Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met ASS Zelfredzaamheidstraining bij ASS
Annemiek Palmen Dr. Leo Kannerhuis Research, Development & Innovation
Zelfredzaamheid • Alledaagse praktische vaardigheden
• Meetinstrumenten specifieke vaardigheden o.a. Vineland Adaptive Behavior Scales (VABS-II; Sparrow e.a., 2005) SRZ-P (Kraijer & Kema, 1984) Experimentele Meetschaal Zelfredzaamheid (Palmen e.a., 2009) zorg-/hulpbehoefte o.a. Camberwell Assessement of Need (CAN; Phelan e.a., 1995)
Zelfredzaamheid bij (jong)volwassenen met ASS • Afhankelijk van hulp en ondersteuning (Howlin e.a., 2004) • Zelfredzaamheid en kwaliteit van leven (Farley e.a., 2009) • Verschil cognitief en praktisch functioneren (Kanne e.a., 2011) • Toenemende eisen aan zelfstandigheid
Aanleren zelfredzaamheidsvaardigheden Doel: functioneel gebruik van vaardigheid in alledaagse situatie na stoppen van interventie (instandhouding) in niet-training situatie (generalisatie) Knelpunten o.a. (Hume e.a.. 2009) : generalisatie initiatieven
Onderzoek zelfredzaamheidstrainingen bij ASS • Edwards e.a. (2012): periode 2009-2012 146 interventie studies, 11% 15-20 jaar, 4%> 20 jaar • Kinderen en jeugdigen:
gedragsmatige interventies (ABA) meest effectief (Nederlandse Gezondheidsraad, 2009; Odom e.a., 2010) • Gedragsmatige technieken o.a. taakanalyses, prompting, bekrachtiging, positieve/correctieve feedback generalisatie-bevorderende technieken
Zelfredzaamheidstraining bij (jong)volwassenen met ASS Systematische literatuurstudie periode 1990-2011 (Palmen e.a., 2012): • 20 studies: 7 studies > 6 deelnemers • 97 personen (12 vrouwen), IQ: 71 – 144, leeftijd: 16 - 55jr
• Veelbelovende procedures: technologische hulpmiddelen, zelfmanagement-strategieën bekrachtiging, correctieve feedback met prompts
Aanleren van zelfmanagement-strategieën bij doelgroep • Zelfmanagement-strategieën (zie o.a. Southall & Gast, 2011): inhoud en voordelen • Opzet training: individueel of in groepsverband aparte trainingsituatie of natuurlijke situatie
Training in aparte trainingsituatie (Palmen & Didden, 2012) The image cannot be displayed. Your computer may not have enough memory to open the image, or the image may have been corrupted. Restart your computer, and then open the file again. If the red x still appears, you may have to delete the image and then insert it again.
Inhoud trainingsessies • Introductie • Discriminatietraining • Training in toepassen zelfmanagementstrategie (flowchart) • Praktische oefening en evaluatie
M basislijn: 37% M interventie: 13 % M FU 1: 12 % M FU 2: 22 % basislijn <-> interventie: statistisch significant verschil (p = .003)
Zelfmanagement met ‘digitale coaches’ Aanbod van hulpvormen (prompts) en bekrachtigers op draagbare, digitale middelen (bijv. iPod Touch)
Training: (1) technisch gebruik hulpsysteem (2) toepassen hulpsysteem in alledaagse situatie
Mechling e.a. (2009): koken van een gerecht - per deelhandeling, 3 hulpvormen geprogrammeerd - correcties en bekrachtiging door trainer
Interventie met digitale agendacoach (Palmen e.a., 2012): • Vier deelnemers, 1 persoon 20 jaar • Locatie: alledaagse situatie van dagbehandeling • Doelgedrag: zelfstandig overgang maken tussen dagelijkse activiteiten • Interventie: digitale coach met auditieve en visuele hulpvormen (iPod Touch) incorrecte transitie: non-specifieke prompt • Transities zonder hulp van groepsleiding: basislijn: 35% interventie: 4 weken: 48%, 10 weken: 61% follow-up (6 weken): 81%
Aanbevelingen zelfredzaamheidstraining doelgroep • Gedragsmatige interventies met generalisatie bevorderende technieken • Houd trainingsdoelen beperkt • Betrek het steunsysteem bij de interventie • Train therapeuten in toepassing procedures • Geef client tijd om initiatief te nemen • Volg het gebruik van de vaardigheid over de tijd
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Geen Geen
Ontwikkelingen in de behandeling van volwassenen met ASS Zelfredzaamheidstraining bij ASS
[email protected]
