Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase. 15 mei 2014

Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase NowA 15 mei 2014

Colofon In deze Oogst zijn alle kaarten opgenomen met ambities en trends, die de deelnemers aan de 1e Netwerksessie hebben ingebracht. Deze oogst geeft daarmee de volle breedte van de input van de deelnemers weer. U leest dus nog geen eerste

Inhoud Aftrap

5

Aan de slag

7

conclusies. Dat komt in het vervolg van NowA.

Trends

17

Contactpersonen:

Afronding en hoe verder?

27

Jeanette Veurman Email: [email protected] Kenmerk: TGD026/Kna/0048.02 Netwerksessie: 15 mei 2014 Verslaglegging gereed: 10 juni 2014

2

Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase NowA

3

1

Aftrap

De Haarlemse Toneelschuur was op 15 mei 2014 het

partijen (overheden, bedrijfsleven, kennis-instellingen

inspirerend decor voor de 1e Netwerksessie van het

en maatschappelijke organisaties) betrokken dan

Meer Bereiken MIRT onderzoek Noordwestkant van

voorheen gebruikelijk was. In het informatieblad ‘Wat

Amsterdam, kortweg NowA; (zie bijlage 1 voor een

NowA is’ worden deze vervolgactiviteiten aan de hand

overzicht van de deelnemers). In de filmzaal werd de

van drie stappen toegelicht.

bijeenkomst geopend met de korte film ‘Let’s do it’. De film laat zien hoe partijen samen zoeken naar de

In de kwartiermakersfase van NowA willen we op

manier om op één dag al het zwerfvuil in Estland op

hoofdlijnen samen met de omgeving breed in beeld

te ruimen en dat vervolgens ook echt doen (‘we did

brengen wat er speelt in het gebied van de A9. Na

it’)! Overheden en verschillende partijen zetten samen

het breed kijken volgt het aanbrengen van focus door

de schouders eronder, en elke partij zet zijn eigen

aan te geven wat wel en niet relevante onderwerpen

resources en middelen daarvoor in. ‘Let’s do it’ is een

/ ontwikkelingen / belangen / partijen zijn voor de

mooi voorbeeld van de nieuwe aanpak en de mind-set

vervolgfasen van NowA. Relevant betekent dan wat

die dat vraagt.

wel en niet kan bijdragen aan het oplossen van de bereikbaarheidsknelpunten. Of invloed heeft op deze

Jeanette Veurman heet als kwartiermaker NowA de

knelpunten en daaraan gekoppelde opgaven in het

deelnemers van harte welkom. “Fantastisch dat in

gebied. Ook het aanbrengen van focus en dit vertalen

zo korte tijd zoveel mensen zich hebben aangemeld

in een plan van aanpak voor de vervolgfasen van

en zijn gekomen. NowA is één van de eerste onder-

NowA doen we samen met de omgeving”.

zoeken waarin de nieuwe aanpak ‘Meer Bereiken’

4

wordt toegepast (zie bijlage 2 voor de NowA

Daarna volgt een korte introductie van Boris Hocks in

organisatie). Deze aanpak kijkt met een brede blik

zijn functie als ‘Ruimtelijk Denker’. Boris legt uit hoe

naar bereikbaarheidsknelpunten door ook te kijken

hij door Rients Dijkstra (Rijksadviseur Infrastructuur en

naar andere opgaven en ontwikkelingen (ruimtelijk,

Stad) gevraagd is om mee te denken in het project en

energie, economie, en ook individueel gedrag)

met name om dwarsverbanden te leggen tussen de

die direct of indirect de bereikbaarheid kunnen

verschillende disciplines en de ruimtelijke context. Wat

beïnvloeden. Bij breed kijken naar de toekomst

zijn de ruimtelijke consequenties aan de ene kant en

horen ook trends en scenario’s, inclusief mogelijke

op welke manier kunnen ruimtelijke ingrepen helpen

bandbreedtes en onzekerheden. Ook worden meer

om antwoord te bieden op de opgave. Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase NowA

5

2

Aan de slag

Vragen, risico’s en suggesties voor de nieuwe aanpak In kleine groepen konden de deelnemers met elkaar de nieuwe aanpak bespreken. Daarbij kwamen onder meer de volgende vragen aan de orde:

▪▪ hoe gaan we met elkaar integraal kijken? ▪▪ hoe kunnen andere partijen aanhaken? ▪▪ hoe gaan we om met onzekerheid? ▪▪ is er aandacht voor gedragsverandering? ▪▪ is er aandacht voor samenhang met aansluiting A8 en afstemming weg – OV?

▪▪ kijken we naast bereikbaarheid ook naar duurzaamheid?

▪▪ bekijk het gebied als een economisch en sociaal netwerk;

▪▪ kijk ook naar oost-west relaties in het gebied; ▪▪ breng ook de ontwikkelingen in het noorden van het gebied in beeld;

▪▪ maak een leegstandskaart; ▪▪ fouten maken mag; ▪▪ zorg voor actieve bijdragen van verschillende disciplines;

▪▪ neem aanpassing regelgeving ook mee als een oplossingsrichting;

▪▪ zorg voor een betere benutting van multimodale knooppunten;

Deelnemers noemden onder andere de volgende risico’s:

▪▪ alleen sectoraal op de gebruikelijke manier kijken, terwijl je juist anders moet kijken met echt een

▪▪ neem tijdelijkheid / tijdelijk benutten van ruimte als uitgangspunt;

▪▪ neem de tijd en bied partijen de mogelijkheid later aan te haken.

andere mindset;

▪▪ de brede mindset niet alleen in het begin, maar ook in volgende fasen vasthouden;

▪▪ voorkom dat je te breed gaat kijken en kijk naar de ruimtelijke impact van ambities en plannen;

▪▪ partijen zeggen samen te willen werken, maar dat moeten ze dan nu wel doen.

6

Ambities in kaart gebracht Aan zes tafels hebben de deelnemers ondersteund door ruimtelijke ontwerpers hun ambities en plannen ingebracht. De zes ambitiekaarten schetsen samen een beeld van (de ontwikkeling van) van de Noordwestkant van Amsterdam.

Aan de tafels werden ook verschillende suggesties

Op elke kaart treft u een korte samenvatting aan van

aangereikt, zoals:

de onderwerpen die de deelnemers met elkaar hebben

▪▪ ga op zoek naar verbindende thema’s;

besproken. Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase NowA

7

an als m

Ambities: oogst tafel 1

Ambities: oogst tafel 2 Texel

Den Helder Offshore, wind op zee, luchthaven

▪▪ In Noord-Holland is een onbalans

▪▪ Naast verdichten moet er ook worden

Agribusiness

tussen bevolkingsontwikkeling en

vergroend. Stimuleren van de fiets is

Geesperambacht

werkgelegenheid. Groeisectoren zijn

hierin belangrijk

Piekmomenten

agribusiness en de energiesector. Echter,

▪▪ Gemeenten moeten slim en gezamelijk plancapaciteit heroverwegen en richten

er zijn te weinig werkende mensen met

n t

op binnenstedelijk bouwen

de juiste opleiding om in deze sectoren Kaasmarkt

te kunnen werken.

▪▪ Voor de opgave moet een groter gebied

m

en nt

w en

en Heilloo

on

or:

kra c

an

e

Alkmaar-

-A

9v

erb

ind

en

HOV

m

A8

elkaar af

le ar

en

Ge m

e ks ee g str din ch bin e r R ve

he

id

d on IJm

lho hip Sc

Schrappe n

N S:

Verspreiden toerisme Zuidas

Kleurenthema’s Infrastructuur Wonen/bevolking Bedrijven/energie Recreatie Natuur Landbouw/landschap Water Verbanden Data

Binnenstedelijk verdichten

ord

eg

st o ge On

el

i ng verbindg cht

kg

Hoogwaardige groei haven door nieuwe Zeesluis

ra ev

er

ied

W

Recreatie

C

I

e eks hstre g Rec rbindin ve

systeem nu een probleem.

gd g en

Offshore industrie

Laag Hollands Landschap

Den Helder

en op lann

ht v

p uw bo ing

rrid

k versterken

Ha

▪▪ Verdichting rondom knooppunten PHS ▪▪ Offshore industrie: In de IJmond en/of in

m

co

Amsterdam, Zaanse Schans

m ste

Korte afstanden

ee

Castricum ontwikkelen als achtertuin van Amsterdam

IJmond: digitale mobiliteit vergroten

eb

knelpunten op de A9 zijn voor dat

8

tw ikke ling zuid

ple

Relatie

Piekmomenten

economisch vitaal netwerk. De

Werkgelegenheid

▪▪ Doel: creëren van een sociaal-

(Haarlem), Sugar City (Halfweg), ArenA

lke

Windenergie op zee

Identiteit Kust

Verdichten rondom knooppunten

n

ie

ou w on

Za a

e cr

sectoraal. Lange doorlooptijd van het

en in de manier pen ruimte in de zien voor langan gebruik van teit tussen de eel aangename kunnen zijn als als de stelling e verbindingen

Re

beginnen maar richting uitvoering toch

dhoevedorp el weefvakken gaande zijn.

at

Snelw eg p an ora ma

emmerweg nu afwikkeAmsterdam-Noord. belasting op ▪ ▪ dhoevedorp. Risico gedurende MIRT-onderzoek: breed

gb nin Wo

Piekmomenten

Voor Microsoft is de Wieringermeer

Energiewerkgelegenheid

Bevoorraden stad

de as Haarlem-Amsterdam-Almere.

onderzoek terwijl ontwikkelingen nu al

G e

Huisvuilcentrale

(ook uit Flevoland)

nsformatie gemengd beschouwd worden en niet alleen delijk gebied

▪▪ Retailontwikkelingen: Schalkstad

Duinp old erw eg

Voedselvoorziening binnen de stad

Uitbreiding Schiphol

Export

Ambities - tafel één •

In Noord-Holland is een onbalans tussen bevolkingsontwikkeling en werkgelegenheid. Groeisectoren zijn agribusiness en de energiesector. Echter, er zijn te weinig

Kleurenthema’s • •

Risico gedurende MIRT-onderzoek: breed beginnen maar richting uitvoering toch sectoraal. Lange doorlooptijd van het onderzoek terwijl ontwikkelin-

Infrastructuur Wonen/bevolking Bedrijven/energie

Ambities - tafel twee • •

Naast verdichten moet er ook worden vergroend. Stimuleren van de fiets is hierin belangrijk Gemeenten moeten slim en gezamelijk plancapaciteit

Kleurenthema’s



9

an als m

n t


Ambities: oogst tafel 4 Agri Ene

van de tijd gesproken over de regio Heerhugowaard lijkt een grote ambitie

Leisure

is echter niet duidelijk of deze groei in de toekomst zal plaatsvinden. Zeker omdat

nsformatie gemengd delijk gebied de ontwikkelen sterk afhangen van

Cultuurlandschap

ontwikkelingen in Almere.


Watervervoer voor personen naar Amsterdam zou bestaansrecht industrie in moeten hebben, beweging: maar dan wel Tata met stopplaats Academy in IJmuiden als nieuwe en Beverwijk. ontwikkeling Zigzagferry?

Verdichten rondom knooppunten

Schepen worden steeds groter

Haarlem stee

ds belangrijke

re woonstad

voor Amsterdam

Binnenstedelijk groen

Haarlem: steeds meer in trek als toeristische bestemming

zoekgebied luchtvaart gerelateerde industrie

Infrastructuur Wonen/bevolking Bedrijven/energie Recreatie Natuur Landbouw/landschap Water Verbanden Data

uitdagingen met betrekking tot de zware industrie en de luchtkwaliteit. Amsterdam heeft weer ambities in de ontwikkeling van de haven en industrie naar stedelijk woongebied. De focus lijkt op korte afstand de grote diversiteit in de regio rondom de A9 weer. Een grote gedeelde ambitie

Industriegebied wordt gemengd gebied

Fe r

ry

voor de regio is wellicht te vinden in de manier waarop er omgegaan kan worden

Industrie en haven van Amsterdam verplaatst richting IJmond.

Sugarcity outlet ssnelweg Fiet

met de open ruimte in de tussengebieden. Alle partijen lijken kansen te zien voor

Transformatie gemengd stedelijk gebied

langzaam verkeer, met name door de toename van gebruik van electrische

Door afsluiten Haarlemmerweg voor Vrachtverkeer, nu afwikkeling via A5 en extra belasting op A9 deel Haarlem-Badhoevedorp.

Haarlem: ambitie aantrekkelijke woonstad

Kleurenthema’s

en ideale woonstad, kent Beverwijk Erfgoed als stelling van amsterdam inzetten als aantrekkelijke bestemming/verweven met fietspadennetwerk

van elkaar sterk te verschillen. Het geeft

Hoogopgeleide bewoners: Werken in Amsterdam Water is ook infrastructuur

aantrekkelijke toeristische bestemming

Stedelijke verdichting

voor amelijk W at ertransport voorn hepen rusiesc goed c n e er e n Binnenstedelijke Enkel de pont verbind verdichting de oevers voor langzaam verkeer. Kanaal blijft een grote barriere

Terugkeer ‘maak’-industrie

staan. Waar Haarlem zich profileert als

Beverwijk kampt met slechte luchtkwaliteit; Industriële ontwikkeling en A9 spelen een hoofdrol

Lelystad airport ontlast Schiphol

Leefbaarheid verbeteren

de verschillende stedelijke gebieden voor

wat als we met TomTom of Google in gesprek gaan over mogelijke spreiding van verkeer en routes? voorbeeld: Kunnen sommige mensen kiezen voor mooiste ipv snelste of kortste route?

Groe i Alkm aar ha n ontw gt s terk i k ke l i ng sa m Alm en e Hoogfrequent spoor leidt tot opre/ me Lel stommingen ongelijkvloerse spoort yst wegovergangen ad

ruimte om deze groei te faciliteren. Het

dhoevedorp el weefvakken

verschillen zijn tussen de uitdagingen waar

Regio Alkmaar: Grote groei of niet?

voor groei te heersen en er is voldoende

emmerweg nu afwikkebelasting op dhoevedorp.

komt onder andere naar voren dat er grote

Regio heeft ruimte

Hea lt

h

Alkmaar-Heerhugowaard. Vooral in

Uit gesprek rond ambities in de regio

Agri-industrie afhankelijk van human capital

rgy

In deze sessie werd voor een groot deel

vrachtverkeer leiden met smart communicatie?

fietsen. De landschappelijke kwaliteit tussen de grootschalige infrastructuur is divers en kent veel aangename natuurlijke

Multimodale knoop A9 Heemskerk-Badhoevedorp heeft extreem veel weefvakken

gebieden. Het zou erg waardevol kunnen zijn als het aanwezige erfgoed in het landschap, zoals de stelling van Amsterdam, ingezet kan worden om deze verbindingen te versterken.

Ambities - tafel vier

10

Ambities - tafel drie In deze sessie werd voor een groot deel van de tijd Zeker omdat de ontwikkelen sterk afhangen van gesproken over de regio Alkmaar-Heerhugowaard. ontwikkelingen in Almere.

Kleurenthema’s Infrastructuur Wonen/bevolking Bedrijven/energie

Uit gesprek rond ambities in de regio komt onder andere naar voren dat er grote verschillen zijn tussen de uitdagingen waar de verschillende stedelijke gebieden voor staan. Waar Haarlem zich profileert als aantrekkelijke toeristische bestemming en ideale woonstad, kent Beverwijk uitdagingen met

delde ambitie voor de regio is wellicht te vinden in de manier waarop er omgegaan kan worden met de open ruimte in de tussengebieden. Alle partijen lijken kansen te zien voor langzaam verkeer, met name door de toename van gebruik van electrische fietsen. De landschappelijke kwaliteit tussen de

Kleurenthema’s



11

Beverwijk kampt met slechte luchtkwaliteit; Industriële ontwikkeling en A9 spelen een hoofdrol

Ambities: oogst tafel 5 de snelweg is een van de belangrijkste ambities: voor recreatie en leisure langs de stedelijke stukken en voor panorama’s op het open landschap en voedsel- en energieteelt daarbuiten. De Nieuwe woningen in toekomst

ontlasten. Ten tweede wordt het voorzen

Recreatie

in meer keuzemomenten langs de A9 en langs de spoorlijn als zeer gewenst gezien. P&R-terreinen op knelpunten

m-Uitgees t Haarle

Wonen

Werken O

H

Geen alternatieve route bij stremming

jn op we hu rkne n m w er ers s k ne l/

Ambities - tafel vier

aanwezige spoorlijn. e ho

Het beter benutten van het landschap langs de snelweg is een van de belangrijkste ambities: voor recreatie en leisure langs de stedelijke stukken en voor panorama’s op het open landschap en voedsel- en energieteelt daarbuiten. De grote open gebieden moeten de duinen als belangrijkste recrea-


recreatielandschap om

trek naar de kust te beperken.

Amsterdammers waaieren uit. Jongeren en migranten trekken naar de stad

voor woningbouw in samenhang met de

12

▪▪ Mogelijk nieuw r

r verv oer over water

(zullen) plaatsvinden. Op termijn ziet men

Greenport

verzilting).

Ambitie voor windenergie

mee

gezien waar ook de meeste veranderingen

Ambities - tafel vijf

zoetwaterbuffers (ook als middel tegen

aa

ap

Wonen voor kenniswerkers

Am s te rdam - Alk

Haarlem: steeds meer or in trek als toeristische vrachtverkeer bestemming leiden met smart Multimodale Knoop communicatie?

Recreatie

in de toekomst kan leiden tot meer

Door afsluiten Haarlemmerweg Verzilting - zoetwater buffer voor Vrachtverkeer, nu afwikkeling via A5 en extra belasting op A9 deel Haarlem-Badhoevedorp.

m

Nieuwe zeesluis: veiligheid omhoog

en IJmuiden als belangrijkste knelpunt

Alkmaar als belangrijk uitbreidingsgebied

PH S

aalcorrid

het gebied tussen Haarlem Heemskerk

kansen in het gebied tussen Castricum en

Haarlem: ambitie aantrekkelijke woonstad Noo rdzeekan

ndsch

langs te gaan. Op het moment wordt

Groene klimaat gordel

iela

hebben om gemakkelijk de andere kant


erg

de automobilist daadwerkelijk de optie

Recreatie

En

in de schijnbare ‘lus’ rond de tunnels moet

▪▪ Toenemende zelfvoorzienendheid

Werken in Amsterdam

Ontwikkeling nieuwe recreatiegebieden

w ei nig gebruik t

andere modaliteit kunnen kiezen. Vooral

Werken

tremming snel een andere route of zelfs

Wonen

De reiziger moet bij onverwachte

Voedsel & Recreatie Ontlasten duingebieden

Snelwegpanorama

als belangrijkste recreatiegebied gaan


Watervervoer voor personen naar Amsterdam zou bestaansrecht industrie in moeten hebben, ▪▪ Kracht van het gebied is dat beweging: maar dan wel Stedelijke Tata met stopplaats cultuurlandschap/kust dicht bij de stad verdichting Academy in IJmuiden als nieuwe ligt. en Beverwijk. Industriegebied wordt ontwikkeling Zigzagferry? Fietsnetwerk Heerhugowaard gemengd gebied ▪ ▪ Door economische situaties zijn ambities ijk voor l e m a W at getemperd (vooral Alkmaar) maar dat is ertransport voorn hepen rusiesc goed Fe eren en c Industrie en haven van weinig terug te zien in de planvorming. rry Binnenstedelijke Enkel de pont verbind Amsterdam verplaatst Het is de vraag hoe de woningvraag zich verdichting de oevers voor richting IJmond. Ontwikkelingslocatie langzaam verkeer. in het gebied zal gaan ontwikkelen. Sugarcity Kanaal blijft een grote Nieuwbouw Transformatie gemengd vs. outlet barriere Leegstand ▪ ▪ IJmond wil graag de A22 afwaarderen. stedelijk gebied ssnelweg Fiet Hoogopgeleide bewoners:

Greenport

Het beter benutten van het landschap langs

grote open gebieden moeten de duinen

Erfgoed als stelling van amsterdam inzetten als aantrekkelijke bestemming/verweven met fietspadennetwerk

Vba an

Uit gesprek rond ambities in de regio komt onder andere naar voren dat er grote verschillen zijn tussen de uitdagingen waar de verschillende stedelijke gebieden voor staan. Waar Haarlem zich profileert als aantrekkelijke toeristische bestemming en ideale woonstad, kent Beverwijk uitdagingen met betrekking tot de zware industrie en de luchtkwaliteit. Amsterdam heeft weer ambities in de ontwikkeling van de haven en industrie naar stedelijk woongebied. De focus lijkt op korte afstand van elkaar sterk te verschillen. Het geeft de grote diversiteit in de regio rondom de A9 weer. Een grote ged-

i m en ig m veil o k /

delde ambitie voor de regio is wellicht te vinden in de manier waarop er omgegaan kan worden met de open ruimte in de tussengebieden. Alle partijen lijken kansen te zien voor langzaam verkeer, met name door de toename van gebruik van electrische fietsen. De landschappelijke kwaliteit tussen de grootschalige infrastructuur is divers en kent veel aangename natuurlijke gebieden. Het zou erg waardevol kunnen zijn als het aanwezige erfgoed in het landschap, zoals de stelling van Amsterdam, ingezet kan worden om deze verbindingen te versterken.


Groene klimaat gordel schijnbare ‘lus’ rond de tunnels moet de automobilist daadwerkelijk de optie hebben om gemakkelijk de andere kant langs te gaan. Op het moment wordt het gebied tussen Haarlem Heemskerk en IJmuiden als belangrijkste knelpunt gezien waar ook de


Ambities - tafel zes • •

Kracht van het gebied is dat cultuurlandschap/kust dicht bij de stad ligt. Door economische situaties zijn ambities getemperd

Kleurenthema’s leiden tot meer zoetwaterbuffers (ook als middel tegen verzilting). Mogelijk nieuw recreatielandschap om trek naar de kust te beperken.



13

Intermezzo: gedrag Als aftrap voor de middag hield Reint Jan Renes, gedragsdeskundige en betrokken bij Beter Benutten, een inspirerend betoog. Als je gedrag serieus wilt nemen dan moet je je ook serieus verdiepen in gedragsverandering. En wees je ervan bewust dat mensen impulsief handelen en veel minder eerst nadenken. Hou ’t daarom simpel (en werk bijvoorbeeld niet met lastige symbolen of uitgebreide instructies). Zo voorkom je irritatie bij mensen. Voor NowA gaf hij als suggesties mee: kijk ook als (individuele) gebruiker en kijk hoe je gebruikers kunt stimuleren tot efficiënt gedrag zonder te irriteren.

14


15

3

Trends en de mogelijke gevolgen voor NowA

Trends en de mogelijke gevolgen voor NowA

tijdelijk anders te benutten (biogas, biomassa;

De deelnemers kregen zes trends toegelicht, te

bomen en sierteelt, die sneller groeien langs de

weten: onzekerheid, digitalisering, trek naar de stad,

snelweg; zonne-panelen);

duurzaamheid, energieke samenleving en groei/krimp.

▪▪ we kunnen als initiatiefnemer en overheid ruimte

Deze trends zullen de ruimtelijke inrichting en het

geven aan andere partijen, die flexibel kunnen

gebruik ervan de komende jaren gaan beïnvloeden.

inspelen op kansen die zich voordoen.

Aan de deelnemers de vraag welke gevolgen zien zij voor het gebied van de Noordwestkant van

Als mogelijke gevolgen van digitalisering werden

Amsterdam. De discussies waren zeer levendig.

genoemd:

▪▪ nieuwe inzichten in vervoersstromen en –motieven Hoe kunnen we omgaan met onzekerheid? Aan de hand van zogeheten ‘black swans (gebeurtenissen die

(als gevolg van ‘big data’);

▪▪ andere informatievoorziening (multimodale

niemand heeft voorzien en die veel impact hebben op

reisinformatie, gekoppeld aan allerlei verblijfs- en

de wereld van nu) werd geconstateerd dat mobiliteit

overstapservices);

mogelijk nogal zal veranderen in de toekomst. Onzekerheid leidt dan tot een grotere bandbreedte.

▪▪ andere vervoerstromen (telewerken, flexibele arbeidsrelaties, multimodaal bereikbare werken ontmoetingshub’s op knooppunten, tussenhandel

De volgende suggesties werden genoemd:

verdwijnt uit de keten van producent naar

▪▪ we kunnen met de kennis van nu onzekerheden

consument en grote distibutiecentra veranderen in

en toekomstige ontwikkelingen benoemen (zoals

een netwerk van kleinere goederenhub’s).

rijdende auto’s die energie opwekken en opslaan in accu’s; zelfsturende auto’s, bezitloze auto’s; andere

De trek naar de stad is wellicht meer een gegeven

standaardwerktijden);

dan een trend. Maar er is ook een stroom van mensen

▪▪ we kunnen inspelen op onzekerheid door ruimte langs de snelweg bedoeld voor eventuele verbreding

16

die in kernen buiten de steden gaan wonen. De vraag werd gesteld of de trek naar de stad niet de oorzaak


17

is van de bereikbaarheidsproblemen. Eigenlijk kan

ontdekken, kan in het gebied tussen Uitgeest en

voor groeiberekeningen ook verandering van gedrag

het gehele gebied ook wel als één stad worden

Haarlem een deel van de automobilisten uit de auto

meegenomen (meer zzp-ers, minder autobezit en

beschouwd. Vraag is dan op welke wijze dit gebied kan

krijgen, als ondernemers en bedrijven hier slim op

verkeer door jongeren, leegstand, etc. in plaats van

worden ingericht en gebruikt. En als de trek naar de

inspelen en de lokale overheid zorgt voor ‘snellere’ en

aantallen inwoners en arbeidsplaatsen)?

stad gepaard gaat met een grote woonvraag, hoeveel

veilige routes.

ruimte is er dan in steden beschikbaar om te kunnen bouwen?

Kunnen we als overheden de stakeholders uitdagen om te komen met slimme oplossingen? Kunnen

Duurzaamheid zien veel deelnemers als een

we een prikkelende boodschap zo ‘framen’ dat

motiverende factor om mee te doen met NowA.

stakeholders initiatieven ontplooien die de overheden

Energie zal naast water en RO meer en meer een

gaan ondersteunen?

ordenend principe worden. Aan energie, grondstoffen en afvalstromen moeten ‘spelers’ worden gekoppeld,

Groei / krimp tenslotte als laatste trend vormt nog

die op een duurzame wijze ‘business’willen maken.

vaak het uitgangspunt voor plannen en voor financiële

En ‘last but not least’ welke kansen ontstaan als

kaders. Dat kan averechts uitpakken: gemeenten

gebruikers zich meer duurzaam gaan gedragen?

hebben het geld uit grondexploitatie nodig en gaan door met uitleglocaties, terwijl ze ambities hebben

De energieke samenleving manifesteert zich nu

om binnenstedelijk te bouwen, maar dat is met de

al. Mensen zijn heel inventief in zelforganisatie bij

huidige kaders relatief duur. Onzekerheid over groei

vervoersproblemen. Real-time (verkeers)informatie

dan wel krimp pleit voor functiemenging en flexibel

stelt mensen in staat bewuste keuzes te maken

programmeren. Voor de regio Alkmaar is sprake van

voor manier en moment van reizen. Informatie over

onzekere groei. Blijft Alkmaar een aantrekkelijke

stremmingen zullen worden gekoppeld aan social-

stad voor economische activiteiten dan zal er minder

media en aan het samen of commercieel organiseren

gependeld worden; als Alkmaar daartegen het

van alternatieven. Grote bedrijven bij de IJmond

economisch moeilijk krijgt dan zullen mensen juist

organiseren nu al vaak hun eigen vervoer voor

meer gaan pendelen.

medewerkers van en naar Schiphol en Amsterdam. De deelnemers pleiten voor een kwalitatieve

18

De elektrische fiets, die vooral jongeren nu

benadering (behoefte aan woon- en werkmilieus in

langzamerhand als trendy nieuw vervoersmiddel

plaats van aantallen woningen en kantoren). En wordt Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase NowA

19

an als m

6 10

Trend: onzekerheden

6.

▪▪ Welke partijen pakken zaken op? De overheid geeft ruimte en doet niets.

▪▪ Informatie is nodig en moet openbaar en up-to-date zijn.

▪▪ Onzekerheid vraagt om flexibiliteit in

n t

de bouw: minder duidelijke scheiding

Alkmaar als wijk van Amsterdam

wonen/bedrijven. Maar misschien ook

Leefbaarheid Schonere mobiliteit

2. Digitalisering

Onzekerheid

Trend: digitalisering

▪

Wonen, werken, recreëren en reizen zijn ingrijpend aan het veranderen

▪

Generatie Y communiceert en reist op een andere manier

▪▪ Telewerken maakt dat werknemers ▪▪ Er blijft behoefte aan ontmoeten: hubs

▪

Onverwachte gebeurtenissen bepalen de loop van de wereldgeschiedenis

▪

Kans op onverwachte gebeurtenissen in de komende decennia is zeer groot

▪

Extrapoleren van huidige ontwikkeling is idiotie

▪

Distributie van goederen verandert (3d-printer)

▪

Robuustheid, flexibiliteit en adaptatie

▪

▪

Grote investeringen risicovol

Opkomst van slimme transportsystemen, wie krijgt toegang?

▪

Versmeltingwijk van met fysieke glasvezel en virtuele mobiliteit

Gewassen niet naar Aalsmeer maar rechstreeks naar de klant in huis

flexibeler zijn. om te werken, wonen en recreëren ontstaan op plekken die goed multimodaal bereikbaar zijn.

Stad vd Zon: nieuwe

wel flexibele wegen. Vastgoed wordt

▪▪ Ontstaan van slimme afspraak-planners: flexibel en afhankelijk van de actuele

nsformatie gemengd ‘los’goed. delijk gebied

verkeerssituatie.

Toekomst grote industrie is onzeker M

ee

rk

le

in

e

vo

er

tu

Grote distributiecentra (bijv. AH): Hoe ontwikkelen deze hubs tgv digitalisering?

ig

en

op

de

w

Seats2meet

Lokale oplossingen: resilient


20

▪▪ Flexibiliteit betekent geen vaste werkgever maar iedereen als zelfstandig ondernemer

n

Seats2meet

Vaste woonwerkpatronen veranderen in diffuse verplaatsingspatronen

bezorgen en haal het na werktijd op.

voo r ve r v oe rs d i en ste

eg

grip vervoersstromen: moge lijkhe den

Reisinformatie verbetert: vaker en makkelijker multimodale ritten

Snelweg versus de lokale weg

▪▪ deBuren.nl: laat je pakketje hier

be root verg

toekomst.

dhoevedorp el weefvakken


In Castricum is geen glasvezel: telewerken minder aantrekkelijk

ta -da

emmerweg nu afwikkebelasting op dhoevedorp.

Bermen gebruiken voor energie/voedsel

kunnen inspelen op onzekerheden in de

Big

▪▪ Kleinschalige oplossingen zullen beter

Auto’s worden groener/elektrisch en delen informatie

Trends: onderzekerheden • •

Welke partijen pakken zaken op? De overheid geeft ruimte en doet niets. Informatie is nodig en moet openbaar en p-to-date zijn.


Trends: digitalisering • •

Telewerken maakt dat werknemers flexibeler zijn. • Er blijft behoefte aan ontmoeten: hubs om te werken, wonen en recreëren ontstaan op plekken die goed multimo-

Kleurenthema’s Flexibiliteit betekent geen vaste werkgever maar iedereen als zelfstandig ondernemer



21

an als m

▪

Wereldbevolking nu 7 miljard en 50% in steden in 2050 9 miljard en 70%

▪

Steden bieden allerlei agglomeratievoordelen, maar zijn ook kwetsbaar

stad te wonen en gezinnen blijven relatief langer in grote steden wonen. Desalniettemin blijft er ook een stroom plaatsvinden van mensen die in kernen buiten de grote stad gaan wonen. Gezien

beter worden benut in het systeem, zodat

Corus waterstofcentrale

tie

Productiegebied

de balans van hetgeen het gebied inkomt en uitgaat een positiever effect op de

a t ie

a t ie

leefkwaliteit in de regio kan hebben.

tie

Het kan op economisch vlak kansen

uit

bieden, maar zeker ook positief zijn voor natuurwaarden en leefbaarheid.

electrische fiets heeft veel potentie als regionaal vervoermiddel

er v

Real

nieuwe functies voor open gebieden: waterzuivering door aanplanting an

nie uw e

Partnership met San Fransisco om voorloper te zijn in elektrisch vervoer

che g tis

is

se c

tor voo r circ

ulaire e

con om ie

tie

al pro duc

economische, consumerende kracht en door de aanwezigheid van industrie aan het kanaal, de producucerende kracht van het landschap in de regio en de transportcapaciteit van havens en

ti e

luchthaven. Een focus op een circulaire economie lijkt met name kansen te bieden voor het gebied langs het kanaal; Een

e ro

i?

Kleurenthema’s

mogelijk geheel nieuwe economische

Infrastructuur Wonen/bevolking Bedrijven/energie Recreatie Natuur Landbouw/landschap Water Verbanden Data

22

De aanwezigheid van Amsterdam als pool van kennis, wordt verder versterkt

Platform circulaire economie

v Af

u rib

Bete re

bedrijventerreinen als platform voor duurzame energiewinning en -distributie

Grote consumerende kracht

Grote spelers nationale energiemarkt

erne dis int t

erbinden kennis v

ad

het kanaal als d r ag

knooppunten steeds belangrijker.


in

Omgekeerde stedelijke ontwikkeling

t de s

dhoevedorp stad toe, de stad trekt ook naar mensen. el weefvakken Juist in een zodanige situatie worden

Krimp in landelijke gebieden

andere grondstoffen, energie en water

O

Mensen trekken dus niet alleen naar de

▪

ontwikkelen kunnen stromen van onder

imalis

n buite naar

als ‘Greater Amsterdam’ gezien worden.

Hoe steden te voorzien van goederen?

Door een sterke circulaire economie te

pt

Knooppunten worden steeds belangerijker: nieuwe werkgebieden

▪

grondstoffen en goederen in en uitgaan.

O

emmerweg nu afwikke- Amsterdam dan sommige Amsterdamse belasting op dhoevedorp.wijken. Daarom moet de gehele regio

en ezinn tie - g

soms dichterbij het stadscentrum van

Uitwisseling van ideeën: toenemend belang van ruimtelijke kwaliteit

systeemniveau gezien als een entiteit van

verbruik en produktie waar stromen van

O

Alkmaar liggen deze gebieden relatief

▪

Trek naar de stad

a Circul

nsformatie gemengd delijk gebied de reistijd van steden als Haarlem of zelfs

trek naar de stad betekent voor De regio zou op Alkmaar/Heerhugowaard groei vanuit Noordelijk deel van de kunnen worden provincie

“Circulaire Economische concurrentie vindt plaats economie” tussen stedelijke regio’s

malisa pti

▪

hebben een grote wens om in een grote

Trend: duurzaamheid

imalis

stad is geweest. (Hoogopgeleide) jongeren

Trek naar de stad

pt

Gesteld werd dat er altijd een trek naar de

4.

malisa pti

Trend: trek naar de stad

O

n t

8

drager als invulling voor de industrie- en omt ad k e st d, d a t s ug “Wij gaan niet naar de rt ter kee tad s d n a Concept R Trends: trek naar de stad •

Gesteld werd dat er altijd een trek naar de stad is geweest. (Hoogopgeleide) jongeren hebben een grote wens om in een grote stad te wonen en gezinnen blijven

.” naar ons

Kleurenthema’s

•

centrum van Amsterdam dan sommige Amsterdamse wijken. Daarom moet de gehele regio als ‘Greater Amsterdam’


Afvalverwerking Meerlanden

Fosfaatwinning voor landbouw uit urinoirs van Heineken music hal door Waternet

havencomplexen die nu al sterk in transitie zijn.

GFT Gas voor kassen/autos Trends: de groene race De regio zou op systeemniveau gezien kunnen worden als een entiteit van verbruik en produktie waar stromen van grondstoffen en goederen in en uitgaan. Door een sterke circulaire economie te ontwikkelen kunnen stromen van onder andere

en leefbaarheid. De aanwezigheid van Amsterdam als economische, consumerende kracht en pool van kennis, wordt verder versterkt door de aanwezigheid van industrie aan het kanaal, de producucerende kracht van het landschap in de regio en de transportcapaciteit van havens

Kleurenthema’s



23

9

7

Trend: de energieke samenleving

boodschap te ‘framen’ middels een aansprekende, positieve, maar abstracte ‘stimulerende beperking’ worden stakeholders uitgedaagd tot

▪

‘flexibele sportterrein’, een term die niet bestond

Corrid oor R aa

om het braakliggende doelgebied.) Er wordt geconstateerd dat mensen al heel inventief zijn in zelforganisatie bij vervoersproblemen.

en te werken/reizen taat sam sen in s lt men iten ta ste n modalite en tusse te kiez en slim

maar veel initiatieven losmaakte in de buurt

n da O pe

slimme oplossingen. (zoals het voorbeeld van het

▪

Wo ne n

niets gaat doen aan dit traject? Door deze

▪

en do iets, e “W on n en o ss gew sen lo aar n me zelf m het op!”

Werke n-

communiceren dat de overheid gewoon helemaal

▪

sdor p-A lk m aa r

Wat zou er gebeuren als we duidelijk

3.

Vooral onverwachte vertraging wordt gezien als overlast. De real-time (verkeers)informatie die al beschikbaar is en de keuzes die mensen daardoor

Bedrijven organiseren alternatief vervoer zelf

nu al maken voor manier en moment van reizen, zullen nog verder uitbreiden door informatie over stremmingen te koppelen aan social-media

Erfgoed als stelling van amsterdam inzetten als aantrekkelijke bestemming/verweven met fietspadennetwerk

Beverwijk kampt met slechte Groei? Zelforganisatie luchtkwaliteit; Industriële Watervervoer voor ontwikkeling en A9 ▪ Europese bevolking stabiliseert en Macht enpersonen naar middelen van de overheid spelen een hoofdrol vergrijst nemen af.Amsterdam zou De energieke samenleving neemt hetbestaansrecht heft in eigen hand industrie in moeten hebben, Alkmaar bevindt zich in een schemergebied ▪ Stagnerende economie en sterk beweging: maar dan wel Stedelijke Nieuwe technologieën maken het Tata groeiende staatsschulden met stopplaats tussen groei Infrastructuur en krimp. Moet verdichting mogelijk voor burgers om zichzelf te Academy in IJmuiden rimpregio K organiseren en zelf te produceren als nieuwe Alkmaar versterkt worden, of juist met rust en Beverwijk. ▪ Huidig economisch systeem is niet Industriegebied wordt ontwikkeling Zigzagferry? duurzaam gemengd gebied worden gelaten? Wat betekent dit voor Overheid reageert op en participeert in ijk voor l e m a Wa initiatieven van burgers en bedrijven voorzieningen? De vraag is of er een harde tertransport voorn hepen ▪ Meer aandacht voor welzijn in plaats van rusiesc goed Fe eren en c Industrie en haven van grens moet zijn of dat er een schemergebied rry Social innovation, sharification, crowdBinnenstedelijkewelvaart Enkel de pont verbind Amsterdam verplaatst funding &de oevers voor open source kan zijn. verdichting richting IJmond. ▪ Hergebruik, craddle-to-craddle in plaats langzaam verkeer. van productie Sugarcity Kanaal blijft een grote Transformatie gemengd outlet barriere stedelijk gebied e n l w e s g s t e Fi Hoogopgeleide bewoners:

5.

Trend: groei en krimp

Werken in Amsterdam


Door afsluiten Haarlemmerweg voor Vrachtverkeer, nu afwikkeling via A5 en extra belasting op A9 deel Haarlem-Badhoevedorp.

Haarlem: ambitie aantrekkelijke woonstad Mensen wekken zelf hun energie op

Haarlem: steeds meer in trek als toeristische bestemming

Gro eire gio vrachtverkeer leiden met smart communicatie?


en het gezamenlijk of commercieel organiseren van alternatieven zo te vergemakkelijken. Grote bedrijven bij de IJmond organiseren nu al vaak Carpoolen bij calamiteiten NS

hun eigen vervoer voor medewerkers van en naar Schiphol en Amsterdam, deels ingegeven door

Mensen zoeken zelf naar alternatieven

de verkeersonveiligheid. De elektrische fiets, die

Auto’s delen/ slimme haal-breng alternatieven

Ambities - tafel vier Uit gesprek rond ambities in de regio komt onder andere naar voren dat er grote verschillen zijn tussen de uitdagingen waar de verschillende stedelijke gebieden voor staan. Waar Haarlem zich profileert als aantrekkelijke toeristische bestemming en ideale woonstad, kent Beverwijk uitdagingen met betrekking tot de zware industrie en de luchtkwaliteit. Amsterdam heeft weer ambities in de ontwikkeling van de haven en industrie naar stedelijk woongebied. De focus lijkt op korte afstand van elkaar sterk te verschillen. Het geeft de grote diversiteit in de regio rondom de A9 weer. Een grote ged-

vooral jongeren nu langzamerhand als trendy nieuw vervoersmiddel ontdekken, kan in het gebied tussen Uitgeest en Haarlem een deel van de automobilisten uit de auto krijgen (dat binnen 15-20 km van het werk woont) als ondernemers en bedrijven hier slim op inspelen en de lokale overheid zorgt voor ‘snellere’ routes. 24

Trends: energieke samenleving Wat zou er gebeuren als we duidelijk communiceren dat de overheid gewoon helemaal niets gaat doen aan dit traject? Door deze boodschap te ‘framen’ middels een aansprekende, positieve, maar abstracte ‘stimulerende beperking’ worden stakeholders uitgedaagd tot slimme oplossingen. (zoals het voorbeeld van het ‘flexibele sportterrein’, een term die niet bestond maar veel initiatieven losmaakte in de buurt om het braakliggende doelgebied.)

nog verder uitbreiden door informatie over stremmingen te koppelen aan social-media en het gezamenlijk of commercieel organiseren van alternatieven zo te vergemakkelijken. Grote bedrijven bij de IJmond organiseren nu al vaak hun eigen vervoer voor medewerkers van en naar Schiphol en Amsterdam, deels ingegeven door de verkeersonveiligheid. De elektrische fiets, die vooral jongeren nu langzamerhand als trendy nieuw vervoersmiddel ontdekken, kan in het ge-


Trends: groei? Alkmaar bevindt zich in een schemergebied tussen groei en krimp. Moet Alkmaar versterkt worden, of juist met rust worden gelaten? Wat betekent dit voor voorzieningen? De

delde ambitie voor de regio is wellicht te vinden in de manier waarop er omgegaan kan worden met de open ruimte in de tussengebieden. Alle partijen lijken kansen te zien voor langzaam verkeer, met name door de toename van gebruik van electrische fietsen. De landschappelijke kwaliteit tussen de grootschalige infrastructuur is divers en kent veel aangename natuurlijke gebieden. Het zou erg waardevol kunnen zijn als het aanwezige erfgoed in het landschap, zoals de stelling van Amsterdam, ingezet kan worden om deze verbindingen te versterken.

Kleurenthema’s




25

4

Afronding en hoe verder?

Verschillende deelnemers reageren enthousiast en

▪▪ hoe we na vandaag verder gaan zullen we in het

hebben deze bijeenkomstervaren als een goede eerste

kernteam bespreken en daarover zullen we jullie ook

stap. “Dit moeten we vaker doen; ook met andere

informeren en bij betrekken. Ideeën zijn van harte

partijen”. Vooral de gesprekken over de trends en hun

welkom. In de toekomst zullen we hiervoor wellicht

gevolgen voor het gebied waren inspirerend. Vraag

een website gebruiken;

onder de deelnemers is ook wat nu de volgende stap wordt.

▪▪ de bereidheid en enthousiasme om mee te willen doen is positief.

Boris Hocks als ruimtelijk denker doet aan de

Het vervolg op de eerste bijeenkomst van NowA

deelnemers de oproep om vooral te bepalen wat

bestaat uit het nog verder aanvullen van de

ze voor het gebied willen, wat zijn de ambities voor

gebiedsfoto, het leggen van verbanden tussen

dit gebied; het groenste, mooiste, best bereikbare,

verschillende opgaven, ambities en trends, het

rustigste of een gebied met de hoogste woonkwaliteit.

analyseren van deze verbanden, het betrekken

Dit bepaald mede de oplossing en biedt vaak

van initiatiefnemers en het formuleren van

onverwachte kansen voor nieuwe oplossingen. André

onderzoeksvragen voor het plan van aanpak. In de

Schaminée als dwarsdenker geeft ons na vandaag als

toelichting op NowA worden deze vervolgactiviteiten

motto mee ‘Samen meer bereiken zonder één meter

aan de hand van drie stappen toegelicht.

asfalt’. Jeanette rondt de 1e Netwerksessie af met de volgende opmerkingen:

▪▪ zinvolle en leuke dag met veel ideeën en stof tot nadenken;

▪▪ uitdaging om straks focus aan te brengen; ▪▪ meer bereiken zonder asfalt prikkelt als beeld;


27

Bijlage 1. Deelnemers

28

Naam

Organisatie

Naam

Aart de Koning

Goudappel Coffeng

Johannes Beuckens Metropoolregio Amsterdam

Organisatie

Alex Rohof

Recreatie Noord-Holland

Jos Kalfsbeek

Twynstra Gudde

André Schaminee Twynstra Gudde

Karlijn Kokhuis

POSAD

Bert ter Avest

Twynstra Gudde

Kingson Wu

RWS

Boris Hocks

Ruimtelijk Denker (POSAD)

Kommer Sneeuw

Gemeente Velsen

Bram Rodenburg

Gemeente Castricum

Laurens Peijs

Metropoolregio Amsterdam

Cees van Schie

Twynstra Gudde

Linda Soerland

Provincie Noord-Holland

Clasien Slebos

Stadsregio Amsterdam

Lodewijk van Roij

Rijksdienst voor Cultureel erfgoed

Clement Jager

Ministerie I&M

Maaike Alles


Constance Winnips Metropoolregio Amsterdam

Marloes Claassens

Ministerie I&M

Dorrith Dijkzeul

RWS

Martien Ippel

Regio Alkmaar

Elien Wierenga

Ministerie I&M

Martijn Hollestelle

POSAD

Emile Revier

POSAD

Mirjam Peereboom

gemeente langedijk

Enrico van Dijk

Natuurmonumenten

Patrick Rentinck

Gemeente Heerhugowaard

Erjen Prins

POSAD

Paul Jongejan

Twynstra Gudde

Fabian Nagtzaam MKB Nederland

Pieter Arends

Twynstra Gudde

Frans van der Werf Ministerie I&M

Reint Jan Renes

Hogeschool Utrecht,

Gonda Ruijterman Gemeente Haarlem

Wageningen Universiteit

Henk Groenewegen Stadsregio Amsterdam

Rens Dautzenberg

Ministerie IenM

Ingrid Grootveld

Hoogheemraadschap Rijnland

Robert Hijman

Ministerie I&M

Jaap Verkiel

TLN

Sander Kooiman

Ministerie I&M

Jacco Visser

RWS

Taco Kuijers

POSAD

Jan de Waal

Gemeente Beverwijk

Thijs Pennink

Ontwikkelingsbedrijf

Jeanette Veurman Ministerie I&M

Noord-Holland Noord

Jenno Kooststra

Veilig Verkeer Nederland

Thomas Straatemeier Goudappel Coffeng

Jeroen Laro

Ministerie I&M (MIRT verkenning A7, A8)

Wim Brussaard

Jeroen Medema

Twynstra Gudde/AdviesTalent

Yvonne van der Hoff Port of Amsterdam



29

Bijlage 2. NowA organisatie

Leden Kernteam: Martien Ippel

Regio Alkmaar

Clement Jager

Ministerie Infrastructuur en Milieu, DG Ruimte en Water

Sander Kooijman

Ministerie Infrastructuur en Milieu, DG Bereikbaarheid, Omgevingsmanager

Clasien Slebos

Stadsregio Amsterdam

Linda van Soerland


Jaap Verkiel

Transport Logistiek Nederland

Jeanette Veurman

Ministerie Infrastructuur en Milieu, DG Bereikbaarheid, Kwartiermaker

Jacco Visser

Ministerie Infrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat West-Nederland Noord

Gijs Wanders

Gemeente Haarlem

Frans van der Werf

Ministerie Infrastructuur en Milieu, DG Bereikbaarheid, Projectsecretaris

Sophie Zwetsloot

Milieudienst IJmond

Ruimtelijk denker: Boris Hocks

POSAD

Ondersteuning:

30

Pieter Arends

Twynstra Gudde, Netwerksessie

Bert ter Avest

Twynstra Gudde, Procescoördinator

Jos Kalfsbeek

Twynstra Gudde, Gebiedsfoto

Jessica Keetelaar

Twynstra Gudde, Netwerkfoto

Aart de Koning

Goudappel Coffeng, Gebiedsfoto en vormgeving

Thomas Straatemeier

Goudappel Coffeng, Gebiedsfoto

Lieke van der Westen

Bureau Buiten, Ondersteuner omgevingsmanager


31

Oogst van de 1e Netwerksessie kwartiermakersfase. 15 mei 2014

Recommend Documents