Ontwikkeling hoofdelijk verbruik

Bierproductie

26.478.888

hl

Export

16.013.566

hl

Import

2.189.234

hl

12.654.556

hl

Consumptie Hoofdelijk verbruik

77,4

liter

Ontwikkeling hoofdelijk verbruik 1975

78,9

liter

1980

86,4

liter

1985

84,4

liter

1990

90,0

liter

1995

85,8

liter

2000

82,8

liter

2005

78,1

liter

2006

77,4

liter

KERNGEGEVENS 2006 * bron: The Contribution made by Beer to the European Economy, Ernst & Young, jan 2006 ** bron: The Barth report 2004/2005

Wereld bierproductie in 2005: 1.598 miljoen hl ** Binnenlandse afzet naar biersoort Alcoholarm en -vrij bier Zwaar (incl. pils) Extra zwaar Overig

121.457

hl

10.096.424

hl

154.812

hl

92.629

hl

Centraal Brouwerij Kantoor Herengracht 282

Binnenlandse afzet naar verpakking

1016 BX Amsterdam

Fust en kelderbier

2.955.374

hl

Postbus 3462

Klein verpakt

7.509.948

hl

1001 AG Amsterdam

7.500

Werkgelegenheid (direct) Werkgelegenheid (indirect) Accijnsopbrengst

71.975

Telefoon (020) 625 22 51 *

€ 319.000.000

Toegevoegde waarde uit productie en verkoop van bier: 2,7 miljard euro in Nederland *

Fax

(020) 622 60 74

Email

[email protected]

Internet

www.cbk.nl

Voorwoord Inleiding

2

RODOLPHE DE LOOZ-CORSWAREM

3

“Bier is een werelddrank”

Inhoudsopgave

Bier en samenleving

4

Verpakking en milieu

6

RIA OOMEN

7

“Innig verbonden” Grondstoffen en voedselveiligheid

PROF. DR. FRANK RATH

8

10

“Samenwerking verhoogt kwaliteit brouwgerst” Juridische zaken

11

THEO JACOBS EN PIM VAN RHOON

13

“Papier is belangrijker dan bier” Bijeenkomsten en publicaties

14

ERIK SKOVENBORG

16

“Onafhankelijk onderzoek is broodnodig” Participaties

17

Links en afkortingen

21

Nederland 2006

22

Europa 2005

25

Wereld 2005

28

Voorwoord De Nederlandse brouwerijen hebben in 2006 een recordhoeveelheid bier gebrouwen. In totaal werd meer dan 26,4 miljoen hectoliter geproduceerd. De stijging van de productie is te danken aan een verder toenemende export. De uitvoer van bier nam toe met 16%. De binnenlandse afzet liep iets terug. Gezamenlijk dronken wij 12,6 miljoen hl bier. Hiervan was 17% afkomstig uit import. Met het thema ‘Europa’, kijken we met dit jaarverslag over de grenzen van ons land. Nederland is één van de grootste bierexporteurs ter wereld met een export van 16 miljoen hectoliter. Ruim een kwart van onze export is bestemd voor de Europese Unie. Europa is na Noord-Amerika de belangrijkste exportbestemming. Daarnaast speelt de Europese Unie een steeds grotere rol als het gaat om wetgeving voor onze branche. In interviews laten vijf Europeanen ieder op hun manier zien hoe bier met Europa verbonden is. De secretaris-generaal van de Europese brouwersorganisatie, Rodolphe de Looz-Corswarem, toont ons de rijke biercultuur van ons werelddeel. In iedere lidstaat van de Europese Unie wordt bier gebrouwen en gedronken. Ook gaat hij in op de positie van de brouwerijen ten tijde van de oprichting van de Europese Gemeenschap. Europarlementariër Ria Oomen-Ruijten gaat in op de gemeenschappelijke markt en de gevolgen die deze voor onze branche heeft. Douaniers Theo Jacobs en Pim van Rhoon leggen uit wat er komt kijken wanneer je bier naar een andere lidstaat wilt uitvoeren. Dr Erik Skovenborg doet verslag van Europees onderzoek naar de effecten van matige bierconsumptie. Als bestuurslid van de European Research Advisory Board is hij nauw bij dit onderzoek betrokken. Professor Frank Rath staat stil bij de Europese samenwerking op technologisch gebied. Mede dankzij deze samenwerking staat de kwaliteit van het bier in Europa op een bijzonder hoog peil. Daarop heffen wij graag het glas: op uw gezondheid!

Hans Wiegel

Jack Verhoek

Inleiding Zonder Europa geen goed bier, zo is de lijn van

Hiermee liep de branche voor op andere branches

in veel Europese landen. Een lappendeken aan

dit jaarverslag samen te vatten. Maar evengoed

die pas veel later de handen ineen sloegen.

lokale gebruiken en omgangsvormen is het gevolg.

is de conclusie te trekken: zonder bier geen goed Europa. De twee hangen onlosmakelijk samen.

Het repressieve alcoholbeleid in Scandinavië leidt De gemeenschappelijke markt als gevolg van de

daar tot een cultuur van excessieve piekconsump-

Europese Unie heeft voor enorme groeimogelijkhe-

tie van alcoholhoudende dranken. Mediterrane lan-

Bier is de favoriete alcoholhoudende drank van

den gezorgd. Om die gemeenschappelijke markt in

den beschouwen laag-alcoholhoudende dranken

Europa. Meer dan 2,6 miljoen mensen verdienen

goede banen te leiden, is inmiddels een groot deel

als bier bijna als een voedingsmiddel. Juist op dit

hun boterham dankzij het brouwen en verkopen

van onze wetgeving uit Brussel afkomstig. Die wet-

gebied is Europa gebaat bij een beleid dat recht

van bier. De toegevoegde waarde voor de Euro-

geving heeft tot taak de consument te beschermen

doet aan lokale verschillen.

pese economie is 58 miljard euro. We leven in het

en de gemeenschappelijke markt te bewaken. Voor

werelddeel met de grootste bierproductie, met een

zover deze regelgeving een gelijk speelveld voor

jaarproductie van meer dan 420 miljoen hl.

alle ondernemers in Europa creëert, zijn de Nederlandse brouwers daarvan een groot voorstander.

Het besef dat Europese samenwerking de sleutel is tot succes, drong al vroeg door tot de Neder-

Maar op sommige punten staat de grote culturele

landse brouwers. Samen met collega’s uit andere

diversiteit in Europa op gespannen voet met de

landen richtten ze in 1946 de European Brewery

gemeenschappelijke markt. Bier is van oudsher

Convention (EBC) op, een samenwerkingsverband

verbonden met de lokale cultuur en levenswijze

om wetenschap en brouwtechnologie op een hoger niveau te brengen. Nog steeds staat EBC aan de spits van technologische vernieuwingen in onze

In Nederland is de ideale schuimkraag op een mooi glas bier twee

sector. Het inzicht dat samenwerking breder moet

vingers dik. In Engeland geldt een dikke schuimkraag als een belediging van

zijn dan alleen technologie en wetenschap leidde

de consument: in het glas zit minder bier dan waar de consument recht op

in 1958 tot de oprichting van de Brewers of Europe,

heeft. De echte specialisten op schuimgebied zijn de Duitsers. Bij een sieben-

de belangenorganisatie van de Europese brouwers.

minuten bier wordt telkens een klein beetje bijgetapt om een schuimkraag als een slagroomtoef op het bier te bouwen.

2

Bier is een werelddrank “Het belang van bier beperkt zich niet tot Europa”, zegt Rodolphe de Looz-Corswarem. “Bier is de enige drank die men over de hele wereld drinkt. Ik heb in mijn werkzame carrière gewoond op vier verschillende continenten en waar ik ook kwam, er werd altijd bier gedronken. Wanneer je inzoomt op Europa, blijkt ook hier hoe universeel deze drank is. In ieder land van de Europese Unie brouwt en drinkt men bier. En de reden is omdat mensen bier lekker vinden.” Bier is diep verankerd in onze samenleving. De Looz illustreert de band tussen brouwerij en streek met een voorbeeld uit zijn geboorteland. “Begin 1900 bestonden er in België duizenden brouwerijen. Bier had een sterk regionaal karakter. Er stonden alleen al twee brouwerijen in Buvrinnes, het dorp waar ik opgegroeid ben. Dat dorp heeft maar 1.500 inwoners. De ene brouwerij stond in het dorp, de ander was onderdeel van het landgoed van mijn grootvader. De gebouwen staan er nog steeds, maar gebrouwen wordt er niet meer. De laatste jaren bloeit de traditie van streekgebonden bieren in heel Europa weer op. Ieder jaar beginnen talloze nieuwe ondernemers een brouwerij. Onze Franse zusterorganisatie zag in enkele jaren het ledental stijgen van 14 naar 64 brouwerijen. En dan is Frankrijk geen uitgesproken bierland! In Denemarken verdrievoudigde het aantal brouwerijen in de laatste vijf jaar. Deze brouwerijen brengen vaak recepten uit het verleden weer tot leven. Gelijktijdig zie je ook een beweging naar globalisering. Het opvallende is dat de ondernemingen misschien wel globaliseren, maar hun bieren niet. Bier is anders dan benzine. Waar je ter wereld ook bent, benzine is steeds hetzelfde. Daar zie je globalisering in de meest zuivere vorm. Bij bier zie je dat wereldconcerns toch lokale bieren blijven brouwen. Van één van de grootste brouwerijen ter wereld hoorde ik laatst dat meer dan 80% van het bier dat ze brouwen niet een groot internationaal merk is. In wereldsperspectief doet Europa het buitengewoon goed. Van de zeven grootste brouwerijconcerns ter wereld zijn er 4,5 Europees. De uitstekende reputatie van Europese brouwers is gebaseerd op drie pijlers: hun innovatieve kracht, de diepgewortelde traditie

Rodolphe de Looz-Corswarem en natuurlijk de smaak van het bier. Deze pijlers hebben Europa tot de grootste producent van bier gemaakt, en Europeanen zijn de grootste consumenten. De Europese Unie is de grootste exporteur van bier ter wereld.

Rodolphe de LoozCorswarem is secretaris-generaal van de Brewers of Europe.

De Europese brancheorganisatie van brouwers werd opgericht in 1958. De Looz memoreert dat de Nederlandse brouwers hierin een leidende rol speelden. “Dat was in hetzelfde jaar dat de voorloper van de Europese Unie werd opgericht. De brouwers waren één van de eerste bedrijfstakken die zich op Europese schaal organiseerden. We waren proactief, ondanks het traditionele karakter van de branche.

De Brewers of Europe is de branchevereniging van de Europese bierbrouwerijen. Bij de vereniging

zijn nagenoeg alle Brouwerijen kozen van oudsher voor een onopvallende rol, in tegenstelling tot wijnbouwers die met grote chateaux en landgoederen juist wel aan hun nationale brouwersimago werkten. In de beginjaren van de Europese Unie werd dat nogmaals organisaties uit duidelijk. Wijnland Frankrijk en bierland Duitsland waren twee dragende de landen van de landen in de nieuwe gemeenschap. Ieder land ontfermde zich over een economische sector. Frankrijk koos voor landbouw, waar zij de wijnbouw Europese Unie en bij onderbracht. Duitsland koos voor de industrie en bracht de brouwinook die uit Noorwedustrie hierbij onder, ondanks de natuurlijke grondstoffen waarmee je bier gen, Zwitserland en brouwt. Van deze beslissing plukken we nog steeds de wrange vruchten. Turkije aangesloten. Jarenlang ging 40% van de Europese begroting naar landbouw en de wijnbouw profiteerde daarvan. Industrie ontving veel minder ondersteuning. En binnen die industrie was het brouwen van bier maar een kleine speler vergeleken met staal en steenkolen. Bier is zelfs niet eens een industrieel product.”

Het is daarom niet verbazend dat de Europese samenwerking tussen de brouwers heel lang een technische achtergrond had. Pas later kwam de alcoholproblematiek op Europees niveau aan de orde, aldus de Looz. “Daarmee werd de bedrijfstak gedwongen zich zichtbaarder op te stellen. De belangrijkste taak van de Brewers of Europe ligt nu op het gebied van het alcoholbeleid. 95% van de bevolking weet op een normale manier van bier te genieten. Zo’n 5% misbruikt alcohol. We moeten als producenten, overheid en volksgezondheidsorganisaties samenwerken om dat misbruik van die kleine groep aan te pakken.”

Bier is al 6000 jaar een onlosmakelijk deel van de samenleving. Brouwers zijn van mening dat hun product dat met zoveel zorg is gebrouwen ook verantwoord moet worden gedronken. Het alcoholbeleid dat brouwers propageren baseert zich op een

Bier en Samenleving

verantwoorde consumptie*.

EUROPA

projecten. Een belangrijke verantwoordelijkheid is

WERKGROEP ALCOHOL EN JONGEREN

De Europese Commissie presenteerde op 24 okto-

de Reclamecode voor alcoholhoudende dranken

Op 14 december 2006 zond minister Hoogervorst

ber 2006 de ‘EU Strategy to reduce alcohol related

die garant staat voor een verantwoorde reclame.

het ‘Plan van aanpak’ van de werkgroep naar de

harm’. Het college van Commissarissen heeft uit-

De naleving van de Code wordt gecontroleerd door

Tweede Kamer. In de brief werd aangekondigd dat

eindelijk besloten tot een genuanceerd document.

de Reclame Code Commissie die reclames kan

op 19 december de aftrap van de campagne Op-

Tijdens de (lange) ontstaansgeschiedenis van deze

verbieden of boetes kan opleggen.

voedondersteuning zou worden gegeven. Hiermee

‘communication’ is door de Brewers of Europe en

voldeed de minister aan een van de afspraken in

op landelijk niveau door de brouwersorganisaties

het plan van aanpak. De branche startte daarmee

zoals het CBK intensief overleg gevoerd met alle

AANPASSING RECLAMECODE

reeds op 1 april van het verslagjaar door de nieuwe

bij dit document betrokken instanties. In dit kader

Nadat op 1 mei 2005 een nieuwe reclamecode voor

slogan en door de introductie van een gelijknamig

werd in opdracht van de Brewers of Europe een

alcoholhoudende dranken van kracht is geworden

webportal. Reden voor het plan is dat uit cijfers

studie gepresenteerd door de Weinberg Group over

heeft de branche in 2006 opnieuw tot enkele aan-

blijkt dat er de laatste jaren een toename valt te

welk type alcoholbeleid tot de beste resultaten kan

passingen besloten. Zo geldt een nieuwe slogan

constateren van (overmatig) drinken door jongeren,

leiden. Eind 2006 werd er in diverse Commissies

voor zwak-alcoholhoudende dranken zoals bier:

veelal zelfs jonger dan 16 jaar. Om dat tij te keren

van het Europees Parlement gesproken over de EU

‘Alcohol onder de 16, nog even niet’. Bovendien

is besloten een duidelijke maatschappelijke norm

Richtlijn Televisie zonder grenzen. Een motie om

geldt voor zowel deze slogan als voor de slogan

neer te zetten door alle belanghebbenden. Daartoe

alcoholreclame vóór 21.00 uur te verbieden werd

‘Geniet, maar drink met mate’ dat deze voortaan

participeren de stakeholders, waaronder het CBK,

in het Europarlement verworpen. In 2007 wordt de

niet 3 maar 5 seconden in beeld dienen te zijn. De

in de werkgroep alcohol en jongeren. De norm is

Richtlijn definitief vastgesteld.

afspraak dat alle reclames op radio en TV vooraf

dat jongeren onder de 16 geen alcohol behoren te

moeten worden getoetst, wordt uitstekend nage-

drinken.

leefd. Minister Hoogervorst heeft de Kamer in 2006

STIVA

laten weten dat de zelfregulering van de reclame

De brouwers participeren actief in STIVA, de Stich-

‘naar behoren functioneert’. In het verslagjaar werd

* Verantwoorde consumptie betekent volgens de Gezondheidsraad maximaal 1 (vrouw) à

ting Verantwoord Alcoholgebruik. Zoals de naam

opnieuw een debat met marketeers gehouden over

2 (man) glazen per dag. Uiteraard geldt dat men in sommige situaties niet behoort te

aangeeft, zet STIVA zich in voor een verantwoorde

letter en geest van de Code.

drinken, denk o.a. aan kinderen en aan verkeersdeelname. - Advies Richtlijn Goede

consumptie door het initiëren en begeleiden van 4

Voeding, 18 december 2006

STUURGROEP ALCOHOL RESEARCH (SAR)

zoek leidt jaarlijks tot verschillende publicaties in

Lindeboom Bierbrouwerij

Op 22 juni 2006 werd op Nyenrode Business Uni-

vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften.

Al meer dan 135 jaar brouwt Lindeboom

versity door TNO (afdeling ‘Kwaliteit van Leven’) op

De website www.alcoholengezondheid.nl houdt

Bierbrouwerij uit Neer in Limburg volgens

verzoek van de SAR een symposium georganiseerd

een database bij van onderzoek op het gebied van

familietraditie karakteristieke bieren:

onder de titel: ‘Alcohol: hoor en wederhoor’. Het

alcohol en gezondheid.

Lindeboom Pilsener, Gouverneur Blonde

betrof het vijfde TNO symposium over de gezond-

en Brune, Venloosch Wit, Venloosch Alt,

heidseffecten van matige alcoholconsumptie.

Lindeboom Oud Bruin en Herfstbock.

Om die reden verscheen het boek ‘De Wijsheid

BOB

Van oudsher was er in ieder dorp of stad

en de Kan’. Het eerste exemplaar werd tijdens het

Op 9 mei 2006 maakte minister Peijs bekend dat

een eigen brouwerij, maar tegenwoordig

symposium uitgereikt aan Professor Herre Kingma

– mede door de Bob-campagne – het aantal over-

zijn de meeste van deze streekgebonden

(voormalig inspecteur-generaal voor de volksge-

treders van de maximum alcohollimiet opnieuw

brouwerijen verdwenen. Zo niet Linde-

zondheid) van Medisch Spectrum Twente. Tijdens

sterk is gedaald met maar liefst 17%. Het aantal

boom.

het symposium vond een debat plaats tussen Anja

overtreders ligt met 2,8% zelfs onder het percen-

De volledig zelfstandige brouwerij ken-

Timmer (PvdA), Henk Krosse (NIGZ), Prof. Henk

tage dat werd geconstateerd in 1978, toen de

merkt zich door persoonlijk contact en

Grobée (Universiteit Utrecht) en Bob de Kuyper

alcohollimiet van 0,5 promille voor het eerst werd

een klantgerichte service en brouwt met

(distillateur). De uitkomst was dat alcoholbeleid

geïntroduceerd. De Bob-campagne 2006 begon op

name voor eigen streek .

gebaat is bij een genuanceerde benadering en

dezelfde dag als het WK voetbal nl. op 9 juni. De

Natuurlijk gaan er kratten en fusten de

samenwerking tussen alle partijen.

slogan luidde: ‘Eerst een Bob, dan een fluitje’. De

weg op, over de regionale en landsgren-

De aandacht van de SAR, waarin het CBK partici-

brouwers participeren actief in de Bob-campagne.

zen naar elders, maar Lindeboom richt

peert, richt zich op de effecten van matige con-

Andere participanten zijn onder andere de minis-

zich met name tot de bierdrinkers in het

sumptie op het menselijk lichaam en de mecha-

teries van Verkeer & Waterstaat en Volksgezond-

eigen, unieke stukje Europa. Dit maakt

nismen die daaraan ten grondslag liggen. Daartoe

heid, Veilig Verkeer Nederland (VVN), de wijn- en

Lindeboombier met recht ‘t Bier van Hier.

wordt door TNO ook klinisch onderzoek verricht. De

gedistilleerdbranche en de horeca. De projecten op

Zie voor meer informatie website:

nadruk verschuift daarbij van hart- en bloedvaten

lokaal niveau worden uitgevoerd door VVN, vaak in

www.lindeboom.nl

meer en meer naar diabetes type 2. Het onder-

samenwerking met de branche. 5

Gebruik van water en energie wordt jaar na jaar verder beperkt. Verpakkingen zijn in verreweg de meeste gevallen, hervulbaar. De brouwerijen horen tot de modernste in de wereld. Kortom: de Nederlandse brouwers brouwen, ook in milieu-opzicht,

Verpakkingen en milieu

ongeëvenaard goed bier.

Verantwoord omgaan met het milieu kent vele

En zeker dat laatste voorbeeld is karakteristiek

de afvalberg. Als het gaat om de feiten, vormt bier

dimensies. Het heeft zowel een internationale

voor de branche. In Nederland gaan circa 400

gelukkig een positieve uitzondering.

als een lokale component. Het heeft een korte en

miljoen bierflesjes (de ‘30 BNR’, voor de kenners)

lange termijn-component.

rond die in logistiek opzicht zorgen voor een op-

Internationaal, omdat zaken als klimaatverande-

timale handelbaarheid. De fles gaat gemiddeld 8

ring en uitstoot van CO2 een wereldwijd probleem

jaar mee en maakt zo’n 40 trips in zijn leven. Na af-

vormen en een wereldwijde oplossing vragen.

loop kan het glas gewoon weer worden omgesmol-

Lokaal, omdat een brouwerij altijd te maken heeft

ten om een nieuwe fles van te maken. En hoewel

met zijn naaste omgeving, of het nu om geur, trans-

Nederland in internationaal opzicht buitengewoon

port of geluid gaat.

goed scoort in recycling voor vrijwel alle materialen en daardoor ook de eenmalige verpakking relatief

Brouwerijen hebben van nature een nauwe band

prima scoort, heeft de hervulbare fles nog steeds

met hun omgeving. Er wordt gewerkt met natuur-

de voorkeur boven de eenmalige waar het gaat om

producten bij uitstek, gerst van het land en water

de grote standaardvolumes.

uit de grond. En hoewel voor veel brouwerijen de

Verpakkingen komen in het algemeen weinig posi-

internationale inkoopmarkt ook voor grondstoffen

tief in het nieuws. Krantenberichten gaan meestal

belangrijk is, is de band met de omgeving altijd

over de probleemkant van verpakkingen: zwerfaf-

gebleven.

val, stijgende reinigingstarieven en een toenemen-

Dat is terug te zien in de prestaties die de Nederlandse brouwers leveren. Een positie in de top 10% van de wereld als het gaat om energieverbruik, wa-

Nederland loopt in Europa voorop bij de recycling van verpakkings-

ter uit eigen bron met meestal een eigen zuivering,

materialen. Zo wordt 78% van het glas opnieuw gebruikt en 84% van de

een ongeëvenaard gebruik van hervulbare verpak-

metalen verpakkingen. Bovendien maken de Nederlandse brouwerijen vrij-

kingen zijn slechts een paar voorbeelden.

willig op grote schaal gebruik van hervulbare verpakkingen. De ultieme vorm van verpakkingsbeperking zijn de kelderbierinstallaties. In grote café’s liggen tanks van 1000 liter met bier, waardoor gesleep met fusten overbodig is.

6

Innig verbonden “Europa en het brouwen van bier hebben alles met elkaar te maken”, volgens Ria Oomen-Ruijten, europarlementariër namens de EVP (Europese Volkspartij). “De sector levert direct en indirect banen op voor 2,6 miljoen mensen, dat is 1,2% van de totale werkgelegenheid in Europa. Anderzijds schept de Europese Unie de randvoorwaarden waarbinnen de brouwers kunnen ondernemen. Centraal binnen het denken van de Europese Unie staan de vier vrijheden: vrij verkeer van personen, vrij verkeer van goederen, vrij verkeer van diensten en vrij verkeer van kapitaal. Samen levert dat één grote gemeenschappelijke markt op.” Volgens Oomen realiseren we ons onvoldoende wat die vrije markt ons gebracht heeft. “In de jaren zestig gingen buurmeisjes van mij naar Italië en Spanje. Ze kwamen terug met olijfolie en knoflook, spullen die wij hier niet gewend waren. We werden er dan ook flink ziek van. Tegenwoordig zie je in de supermarkten hele schappen vol met olijfolies staan en kun je zelfs tussen soorten knoflook kiezen. We realiseren het ons niet, maar het zijn verworvenheden van onze gemeenschappelijke markt.” Ook voor de brouwers speelt hetzelfde. Nederlands bier is overal in Europa te krijgen en in ons land ligt geregeld bier uit Duitsland of Spanje in de schappen. Oomen wijst erop dat je wel aan een aantal spelregels moet voldoen om van die vrijheid te genieten. “Bij die spelregels staat de Europese burger centraal. Als consument moet hij kunnen vertrouwen op de veiligheid van de producten die hij koopt. Vandaar dat de Unie strenge regels stelt op het gebied van voedselveiligheid. Ook moet de consument goed geïnformeerd worden in een taal die hij ook kan begrijpen.” Oomen ziet dan ook niets in het woud van nationale gezondheidssymbooltjes dat de laatste tijd lijkt te ontstaan. “Met dat soort logo’s zetten we een stap terug in de gemeenschappelijke markt.” Ook bij de bescherming van het milieu speelt de Europese Unie een belangrijke rol. Volgens Oomen geeft een gemeenschappelijk milieubeleid bedrijven uit verschillende landen in de Unie gelijke kansen. Om die reden ziet ze dan ook niets in additionele wetgeving vanuit de lidstaten zelf. “Unilaterale wetgeving zoals het verplichte statiegeld dat enkele jaren geleden in Duitsland is ingevoerd, staat haaks op de gedachte van één Europese markt.” Een goed voorbeeld van de Europese samenwerking op milieugebied zijn de richtlijnen rond schoon water. “Ook de Nederlandse brouwers profiteren ervan dat het water in Europa veel schoner is geworden”.

Ria Oomen Overigens is Oomen geen voorstander van een al te grote Europese vinger in de pap. “Europa bestaat uit een veelheid van culturen. Die moet je in stand houden. De afspraken die we gemeenschappelijk maken moeten ervoor zorgen dat de gemeenschappelijke markt mogelijk is. Al het andere blijft een nationale verantwoordelijkheid.” Het heffen van accijns is een onderwerp dat op de grens van de nationale wetgever en de Europese Unie zweeft. “Ieder land heft accijns, het is een soort belasting die een land nodig heeft voor het aanleggen van wegen of het bouwen van scholen. Europa geeft alleen een ondergrens aan waarboven die accijns mag bewegen. De verschillen in accijns zijn nu nog te groot, want zeker in de grensgebieden zie je dat deze leiden tot verandering van koopgedrag.”

Ria Oomen is sinds 1989 lid van het Europees Parlement. In die hoedanigheid is ze nauw betrokken bij een veelheid aan Europese regelgeving.

Zelf drinkt Oomen geregeld bier. “Als ik op een grote receptie ben, dan drink ik het liefste bier. Met bier weet je dat je altijd iets goeds drinkt. Zowel in het Europees Parlement in Brussel als in Straatsburg wordt bier geschonken. Al is de keuze rijkdom in Brussel natuurlijk wel wat uitgebreider.” Overigens blijft ze haar Limburgse wortels trouw. “Ik neem altijd wat Limburgs bier mee naar mijn appartement in Brussel. België heeft schitterende bieren, maar er gaat toch niets boven bier uit mijn eigen Limburg”.

De Nederlandse mouterijen en brouwerijen hebben de kwaliteit en voedselveiligheid van hun producten hoog in het vaandel staan. Zij stellen hoge eisen aan de grondstoffen, mout- en brouwproces en het eindproduct bier. Ten behoeve van een constante kwaliteitsbewaking worden in ketenverband regelmatig onderzoeken

Grondstoffen en voedselveiligheid

uitgevoerd.

HACCP: EEN NEDERLANDSE CODE EN EEN EUROPESE GIDS

In 2006 dreigde de Europese Commissie in de Eu-

over de meeste brouwgerstrassen geen eenduidig

ropese wetgeving een limiet op te nemen voor de

oordeel kunnen geven.

In 2006 hebben de mouterijen en brouwerijen

aanwezigheid van het contaminant ochratoxine A

intensief samengewerkt om de branche brede

in bier. Omdat er al een grenswaarde bestaat voor

De brouwerijen hebben in 2006 besloten om

HACCP Code (of: ‘Hygiënecode voor mouterijen en

de grondstoffen van bier is een tweede limiet over-

alternatieven voor de afzet van het co-product

brouwerijen’) aan te passen aan de nieuwe Euro-

bodig. Na een intensieve lobby door de Brewers of

bostel nader te laten onderzoeken. De huidige

pese hygiënewetgeving. In de HACCP Code worden

Europe in Brussel, in nauwe samenwerking met het

toepassing – veevoeder – is vanwege een krim-

potentiële risico’s voor voedselveiligheid binnen

CBK op nationaal niveau, is die dreiging afgewend.

pende veestapel niet meer haalbaar. Via innovatie

de mouterijen en brouwerijen beschreven (zoals de

vouchers, verkregen van Senter Novem, wordt het

aanwezigheid van bepaalde contaminanten waar-

onderzoek naar deze alternatieven gefinancierd.

voor maxima staan genoemd in Europese wetge-

COLLECTIEF ONDERZOEK

Naar verwachting zullen in het voorjaar van 2007

ving). Bovendien zijn de te nemen maatregelen om

Zoals ieder jaar participeerden ook in 2006 de

de resultaten van dit onderzoek bekend worden.

die risico’s te voorkomen danwel te minimaliseren

brouwerijen en mouterijen via Stichting NIBEM

opgenomen. Naar verwachting zal de HACCP Code

in het gerstrassenonderzoek. Naar aanleiding

in de zomer van 2007 worden gepubliceerd op de

van dit onderzoek worden gerstrassen geplaatst

ATEX

website van het Centraal Brouwerij Kantoor.

op de Nederlandse rassenlijst. Deze lijst is een

De mouterijen en brouwerijen hebben een sector-

belangrijke leidraad bij de beslissing welke gerst

breed veiligheidsdocument opgesteld waarin de

Op Europees niveau hebben de Brewers of Europe

te telen. 2006 was echter een rampzalig jaar qua

risico’s op stof- en gasexplosies werden geïn-

een HACCP gids opgesteld die in 2004 het leven

opbrengst van brouwgerst. Vanwege onder meer

ventariseerd. De Arbeidsinspectie heeft positief

zag. Deze gids is in 2006 gefinaliseerd. De gids

slechte weersomstandigheden (intensieve regenval

gereageerd op dit veiligheidsdocument, maar

is bedoeld als handleiding voor het opstellen van

gevolgd door extreme droogte) kon het gebeuren

benadrukte dat de individuele bedrijven moeten

een specifiek voedselveiligheidsplan en draagt

dat de brouwgerst ging ontkiemen op het veld. Dit

aantonen dat er op de werkvloer aandacht is voor

daarmee bij aan de verhoging van het niveau van

betekende dat er te weinig brouwgerst beschik-

de verplichtingen rondom ATEX. Dit is de Europese

voedselveiligheid in de gehele Europese Unie.

baar was om grondig collectief onderzoek te doen.

richtlijn die beoogt het risico op stofexplosies te

Dit jaar hebben de mouters en brouwers dan ook

beperken.

8

De kwaliteitscriteria en de toegestane ingrediënten

InBev - wereldwijd én lokaal sterk vertegenwoordigd

Heineken DraughtKeg verovert Europa

voor bier zijn vastgelegd in de Bierverordening

InBev, ’s werelds grootste brouwerij-

Heineken DraughtKeg, het gebruikers-

2003 van het Productschap Dranken. Hiermee

groep in volume, beschikt met ruim 200

vriendelijke, eenmalige 5L tapsysteem

wordt de voedselveiligheid van bier gewaarborgd.

biermerken over een uniek portfolio.

voor thuis en onderweg, maakt impact

De Commissie Bier van het Productschap Dranken

Toch worden ‘slechts’ vier van die

op de Europese markt. In 2007 zullen

hanteert daarnaast een Kruidenregeling. Deze rege-

merken wereldwijd gevoerd:

26 Europese landen DraughtKeg ver-

ling noemt de voorwaarden voor het gebruik van

Beck’s, Brahma, Leffe en Stella Artois.

kopen. DraughtKeg maakt het mogelijk

kruiden in het brouwproces. De Commissie Bier

InBev gelooft namelijk ook in de kracht

waar en wanneer je maar wilt een biertje

verleent ontheffing voor nieuwe kruiden wanneer

van lokale merken – gericht op één of

te tappen. Het samen met vrienden van

nader onderzoek door een extern bureau naar de

meerdere landen, of op één continent –

vers tapbier genieten wordt door veel

combinatie van het bewuste kruid en bier heeft

omdat de verbondenheid tussen lokale

consumenten opgepakt.

uitgewezen dat er geen risico’s zullen ontstaan

bevolking en haar bier vaak groot is. Zo

voor de voedselveiligheid. Op de website van de

zijn Dommelsch en Hertog Jan typische

Het heeft Heineken 7 jaar gekost om dit

Commissie Bier (www.commissiebier.nl) staan de

Nederlandse biermerken, die je in het

innovatieve tapsysteem te ontwikkelen.

kruiden genoemd waarvoor ontheffing is verleend.

buitenland nagenoeg niet zult tegenko-

De technologie is gepatenteerd. Het

Voor het gebruik van de daar genoemde kruiden

men. Maar je kunt wereldwijd – en dus

productie proces en de logistieke keten

hoeft niet opnieuw een ontheffing te worden aan-

ook Europees gezien – tot in bijna iedere

is complex: het product bestaat uit 25

gevraagd.

uithoek wel een bier vinden dat uit de

onderdelen, welke bij 18 leveranciers uit

InBev-familie komt!

verschillende landen vandaan komen. De

Dat de grenzen tussen lokale markten

vraag naar Heineken DraughtKeg is in een

wel minder strikt worden, blijkt bijvoor-

jaar verdriedubbeld waardoor het opscha-

beeld uit de opkomst in Nederland van

len van de supply chain voor Heineken

Jupiler, het nationale bier van België.

momenteel de grootste uitdaging is.

BIERVERORDENING EN KRUIDENREGELING

9

Prof. Dr. Frank Rath

Samenwerking verhoogt kwaliteit brouwgerst

Prof. Dr. Frank Rath

“De kwaliteit van onderzoek is enorm gestegen door Europese standaardisatie van analysemethoden voor brouwgerst, mout, en bier”, aldus Frank het instituut voor Rath. “Niet alleen biedt die standaardisatie de mogelijkheid metingen tussen verschillende laboratoria in Europa te vergelijken, ze staat ook vaak grondstoffen van aan de basis van contracten tussen telers, mouters en brouwers. In conde Versuchs- und tracten zijn vaak minimumwaarden opgenomen over de kwaliteit van gerst Lehranstalt für Brauof mout. Het is prettig dat eenduidig vaststaat hoe die kwaliteit gemeten moeten worden.” De meest gebruikte analyse-standaard is die van de erei in Berlijn. Het European Brewery Convention (EBC), de technische expertorganisatie van instituut voert onder de Europese mouterij- en brouwerijsector. In Duitsland, Oostenrijk en andere testen uit op Zwitserland wordt daarnaast ook nog gewerkt met de MEBAK standaard, nieuwe brouwgerstdie overigens sterk op de EBC standaard lijkt. De EBC analytica worden vastgesteld door een commissie waarin zaadveredelaars, telers, mouters, variëteiten. brouwers en kennisinstituten vertegenwoordigd zijn. Volgens Rath loopt die samenwerking goed. “De EBC biedt een nuttig platform om kennis uit te wisselen en nieuwe technieken te introduceren.” is directeur van

In de EBC werkt de bierketen ook samen om nieuwe brouwgerstvariëteiten te testen, legt Rath uit. “De EBC proeven vinden plaats op veertig proefvelden in meer dan twintig landen. Op die manier kunnen we zien welk brouwgerstras in welke omstandigheid het best gedijt.” Overigens is het niet eenvoudig om een nieuw brouwgerst te ontwikkelen dat geschikt is om bier mee te brouwen. “Als een kweker een variëteit met veel perspectief heeft ontwikkeld, worden er eerst op kleine schaal proeven mee gedaan. In het veld testen we of de plant goed groeit, en of hij resistent is tegen ziekten. Hoe hoger de resistentie, des te minder gewasbeschermingsmiddelen heb je nodig. Ook kijken we naar de kwaliteit van de graankorrels. Na de oogst vermouten we de gerst. Normaal gebruiken we daar een halve kilo voor, maar als er door omstandigheden minder beschikbaar is, hebben we aan 50 gram voldoende. In het tweede jaar wordt een groter proefveld ingezaaid. Met een grotere opbrengst zijn ook grotere proeven mogelijk in de mouterij.” Rath en zijn medewerkers gaan niet zo ver om de proefbrouwsels telkens tot bier te laten vergisten. “Bij mout kijkt de brouwer vooral naar het extractgehalte en vergistbaarheid. Hoe hoger het extractgehalte en vergistbaarheid, des te minder mout is er nodig. Daar-

naast let de brouwer op het eiwitgehalte en het gedrag bij het filteren van het bier. Later in het brouwproces zijn er zoveel variabelen, dat we het bier niet uit laten gisten.” Ieder land heeft zijn eigen nationale lijst met brouwgerstvariëteiten. De proeven voor de lijst die NIBEM ieder jaar uitbrengt worden bij het VLB uitgevoerd. Dat het niet eenvoudig is om als brouwgerstras toegelaten te worden op deze lijst toont Rath met een cijfervoorbeeld. “Van de 50 variëteiten die een kweker als kansrijk bestempelt, halen er misschien 9 de tweedejaars testen. Met geluk blijven er uiteindelijk twee variëteiten over.” Pas als een gerstras is toegelaten op een nationale lijst, komt het in aanmerking voor de Europese proeven van het EBC. “EBC heeft Europa in vier gebieden opgedeeld, al naar gelang de klimatologische omstandigheden. Zo ligt Nederland in de regio west, terwijl Duitsland in centraal is ingedeeld. Verder kennen we nog de regio’s noord en zuid. Een variëteit die het goed doet in de gematigde en vochtige omstandigheden van de regio west, kan minder geschikt zijn voor Zuid-Europa”, legt Rath uit. “In het algemeen kun je zeggen dat de beste brouwgerst afkomstig is uit West- en Centraal-Europa. Denemarken, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk, Duitsland, België en Nederland leveren goede brouwgerst. Daarbij blijft de teler afhankelijk van het weer.” Als zijn favoriete bierregio noemt Rath België. “De verscheidenheid aan soorten bier is daar enorm. Duitsland mag dan wel de meeste brouwerijen hebben, maar ik denk dat België daar in soortenrijkdom boven uitsteekt.”

Nieuwe regelgeving (van Nederland en de Europese Unie) en verandering van bestaande wetgeving kunnen een grote invloed hebben op het functioneren van de Nederlandse brouwerijen. Vereenvoudigen en vermindering van administratieve lasten en een gelijk speelveld op nationaal en Europees niveau, met name de invloed van accijns daarop, zijn speerpunten voor het CBK.

Juridische Zaken

ACCIJNS

De Europese Commissie heeft in 2006 een voorstel

ren de komende jaren waarschijnlijk blijven bezig

In 2006 is op Europees niveau uitgebreid gespro-

gedaan om het Europese minimum accijnstarief

houden.

ken over het verhogen van het minimumtarief van

voor bier te verhogen zodat er minder diversiteit in

accijns op alcoholhoudende dranken. Er bestaat

de hoogte van de Europese accijnzen zal ontstaan.

sinds 1992 een Europese richtlijn waarin mini-

Tegelijkertijd heeft de Europese Commissie het

PRODUCTIEVERLIEZEN

mumtarieven zijn opgenomen voor accijns. Het

bestaande nultarief op wijn ongemoeid gelaten.

In navolging van de grotere brouwerijen hebben

minimum voor bier bedraagt € 9,35 per hectoli-

Hierdoor zou het verschil met wijn alleen nog maar

de kleinere brouwerijen naar tevredenheid overleg

ter bier met een alcoholpercentage van 5% (de

groter worden ten nadele van het bier.

gepleegd met de douane over het onderwerp

categorie pilsener). De lidstaten van de Europese

Voorstellen van de Europese Commissie die

productieverliezen. Over productieverliezen is

Unie zijn verplicht om het Europese minimumta-

betrekking hebben op het fiscale beleid van de

geen accijns verschuldigd. Daarom is het zowel

rief te heffen, maar mogen uiteraard individueel

lidstaten, worden behandeld in een vergadering

voor de producent als voor de douane belangrijk

beslissen of zij op nationaal niveau meer accijns

waar alle ministers van Financiën van de lidstaten

om overeenstemming te bereiken over de grootte

heffen. Nederland heft bijvoorbeeld € 25,11 per

aanwezig zijn (Ecofin). Zodra één lidstaat een veto

van de productieverliezen. De douane ziet er op

hectoliter pilsenerbier. De tarieven in de overige

uitspreekt, wordt het voorstel niet aangenomen.

toe dat de productieverliezen nauwkeurig worden

lidstaten lopen uiteen. 19 lidstaten heffen minder

Wat betreft de belastingen hebben de lidstaten

gemeten en ze zullen door de brouwerijen aan-

dan Nederland en van die lidstaten heft ongeveer

namelijk hun autonomie behouden. In de laatste

nemelijk moeten worden gemaakt. Samen met de

de helft een bedrag vergelijkbaar met het Europese

Ecofin vergadering van 2006 is het voorstel betref-

douane is er naar de controlemogelijkheden bij de

minimumtarief. Van de Nederland omringende

fende verhoging van het minimumtarief van accijns

kleinere brouwerijen gekeken. In 2006 is er door

landen zit Duitsland bijvoorbeeld dicht tegen het

op bier door een veto van Tsjechië niet aangeno-

de douane gewerkt aan een notitie betreffende

minimumtarief en zit België net iets onder het Ne-

men. Wel is bereikt dat er een onderzoek zal gaan

productieverliezen bij kleinere brouwerijen. Deze

derlandse tarief. Deze grote verscheidenheid van

plaatsvinden naar het verschil in behandeling van

notitie beschrijft de uniforme kaders voor wat be-

accijnstarieven in Europa leidt tot een verstoring

de concurrerende alcoholhoudende dranken en

treft alle kleinere brouwerijen. Deze kaders moeten

van de interne markt. Dit wordt nog versterkt door-

de verstoring die dat teweeg brengt op de interne

voornamelijk gezocht worden in het zogenaamde

dat er een Europees nultarief geldt voor een con-

markt. De grote verschillen in de hoogte van de

‘brouwboek’, dat rondom het productieproces

currerende alcoholhoudende drank, namelijk wijn.

accijnstarieven binnen de EU zullen de gemoede-

wordt bijgehouden. >> 11

Gulpener Bierbrouwerij BRANCHEPROTOCOL KELDERBIER

ETIKETTERING

De Gulpener Bierbrouwerij exporteert

Al circa 25 jaar wordt gebruik gemaakt van grote

De Franse overheid heeft een wetsvoorstel inge-

diverse bieren uit haar ruime assortiment

kelderbierinstallaties in horecagelegenheden.

voerd met daarin de verplichting om op etiketten

aan kwaliteitsbieren. Eigenlijk ook heel

Het gebruik van kelderbierinstallaties met tanks

van alcoholhoudende dranken een waarschu-

logisch voor een brouwerij gevestigd op

die tot enkele duizenden liters bier bevatten,

wende tekst te plaatsen inzake alcohol en zwan-

het balkon van Nederland en met het

heeft tot enorme logistieke en milieubesparingen

gerschap. De tekst kan worden vervangen door

buitenland op zichtafstand.

geleid. Er hoeven immers minder fusten gebruikt te

een pictogram. Een dergelijke nationale maatregel

Hoofdrollen zijn weggelegd voor het Gul-

worden. Omdat bier onder druk staat, beschouwt

belemmert het vrij verkeer van goederen. Om die

pener Korenwolf en Château Neubourg

de Nederlandse overheid een kelderbierinstallatie

reden heeft het CBK bezwaar aangetekend. Het eti-

die met name naar de Britse, Franse,

als een drukvat, waarop strenge Europese richtlij-

ket is niet de aangewezen plaats om een dergelijke

Italiaanse bierliefhebber hun weg vinden.

nen en Nederlandse wetgeving van toepassing zijn.

waarschuwing uit te dragen. Hiertoe zijn voldoende

Château Neubourg is een bier van het Pil-

Hierdoor zijn kelderbierinstallaties onderworpen

alternatieven aanwezig die het handelsverkeer niet

sner-type en wordt geëxporteerd in fust

aan vele keuringen waarmee veel kosten gemoeid

belemmeren.

en in de unieke kobaltblauwe fles.

zijn voor de branche. Het risicoprofiel van kelderbierinstallaties is dermate laag dat de standaard-

Ook Gulpener Korenwolf wordt in het

regels tot een onnodige lastenverzwaring leiden.

exportkanaal zowel in fust als fles aan-

Dit gegeven in combinatie met het goede vakman-

geboden. Gulpener Korenwolf is een wit-

schap van de CBK leden hebben ertoe geleid dat

bier dat gebrouwen wordt op basis van

het Ministerie van Sociale Zaken instemt met een

4 verschillende granen.

uitzonderingspositie voor kelderbierinstallaties. Er is een brancheprotocol tot stand gekomen waardoor (her)keuringen onder eigen verantwoordelijkheid van CBK leden mogelijk worden gemaakt.

12

Papier is belangrijker dan bier Ondanks de gemeenschappelijke markt is het exporteren van bier binnen de Europese Unie nog niet zo eenvoudig, legt Theo Jacobs uit. “In onze termen bestaat export binnen de EU helemaal niet. Bij de douane spreken we over export wanneer goederen getransporteerd worden naar landen buiten de Unie. Binnen de gemeenschappelijke markt noemen we dit het ‘overbrengen van goederen naar een andere lidstaat’. Op bier wordt accijns geheven. Ieder land mag daarvan de hoogte zelf vaststellen. Als je bier wilt exporteren moet je ook met de accijnsregels rekening houden.” Die accijnsregels houden in dat je bier uitsluitend mag brouwen in een accijnsgoederenplaats. Jacobs verduidelijkt dat dit een plaats is waar de betaling van accijns geschorst is, in andere woorden, er is nog niet betaald. Die accijnsgoederenplaats kan een brouwerij zijn, maar ook een loods waar bier ligt opgeslagen. “We controleren de ingaande en de uitgaande stromen en de eventuele productie”, vat Jacobs de werkwijze samen. Zodra het bier de accijnsgoederenplaats verlaat, moet de brouwer accijns afdragen. “Voor bier dat naar het buitenland gaat, maken we een uitzondering. Wanneer je bier overbrengt naar een andere lidstaat, en het bier is daar bestemd voor iemand met een accijnsvergunning, dan hoef je in Nederland niet te betalen.” Dat het bier op zijn bestemming is aangekomen, is te bewijzen doordat met de zending ook een administratief geleidedocument meegestuurd wordt. De ontvanger hoeft dat document alleen maar te tekenen, waarna de douane het van een goedkeuringsstempel voorziet en terugstuurt. Het systeem heeft z’n nadelen geeft Jacobs toe. “Als het document onderweg kwijt raakt, moet de afzender aantonen dat het bier zijn bestemming bereikt heeft. Anders moet hij alsnog betalen.” Eigenlijk komt het erop neer dat voor de douane het papier belangrijker is dan het bier. “Zo gek is dat niet”, legt Jacobs uit, “accijns is een belangrijk deel van de verkoopprijs van bier. Die accijns wordt beschermd door de documenten.” Als de ontvangende partij geen accijnsvergunning heeft, moet door de afzender in Nederland accijns betaald worden. Hij kan zijn geld pas terugkrijgen als bewezen is, dat in het land van ontvangst ook accijns betaald is.

Theo Jacobs en Pim van Rhoon “Voor echte export, buiten de buitengrenzen van de Unie, geldt eigenlijk een vergelijkbaar systeem”, aldus Pim van Rhoon. “In dit geval moet het douanekantoor waar het bier de EU verlaat, het document tekenen en terugsturen.” Op termijn zal het papieren systeem worden vervangen door een digitale melding. “Dat zal de administratieve last behoorlijk beperken”, denkt Jacobs. Voor de invoer van bier gaat eenzelfde verhaal op. Alleen als je zelf bier mee neemt voor eigen consumptie hoef je in Nederland geen accijns af te dragen. “Je mag dan maximaal 110 liter bier uit een andere lidstaat belastingvrij meenemen”, aldus Jacobs.

Wie bier wil exporteren of importeren krijgt te maken met de Douane. Deze dienst is niet alleen belast met de controle op de in- en uitvoer van goederen, maar ook met de heffing van

Jacobs en Van Rhoon komen zelden meer op de werkvloer van de brouweaccijns. Theo Jacobs rij. “Vrijwel de hele controle is administratief. We controleren de boeken.” en Pim van Rhoon Van Rhoon vertelt dat de laatste fysieke controle het koelsysteem betrof. zijn binnen de Belas“Als koelmiddel wordt alcohol gebruikt. Die alcohol mag natuurlijk niet in het economisch verkeer komen. Daarom heeft een collega onlangs de tingdienst/Douane verzegelingen van het koelsysteem in de brouwerij gecontroleerd.” Omdat nauw betrokken bij de controle steeds meer administratief van aard wordt, verwachten Van de brouwerijen. Rhoon en Jacobs dat de verantwoordelijkheid voor de accijns op termijn overgedragen wordt aan het onderdeel van de Belastingdienst dat ook de omzetbelasting controleert. “Een overgang van groen naar blauw”, in de woorden van beide heren. “De Douane is meer van de fysieke controles, de Belastingdienst werkt meer administratief.” Over de samenwerking met de brouwerijen zijn Jacobs en Van Rhoon zeer positief. “De brouwerijen stellen zich zeer constructief op. Natuurlijk hebben we wel eens meningsverschillen, maar die worden altijd in goed overleg opgelost” volgens Jacobs. Van Rhoon vult aan dat de samenwerking soms zo ver gaat, dat men pro-actief om overleg vraagt om de wetgeving uit Brussel zo goed mogelijk te implementeren.

Het CBK behartigt de belangen van de Nederlandse brouwers en hun bier. De inzet van mensen en middelen is gericht op het versterken van kennis en inzicht over de

Bijeenkomsten en publicaties

brouwerijsector bij politici, ambtenaren en opinieleiders.

HET NATIONALE BIERONDERZOEK 2006

(67%) denkt namelijk dat rode wijn beter past bij

Nederland en Duitsland de grootste bierexporteurs

Voor het tweede jaar heeft het CBK onderzoek laten

een gezonde leefstijl dan bier. Nederlandse bier-

van Europa zijn. Van de totale Nederlandse bier-

uitvoeren naar de associaties die de Nederlander

liefhebbers zijn zich daarentegen wel bewust van

productie van 23,8 miljoen hl (in 2004) is meer dan

met bier heeft. Dit jaar stond de relatie tussen

een verantwoorde bierconsumptie. De overgrote

de helft bestemd voor export. Hiermee is Neder-

gezondheid en matige bierconsumptie centraal.

meerderheid (89%) legt de grens van verantwoord

land na Duitsland, Groot-Brittannië en Spanje qua

Uit het onderzoek blijkt dat de meeste bierliefheb-

genieten bij 1 tot 3 glazen per dag voor mannen.

productie het vierde bierland van Europa. Europees

bers niet weten dat het drinken van een glas bier

Dit blijkt ook uit het advies van de Gezondheids-

gezien vinden 2,6 miljoen mensen werkgelegen-

per dag goed kan passen in een gezonde levens-

raad om niet meer dan 1 tot 2 standaardglazen per

heid dankzij de biersector. De brouwerijsector

stijl. Ze schatten het effect van een verantwoorde

dag te drinken. Ook wisten bierdrinkers met welke

draagt ruim 2,7 miljard euro bij aan de Nederland-

bierconsumptie op de gezondheid onjuist in. Over

lijsttrekker ze het liefst een biertje willen drinken:

se economie. Ruim een kwart komt direct vanuit de

het aantal calorieën in bier blijkt onduidelijkheid

Jan Marijnissen.

brouwerijen zelf, de rest genereren ketenpartners

te bestaan; de bierdrinker beseft niet dat een glas

zoals leveranciers en de horeca. De Nederlandse

bier minder calorieën bevat dan een glas halfvolle

brouwerijen bieden 7.500 mensen werk, indirect

melk. Wel wordt bier gezien als echt natuurpro-

BIJDRAGE AAN DE EUROPESE ECONOMIE

zijn nog eens 72.000 voor hun werk afhankelijk

duct. Bierdrinkers associëren de bieringrediën-

In het begin van het jaar publiceerde de Brewers

van de sector. In totaal verdient de Nederlandse

ten graan en water met een gezonde levensstijl.

of Europe een onderzoek naar de bijdrage die de

staat 1,3 miljard euro aan belastingen door de

Alcohol daarentegen wordt door de bierliefhebbers

sector levert aan de Europese economie. Uit het

productie en verkoop van bier.

hiermee niet in verband gebracht. Verschillende

onderzoek van Ernst & Young komt naar voren dat

onderzoeken tonen echter aan dat een verantwoorde alcoholconsumptie een gunstig effect kan hebben op de gezondheid. Het kan bijvoorbeeld het ri-

Op het Beer & Health symposium dat de Brewers of Europe in mei

sico op hart- en vaatziekten verkleinen. Dat dit voor

2006 organiseerden, besprak prof. Jonathan Powell de relatie tussen bier en

alle alcoholhoudende dranken geldt, dus zowel

botontkalking. Uit onderzoek aan de universiteit van Cambridge blijkt dat

voor bier als voor wijn, blijkt onbekend te zijn bij

matige consumptie van bier een positieve invloed zou kunnen hebben op

Nederlandse bierdrinkers. Een grote meerderheid

de minerale dichtheid van botten, met andere woorden botontkalking tegen kan gaan.

14

Introductie Grolsch Premium Weizen in de UK

BIERTAPSOCIËTEIT

gramma dat meer merkgerelateerd van opzet is. Op

Eens per jaar organiseert het CBK een bijeenkomst

28 november organiseerde het CBK de landelijke

Vanaf november 2006 is Grolsch Pre-

voor politici, beleidsmakers en maatschappelijk

finale in een nieuwe opzet en met een nieuwe jury.

mium Weizen in de UK verkrijgbaar.

verwante organisaties. Voor de veertiende keer

Van de 90 finalisten bleek Gilber Royen van café

De Nederlandse pub ‘Lowlander’ in Lon-

vond deze Biertapsociëteit plaats op de derde

In den Ouden Vogelstruys uit Maastricht opnieuw

den had de primeur.

dinsdag in november. Dit jaar was dat een bijzon-

de beste biertapper. Voorafgaand aan de wedstrijd

der moment: de volgende dag vonden de verkie-

werd in de Stadsschouwburg in Sittard in samen-

Het is de eerste keer dat er naast Grolsch

zingen voor de Tweede Kamer plaats. Tijdens de

werking met de Limburgse zender L1 een discus-

Premium Lager een ander bier wordt

bijeenkomst liet topkok Angélique Schmeinck de

sieprogramma georganiseerd over de kansen van

aangeboden in de UK. De vraag naar

aanwezigen proeven van biersnacks ‘nieuwe stijl’.

bier in de horeca.

speciaalbieren, waartoe Weizen behoort,

Angélique liet zien dat ook andere snacks dan

neemt sterk toe in de UK. De handel wil

kaas, worst en bitterballen uitstekend samengaan

Op de horecavakbeurs Horecava werden in januari

een breder assortiment producten kun-

met een koel glas pils. Natuurlijk konden de aan-

twee bijzondere biertapwedstrijden georganiseerd.

nen aanbieden en consumenten zijn op

wezigen zich bekwamen in de edele kunst van het

Sander Werkhoven van Misset Horeca won de

zoek naar nieuwe ervaringen en willen

biertappen.

wedstrijd voor horecavakjournalisten. Ton Lenting

hun bestaande bier repertoire uitbreiden

was de beste tapper van de aanwezige horecapro-

met producten die kunnen bogen op een

minenten.

lange traditie en authenticiteit.

FINALE BIERTAPWEDSTRIJDEN In het afgelopen jaar is de opzet van de Nationale

In eerste instantie zal Weizen alleen in de

Biertapwedstrijd gewijzigd. De Nederlandse bier-

Londense horeca verkrijgbaar zijn, zowel

brouwerijen organiseren deze wedstrijd sinds 1952

op fust als in beugelflessen. In de loop

om het belang van een goede bierverzorging in de

van 2007 zal de distributie verder uitbrei-

horeca te onderstrepen. Uit evaluatie kwam naar

den naar andere delen van Engeland.

voren dat de boodschap van een goede bierverzorging beter tot zijn recht komt in een breder pro15

Erik Skovenborg Dr Erik Skovenborg is voormalig huisarts en lid van de board of directors van ERAB. Via de European Research Advisory Board (ERAB) stellen de Europese brouwers

“Er is altijd geld te weinig voor goed wetenschappelijk onderzoek”, zegt Erik Skovenborg. “Als de overheid geld beschikbaar stelt, is dat vaak bestemd voor onderzoek dat problemen moet oplossen. Op het gebied van alcoholconsumptie gaat de bulk van het onderzoeksgeld zodoende naar de problemen van overmatig alcoholgebruik. De slachtoffers daarvan zijn immers in ziekenhuizen terug te vinden. Onderzoek naar de voordelen van matige alcoholconsumptie blijft onderbelicht. Als het risico op hart en vaatziekten door matige alcoholconsumptie afneemt, dan blijft dat onder de radar van beleidsmakers. Mensen die gezond blijven, komen niet in het ziekenhuis terecht.”

geld beschikbaar

Skovenborg legt uit dat deze ongelijkheid in kennis over matige en onmatige consumptie een belangrijke drijfveer was voor de brouwers om ERAB op te richten. “Van onze bevolking drinkt 95% wel eens een alpelijk onderzoek coholhoudende drank en zo’n 90% doet dat op een verstandige manier. naar de effecten van Het is belangrijk er zoveel mogelijk over te weten. Als brouwer toon je maatschappelijke verantwoordelijkheid door geld ter beschikking te stellen alcoholconsumptie. voor onafhankelijk onderzoek naar je eigen producten. Bovendien zijn er maar weinig andere financieringsbronnen voor onderzoek naar de effecten van matige alcoholconsumptie. Tenslotte speelt ook eigenbelang mee. Wie doet er anders onderzoek naar bier?” voor wetenschap-

Overigens maakt Skovenborg direct duidelijk dat de brouwers dan wel betalen voor het onderzoek, maar er verder geen enkele invloed op kunnen hebben. “Een onafhankelijke wetenschappelijke raad bepaalt welk onderzoek in aanmerking komt voor financiering. De enige leidraad is daarbij de kwaliteit van het onderzoek. Pas wanneer er kwalitatief gelijke onderzoeken ingediend worden, kijken we of het onderzoek bier of een andere drank als onderwerp heeft. Wat je verder niet moet vergeten is dat goed wetenschappelijk onderzoek vrij moet zijn. Je kunt niet van te voren zeggen wat de uitkomst is. Je begint aan een onderzoek, en de resultaten dicteren in welke richting het onderzoek verder loopt.”

Onafhankelijk onderzoek is broodnodig Een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van het onderzoek is het tijdschrift waarin het onderzoek gepubliceerd wordt. “Hoe hoger dat is aangeschreven, des te meer mensen het lezen en des te breder het bereik.” Met een breed bereik voorkom je ook dat meerdere mensen in verschillende landen hetzelfde onderzoek doen. Er is al weinig geld beschikbaar, aldus Skovenborg, “je moet voorkomen dat er dubbelingen in onderzoek optreden. Dat is best lastig, want er verschijnen ruim 200 wetenschappelijke artikelen per week over alcohol. Die informatie leidt tot Mount Evidence, een berg informatie die nauwelijks nog te bevatten is.” Onderzoek dat door ERAB gefinancierd wordt, richt zich op biomedisch of sociologisch onderzoek. Vooral dat laatste veld mag nog wel wat extra aandacht krijgen vindt Skovenborg. “Recent onderzoek dat mede mogelijk is gemaakt door ERAB toont aan dat het drinkpatroon een belangrijke factor is voor het effect op de gezondheid. Iedere dag een klein beetje is veel beter dan veel ineens. Ook bleek uit onderzoek dat het niet uitmaakt welke soort alcoholhoudende drank iemand drinkt. De invloed van de levensstijl verstoort onderzoek naar de effecten van verschillende dranken.” Het drinkpatroon heeft met name in de Scandinavische landen tot een zeer gereserveerde houding ten aanzien van alcohol geleid. Skovenborg geeft daarvan een paar voorbeelden. “In mijn studententijd had ik een paar Zweedse vrienden. Die waren verbaasd dat wij een paar glazen bier konden drinken, en de rest van het krat bewaarden voor een volgende keer. ‘Niet dronken worden, is de ergste vorm van alcoholmisbruik’, luidde hun benadering. Juist de restrictieve manier van overheidsoptreden werkt dit soort gedrag in de hand.” Volgens Skovenborg is de Deense biercultuur veel meer verwant aan die in het midden van Europa. “De laatste tijd zie je een enorme toename van het aantal brouwerijen. Het is niet meer bijzonder wanneer je in een Deense supermarkt kunt kiezen uit vijftig verschillende bieren. Het zal je dus niet verbazen dat mijn eigen Denemarken mijn favoriete bierregio is.”

Participaties Budelse Bierbrouwerij

DE BREWERS OF EUROPE

alsmede de toepassing daarvan. Ook geeft het EBC

Niet iedereen realiseert het zich, maar

De Brewers of Europe is de brancheorganisatie

waar nodig advies over technische onderwerpen.

de Budelse brouwerij maakt het meest

voor de bierbrouwers in Europa. De drie belangrijk-

Sinds 2006 vervult het EBC de rol van technische

Europese bier van Nederland. Het uit-

ste doelstellingen zijn:

component van de Brewers of Europe.

zonderlijk zachte bronwater waarmee wij

-

ons Budels Bier brouwen, is honderden

het behartigen van de belangen van de Europese bierbrouwers het ondersteunen van de instituten van de

PRODUCTSCHAP DRANKEN

gevallen. In de eeuwen daarna stroomde

Europese Unie op het gebied van beleid en

Het Productschap Dranken is op 1 juli 2002

het via ondergrondse lagen langzaam

wetgeving, voor zover dit effect heeft op de

bij Instellingsbesluit van 6 mei 2002, Stb. 264

jaren geleden als regen in de Ardennen

-

productie, marketing en verkoop van bier

ingesteld als opvolger van het Produktschap voor

zorgdragen dat de Europese bierbrouwers

Bier, het Bedrijfschap Frisdranken en Waters,

Frankrijk, België en Duitsland. De hop die

kunnen blijven voldoen aan de wensen van de

het Productschap Gedistilleerde Dranken en het

onze bieren hun verfijnde smaak geeft,

consumenten in de Europese Unie en de rest

Bedrijfschap Slijters. Het Productschap Dranken is

van de wereld.

een publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, waarin

naar onze bron. Onze mout halen we voornamelijk uit Nederland, maar ook uit

komt uit Tsjechië en Duitsland. Maar het

-

echte Europese gevoel ontstaat pas door

De Nederlandse brouwerijen stonden aan de wieg

ondernemers en werknemers uit de vier sectoren

de achtergrond van onze medewerkers.

van de Brewers of Europe en zijn nog steeds zeer

samenwerken.

Bijna de helft van onze collega’s komt

nauw betrokken bij haar activiteiten.

uit België. Al sinds 1870 is de Budelse

COMMISSIE BIER

Brouwerij daarmee een toonbeeld van Europese samenwerking. De inwoners

EBC

Voor de beleidsvoorbereidende werkzaamheden

van Budel zijn zo trots op hun bier, dat

Het CBK is lid van en actief participant in ‘the Euro-

van de vier sectoren binnen het Productschap

ze het maar wat graag meenemen op

pean Brewery Convention’, de technische expertor-

Dranken zijn Commissies werkzaam. De Neder-

vakantie.

ganisatie van de Europese mouterij- en brouwerij-

landse brouwers maken deel uit van de Commissie

sector. Deze organisatie stimuleert de ontwikkeling

Bier. De voornaamste taken liggen op het gebied

van mout- en brouwwetenschap en -technologie,

van wetgeving: de bierverordening en de ver>> 17

pakkingsverordening. Bij de Commissie Bier is

Bavaria

ALFA: Natuurzuiver bier

iedere brouwer met een eigen brouwketel in Neder-

Bavaria is sinds haar oprichting in 1719

Sinds 1870 brouwt de 4e generatie

land verplicht ingeschreven. Het secretariaat van

uitgegroeid tot de op één na grootste

Meens op ambachtelijke wijze haar ALFA

de Commissie Bier is gevestigd in het ‘Brouwers-

brouwerij van Nederland. De productie

bieren. De kleine en onafhankelijke

huis’ in Amsterdam.

bedraagt momenteel 5,8 miljoen hl bier

brouwerij, verscholen tussen de groene

per jaar. Dat vraagt om een wereldse kijk

heuvels van het Zuid-Limburgse Thull,

op de biermarkt!

koestert haar brouwtraditie in receptuur,

FNLI

waarbij gebruik gemaakt wordt van uit-

De Federatie Nederlandse Levensmiddelenindu-

Wat in 1973 begon met het exporteren

sluitend natuurzuivere ingrediënten zoals

strie (FNLI) is de koepelorganisatie van bedrijven

van enkele vrachtwagens bier naar Italië

aromahop, 100% gerstemout en officieel

en brancheorganisaties in de Nederlandse levens-

is inmiddels uitgegroeid tot een wereld-

erkend bronwater uit de eigen ALFA bron.

middelenindustrie (food en non food). Zij fungeert

wijd netwerk van klanten, importeurs en

ALFA beschikt als enige brouwerij over

als platform van de levensmiddelenindustrie, zo-

agentschappen. Met verkoopkantoren

officieel erkend bronwater. De ALFA

wel spreekbuis als aanspreekpunt, voor handels-

in Engeland, Frankrijk, Spanje, Italië,

bron bevindt zich op een diepte van 152

partners, bedrijven en brancheorganisaties, NGO’s,

Zuid-Afrika en Amerika is Bavaria interna-

meter in het Limburgse mergelgesteente.

overheid, politiek en de media in Nederland,

tionaal goed vertegenwoordigd. Binnen

Het bronwater voldoet aan de strengste

wanneer het onderwerp de individuele branches

Europa exporteert Bavaria naar 25 lan-

Nederlandse overheidsbepalingen. Het

overstijgt.

den. Europa is niet alleen belangrijk als

water is zo puur en zuiver, dat het recht-

afzetgebied maar is ook als leverancier

streeks de brouwketel in gaat. ALFA mag,

van grondstoffen onmisbaar in het pro-

als enige brouwerij in Nederland, op haar

AWVN

ductieproces. Met gerst uit o.a. Frankrijk

etiketten vermelden dat het bier gebrou-

De Algemene Werkgeversvereniging Nederland

en Denemarken produceert Holland Malt

wen is met gecertificeerd bronwater. Om

adviseert de brouwerijen op het gebied van

BV, de coöperatie van Bavaria en Agri-

dit controleerbaar te maken, worden alle

arbeidsvoorwaarden, CAO-overleg en arbeidsver-

firm, jaarlijks bijna 220 ton kwalitatief

flessen genummerd met een halslabel

houdingen.

hoogstaande mout.

verzegeld.

18

VNO-NCW

BOB

‘Alcoholresearch’ en de via internet te raadplegen

De brouwers zijn via het CBK en rechtstreeks nauw

De succesvolle campagne van BOB is het resultaat

databank ‘Alcoholdocumentatie’. De uitkomsten

betrokken bij het werk van deze werkgeversorga-

van de samenwerking van onder andere Veilig

van het TNO onderzoek worden gepubliceerd in

nisatie. VNO-NCW levert een platform voor ken-

Verkeer Nederland, de ministeries van Verkeer en

vooraanstaande medische tijdschriften. In stich-

nisuitwisseling en belangenbehartiging richting

Waterstaat en van Volksgezondheid, Welzijn en

ting en stuurgroep spelen de Nederlandse brou-

overheid.

Sport, producenten en importeurs van alcohol-

wers naast vertegenwoordigers uit de sectoren wijn

houdende dranken (waaronder het CBK), NIGZ,

en gedistilleerd een actieve rol.

Korps Landelijke Politiediensten, Koninklijk Horeca

STIVA

Nederland en Team Alert.

De Stichting Verantwoord Alcoholgebruik, STIVA,

STICHTING NIBEM

verenigt de Nederlandse producenten en impor-

De Stichting Nederlands Instituut voor Brouwgerst,

teurs van bier, wijn en gedistilleerde dranken.

SAR

Mout en Bier (NIBEM) verenigt alle partijen in de

Langs deze weg geven de Nederlandse brouwers

SAR staat voor Stuurgroep én voor Stichting Alco-

gerst-mout-bierketen. Binnen de Stichting verte-

voor een belangrijk deel invulling aan het alcohol-

hol Research. De Stichting draagt financieel bij aan

genwoordigt het CBK de Nederlandse brouwers;

beleid: het terugdringen van alcoholmisbruik en

het project ‘Alcohol, gezondheid en maatschappij’

het CBK voert tevens het secretariaat van de Stich-

het bevorderen van een verantwoorde alcoholcon-

van TNO Voeding, dat bestaat uit twee onderdelen:

ting. De Stichting heeft als doelstelling om in we-

sumptie.

‘Alcoholonderzoek’ en Communicatie en Informa-

tenschappelijke en technisch opzicht de verbete-

tie’. Onder het tweede deel vallen het tijdschrift

ringen te bevorderen van hetgeen in de ruimste zin samenhangt met gerst, mout en bier. De Stichting voert daartoe jaarlijks het gerstrassenonderzoek

De succesvolle BOB-campagne om het autorijden onder de invloed

uit. Daarnaast dient de Stichting als platform voor

van alcohol tegen te gaan is uitgevonden in België. In 1995 besloten de Bel-

informatie uitwisseling en organiseert zij jaarlijks

gische brouwers en verkeersveiligheidsorganisaties de handen ineen te slaan.

twee evenementen: de Brouwersdag en de Zomer-

Met steun van de Europese Unie hebben 15 Europese landen de campagne

excursie. Het jaarverslag 2006 van Stichting NIBEM

inmiddels omarmd. In Engeland heeft Bob de naam Des gekregen, in Frank-

is te downloaden van de website www.nibem.nl

rijk Sam en in Luxemburg Raoul. De Polen spreken Bob aan met Krzys.

>> 19

SOCIËTEIT DER NEDERLANDSE MOUTERS

STICHTING KRINGLOOP BLIK

De Sociëteit der Nederlandse Mouters is de be-

Het CBK is vertegenwoordigd in het bestuur van

langenvereniging van de Nederlandse mouterijen.

Stichting Kringloop Blik. Deze stichting stelt zich

Momenteel zijn 4 mouterijen lid van de Sociëteit

ten doel het materiaalhergebruik van blikken

der Nederlandse Mouters. Aandachtsgebieden

verpakkingen te bevorderen en de kennis over de

zijn voedselveiligheid, Europees landbouwbeleid

blikkringloop te vergroten. Door samenwerking in

en andere onderwerpen die relevant zijn voor

de Stichting Kringloop Blik weet de gehele keten

de mouterijsector. De Sociëteit der Nederlandse

bestaande verpakkingen te optimaliseren en de

Mouters is aangesloten bij Euromalt, de Europese

hoeveelheid afval te reduceren.

belangenvereniging van de Europese mouterijen. Het CBK voert het secretariaat van de Sociëteit der Nederlandse Mouters.

STICHTING PROMOTIE GLASBAK De Stichting Promotie Glasbak stimuleert de recycling van eenmalige glasverpakking via de glasbak.

STICHTING NEDERLAND SCHOON

De Nederlandse brouwers ondersteunen de Stich-

Stichting Nederland Schoon is in 1991 door het

ting Promotie Glasbak financieel.

bedrijfsleven, waaronder de brouwers, en de ANWB opgericht. SNS houdt zich bezig met de preventie en bestrijding van de hinder van zwerfafval. Nederland Schoon ontwikkelt en realiseert preventie- en bewustwordingsprojecten waarbij ‘Schoon als

Naast water is gerst de belangrijkste grondstof voor het brouwen

waarde’ het uitgangspunt is.

van bier. Ieder jaar is de brouwer afhankelijk van de kwaliteit van de oogst. Door gerst slim in te kopen in verschillende regio’s in Europa is de afhankelijkheid van de kwaliteit van het oogstjaar te beperken. In 2006 waren de weersomstandigheden zo uitzonderlijk ongunstig dat de brouwgerstoogst in vrijwel heel Europa onder de maat bleef.

20

REGELINGEN EN CONVENANTEN Bierverordening 2003

www.commissiebier.nl

Convenant Benchmarking

www.benchmarking-energie.nl

Convenant Cadmiumhoudende kratten

www.commissiebier.nl

Kruidenregeling

www.commissiebier.nl

Leeftijdscampagne

www.alcoholonderde16nogevenniet.nl

Overzicht BTW en accijnstarieven

www.cbk.nl

Reclamecode voor Alcoholhoudende Drank

www.stiva.nl

Verpakkingsverordening 2003

www.commissiebier.nl

LIJST VAN AFKORTINGEN AO/IC

Links en afkortingen LINKS

Administratieve Organisatie / Interne

ROA

Regulier Overleg Alcoholbeleid

Bier en gezondheid

www.bierengezondheid.be

Controle

SAR

Stuurgroep Alcohol Research

Bob

www.bobjijofbobik.nl

CBK

Centraal Brouwerij Kantoor

SdNM

Societeit der Nederlandse Mouters

Commissie Bier

www.commissiebier.nl

CV

Convenant Verpakkingen

SNS

Stichting Nederland Schoon

DPB

www.drankenpallet.nl

DPB

Dranken Palletbeheer Nederland B.V.

STIVA

Stichting Verantwoord Alcoholgebruik

EBC

www.ebc-nl.com

EBC

European Brewery Convention

VNO-NCW Verbond van Nederlandse Onder-

FNLI

www.fnli.nl

EU

Europese Unie

nemingen - Nederlands Christelijk

Nedvang

www.nedvang.nl

EVA

Europese Vrijhandels Associatie

Werkgeversverbond

Productschap Dranken

www.productschapdranken.nl

Ministerie van Volksgezondheid,

SAR

www.alcoholengezondheid.nl

Welzijn en Sport

STIVA

www.stiva.nl

FNLI

Federatie Nederlandse Levensmiddelen

VWS

Industrie GFL

General Food Law

HACCP

Hazard Analysis of Critical Control Points

WHO

www.alcoholonderde16nogevenniet.nl www.genietmaardrinkmetmate.nl Stichting Kringloop Blik

www.kringloopblik.nl

Instructie Verantwoord Alcoholgebruik

Stichting Promotie Glasbak

www.glasbak.nl

KHN

Koninklijk Horeca Nederland

De Brewers of Europe

www.brewersofeurope.org

MJA

Meerjaren Afspraak Energie-efficiency

Veilig Verkeer Nederland

www.veiligverkeernederland.nl

Nederlands Instituut voor Brouwgerst,

VNO-NCW

www.vno-ncw.nl

IVA

NIBEM

°P

World Health Organisation, Wereld Gezondheidsorganisatie graden Plato (stamwortgehalte)

Mout en Bier NIGZ

Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie

NOC*NSF Nederlands Olympisch Comité * Nederlandse Sport Federatie PINT

Vereniging Promotie Informatie Traditioneel Bier 21

Het afgelopen jaar was een recordjaar voor de Nederlandse brouwerijen. Nog nooit werd zoveel bier gebrouwen als in 2006. In eigen land liep de consumptie licht terug. De populairste biersoort blijft pils, volgens de Bierverordening ingedeeld in categorie I, zware bieren.

Nederland 2006

BIERAFZET IN HL

2006

2005

Totaal

12.654.556

12.746.670

Afzet geïmporteerd bier

2.189.234

1.967.438

Afzet binnenlands bier

10.465.322

10.779.232

Afzet per maand Januari

619.458

687.817

februari

780.967

713.958

maart

801.207

861.523

april

841.904

935.566

mei

1.030.305

978.287

juni

1.059.674

1.053.308

juli

965.242

975.997

augustus

949.035

977.625

september

882.332

943.501

oktober

795.809

812.064

november

798.449

824.789

december

940.940

1.014.797

Alcoholarm en vrij bier

121.457

123.499

Afzet naar biersoort

BIERPRODUCTIE IN HL

2006

2005

zwaar

10.096.424

10.399.400

26.478.888

24.560.296

Extra zwaar

154.812

141.964

Overige

92.629

114.369

Productie per kwartaal

22

1e kwartaal

5.708.316

5.288.339

2e kwartaal

7.322.229

6.838.298

Afzet naar verpakking

3e kwartaal

6.969.701

6.427.621

Fust en kelderbier

2.955.374

3.066.663

4e kwartaal

6.478.642

6.006.038

Klein verpakt

7.509.948

7.712.569

Bronnen:

CAPITA CONSUMPTIE IN LITERS

2006

2005

Bier

77,4

78,1

Waarvan alcoholarm en -vrij

0,7

ACCIJNSOPBRENGST IN EURO’S

Commissie Gedistilleerd.

2006

0,8 Totaal

Wijn (excl. inlandse vruchtenwijnen) Gedistilleerd (liters pure alcohol)

21,5 1,3

Tarieven

1,4

Bier (5% alc.vol.)

25,11

Totaal

315.000.000

De (tijdelijk) hogere consumptie per hoofd van de bevolking in de negentiger jaren is vooral het gevolg geweest van de populariteit

Productschap Wijn.

319.000.000

20,6

BESCHIKBAAR GEKOMEN HOEVEELHEID BIER PER HOOFD VAN DE BEVOLKING IN NEDERLAND

Centraal Brouwerij Kantoor.

2005 Tarieven Bier (5% alc.vol.)

25,11

van laag- en non-alcoholische bieren.

bier is één van de weinige producten waarover de liter

overheid een extra belasting heft, accijns geheten. De accijns in Nederland is hoger dan in de ons omringbeschikbaar gekomen bier per hoofd van de bevolking

gende landen, waardoor de Nederlandse brouwerijen veel last hebben van consumenten die hun bier net over de grens kopen. waarvan alcoholarm en -vrij bier

>> 23

BIEREXPORT IN HL

2006

2005

BESTEMMING BIEREXPORT IN HL

2006

2005

16.013.566

13.781.064

Europese Unie

4.141.571

3.566.146

Verenigd Koninkrijk

924.042

845.110

1e kwartaal

3.506.684

3.025.041

Spanje

756.620

761.433

2e kwartaal

4.390.346

3.871.137

Frankrijk

551.657

525.300

3e kwartaal

4.173.092

3.530.498

Italië

470.264

451.533

4e kwartaal

3.943.444

3.354.388

Bierexport per kwartaal

PRODUCTIE, EXPORT, BINNENLANDSE AFZET EN GEÏMPORTEERDE AFZET de stijging van de Nederlandse bierproductie in de afgelopen jaren is vrijwel geheel te danken aan de export. De binnenlandse afzet vertoont een lichte daling.

miljoenen hectoliters

Ierland

343.286

326.469

Duitsland

212.385

144.638

België/Luxemburg

434.942

119.063

Griekenland

110.376

104.284

Portugal

95.374

99.082

Oostenrijk

39.844

46.354

Denemarken

53.707

30.804

Malta

32.009

29.331

Zweden

27.531

24.722

Polen

27.657

13.886

Finland

11.463

10.941

Slovenië

12.800

9.687

Cyprus

9.513

6.350

Litouwen

6.087

5.149

productie

Estland

6.235

3.275

Tsjechië

4.076

2.877

Letland

4.356

2.823

Hongarije

6.490

2.178

Slowakije

857

857

Overig Europa

352.612

434.160

export

binnenlandse afzet

geïmporteerde afzet

24

Afrika

399.968

304.906

Noord-Amerika

9.133.410

7.751.565

Midden- en Zuid-Amerika

518.322

481.985

Azië

1.208.819

982.729

Oceanië

131.834

127.651

Overig

127.030

131.922

Het overzicht van de kerngegevens van de Europese Unie en de EVA-landen betreft het jaar 2005 omdat de gegevens over 2006 nog niet beschikbaar waren. Deze gegevens zijn in de loop van het jaar beschikbaar via de Brewers ACCIJNSTARIEVEN IN EURO’S PER HL

of Europe: www.brewersofeurope.org

Bulgarije *

9,24

Roemenië *

9,29

Malta

9,32

Letland

9,34

Europa 2005

Duitsland

9,45

Luxemburg

9,52

Tsjechië

9,72

Spanje

9,96

Litouwen

10,14

Frankrijk

13,00

Griekenland

14,24

Slowakije

15,48

Het heffen van accijns op bier is al eeuwen oud. In een tijd dat er

Zwitserland *

16,18

nog geen loonstrookjes bestonden, was het eenvoudig om belasting te heffen

Portugal

16,19

op eerste levensbehoeften. Middeleeuwers brachten bier op smaak met gruit,

Estland

18,53

een mengsel van kruiden dat ze alleen bij een gruithuis konden kopen. Over

Polen

19,25

dat gruit moest gruitrecht betaald worden. Gemeentes als Haarlem kregen

België

20,53

meer dan de helft van hun inkomsten uit deze bierbelasting.

Oostenrijk

24,00

Hongarije

24,12

Italië

24,58

Cyprus

24,20

Nederland

25,11

Denemarken

34,21

Slovenië

34,30

Zweden

78,95

Verenigd Koninkrijk

95,00

Finland

97,25

Ierland

99,35

Noorwegen *

Ieder land in Europa is vrij zijn eigen accijnstarief vast te stellen. Dat leidt tot enorme verschillen. Koplopers zijn de Scandinavische landen, het Verenigd Koninkrijk en Ierland. Nederland volgt onmiddellijk daarna. Zuid Europese landen, maar ook Duitsland en Luxemburg zijn terughoudend met deze vorm van belastingen.

232,70 *

Geen EU lid.

>> 25

Op de Europese ranglijst van bierproducerende landen bezet Nederland een vijfde plek, na grootheden als Duitsland of het Verenigd Koninkrijk, maar voor andere traditionele bierlanden zoals België, Ierland en Tsjechië. Na Duitsland is Nederland de grootste bierexporteur van Europa. Er bestaan grote verschillen tussen beide landen. Van de Duitse bieruitvoer blijft 90% binnen de Europese Unie. Het Nederlandse bier vindt zijn liefhebbers over de hele wereld. Meer dan driekwart is bestemd voor landen buiten Europa.

KERNGEGEVENS

productie (x 1.000 hl)

export (x 1.000 hl)

geïmp. afzet (x 1.000 hl)

binnenl. afzet (x 1.000 hl)

per hoofd (liter)

Duitsland

107.775

14.203

3.897

97.453

115,2

Verenigd Koninkrijk

56.255

4.313

6.992

58.934

100,6

Polen

31.421

896

184

30.709

75,0

Spanje

31.300

763

3.690

34.200

79,3

Nederland

24.560

13.782

1.967

12.745

78,1

Tsjechië

19.069

3.100

265

16.234

157,0

België

17.274

8.815

1.015

9.474

96,0

Frankrijk

16.300

1.800

5.800

20.300

33,4

Italië

12.798

716

5.258

17.340

29,7

*

*

*

118,0

Ierland

8.969

Oostenrijk

8.785

Denemarken

8.704

Portugal

7.442

Hongarije

7.000

Finland

4.587

Griekenland

4.000

Slowakije

3.963

Tsjechië

Zweden

3.781

Ierland

Zwitserland

3.416

Duitsland

Letland

3.000

Verenigd Koninkrijk

Noorwegen

2.368

België

Slovenië

1.989

Spanje

Litouwen

1.390

Nederland

Estland

1.250

Polen

Cyprus

393

Frankrijk

Luxemburg

374

Italië

Malta

76

0

20

40

60

80

100

*

Niet bekend.

120

140

160

CONSUMPTIE 26

liter

De grootste bierdrinkers van Europa zijn te vinden in Tsjechië. Per jaar drinkt een Tsjech gemiddeld 157 liter bier. De bierconsumptie in Nederland is half zo groot. Met een hoofdelijk gebruik van 78 liter ligt Nederland op het Europees gemiddelde. AANTAL EN OMVANG BROUWERIJEN 2005

aantal brouwerijen

aantal werknemers

Duitsland

1.274

32.466

Nederland

België

115

6.000

België

Tsjechië

96

*

Verenigd Koninkrijk

Oostenrijk

63

4.000

Tsjechië

Verenigd Koninkrijk

60

21.000

Frankrijk

Denemarken

53

4.700

Polen

Polen

28

*

Spanje

Zwitserland

24

2.000

Italië

Spanje

21

7.037

Italië

15

2.500

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

x 1.000 hl

Duitsland

Ierland

*

Finland

15

3.000

Nederland

14

7.500

Frankrijk

14

4.500

Zweden

12

3.500

Verenigd Koninkrijk

Ierland

7

2.020

Frankrijk

Portugal

8

1.653

EXPORT 0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

x 1.000 hl

Italië

Griekenland

6

1.800

Duitsland

Noorwegen

5

3.000

Spanje

Luxemburg

4

281

Nederland België

*

Niet bekend.

Tsjechië Polen Ierland

*

GEÏMPORTEERDE AFZET 27

(Brouwerijen met een productie > 10.000 hl.)

x 1.000 hl Australië / Oceanië Afrika

De grootste bierlanden ter wereld zijn China en de Verenigde Staten. Gemeten

Azië

per werelddeel is Europa de grootste bierproducent ter wereld. Bovendien voert Europa relatief veel bier uit. Toch moeten de Europese landen Mexico

Amerika

voor zich dulden als grootste bierexporteur ter wereld. Mexico heeft zijn kopEuropa

Wereldwijd 2005

positie te danken aan een enorme export naar de Verenigde Staten. Om een goede vergelijking mogeBIERPRODUCTIE NAAR WERELDDEEL

lijk te maken hebben de cijfers betrekking op 2005. Van het afgelopen jaar is

Bron: The Barth report 2004/2005.

nog niet alle informatie beschikbaar.

28

BIERPRODUCTIE IN HL (X 1.000)

2004

BIEREXPORT IN HL (X 1.000)

2005

China

306.156

2005

2004

291.000

Mexico

15.900

14.212

Verenigde Staten

230.245

233.300

Duitsland

14.203

13.718

Duitsland

105.500

106.190

Nederland

13.782

12.976

Brazilië

90.000

82.590

België

8.815

8.699

Rusland

89.200

85.200

Verenigde Staten

4.463

4.444

Mexico

72.500

68.482

Verenigd Koninkrijk

4.313

4.379

Japan

63.430

65.490

Canada

3.551

3.651

Verenigd Koninkrijk

56.021

57.459

Tsjechië

3.100

2.638

Zuid-Afrika

25.900

25.000

Frankrijk

1.800

1.973

Nederland

24.560

23.828

China

1.415

1.361

Canada

23.156

23.130

Portugal

1.307

1.261

Tsjechië

19.069

18.753

Spanje

763

764

België

17.274

17.409

Italië

760

849

Australië

17.090

16.910

Oostenrijk

597

577

Frankrijk

16.394

16.801

Brazilië

320

296

De vereniging het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK) behartigt de belangen van de brouwers en hun bier door te fungeren als spreekbuis naar politiek en publieke opinie. De inzet van mensen en middelen is gericht op het versterken van kennis en inzicht over de brouwerijsector bij politici en ambtenaren in zowel Den Haag als Brussel, alsmede op het verbeteren van het imago van bier door het actief benaderen van de publieke opinie en de consument. Na de beruchte crisisjaren werd op 18 september 1939 het CBK opgericht. Het doel van het CBK werd de behartiging van de belangen van de Nederlandse brouwindustrie. Destijds betekende dat, dat de onderlinge verhouding van de brouwerijen door de dreigende oorlog niet mocht worden gewijzigd. Elke brouwerij die zich aansloot, machtigde het CBK overeenkomsten aan te gaan betreffende de aankoop en distributie van grondstoffen. In de afgelopen decennia is er veel veranderd, maar nog altijd behartigt het CBK de belangen van de Nederlandse brouwindustrie. Waar in de begintijd de taken lagen in het aankopen en verdelen van grondstoffen, zijn deze nu gericht op communicatie en participatie. Dat doet het CBK op vijf beleidsterreinen; Public Affairs & Public Relations, Alcohol & Maatschappij, Grondstoffen & Voedselveiligheid, Duurzaam Ondernemen en Juridische Zaken. Het CBK onderhoudt ten behoeve van haar leden contacten met de Nederlandse overheid, met supranationale organisaties, met de sociale partners, met branchegenoten en met de wetenschappelijke wereld. Voorts neemt het CBK deel aan diverse samenwerkingsverbanden die tot doel hebben verantwoord en bewust omgaan met de productie en consumptie van bier te bevorderen en te promoten. Dit gebeurt o.a. door voorlichting van het Nederlandse publiek. Naast deze taken voert het CBK ook het secretariaat van de Commissie Bier van Het Productschap Dranken, van Stichting NIBEM en van de Societeit der Nederlandse Mouters. Tenslotte is ook Drankenpallet Beheer Nederland B.V. in het Brouwershuis gehuisvest.

29

COLOFON Dit is een uitgave van het Centraal Brouwerij Kantoor Centraal Brouwerij Kantoor Herengracht 282 1016 BX Amsterdam Postbus 3462 1001 AG Amsterdam Telefoon (020) 625 22 51 Fax

(020) 622 60 74

Email

[email protected]

Internet

www.cbk.nl

Ontwerp en realisatie En-i communicatieconcepten, Nijmegen Fotografie En-i Nijmegen (Martien Schouten, Thea van den Heuvel, Hubaer Kusters), Henri Reuchlin Druk SHD Grafimedia, Swalmen

MET DANK AAN Rodolphe de Looz-Corswarem, Ria Oomen, Frank Rath, Theo Jacobs, Pim van Rhoon en Erik Skovenborg 30