan te klikken en de juiste back-up wordt binnengehaald.

Losse bestanden Een back-uppakket is natuurlijk geen back-uppakket als er niet de mogelijkheid wordt geboden om gewoon back-ups te maken van losse bestanden, want niet iedereen vindt het nodig om complete partities te back-uppen. Gelukkig is dat met Acronis True Image 2012 ook mogelijk, al is deze functie niet direct zichtbaar. Onder de knop Overige back-ups vinden we de optie Back-ups van bestanden, waarmee individuele bestanden of mappen kunnen worden geback-upt. Hierbij kan vanzelfsprekend worden gekozen tussen een volledige, incrementele of differentiële back-up. Back-ups van losse bestanden kunnen worden weggeschreven naar een cd-r of dvd-schijfje, een andere map op de computer, usb-sticks en externe

harde schijven, maar ook naar een ftp-site. En ook hier kan een schema worden toegepast om aan te geven op welk tijdstip en welke dagen de back-up moet worden uitgevoerd.

Conclusie Acronis verplaatst zich met een deel van zijn producten steeds meer richting de consumentenmarkt, waarbij de software ook voor die markt steeds professioneler wordt. True Image 2012 biedt eigenlijk voor de meeste gebruikers de belangrijkste back-up- en herstelfunctionaliteit. Bijkomend voordeel van het Plus Pack is dat ook het uitrollen en installeren van Windows-images een stuk makkelijker gaat. Ideaal voor kleine bedrijven die van tijd tot tijd nieuwe installaties moeten uitvoeren. De thuisgebruiker heeft hier misschien wat minder aan en die kan prima volstaan met de basisversie van Acronis True Image Home 2012.

Plus Pack Acronis biedt nog een extra toevoeging aan voor True Image Home 2012, het zogenoemde Plus Pack. Met deze add-on krijgt de gebruiker extra ‘zakelijke’ toevoegingen aan het pakket. Zo kunt u met het Plus Pack Windows-images herstellen naar computers met andere hardware. Normaal gesproken is het namelijk niet mogelijk om een Windows-image op een computer met andere hardware dan de computer waarop het image is gemaakt, terug te zetten. Dat resulteert namelijk bijna altijd in een Blue Screen of Death, zelfs met Windows 7. Het Plus Pack zorgt ervoor dat het terugzetten van een image op een andere pc wel mogelijk is, doordat de software met de functie Universal Restore automatisch nieuwe hardware- en security-ID’s kan genereren voor de nieuwe computer. Het enige wat de gebruiker van de nieuwe pc dan nog hoeft te doen, is een geldig serienummer voor Windows in te voeren, want door de gewijzigde hardware is het oude natuurlijk niet meer geldig. Het Plus Pack brengt nog meer voordelen met zich mee, zoals de ondersteuning van Microsoft Windows Preinstallation Environment, waarmee Windows-images eenvoudig zijn uit te rollen vanuit een zogenoemde miniWindows-omgeving.

INFORMATIE Acronis True Image Home 2012

Prijs: € 49,95 / 3-pc licentie: € 69,95 Plus Pack: € 29,95 / Upgrade € 17,95 http://www.acronis.nl/homecomputing/

50

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Acronis True Image.indd 50

12/8/11 4:05 PM

Toveren met taal

tekst : lies muller

Weinig mensen beperken zich tot het Nederlandse taalgebied als het om hun vakantie gaat. Exotische geuren, wuivende palmen, blauwe oceanen, hoge bergen, diepe kloven. De wereldbol heeft heel wat te bieden dat we in ons polderlandje moeten missen. Dus: ik ga op reis! En ik neem mee… een taalgidsje.

T

aalgidsen moeten een belangrijk hulpmiddel in de vakantiekoffer zijn, maar in de praktijk vallen ze eigenlijk altijd tegen. Handen en voeten werken meestal beter dan het nerveus geblader in een boekje waar dat ene woord toch niet in staat. Sommige mensen hebben een speciaal talent om zonder de taal van het land toch uit de voeten te kunnen. Anderen gaat dat minder goed af, stellen hogere eisen aan gedachtenwisseling. of ze ­ Die mensen gaan aan een zware taak beginnen: een vreemde taal leren! In de goede oude school- en studietijd vond ik het al leuk om op z’n minst iets van de taal van het land waar ik heen ging te begrijpen. Ging ik fietsen in Wales, dan kon ik vlekkeloos ‘Llanfairpwllgwyngyllgoge-

52

rychwyrndrobwllllantysiliogogogoch’ uitspreken. En in de trein dwars door Joegoslavië oefenden we het Nieuwgriekse alfabet. De tekentjes herkende ik makkelijk van school, maar het was even stevig oefenen om er andere klanken aan te koppelen. En dan moest de grammatica nog beginnen… Nee, ik ben geen talenwonder, ik vind het gewoon leuk.

Kopje onder Toen ik voor PC-Active aan een serieuze computer­ studie mocht snuffelen, vond ik dat een geweldig plan! We kozen voor Nieuwgrieks. Lekker lastig. Van deze taal weet ik al het één en ander, zodat ik vrij snel voorbij het beginnersniveau kan kijken. RosettaStone is een internationaal befaamd instituut

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Rosetta Stone.indd 52

12/8/11 4:11 PM

Rosettastone

dat een zeer ruime keuze aan talen biedt - alleen helaas geen Klingon, zoals sommige redactieleden leken te hopen. De gebruikte methode is niet uniek, maar wel verregaand uitgewerkt. Vanaf het moment dat u begint, gaat alles in het Grieks. Er is dus geen ‘brontaal’ nodig. ‘Immersion’ noemt het instituut dat: kopje onder in de taal. Voor de test kozen we voor de set van drie niveaus Nieuwgrieks. De doos bleek goed gevuld: drie cdroms met de interactieve cursussen, voor elk niveau één. En ook nog eens driemaal drie cd’s met de ‘audio companion’. De bedoeling is dat u deze cd’s op een mp3-speler of discman zet en onderweg herhaaldelijk de teksten van de diverse lessen beluistert. Daarnaast is er een usb-headset. Inclusief microfoon, want Rosetta gaat ook de uitspraak beluisteren! Het installeren gaat zonder veel problemen. Alleen is er wel wat geduld vereist. Per niveau worden 600 MB aan data overgezet en daarna moeten automatisch nog de nodige updates worden opgehaald. Dat verloopt niet zo automatisch als we hadden verwacht, maar na nog eens opnieuw te zijn gestart en mezelf netjes te hebben geregistreerd, zit ik helemaal klaar. Headset op, mijn niveau bepalen en met de nodige hocus pocus wordt mijn persoonlijke cursus samengesteld: een rijtje van ruitjes en blokjes op het scherm, die elk een lesje vertegenwoordigen. Ruitjes zijn basislessen van circa dertig minuten en de blokjes herhalen diverse aspecten van een basisles in afwisselend vijf of tien minuten. In totaal omvat één unit zes uur oefeningen, plus een afsluitende oefening van tien minuten. Er zitten vier units in één niveau, in totaal 25 uur studietijd als u rap doorwerkt.

Aan de slag! De hele cursus bestaat uit plaatjes met praatjes. In eerste instantie gaat het alleen om losse woorden, maar al snel worden er kleine zinnetjes gevormd. Er is een zekere afwisseling tussen de volgende opties: u ziet het plaatje en moet de juiste geschreven tekst aanklikken, of omgekeerd. Verder wordt er een tekst gesproken die u aan het plaatje moet koppelen of u moet zelf de tekst nazeggen. De slotmodule is een soort beeldroman waarin u de tekst van één van de spelers moet inspreken. Deze opsomming van onderdelen klinkt misschien een beetje saai, maar als u maar nieuwsgierig genoeg van aard bent, blijft u zich steeds afvragen wat er straks komt. En die nieuwsgierigheid is wel hard nodig, want als u echt ondergedompeld wilt worden in uw nieuwe taal, is een halfuur eigenlijk te kort. Tijdens de test was mijn streven om dagelijks een uur bezig te zijn. Dat is iets wat de gemiddelde vrijetijdsstudent niet haalt en ik kwam er ook niet altijd aan. De eerste twee niveaus kon ik met zevenmijlslaarzen doorlopen, maar dat is natuurlijk niet zo vreemd omdat ik al de nodige basiskennis had. Eigenlijk

| SOFTWARE

Spraakoefening

kwam er pas een beetje werk aan de winkel op niveau drie. Wat niet wil zeggen dat de eerste twee niveaus niets opleverden: herhalen is een heel belangrijk aspect van het leerproces. En het was plezierig om nu eens zónder alle grammaticale regeltjes zinnetjes te oefenen. Het heeft de spreekvaardigheid zeker een flinke boost gegeven. De opbouw van de stof is goed doordacht en meestal zit er ook een logica in de stemmen en is het duidelijk wie er spreekt. Bij het herhalen wordt de volgorde van zinnetjes en oefeningetjes door elkaar gehusseld - terecht, anders leert u alleen maar een vaste set uit het hoofd - maar daardoor ontstaat er soms een kleine onduidelijkheid. Een kniesoor die daarop let. Het spraakherkenningsprogramma werkt vaak heel goed en accepteert lichte aarzelingen. In werkelijkheid mag u ook wel eens haperen, toch? Maar daardoor laat het soms ook foute uitgangen toe, terwijl de Grieken daar juist heel scherp op zijn. Een leuke extra is de mogelijkheid om de tekst heel langzaam te laten uitspreken, zodat u de klanken in detail kunt horen; zeer leerzaam! Vervolgens kunt u een soort grafiek zien van uw eigen uitspraak, maar dat leidde bij mij voornamelijk tot frustratie. Hoewel de grafiek nog nergens op leek, in vergelijking met die van de native speaker, keurde de spraakherkenning mijn gebrabbel helemaal goed en kunnen ook Grieken ermee uit de voeten.

Gemiste kansen Toen RosettaStone twintig jaar geleden de leeropzet met plaatjes en vloeiend naar elkaar toe glijdende tekstjes introduceerde, was dat waarschijnlijk een enorme klapper. Voeg daarbij de spraakherkenning - die vermoedelijk later werd ingebouwd - en dan worden de mogelijkheden van de computer al flink benut. Maar we missen toch de modernere verworvenheden: film en… sociale media! Want het blijft een beetje eenzaam. Waarom is er geen

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Rosetta Stone.indd 53

53

12/8/11 4:11 PM

SOFTWARE

| ROSETTASTONE

Woordjes leren

community, waar we onze bevindingen kunnen delen en native speakers klaar staan met commentaar? Het blijkt dat RosettaStone daar wel mee bezig is, maar dat de nieuwe versie (nog) niet tot Nederland is doorgedrongen. Het is ook nogal een overstap: alle data blijven in de toekomst in de cloud en u neemt een abonnement voor een half of een heel jaar. Daarbij is het nog niet erg duidelijk wat u er precies mee kunt. De demo op de website toont alleen het ‘goud van oud’: plaatjes en tekstjes. In de FAQ wordt zijdelings de ‘community’ genoemd, maar wat die te bieden heeft, blijft in het vage. Overigens worden de cursussen vaak gebruikt door mensen die de doeltaal echt gebruiken in hun dagelijks leven; die hebben natuurlijk geen behoefte aan die sociale omgeving die ik zo mis. Als de taalleswereld écht bij wil blijven met de ontwikkelingen, zou u denken dat er inmiddels met filmpjes zou gaan worden gewerkt, waarin de diverse dialoogjes nog soepeler en helderder zijn te volgen en te begrijpen. Eén stap verder zou de student moeten kunnen meedoen in dergelijke dialoogjes. Héél moeilijk kan dat niet zijn! Een korte jacht op YouTube leverde echter weinig op. Blijkbaar is de investering nog te groot, in deze economisch zware tijden.

INFORMATIE Rosetta Stone Greek (Grieks) - Level Set 1+2+3 Prijs: € 369,95 (losse niveaus € 169,95) Nederlandse distributeur: Talendomein http://www.talendomein.nl/ http://twitter.com/talendomein http://www.talendomein.nl/ rosettastone-taalcursussen-bestellen-en-informatie.php http://www.abbyy.nl/

54

Conclusie RosettaStone biedt al jaren een behoorlijk beproefd concept: luister en spreek meteen de taal die u wilt leren en bouw langzaam al luisterend, lezend en pratend uw vaardigheid op. Zónder te hoeven nadenken over grammatica. Dat het werkt, is wat mij betreft wel bewezen - zonder dat ik het wetenschappelijk kan onderbouwen - maar er worden hoge eisen gesteld aan de zelfdiscipline. Het is essentieel dat u de tijd neemt om in uw uppie vrij nutteloze taal te bezigen, het liefst dagelijks. Het wordt al snel leuker als u met iemand samen studeert, of… toch hulp vindt op het internet. Een voorbeeld van een taallessite is Livemocha [1]. Hier kunt u zich inschrijven op allerhande talen en een gratis cursus volgen op beginnersniveau. De lessen zijn veel minder grondig dan die van RosettaStone, maar als aanvulling kan het net de jus bij de maaltijd zijn. U kunt namelijk uw schrijfsels en spreeksels voorleggen aan native speakers, waardoor er plotseling leven in de brouwerij komt. Hm, misschien is dat wel de ideale combi. Wie een beetje handig is, bouwt een paar goede taalcontacten op! En voor achtergrondinformatie kunt u terecht op de site Omniglot [2]; een goed uitgangspunt voor wie begint met zoeken. Na drie niveaus RosettaStone kunt u er nog niet op rekenen dat u al intieme gesprekken kunt voeren, maar u zult ongetwijfeld met meer zelfvertrouwen de weg vragen, of net even eleganter in een restaurant met de ober overleggen. Men zal verbaasd opmerken: “Po po, pou miláte elliniká!”

INFORMATIE [1] [2]

http://www.livemocha.com/ http://www.omniglot.com/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Rosetta Stone.indd 54

12/8/11 4:11 PM

BEZUINIGEN, OOK OP UW COMPUTER

SHAREWARE TEKST : JAN ROZ A

D

e crisis is bijna dagelijks in het nieuws. In zulke tijden moet iedereen op de kleintjes letten, dus u ook. Maar geld besparen hoeft niet te betekenen dat u ook minder met uw computer kunt doen. Er zijn slimme oplossingen die u na een kleine investering op den duur geld zullen besparen. Zo laten we u zien hoe u de papierstroom uit uw printer aanzienlijk

vermindert zonder minder af te drukken, hoe u de aankoop van een nog grotere harde schijf nog even uitstelt en hoe u eenvoudig meer inzicht krijgt in al uw inkomsten en uitgaven. De komende tijd moeten we allemaal de buikriem aanhalen. U ook. We hopen dat we u met dit artikel een beetje op weg helpen.

FINEPRINT Eén van de grote ergernissen bij het werken op de computer is wanneer documenten verkeerd worden afgedrukt. Hoe vaak neemt u niet een velletje papier uit de printer om direct te zien dat de afdruk niet is geworden zoals die had moeten zijn? Met als resultaat dat het printje rechtstreeks door kan naar de oudpapierbak. Twee Australiërs hadden dit probleem ook en hebben het opgelost door FinePrint te ontwikkelen. Een gouden idee, want tal van grote bedrijven zagen hierin een uitstekende manier om hun papierberg te verkleinen en kochten het programma. Het idee achter FinePrint is even simpel als geniaal. Het programma gedraagt zich als een printer en alle uitvoer die naar dit ‘apparaat’ wordt gestuurd, wordt op het scherm getoond. Vervolgens kunt u de printopdracht met een enkele muisklik doorsturen naar de echte printer. FinePrint kan echter nog veel meer, want bij het tonen van de printuitvoer biedt het u de mogelijkheid om dubbelzijdig af te drukken en om het afdrukformaat te wijzigen. Ook al ondersteunt

uw echte printer dubbelzijdig afdrukken niet, dan is dat nu toch mogelijk dankzij FinePrint. Want deze software laat uw printer eerst alle voorzijden afdrukken en vraagt u dan vriendelijk om de zojuist afgedrukte pagina’s weer in de printer te leggen, zodat de achterzijden kunnen worden afgedrukt. Het laat u via een duidelijke afbeelding ook zien hoe u het papier terug in de printer moet leggen. Daarnaast kunt u kiezen uit één, twee, vier of acht afdrukken op een enkel velletje papier, maar u kunt FinePrint ook alles laten afdrukken als een boekje op A5-formaat. In het laatste geval berekent de software de juiste volgorde waarin alles moet worden afgedrukt en worden de blaadjes daarna doorgestuurd naar uw printer. Ook nu weer zal FinePrint u vragen, na de helft te hebben afgedrukt, de stapel papier op een bepaalde manier terug te leggen in de printer voor het afdrukken van de achterzijden. Een laatste bijzondere optie van FinePrint is de mogelijkheid om verschillende bestanden, plaatjes en documenten naar het programma te sturen en deze daarna als een enkel groot document af te drukken. Door FinePrint in te stellen als uw standaardprinter bent u dus in staat om al uw afdrukken te controleren en te manipuleren voordat u het doorstuurt naar uw printer. Dat scheelt al snel heel veel papier en inkt.

FinePrint 6.25 Auteur: Toepassing: Systeem: Registratie:

56

Shareware.indd 56

FinePrint Software Printer utility Windows XP/Vista/7 $ 49,95

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:17 PM

SHAREWARE

| SOFTWARE

SIMPLE MONEY MANAGER Om te kunnen bezuinigen moet u wel eerst inzicht hebben in uw inkomsten en uitgaven. Dat is precies wat Simple Money Manager u kan geven. In dit programma kunt u zelf categorieën opnemen waarmee u de inkomsten en uitgaven verder onderverdeelt. Als uw bank de mogelijkheid biedt om uw transacties te exporteren in kommagescheiden data, dan kan

Simple Money Manager deze transacties direct inlezen. Uiteraard kunnen transacties ook handmatig worden ingevoerd. Daarna ziet u ook meteen het bijgewerkte huidig netto inkomen onderin het scherm. Is dit inkomen positief, dan is het bedrag felgroen gekleurd. Anders is het saldo oranje of rood om u duidelijk te waarschuwen voor een dreigend tekort aan het eind van de maand. Simple Money Manager bevat ook een aantal grafiekoverzichten, waarmee u via een staaf- of taartdiagram direct kunt zien waar de grootste uitgaven zitten en hoe het verloop van uw inkomsten en uitgaven in de loop van de tijd is geweest.

Simple Money Manager 1.9.3.0 Auteur: Toepassing: Systeem: Registratie:

ProperSoft Financiën Windows XP/Vista/7 $ 24,95

FOLDERMATCH Als u maar lang genoeg met een pc werkt, dan wordt uw harde schijf gegarandeerd een keertje te klein. U kunt dit moment echter wel een tijdje uitstellen door uw schijf goed te beheren en bijvoorbeeld dubbele bestanden te voorkomen. FolderMatch kan u hier goed bij helpen. Dit programma doet sterk denken aan de vroegere Norton Commander. Deze lay-out is prima om snel een overzicht te krijgen van alle dubbele bestanden in twee folders. De werking is eenvoudig: selecteer een folder in het linkervenster, selecteer er één in het rechtervenster en klik op de Compare-knop in de knoppenbalk. FolderMatch gaat nu aan de slag en toont na een ogenblikje het resultaat van de vergelijking tussen de twee folders in een diagram en een overzicht. In het hoofdscherm staat tussen beide vensters nog een aantal knoppen waarmee u de folderoverzichten kunt filteren. Zo verbergt u de oudste of juist de nieuwste bestanden, identieke subfolders of juist de exemplaren die afwijken, dan

FolderMatch 3.6.9 Auteur: Toepassing: Systeem: Registratie:

Salty Brine Software Utility Windows XP/Vista/7 $ 36,-

wel bestanden of subfolders die slechts aan één kant bestaan. Zodra u weet welke bestanden echt dubbel zijn, kunt u deze selecteren en verwijderen via de Delete-knop in de knoppenbalk. Door regelmatig met FolderMatch uw harde schijf te controleren kunt u dus aardig wat schijfruimte en dus geld besparen, want uw harddisk hoeft u nog even niet te vervangen.

Conclusie Aan al de hier besproken programma’s hangt weliswaar een prijskaartje, maar dat verdient zich snel weer terug. Computeren blijft zo toch betaalbaar en u houdt uw portemonnee prima onder controle. Echte koopjes dus in deze barre tijden.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Shareware.indd 57

57

12/8/11 4:17 PM

Denkwerk tekst : koen vervloesem

Analoge computers Als we het over computers hebben, denken we meteen aan apparaten die met bits en bytes rekenen, maar digitale exemplaren zijn niet de enige soort. Zo rekenen analoge computers met continue waarden. Ze zijn zelfs ingezet bij de Deltawerken.

H

et woord ‘digitaal’ komt van het Latijnse ‘digitus’, dat ‘vinger’ betekent. De verklaring is eenvoudig: alles wat u in principe op uw vingers kunt tellen, is digitaal. Het gaat dan om natuurlijke getallen als: 0, 1, 2, 3, 4 enzovoort. Maar een getal als 25,8374... of pi is niet op uw vingers te tellen; het is niet voor te stellen als een eindig aantal digitale cijfers. Zo’n getal moet bij verwerking door een digitaal systeem worden benaderd. Ook het alfabet is een digitaal systeem, waarbij de afzonderlijke letters a, b, c, enzovoort de symbolen zijn. Andere beproefde digitale systemen zijn de morse­code en braille. Kortom, digitaal gaat veel verder dan de bits en bytes die onze huidige computers verwerken. Maar nog minder bekend is het feit dat computers niet per se digitaal hoeven te zijn. Hoewel ze nu uit de mode zijn, hebben analoge computers een grote historische rol gespeeld. We hebben het

58

Denkwerk.indd 58

namelijk gewoon over een apparaat dat informatie verwerkt en die informatie kan heel goed de vorm van analoge signalen aannemen. In het geval van de analoge computer worden natuurkundige fenomenen als invoer en uitvoer voor alle rekencomponenten gebruikt. Die fenomenen hoeven echter niet elektrisch te zijn, maar kunnen evengoed mechanisch of zelfs hydraulisch zijn. Als het maar gaat om een analoog signaal dat kan worden verwerkt om een bepaald probleem op te lossen.

Spanningsniveaus Op laag niveau werken digitale computers overigens ook analoog. Een elektronische digitale computer gebruikt twee spanningsniveaus om de bits 0 respectievelijk 1 voor te stellen. De niveaus zijn afhankelijk van de technologie. Bij transistortransistor logic of TTL stelt een spanning van 0 tot 0,8 volt bijvoorbeeld de waarde 0 voor en een spanning

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:20 PM

Denkwerk

van meer dan 2 volt de waarde 1. De zone tussen 0,8 en 2 volt wordt dan vermeden om problemen met ruis te voorkomen. Het essentiële verschil met analoge computers is echter dat bij een elektronische digitale computer alle berekeningen gebeuren op binaire getallen die worden voorgesteld door die twee spanningsniveaus, terwijl in de berekeningen door een elektronische analoge computer de spanningen zelf evenredige grootheden voorstellen in de probleemstelling van wat men wil berekenen. Terwijl voor een digitale computer een spanning van 0,5 volt bijvoorbeeld de bit 0 voorstelt en een spanning van 3 volt - evenals elke spanning van meer dan 2 volt - de bit 1, stelt een spanning van 0,5 volt in een analoge computer bijvoorbeeld het getal 1 voor, een spanning van 3 volt het getal 6 en een spanning van 0,25 volt het getal 0,5.

Voorlopers Al heel vroeg in de geschiedenis werden er apparaten uitgevonden die we nu niet echt computers zouden noemen, maar die wel op een mechanische manier specifieke berekeningen konden uitvoeren. Dat zijn dus eigenlijk de voorlopers van mechanische analoge computers. Het mechanisme van Antikythera

| Achtergrond

Achter het IJzeren Gordijn In de voormalige Oostbloklanden is de analoge computer ook een tijdlang populair geweest. De Pool Leon Łukaszewicz heeft aan de wieg gestaan van de Analizator Równań Różniczkowych, een systeem waarmee differentiaalvergelijkingen konden worden opgelost. Vanaf 1954 werd de ARR in gebruik genomen op de scheepswerven in Gdansk voor het berekenen van de weerstand van scheepsrompen. Ondanks de Koude Oorlog werden de buizen voor dit systeem in Engeland gekocht, terwijl er op de achtergrond ook uitwisseling van kennis tussen Oost en West plaatsvond. Ook in het transistortijdperk is nog een aantal analoge systemen gebouwd, maar zoals overal kreeg de digitale computer uiteindelijk de overhand. Ronald Smit

bijvoorbeeld, dat dateert van ongeveer een eeuw voor Christus, is een complexe machine met tandwielen die astronomische tijdsberekeningen uitvoert. Vergelijkbare instrumenten uit de geschiedenis zijn het vierde-eeuwse astrolabium - waarmee plaats en hoogte van een hemellichaam kunnen worden berekend - en de zeventiende-eeuwse planisfeer ofwel de draaibare sterrenkaart. Ook de rekenliniaal kan als een voorloper van de analoge computer worden gezien. In de jaren 1870 bouwde de natuurkundige Sir William

De Norden bombsight

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Denkwerk.indd 59

59

12/8/11 4:21 PM

Achtergrond

| Denkwerk

Getijden rekenmachine

(Bron: Wikimedia Commons)

Een analoge computer die een grote rol speelde in de Nederlandse geschiedenis, was de Deltar, de Delta Getij Analogon Rekenmachine. Dit was een analoge rekenmachine die van 1960 tot 1984 werd gebruikt voor de uitvoering van de Deltawerken. Vanuit het huidige perspectief is de massale Deltar een technologische dinosaurus. Waterhoogtes werden voorgesteld als potentialen. De schaal was 4 volt voor 1 meter. En de stroming - kubieke meters per seconde – werd uitgebeeld door een elektrische stroom. De schaal daarvoor was 0,1 microampère voor 1 kubieke meter per seconde. De tijdschaal was 1 op 100. Dus de Deltar werkte honderd keer sneller dan de werkelijkheid. Zo duurde één eb- en vloedperiode - twaalf uur en 25 minuten - ongeveer zevenenhalve minuut. Ook andere variabelen konden in de Deltar worden ingevoerd. Traagheid stromend water gaat niet zomaar stilstaan - werd nagebootst door middel van een zelfinductiespoel, waterberging door condensatoren. Met behulp van versterkers konden die onderdelen worden opgepept tot de benodigde waarden. De wrijvingsverliezen die plaatsvinden doordat water over de bodem en langs de oevers schuurt, waren niet eenvoudig na te bootsen. Ze waren immers niet-lineair van aard; het hoogteverval is evenredig met het kwadraat van de watersnelheid. Om dit kwadratische verband te simuleren rustten de uitvinders temperatuursensors uit met een verwarmingselement. Ook de bodemhoogtes van de boven- of benedenloop van de rivier konden door middel van potentialen worden ingesteld. De Deltar bestond uit honderdtwintig secties - in de muren ingebouwde kastjes - die elk een paar kilometer van een rivier of een zeearm vertegenwoordigden. De secties konden worden samengevoegd tot elk gewenst riviermodel. Op ieder kastje moesten de variabelen worden ingesteld met knoppen en schakelaars. Aan de achterwand van de zaal stond de invoerapparatuur waar door middel van ponskaarten aan de ene kant de getijdehoogte kon worden ingevoerd en aan de andere kant de toevoer van water uit de bovenrivier. Met een zogeheten windkrachtgenerator kon een bepaalde windsnelheid en -richting worden ingesteld. Tegen de achterwand stond ook de meetapparatuur, Siemens-recorders, waarmee op verschillende locaties in de nagebootste delta en op verschillende momenten onder meer de waterstanden konden worden geregistreerd. Die uitslagen schreef de recorder met pennetjes op een vel papier. Fanta Voogd

Thomson enkele machines die getijden konden voorspellen [1]. Dit soort apparaten bleef zelfs tot de jaren zestig van de vorige eeuw in gebruik. Thomsons systeem gebruikte een ketting die achtereenvolgens op en onder een hoop katrollen lag die op beweegbare assen waren gemonteerd. Aan de ene kant was de ketting vastgemaakt en aan de andere kant was er een hangend gewicht aan bevestigd, zodat de ketting strak bleef. Aan het beweegbare einde van de ketting was een pen bevestigd, die de gegenereerde getijdenkromme op een bewegende rol papier plotte. De hoogtijdagen van de mechanische analoge computers waren echter het midden van de twintigste

60

Denkwerk.indd 60

eeuw. Oorlogsschepen en luchtafweergeschut werden in de Tweede Wereldoorlog uitgerust met zogenoemde ‘directors’, die trigonometrische berekeningen uitvoerden om het geschut goed te richten op bewegende doelen. Het leger was een gretige gebruiker van mechanische computers, want de Amerikanen zetten in deze oorlog ook de Norden bombsight in. Dat was een apparaat dat het traject berekende van een bom die door een vliegtuig werd afgeworpen op basis van allerlei vluchtgegevens zoals de richting en snelheid van het vliegtuig, de windrichting en -snelheid, en de hoogte. De Norden bombsight was het werk van de Nederlandse

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:21 PM

DENKWERK

ingenieur Carl Norden, die in 1904 naar de Verenigde Staten emigreerde en in 1920 aan zijn apparaat begon te werken voor de US Navy. Mechanische analoge computers hadden echter heel wat nadelen. Zo waren het vaak heel grote en dus onhandige apparaten, en de snelheid van de berekeningen was beperkt door de inertie van de mechanische componenten. De accuratesse was vaak ook beperkt tot een paar procent. Dit leidde uiteindelijk tot de ontwikkeling van elektronische analoge computers, die een aantal van deze nadelen niet hadden.

Rekenen met water Een analoge computer die zeker een aparte vermelding verdient, is de Monetary National Income Analogue Computer, in 1949 gecreëerd door de Nieuw-Zeelandse econoom William Phillips, die toen studeerde aan de London School of Economics. De Moniac simuleerde economische processen in het Verenigd Koninkrijk, en dat met stromen water! Hij was twee meter hoog, 1,2 meter breed en één meter diep en bestond uit allerlei transparante watertanks en pijpen. Elke watertank stelde een bepaald aspect van de economie voor, zoals het budget dat aan defensie werd besteed, aan onderwijs of aan gezondheidszorg. Helemaal bovenaan bevond zich een grote watertank die de schatkist voorstelde. To zover was alles statisch, maar door water door de pijpen te laten lopen kreeg het geheel een dynamisch aspect. Door kraantjes meer of minder te openen werden de geldstromen in het land voorgesteld. Er kon bijvoorbeeld een kraantje worden geopend van de schatkist naar de watertank voor defensie, wat aangaf dat er meer geld naar dit onderdeel ging. En er waren ook pompjes die het water van bepaalde tanks lieten teruglopen naar de schatkist, wat voor de belastingen stond. Hoe hoger de pompsnelheid, hoe hoger de belastingvoet... De Moniac werd ingezet als een economische simulator: u stelde alle kraantjes en pompjes op een bepaalde manier in en keek dan hoe het economische systeem zich ontwikkelde. Zo kon de machine ‘berekenen’ wat het effect was van bepaalde ingrepen, zoals een verhoging van de belastingen. Voor studenten was het bovendien de ideale manier om inzicht te krijgen in de samenhang van allerlei aspecten van de economie. Dit soort analoge computers was dus heel wat inzichtelijker dan onze huidige digitale exemplaren waarin de magie verborgen zit onder zwarte chipbehuizingen...

Elektronische analoge computers Analoge computers worden vaak gebruikt om fysieke systemen te simuleren. Elektronische componenten zoals condensatoren en weerstanden voldoen aan een aantal natuurwetten. Die hebben equivalente natuurwetten die gelden voor mechanische systemen

| ACHTERGROND

met veren en dempers. Wie bijvoorbeeld de demping van een auto wil nabootsen, kan dat dus met een goed uitgekiende combinatie van elektronische componenten. De stijfheid van de veer kan dan worden ingesteld met een potentiometer - een variabele weerstand met schuifknop - en de resultaten van de simulatie kunnen worden gemeten met een oscilloscoop. Ook bij de analyse van waterstromen kunnen elektronische componenten eenvoudig worden gebruikt voor simulaties. Elektrische stroom staat dan voor de snelheid van water - in kubieke meters per seconde - en elektrische spanning stelt de waterdruk voor.

Stromen van geld voorgesteld als kraantjes die open en dicht worden gedraaid Van 1960 tot 1984 werd bijvoorbeeld de Deltar ingezet om de effecten van de Deltawerken op de getijden te berekenen; zie ook het kader. Ook voor problemen waarbij een differentiaalvergelijking moet worden opgelost, zijn elektronische analoge computers handig. Aangezien differentiëren de ruis versterkt, terwijl integreren die juist gladstrijkt, moet de vergelijking eerst één of meerdere malen worden geïntegreerd voor ze aan een analoge computer kan worden gevoerd. Zo zijn veel natuurkundige vraagstukken op te lossen. Met de uitvinding van de transistor in 1947 werden elektronische uitvoeringen van analoge computers kleiner en ook praktisch haalbaarder. Een basiscomponent van veel van deze machines was de opamp, de operationele versterker. Dit leidde tot relatief ‘kleine’ elektronische analoge computers. Wilde u hiermee dan een probleem oplossen, dan moest u alle componenten met elkaar verbinden via een patchpanel, alle coëfficiënten in het probleem instellen met potentiometers en timers activeren. U liet de computer draaien en las het resultaat op een oscilloscoop uit. Voor bepaalde problemen werkte een analoge computer sneller dan een digitale. De precisie van analoge computers was echter niet altijd zo goed en digitale computers haalden analoge computers qua snelheid vlug in. Bovendien kunnen digitale computers met de juiste algoritmes analoge waarden tot een willekeurige precisie benaderen. Sinds de jaren zeventig zijn analoge computers dan ook in onbruik geraakt.

INFORMATIE [1] http://www.ams.org/samplings/feature-column/ fcarc-tidesiii3

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Denkwerk.indd 61

61

12/8/11 4:21 PM

Haal meer uit Word

Translate this article tekst : hans niepoth

In PC-Active doen we u graag tips en trucs aan de hand om nog meer plezier van uw software te hebben. Zo bevat Word 2010 onbekende, maar uitermate interessante functies. Ditmaal nemen we een aantal handige vertaalopties onder de loep.

M

oet u voor uw studie een tekst in het Engels inleveren? Of wilt u een klachtenbrief sturen naar een Duits bedrijf? Dan kunt u zelf op een tekst gaan zweten, maar het is ook mogelijk om de hulp van de vertaaltools in Word 2010 in te roepen. Een waarschuwing vooraf: het resultaat van vertaalsoftware is nooit foutloos. Dus u zult de vertaalde tekst altijd nog moeten controleren, maar u wordt zeker een stuk op weg geholpen.

Aan de slag Selecteer in Word 2010 het tabblad Controleren in het lint en klik op de knop Vertalen in de categorie Taal.

Vertalen maar!

62

U ziet nu drie opties; om een woord, zin of alinea te vertalen klikt u op de middelste optie, Geselecteerde tekst vertalen. Vervolgens gaat u naar het deelvenster Onderzoeken, dat nu rechts op het scherm verschijnt en kiest u hier in de lijst Alle naslagwerken - tweede regel uitvouwen - voor de optie Vertaling, mocht deze nog niet zijn geselecteerd. In hetzelfde venster kunt u vervolgens in de vakjes Van en Naar de bron- en de doeltaal selecteren. Er staat een groot aantal talen tot uw beschikking, van voor de hand liggende talen als Engels en Duits tot aan Arabisch, Japans en Russisch. Een enkel woord kunt u vertalen door de Alt-toets in te drukken en op het betreffende woord te klikken. De resultaten worden in het venster Onderzoeken weergegeven onder Vertaling. Voor het vertalen van een korte zin selecteert u de woorden, houdt u de Alt-toets ingedrukt en klikt u op de geselecteerde zin. Een woord of woordgroep kunt u ook intypen in het vak Zoeken naar en dan op de pijl Zoekactie starten klikken. Het resultaat kunt u met de knop Invoegen in de tekst zetten of met Kopiëren naar het klembord overbrengen voor gebruik in een ander document. Afhankelijk van het geselecteerde talenpaar wordt een interne lijst of de online service Microsoft Translator gebruikt. Onder de vertaalopties kunt u de talenparen aanvinken die in het menu beschikbaar komen. Combinaties met het Nederlands behoren niet tot de ingebouwde standaardparen. Daarvoor moet u in het tweede deel van het venster selecties maken bij Automatische vertaling. Hier geldt echter: geen internetverbinding is geen vertaling.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Haal meer uit Word.indd 62

12/8/11 4:26 PM

VERTALEN IN WORD

| SOFTWARE

Minivertaler Nieuw in Word 2010 is de Minivertaler. Dat is een service die een pop-upvenstertje laat zien, vergelijkbaar met de miniwerkbalk voor de opmaak. Zodra u een woord in een vreemde taal aanwijst, kunt u de vertaling in de vooraf aangegeven doeltaal direct in het venstertje lezen. Met de knop Kopiëren plakt u deze nieuwe tekst vervolgens in een ander document. Vervelend genoeg voegt Microsoft hier elke keer het stempel Microsoft® Translator aan toe, dat u vervolgens weer mag wissen. Andere opties in het venstertje zijn Uitvouwen, waarmee u wordt doorgestuurd naar het deelvenster Onderzoeken en de keuze Afspelen, waarmee u het woord of de zin laat uitspreken in de oorspronkelijke taal. Om de vertaalservice te gebruiken moet de Minivertaler wel zijn geactiveerd. Dit doet u door de derde optie in het menu Controleren - Vertalen te selecteren. Is de Minivertaler geactiveerd, dan heeft de knop een geeloranje achtergrond met oranje kader. Overigens, in een document dat is geschreven in de doeltaal, zal de Minivertaler zich niet laten zien, tenzij de service stuit op een alinea in een andere taal. Direct onder de Minivertaler in het menu vindt u nog de regel Taal voor vertaling kiezen. In het bijbehorende dialoogvenster kunt u de standaarddoeltaal voor de Minivertaler kiezen en een standaardtalenpaar voor de documentvertaling. Behalve vertalen biedt het deelvenster Onderzoeken ook een aantal synoniemenlijsten in verschillende talen - Engels, Frans, Duits en Spaans - en enkele woordenboeken uit de Encarta-encyclopedie. Ze zijn te vinden in dezelfde lijst van naslagwerken waarin u eerder Vertalen hebt geselecteerd. Na het kiezen van een synoniemenlijst in een bepaalde taal kunt u de Alt-toets ingedrukt houden en op een woord klikken. Nu krijgt u rechts op het scherm een uitgebreide lijst te zien, van waaruit u het alternatieve woord in de tekst kunt invoegen door op de pijl te drukken of met een rechtermuisklik. De lijst is in de regel een stuk uitgebreider dan het lijstje dat u krijgt te zien via de bekende methode: een rechtermuisklik op een woord en de optie Synoniemen.

Redactiewerk Wilt u de keuzelijstjes onder Van en Naar beperkt houden, dan vinkt u alleen de combinaties aan die u ooit denkt te gebruiken. Het heeft bijvoorbeeld weinig zin om Van Fins naar Turks te selecteren als u er toch nooit iets mee gaat doen. U kunt ook een heel document ter vertaling aanbieden, via Controleren - Vertalen en dan de optie Document Vertalen of de link in het venster Onderzoeken. Het document wordt dan onversleuteld verzonden naar Bing Translator [1] en aldaar omgezet. U krijgt de vertaling te zien op een aparte webpagina waarin de voortgang wordt bijgehouden. Automatisch vertalen is echter iets wat nog niet goed wil lukken en

de resultaten zijn vrij teleurstellend. Om de tekst leesbaar te maken is er veel redactiewerk nodig. Ondanks zo’n minpuntje kunnen we zeker stellen dat Word enkele - voor velen verborgen - foefjes bevat die u in uw dagelijks leven een stuk op weg kunnen helpen. Ook de meer ingewikkelde opties rond vertalen zijn nu hopelijk geen raadsel meer voor u. Sayonara!

INFORMATIE [1] http://www.microsofttranslator.com/

Vertaling van het onderhavige artikel

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Haal meer uit Word.indd 63

63

12/8/11 4:26 PM

Hackt de politie echt video’s?

Vuurwerkbommen op YouTube tekst : henk van de k amer

Je bent een rund als je met vuurwerk stunt. Die boodschap was effectief, want alle lezers zullen deze nog kennen. Of de nieuwste, persoonlijke videoboodschap van oom agent over een paar jaar ook nog bekend is? Dat wagen wij te betwijfelen.

H

et internet is een bron van informatie. Daarvan is het meeste nuttig, maar uiteraard zijn er net zoals in het echte leven ook de nodige uitwassen. Het zal u dan ook vast niet verbazen dat op YouTube de nodige filmpjes zijn te vinden waarin wordt uitgelegd hoe u een vuurwerkbom maakt. En erger nog: ze worden in die filmpjes ook afgestoken - en de kogelvrije schermen of bunkers die u in tv-programma’s als Mythbusters ziet, zijn in geen velden of wegen te bekennen. Nu kunt u stellen dat het eigenlijk wel een gepaste straf is als een handje van zo’n maker wordt afgerukt. Maar ook onschuldige voorbijgangers lopen gevaar. Kortom, het is toe te juichen dat de politie dit soort misdrijven serieus neemt en strenger gaat aanpakken.

Hacken? De opsporing is een taak van de kersverse Task Force Opsporing Vuurwerk Bommenmakers. Het eerste wat deze groep heeft gedaan, is honderddertig amateurfilmpjes op het internet hacken en voorzien van een waarschuwing. Tenminste, als we De Telegraaf

64

mogen geloven [1]. En deze krant weet nieuws wel vaker aan te dikken, maar daar komen we zo dadelijk nog op terug. In hetzelfde Telegraaf-artikel licht woordvoerster Ilja van Alten van de taskforce toe: “Wat wij nu doen is die filmpjes opsporen. We monteren daar een gesproken boodschap in, met waarschuwende woorden en ook zeggen we dat het maken en afsteken van vuurwerkbommen strafbaar is. Verder sturen we de maker een e-mail met het verzoek de film te verwijderen. Ook blijven we het filmpje volgen. Als het er na een week nog opstaat, proberen we de maker met zijn echte naam op het internet te vinden en die krijgt dan een brief thuis.” Toen we dit op de redactie lazen, was onze interesse gewekt. Hoe kan de politie een boodschap in andermans filmpje krijgen? Die optie heeft YouTube volgens ons niet. Wat we wel eens zien is dat een filmpje door een reclameboodschap wordt voorafgegaan. Zou de politie opeens zijn advertentiebudget voor zo’n nuttige taak gebruiken? Of weet de hermandad de filmpjes toch daadwerkelijk te hacken? Maar al snel werd het duidelijk dat deze hele

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Politie YouTube.indd 64

12/8/11 4:28 PM

POLITIE OP YOUTUBE

| ACHTERGROND

operatie behoorlijk amateuristisch is opgezet. De politie downloadt het meest spectaculaire deel van een filmpje van YouTube en monteert daarachter vervolgens een persoonlijke boodschap voor de maker. Het geheel wordt vervolgens als nieuw filmpje geüpload naar het eigen YouTube-kanaal van de politie [2]. Dit alles in de hoop dat toekomstige daders in hun zoektocht naar sensationeel materiaal op een politiewaarschuwing stuiten. YouTube laat naast het hoofdscherm immers filmpjes met gelijksoortige onderwerpen in een lijst zien.

Effectief? Volgens woordvoerder Van Alten is het bewerken van de filmpjes behoorlijk veel werk en dan rijst bij ons de vraag hoe effectief deze nieuwste opsporingsmethode is. Zo ontdekten we al snel dat veel internetters na het zien van de filmpjes van de politie snakken naar meer. Voor hen zijn de originele filmpjes makkelijk te vinden gezien het recente commentaar en het aantal views. Extra aandacht dus en dat kan toch niet de bedoeling zijn? Wel heeft een aantal daders na een week gehoor gegeven aan de oproep van de politie en zijn de filmpjes verwijderd. Maar de meeste video’s zijn nog gewoon te vinden. Logisch, want zoals de screendump op deze pagina laat zien, zijn de overtredingen mogelijk al lang verjaard. Het is dus de vraag of e-mail van de taskforce nog kan worden afgeleverd. Inmiddels zijn de nodige persiflages en commentaren verschenen, waarin potentiële vuurwerkbommakers de politie als blaffende, doch niet bijtende hond afschilderen. Het laat wederom zien dat de politie niet wordt gerespecteerd. Logisch, want een videoboodschap komt eerder belachelijk dan dreigend over. In de politiek wordt regelmatig geroepen om meer blauw op straat. Dat is zeer zeker een nuttige maatregel. Alhoewel vroeger alles echt niet beter was, hadden we als jeugd wel ontzag voor de ouderwetse wijkagent. Zulk respect krijg je niet als je achter een bureau filmpjes gaat opnemen. Als u dit artikel leest, heeft de politie de eerste daders misschien wel opgespoord en via snelrecht voor de rechter gebracht. Zo ja, dan is dat het juiste signaal, maar de effectiviteit afgemeten aan de ingezette middelen is gewoon te klein.

Een strafbaar feit… uit 2007

een reactievideo kunnen plaatsen of de omstreden content bij YouTube kunnen melden als illegaal materiaal [5], want de oorspronkelijke video’s voldoen in ieder geval niet aan de algemene voorwaarden van de website. Overigens zou een kwaadwillende ook de producties van de politie kunnen markeren als ‘ongepast’, waarmee al het werk meteen is vernietigd. Het is op zich niet zo boeiend of de auteursrechten nu wel of niet worden geschonden. Veel interessanter is de vraag of deze opsporingsmethode boven elke vorm van twijfel is verheven. In een democratie is dat zeer belangrijk, ook al maakt dit het werk van de politie wel wat moeilijker. Maar wanneer we geen hoge eisen meer stellen aan opsporingsmethoden, komen we automatisch terecht in een politiestaat. Wat ons betreft voldoet het filmpjesproject niet aan de strenge eisen die we moeten stellen en dat had de politie ook kunnen bedenken. De effectiviteit is namelijk veel te klein. In onze optiek kost het veel geld en levert het nauwelijks iets op. De politie had hetzelfde resultaat ongetwijfeld kunnen bereiken voor veel minder geld. Het lijkt er dus op dat of iemand graag filmpjes wilde monteren of - en dat is zeker geen taak van de politie de publieke opinie wilde beïnvloeden. Als dat laatste de verborgen agenda is, dan mag wat ons betreft nog het nodige op de politie worden bezuinigd. Want blijkbaar heeft men dan nog steeds geld te veel.

Citaatrecht? Nadat we de knullige filmpjes hadden gezien, ontstond bij ons al snel de vraag of de politie niet zelf de auteurswet overtreedt [3]. Nu gebruikt de politie niet de complete filmpjes, maar de spannendste vijftien seconden. Dat zou nog onder het citaatrecht kunnen vallen, maar dan rekken we deze wel heel erg op als het filmpje zelf nauwelijks groter is. Internetjurist Arnoud Engelfriet vindt het een beetje flauw het copyright in deze discussie te betrekken [4], maar verder twijfelt ook hij aan de effectiviteit van deze methode. Volgens Engelfriet had de politie ook

INFORMATIE [1] http://www.telegraaf.nl/digitaal/10975420/__ YouTube-filmpjes_vuurwerkbommen__ gehackt___.html?p=30,1 [2] http://www.youtube.com/TaskForceOVB [3] http://zeighy.net/blog/entry/953 [4] http://blog.iusmentis.com/2011/11/23/opsporingvan-vuurwerkbommenmakers-op-youtube/ [5] http://www.youtube.com/t/ community_guidelines?gl=NL&hl=nl

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Politie YouTube.indd 65

65

12/8/11 4:29 PM

HANDIGE EN GRATIS PLUGINS VOOR FIREFOX Mede door de schaalbaarheid is Firefox één van de meest gebruikte browsers van het moment. Het is daarom ook niet verwonderlijk dat er voor deze browsers zoveel extensies verkrijgbaar zijn. Deze maand op de cd-rom een aantal handige en gratis plug-ins voor Firefox. Daarnaast twee beveiligingspakketten voor Windows en applicaties om geld te besparen.

66

CD!!!.indd 66

ESET SMART SECURITY 5

ESET NOD32 ANTIVIRUS 5

Wie op zoek is naar een compleet beveiligingspakket voor de pc, moet ESET Smart Security 5 eens proberen. Het grote voordeel hiervan is dat een groot gedeelte van de afhandeling van virussen en het bijhouden van de definitielijst plaatsvindt in de cloud. Hierdoor is uw pc altijd up-to-date. Evenmin ontbreken een uitgebreide firewall, een optie voor ouderlijk toezicht en uitgebreide antispamintegratie met diverse e-mailprogramma’s. U kunt deze versie van ESET Smart Security, die beschikbaar is in zowel een 32-bits als 64-bits uitvoering, dertig dagen uitproberen.

Wie alleen een goede virusscanner nodig heeft, kan ESET NOD32 Antivirus 5 proberen. De interface is overzichtelijk en makkelijk te bedienen. Het programma beschermt uw pc zonder dat u er omkijken naar hebt. En ook voor geavanceerde gebruikers zijn er voldoende instellingen. Zo kunt u het pakket helemaal naar eigen hand zetten en specifieke onderdelen van het systeem controleren, zoals het register, actieve processen en het gedrag van programma’s. De software op de cd-rom kunt u dertig dagen uitproberen en u hebt de keuze uit een 32-bits en 64-bits versie.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:37 PM

CD

| INHOUD

GELD BESPAREN MET SOFTWARE We leven in een tijd waarin we het allemaal zuiniger aan moeten doen. Daarom op de cd-rom een aantal programma’s die u daarmee kunnen helpen. Simple Money Manager bijvoorbeeld; met deze software kunt u zelf categorieën opnemen waarmee u de inkomsten en uitgaven verder onderverdeelt. Ook handig: als uw bank de mogelijkheid biedt om transacties te exporteren naar een kommagescheiden databasebestand, dan kunt u deze direct inlezen in Simple Money Manager. De aanschaf van een nieuwe harde schijf kunt u nog wel even uitstellen, want met FolderMatch controleert u de inhoud van de harde schijf op de aanwezigheid van dubbele files. En als blijkt dat u een bepaalde film meer dan één keer op de computer hebt staan, dan kan er vast wel eentje worden weggegooid. Dat levert

weer extra schijfruimte op. Ook op het afdrukken van documenten kunt u veel geld besparen. Dankzij FinePrint hebt u meer controle over het printproces. Ook kunt u het papier eenvoudig dubbelzijdig laten bedrukken, wat papier en dus geld bespaart.

HANDIGE EN GRATIS PLUG-INS VOOR FIREFOX Er woedt een verbeten browserstrijd. Internet Explorer blijft voorlopig aan de leiding, maar met name Google Chrome komt stevig opzetten, vooral ten koste van Firefox. Toch doet Mozilla er alles aan om zijn browser bij de tijd te houden en blijft Firefox uitblinken door de talloze extensies. Op de cd-rom vindt u een aantal handige plugins en addons voor Firefox, die het werken met deze browser vereenvoudigen.

PRIJSVRAAG: WIN TRAIN SIMULATOR 2012 Train Simulator 2012 is de opvolger van de succesvolle RailWorksreeks. Nieuw in deze versie is onder meer een compleet nieuwe route, de Horseshoe Curve. Rijd deze uitdagende rit met zware goederentreinen en probeer het schema aan te houden. Verder is de bediening in Train Simulator 2012 verbeterd en ook op het gebied van animatie zijn er wijzigingen doorgevoerd. Treinen deinen nu realistisch mee wanneer u over een wissel rijdt of een bocht neemt. Via de nieuwe TSX-engine - die gebruikers zelf kunnen aan- of uitzetten - krijgt u bovendien realistische weermodellen in Train Simulator 2012 te zien. Maak kans op deze simulator door de vraag op de cd-rom te beantwoorden.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

CD!!!.indd 67

67

12/8/11 4:38 PM

INDRUKWEKKENDE SNELHEDEN MET USB3.0

’T MOET WEL VLUG! TEKST : WAMMES WITKOP

Hoe sneller onze pc’s zijn, hoe beter. En soms hebben we het nog echt nodig ook. Reden genoeg om eens op onderzoek uit te gaan, om eens te kijken welke apparaten echt snel zijn. Want marketingafdelingen weten ook dat die snelheid een belangrijk criterium is bij aankoopbeslissingen en willen daarom wel eens overdrijven.

E

-mailen en websurfen kunt u op elke pc wel. Het vraagt allemaal niet zoveel capaciteit; een simpele processor, een beetje geheugen en een eenvoudige harde schijf zijn genoeg. En dat gaat eigenlijk voor heel veel zaken op tegenwoordig, want die computer staat meestal aanzienlijk langer op u te wachten dan omgekeerd. Tenzij u zich vermaakt met klussen als beeldbewerking of zware rekenmodellen, komt die snelheid wel tot zijn recht. Ook gamers zijn natuurlijk een heel specifieke

doelgroep voor snelle machines, maar die hebben zo hun eigen eisen qua video. En juist die gamer wil echt het onderste uit de kan halen; dat zijn de mensen die overgaan tot waterkoeling en overklokken. Gelukkig is dat voor de meeste mensen niet nodig, want er zijn genoeg andere punten waar winst te halen valt. Op het vlak van dataopslag bijvoorbeeld. Wie moet wachten op zijn of haar computer - en dan niet vanwege trage internetverbindingen - zit meestal te wachten op I/O-acties, input en output van gegevens. Om bijvoorbeeld een video te kunnen omwerken naar een ander bestandsformaat moeten er grote plukken data vanaf een harde schijf worden gelezen, verwerkt en dan ook weer teruggeschreven. Wilt u met die data vervolgens nog eens wat anders doen, dan is het wel zo handig als die harddisk extern is. Anders moet u die bestanden vervolgens nog een keer kopiëren.

USB

De Transcend SSD18C3

68

Universal Serial Bus was een grote doorbraak, onderhand ook alweer vijftien jaar terug. Tot die tijd hadden we altijd te weinig seriële RS-232 poorten op de pc, waarmee we van alles en nog wat aan de computer knoopten. Modems bijvoorbeeld. En

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Snelheidsmetingen.indd 68

12/8/11 4:40 PM

SNELHEIDSMETINGEN

muizen. We hadden al snel schakelkastjes nodig, om te kiezen welk serieel apparaat we op een bepaald moment zouden gebruiken. Gecombineerd met lastige eigenschappen zoals verschillende snelheden en protocollen met start- en stop-bits, hield dat in dat het koppelen van een randapparaat de nodige frustratie kon opleveren. Toen verscheen USB - met zijn simpele stekkertje, de mogelijkheid om tot 127 apparaten aan één controller te koppelen door middel van betaalbare hubjes en de fijne extra dat de stroomvoorziening voor eenvoudige uitbreidingen via hetzelfde stekkertje liep. Het pleit was al snel beslist. En die eerste USB-versie was vergeleken met de snelheden over die RS-232 snel zat, met 1,5 Mbit/s voor low speed muisjes en 12 Mbit/s voor het serieuze werk. Voortaan werd er niet geconfigureerd en was ‘te weinig poorten’ een nachtmerrie uit het verleden. Wanneer u de bladzij omslaat, ziet u de details in de bovenste tabel. Naast de vermelde theoretische snelheden staan - voor de latere versies - de in de praktijk maximaal haalbare snelheden. Aangezien USB een bussysteem is, met één controller en tot 127 slaven, kan het makkelijk gebeuren dat twee apparaten tegelijkertijd de bus proberen te benutten. Dat gaat natuurlijk niet goed, maar het protocol is daarop ingericht. Het kost echter wel tijd en dus bandbreedte. Met de introductie van USB2.0, in het jaar 2000, werd USB snel genoeg voor massaopslag. De vlucht van USB-harddisks en de flashgeheugenduimpjes kon een aanvang nemen. Ook verschenen er vanaf die tijd varianten op de aansluitpluggen, waardoor ook kleinere apparatuur van deze nieuwe bus kon worden voorzien. En al snel werd de vijf volt voedingsspanning meteen ook de laadstroom voor zaken zoals telefoons en muziekspelertjes. In november 2008 werd USB3.0 gefinaliseerd, maar het duurde eigenlijk tot eind 2009 tot deze standaard ook daadwerkelijk werd geïntegreerd op veel moederborden. Wie nu een nieuwe pc of notebook koopt, moet nog steeds even opletten, want het is

| HARDWARE

Hoezo serieel? USB staat voor Universal Serial Bus. En de kneep zit hem in dat serieel, wat inhoudt dat de data bit voor bit, na elkaar dus, worden verstuurd. USB1.0 tot en met USB2.0 houdt zich daar keurig aan, een simpele stekker met vier contacten, twee voor de data en twee voor de voedingsspanning. Alle data lopen over een enkel aderpaar. Perfect serieel, een standaard die mechanisch veel makkelijker ligt dan de complexe kabels en stekkers met vele aders, die bij parallelle data worden gebruikt. Vroeger was er geen keuze; de elektronica was niet snel genoeg om de hoeveelheden data voor bijvoorbeeld een printer over één lijntje te persen; vandaar de 25-polige Centronics-printerkabels die nog wel eens willen rondslingeren. Maar met het sneller worden van de chips kon het opeens wel over een enkel draadje. Kabeltjes die bovendien veel netter en hanteerbaarder zijn. En toen kwam USB3.0. Met andere stekkers, want de groeiende hoeveelheden data houden in dat de vereiste snelheden niet langer over die simpele vieraderige kabel kunnen. USB3.0 is dan ook niet serieel meer, maar gebruikt meer aders voor de datacommunicatie. De kabel telt nu negen of zelfs elf aders. Vier daarvan werken net zoals de oude USB2-standaard, vandaar dat de bus terugwaarts compatibel is. Een USB3.0-apparaat zal prima werken met een USB2.0-poort of zelfs een USB1.0-aansluiting - alleen veel langzamer. Als er een verbinding tussen twee USB3.0-apparaten tot stand wordt gebracht, worden de USB2.0 dataaders niet meer gebruikt - de voeding overigens wel - en komen twee andere aderparen in actie. Dat zijn de SuperSpeed Differential Pairs. Mede doordat ze zijn gescheiden voor verzenden en ontvangen, is USB3.0 veel beter in staat zijn theoretische snelheid te benaderen; er treden minder botsingen op waarbij twee apparaten tegelijkertijd de bus willen gebruiken. De facto zijn het twee gescheiden bussen, die naast die beide datalijnen ook nog elk een aardleiding hebben. USB kent al vanaf het begin de optie om randapparaten vanaf bijvoorbeeld een pc van voedingsspanning te voorzien. Maar in de definitie voor USB3.0 staat opeens de optie om vanaf het randapparaat ook stroom te leveren, USB3.0 Powered-B. Handig, dat kan een netstroomadaptertje schelen.

werkelijk jammer om geen USB3.0 tot uw beschikking te hebben. De snelheden zijn uitmuntend!

USB3.0: SSD Deze test werd pas haalbaar toen Transcend zo vriendelijk was ons een exemplaar van zijn SSD18C3

De Freecom Hard Drive XS 3.0

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Snelheidsmetingen.indd 69

69

12/8/11 4:41 PM

| Snelheidsmetingen

HARDWARE

Buffalo MiniStation Plus

ter beschikking te stellen: een bloedsnelle USB3.0 externe harde schijf, op basis van een SSD, een Solid State Harddisk. Met zo’n apparaat weten we tenminste dat het niet de HD zelf is die de bottleneck vormt tijdens het meten. Om te beginnen zijn we eens gaan kijken naar de verschillen tussen USB2.0 en USB3.0, om vast te

stellen wat er waar is van de bewering dat 3.0 tien keer sneller zou zijn. In de rijen A en B van de onderste tabel op deze pagina ziet u de resultaten en dat stelt niet teleur. Rij B is de meting onder USB2.0 en toont een heel mooie score, één van de beste die we ooit onder USB2.0 hebben gemeten. Hier is de beperkende factor duidelijk de USB2.0 zelf; de SSD heeft meer dan genoeg capaciteit. Onder USB3.0 zien we echter niet de gehoopte tienvoudige verbetering, hoewel de sequential read een factor zes sneller is. Blijkbaar meten we hier niet de maximale capaciteit van USB3.0, maar lopen we al tegen de beperkingen op van de SSD18C3-drive. Met andere metingen is dat ook vastgesteld, want toen er vier USB3.0-drives met een USB3.0-hub werden aangesloten, is een maximale leessnelheid van 462,353 MB/s vastgesteld. Over die metingen komen we in een toekomstig artikel terug. Wat opvalt bij de meetreeks van de SSD onder USB2.0 en USB3.0, is dat de verschillen bij kleinere blokken data afnemen. Dat is te verwachten, want het datatransport is daar niet meer de limiterende factor, maar het opzetten door de controller van het DMA-pad. Direct Memory Access is efficiënt bij grote blokken. Maar ook met deze meetwaarden is het zeer zeker haalbaar om ook complexe databases op een externe SSD op USB3.0 te laten draaien zonder dat er snelheidsverlies merkbaar zal zijn, vergeleken met een interne harde schijf.

USB-ontwikkeling Snelheden Mbit/s Jaar

Versie

Type

Theoretisch

Praktijk

Benaming

Aders 4

Opmerkingen

Jan-96

1.0

Low-Bandwith

1,5

?

Low speed

Jan-96

1.0

Full-Bandwith

12

?

Full speed

4

Aug-08

1.1

12

?

Full speed

4

Apr-00

2.0

480

280

High speed

4

Meer pluggen, breder gebruik

Nov-08

3.0

5000

4000

Super speed

10/12

Lager stroomverbruik

Eerste wijd verspreide versie

USB 3.0 snelheidsmetingen Sequential Grootte

Prijs

Read

Random 512KB Write

Read

Merk

Type

Soort

GB

Euro

Formattering

MB/s

MB/s

MB/s

A

Transcend

SSD18C3

SSD

128

160

NTFS

205,362

175,862

139,578

B

Transcend

SSD18C3 (USB2.0!)

SSD

128

160

NTFS

34,918

32,251

33,614

C

Verbatim

47659

HD

2000

84

NTFS

70,946

70,683

28,081

D

Buffalo

MiniStation Plus

HD

500

82

NTFS

77,973

77,272

33,330

E

Buffalo

MiniStation Plus (encrypted)

HD

500

82

NTFS

77,909

77,340

33,924

F

Freecom

Hard Drive XS 3.0

HD

1000

115

NTFS

102,430

111,920

40,291

G

Transcend

StoreJet 25A3

HD

1000

148

FAT32

113,470

98,988

39,037

H

Samsung

M3 Station 3.0

HD

2000

100

NTFS

134,571

134,364

41,027

I

Samsung

M3 Station 3.0 (USB2.0!)

HD

2000

100

NTFS

34,641

32,059

22,216

Alle metingen zijn verricht met blokken van 1000 MB data. Elke meting is vijfmaal herhaald en de uitkomsten zijn gemiddeld. Gemeten werd met CrystalDiskMark versie 3.0.1 x64. Zie voor meer informatie: http://crystalmark.info/

70

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Snelheidsmetingen.indd 70

12/8/11 4:41 PM

Snelheidsmetingen

USB3.0: HD’s

Uitleg bij de tabel met snelheidsmetingen

Maar waarschijnlijk zal USB3.0 voorlopig het vaakst worden gebruikt voor externe harde schijven. De laatste maanden komen die meer en meer op de markt, terwijl de prijzen eigenlijk niet zoveel hoger meer zijn dan die van USB2.0-exemplaren. Om met een goede raad te beginnen: koop voortaan alleen maar USB3.0-schijven. Die doen het ook prima op USB2.0-computers en zodra u van computer overstapt, worden ze minstens twee keer zo snel. En met de tegenwoordige fotoverzamelingen scheelt dat gevoelig! Ook hier hebben we eerst eens een schijf op zowel USB2.0 als USB3.0 gemeten: de Samsung M3 station 3.0, regels H en I. En wat blijkt? De resultaten onder USB2.0 wijken niet zoveel af van die van de eerder beschreven SSD. Alleen bij de 4 KB-blokken blijft de Samsung gevoelig achter. Hier speelt het positioneren van de mechanische koppen toch een doorslaggevende rol. Maar vergeleken met een interne HD, rechtstreeks op het moederbord aangesloten, zijn deze cijfers nog niet eens zo beroerd. Kortom, ook onder USB2.0 kunt u prima een database onderhouden op een Samsung die op de externe USB2.0 is aangesloten. En qua doorvoer voor grote bestanden is niet de Samsung de beperkende factor, maar de USB2.0-bus zelf. Maar zodra we naar de USB3.0-metingen kijken, verschijnt er een heel ander beeld. Vooral het sequentieel verwerken van grote lappen data - foto’s, video en muziek - wordt een factor vier sneller. Blijkbaar kijken we daarna naar de maximale snelheid van de fysieke harde schijf zelf, maar vergeleken met de prestaties op een USB2.0-aansluiting is dit erg fijn. Te veel koffie onder het wachten tot de bestanden zijjn gekopieerd, is nu eenmaal ongezond! En daarmee hebben we de allersnelste drive uit dit deel van de test meteen achter ons gelaten. Alle andere

De metingen in deze tabel zijn uitgebreid, maar vrij makkelijk te interpreteren. Van belang zijn de snelheid van lezen en schrijven van grote aaneengesloten blokken data - zoals wanneer u foto’s of video zit te bewerken - en juist het lezen en schrijven van grote aantallen kleine plukjes gegevens, zoals wanneer u een database zit bij te houden. Die eerste situatie wordt gesimuleerd door grote sequentiële blokken te lezen en te schrijven; zie de eerste twee resultaatkolommen. Vervolgens doen we beide metingen nogmaals met blokken van 512 KB, vergelijkbaar met het manipuleren van toch wel flinke bestanden. De reeks metingen met blokjes van 4 KB - die bovendien random worden gelezen en geschreven - is een zwaardere test voor de drive die veel lijkt op het verwerken van bestanden op een extreem gefragmenteerde drive of op het werken met een complexere database. Om het beeld compleet te maken wordt ook nog met uiteenlopende Queue Depth gemeten. Dat verdient wel even wat uitleg. De Queue Depth is het aantal uitstaande operaties voor een harde schijf. Met een QD van 32 pompt het meetprogramma de HD zodanig vol dat de gemiddelde wachtrij in de schijf zelf een lengte van 32 bereikt. Slimme harde schijven worden daar sneller van, omdat de controller bijhoudt welke data waar staan en in welke volgorde de koppen het efficiëntst de wachtrij kunnen wegwerken - en dat is met zekerheid niet de volgorde waarin de opdrachten werden aangeboden. In rij H van de tabel laat een Verbatim zien dat dit inderdaad een hoop kan schelen! Althans, als het om lezen gaat. In de tabel worden natuurlijk knollen voor citroenen verkocht. Er worden zowel echte harde schijven als Solid State Disks gepresenteerd. U moet deze tabel dan ook met enig beleid lezen.

Random 4KB (qd=1) Write

| HARDWARE

Read

drives scoorden lager, deels zelfs aanzienlijk lager. Zo is de Verbatim 47659, regel C, ronduit teleurstellend te noemen. Deze scoort door de bank genomen de helft slechter dan de topper van Samsung. Dergelijke

Random 4KB (qd=32) Write

Read

Write

MB/s

MB/s

MB/s

MB/s

MB/s

101,603

7,917

17,654

8,481

17,628

32,160

4,870

8,029

5,199

8,189

17,944

0,369

0,444

0,499

0,452

38,999

0,464

1,009

0,502

0,993

38,612

0,475

0,963

0,507

0,986

51,850

0,492

1,052

0,550

1,087

17,122

0,463

0,475

0,550

0,477

57,773

0,463

1,106

0,571

1,105

31,790

0,435

1,107

0,540

1,118

De Samsung M3 Station 3.0

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Snelheidsmetingen.indd 71

71

12/8/11 4:41 PM

HARDWARE

| SNELHEIDSMETINGEN

De Verbatim 47659

Flessenhalzen In de loop der jaren is er telkens weer een andere flessenhals in de architectuur van onze pc’s aan te wijzen. Heel lang was het de processor, die de beperkende factor was, maar met de trend om die processor van meer kernen te voorzien is die hobbel eigenlijk wel verleden tijd. Tenminste, als het operating system en het gebruikte programma daarop zijn ingericht, maar gelukkig is dat steeds vaker geen probleem meer. Toch blijkt het bij zware klussen zoals videobewerken dat we zitten te wachten. Maar waarop, dat is maar de vraag. En dat laat zich prima bekijken met Windows Taakbeheer, waarin u kunt aflezen hoeveel procent van de beschikbare processortijd wordt benut door elk draaiend programma en alle daaronder vallende processen. Best leerzaam om dan vast te stellen dat die processor bij het simpelweg ontdoen van advertentieblokken van een van tv opgenomen film - wat met HD video al snel een paar minuten kost - nog steeds staat te lummelen met een maximale belasting van een procent of tien, twaalf. De beperkende factor is dan duidelijk de harde schijf, die heel veel data moet leveren en weer wegschrijven. Een tweede HD inschakelen, zodat de één slechts een bestand hoeft te lezen en de andere de schrijfklus voor zijn rekening neemt, scheelt dan al een slok op een borrel. De processor krijgt het dan duidelijk drukker; de koeler maakt meer toeren en de belasting loopt op tot een procent of twintig. En de klus is bijna twee keer sneller geklaard! Flessenhals gevonden en deels opgelost. Wat nog veel beter zou helpen is natuurlijk het inzetten van de SSD in plaats van die twee HD’s, maar die willen we toch wel een beetje sparen gezien de beperkte levensduur. Zo’n SSD kan nu eenmaal niet onbeperkt worden herschreven... Maar zodra zo’n film niet alleen wordt ontdaan van reclame, maar meteen ook even klaargestoomd voor de Android-telefoon, komt er een andere flessenhals in het spel. Nu is het wel degelijk de processor; allevier de kernen zijn volop aan de slag en toch duurt het langer dan zojuist. Logisch, want elk beeldje moet nu worden omgerekend naar een andere resolutie, terwijl zonet alleen maar werd gekopieerd. Dus nu is de harde schijf probleemloos in staat de datastromen bij te houden. Maar denk nu niet meteen dat die film dan net zo goed op een NAS in het netwerk kan staan, want dan blijkt dat weer de bottleneck! En zo worden onze pc’s elke keer weer een stukje sneller - maar nooit in alle opzichten tegelijk. De uiteindelijke prestaties hangen af van een veelheid van factoren. Want de volgende flessenhals kan net zo goed het werkgeheugen blijken te zijn...

72

verschillen zijn opmerkelijk en voor de consument eigenlijk niet te achterhalen alvorens deze een drive heeft gekocht. De mooie rode Buffalo Mini Station Plus - regels D en E - is een bijzonder geval. Niet alleen is dit een kleine kast met een 2,5 inch drive, maar deze kent ook desgewenst encryptie. Maar met of zonder versleuteling scoort de drive niet best qua snelheid. Dan doet de eveneens op een 2,5 inch drive gebaseerde Transcend StoreJet 25A3 het aanzienlijk beter op regel G. Maar of het verschil in afmetingen het tragere gebruik goedmaakt, is natuurlijk een persoonlijke afweging. De Freecom Hard Drive XS 3.0 op regel F is een bijzonder geval. Deze fraai gestylede, in rubber gevatte, drive was de eerste USB3.0-drive die uw recensent ooit ontving om te testen, onderhand toch een hele tijd terug. Desondanks weet de Freecom zijn mannetje te staan met meetwaarden die weliswaar niet tot de top behoren, maar toch netjes zijn.

Tot slot Dit artikel is gebaseerd op een uitgebreide reeks snelheidsmetingen, die soms meer vragen opwierpen dan beantwoordden. Zo is er nog een heel vreemd resultaat van interne SATA harde schijven waarvoor nog geen verklaring is gevonden en waar nog veel meer metingen nodig zullen zijn om een theorie te bevestigen. Ook bleek het nogal een klus om de gewenste testmaterialen bij elkaar te krijgen, want we hebben ook naar bijvoorbeeld USB-stickjes gekeken, die in een volgend verhaal aan bod zullen komen. Vandaar dat de hier gepresenteerde gegevens geen marktoverzicht vormen, maar veeleer een kleine steekproef. Maar wel een steekproef die vragen opwerpt. Vooral de verschillen tussen de verschillende externe USB3.0 harde schijven zijn toch veel groter dan verwacht. Blijkbaar kan men zich met die dingen inderdaad een buil vallen. Kortom, vragen genoeg. En hopelijk in komende artikelen daar ook weer antwoorden op.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Snelheidsmetingen.indd 72

12/8/11 4:41 PM

BOEKEN TEKST : ABR AM WAGENA AR EN WAMMES WITKOP

Ontdek de Android Phone Wie een moderne smartphone koopt, krijgt waar voor zijn of haar geld - maar geen handleiding! En dat kan nogal frustrerend werken als de gebruiker voor de eerste keer probeert zo’n beest onder de knie te krijgen. Wie liever eerst één en ander naleest, alvorens aan de slag te gaan, heeft er een zware dobber aan. Gelukkig kunnen dergelijke mensen - u en ik, en vooral collega Van de Kamer, die in eerste instantie de aan/uit-knop niet kon vinden - voortaan te biecht bij dit handzame boek: rustig en logisch van opbouw, niet bang van techniek en met veel duidelijke afbeeldingen in kleur. Een uur of wat studeren in dit

werk en de Android-smartphone wordt zelf een open boek. Elk hoofdstuk is op zich leesbaar. Zo kunt u meteen aan de slag na het doornemen van het stuk over de gebruikersinterface. Al met al een aanwinst. En niet alleen voor wie wel eens de aanvechting voelt te gaan gooien met die telefoon! (WW)

Ontdek de Android Phone Auteur: Joris de Sutter Uitgever: Van Duuren Media Nederlandstalig, 204 pagina’s, softcover ISBN: 978-90-5940-517-2 Prijs: € 19,95 Ook te koop via http://www.yindo.nl

IT Leaks Misschien ligt het aan mij, maar ik heb moeite met een Engelstalige woordspeling als titel voor een Nederlandstalig boek. Desondanks is het onderwerp volgens de achterflap ‘een leesbare, spannende en humoristische uiteenzetting over zowel alledaagse problemen als over mislukte megaprojecten’ - iets wat me na aan het hart ligt, zodat ik met ongeveinsde interesse begon te lezen. Om op de vierde tekstpagina toch te struikelen, over vijf voetnoten in drie korte regels tekst. Voetnoten, die in dermate groten getale in dit boek worden gebruikt dat ze niet aan de voet van de pagina staan, maar bijna 17 pagina’s achterin vullen. Dus, wie echt wil volgen wat de auteur blijkbaar

IT Leaks Auteur: Dré de Man Uitgever: Pearson Education Benelux Nederlandstalig, 288 pagina’s, softcover ISBN: 978-90-430-2342-9 Prijs: € 16,95

74

Boeken.indd 74

interessant genoeg vindt om te willen vertellen, bladert als een gek heen en weer. Dat leest niet ontspannen, hoe boeiend het onderwerp ook mag zijn. En boeiend is het. De auteur wandelt soms met reuzenstappen en soms met veel detail door de ontwikkeling van de automatisering. WikiLeaks komt aan bod; Apple krijgt een veeg uit de pan als het om het verpreutsen van boeken gaat. Maar er worden ook ruimschoots stokpaardjes bereden, soms tot het vermoeiende aan toe. Het boek wordt wel ontsierd door wat slordigheden. Zo wordt gesuggereerd dat de Enigma, de Duitse codeermachine uit de Tweede Wereldoorlog, een vroege computer zou zijn. Elders wordt het Franstalige toetsenbord beschreven als te herkennen aan de vijf eerste letters op de bovenste regel: AWERTY. Tja, dat zijn zes letters en die zijn in werkelijkheid AZERTY. Gebrekkige en gehaaste eindredactie? Misschien is het wel tekenend dat dit boek, qua omvang aangekondigd als 224 pagina’s, er uiteindelijk 288 telt. Al met al leuk onderwerp, maar niet altijd even prettig leesbaar. Maar dat is slechts mijn mening, en dus even persoonlijk als het besproken boek. (WW)

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:43 PM

BOEKEN

| ALGEMEEN

Handboek digitale fotografie Veel fotografieleerboeken beperken zich qua onderwerp. Ze bespreken één merk camera of één stuk software, die dan wel worden uitgediept. Maar dat uitdiepen kan ook in een breder perspectief, bewijst Tom Ang. Geholpen door prachtige illustraties - want alleen maar voorbeelden van fouten vervelen ook snel - neemt hij alle aspecten onder de loep. Vanaf camerakeuze - waarbij het boek iets gedateerd blijkt, de systeemcamera komt niet aan bod - tot en met het presenteren van de uiteindelijke meesterwerken, elk onderwerp wordt indien nodig met sprekende beeldvoorbeelden uitgelegd op een niveau dat wel degelijk oplettend lezen vereist. Niet eindeloos herkauwen, maar strak gepresenteerde zinnige informatie. Wie zich oriënteert op serieus fotograferen, kan zich met dit boek snel ontwikkelen tot iemand die niet alleen de technieken beheerst, maar ook de beeldtaal verstaat en de esthetiek begrijpt. Het hoofdstuk ‘Fotografische onderwerpen’ staat bol van de zinnige suggesties hoe u als fotograaf in verschillende omstandigheden op te stellen om het

beste beeld te bereiken. En - waar die scheiding vaak niet duidelijk wordt aangebracht - hier zijn ‘Foto’s verbeteren’ en ‘Foto’s manipuleren’ twee gescheiden hoofdstukken, beide van de nodige omvang. Wie al langer bezig is, vindt ook het nodige van zijn of haar gading. Vooral de vele technieken om opnamen maximaal tot hun recht te laten komen, waren zeer boeiend leesmateriaal en voorlopig blijft dit boek onder handbereik liggen, om zaken even te kunnen naslaan. (WW)

Handboek digitale fotografie Auteur: Tom Ang Uitgever: Pearson Education Benelux Nederlandstalig, 360 pagina’s, hardcover ISBN: 978-90-430-2284-2 Prijs: € 39,95

Open kaart Het dossier ov-chipkaart sleept zich al jaren voort, maar kwam afgelopen jaar tot een hoogtepunt toen onderzoeksjournalist Brenno de Winter door de politie werd ondervraagd over zijn onderzoek naar het megaproject. De Winter heeft goed ingespeeld op de media-aandacht rond zijn persoon en komt nu met het boek Open Kaart, volgens de achterflap een ‘journalistieke thriller’ over ‘een van de beruchtste ICT-projecten uit de Nederlandse geschiedenis’. Dat de ov-chipkaart een beerput is, wordt bij het lezen van De Winters verslag wel duidelijk. De communicatie tussen de verschillende overheden en semipublieke bedrijven zoals de NS wordt genadeloos, maar eerlijk neergezet. De Winter is duidelijk zeer betrokken bij het dossier en uit het boek blijkt dat ook zijn persoonlijke leven niet onberoerd bleef. Jammer genoeg helpt de schrijfstijl van het boek niet mee. Open kaart beschrijft het traject van 2007 tot 2011 en lijkt gebaseerd te zijn op De Winters persoonlijke

aantekeningen. De onderlinge verbanden komen er vaak niet helemaal uit en ook de vele halve en ongrammaticale zinnen maken het tot een exercitie om het boek door te lezen. Het meest storend is echter het ontbreken van een gevoel van urgentie. Een journalistieke thriller die wat moeizaam is geschreven, kan de lezer nog boeien. Eenzelfde boekwerk zonder climax gaat uit als een nachtkaars. De unieke inzichten die De Winter kan bieden in de journalistieke besluitvorming zijn erg interessant, maar de keuze van het onderwerp beperkt hem. Bij het grote publiek is de ov-chipkaart tot op heden eigenlijk probleemloos in gebruik en afgezien van de onheilstijdingen over privacyproblemen waarschuwt De Winter alleen voor abstracte problemen die de lezer niet snel zullen raken. (AW)

Open kaart – Van tip tot kraak: het journalistieke verhaal achter de #ovchip Auteur: Brenno de Winter Uitgever: Academic Service Nederlandstalig, 174 pagina’s, softcover ISBN: 978-90-526-1907-1 Prijs: € 19,95 PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Boeken.indd 75

75

12/8/11 4:43 PM

DOSSIER: MAFFE VERHALEN

ABORT, RETRY, FAIL! TEKST : KOEN VERVLOESEM

Na enkele meer diepgaande afleveringen besteden we in deze rubriek aandacht aan een aantal grappige bug reports. Wat doet een vrouw bijvoorbeeld als haar vriend niet kan zwijgen over Gnome? Een bug report bij het Gnome-project indienen natuurlijk...

I

n de bug database van de open source desktopomgeving Gnome bevindt zich de opmerkelijke bug 626593, getiteld ‘Gnome ate my boyfriend! Help!’ [1]. Hierin beschrijft ene Ilana Ventura een situatie uit haar persoonlijke leven die ze als een ‘bug’ van Gnome beschouwt en ze vraagt dan ook om hulp. Ze schrijft hoe haar vriend ‘chronisch verbonden’ is met zijn computer en geen aandacht meer aan haar besteedt. Als ze in de weekends leuke gezamenlijke activiteiten wil plannen, gaat hij liever naar Gnome-conferenties. In het begin vond Ilana al die nerdpraat over Linux best schattig, maar volgens haar bug report hangt de obsessie van haar vriend nu als een donkere wolk boven hun relatie. Zelfs wanneer ze

76

eens uitgaan, is hij constant met het internet verbonden door middel van zijn Maemo Linux-telefoon. Het toppunt was dan nog dat hij Linux op haar computer en die van zijn moeder had geïnstalleerd! Ilana roept haar lezers op om haar vriend uit ‘Linux-land’ terug te brengen. “Zijn naam is Zach. Als u hem vindt, kan het zijn dat u de computer moet afsluiten waar hij vóór zit om hem in een andere taal dan ‘C’ te laten spreken.” De vrouw sluit af met: “Dit is een ernstige kwestie: Gelieve dit op te lossen.”

Grap of niet? Het is niet duidelijk of deze bug report nu als grap was bedoeld - misschien door Zach zelf? - of dat

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Abort Retry Fail.indd 76

12/8/11 4:44 PM

ABORT, RETRY, FAIL!

Ilana het deed om op deze manier wat aandacht van haar vriendje te krijgen. Maar er kwamen tal van serieuze reacties op de melding. Gnome-ontwikkelaar Lionel Dricot stelde Ilana voor om af te spreken dat zij een week met Linux zou werken en Zach al haar vragen geduldig zou beantwoorden. Anderen verontschuldigden zich bij de vrouw, omdat ze haar partner zelf extra werk hadden gegeven. Een paar mensen zeiden dat Ilana Zach moest dumpen. Van enkele vrouwen met een nerd als vriend kreeg ze de raad om zich enerzijds meer in zijn belevingswereld te verdiepen en anderzijds indien nodig van zijn computer weg te halen. En iemand vond dat Zach zijn computers als kinderen zou moeten beschouwen. Soms heeft een stel immers wat tijd zonder de kids nodig. Maar uiteindelijk werd Ilana’s bug report als INVALID geclassificeerd...

Datingsites In de bug database van Mozilla verscheen enkele jaren geleden ook een opvallend bug report [2], die deze keer een serieuzer probleem aankaartte. Gebruiker naomirocks beschreef een privacylek dat ertoe had geleid dat ze na vijf jaar de relatie met haar verloofde had verbroken. Het paar deelde een Windows XPcomputer met gescheiden gebruikersaccounts en beiden surften met Mozilla Firefox. Maar toen wilde Naomi instellen dat één van haar vertrouwde websites haar wachtwoord niet meer mocht onthouden, maar dit elke keer moest vragen. Ze ging in de instellingen naar de Password Manager en zag tot haar ontzetting in de lijst met websites allerlei datingsites staan met de instelling Never Save Password. Geen enkele van deze websites had ze zelf gebruikt, dus haar verloofde moest de bezoeker zijn. Ook al koos hij ervoor om de wachtwoorden niet op te slaan - zodat zijn verloofde niet per ongeluk in zijn account op deze sites zou komen - het feit alleen al dat hij dit Firefox opdroeg, liet ongemerkt sporen na op zijn computer. Naomi verbrak de relatie dus, maar was wel zo sportief om dit privacylek bij de makers van Firefox te melden. De discussie over deze fout ontaardde voor een deel in ongevraagd relatieadvies en iemand citeerde zelfs uit de bijbel om de man in kwestie allerlei onheil toe te wensen. Iemand raadde zelfs aan om geen Windows maar Linux te gebruiken. Dat is immers een ‘echt multi-user’ besturingssysteem. De fout bleek echter wel degelijk bij Firefox zelf te liggen. De lijst met websites was uit de configuratie van een eerder geïnstalleerde Firefox gekomen, dat blijkbaar niet alle bestanden verwijderde wanneer u opdracht gaf om een gebruikersprofiel volledig te wissen.

Gekke meldingen Dat zijn allemaal grappige bug reports van gebruikers, maar veel programmeurs maken er ook een sport van

| ALGEMEEN

Eerst even Wikipedia opslaan Als indiener van fouten moet u wel opletten met wie u in discussie gaat. Zo was er begin 2010 iemand die een bug report voor PHP schreef, omdat het gedrag van een bepaalde functie was veranderd tussen versie 5.1 en 5.3 [3]. Gebruiker endosquid vroeg waarom dit was gebeurd. Hij kreeg een antwoord van Rasmus Lerdorf, die zei dat endosquids code nogal dubieuze zaken deed en dus vertrouwde op ongedefinieerd gedrag. De discussie ontaardde al vlug in een flamewar: endosquid beweerde dat hij maanden nodig zou hebben om zijn code aan te passen door het inconsequente gedrag van de PHP-ontwikkelaars. Terwijl hij blijkbaar nog altijd niet vermoedde dat hij met de maker van PHP aan het discussiëren was, schreef endosquid op een bepaald moment: “Please escalate this to someone who can answer the question as to why this was changed”, waarop Lerdorf droogjes antwoordde: “Escalate? Oh how I wish I had someone to escalate to.” Op een gegeven moment kon een andere PHP-ontwikkelaar het niet meer aanzien en verwees hij endosquid fijntjes door naar de Wikipedia-pagina over Lerdorf. Endosquid heeft daarna niets meer van zich laten horen...

om hun meldingen een bijzondere omschrijving te geven. Zo bleek een ontwikkelaar van Sun nogal uitgesproken te zijn in zijn bug reports voor Solaris 2.6 [4]. We lezen er onder andere de volgende pareltjes: 4256482 Banging on keyboard like a wild monkey during cde startup causes dtwm hang 4110503 as_setprot heuristic gave my process a wedgie 4915431 svm should stop talking trash 4514730 dosynctodr code has structure similar to game of fizzbin 6332990 rpcbind saws off the branch it's sitting on (and dumps core) 6411937 lucreate explodes on contact with mpxio and/or svm Kent u zelf ook programmeurs die hun innerlijke stand-upcomedian de vrije loop laten wanneer ze fouten beschrijven? Of komt u zelf wel eens grappige bug reports tegen van gebruikers? Mail dit dan gerust naar [email protected]. Wie weet komt er genoeg leuk materiaal binnen om deze rubriek een keer mee te vullen.

Informatie [1] https://bugzilla.gnome.org/ show_bug.cgi?id=626593 [2] https://bugzilla.mozilla.org/ show_bug.cgi?id=330884 [3] https://bugs.php.net/bug.php?id=50696 [4] http://www.cs.colostate.edu/~dzubera/industry/ unix.txt

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Abort Retry Fail.indd 77

77

12/8/11 4:44 PM

hcc!CompUsers De ‘cloud’ is misschien het modewoord van de ICT in deze tijd, maar het gebruiken van een dienst voor de flexibele opslag van be‐ standen kan ook voor gewone computerge‐ bruikers nuttig zijn. Bijvoorbeeld als je regelmatig achter ver‐ schillende computers moet werken (zeg thuis en op het werk). Je kunt bestanden op een USB‐stick opslaan en meenemen. Maar weet je dan precies wat nu de laatste versie van het bestand was? En als het be‐ stand op de stick de enige versie is, wat doe je als je die stick niet meer kunt vin‐ den of als je deze thuis hebt laten liggen? Het leven wordt een stuk eenvoudiger als je dergelijke bestanden opslaat bij een on‐ linedienst die zorg draagt voor automati‐ sche synchronisatie naar alle computers die aan uw account hangen en ook nog kopieën bewaart van oudere versies van de bestan‐ den (waardoor het per ongeluk wissen van het bestand geen drama wordt). Een dergelijke dienst kan de overstap van Windows naar Ubuntu vereenvoudigen. Je kunt bestanden waar je actueel mee moet werken in de cloud opslaan, en het pro‐ gramma van de clouddienst zowel onder Windows, Mac OS X, iOS, Android als Ubuntu installeren. Zo heb je de belangrijk‐ ste bestanden direct bij de hand zonder te hoeven werken met USB‐sticks.

Is zo’n onlinedienst wel veilig? Het is altijd verstandig vooraf na te denken over de vraag of een onlinedienst veilig ge‐ noeg is. Welke garanties heb je dat de gratis aanbieder geen rare dingen met je bestanden gaat doen en of die er morgen nog wel is? Welke risico’s loop je als de servers van de aanbieder er een of twee da‐ gen uit liggen? Hoe groot is de kans dat een hacker kan inbreken? En welke bevoegdhe‐ den heeft de overheid van het land waar de aanbieder is gevestigd om in mijn bestan‐ den mee te kijken? De antwoorden zijn niet eenduidig. Een eenvoudig uitgangspunt is

Dropbox is te installeren onder Windows, Linux, Mac OS X en mobiele apparaten.

HCC.indd 38

info: www.CompUsers.nl

wellicht, dat je bestanden waarvan je abso‐ luut niet wilt dat derden mee kunnen kij‐ ken, ook niet bij een clouddienst moet onderbrengen. Bestanden die persoonlijk, vertrouwelijk en geheim moeten blijven, horen niet op internet thuis, tenzij je han‐ dig bent met het versleutelen van bestan‐ den. Het is aan jezelf om te bepalen hoeveel veiligheid je wilt inruilen voor ge‐ bruiksgemak en omgekeerd.

De

Waarom Dropbox? In dit artikel bespreken we het installeren van Dropbox als clouddienst voor het opslaan van onze documenten. Dropbox heeft een aantal belangrijke voordelen. Zo zijn er clientprogramma's voor Windows, Linux, Mac OS X, iOS, Android en Blackberry, waarmee voldaan kan worden aan de eis om altijd en overal bij je bestanden te kunnen komen. Daarnaast is Dropbox zeer eenvoudig in ge‐ bruik. Alle mappen en bestanden in je Dropbox‐map worden automatisch gesynchro‐ niseerd naar alle andere apparaten die aan het account hangen. Het is ook mogelijk om mappen te delen, waardoor samenwerking met anderen makkelijker wordt. Eerder dit jaar kwam Dropbox onder vuur te liggen, om‐ dat de veiligheid niet 100% gegarandeerd was en medewerkers van Dropbox in jouw bestan‐ den kunnen komen (ondanks de versleuteling). Ook was er een discussie over de aangepaste gebruiksvoorwaarden, waardoor het leek alsof Dropbox ook eigenaar werd van jouw bestan‐ den. Een Dropbox‐account is gratis voor de eer‐ ste 2 GB. Meer ruimte is mogelijk, maar dan moet je ervoor betalen. Voor 50 GB betaal je $ 9,99 per maand, voor 100 GB $ 19,99 per maand. Er zijn wat handigheidjes om via ver‐ wijzingen het account gratis te vergroten.

Dropbox vraagt een beperkt aantal gegevens voor het aanmaken van een nieuw account.

5. Je kunt nu kiezen of je verder gaat met het gratis account van 2 GB (Free) of direct kiest voor een van de betaalde mogelijkheden. Voor dit artikel gaan we uit van het gratis account. Klik daarna op Next. 6. Je kunt nu kiezen tussen de standaard‐ installatie (Typical) en een installatie met meer opties (Advanced). In het tweede geval kun je aangeven waar de map Dropbox wordt opgeslagen (standaard in Mijn Documenten) en wel‐ ke mappen online worden gesynchro‐ niseerd (standaard alle mappen in de map Dropbox). Voor deze oefening kie‐ zen we de optie Typical. Klik op Install.

Dr

7.

Installatie van Dropbox In dit artikel leren we hoe je Dropbox moet installeren onder Windows, maar de verschillende stappen zijn vergelijkbaar voor Linux en Max OS X. 1. Ga naar de website van Dropbox: (www.dropbox.com) en sla het program‐ ma Dropbox op je computer op. 2. Start het programma en doorloop het stappenplan van de installatie. 3. Indien je nog geen Dropbox‐account hebt aangemaakt, bijvoorbeeld via de web‐ site, kies dan de optie ‘I don’t have a Dropbox account’. Klik op Next. 4. Voer je gegevens in: voornaam, achter‐ naam, e‐mailadres en wachtwoord. Geef de computer waarop Dropbox wordt geïn‐ stalleerd een voor jou herkenbare naam. Klik vervolgens op Next.

En m ne Bij keuze voor de optie Advanced kun je zelf bepalen waar de map Dropbox wordt opgesla‐ gen en welke onderliggende mappen worden gesynchroniseerd.

Zodra de installatie is afgerond, krijg je een korte rondleiding door de mogelijk‐ heden van Dropbox. Je beschikt nu over 2 GB online‐opslagruimte. Alle mappen en bestanden die in de map Dropbox worden opgeslagen, worden auto‐ matisch geüploadet naar de servers van Dropbox.

12/8/11 4:45 PM

St m

l

t

hcc!CompUsers is de grootste interessegroep van de HCC. De activiteiten zijn gericht op het thuisgebruik van computers, vooral op besturingssystemen en een breed terrein van toepassingen. Op deze pagina's kun je kennismaken met het 'aanbod' van kennisoverdracht en diensten. Info: www.CompUsers.nl.

dan 2 GB data hebt ;>)). Zelf gebruik ik Dropbox al een tijdje (3 GB account), on‐ der andere voor samenwerking aan schrijf‐ projecten, en 90% van de tijd is er voldoende ruimte voor de belangrijkste be‐ standen.

Alternatieven voor Dropbox?

nisatiemogelijkheden voor én Windows én Mac OS X én Linux beschikbaar zijn. Ubuntu One (https://one.ubuntu.com/) krijgen Ubuntu‐gebruikers er gratis bij (de eerste 5 GB dan) en zijn clientprogramma’s voor Windows, Android en iOS.

SpiderOak

Een ander alternatief is SpiderOak (https://spideroak.com/). SpiderOak werkt goed samen met verschillende be‐ sturingssystemen. Qua opzet is het wat veiliger dan Dropbox. De dienst schermt De eerste 2 GB online‐opslagcapaciteit is gratis. met het argument dat het je wachtwoord helemaal niet opslaat, het is alleen lokaal Je kunt nu op alle andere computers en op je computer opgeslagen. SpiderOak maakt het mogelijk om per aangesloten mobiele apparaten opnieuw het pro‐ computer en per map in te stellen wat on‐ gramma Dropbox installeren. Je kiest line wordt opgeslagen en wat naar welke dan niet voor de optie ‘I don’t have a computer moet worden gesynchroniseerd Dropbox account’, maar ‘I already have (waar Dropbox alles opslaat en synchro‐ a Dropbox account’. Na het afronden niseert). SpiderOak is daardoor zeer flexi‐ van de installatie van Dropbox worden Ubuntu One heeft als voordeel dat het goed geïn‐ bel, maar gelijk ook wat taaier om goed alle onlinebestanden naar de lokale tegreerd is met verschillende Ubuntu functies. in te stellen. Voor dit artikel hebben we computer gedownload. het gebruiksgemak op de eerste plaats ge‐ steld, maar voel je vrij om voor SpiderOak te kiezen. En er zelf een artikel over te schrijven ;>)). Als het puur om opslag gaat, dan zou Windows Skydrive een oplossing kunnen zijn. Je krijgt dan 25 GB aan opslag‐ ruimte. Het grote nadeel is dat de synchro‐

Jan Stedehouder

l‐

Dit artikel is afkomstig uit het eBook ‘Snel aan de slag met Ubuntu’.

‐ .

SpiderOak is zeer flexibel en daarom wat taai‐ er om goed in te stellen.

Dropbox is klaar voor gebruik.

7. Kopieer nu alle mappen en bestanden die online veiliggesteld moeten worden naar de map Dropbox. En dat is het dan. Je hebt niet alle mappen en bestanden op je computer onli‐ ne geplaatst (ik ga ervan uit dat je meer

‐

e ‐ er

n

Standaard komt de nieuwe map Dropbox in uw map Mijn Documenten.

HCC.indd 39

12/8/11 4:45 PM

AMD FX-SERIE MET NIEUWE ARCHITECTUUR

BULLDOZER TEKST : JA AP VEENS TR A

Het heeft even geduurd, maar daar is hij dan: de gloednieuwe FX-serie van AMD. Het gaat bij deze processors niet om een opgelapte Athlon-kern, maar om een nieuwe architectuur met de codenaam Bulldozer. Wij testten de FX-8150, de topprocessor met acht kernen die op 3,6 GHz tikken.

A

MD heeft de smaak weer te pakken. De A8-serie wordt goed opgepakt en kan het gevecht in het instap- en middensegment van de processormarkt prima aan. Nu is het tijd voor een nieuw vlaggenschip: de FX-serie. De Phenom-serie is simpelweg niet competitief genoeg om Intel te beconcurreren. Ook de 1000-serie heeft er ondanks de diverse aanwezige kernen moeite mee, doordat deze niet efficiënt genoeg is. Dat is niet zo gek; het zijn oude Athlons. Daar is de rek nu wel uit. De gloednieuwe FX-lijn, codenaam Bulldozer, moet daar wat aan gaan doen.

Modulair AMD heeft het bij de Bulldozer-architectuur anders aangepakt dan bij de Phenoms. De FX-processors zijn opgebouwd met Bulldozer-modules, die elk twee kernen bevat. Deze twee kernen hebben elk 16 KB L1 data cache en een eigen integer scheduler, maar

80

Bulldozer.indd 80

delen wel weer de eerste onderdelen van de pipeline: decoder, fetcher, net als de 64 KB L1 instructie cache, floating point units en de floating point scheduler. Zie ook het kader voor een uitleg van de begrippen in dit artikel. Elke module heeft nog twee symmetrische 128 bit fmac - fused multiply add - floating point pipelines. Deze kunnen eventueel samenwerken als één 256-bit fmac. Dat kan - indien één core actief is met bijvoorbeeld AVX-instructies, die erg zwaar leunen op floating point-berekeningen - erg veel snelheidswinst opleveren. De gekoppelde modules delen de geheugencontroller, HyperTransport-bus en de L3-cache. Bij een quad-core is dat 4 MB, een hexa-core 6 MB en een octa-core 8 MB. Net zoveel als het L2-geheugen dus. Het is goed om te zien dat de geheugencontroller nu officieel 1866 MHz DDR3-geheugen accepteert. Dat helpt de doorvoersnelheid weer wat omhoog. De controller is overigens nog steeds dual-core.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:47 PM

AMD FX-8150

| HARDWARE

De opbouw van een 8-core, 4-module Zambezi-processor

Soort HyperThreading? We zouden kunnen zeggen dat de interne opbouw van de FX-processors valt te vergelijken met HyperThreading. Het gaat immers om twee kernen die onderdelen van de pipeline en cache delen. Toch werkt HyperThreading anders dan de modules van de FX-serie, dus niet met twee discrete kernen. In plaats daarvan wordt de complete pipeline gedeeld. Zo zijn er bij een i7 2600K vier kernen die acht instructies tegelijk kunnen verwerken. AMD gebruikt daadwerkelijk acht kernen, maar deze delen bepaalde stukken van de CPU. Daardoor wordt er niet perfect geschaald, maar het is wel beter dan bij HyperThreading. AMD geeft ook aan dat deze modules in verhouding efficiënter en krachtiger werken dan HyperThreading. Voor programmeurs is het ook gemakkelijker, doordat hun simpelweg acht kernen ter beschikking staan. Elke applicatie die multi-core geprogrammeerd is, kan met deze processors overweg. Bij HyperThreading is dat niet het geval. Kijk maar naar de processorbelasting als u een game speelt. Bij een i7 zult u zien dat er maar vier threads in gebruik zijn. Het voordeel van modulair opbouwen is dat er heel makkelijk een zeer grote processorlijn kan worden gelanceerd. AMD kan nu al dual-cores, quadcores, hexa-cores, octa-cores enzovoort uitbrengen, eenvoudigweg door één, twee, drie, vier of bijvoorbeeld acht modules te koppelen. Met name voor de servermarkt is dat bijzonder interessant. Overigens is dat een segment waar AMD de concurrentie een harde slag wil toebrengen met Bulldozer.

Hoge snelheden Eén zaak waar AMD goed mee bezig is geweest, zijn kloksnelheden. Alle Bulldozers zitten boven de 3 GHz, mede dankzij een turbo-modus. Om als voorbeeld onze testkandidaat aan te halen, de FX8150: standaard tikt hij op 3,6 GHz. Met turbo aan op alle acht de cores gaat de snelheid naar 3,9 GHz. Met

de turbo actief op vier kernen gaat de kloksnelheid naar 4,2 GHz. Dat zijn geen verkeerde scores. Vorig jaar moesten we nog behoorlijk hard overklokken om die snelheden met een quad-core processor te halen! Overigens heeft de FX-8150 het wereldrecord overklokken verbroken. De professionele deelnemers

Woordenlijst Data cache: opslagplaats waarin gegevens tijdelijk worden opgeslagen om er sneller toegang toe te kunnen krijgen. Essentieel aan een cache is ook dat hij transparant is in die zin dat het bij het ophalen van data niet zichtbaar is of het bij de originele bron wordt opgehaald of uit de cache wordt gehaald. Om processors sneller te maken hebben deze tegenwoordig vaak een ingebouwde cache; deze wordt Level1-cache genoemd. Decoder: onderdeel van de processor die de inhoud van het instructieregister omzet naar controlesignalen die de andere delen van de CPU aansturen. Floating point: breukgetal met cijfers achter de komma. Pipeline: een set dataverwerkingselementen verbonden in series, zodat de output van het ene element de input is van het volgende. Floating point unit: deel van processor dat berekeningen met breuken uitvoert. Fmac (fused multiply add): actie die het product van twee getallen uitrekent en die toevoegt aan een accumulator, uitgevoerd met een eenmalige afronding. HyperThreading: technologie waarbij één enkele processorkern twee logische processors bevat die de cache en externe interfaces delen. Multi-core processor: een chip waarop diverse processors zijn geïntegreerd. Bij een dual-core gaat het om twee processors, bij een quad-core om vier exemplaren enzovoort. Overklokken: het verhogen van de kloksnelheid, oftewel het sneller laten werken van computeronderdelen dan binnen de specificaties - en garantie - van de fabrikant is toegestaan. Scheduler: stukje in de processor die bepaalt welke floating point-instructie naar welke floating point unit gaat. In het geval van hele getallen spreken we van een integer scheduler, bij breukgetallen van een floating point scheduler.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Bulldozer.indd 81

81

12/8/11 4:47 PM

HARDWARE

| AMD FX-8150

Overklokken gaat uitstekend!

haalden meer dan 8,4 GHz met de processor. Nu hebben wij geen vloeibaar helium in het lab, maar we hebben wel een poging gewaagd met een vrij gemiddelde towerkoeler. Het moederbord is een heerlijke Asus Crosshair V met talloze instelmogelijkheden. We hebben gemerkt dat 5 GHz met fatsoenlijke luchtkoeling prima haalbaar is met alle vier de modules ingeschakeld - acht kernen dus. We hadden na wat tweaken 1,47 volt op de processor nodig. Een zeer respectabele overklok, zeker als we in ogenschouw nemen dat dit de eerste samples zijn en de moederborden vaak nog met premature BIOS’en werken. De Asus is overigens behoorlijk stabiel.

Energieverbruik Processorfabrikanten proberen de processors niet alleen sneller te maken, maar ook vooral energiezuiniger. Op dat punt is AMD’s A8 een uitstekend voorbeeld. De snelste in de serie, de A8 3850, is ongeveer even snel als de Phenom 940, maar gebruikt een fractie van de energie - 38 watt in ruststand en net over de 100 watt volbelast - en biedt dan ook nog een rappe

82

Bulldozer.indd 82

geïntegreerde grafische processor oftewel GPU. En ook de Bulldozer is zuinig. In rust gebruikt het platform 118 watt. Dat is niet slecht voor een octa-coresysteem met een dual GPUkaart. Stressen we de processor met de benchmark Aida64, dan gaat het verbruik omhoog naar 238 watt. Maar hoe presteert de processor nu op standaardsnelheid? Wij leggen de FX-8150 in de socket van een Asus Crosshair V en zetten er 4 GB DDR3-1600 geheugen bij. Als GPU gebruiken we een HD5970 (dual GPU). Het besturingssysteem, Windows Ultimate 64-bit, staat op een WD VelociRaptor. Voor het Intel-systeem gebruiken we een H67 microATX-moederbord van ASRock. Ook daar zetten we 4 GB DDR3-1600 op. Met een VelociRaptor zetten we het besturingssysteem op. Uiteraard combineren we de processors tijdens grafische tests met de HD5970 grafische processor. We vinden het ook wel interessant om een Intel Core i7 965 (Sandy Bridge) te vergelijken met de Bulldozer. Daarom bouwen we ook nog een vierde systeem op basis van een Intel X58-moederbord, 6 GB DDR3-1333 en een VelociRaptor. Bij de grafische tests zetten we de HD5970 in het PCI-express slot.

Line-up

Benchmarken

AMD heeft op dit moment al aardig wat processors in het assortiment. We zien drie quad-cores: de FX-4100, FX-B4150 en FX-4170. Dan nog een hexa-core: de FX-6100. En tot slot drie octa-cores: de FX-8100, FX-8120 en FX-8150. Er komen natuurlijk nog modellen bij, bijvoorbeeld een nog hoger geklokte FX-8170.

We draaien benchmarks voor de CPU, zijn grafische broertje en het gehele systeem. Uiteraard willen we graag weten hoe de Bulldozer presteert ten opzichte van Intels alternatieven, de i5 2500 en i7 2600. AMD zet de FX-8150 tegenover de i5-lijn, zowel op het gebied van prijs als van prestaties. Het is dus vooral

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:47 PM

AMD FX-8150

interessant om te zien hoe de Bulldozer standhoudt ten opzichte van Intels midrange processor. We beginnen met Cinebench-10. Daar zien we dat één kern 4074 punten haalt. Ongeveer anderhalf keer minder dan een Intel-kern dus. Ter vergelijking: zowel de i7 2600 als de i5 2500 haalt ongeveer 5800 punten. Een ‘oude’ i7 965 zit rond de 4900 punten. Dat lijkt geen goede start voor de FX-8150! Nagenoeg alle applicaties maken echter gebruik van diverse kernen. Wij vinden multi-threaded prestaties dus wat belangrijker. En op dat punt slaat de Bulldozer hard terug. We zien 20.615 punten, een vermenigvuldiging van 5,06. Dat is uitermate acceptabel, al hadden we stiekem iets meer verwacht; meer in de buurt van een factor zes. Wellicht dat het bij sneller geheugen wat beter uitpakt. Toch is vijf keer sneller niet slecht; een HyperThreaded i7 haalt net vier keer. Daarbij komt dat 20.615 punten een zeer nette score is. Het is ongeveer 2000 punten meer dan een i5 2500K en 2000 punten minder dan

| HARDWARE

de duurdere i7 2600K. Bij Cinebench-11.5 scoort de Bulldozer met 6,01 punten ook tussen de i5 2500K en de i7 2600K in; op ons testsysteem haalt de i5 5,37 en de i7 6,73 punten. Een i7 965 zit op 5,73 punten.

Grafisch boksen Gaan we naar 3DMark Vantage, dan zien we een processorscore van 19.119, een prima prestatie in het hoge segment. Met DDR3-1866 komt u waarschijnlijk door de 20.000 heen, wederom tussen de i5 en i7 in. Die laatste haalt rond de 22.500 punten op de processor. De i5 zonder HyperThreading zit op 17.268 punten, fors lager dus. De totaalscore van de Bulldozer is een nette 21.949 punten. Minder dan bij een i7 die met deze kaart rond de 25.500 uitkomt. Elke game is met dit systeem echter zonder problemen te spelen op superdetail en hoge resolutie. Bij 3DMark 2011 scoort de AMD in totaal 6616 punten. Dat is opnieuw keurig en een teken dat de processor prima de HD5970 kan voeden met data. Ter

Het AMD FX-8150-testplatform

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Bulldozer.indd 83

83

12/8/11 4:48 PM

HARDWARE

| AMD FX-8150

3DMark Vantage CPU

3DMark 2011

Cinebench 10 multi-core

Cinebench 11.5 multi

Bulldozer.indd 84

Mem write

Mem copy

Mafia II

Dirt 3

Far Cry 2

AMD FX-8150

19119

6616

20615

6,01

13,7

10,2

17,5

68,3

100

111,5

i5 2500

17268

7043

18680

5,37

18,2

18,3

20,3

76

92

123

Intel i7 2600

22719

7398

22463

6,73

18,8

18,8

21,1

80,5

94

130

Intel i7 965

20586

7285

19445

5,73

16,4

15,2

17,5

76

93

126

vergelijking ook even een i7 965 met de HD5970: 7385 punten, ongeveer hetzelfde resultaat als een i7 2600K met die GPU. Toch een tikkie sneller dus. AMD richt zich met het FX-platform met name op gamers die met losse grafische kaarten werken, al dan niet in CrossFire. We draaien daarom ook even de Dirt 3-benchmark op 1920 bij 1080 met alle details ingeschakeld. De HD5970 moet dan hard aan het werk en zeker niet worden beperkt door de processor. De FX-8150 haalt in deze test gemiddeld 100 frames per seconde (fps), met een minimum van 75 fps. Een ongelooflijk goede score, gezien de belasting die Dirt 3 kan geven op zowel de CPU als de GPU. Kijken we naar ons i7-systeem met de 965 Nehalem-processor, dan komen we - uiteraard met dezelfde settings - op 93 fps en een minimum van 71 fps. De i7 2600K blaast er gemiddeld 94 fps doorheen. Geen van beide Intels weet de goedkopere AMD voor te blijven. We draaien vervolgens nog Mafia II, een zeer processor-intensieve game. Daar zien we dat het nieuwe platform gemiddeld 68,3 fps weet te renderen. De Nehalem-setup perst er 76 fps uit, iets meer dan de Bulldozer. Wellicht helpt de 6 GB aan geheugen hier een beetje. De i7 2600K ramt er 80,5 fps uit. Toch fors meer dan de nieuwe AMD. Tot slot nog een erg zware game: Far Cry 2. We zijn niet echt onder de indruk van de engine; die is erg inefficiënt. Toch is het een goede graadmeter voor processorkracht. We draaien een loop op full-HD met alle settings op maximaal en direct-X 10 ingeschakeld. De AMD FX-8150 rendert gemiddeld 111 fps en een minimum van 68 fps. De i7 965 zet daar 126 fps tegenover en een minimum van 75,2 fps. De i7 2600K gaat daar nog overheen met 130 fps. Hier zien we dat de cores van Intel toch wat krachtiger zijn dan die van AMD.

84

Mem read

Conclusie De FX-8150 van AMD is een uitstekende processor. De prijs/prestatieverhouding is hierbij echter nog niet heel erg in balans. Bij de rest van de serie is dat (veel) beter gesteld. Wij vinden 244 euro wat pittig voor een processor die qua prestaties tussen de i5 2500 en de i7 2600 in zit; 220 euro was realistisch geweest. Wellicht dat AMD dat nog bijstelt. In veel gevallen is de octacore sneller dan de i5, maar de i7 2600 moet hij veelal laten voorgaan. Op gaming-gebied weet de nieuweling zonder twijfel te overtuigen. De processor is krachtig genoeg om een zeer rappe GPU van data te voorzien, zoals de Dirt 3-benchmark laat zien. Bij zware games houdt Intel vaak nog de voorsprong. Als we kijken naar overklokpotentieel, dan kunnen we maar één ding concluderen: dit is bij Bulldozer uitstekend! Combineer dat met niet al te dure moederborden en u hebt voor een leuke prijs een zeer rap systeem. AMD is weer in de race!

Prijzen Hoe zit het met de prijzen? We hebben helaas alleen nog maar dollars gezien, maar gok bij introductie op ongeveer 244 euro voor de FX-8150, 204 euro voor de FX-8120, 190 euro voor de FX-8100 en 159 euro voor de FX-6100. Dat zijn, met uitzondering van de FX-8150, scherpe prijzen voor octa- en hexa-cores. http://www.amd.com/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

12/8/11 4:48 PM

AUGMENTED REALITY

| ACHTERGROND

DOOR DEZE TREND ZIET U ALLES ANDERS!

AUGMENTED REALITY TEKST : HENNY VAN DER PLUIJM

De wereld komt soms saai, onvolledig en eenzaam over. Maar daar komt nu verandering in. Met augmented reality wordt informatie uit databases over de zichtbare werkelijkheid heen geprojecteerd. Wat ontstaat is een ‘verrijkte realiteit’, met ongekende mogelijkheden tot interactie.

U

bent piloot van een JSF, het toekomstige gevechtsvliegtuig van de Koninklijke Luchtmacht. Terwijl u uw hypermoderne straaljager op weg naar een vijandelijk doelwit bestuurt, wordt u tijdens de vlucht onophoudelijk gebombardeerd met informatie: de afstand tot het doel, de positie van SAM-raketten op de grond, de bedreigingen in de lucht en de onderlinge communicatie van uw collega-piloten. Tijdens uw vlucht moet u ook voortdurend de waarden van cruciale variabelen aflezen, zoals de snelheid van het vliegtuig, de hoogte, de windsnelheid, de brandstofreserve, de koers - enfin, noem maar op. Zo ontstaat het risico dat uw zintuigen tijdens de gevaarlijke missie overbelast raken en u door

een SAM-raket wordt neergehaald. Om die reden wordt de informatie in een toestel als de JSF veel overzichtelijker aangeboden, door een techniek genaamd ‘augmented reality’. Als u naar een object kijkt dat zich vijf kilometer verder in de lucht bevindt, wordt uw helm automatisch in die richting gedraaid. Aan de binnenkant van uw vizier wordt digitale informatie over het object heen geprojecteerd. Een op de grond rijdende tank wordt meteen voorzien van een code die aangeeft of het een vriend of een vijand is. Met deze techniek krijgt u dus op het juiste moment passende informatie. Augmented reality, een techniek afkomstig uit de lucht- en ruimtevaart, breekt nu door in het dagelijks leven. De letterlijke vertaling van augmented reality

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Augmented Reality.indd 85

85

12/8/11 4:49 PM

Achtergrond

| Augmented reality

Belangrijke rol voor Nederland

Amsterdams bedrijf

Hoewel de meeste nieuwe ICT uit de Verenigde Staten afkomstig is, is dat bij augmented reality niet het geval. Silicon Valley lijkt hier een belangrijke slag te hebben gemist. Buiten Europa zijn het vooral Zuid-Korea en Singapore die in de voorhoede staan. Maar het is Nederland dat om verschillende redenen een ijzersterke en leidende positie inneemt. In de eerste plaats omdat ons land zo ongeveer het centrum van de wereld is op het gebied van geografische informatie, met bedrijven als TomTom, TeleAtlas, AND en Philips. Daarnaast zijn er weinig landen waar een zo groot percentage van de bevolking zoveel uren per dag op internet vertoeft en waar zoveel mensen beschikken over breedbandinternet op de smartphone. Bovendien lijkt de technologie bij uitstek geschikt voor het stedelijke Nederland, aangezien de kracht van augmented reality ligt in de fusie van de digitale wereld met echte objecten, die er in Nederland in overvloed zijn.

Het meest veelbelovende platform voor augmented reality is ongetwijfeld Layar [1] van het gelijknamige Amsterdamse bedrijf, dat in 2008 werd opgericht als SPRX Mobile. Layar, in feite een nieuw type browser voor de smartphone, is een stukje software dat de informatie toevoegt aan objecten waarop de camera van het mobieltje is gericht. Layar is ontwikkeld voor Android en de iPhone. Het bedrijf, inmiddels wereldberoemd en in het bezit van vele prijzen, kan inmiddels meer dan honderd toepassingen maken, waarbij steeds een ‘laag’ (Engels: layer) informatie wordt geïntegreerd met het beeld dat via de camera is te zien. Bij een pand dat te koop staat, legt de browser contact met de database van Funda om daar de relevante informatie uit te halen. En inwoners van Seattle kunnen de dichtstbijzijnde bushalte vinden, terwijl Japanners de locatie van ziekenhuizen en bioscopen op hun mobieltje krijgen te zien. Zelf vergelijkt de onderneming de lagen met webpagina’s. Zoals er over elk onderwerp duizenden websites zijn, zo zullen er duizenden lagen ontstaan die over de werkelijkheid kunnen worden heen gelegd. Het basisidee is afkomstig uit de sciencefictionroman Rainbow’s End van Vernor Vinge, een toekomstvisie waarin de virtuele en de fysieke wereld een continuüm vormen. De bedoeling is dat de gebruiker kan schakelen tussen de verschillende lagen die met een object zijn verbonden door simpelweg met de vinger een andere menuoptie aan te tikken. Stel, u staat voor de etalage van een autoshowroom en ziet een mooie middenklasser. Dan kunt u met uw mobiel eerst de laag informatie van de dealer over het beeld van de auto plakken en vervolgens met een andere laag de gegevens die de fabrikant van de auto ter beschikking stelt, oproepen. Maar ook de concurrent kan een laag toevoegen om u naar zijn eigen winkel te lokken. Het voordeel is dat een klant niet eens meer de winkel hoeft binnen te gaan om een product of dienst te kopen. Wie zijn slimme telefoon bijvoorbeeld op een computerwinkel richt en van honderd meter afstand ziet dat de inkjetpatronen in de aanbieding zijn, kan de transactie meteen elektronisch afhandelen. De consument bestelt het product via de browser, geeft opdracht het thuis te bezorgen en kan zijn weg vervolgen. De lagen informatie die Layar aanbiedt, kunt u natuurlijk aan- en uitzetten. Ze kunnen hinderlijk zijn als u foto’s wilt nemen.

is ‘verrijkte realiteit’. Het idee is dat informatie over objecten of personen die zich in uw nabije omgeving bevinden, op een handige manier wordt gevisualiseerd om u bijvoorbeeld te helpen bij een beslissing. Stel, u zoekt een geschikt huis om te kopen en ziet al wandelend over een Amsterdamse gracht een mooi pand dat te koop staat. U richt de camera van uw slimme telefoon op het object en in het display verschijnt meteen alle relevante informatie voor de koper: kostprijs, woonoppervlak, inhoud en de maandelijkse lasten van de hypotheek. Augmented reality is dus een soort fusie van wat met het blote oog zichtbaar is met aantrekkelijk afgebeelde informatie afkomstig uit elektronische databases. Een digitale laag, die over de zichtbare werkelijkheid wordt heen gelegd, kan worden afgebeeld aan de binnenkant van een pilotenhelm, op uw smartphone of - bij meer geavanceerde vormen in specialistische omgevingen - via een speciale bril. De elektronisch gegenereerde informatie kan worden aangemaakt in de vorm van letters en cijfers, maar ook als driedimensionale beelden of zelfs als animaties met geluiden. De trigger voor het afbeelden van de informatie bestaat in het geval van de smartphone uit de foto die door de ingebouwde camera wordt gemaakt en vervolgens door een programma wordt vergeleken met afbeeldingen in een database. Maar het kan ook gaan om een scan van een streepjescode of een QR-code. Voor alle duidelijkheid: augmented reality moet niet worden verward met virtual reality. In het laatste geval wordt een volledig kunstmatige omgeving gecreëerd waarbinnen de gebruiker meestal spelenderwijs een bepaalde taak moet vervullen. Augmented reality is juist een samengaan van de echte wereld met digitale elementen. Bijna elk object om ons heen leent zich voor digitale verrijking. Van vrijwel alles wat we tegenkomen, ligt immers wel ergens informatie in een elektronische database opgeslagen.

86

QR-codes Layar kent uiteraard de nodige concurrentie van andere platforms voor augmented reality, zoals Junaio van het Duitse bedrijf Metaio en Wikitude van het Oostenrijkse Mobilizy. Gezien de grote belofte van het fenomeen ligt het in de verwachting dat nog vele andere aanbieders zullen volgen om van het

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Augmented Reality.indd 86

12/8/11 4:59 PM

| ACHTERGROND (afbeelding: Wikipedia)

AUGMENTED REALITY

De toekomst?

eindeloos aantal mogelijkheden gebruik te maken. Daarbij kan naast browsers worden gedacht aan totaal andere vormen van augmented reality. Het koppelen van digitale informatie aan een foto is dan ook slechts één manier om de informatie over een object te verrijken. Een andere mogelijkheid is het scannen van codes die zijn aangebracht op producten of in kranten, in tijdschriften of op billboards, bijvoorbeeld door middel van de QR-code, die momenteel in opmars is. Wie de marker bij een reclame voor een luxeauto in een krant scant, ontvangt op zijn smartphone onmiddellijk informatie over bijvoorbeeld de accessoires en financieringsmogelijkheden. Voor andere productsoorten kan het aantrekkelijk zijn om de mogelijkheid van direct kopen in te bouwen. Denk aan een drukbezette programmeur die om half acht ‘s avonds met de trein in zijn woonplaats arriveert en begint te watertanden bij een foto van een pizza quattro stagioni. Dan kan het handig zijn als hij zijn bestelling via de streepjescode meteen kan doorgeven aan een bezorgbedrijf.

Total Immersion Augmented reality van een geheel andere aard is de technologie van Total Immersion [2]. Dit Franse bedrijf is in staat om in real-time virtuele objecten te integreren in videobeelden. Is op een toneel bijvoorbeeld een live presentatie aan de gang en wordt deze geregistreerd op een groot scherm, dan kunnen driedimensionale virtuele animaties direct in de presentatie op het beeldscherm worden verwerkt. Hologramachtige objecten kunnen zelfs een interactie aangaan met de spreker. Een ander product van het Franse bedrijf, een

interactieve kiosk, kan een driedimensionaal ‘spiegelbeeld’ genereren waarbij het originele beeld is aangevuld met nieuwe elementen. Met deze technologie kunnen klassieke mediaproducten worden verrijkt, zoals boeken, tijdschriften en speelkaarten.

De toekomst Het zal niet lang meer duren voordat de meeste organisaties op één of andere manier gebruikmaken van augmented reality. Robert Rice [3], misschien wel de belangrijkste opinieleider rondom de technologie, stelt dat de meeste vormen van het verschijnsel pas aan het begin van hun opmars staan. Hij stelt dat het concept technologisch nog in de kinderschoenen staat. De mobiele telefoon - momenteel het belangrijkste platform voor het weergeven van augmented realityinformatie - zal volgens Rice worden aangevuld met digitale brillen en wellicht met speciale contactlenzen. De streepjescodes en markers die nu vaak nog de trigger vormen, zullen gezelschap krijgen van RFID-chips, terwijl intelligente software kan worden toegevoegd voor bijvoorbeeld gezichts-, object- en omgevingsherkenning. Daarnaast lonken koppelingen met sociale media zoals LinkedIn, Facebook en Twitter. Rice waarschuwt dat er niet te veel platforms moeten komen, omdat er anders niet voldoende massa ontstaat voor succes.

INFORMATIE [1] [2] [3]

http://www.layar.com/ http://www.t-immersion.com/ http://curiousraven.squarespace.com/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Augmented Reality.indd 87

87

12/8/11 4:49 PM

Zoek de verschillen!

Mediaspelers en Mediacenters tekst : mark gamble

Er zijn verschillende manieren om uw muziek, video’s, films en foto’s thuis af te spelen op een televisie. Bijvoorbeeld met een kant-en-klare mediaspeler of met een Home Theatre-computer. In dit artikel bekijken we de mogelijkheden en onmogelijkheden van beide oplossingen.

N

iet iedereen is op de hoogte van het verschil tussen een mediaspeler en een Home Theatre-computer of HTPC, ook wel media­center genoemd. De meeste HTPC’s worden geleverd met Windows 7 en maken gebruik van de software van Microsoft: Windows Media Center. Vandaar dat voor die laatstgenoemde machines ook wel de naam mediacenter wordt gebruikt. Een HTPC-eigenaar kan natuurlijk onder Windows 7 een ander mediacenterpakket installeren, want die zijn er ook, bijvoorbeeld XBMC [1] of MediaPortal [2]. Een mediaspeler is een klein kastje dat draait op speciale software van de fabrikant. Hij kan - in tegenstelling tot een HTPC - meestal alleen maar worden gebruikt voor het afspelen van audio en video. De meeste moderne mediaspelers hebben

88

echter ook beperkte browserfunctionaliteit, maar een spel spelen of tekstverwerken is op een mediaspeler natuurlijk niet mogelijk. Mediaspelers zijn veel compacter dan mediacenters, omdat alle apparaten zoals de geluidskaart, videokaart en processor – zijn geïntegreerd in een enkele chipset. Het upgraden van de videokaart, processor en geheugen is bij mediaspelers niet mogelijk, terwijl een mediacenter meestal wel eenvoudig van een snellere videokaart of meer geheugen valt te voorzien.

Chipsets Alhoewel er verschillende merken mediaspelers op de markt zijn - in dit artikel bekijken we een kleine selectie van de apparaten die op dit moment verkrijgbaar zijn - is er qua gebruikte hardware

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Mediaspelers en mediacenters.indd 88

12/8/11 4:50 PM

Mediaspelers

en dan voornamelijk de chipset, eigenlijk weinig variatie. Er is een keuze tussen een Sigma-chipset en een Realtek-chipset. En bij die merken is er weinig te kiezen. De Realtek 1185-chipset is de meest gebruikte versie; bij Sigma wordt de SMP8642 vaak toegepast.

Dune HD Lite 53D Deze mediaspeler is de enige in deze test die DVBT-ondersteuning biedt. Niet uit zichzelf overigens, maar via een DVB-T USB-dongle. Helaas alleen voor vrije zenders, want het plaatsen van een smartcard - bijvoorbeeld voor digitale tv van KPN - is niet mogelijk. De bediening en het menu van de HD Lite 53D zijn prima en snel, maar bij het afspelen van dvd’s duurt het enige tijd voordat het spelen begint en is de mediaspeler naarstig op zoek naar de juiste beeldresolutie. Hierdoor valt de televisie vaak eventjes uit met de melding geen signaal. De Dune HD Lite heeft een SD-MMC-slot voor het plaatsen van geheugenkaartjes. Deze bevindt zich op een makkelijk te bereiken plek, namelijk aan de bovenzijde. Maar omdat het hier de ‘lite’ versie betreft, zijn de enige extra aansluitingen voor externe media verder alleen één voor USB2.0 aan de achterzijde en eentje aan de voorzijde. Helaas gaat ook de netwerkverbinding tot een maximale snelheid van 100 Mbit. Binnenin de software vinden we een lange lijst met online radiostations, die via internet zijn te beluisteren, een BitTorrent-downloadmogelijkheid en IPtv. Dat laatste beperkt zich overigens alleen tot een aantal abonnementsdiensten, voornamelijk Amerikaanse zenders. De Dune HD Lite 53D is een prima mediaspeler en goedkoop, maar mist daardoor wel wat extra functionaliteit, zoals een snellere Gigabit LAN-poort.

| HARDWARE

Makkelijk te updaten Alle mediaspelers in dit artikel hebben de mogelijkheid om ze te voorzien van de nieuwste firmware-updates. Voor deze test hebben we de laatste firmware gebruikt die op dat moment beschikbaar was.

Mede8er MED450X2 De Mede8er (spreek uit: mediator) is het kleinste mediaspelerkastje in deze test, maar beschikt toch over alle gangbare aansluitingen, met uitzondering van eSATA. Het meest opvallende aan de MED450X2 is wel dat de fabrikant ondanks het kleine formaat een interne harde schijf heeft weten in te bouwen weliswaar een 2,5 inch notebookmodel, maar toch voorzien van 500 GB. Er is ook een 1 TB-versie te koop voor een kleine meerprijs van twintig euro. Het kleine kastje met metalen behuizing is overigens erg stil dankzij de passieve koeling en produceert relatief weinig warmte. Handig: een klein bluetooth-toetsenbord wordt meegeleverd om het intypen van bijvoorbeeld zoekopdrachten of URL’s via de ingebouwde webbrowser in te typen. Wat opvalt aan dat toetsenbord is dat deze vrijwel gelijk is aan het model dat wordt geleverd bij het Xtreamer Ultra-mediacenter, met als grootste verschil dat de Mede8er een trackball heeft als muis in plaats van een touchpad bij het Xtreamer Ultra-model. Zelfs een Windows-knop ontbreekt niet op het model van de Mede8er, maar vanzelfsprekend heeft deze geen functie op dat apparaat. De Mede8er mist wel een ingebouwde WiFi-adapter. Het is mogelijk om er eentje intern in te bouwen via de mini-PCI-express-aansluiting of hem extern aan te sluiten via één van de twee USB-poorten aan de zijkant van het apparaat. Naast de nodige mogelijkheden voor het afspelen van films, video’s en het bekijken van foto’s kan met de Mede8er ook worden gesurft met de ingebouwde browser. Deze werkt echter vrij traag, waardoor sommige websites erg langzaam laden. Ook het bladeren door YouTube door middel van een ingebouwde app is mogelijk, zij het dat ook deze applicatie vrij langzaam werkt.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Mediaspelers en mediacenters.indd 89

89

12/8/11 4:50 PM

HARDWARE

| Mediaspelers

USB3.0? Op bijna alle verpakkingen van de mediaspelers staat vermeld dat het apparaat beschikt over een snelle USB3.0-poort. Dat klopt ook wel, ware het niet dat die poort eigenlijk alleen is bedoeld om de mediaspeler via die aansluiting met een pc te verbinden en er bestanden op te zetten. Deze USB3.0-hostpoort kan dus niet worden gebruikt om de mediaspeler uit te breiden met een externe USB3.0-harddisk. De meeste mediaspelers beschikken gelukkig ook over een nog snellere eSATA-aansluiting, waardoor er alsnog een externe harde schijf op kan worden aangesloten.

PlayOn!HD Mini 2 AC Ryan is een oude bekende op het gebied van mediaspelers en het bedrijf heeft ongetwijfeld het grootste portfolio met dergelijke spelers. Ook de PlayOn!HD Mini valt in het goedkopere segment. Het kastje heeft een prijs van rond de 99 euro. AC Ryan kiest voor de PlayOn!HD Mini 2 voor een meer tekstgebaseerde interface, in plaats van pictogrammen. Op een HD-televisie ziet het scherm er hierdoor wat strakker en minder rommelig uit. De meegeleverde afstandsbediening is prima, maar de knoppen zijn vrij stug, waardoor snel bladeren door menu’s al snel kramp in de vingers kan opleveren. Bovendien reageert de software niet bepaald snel op onze opdrachten en duurt ook het terugkeren naar het hoofdmenu vanuit het kijken van een film wat aan de lange kant.

kan het lastig zijn om erachter te kruipen om er een geheugenkaartje in te stoppen. Zo’n slot aan de voorof bovenkant plaatsen was wat ons betreft een betere oplossing geweest. De interface van de Eminent is prima te bedienen en doet qua functionaliteit niet onder voor die van de andere apparaten in de test. Het gebruik van de afstandsbediening zorgt echter voor een eigenaardigheid: bij elke druk op een knop komt er een klikgeluid uit het apparaat. Dat geluid wordt gewoon over het audiokanaal afgespeeld naar de versterker of televisie. Het vervelende hieraan is dat het klikgeluid nergens in de instellingen van de Eminent is uit te schakelen; het lijkt een hardwarematig ingebouwde functie te zijn. Na verloop van tijd gaat dat klikgeluid behoorlijk irriteren, vooral als blijkt dat het geluid ook voorkomt bij knoppen die in een bepaald menu helemaal geen functie hebben. Het klikken dient dus niet eens zozeer als bevestiging van een bepaalde opdracht. Nog vervelender wordt het als de Eminent ook signalen van andere afstandsbedieningen oppikt en ook daar een klikgeluid voor laat horen, terwijl we het apparaat met die andere afstandsbedieningen verder niet kunnen bedienen.

Xtreamer Ultra

Eminent EM7285 Limited Edition hdMedia Van Eminent ontvingen we de EM7285 Limited Edition. De toevoeging hdMedia geeft aan dat er in deze Eminent een 3,5 inch harddisk kan worden geplaatst. Net als de meeste andere spelers in deze test heeft ook de Eminent een SD/MMC-kaartslot, maar onhandig genoeg is deze aan de achterkant geplaatst. Het idee van zo’n slot is toch dat u even snel foto’s of bestanden kunt overzetten, maar als u de mediaspeler helemaal hebt geïnstalleerd met alle kabels en netjes hebt weggewerkt onder de televisie,

90

De Xtreamer Ultra is een klein HTPC-kastje dat is voorzien van een Intel Atom-processor en een nVidia ION2-geïntegreerde videochip. Deze combinatie is meer dan voldoende om de meegeleverde Windows 7-software met Windows Media Center te draaien. De Xtreamer is compact, maar daardoor - althans intern - niet uit te breiden. Wel beschikt het apparaat over voldoende aansluitingen, waaronder zes USBpoorten en een eSATA-aansluiting. Dankzij de geïnstalleerde nVidia-driver kan deze HTPC overweg met 3D-video, waardoor de Xtreamer ook op een 3D-televisie kan worden aangesloten. Daarvoor is ook een HDMI 1.4-aansluiting en -kabel nodig, en ook die vinden we beide terug. Het enige kritiekpunt dat wij op de Xtreamer Ultra hebben, is dat het apparaat toch wat achtergrondgeluid produceert. De ombouw is van plastic en kan - bijvoorbeeld in een houten tv-meubel - zorgen voor wat resonantie bij een

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Mediaspelers en mediacenters.indd 90

12/8/11 4:50 PM

HARDWARE

| Mediaspelers

draaiende harde schijf. Daarnaast is af en toe een hoge pieptoon te horen van een draaiende ventilator, maar we kunnen niet achterhalen of dat van de voeding komt of van een interne fan.

MediaCenterWorld Extreme Fanless Van MediaCenterWorld ontvingen we een volledig passief gekoelde HTPC. Het resultaat is een muisstille machine, die op die manier ideaal onder de televisie in de woonkamer kan worden geplaatst. Bovendien is hij 43 centimeter breed, waardoor hij zonder problemen in een audio/video-opstelling past. Bij het aanzetten van het systeem valt pas echt op hoe stil hij is. De meeste pc’s beginnen altijd te loeien en na verloop van tijd gaan de ventilators zachter draaien. De MediaCenterWorld start echter helemaal zonder geluid op. Het enige wat we dan horen, is het opspinnen van de harde schijf. Qua hardware zit de MediaCenterWorld ook prima in elkaar: een Intel Core i5 2400-processor, 4 GB 1600 MHz geheugen, 64 GB SSD-schijf, ingebouwde DVB-T/C-decoder en een onboard Intel HD 3000-videokaart. De passieve koeling werkt goed; de processor wordt niet heter dan 62 graden. Windows 7 Home Premium met Windows Media Center is de standaard meegeleverde software, maar zoals we al aan het begin van dit artikel schreven, kunt u de software eenvoudig vervangen door MediaPortal of XBMC. Van de laatstgenoemde bestaat overigens ook nog een Linux-variant.

Merk

Eminent

AC Ryan

Mede8er

Dune

Model

HD Media Player EM7285

PlayOn!HD Mini 2

MED450X2

HD Lite 53D

http://www.eminent-online.com/

http://www.acryan.com/

http://www.mede8er.nl/

http://www.dune-hd.com/

€ 199,-

€ 99,-

€ 229,-

€ 169,-

Prijs Technisch Processor Chipset

Realtek RT1185

Realtek RT1185

Realtek RT1185

Sigma 8653

Koeling

passief

passief

passief

passief

geheugen

256 MB

256 MB

256 MB

256 MB

Aansluitingen

HDMI 1.3 / SD-MMC / S/P-DIF / eSATA / 2x USB2.0 / 1x USB3.0 slave / Composiet Audio-video / Coaxial audio / Component video / Gigabit LAN / WiFi 802.11n

HDMI 1.3 / S/P-DIF / 2x USB2.0 / Composiet audio-video / Component video / Gigabit LAN

HDMI 1.3 / SD-MMC / S/PDIF/ 2x USB2.0 / 1x USB3.0 slave / Composiet audio-video / Component video / Gigabit LAN

HDMI 1.3 / SD-MMC / S/PDIF / 2x USB2.0 / Composiet audio-video / Component Video / 100 Mbit LAN

Draadloze WLAN

inbegrepen

optioneel

optioneel

optioneel / € 20,- meerprijs

Interne harde schijf meegeleverd

Nee

Nee

500 GB

Nee

Inbouw- of uitbreidmogelijkheid harde schijf

Ja

Nee

Ja

Ja

Afstandsbediening / HDMI-kabel / Composiet audio/video-kabel / optische audiokabel /WiFi-antenne

Afstandsbediening / HDMI-kabel / optische audiokabel

Afstandsbediening / HDMI-kabel / Composiet audio/video-kabel / optische audiokabel

Afstandsbediening / HDMI-kabel / Composiet audio/videokabel

Output Accessoires

92

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Mediaspelers en mediacenters.indd 92

12/8/11 4:51 PM

o/

el /

MEDIASPELERS

Conclusie Alle mediaspelers in deze test doen prima waarvoor ze zijn bedoeld, namelijk het afspelen van audio en video op de tv. Het valt vooral op dat de software op de mediaspelers veel op elkaar lijkt; ze bevatten slechts minimale wijzigingen in de menu’s en de naam van bepaalde items. Hierdoor zijn alle geteste spelers wel een beetje eenheidsworst geworden en kunnen ze elkaar eigenlijk alleen op de aansluitmogelijkheden en de kwaliteit van bijvoorbeeld de afstandsbediening onderscheiden. Bij geen van de apparaten kunt u op het gebied van ondersteuning van bestandsformaten een miskoop doen, want alle apparaten spelen alle formaten netjes af. Wie juist meer controle wil hebben over de gebruikte software, kan in dat geval het best kiezen voor een HTPC. Een computer laat zich nu eenmaal veel beter

Xtreamer

MediaCenterWorld

Ultra

Extreme Fanless

http://www.xtreamer.net/

http://www.mediacenterworld.nl/

€ 249,-

€ 1299,-

Intel Atom D525 @ 1,83 GHz

Intel Core i5 @ 2,4 GHz

nVidia ION2

Intel Graphics HD3000

actief

passief

4 GB / 512 MB DDR3 videogeheugen

4 GB DDR3 videogeheugen

HDMI 1.4a / S/P-DIF / 4x USB2.0 / eSATA / DVI-B / stereo mini-jack / microfoon mini-jack / Gigabit LAN

HDMI 1.4 / S/P-DIF / 2x USB3.0 / DVI-B / 5-kanaals audio out / stereo mini-jack / microfoon mini-jack / CI-module / TV-Coax / Gigabit LAN

optioneel

optioneel

Ja

Ja

Nee

Ja

Mini draadloos keyboard / Media Center afstandsbediening / 8 GB geheugenstick / HDMI-kabel

Media Center afstandsbediening / HDMI-kabel

| HARDWARE

naar eigen hand zetten, bijvoorbeeld door er extra software of zelfs een compleet nieuw OS op te zetten. Het grootste nadeel van een HTPC ten opzichte van mediaspelers is de prijs; een HTPC is minstens vijf keer zo duur als een mediaspeler. Tel daar ook nog eens de prijs van een Windows 7-licentie bij op en de kosten stijgen nog veel verder. Meer vrijheid betekent dus ook een dikkere portemonnee.

HDMI-kabels Vroeger kwam u er bij thuiskomst nog wel eens achter dat u wel een nieuwe videorecorder in uw bezit had, maar dat er helemaal geen scartkabel bij was geleverd. Bij HD-apparatuur komt dat nog steeds voor en de meest logische reden hiervoor is dat HDMI-kabels vrij prijzig zijn. Vaak beginnen de prijzen pas bij tien euro en ze kunnen oplopen tot maar liefst honderd euro! Voor dat laatste bedrag krijgt u dan wel vergulde stekkers en een dikke beschermlaag om storingen van buitenaf tegen te gaan. De vraag is of deze extra’s allemaal wel nodig zijn, aangezien de signalen over een HDMI-kabel digitaal zijn en foutcorrectie indien nodig dus op de audio- en videoprocessor van het ontvangende apparaat plaatsvindt. Bij alle spelers in deze test worden de HDMI-kabels netjes meegeleverd, maar - op het blote oog - verschillen de kabels wel in kwaliteit. Zo is bij de één een mooi afgeschermde en dikke kabel meegeleverd, maar heeft een andere speler weer een wat goedkopere variant. Wie het zekere voor het onzekere wil nemen, koopt zelf een HDMI-kabel die voldoende is afgeschermd.

INFORMATIE [1] http://www.xbmc.org/ [2] http://www.team-mediaportal.com/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Mediaspelers en mediacenters.indd 93

93

12/8/11 4:51 PM

ZOEKEN OP ‘GRATIS’ IS GEVAARLIJK

IS WORDPRESS LEK? TEKST : DIRK JAN VAN IT TERSUM

Het lijkt zo mooi: een gratis thema voor uw WordPress-site. Maar het is oppassen geblazen. Wie argeloos zoekt naar gratis thema’s, kan voor verrassingen komen te staan. U loopt de kans ongewild en zonder het te weten reclame te maken voor malafide sites. Of erger.

E

en opmerkelijke blogpost [1] op http:// wpmu.org. Dat is een site waarop experts kennis uitwisselen over WordPress. In het artikel beschrijft Siobhan McKeown dat veel WordPress-thema’s onveilige code bevatten. Aangezien het om een populair contentmanagementsysteem (CMS) gaat, wilden we daar het fijne van weten. WordPress is wereldwijd in gebruik. Veel hobbyisten, maar ook professionele sites gebruiken het systeem als basis voor hun site. Maar liefst dertien procent van de één miljoen grootste websites gebruikt het CMS [2], The Wall Street Journal bijvoorbeeld. We

94

zouden dus kunnen denken dat we WordPress zonder risico kunnen gebruiken. Maar wie er zonder kennis mee aan de slag gaat, kan bedrogen uitkomen. Door onhandig gebruik kunnen er problemen ontstaan. En doordat de installatie van WordPress zo simpel is, wordt het ingezet door veel mensen met weinig kennis van zaken.

Malafide thema’s Wat is er aan de hand? Veel thema’s en plugins voor WordPress bevatten code waarvan de gebruiker niet blij zal worden. Het gaat vooral mis als u niet via de officiële verzamelplek [3] WordPress-thema’s en

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Wordpress-achterdeurtjes.indd 94

12/8/11 4:52 PM

Wordpress lekken

| Achtergrond

de - veilige - plugin Exploit Scanner. Die licht geïnstalleerde thema’s en plugins door op mogelijk gevaarlijke code. Dit heeft overigens slechts een signalerende functie en verwijdert de code niet.

Porno en gokken Bij het controleren van de gratis thema’s vond McKeown veel versleutelde code. Exploit Scanner herkent deze narigheid door de opdracht Base64_ decode met daarachter een hoop onleesbare karakters. Dit is een bekend middel om malafide code te verbergen. Via het handige tooltje Otto’s decoder [4] zoekt u uit wat er achter deze tekens schuilgaat. Veelal blijken dat links te zijn naar gok-, porno- en andere sites waarvoor u waarschijnlijk geen reclame wilt maken. Nu zou u denken dat deze ‘besmette’ thema’s makkelijk zijn op te schonen door de versleutelde code te verwijderen. Maar helaas blijkt de hele site dan niet meer goed te werken. Natuurlijk wilden we het naadje van de kous weten. Dus belden we met de Nederlandse WordPress-ontwikkelaar Remkus de Vries, tevens verantwoordelijk voor de organisatie in Nederland. Die bevestigt de ervaringen van McKeown. “Er is inderdaad een risico als je willekeurig naar gratis WordPress-thema’s gaat zoeken,” vertelt De Vries. “Het advies is om altijd via de officiële weg te zoeken. Het is voor WordPress helaas heel moeilijk om de Google-zoekresultaten te beïnvloeden.” Zo blijven websites met slechte thema’s bovenaan staan. “Je kunt je wel afvragen of Google niet zou moeten meewerken om dit soort sites lager in de zoekresultaten te zetten.”

Onveilig geschreven code Uit het verhaal van McKeown zouden we kunnen opmaken dat Base64-code het belangrijkste aspect van het probleem is. Toch kijkt De Vries daar iets anders tegenaan. “Vaak wordt het enkel gebruikt om het verwijderen van spamlinkjes in de footer

Exploit Scanner -plugins downloadt. Malafide thema’s en plugins komt u vooral tegen wanneer u willekeurig gaat zoeken op internet. En dat is precies wat McKeown van wpmu.org deed. Zij wilde wel eens weten wat voor thema’s u krijgt als u de zoekopdracht free wordpress themes in Google intoetst. Dat is een zoekopdracht die veel argeloze gebruikers uitvoeren. McKeown bekeek de tien eerste zoekresultaten van Google en ontdekte dat acht van deze sites beter kunnen worden gemeden. Eén site was acceptabel en slechts één leverde echt goede thema’s. Dat was de officiële site van WordPress zelf. Het onderzoek werd uitgevoerd met behulp van

De WordPress-plugin Exploit Scanner is een handig hulpje om de installatie van een WordPress-thema te scannen. Hij geeft inzicht in eventuele bedreigingen, maar onderneemt geen actie. De tool werkt dus niet als een virusscanner die bedreigingen verwijdert. Toch kan hij nuttig zijn om inzicht te krijgen: zijn de plugins die u hebt geïnstalleerd, te vertrouwen? PC-Active probeerde het uit op een eigen WordPress-installatie en ontdekte dat een plugin waarvan wij dachten dat die veilig was, Base64-code gebruikte. Voor de zekerheid is deze toepassing dus verwijderd. Ook WordPresskenner Remkus de Vries vindt Exploit Scanner handig. “Maar je moet je wel realiseren dat niet alle waardes die Exploit Scanner aanmerkt, even belangrijk zijn,” plaatst hij als kanttekening. http://wordpress.org/extend/plugins/exploit-scanner/

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Wordpress-achterdeurtjes.indd 95

95

12/8/11 4:53 PM

ACHTERGROND

| WORDPRESS LEKKEN

Slimme WordPress-updates De makers van WordPress hebben onlangs een verbetering doorgevoerd bij het verspreiden van updates. Remkus de Vries: “Eerder werd altijd de gehele installatie overschreven. Tegenwoordig worden alleen de gewijzigde bestanden vervangen. Daardoor kan de gebruiker nog sneller updates installeren. Voor WordPress zelf is het ook een voordeel. Het scheelde in korte tijd een terabyte aan dataverkeer.” Een groot voordeel voor zowel de gebruiker als de organisatie dus.

te verhinderen. Slechte, onveilig geschreven code in plugins en thema’s is gevaarlijker.” Bovendien is Base64-code niet per definitie slecht. “Er is weinig reden om het te gebruiken, maar je kunt het voor legitieme doeleinden inzetten,” legt De Vries uit. “Vergelijk het met een obscuur straatje waar twee schimmige mannen een envelop uitwisselen. Het kan best zijn dat ze volstrekt legaal bezig zijn.” Toch wordt Base 64 vaak voor onfrisse zaken gebruikt. Het gaat volgens De Vries in veel gevallen om spamlinks. “Het komt ook voor dat ze een stukje code online plaatsen met de inlogcode van de admin. In theorie kan je op deze wijze dus gehackt worden, maar dat komt in de praktijk weinig voor. Spamdoeleinden zijn veel gebruikelijker. Tranen in je ogen krijg je er soms van. Ze zetten linkjes in footers

Google kan een site afstraffen vanwege verborgen linkjes naar porno en spam die je niet ziet. Dus de eigenaar is niet op de hoogte dat hij reclame maakt voor allerlei ongure sites. Linkjes staan bijvoorbeeld verstopt buiten de pagina. Of het zijn witte linkjes op witte achtergrond. Extra probleem is dat Google een site afstraft vanwege dit soort links.” De vindbaarheid van een website kan er dus onder lijden. Zou WordPress geen bescherming moeten bieden tegen malafide thema’s? De Vries: “Absoluut. Maar je kunt niet voorkomen dat gebruikers elders thema’s downloaden. Wie WordPress heeft geïnstalleerd, wordt er steeds op gewezen waar je veilig thema’s kunt downloaden.” Maar zijn de thema’s op de officiële site écht altijd veilig? Een overtuigde De Vries: “WordPress heeft een team samengesteld dat thema’s beoordeelt. Alles wat nieuw binnenkomt, wordt dus bekeken. Ze letten op of er geen gekke dingen in staan, maar ook of een thema wel aan de standaarden voldoet.”

Te veel om te controleren Thema’s kunnen we dus veilig downloaden, maar hoe zit het met invoegtoepassingen? “Puur door de

96

hoeveelheid plugins en het aantal bestanden waaruit een plugin bestaat, is het voor het WordPress-team onmogelijk om die allemaal te controleren. Dagelijks komen er tien à vijftien exemplaren bij. Dat is te veel om ze allemaal door te akkeren.” De organisatie is wel heel druk bezig met een mechanisme waarmee zo’n toepassing automatisch op een aantal punten wordt beoordeeld. “Het grootste probleem met plugins is dat niet elke auteur op hetzelfde veiligheidsniveau werkt als WordPress dat doet. Sommige plugins voldoen niet aan onze standaard.” Het is volgens de ontwikkelaar wel eens voorgekomen dat het WordPress-team een plugin ontdekte die malafide zaken uitvoerde. Er werd toen stevig ingegrepen om schade te voorkomen. “Die plugin werd ontdekt door Joost de Valk, zelf auteur van plugins,” zegt De Vries. “Er is toen door het WordPress-team een soort ‘update’ gemaakt voor deze plugin, die in feite de malafide plugin overschreef en uitschakelde.” In afwachting van een beter systeem heeft WordPress alvast besloten om toepassingen die langer dan twee jaar niet zijn geüpdatet, niet meer te tonen. “Dat is een eerste stap om plugins beter te beveiligen.” Met al dit soort berichten zouden we ons wel kunnen afvragen hoe veilig WordPress eigenlijk is. De Vries: “Met een thema of plugin kun je alles programmeren wat je wilt. Je kunt het systeem dus lekmaken. Maar mijn ervaring is dat WordPress een extreem veilig CMS is dat weinig tot geen last heeft van veiligheidsproblemen. Zeker in vergelijking met andere open source CMS’en.” Daarbij doelt De Vries op systemen als Typo 3, Drupal en Joomla. Tot slot snijdt De Vries nog een ander probleem aan: de hostingbedrijven. “Een minstens zo belangrijke oorzaak van gehackte WordPress-sites zijn onveilige servers. Bepaalde hostingbedrijven zijn berucht om hun onveilige servers. GoDaddy bijvoorbeeld is verschrikkelijk. Door hun instellingen worden veel WordPress-sites gehackt. Dat wordt dan vaak afgedaan als ‘het risico van shared hosting’. Dat is onzin. Maar het vraagt zeker om gedegen kennis om servers goed in te stellen.” En zo zijn er, voor wie aan de slag gaat met WordPress, dus voldoende zaken om op te letten. Zorg voor een betrouwbaar hostingbedrijf en kijk goed uit bij het downloaden van thema’s en plugins. Zo nu en dan een scan met Exploit Scanner is ook geen overbodige luxe.

INFORMATIE [1] http://wpmu.org/why-you-should-never-search-forfree-wordpress-themes-in-google-or-anywhere-else/ [2] http://om4.com.au/wordpress-growing-ease-of-use/ [3] http://wordpress.org/extend/ [4] http://ottodestruct.com/decoder.php

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Wordpress-achterdeurtjes.indd 96

12/8/11 4:52 PM

GOOGLE BOOKS FAALT

COLUMN

WAMMES WITKOP

N

ast state of the art computers heb ik nog wel meer technische hobby’s. Het verzamelen van legerradio’s bijvoorbeeld. Als u eens wilt zien wat die gekte precies behelst, kunt u eens kijken op mijn website: http://www.greenradios.com/. Mocht u zich afvragen wat u aanmoet met die oude groene radio of veldtelefoon, die al jaren in de weg staat, mail me maar. Om dat soort techniek uit het verleden werkend te houden is een ware crime. Afgezien van het feit dat de gemiddelde condensator van een jaar of vijftig de neiging heeft te gaan lekken als u hem meteen op de volle spanning trakteert - langzaam het voltage opvoeren kan helpen - hebben weerstanden de onhebbelijke gewoonte om in die decennia gewoon van waarde te veranderen. Hoeveel Ohm ze zouden moeten zijn, kunt u aflezen uit de kleurcodes op de weerstanden. Helaas zijn die vaak verbleekt. Dus wie hier mee wil spelen, moet niet alleen de handleidingen hebben, maar ook de onderhoudsboeken. Dat is nog niet eens zo makkelijk, aangezien die documentatie toentertijd als geheim werd geclassificeerd en die stempels er nog altijd op staan. Compleet met omschrijvingen van de draconische straffen die u riskeert als u er als burger een blik in durft te werpen. Om u een idee te geven: veertig jaar oude radio’s worden - als ’t even kan - compleet verschroot, voordat ze als zodanig de dienst mogen verlaten. Daarbij maakt het niet uit dat de Taliban veel liever Japanse portofoons gebruiken, omdat die goedkoper en lichter zijn, werken op gangbare batterijen en bovendien een beter bereik hebben. In Amerika is dat overigens iets soepeler geregeld. Daar geldt dat door de overheid gepubliceerde documenten in principe tot het publieke domein behoren, tenzij ze nog onder geheimhouding vallen. En in sommige gevallen wordt die laatste categorie vrijgegeven. Dan is het alleen nog een kwestie om het juiste boekwerk in handen te krijgen... En juist daar schrok ik me laatst het lazarus. In één van de door mij gevolgde mailgroups omtrent deze groene griezels vroeg iemand om een TM, kort voor Technical Manual, voor een AN/PRC74B. En een ander wist blij te melden dat deze te vinden was op Google Books, het boekenproject waarbij de mensen achter de zoekmachine letterlijk complete bibliotheken plank voor plank over de scanner halen. Wie op die site eens

zoekt naar TM 11-5820-590-35-1, zal de betreffende manual meteen vinden. Een uitkomst! Want nu zijn wij verzamelaars niet meer afhankelijk van de enkele exemplaren die hun weg naar ons hebben gevonden en kan voortaan iedereen vrijelijk uit deze bron putten. Lang leve Google! Hiep hiep hiep hoe... Hoewel... Meteen daarop verscheen een reactie van de oorspronkelijke zoeker dat Google weliswaar het juiste boek in een wat obscure bibliotheek had gescand, maar dat de zoekgigant de uitvouwbare pagina’s in zijn oneindige wijsheid niet had meegenomen. Het is namelijk heel gebruikelijk om in dit soort handboeken uitklappagina’s te vinden die vier of zelfs zes keer zijn gevouwen of een achterin ingeplakte envelop met daarin opgevouwen schema’s. Uitgebreide elektronische tekeningen passen natuurlijk nooit op een gewone pagina. En zonder de complete schema’s is zo’n boek de facto onbruikbaar. Zonde van de tijd en energie die Google erin heeft gestoken. Het blijkt een bewuste beslissing. Navraag leerde dat uitvouwers ‘gezien de aard van het project’ bewust waren overgeslagen. Ook bleek het officiële standpunt dat ‘Google zich bewust is dat door deze politiek vele pagina’s niet gedigitaliseerd zijn, maar hierdoor het digitaliseren van de miljoenen boeken in Google Books sneller ging’. Enne, wie die schema’s wel nodig heeft, kan die boeken alsnog fysiek opvragen, was de uitsmijter. Duidelijke taal. En in potentie uitermate schadelijk, deze domme politiek van Google. Want het zal vast niet lang duren voor de één of andere bibliothecaris op de heldere gedachte komt dat die niet zo vaak geraadpleegde boeken toch al door Google zijn gescand - dus waarom zou hij ze nog op zijn kostbare plankruimte laten staan? Iedereen kan er voortaan bij, via Google Books, dus die papieren stofnesten kunnen best de container in. Kortom, mocht u verwachten de komende jaren TM 11-5820-590-35-1, oftewel Direct support, general support, and depot maintenance manual including repair parts and special tools lists: radio sets AN/PRC74B and AN/PRC-74C, power supplies PP-4514/PRC74 and PP-4514A/PRC-74 and battery boxes CY-6121/ PRC-74 te willen raadplegen, wacht niet te lang. Vraag het op via uw lokale bibliotheek en leg het lekker even zelf onder de scanner. Want dankzij Googles idiote keuze zullen we de komende jaren heel veel informatie gaan verliezen.

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Wammes.indd 97

97

12/8/11 4:54 PM

GEEN ENKEL NUMMER VAN PC-ACTIVE MISSEN? OP CD: GRATIS BACKUP4ALL 4.6 – T.W.V. € 15,PC-ACTIVE | DECEMBER 2011

PC-Active maakt proefrit

90

253

32

lternatief

40

NAS VOOR NIKS

48

DIEPER IN EXCEL Draaitabellen

58

|

Buitenshuis

back-uppen

DSP-ONTVAN

62

GERS

Analoge radio

is terug!

ECOMSTATIO

N2

72 82

NDIG?

86

RFID & USB

MORSBESTE

GRATIS OLS DATAHERSTELTO

Undelete 360 2.11.17 Recovery 4.0 PC Inspector File 1.1.17.0 CD Recovery Toolbox5.2 Unstoppable Copier

SOFTWARE

Bibble 5.2.2 FreeNAS 8.0 MediaBase 1.2.2 Start Menu XP CubeDrift 1.10 PC Decrapifier 1.1.11 VLC Media Player

Met versleutelde getallen

E+

Cover-3.indd

64

Draadloos door de huiskamer

40

KLEINE LETTERTJES

74

EN VERDER

6.0 NL Mozilla Firefox 9 NL Internet Explorer 10.1.0 NL Adobe Reader Viewer 4.6 FastStone Image 7-Zip 9.20 Player 11 NL Windows Media PDFCreator 1.2.0

68

Handige draaigrafieken Nooit zomaar OK klikken

SOLAR KEYBOARD

1

STASI 2.0

Van staatswege gehackt

54

78

Ook in donkere dagen? 251 € 6,99

NR. WWW.PC-ACTIVE.NL SEPT. 2011 JAARGANG 23

|

PASSWORD DEPO T

14 Veilige wacht woordopslag TERREURBESTRIJ

Effectief tegen

SINGULARITY

PFSENSE

OZER

IJzersterke wacht

Password + token

18:21:57

Alpha Five 11 TreeDBNotes Free Efficient Adress Book Free

SOFTWARE Backup4All Lite 4.6 Ultimate Boot CD for

Windows 3.60 Draaigrafieken voor Excel

SCHIJFVIRTUALISATIE VirtualDrive Pro 14 PowerISO 4.8 Daemon Tools 4.35 Alcohol 120%

VIDEOSOFTWARE Freemake Video Converter 2.4.04 Avidemux 2.5.4 VirtualDub 1.9.11

52

56 62

HET LAB

74 Henks nieuw e computer

STRATO HIDRI VE FREE 82

Veilig in de cloud

FLEXIBELE REPEATERSWIFI 10 mode llen getest

Meer dan goedkope kaartjes DATABASES

48

woorden

ap

Dossier overheid DigiNotar, Crisi sfalen: s.nl en meer 12, 20 EN 26

bouwen

WINDOWS SERVI CES

Onder de motork

DUBBEL ZO VEILIG

NEDERL IS LEK! AND

42

Netwe

Makkelijk websit es

DICEWARE

CHEAPTICKETS

26-08-2011

DING 19

privacy

38 Sciencefiction of realiteit?

12

R? WERELD OVE PUTERS DE KENDE COM NEMEN DEN ICE ECC 2.7

44

ST TE

Kleine ontwikkelaar in gevaar

HIFI BLUETOOTH?

94

68 KOMP rk als Fort Knox

62

Al dertien jaar lang!

PATENTTROLLEN

NIEUWE KOPIE ER BEVEILIGING-

BRENNO DE WINTE

NET

| GOOGL REANIMEREN

FACEBOOKKILLER? 44

te water

2012: het jaar van de waarheid voor IPv6

CLOUD: REKEN VEILIG 94 WACHTWOORDBUG

TWEAKER + WINDOWS OPS TARTTOOLS

Eerlijke consumen t weer de klos

R 7 DPI is compu tervredebreu k

OORLOG OP HET

Toetsenbord

Pornofilter is dom

D? DOOZELF! SK HARDDIREAN OFFICE EXCEL IMEER 'M2010

r stand

TO HD ALDI'S CRYP

GROTE ROUTERTEST

73

S | DROPBOX |

ISK INTERNET | HARDD

OS/2 houdt dappe

HELLO WONDERBRA!

WIFI-REPEATER

TARIEVEN MOBIEL

BOX LACIE CLOUD

22

Anoniem blijven met Freenet

RBEVEILIGING |

DE 2E KLAS

8.0 FreeNAS versie

AUTEUR ONBEKEND?

TIPS EN TRUCS

EXPERIMENTEREN ONDER DE KERSTBOOM 26

EIDSFALEN | KOPIEE

Lightroom-a

82

Gebarentaal blijkt handig

DOSSIER OVERH

NOTEBOOKS VOOR

,-

eertool Windows-beh

MODERNE MUIZEN

| 2011

| 2011

€ 33

28

MMC DEEL 1 BIBBLE

ebo Eerste klas not s 52 kla in de tweede

ols

Slag om hardwareversnelling

JAARGANG 23

18

rt

Zes dataherstelto

BROWSEROORLOG 3.0 58

WINDOWS 8

252

JAARGANG 23

14

ONGELUKJE!

Microsoft blunde

WINDOWS 8 | BROWSEROORLOG | BMW CONNECTEDDRIVE | MODERNE MUIZEN | ROUTERTEST | STASI 2.0

T IK SORRY DAK! HIER WER oks

251

UZE BROWSERKE

JAARGANG 23 | 2011

| SEPTEMBER 2011

1v 1x oor

22

OP CD: ULTIMAT E WINDOWS

R 2011

PC-ACTIVE

LKEN! GEMO UIT dt duur iel internet wor

PC-ACTIVE | NOVEMBE

€ 14,95 X 8.0 T.W.V. FOR MAC OS PARAGON NTFS OP CD: GRATIS

Mob

ZIE PAG. 66

BMW’S RIJDENDE COMPUTER

SOFTWARE

pfSense Password Depot 6 Alchemy 1.6 CD DVD Label Maker 3.0.1 Paint.NET 3.5.8 SyncBack 3.2.26 MailStore Home 4.2.1

OPSTARTPROGR

AMMA’S

Quick Cliq 1.3.07 Launchy 2.5 Soluto Startup Delayer 3.0.305 AutoHotkey 1.1.00 PStart 2.11

ZIJN ER BETERE ALTERNATIE VEN? 30

68

EN VERDER

Intel Mobile Etiquette Microsoft Office 2010-viewers Internet Explorer 9 NL Mozilla Firefox 6.0.2 Ultimate Windows NL Tweaker

FastStone Image Viewer 4.6 OORLOG OP PDFCreator 1.2.0 HET NET - WEL KE INFORMATIE

WWW.PC-ACTIVE.NL NR. 253 6,99 JAARGANG 23 | DEC. 2011 Cover2€2.indd 1

WWW.PC-ACTIVE.NL NR.

JAARGANG 23

252

| NOVEMBER 2011

€ 6,99

GELOOFT U? 30-09-2011

16:22:28

EN VERDER Mozilla Firefox 7.0.1

WAT WETEN GOOGLE EN FACEBOOK ALLEMAAL VAN U?

Cover.indd 1

11/4/11 9:02 AM

SURF NAAR WWW.PC-ACTIVE.NL/ABONNEREN COLOFON

Dit tijdschrift is een uitgave van PC-Active BV

HOOFDREDACTIE: Jeroen Geelhoed, Henk van de Kamer en Wammes Witkop EINDREDACTIE: Jaap de Wreede TECHNISCHE REDACTIE, CD-ROM EN WEBSITE: Mark Gamble VORMGEVING: Daniel Amoako FOTOGRAFIE: Ton Bloetjes (Bloonie Fotografie) MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER: Pieter-Cornelis Avonts, David Boelee, Ger Elskamp, Jeroen Horlings, Menno van der Hurk, Dirkjan van Ittersum, Lies Muller, Hans Niepoth, Henny van der Pluijm, Diane Ramakers, Jan Roza, Ronald Smit, Gerard Sombroek, Yves Sucaet, Jaap Veenstra, Koen Vervloesem, Fanta Voogd en Abram Wagenaar UITGEVER: Wouter Hendrikse TRAFFIC: Marco Verhoog MEDIACONTROLLER: Bob Bottelier en Mirella van der Willik BOEKHOUDING: Geeta Hobo, René de Muijnck en Irene Prass MARKETING: Judith Sturk en Marjolein Sturk SALES: Aart van der Giezen, Ivo Meijer en Janet Robben REDACTIEADRES: PC-Active, Postbus 3389, 2001 DJ Haarlem Telefoon 023-543 00 00, Fax 023-535 96 27 E-mail: [email protected] Persberichten per e-mail: [email protected] ADVERTENTIE-EXPLOITATIE: HUB Uitgevers Aart van der Giezen Postbus 3389, 2001 DJ Haarlem E-mail [email protected] Telefoon 023-543 00 24, Fax 023-535 96 27 DRUK: Senefelder Misset BV, Doetinchem DISTRIBUTIE: Nederland: Betapress BV, Gilze, Tel. 0161-45 78 00 België: Imapress N.V., Turnhout, Tel. 014-42 38 38 ISSN 0925-5745

kan derhalve niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele fouten in artikelen, programma’s of advertenties. Overname van artikelen of andere redactionele bijdragen is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Tenzij uitdrukkelijk anders is overeengekomen, heeft de redactie het recht om vrijelijk te beschikken over alle haar toegezonden materiaal. ABONNEMENTEN: Ingrid van der Aar, Tanja Ekel en Marja Haakmeester VOOR VRAGEN OVER UW ABONNEMENT OF ADRESWIJZIGINGEN: PC-Active T.a.v. abonnementenadministratie Postbus 3389, 2001 DJ Haarlem E-mail: [email protected] Fax: 023-545 18 43 Telefoon op werkdagen tussen 10.00 en 14.00 uur: 023-536 44 01 PC-ACTIVE OP HET WEB http://www.pc-active.nl/ http://twitter.com/pcactive http://www.facebook.com/PCActive http://www.youtube.com/PCActiveTeam http://www.hetlab.tk/ Opgeven van een abonnement of nabestellen van oude nummers kan via de website: http://www.hubstore.nl/ PC-Active verschijnt 11 maal per jaar, inclusief cd-rom of dvd, en een jaarabonnement kost € 66,- (België: € 71,50). Een nieuw abonnement wordt gestart met de eerst mogelijke editie voor een bepaalde duur. Het abonnement zal na de eerste (betalings)periode stilzwijgend worden omgezet naar abonnement van onbepaalde duur, tenzij u uiterlijk één maand voor afloop van het initiële abonnement schriftelijk (per brief, mail of fax ) opzegt. Na de omzetting voor onbepaalde duur kan op ieder moment schriftelijk worden opgezegd per wettelijk voorgeschreven termijn van 3 maanden. © 2012

Uiterste zorg wordt besteed aan het vervaardigen van PC-Active. Desondanks zijn fouten niet uit te sluiten. De uitgever

98

PC-ACTIVE | Nr. 254 – 2012

Lezersservice.indd 98

12/8/11 5:02 PM

Untitled