ONTWERP EKXER
NKDEKLAXDSOU'-WEST-IXDISGHE
ONTGINNING- EN HANDEL-MAATSGHAPPIJ, ?,iIiT KE\
KAl'lTAAJ, VA>;
VIJFTIG MILLIOEN
—Tj-->ijgie——
GULDENS.
-
Bij het zeer uitgewerkt ontwerp ter oprigting van deze Maatscli.nppij, dat in overleg met aanzienlijke Amstevdamsche en biiitenlandsclio huizen der regering is ingediend (*), wordt op den voorgrond gesteld: a. dat der slaven afkeer van arbeid alleen is te overwinnen, — hunne geest en zielsvermogens enkel zijn op te wekken door leering op groote schaal, opgesloten in ruimen aanvoer en doordachte vestiging van nijvere en eenigermate ontwikkelde landverhuizers uit da keerkringen ;
(*) Ten opzif/ie van hetgeen des betreffende vo07-lcomt in het (jedrukle stuk, waarin het ontiverp van deze onderneming loordt medegedeeld, opgemerkt zijnde " dat de Heeren Ilartsen en Bosch van Drakensteyn niet tegenwoordig zijn geweest in de bijeenkomst, welke ten huize van den Heer Mr. .T. Wertheim, wegens de ojjrigting eener Maatschap>pij tot afschaffing van de slavernij in de West-Indien — [Ned. West-Ind. Ontginning- en Ilandel-j\'Iaatsch.] •— heeft plaats gehad, en zich alstoen, ten aanzien hinner medewerking niet hebben kunnen verklaren, en dat de Heer Insinger bij die gelegenheid zich zijne toetreding heeft voorbehouden», ivijst het Handelsislad van 25 Augustus 1857 'er op "dat in het bedoelde stuk KIET "Staat: dat bij de plaats gevonden hebbende vergaderingt en huize van Mr. II Wertheim, tegenwoordig waren de Heeren Ilartsen en Bosch van Draiikensteyn; ja, dat het tegendeel duidelijk volgt uit hetgeen voorkomt op bl. 6 «van dat stuk: «Hierna tuordt besloten, dat de Heer Wertheim liet ter «vergadering gesprokene zal kenbaar maken aan de Heeren Ilartsen en «Bosch van Drakensteyn, enz.«; als ook, dat omtrent den Heer Insinger — «insgelijks op bl. 6 van dat stuk — wordt te kennen gegeven, dat hij het «resume' van het ter vergadering gesprokene niet-mede-onderteekende. «
4 b. dat bij emancipatie iler slaven op openbaar gezag, insgelijks de plantaadjen behooren onteigend te worden en dat het stelsel van ontoi"-ening van den grond, bij emancipatie der slaven op openbaar "•ezag,"het eenige is, waarvan men met reden verwachten kan, (lat de kolonie zal ophouden ecnc lastpost voor den Staat te zijn ; c. dat het niet behoort tot de taak van het gouvernement, maar eigenaardig tot die van Vcreenigiugeu van bijzondere personen, daartoe gedeelten van hun vermogen bijeenbrengende, om de te emanciperen bevolking aan den arbeid te houden of de aan te voeren bevolking aan den arbeid te zetten, — op zich te nemen het ontginnen van woeste gronden, — het daarstellen van allerlei soort van gebouwen, —- het aankweeken, zoo mede te gelde maken van groote en velerlei hoeveelheden producten enz. Op deze gronden wordt bij het ontwerp den Minister van Koloniën voorgesteld, om, in overleg met de regering, volgens bepalingen op te nemen in een met haar aan te gaan contract, eene naamlooze maatschappij op te rigten te beschikken hebbende over een kapitaal van vijftig millioen gulden. Die Maatschappij zou, eenerzijds, voor hare rekening nemen o-oheel de kosten van het emanciperen der slaven in Ked. Guyana, Tno-eval de Kegering, tot emancipatie wenschende over te gaan, mogt kvuraen besluiten haar te doen plaats grijpen bij wege van ontei'^ening ten algemeene nutte, met inbegrip der plantaadjen en teo-en eenen prijs bij de onteigening-wet vast te steWeTi; anderzijds zich vel-binden, onder inachtneming van al hetgeen door ervaring en wetenschap als voorbereidende maatregelen wordt aanbevolen, in oveneg met de Kegering, volgens bepalingen op te nemen in het met haar aan te gaan contract, eene nieuwe grootendeels tropische bevolking naar Suriname over te voeren en aldaar te vestigen, ten einde, nevens de vrij te maken slaven-bcvolking, aangewend te worden tot ontginning van den grond, alzoo tot leerend voorbeeld te strekken van de aldaar thans aanwezige arbeidende bevolking en tot groote uitbreiding der voortbrenging van stapel-producten, suiker, katoen, tabak, cacao, zoo mede van potasch, gommen, oliën enz. Aanvankelijk zou deze aanwending geschieden voor rekening der ISÏaatschappij; maar langzamerhand zou het grondbezit, met de aankleve daarvan, overeenkomstig bepaUugen, op te nemen in het contract tusschen de ontwerpers en de Regering te sluiten, moeten overgaan in handen van de zich daartoe aanmeldende nijveren uit de bevolking, zoo mede van de Europeanen, Nederlanders en anderen, diegenegen mogten worden van de Maatschappij in ontginning zijnde velden over te liemen; zoodat de Maatschappij ten slotte enkel handelsligchaam zal worden en blijven. ivwam de Kegering tot emancipatie der slaven met inbegrip van onteigening der plantaadjen, zij zou niet onbillijk zijn jegens de tegenwoordige 'slavenhouders of plantaadje-eigenaren in Ked. (juyana. De verkoopwaarde der slaven te Suriname sluit in zich de waarde der plantaadjen. Trouwens de slavenhouders hebben, wel beschouwd, enkel conventionele billijkheid voor zich en deze vermag beheerscht te worden door redetien van Staat. Dat die redenen er zijn, wordt afgeleid uit het groote belang, dat er voor den Staat in gelegen i s , dat de emancipatie weldadig zij voor de geëmancipcerden en strekke tot opbeuring van de kolonie. Onteigening van gronden billijk geacht wordende ten behoeve van den aanleg van eenen spoorweg, moet zij des te Ijillijker geacht worden ter bevordering van den goeden uitslag ecner zoo gewigtige maatschappelijke hervorming, als de emancipatie
5 der slaven in Ned. Guyana, en dit te meer, dewijl de verhandelbavo waarde van bijna alle planlaadjen wordt berekend naar het ziclental der op de plantaadjen gevestigde slavenbevolking en de onderneming voorstelt, die waarde als schadeloosstelling uit te keeren.— Ook volgens verklaring, bij de Staats Commissie afgelegd, door den heer Gulcher, lid der Commissie van Sui-inaamsche belanghebbenden, is dit het algemeen gevoelen van die Commissie. [BI. 330 van het Verslag der Staatscommissie; antwoord op vraag 33.] Vervolgens wordt in de toelichting tot het ontwerp aangewezen, hoe het plan zou moeten worden ten uitvoei- gelegd, zoowel wat betreft het tot stand brengen der emancipatie, als wat het tot stand brengen der immigratie aangaat. — Het verkrijgen en overvoeren van emigranten zou plaats hebben overeenkomstig een reglement, waarvan de hoofdbepalingen een bestanddeel zullen zijn van het contract tusschen de Kegering en de Maatschappij, dat de grondslag van haar bestaan zal uitmaken. Die hoofdbepalingen zouden hierop neerkomen: 1". Voorschrijving der grondtrekken van de verbindtenis, aan te gaan tusschen de onderneming en hen die emigreren: zoo mede dat die verbindtenissen worden aangegaan voor den Ned. Consul, in de havens van waar het schip uitklaart; 2". Voorschrijving der evenredigheid die zal moeten bestaan tusschen den tonnelast van lederen bodem, welke emigranten overvoert, en het getal emigranten aan boord te nemen; 3°. Voorschrijving dat ieder schip zal moeten voorzien zijn van minstens e'én per.soon in staat als tolk te dienen, tusschen den gezagvoerder en de emigranten. 4°. 02^dragt van ioezigt, in de haven van waar het schip uitklaart : aan den Nederlandschen consul; bij aankomst: aan het Koloniaal Gouvernement. Dit zijn in breede trekken de verpligtingen , welke de op te rigten Maatschappij op zich zou nemen; terwijl wederkeerig voor haar wordt verlangd: a. waarborg van rente over 30 jaren ; waaromtrent ^vordt aangevoerd, dat, gesteld de basis van berekening der rentabiliteit van de onderneming, geacht moge worden ruim genomen te zijn, zoo veel toch zeker is, dat de onderneming althans uitkomsten zal opleveren , voldoende om eene matige rente van het aan te wenden kapitaal te bestrijden. Kente-waarborg is al'zoo, ook bij geringen bloei der onderneming, eene bloot zedelijke regeringsdaad, enkel bestemd om de kapitalisten te doen blijken, dat het der Kegering ernst is, de onderneming, die zij als weldadig en voordeelig beschouwt, te zien slagen, opdat de kolonie voor het moederland worde een voordeelig grondgebied, terwijl zij tot nu, voortdurend, nuttiger aan te wenden sommen, aan Eegering en individuen onttrok. Daarbij wordt er op gewezen dat de onderneming zich zou belasten mot het kwijten der schadeloosstelling aan de tegenwoordige eigenaren en dus de Staat bevrijd wordt van don interest over het kapitaal, dat daartoe zou dienen afgezonderd te worden. Voorts wordt voor de Maatschappij vei-langd: h. afstand van .^00 mijlen woeste grond en bosschen. Hieromtrent doet het ontwerp opmerken , dat de grond, welke de onderneming wenscht te verwerven, hoe best ook. thans, bij gemis yan kapitaal e m van handen ,
\ f,-eiic waarde heeft en dat die grond, ten behoeve der ondcnieiinn« vei;'n "' T ? 1 ' '"" f.",'t "'' kapit'ial en lianden Iieen te voeren. Kiet t lUI dat de inogehjkheid om eene SIaatschapi,ij ter breede ontwiki^wiiig van ised. Guyana in het leven te roepen, ophoudt te bestaan, /.oo mot eene zeer groote oppervlakte grond aan deze Maatschaiipij Lusteloos toegekend ivordt; maar er is zvcderkeerigheid jegens deu -iaat aan de zijde der onderneming. Die wederkeerigheid zon daarin bestaan dat eene groote xiitgestrektheid, niets opleverende gronden, liersehaiien worden m vruchtbare velden, die vertier zullen geven, zoowel aan de van slavernij te bevrijdden en aan de er heen te voeren bevolking, als aan den oud-Nederlandschen handel, aan scheepvaart en niiAcriieid. Kn wat aangaat de grootte der uitgestrektheid gronds, waartoe aanzoek geschiedt, wordt in het midden gebragt, dat die nitgestrektacid en bloc wordt gevraagd, zoodat er dus een groot deel onbruikbaar Nan zal zijn voor de onderneming, terwijl een ander groot deel zal moeten aangewend en voorbehouden worden tot bouw- en weide-velden tot wegen, tot kanalen, tot houtstapels enz. Verder •i\-ordt voor de Maatschappij vei-langd: <-•. vrijstelling van alle belasting, gedurende 30 jaren, behoudens enkel de hefhng van een niet drukkend hoofdgeld. Bij het vcrlano-en naar dien^ vrijdom wordt er op gewezen dat hij strekt ten behoeve eener oiidernemmg, welke uit den aard der zaak toch reeds vele bezwaren zal liebl)en te overwinnen, terwijl na verloop van den betrekkelijk korten tijd, waarvoor die vrijstelling gevraagd wordt, de Staat te Suriname zal hebben, in stede van eene kolonie, zoo als thans twee a driemaal honderd duizend gulden aan het IJijk kostende en weo-kwijneiK.e, eenen belastbaren grond en eene belastbare bevolkino-' millocnen guldens aan voortbrengselen onzer nijverheid trekkende en wederkeerig inillioenen guldens stapel-producten naar onze markten heen zendende. Ton vierde wordt aan de Regering gevraagd: d. aanstelling en bezol.lignig m het middenpunt van iedere zamentrekking van tèvolkinf^van een plaatselijk hoofd, van een gegradueerd vrederegter, van een geëxamineerd onderwijzer, van een doctor in de genees-, heel- en vroedkunde • svaarmt blijkt dat in geenen deele beoogd wordt eenig suzerain of bnrger-regterlijk gezag te verwerven, noch eeniaen druk jegens de bevolking te plegen; wordende er integendeel uitdrukkelijk op aangedrongen, dat de bevolking en het peisoneel der onderneming op geijken voet moge geplaatst worden onder toezigt van ferm piaatseliik bestuur en van bekwame plaatselijke regtsmagt, geroepen o m , onafliankeiijk van de onderneming, de wet toe te passen. JSaar dit ontwerp, dus, zou de emancipatie op Suriname tot stand worden gebragt door - en voor rekening van eene vermogende maatschappij m overleg met - en onder toezigt van de Regering, zoo mede gepaard gaan met ruime immigratie van tropische gezinnen. '.i'ocn dat ont•^^'erp onder de aandacht was gebragt van de Regerino^ A\erd door Zijne Exc. den .Aiinister van Koloniën aan den dag gelegd het gevoelen, dat hij, ook na kennisneming van het hem aangeboden uitvoerige stuk, van oordeel bleef, dat de emancipatie moest plaats (.•rijpen door - en voor rekening van den Staat, waartoe Ziine Exc. bezig was hel plan gereed te maken. Deze beschouwing leidde er toe een gewijzigd aanzoek bij de Rege-
,) nag te doen, uitgaande van do btelüng: dat uit het ingediende oiitwei'[i gehgt wordende, hetgeen dadeUjh betrekking heeft tot de slavenbevolkmg van Suriname, hetzelve nog de grondslagen inhoudt eener even nuttige, als voordeelige onderneuiing, indien het deu ontwerpers inogt gelukken de medewerking van de üegering te verwerven. Volgens dat gewijzigde aanzoek, zou de Aiaatschappij doen cd wat bij het eerste aanzoek werd ontvou-vvd ten opzigte van het tot stand brengen eener ruime immigratie van tropibshe bevolking naar Sui-iname en het ontginnen van den grond aldaar, en zou tot dat einde worden bijeengebragt een kapitaal van 50 millioen galden, terwijl door de Regering aan de iNlaatschapjiij zou worden toegekend: a. den vollen eigendom van alle verlaten plantaadjes en van 500 mijlen woeoten grond en bosschen; b, vrijdom van belasting, gelijk bij het eerste aanzoek is gevraagd; c. waarborg aan de deelhebbers van 5-/0 rente 'sjaars over een kapitaal van 25 millioen guldens. — Insgelijks zou de Regering op zieh nemen het aanstellen en bezoldigen iu de middenpunten van nederzetting dor immigranten: van een plaatselijk hoofd, van een gegradueerd vrederegter, van een geëxamineerd onderwijzer en van een doctor in de genees-, heel- en vroedkunde. Dit gewijzigde aanzoek is door den ÏM. v. K., zoo als Zijne Exc. bij besclukking dd». 23 Januarij 1857 te kennen gaf, aan den Gouverneur van Sui-iname gezonden, wiens rapport zou worden ingewaolitalvorens in overweging te nemen of door de Regering met de adressanten in overleg zal worden getreden tot verv.-ezenlij'king van deze door hen ontworpen onderneming. — Dat rapport schijnt nog niet te zijn uitgebragt, althans deed de liegering daarvan tot uu nïet blijken, en werd nog in de eerste dagen van de maand Augustus door Zijne Exc. den iliniöter van koloniën uitdrulchehik te kennen gegeven: dat van den Gouv. van Suriname het rapport nog niet zou zijn ontvangen. Behoudens het verordenen van goed doordachte organieke reglementen , schijnt het den ontwerpers toe dat handhaving Van orde ontucht onder de landverhuizers niet moeijelijk zal zijn.' Zij, die verhuizen ten einde landbouw te drijven, zijn uit hunnen aard van rustiger aanleg, dan zij, die verhuizen om goud te delven. 13ovendien zal de landverhuizing, door de ontwerpers beoogd, geschieden familie's gewijze — man, vrouw en kind — en vinden de landverhuizende gezinnen alles gereed ter hunner ontvangst. Ook zullen zij weinig met teleurstelling, in het geheel niet met gebrek te worstelen hebben. De wijze, om Chineesche landverhuizende gezinnen te vei-krijgen, zou zeer eenvoudig zijn. De ï\Iaatsclia])pij zou zich verstaan met een dozijn Chinezen op Java gevestigd, om, ten hare behoeve, zich naar China te begeven, ten einde, tegen uitkeering, boven oen redelijk vast tractement, van eene premie ten bcloope van vijf ïi tien gulden per gezin, hunne landgenooten bekend te maken met den aard en den omvang der onderneming en het lot dat hen wacht, die er toe overgaan naar hare velden te emigreren. Aldus zal binnen zeer korten tijd een stroom van landverhuizing uit China naar Suriname geleid worden. Het laat zieh toch niet in goeden ernst betwisten, dat het der onderneming gelukken zal op de aangeduide wijze, zij het met opoffering van eenige duizende guldens, althans een honderdtal ( hinesche f/czinnen tot veihuizing naar Suriname te bewegen. Deze gezinnen eenmaal gevestigd zijnde en bij ondervinding wetende welke behandelinghun te beurt valt, zulk-n uitstekend nuttig kunnen zijn om andere gezinnon aan te sporen hun voorbeeld te volgen. Immers zal aan eenige uit hun midden, vergezeld van hnnne vrouwen, door de Maatschappij
6 kunnen worden opgedragen zich voor hare rekening naar hun geboorteland te begeven, ten einde daar hunne bevinding kenbaar te maken; eene maatregel, waarvan de uitwerking, naar het gevoelen der ontwerpers, geen betoog behoeft. De zaak is, dat emigratie van Chineesehe vrouwen, met behulp van ruim Europeescli kapitaal, opbreede schaal, tot nu nimmer werd beproefd. Bovendien is het niet volstrekt noodzakelijk, dat de immigratie enkel uit Chinezen besta. Afrika, Indie en Europa bezitten voldoende elementen voor landverhuizing, en gesteld men bleve de voorkeur geven aan mannelijke Chinesche immigratie, ook wanneer het mogt blijken, dat zich geene vrouwelijke Chinesche immigratie laat tot stand brengen, welnu, van de kust van Malabar en uit Madras zullen genoeg vrouwen zijn aan te voeren tot zamenwoning, welke op Java, bij de Chinezen aldaar gevestigd, schier nationaal is geworden. Daarbij is er nog een element voor immigratie, hetwelk de ontwerpers uitmuntend geschikt oordeelen, namelijk de Portugezen van het eiland Tiladeira en omliggende eilandjes, zoo ook de Europeesclie Portugezen en Spanjaarden, is'iet alleen dat deze lieden niet aarzelen met vrouw en kroost te emigreren en tevens door hunne betrekkelijk meerdere beschaving tot leerend voorbeeld zouden kunnen strekken aan de vrij te maken slaven-bevolking; maar ook de vrouwen en aankomende meisjes van Madeira en omliggende eilandjes, van de Portugesche en Spaansche kusten, zullen ligtelijk te bewegen zijn tot immigratie naar Ned. Guyana, mits zulks met beleid beproefd worde. Het is waar, uit dit een en ander zou voortvloeijen, dat de immigratie uit zeer onderscheidene volksstammen zou bestaan; maar deze verscheidenheid zou zeer bevorderlijk zijn tot het houden van orde en tucht onder de immigranten en tevens eene kruising van ras veroorzaken , welke nuttig zou wezen ter verkrijging van eene fiksche creolen bevolking: de kwade neigingen, welke bij den eenen volkstam mogten aanwezig zijn, zullen geneutraliseerd worden door die vun eenen anderen volkstam; terwijl het een ontwistbaar feit is, dat kruising van ras tot veredeling leidt. Te gelijk dat het vermaagschappen der onderscheidene stammen zou toenemen en eene creolen bevolking zou ontstaan, zal ook het heilzame werk der christelijke zendelingen uitbreiding erlangen, en aan de kolonisatie eenen hechten zedelijken grondslag scheuken. Zekere voordeden zouden van wege de onderneming kunnen worden toegekend aan de immigranten welke zullen rijp geacht worden voor het ontvangen van den doop, in het bijzonder aan hen die toestemmen dat hun kroost worde opgeleid naar en tot de leer der christelijke godsdienst, en het christelijke zendelingschap zal gewis volgaarne de hand bieden aan eene finantieele onderneming, genegen en in staat deszelfs beschavend streven te schragen. In één woord, terwijl de verscheidenheid der volkstammen aanvankelijk zal gediend hebben tot handhaving van de openbare rust en tot in het leven roepen van een veredeld creolen-ras, zal die verscheidenheid, gaande weg, opgelost worden, eenerzijds, door aanhuwelijking, anderzijds, door den band der chi-istelijkheid. De ontwerpers vertrouwen dat de immigranten, wel verre van er om te zullen denken, bij het verstrijken van den tijd waartoe zij zich zullen verbonden hebben, naar hun geboorteland terug te keeren, alsdan gehecht zullen zijn aan den grond werwaarts zij slechts voor zekeren tijd gekomen zijn. Eene der eerste beweegredenen toch welke, nevens het familieleven, den mensch aan den grond gehecht doet zijn is het bezit van den grond, gepaard aan gelegenheid om redelijk te voorzien in de onontbeerlijke behoeften van het dagclijksch
7 leven; vooral de bezitters van kleine stukjes grond stellen er prijso]) hun eigendom te bewonen en te zien gedijen. Welnu, de ondevnemino; zal zicb beijveren het verwerven van grondbezit door de immigranten, te bevorderen. Hoe zij dit doen zal, ligt voor de hand. De velden bestemd voor de cultuur van stapel-producten (de gi-oote cultuur), zullen niet in den allereersten tijd vervreemd kunnen worden; daartoe zou , bij de immigranten, gemis bestaan aan toereikende ondervinding en kapitaal; bij Nederlanders en andere Europeanen, zin en lust ontbreken; maar onafhankelijk van deze velden zullen er zijn bestemd tot weide en tot cultuur van levensbehoeften enz. (de kleine cultuur), welke vatbaar zijn om spoedig en kosteloos, althans voor geringen prijs, aan de immigranten in vollen eigendom te worden toegekend. Met het toekennen van deze velden in vollen eigendom, zoii de onderneming aanvangen bij wege van belooning, tot aanmoediging, tot prikkel van ijver, overleg, volharding, toewijding, klein grondbezit onder de immigranten te verspreiden. Eene tweede zeer vermogende beweegreden tot gehechtheid aan den grond is het genot van regts-zekerheid, van eene billijke mate van burgerlijke vrijheid (wel te onderscheiden van staatkundige regten) en vermits de onderneming wenscht dadelijke en volkomen emancipatie der slavenbevolking, zoomede van de Regering verzoekt toezegging dat te midden van iedere zamentrekking van bevolking van Eegeringsivege zal worden aangesteld een plaatselijk hoofd en tevens een gegradueerd vrederegter, spreekt het van zelve dat het niet in hare bedoeling ligt eenigen druk jegens de immigranten te plegen, j a , dat de ontwerpers er op bedacht zijn te voorkomen dat van de zijde van het personeel der onderneming eenige druk jegens de immigranten gepleegd worde. Voorzeker zullen niet alle immigranten in het genot van klein grondbezit treden; met slechts een deel zal dit het geval worden; maar dit deel zal bestaan uit de meest ferme en handige immigranten, en de invloed van deze op de minder handige zal zijn, dat ook zij zullen blijven waar zij zich bevinden. Omtrent de wijze, waarop de llaatschappij haar gewijzigd Ontwerp zou ten uitvoer leggen, wordt aangevoerd, dat zij zou beginnen zich te verstaan mot een paar fiksche ingenieurs, — een paar ervaren geneesheeren, — een paar bekwame bouwkundigen, en dezen, onder leiding van een scherpzinnig en omzigtig man, als plaatselijli hoofddirecteur, in commissie zenden naar Suriname, met toevoeging van een zes- of twaalftal steenbakkers, smeden, metselaars, tinmierlieden, een paar dozijn Ned. jonge boeren-gezinnen, geboren en opgegroeid op ingepolderden grond, enz. enz., ten einde do localiteit op te nemen uit een landhuishoud-, handels- en gezondheidskundig oogpunt, en zoodra eene geschik-to localiteit tot nederzetting zou gevonden zijn, de allereerste voorbereidende werkzaamheden daartoe aan to vangen. — Lang zou deze commissie niet behoeven te zoeken: aan de Saramacca-rivier, in hoc bijzonder op de Oouvernementsplantaadje Catharina Sophia, zal zij terstond ruime gelegenheid vinden. Die commissie zou te Suriname aangekomen er zich terstond op toeleggen haar arbeidend personeel aan te vullen en te versterken uit de vrije bevolking van Paramaribo en van het eiland Curacao, on naar gelang hare taak zou vorderen, — naar gelang der rapporten, bestekken en toekeningen door haar in te zonden, zou do Maatschappij tropische landverliuizers, — gereedschappen, vee en werktuigen toevoeren, terwijl met lederen meerderen toevoer, en iu steeds uitbreidende verhouding, meerdere gelegenheid tot ontvangst van meerdere
8 iiindverhnizers zou voorbereid worden. Aldus zou allereerst de Gouvornenients-])lan(aadje Catliariiia Sopliia, en, van doar uit, gaande weg, CU binnen eenen tijd niet de Kegering in het te sluiten contract overeen te komen, alle de andere door de Maatschappij verworven grond worden hersci3a,pen in vruchtbare en bevolkte velden. Middelcrwijl deze commissie wordt bijeengebragt, uitgezonden en werkzaam is, zou een ander vertrouwd persoon, bij voorkeur een man vroeger als koojiman op Java en in China gevestigd geweest, inet de mail naar Java vertrekken om zich daar te verstaan met een dozijn Chinezen geschikt hem naar China te vergezellen, ten einde onder de Chinezen den lust tot landverhuizing naar Ncd. Guyana op te wekken, en daartoe contracten te sluiten, ook voor den overvoer. Even zoo zou de Maatschap]5ij een bek^.i-aam persoon afvaardigen naar ?.ladras en naar de Canarischo en kaap Verdische eilanden, naarJ'ortugal, naar Spanje, naar de Zuidelijke Staten van Noord-Amerika, enz. Natuurlijk zijn ook ramingen van vermoedelijke geldelijke uitkomsten becijferd; maar de gunstige verwachting dat de onderneming goede geldelijke uitkomsten zal opleveren, is vooral gegrond op de aanzieniijkheid van het maatschappelijk kapitaal, dat de ontwerpers voorstellen bijeen te brengen. Die aanzienlijkheid stelt in staat, eensdeels, alles op de minst kostbare wijze te verordenen; anderdeels, zich opdoende, niet te voorziene tegenspoeden, op de minst kostl)arc wijze te boven te komen. Menige onderneming schijnt enkel onmogelijk toe of gewaagd, omdat er uitstekend veel kapitaal voor noodig is, terwijl de gelegenheid om een groot kapitaal bijeen te brengen, in vroegeren tijd meer dan thans, maar toch ook nog tegenwoordig, zich zelden voordoet. Het welgelukken eener onderneming hangt, veelal, evenzeer af van den omvang der beschikbaar gestelde middelen als van de innerlijke deugdelijkheid der zaak. De beste zaak zal niet slagen, als de middelen niet geövenredlgd zijn aan het doel. Daarentegen laat zich denken, dat eene minder voordeelige zaak met vrucht is te drijven, als er groote ruimte van ka])itaal toe wordt afgezonderd. Len maatschappelijk kapitaal van 50 millioen Ned. guldens wordt, op grond van gemaakte ramingen, toereikende geacht tot verwezenlijking van het vooi-gestelde doel; en dat de Maatschappij op de aangeduide wijze zal slagen in het verwerven van het tweede onmisbare bestanddeel tot het welgelukken der onderneming , uit een linantiecl oogpunt: "de noodige handen «, wordt nader aangedrongen, door er op te wijzen, hoc snel t^alifornie on Anstralic werden bevolkt en binnen hoe korten tijd de Westersche mogendheden een leger van eenige honderd duizend man, met alle noodige legerbehoefieii, over zee hebben gevoerd.
