Omgevingsonderwijs en erfgoededucatie startdag cultuureducatie – ENCE co7 Sven De Maertelaere Lector Wereldoriëntatie Bachelor in het onderwijs: lager onderwijs Onderzoek/ontwikkeling gesteund met de PWO-middelen van de Arteveldehogeschool
Wat is omgevingsonderwijs? Wanneer elementen uit de (leef)omgeving in de klaspraktijk worden gebruikt als leerinhoud of als illustratie dan spreekt men van omgevingsonderwijs.
Wat is omgevingsonderwijs?
Van Riessen, M., & van Manen, I. (2006). Omgevingsonderwijs. Van project naar praktijk. assen: Van Gorcum. p. 34
Wat is omgevingsonderwijs? De omgeving bestaat uit … Materiële elementen van menselijke oorsprong van natuurlijke oorsprong biotische abiotische
Niet-materiële elementen
Wat is cultureel erfgoed? Canon-cultuurcel – 2008 Erfgoed zijn alle materiële en immateriële uitingen en sporen van menselijke handelingen uit het verleden en het heden, waaraan we als individu of als samenleving in het heden bewust of onbewust een waarde hechten en die we bewaren voor de toekomst.
Wat is erfgoededucatie? erfgoededucatie eng gedefinieerd
‘Educatie die tot doel respect opbrengen voor erfgoed heeft’
ruim gedefinieerd
Erfgoed als doel - respect opbrengen voor erfgoed, - historisch besef bijbrengen, - inzicht bijbrengen over de manier waarop mensen betekenis geven, - inzichten bijbrengen en leren omgaan met de manier waarop het verleden zich in het heden manifesteert, … - een erfgoedervaring beleven, - …
Erfgoed als middel - activerende didactiek, - vakoverschrijdende aanpak, - krachtige leeromgeving, - identiteitsvormend, - …
Omgevingsonderwijs en erfgoededucatie in het basisonderwijs Het basisonderwijs … richt zich op de leefomgeving van de kinderen. sluit aan bij de leef- en belevingswereld van de kinderen. vertrekt vanuit ervaringen in de concrete realiteit. …
WERELDORIËNTATIE: BEGRIPSOMSCHRIJVING Doelen volgens de eindtermen?
1. Kennis en inzicht verwerven in zichzelf hun omgeving hun relaties tot die omgeving 2. Vaardigheden verwerven voor interactie met die omgeving 3. Positieve houding ontwikkelen t.a.v. zichzelf en hun omgeving (omgeving = de fysische, sociale en culturele omgeving)
Troeven omgevingsonderwijs Omgevingsonderwijs… biedt een krachtige leeromgeving en stimuleert dus actief en zelfstandig leren. leidt tot ervaringskennis. motiveert leerlingen en leerkrachten. stimuleert de interactie tussen mensen. creëert rijke kansen voor thematisch en projectmatig werken (vakoverschrijdend werken). is een manier om waardering voor en een band met de omgeving op te bouwen. biedt kansen om met organisaties in de buurt samen te werken (ev. subsidiëring mogelijk). … Naar: Van Riessen, M., & van Manen, I. (2006). Omgevingsonderwijs. Van project naar praktijk. assen: Van Gorcum. pp. 41-43
Belemmeringen voor omgevingsonderwijs Vele leerkrachten kennen niet meer zo goed de omgeving van de school waar ze onderwijzen. De handboeken zijn niet of in beperkte mate gericht op de plaatselijke schoolomgeving. Bronnen voor omgevingsgerichte informatie zijn te weinig gekend. …
Troeven erfgoededucatie Via erfgoededucatie verwerven kinderen kennis en inzicht in zichzelf, hun omgeving en hun relatie met die omgeving. Erfgoed is een (onbewust of bewust) deel van de leef- en belevingswereld van kinderen. Erfgoededucatie is steeds leergebiedoverschrijdend. (wereldoriëntatie, muzische vorming, taal, …). Erfgoed getuigt van de diversiteit in de samenleving. Het zet aan tot dialoog. Via erfgoededucatie verwerven kinderen aan aantal basisvaardigheden (multisensorieel waarnemen, vragen stellen, informatie opzoeken, interpreteren, waardering uiten, …). Erfgoededucatie biedt tal van uitdagende activiteiten in alle jaren van het lager onderwijs. Erfgoededucatie bevordert de creativiteit! …
Belemmeringen voor erfgoededucatie Het begrip is niet gekend op het werkveld? Waar situeert erfgoededucatie zich in de leerplannen? Het onderwijs is overbevraagd. Wij doen al aan erfgoededucatie! (kunsteducatie, media-educatie, herinneringseducatie, ondernemerschap, vredeseducatie, mensenrechteneducatie, ontwikkelingseducatie, milieueducatie, seksuele en relationele vorming, zee-educatie, politieke vorming, verkeerseducatie, actief burgerschap, gezondheidseducatie, educatie voor duurzame ontwikkeling, …) Heeft erfgoededucatie een meerwaarde? …
Ontsluiting erfgoedsite
site/object
Ontsluiting erfgoed
significantie
bezoeker
site/object
Wat is er te zien/horen/voelen/… Welke relatie heeft de site met de omgeving/samenleving? Open/gesloten? …
significantie
Welke ‘waarde’ heeft het erfgoed? Welk verhaal wil de site/het object vertellen? ‘Spreken over’ of tot ‘spreken brengen’? ...
bezoeker
Kan de bezoeker de site begrijpen? Welke betekenis geeft de bezoeker aan het erfgoed? Is het verhaal relevant voor de bezoeker? Wat verwacht de bezoeker? …
site/object
Ontsluiting erfgoed
significantie
bezoeker
Erfgoededucatie op het menu van het lager onderwijs
Haal meer uit je omgeving! Bronnen voor omgevingsonderwijs
Haal meer uit je omgeving!
Omgevingsboek ‘didactiek wereldoriëntatie’ (opdracht didactiek wereldoriëntatie – schijf 2)
Omgevingsonderwijs en wiskunde
Project van G. Van Keymeulen (link)
Praktijkvoorbeelden uit het lager onderwijs
Behoud steeds de verwondering! Het onbevangen van een kleuter behouden… en stimuleren bij het kind… zodat het zich bij de jongere uit…
en de volwassene er bewust mee omgaat. 24
Studenten aan de slag voor een erfgoedorganisatie in het kader van profilering 1302, museum in Kortrijk
het Schippershof in Menen
het Wielermuseum in Roeselare
het Peter Benoîtmuseum in Harelbeke
het borstel- en schoeiselmuseum in Izegem
Verschillende projecten in het Meetjesland
het Tabaksmuseum in Wervik
het Sint-Elisabethbegijnhof in Sint-Amandsberg
de slag bij Oudenaarde, 1708 in Oudenaarde
Het bakkerijmuseum in Marke
Het Begijnhof in Kortrijk
het executieoord in Oostakker
De Keltische Queeste
Vakantiekolonies voor het AMSAB
‘Experts in de klas’
Het kant- en linnenmuseum in Kortrijk
Modemuseum in A’pen
Portico - Muro Sint-Baafsabdij
inhoud 1.w@=d@ 2.Technische voorwaarden 3.Realisaties
w@=d@
Leerlingen via een webconferentieles kennis laten maken met een expert in een bepaald domein. Moeilijk toegankelijke werelden worden ontdekt. Interactief lesgeven. leerlingen – expert leerlingen – leerlingen
Motivatie leerlingen. Implementatie van ICT- en communicatievaardigheden in het onderwijsleerproces (e-learning).
realisaties
Sven De Maertelaere bachelor in het onderwijs: lager onderwijs lector wereldoriëntatie opdrachthouder trajectbeheerder
[email protected] - - - - - - - - - - - - - - - - - -- - - - - - - - tel +32 9 269 98 26 Campus Kattenberg Kattenberg 9 - 9000 Gent lokaal F 2.13 www.arteveldehogeschool.be
