Onzichtbare Verbondenheid

Onzichtbare Verbondenheid Nieuwe Media Kunst in de Tilburgse Spoorzone

Arnaud Loonstra, Stichting z25.org

Inhoudsopgave Inleiding.........................................................3 Stichting z25.org............................................4 Conceptuele inbedding.................................. 5 Mobiliteit....................................................... 6 Onzichtbare Verbondenheid...........................7 Contrast in Vorm en Beweging...................... 8 Overkoepelend Frame....................................9 Nieuwe Media & Mixed Reality...................10 Nieuwe Media in de Spoorzone....................13 Locloods....................................................... 14 Polygoonloods.............................................. 15 Theresia.........................................................16 Station........................................................... 17 Spoorzone geheel..........................................18 Realisatie.......................................................21 Colofon......................................................... 24

2

Inleiding

De Spoorzone is een voormalig NS werkterrein achter het station van Tilburg. De werkplaatsen van Nedtrain verhuizen en daarmee komt het gehele gebied vrij voor herontwikkeling en beeldbepalende uitbreiding van het centrum van Tilburg. In het nieuwe gebied, De:Werkplaats, komt plaats voor wonen, werken, horeca, verblijven, cultuur en onderwijs. Gedurende 10 tot 15 jaar zal het gebied getransformeerd worden naar haar nieuwe bestemming. Binnen de ambities van de herontwikkeling van de Spoorzone is uitgesproken, dat de meerwaarde van kunst en vormgeving bij de inrichting gezien en gevoeld moet worden. Het Brabants Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur (BKKC) heeft een raamwerk opgesteld voor deze ambitie en heeft Stichting z25.org (z25) benaderd om haar visie op de inbedding van

Nieuwe Media kunst in de huidige en toekomstige Spoorzone te geven. In dit document geeft z25 haar visie op de unieke mogelijkheden voor De:Werkplaats. Omdat de Spoorzone een gebied is dat volop in ontwikkeling is, heeft het BKKC ons gevraagd om de mogelijkheden met nieuwe media te schetsen. De ideeën en concepten die beschreven worden, zijn niet als definitief idee of plan bedoeld, maar juist illustrerend. In ons onderzoek presenteren we een thematische lijn die als kapstok dient voor concrete ideeën. De concrete voorbeelden zijn illustraties bij een mogelijke thematische lijn. Er is gevraagd om de volgende vragen in ogenschouw te nemen: 1: Inventarisatie van de praktische mogelijk­

heden en onmogelijkheden van nieuwe media voor de gebouwen die bewaard zullen blijven zoals aangegeven door Credo. 2: Aangeven van toepassingen, die geschikt zijn per gebouw. 3: Vanuit de praktische mogelijkheden een minimale en maximale variant voor dit moment in beeld te brengen ofwel een denkrichting/ concept te formuleren aansluitend bij het thema en karakter van het werkplaats gebied. 4: Faseringsvoorstel waarlangs het concept vanaf nu gerealiseerd kan worden. 5: Indicatie van de kosten van de verschillende toepassingen 6: De voorstellen inzichtelijk te maken met bestaande voorbeelden.

3

Stichting z25.org

Stichting z25.org is ontstaan vanuit nieuwsgierigheid naar de inhoudelijke en artistieke toepassingen van Nieuwe Media. Vanuit de achtergrond van de oorspronkelijke oprichters heeft theatrale kwaliteit altijd een grote rol gespeeld in de artistieke visie op het gebruik van Nieuwe Media. Z25 ontwikkelt tools, onderzoekt technieken en doet experimenten, waarbij de opkomende technologie steeds een belangrijke inhoudelijke rol speelt in het maakproces. De werkwijze van z25 wordt gekenmerkt door het innovatief toepassen van technologie en het toegankelijk maken van die technologie voor andere makers. "Inspire developers, empower artists" is het motto van z25. Voor dit onderzoek naar de Spoorzone in Tilburg hanteren we ook deze principes. De ideeën en concepten zijn ontwikkeld met de gedachten, dat we ook met andere kunstenaars aan de slag kunnen. Deze multidisciplinaire werkwijze is een bewezen formule voor verfrissende, inspirerende en unieke inhoud.

4

Conceptuele inbedding Er is een ambitieus masterplan (Masterplan_De:Werkplaats) opgesteld dat als raamwerk dient voor de herontwikkeling van de Spoorzone. Dit document, alsmede het document 'De Gelaagde Stad' van het BKKC, is als handvat gebruikt voor de plannen en de visie op de ontwikkelingen in Tilburg. We hebben thema's en associaties uiteengezet, die aangetroffen werden in de Spoorzone en daarbij behorende wetenswaardigheden. De verbanden tussen al deze elementen hebben we gevisualiseerd in een diagram. Hieruit komen allerlei themalijnen naar voren, die passen bij de Spoorzone. Deze beginnen abstract en lopen uit tot concrete ideeën. Met dit netwerk aan thema's en onderwerpen zijn allerlei lijnen te leggen. Deze lijnen kunnen als overkoepelend handvat dienen voor een te ontwikkelen concept. Ter illustratie hebben we een lijn gekozen, die we in dit document uitwerken vanuit zijn abstractie tot een drietal thema's met een beeldende vorm. Vanuit de 3 thema's en de vorm stellen we een aantal concrete ideeën voor. Er zijn 3 thema's geëxtraheerd: 1: Mobiliteit 2: Onzichtbare Verbondenheid 3: Contrast in Vorm en Beweging

Uitsnede uit de visuele uiteenzetting van assocatie en thema beelden gebruikt tijdens presentatie en het onderzoek 5

Mobiliteit

In ons onderzoek kwam naast de rijke zichtbare geschiedenis van de Spoorzone de themalijn 'mobiliteit' naar voren. Het gebied heeft sinds de 18e eeuw in het teken gestaan van de mobiliteit, doordat de werkplaats voor het spoormaterieel de facilitator en de behouder van de mobiliteit was. De locomotieven en wagons werden er gebouwd, onderhouden en gerepareerd. Met de komst van het spoor en het treinvervoer kon er gemakkelijker handel gedreven worden tussen verschillende steden en gebieden. Mensen konden eenvoudiger en sneller van de ene naar de andere plek reizen. De mobiliteit is een stuwende factor geweest achter de progressie van de maatschappij. De komst van de stoomlocomotief is nog altijd een metaforisch onderwerp, waarmee de start van de steeds sneller ontwikkelende technologie geïllustreerd wordt.

Tilburg heeft dus lang een zichtbare en niet te ontkennen functie gehad als facilitator van de mobiliteit. Omdat het gebied dit sterk uitstraalt is dit thema onlosmakelijk verbonden met de Spoorzone.

6

Onzichtbare Verbondenheid Vanuit de mobiliteit is een vertaling naar de huidige progressie van de maatschappij te maken. De moderne mobiliteit is sterk verbonden met Internet door de informatisering van de maatschappij. Internet heeft op haar beurt sterke overeenkomsten met het oude spoor. Het kent in vorm en fysieke manifestatie dezelfde eigenschappen als het spoor. Het fundamentele verschil met het spoornetwerk is, dat internet niet gaat over fysieke mobiliteit, maar mobiliteit van informatie. Hierdoor is dit visueel bijna onzichtbaar. Hier treffen we een interessant contrast tussen het oude en het nieuwe. Internet is die nieuwe onzichtbare verbondenheid, evenals de nieuwe functie van de Spoorzone. Zoals het spoor de steden dichterbij elkaar gebracht heeft, zo maakt internet de wereld kleiner, doordat iedereen met elkaar verbonden is. Nu de Spoorzone opengesteld wordt en mensen na jaren van geslotenheid het gebied in kunnen, zal ook daar verbondenheid tussen de mensen ontstaan. Zodoende is er de mogelijkheid om deze nieuwe manier van verbondenheid te integreren in het gebied. Internet is een ideaal medium om de Tilburgers verbonden te krijgen met de Spoorzone en vice versa. De nieuwe Spoorzone, De:Werkplaats, kan met haar culturele mogelijkheden de facilitator zijn van een verbondenheid in Tilburg.

7

Contrast in vorm en beweging

Het spoor kent in zijn vorm nogal kenmerkende elementen: Recht, lineair, lang, parallel, gestructureerd, etc. Deze vormen zijn in een kleinere dimensie sterk aanwezig in de Spoorzone. Het gebied heeft zich door de tijd volledig onderworpen aan deze eigenschappen. Alleen de vormen in het gebied verraden al dat het gebied een bijzondere betekenis voor het spoor had. De gebouwen zijn gebouwd, opdat treinen er doorheen en er zelfs omhoog in

kunnen. Met het vertrek van Nedtrain is er voor het eerst een wijziging in motivatie voor de verandering in het gebied. Immers de verandering is niet langer ten dienste van werkzaamheden aan het spoor materieel. Hier zien we het eerste contrast tussen het verleden en de toekomst. Er is de wens om het karakteristiek van het gebied te behouden, maar er komt een hele nieuwe wind in het gebied. Het is alsof voor het eerst een stuk

organische groei intrede doet in het gebied. Natuur en cultuur krijgen ruimte naast de historische karakteristiek. Qua vorm en dynamiek levert dit interessante contrasten op, die zichtbaar zullen zijn in het gebied en potentieel identiteit bepalend zullen zijn. Daarnaast heeft Tilburg historisch twee sterke karakteristieken; staal en textiel, twee voelbare contrasten. Door de contrasten te benadrukken en als uitgangspunt te gebruiken kan er een symbiose optreden. De oude manifestatie en de intrede van het nieuwe worden gekoppeld op een manier, zodat zij elkaar aanvullen.

8

Overkoepelend Frame

De thema's, Mobiliteit, Contrast in Vorm en Beweging en 'De Onzichtbare Verbondenheid', zijn voortgekomen uit onze uiteenzetting aan ideeën, associaties, feiten en wetenswaardig­ heden. Deze 3 thema's bedienen hun eigen deel in het geheel en dienen als kapstok voor het uitwerken van individuele concrete ideeën. Door middel van de kapstok gaan de individuele ideeën een groter verband aan. Kort nogmaals opsommend: ­ 'Mobiliteit' is een basis gegeven, wat past bij het gebied in zijn historie en toekomst. Het is het thema, wat je door het gebied heen ziet schemeren. Het begrip mobiliteit is met de tijd een steeds breder begrip geworden. Het gaat niet alleen om fysieke verplaatsing, maar juist ook om het verplaatsen van ideeën, vormen, gevoelens en gedachten. In wezen als een eindeloze reis. ­ 'Contrast in Vorm en Beweging' gaat meer over de fysieke manifestatie in locatie en tijd. Vanuit de historie naar de toekomst zijn er contrasten herkenbaar, die we benadrukken. Van het zware, onbuigbare staal en stuwende mechaniek van vroeger, naar een meer flexibele organische en dynamische vorm in het heden. Van zware locs, die door het gebied schuiven, naar shoppende en werkende mensen en uitgaanspubliek. ­ 'Onzichtbare Verbondenheid' is het contact met de mensen en Tilburg, met de toekomst en

met de mogelijkheden van het gebied. Zoals het gebied vroeger de mobiliteit faciliteerde en daarmee de mensen en de handel verbond, zo zal het op vele nieuwe manieren verbondenheid faciliteren. Om deze nieuwe verbondenheid zichtbaarder te maken, geven we dit thema mee aan het gebied om zodoende haar oude rol als facilitator van de mobiliteit een nieuwe plek te geven.

Tenslotte plaatsen we nog een overkoepelend frame over het gehele gebied heen. Hiervoor troffen we vanuit de thema's en de ideeën een vorm van verbindingen binnen de oude architectuur. Deze vorm van verbindingen past bij het benadrukken van de geometrie en heeft een industriële associatie die goed aansluit bij de oude architectuur, zelfs als we meer organische vormen willen toepassen. De draadstructuren van deze verbindingen passen associatief bij het thema Mobiliteit. Daarbij

benadrukken de draden juist contouren van vormen waardoor het geheel grotendeels onzichtbaar is. We plaatsen daarom een virtuele draadstructuren (wireframe) wereld over het gebied heen. Dit overkoepelend frame bestaat alleen virtueel maar we komen later in dit document terug op hoe we deze wereld verbinden aan de werkelijkheid. Wederom hanteren we het overkoepelend frame als een artistieke kapstok van waaruit elk idee weer verband kan vinden.

9

Nieuwe Media & Mixed Reality Om de vraag naar de mogelijkheden voor Nieuwe Media in de Spoorzone te beantwoorden, worden in dit document verschillende technieken aangedragen, die geschikt zijn voor het gebied. Omdat we met deze technieken een aantal concepten voor de Spoorzone voorstellen, leggen we eerst kort uit wat deze technieken en begrippen inhouden.

Nieuwe Media is een nieuwe stroming in de kunstdiscipline, die haar naam ontleent aan de snelle ontwikkelingen van technologie. Omdat deze ontwikkelingen zo snel op elkaar volgen, is er voortdurend sprake van 'nieuw'. Stichting z25.org is een stichting, die zich voortdurend verdiept in deze discipline en zich richt op de verbeeldende en narratieve mogelijkheden van deze technologische ontwikkelingen. Mixed Reality is een sterk opkomende ontwikkeling in het transparant integreren van nieuwe media in de realiteit en de publieke ruimte. Mixed Reality is een verzamelnaam voor de technieken, die het mogelijk maken om een locatie te transformeren, te manipuleren, maar ook te laten interacteren. Deze technieken zijn uitermate geschikt om een beleving te creëren, die natuurlijk integreert in de omgeving en voor een groot publiek tot de verbeelding spreekt. 10

projecteren, bijvoorbeeld op een kubus, een bol, maar ook een gebouw. Hierdoor maakt het 'raam naar een andere wereld' plaats voor 'een toevoeging op, of vervorming van, deze wereld'.

Projectionmapping. Als men het heeft over het projecteren van een beeld denken we al snel aan een bioscoop­ achtige opstelling, waarbij het beeld een rechthoek vormt op een plat vlak. Overhead­ en diaprojectors, beamers, maar ook televisies; het zijn allemaal platte vlakken met een 'raam' naar een andere wereld.

LED (Light Emitting Diode) is een opkomende technologie die steeds meer in het straatbeeld aan het verschijnen is. Het grote voordeel van LED is dat het energie zuinig is en een hoge lichtopbrengst heeft. Iedereen kent LED tegenwoordig van spaarlampen en televisies. LED is echter een stuwende technologie achter veel projectie mogelijkheden, van

projectoren tot straatverlichting. Vanwege de hoge lichtopbrengst is het bijvoorbeeld geschikt voor gebruik bij daglicht.

Projectionmapping is een techniek die deze traditie doorbreekt; het maakt het mogelijk om afscheid te nemen van het rechthoekige beeld (het raam) maar vooral is het mogelijk om zonder plat vlak te werken. Kortweg is projectionmapping een manier om ruimtelijk te 11

mensen met elkaar te laten communiceren. Voorbeelden zijn Facebook, Twitter, Google+, Instant Messaging etc. Binnen Mixed Reality is Social Media een belangrijk medium om de communicatie te kunnen faciliteren tussen de mensen en de kunstwerken. Een belangrijke toevoegende rol binnen dit medium is voor GPS (Global Positioning System) weggelegd. GPS maakt het mogelijk om aan de hand van fysieke locatie koppelingen te maken. Augmented Reality is een opkomende techniek om virtuele beelden over de realiteit heen te leggen. In plaats van beelden op klassieke en geïsoleerde beeldschermen te tonen, worden de beelden geprojecteerd in het gezichtsveld van de gebruiker. Hierdoor is het mogelijk om een virtualiteit te vermengen met de realiteit.

Social media is niet meer van het internet weg te denken. In essentie is internet niets anders dan een medium, dat je rechtstreeks in contact met elkaar kan brengen. Social media is een verzamelnaam van de manieren op internet om

12

Nieuwe Media in de Spoorzone

Projectionmapping, LED technologie, Social Media, Augmented Reality, Mixed Realities, etc, etc. Maar wat kunnen we daar nu mee in de publieke ruimte? Hoe kunnen we deze nieuwe mogelijkheden gebruiken om iets unieks te doen in de Spoorzone wat tevens inhoudelijk kan bijdragen? We hebben een aantal ideeën aan locaties gekoppeld in de Spoorzone om de mogelijkheden te illustreren. Wat voor z25 het belangrijkst is, is het overkoepelende concept. Hiervoor hebben we de 3 thema's en het overkoepelend frame. Dit maakt het mogelijk om elk individueel idee een gezamenlijke verbondenheid aan te laten gaan. Net zoals de Spoorzone in haar totaliteit de werkplaats voor het spoormateriaal was en elk gebouw daarbinnen een functie vervulde, zo zouden de kunstwerken ook een gezamenlijk doel moeten dienen naast hun eigen indivuele kwaliteit.

13

Locloods

De Locloods is het meest in het oog springende gebouw. Het is ook het enige gebouw wat vanaf de straatzijde aan de andere kant van het station te zien is. Ook aan de achterkant is het van verre zichtbaar. Daarbij is het gebouw zeer transparant door haar glazen gevels. Hier zou dus heel goed een installatie kunnen worden gebouwd, die de

Locloods doet transformeren. Middels projectoren zouden we net zoals de voorbeelden VJ op de Dom of Hamburg een projectionmap kunnen verzorgen. Tevens zouden we dit ook analoog kunnen verzorgen door met lampen, schaduwen en reflecties te werken.

De Locloods leek ons vooral geschikt als locatie voor een installatie die langdurig aanwezig is of misschien zelfs permanent. Op die manier zou heel Tilburg en alle treinreizigers er mee in aanraking kunnen komen. Het thema "Contrast in vorm en beweging" past het beste bij de Locloods. Niet dat de anderen uitgesloten zijn maar de Locloods is groot en staat ver weg. Door deze afstand zal iets wat zich in of op de Locloods afspeelt vooral via beeld en beweging communiceren. 3D scherm Locloods We konden het niet laten om ook een stapje verder te denken. Door de kijklijnen van de loods en transparantie nodigt de Locloods uit om iets met het volume van de loods te doen. Daarom zou het een enorme uitdaging zijn om een scherm in de Locloods te bouwen, die ook de diepte in gaat. Door LED lampjes in het plafond van de Locloods te hangen is een uniek driedimensionaal scherm te creëren. Omdat het pand aan alle zijden transparant is zou het dan mogelijk zijn om elke vorm in volledig derde dimensie in de Locloods te plaatsen. De hoedanigheid van deze vorm van projectie sluit weer goed aan bij de overkoepelende vorm van de virtuele Spoorzone. 14

Polygoonloods

De Polygoonloods vraagt om een zelfde aanpak als de Locloods. Net als de Locloods heeft de Polygoonloods ook veel glazen wanden. Dit nodigt uit tot doorzicht. De Polygoonloods heeft daarentegen als locatie een hele andere setting. Mensen kunnen dichtbij het gebouw komen en er omheen staan. Dezelfde technieken, zoals projection­ mapping, zijn toepasbaar maar het vraagt om een andere dynamiek en een andere

benadering. Bij de Polygoonloods zou het thema "Onzichtbare Verbondenheid" meer tot haar recht kunnen komen. De plek van de Polygoonloods leek ons een hele geschikte locatie om een evenement te organiseren. Middels projectionmapping zou de Polygoonloods als decor gebruikt kunnen worden voor theatrale ervaring. De vorm van de Polygoonloods heeft ook wel wat weg van een theatertje. Een andere mogelijkheid is om

van de Polygoonloods een interactieve installatie te maken. Deze kan reageren op de aanwezigheid van de mensen.

15

Theresia Komend vanuit de wijk Theresia komt er een nieuwe opening naar het gebied. Net na een klein open parkje troffen we een oude muur, die de toegang nu nog afsluit. Deze muur zouden we alvast willen open maken door hier schermen in te plaatsen, die alvast een raam of portaal naar de nieuwe Spoorzone creëert. In dit portaal integreren we social media om interactie met de bewoners aan te gaan. Omdat bij de Koepelhal een zelfde opening naar het gebied is zou deze installatie goed uitgebreid kunnen worden naar deze locatie. De locatie van de Koepelhal is tevens een erg zichtbare plek waardoor het bereik enorm vergroot wordt.

16

Station

Vanaf het perron op het station is er het beste uitzicht te vinden op een groot deel van de Spoorzone. Dit uitzicht nodigt uit om ook een overzicht te geven van de transformatie van de Spoorzone. Op het perron plaatsen we verrekijkers, net zoals je aantreft op toeristische plekken. Echter kijkend door deze verrekijkers, zie je hele andere dingen

in de Spoorzone. Beelden uit het verleden worden weer tot leven gewekt en toekomstige impressies vermengen met het hedendaagse beeld. Mensen die op het perron op de trein staan te wachten worden zo verleid om even de Spoorzone in haar hele hoedanigheid te aanschouwen. Daarnaast geven de verrekijkers ook visueel toegang tot het virtuele overkoepelend frame van de Spoorzone. Deze virtuele Spoorzone ligt één op één over de gehele Spoorzone heen en is daarom zeer eenvoudig te vermengen met de werkelijke Spoorzone.

17

Spoorzone geheel Lichtlijnen

De Spoorzone gaat eindelijk opengesteld worden voor het publiek. Dan kan het 's avonds ook maar beter goed verlicht worden. Omdat bij de Koepelhal activiteiten reeds gestart zijn, kunnen we daar goed beginnen met dit project. Deze lichtinstallatie leek ons een uitgelezen kans om de lijnen in het gebied te gebruiken als interactieve verlichting. Vanuit de faciliterende mobiliteit gedachte, zien we lijnen van licht voor ons die reageren op de mensen. Het licht reageert net zoals de vonken die van de bovenleidingen afsprongen bij de voorbij razende treinen. Het licht is nodig voor de mensen om hun weg door het gebied te vinden, maar tevens een leuke manier voor het gebied om contact te maken. Naast dat het licht kan reageren op aanwezigheid kan het ook autonoom iets doen. Op die manier zouden we de oude logge dynamiek weer terug in het gebied willen plaatsen door traag bewegende, meer donkere kleuren door het gebied te laten bewegen. Dit zou een contrasterend kleurenspel opleveren samen met de lichte kleuren van de reactie op mensen. 18

De lichtlijnen zouden we zowel boven, onder of aan de zijkanten van de straten kunnen plaatsen. Omdat de lichtlijnen zich door het gehele gebied begeven kan dit ook een visueel verbindend element zijn. De installatie is

gekoppeld aan het overkoepelend frame en een fysieke manifestatie van deze virtuele realiteit. Als we bijvoorbeeld op de Locloods een grote projectionmap realiseren, zou aan deze lichtinstallatie de aanloop daarvan al te zien moeten zijn.

19

Verborgen/Verbonden Beelden Op willekeurige plekken in het gebied kunnen we in het donker verborgen plekken zichtbaar maken. Dit idee zou bestaan uit mobiele units, waar een projector ingebouwd zit. Door deze unit op een plek te zetten en de projector ergens op te richten, kunnen we op die plek een andere wereld te voorschijn toveren. Deze wereld zal wederom verbonden zijn met de virtuele wereld van het overkoepelend frame en kent daardoor op elke plek in de Spoorzone wel een mogelijkheid om een verborgen beeld te tonen. Dit past ideaal bij de flexibiliteit die het gebied zal gaan vragen vanwege de vele verbouwingen. Deze kunstwerken worden op flexibele manier gebouwd, zodat we middels workshops ook lokale kunstenaars en artiesten kunnen uitnodigen hun verborgen/ verbonden beelden te geven.

20

Realisatie

Er is ons gevraagd een idee te geven hoe ideeën concreet te implementeren zijn in de Spoorzone. De ideeën, die gepresenteerd zijn staan niet vast en verdienen nog verdere verdieping. Om toch een beeld te geven van hoe wij deze projecten zouden kunnen realiseren, schetsen we kort een gefaseerd plan voor de implementatie van de ideeën en het overkoepelende concept. Fase 1: In het oog spelen Op dit moment staan we nog aan het begin van het transformatie proces van de Spoorzone. De Tilburgers hebben misschien al gehoord, dat er van alles gaat gebeuren, maar merken daar misschien nog niet zoveel van. De eerste taak is om de aandacht te trekken. Zoals al eerder gezegd; de Locloods is het meest zichtbare en in het oog springende gebouw. We starten

daarom met een grote projectionmap op de Locloods. Z25 betrekt daarbij lokale artiesten en bijvoorbeeld studenten van Fontys om in gezamenlijke context tot een verfrissende inhoud te komen. Hierbij levert z25 het inhoudelijke raamwerk, op basis van het voorgestelde concept, en handvatten voor de technologie. Hierdoor kunnen alle betrokken kunstenaars en studenten zich richten op de inhoud en wordt vanuit het raamwerk een verbonden geheel geborgd. Fase 2: Betrokkenheid Nu iedere Tilburger heeft kunnen zien dat er spannende dingen te verwachten zijn in de Spoorzone, gaan we de mensen uitnodigen om deel te nemen. We bouwen een online Spoorzone, geheel vanuit de artistieke vorm uit het overkoepelend frame. Mensen kunnen

via internet deze virtuele Spoorzone betreden. De artistieke draadstructuren vorm van de virtuele Spoorzone heeft ook wel wat weg van naaktheid. We geven daarom de mensen de mogelijkheid om deze wereld aan te kleden. Op die manier kunnen de mensen hun visie geven van wat er in de Spoorzone ontwikkeld zou moeten worden. De wireframe wereld bekleden we als het ware met een Tilburgse lappendeken. Naast deze online Spoorzone installeren we een langdurige installatie in de Locloods en organiseren we een aantal korte evenementen met een volledige projectionmap. De langdurige installatie is een goedkopere installatie om beelden op de Locloods te projecteren dan de volledige projectionmap installatie. Dit is puur vanuit kosten besparende overwegingen gedaan.

21

Fase 3: Toegang

Kostenindicatie

Inmiddels is de transformatie van de Spoorzone in volle gang. De eerste projecten zijn al opgeleverd en steeds meer mensen vinden hun weg naar de Spoorzone. In deze fase implementeren we het lichtplan. De interactieve straatlicht installatie. Deze installatie kan geleidelijk met de verbouwing van de Spoorzone mee groeien. Daarnaast wordt het tijd om de verborgen/verbonden beelden te implementeren. Er is een online Spoorzone, die dynamisch groeit. Verschillende artiesten hebben reeds hun ideeën losgelaten op de Spoorzone. De mobiele units voor de Verborgen/Verbonden Beelden kunnen we op willekeurige plekken plaatsen om daarmee de alternatieve wereld te vervoorschijn te toveren.

Om een goede indicatie van de kosten te kunnen geven zouden de ideen concreter uitgewerkt moeten worden. Globaal gezien zouden de kosten bestaan uit het managen van het project en de honoraria voor de kunstenaars en ontwikkelaars. De productiekosten worden gevormd door de ontwikkeling van het framewerk, content, hardware en software. In het geval er met meerdere kunstenaars wordt samengewerkt, worden er workshops georganiseerd. Tenslotte zal er apparatuur aangeschaft of gehuurd moeten worden. Belangrijke bepalers voor de kosten zijn de duur van de projecten. We hebben een aantal concept begroting bijgevoegd bij dit onderzoek. Deze geven een indicatie van de kosten voor 2 installaties in de Locloods.

22

Nawoord

Het gebruikte totaal concept heeft een zekere abstractie en openheid nodig om flexibel mee te kunnen groeien met de ontwikkelingen van De:Werkplaats. Het inhoudelijk en betekenisvol toepassen van nieuwe media op een innovatieve manier vergt de nodige expertise. Stichting z25.org is een instelling die over deze expertise beschikt, maar vooral ook andere makers de mogelijkheden en middelen kan bieden om inhoudelijk met dit medium te ontwikkelen. Wij denken een belangrijke partner te kunnen zijn in de geboorte en bloei van De:werkplaats en haar te kunnen ondersteunen met de inhoudelijke betekenisvolle beeldende kwaliteiten door middel van gebruik van nieuwe media die zij verdient.

Het gebruik van beeldende nieuwe media in de ontwikkeling van De:Werkplaats biedt veel mogelijkheden voor het gebied, voor haar uitstraling en voor haar ervaring naar buiten toe. Nieuwe media kan een belangrijke rol spelen in het zichtbaar maken en het verrijken van de ontwikkelingen die de komende tijd zich daar gaan afspelen. Daarnaast kan ze functioneren als een van de puzzelstukken van het gebied waardoor het geheel meer wordt dan alleen maar de som der delen.

Wij hopen met dit document een eerste impuls en prikkeling te hebben gegeven van wat voor mogelijkheden er zijn voor De:Werkplaats. We hebben ook getracht iets te tonen van de rol van Nieuwe Media, op het niveau van onze maatschappij en op het niveau van het te realiseren gebied. Wij zien een mooie gelegenheid om in symbiose met de komende ontwikkelingen een overkoepelend totaal concept gefaseerd toe te passen, waarbij een aantal nieuwe media kunstwerken specifiek voor dit gebied geboren kunnen worden.

Graag gaan wij naar aanleiding van dit document hierover met de betrokken partijen in dialoog om tot unieke beeldende kwalitatieve projecten te komen die De:Werkplaats kunnen ondersteunen en stimuleren in haar ontwikkeling. Arnaud Loonstra Maart 2012 Stichting z25.org 23

Colofon

In opdracht van: Brabants Kenniscentrum Kunst en Cultuur Onderzoek en teksten: Arnaud Loonstra, Machiel Veltkamp, Roderick Gadellaa, Ferdy Guliker Met dank aan: Nell Mulder Adriana Maya Schmid Referentie documenten: Master Plan De Werkplaats ­ Gemeente Tilburg, CREDO, VolkerWessels, BDP.khandekar De Gelaagde Stad ­ BKKC, Jan Samsom Gebruikte illustraties: Verzameling foto's bij thema's en assocaties ­ z25..................................................................5 Loc hangend in loods ­ mijnspoorzone.nl......6 Steamengine ­ Antique Machinery Scans, Museum of Industrial Heritage Bologa ........ 6 Nederland van Boven ­ Wim Verbei.............. 6 Seinpost Denbosch ­ nicospit.com.................7 Surfnet glasvezel netwerk ­ Surfnet...............7 Internetmap ­ Chris Harrison......................... 7 Pyramide center ­ cassiopaea.org forum........7 Moerdijkbrug ­ Fokko van de Straaten.......... 8 Verlaten spoor ­ greenvilledailyphoto.com....8 Fallopia overgrows train ­ wikipedia.org.......8 Gras figuur ­ Mathilde Roussel­Giraudy....... 8

The Gates, Central Park New York ­ Christo and Jeanne­Claude......................................... 8 Wireframe Menger Cube ­ Matt Krutar......... 9 Wireframe shoe ­ Geoff Hodbod................... 9 Wireframe Bridge ­ 9north.com.....................9 Airport Park ­ Schiphol/z25..........................10 VJ op de Dom ­ z25...................................... 11 555 Kubik, Hamburg ­ Urbanscreen.com..... 11 Cellphone Disco ­ cellphonedisco.org.......... 11 Foto GLOW Eindhoven ­ z25.......................11 Reizend Zand, Apeldoorn ­ Giny Vos........... 11 Twitter Fountain............................................12 Egypt Influence Network ­ Kovas Boguta....12 Bartholomeus gasthuis AR ­ z25................. 12 Disney AR Times Square ­ Disney Studios.. 12 Virtueel Pashokje ­ http://webcamsocialshopper.com..................12 Projection map demonstratie tijdens presentatie ­ z25.............................................................. 13 Impressie Projectionmap Locloods ­ z25..... 14 Impressie Polygoonloods ­ z25.....................15 Impressie Theresia muur ­ z25......................16 Impressie Station AR kijker ­ z25.................17 Impressie Lichtlijnen ­ z25........................... 18 Impressie architectuur lijnen ­ z25............... 19 Impressie verborgen / verbonden beelden ­ z25.................................................................20 Foto lichtlijnen demonstratie tijdens presentatie ­ z25............................................ 21 Foto van projectie demonstratie tijdens presentatie ­ z25............................................ 23

Dit document is begeleid met een uitgebreide presentatie die aan de betrokken partijen is gegeven. Vele afbeeldingen in dit document komen uit de presentatie en zijn associaties bij de teksten of ter illustratie

24

© stichting z25.org 2012