Online Seminar Beleggen
Ontdek beleggingskansen met technische analyse Bas Heijink Technisch Analist ING Investment Office
Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen
Amsterdam, 10 september 2013
Agenda 1. Ontstaan technische analyse 2. Wat is technische analyse? 3. Het stappenplan, de trend 4. Het stappenplan, omkeerpatronen 5. De stappen toepassen op de S&P 500 6. De stappen toepassen op het aandeel van de tweede poll 7. Visie 2013 – 2014 8. Interessant aandeel op basis van technische analyse 9. Enkele AEX-aandelen technisch bekeken 10. Afsluiting 2
Poll 1 Ik gebruik technische analyse bij mijn beleggingsbeslissingen.
3
A
Ja, regelmatig
B
Soms
C
Nooit, ik weet niet wat technische analyse precies inhoudt
D
Nooit, ik geloof niet in technische analyse
1. Hoe is technische analyse ontstaan •
Charles Dow wordt gezien als de grondlegger van technische analyse
•
Amerikaanse journalist en mede-grondlegger van Dow Jones Company en Wall Street Journal
•
Bedacht de Dow Jones Industrials in 1896 om bewegingen beter te analyseren van 12 grote bedrijven
•
Enige bedrijf dat nu nog aanwezig is, is General Electric (sinds 1896)
•
Dow Theorie, trends in Industrials- en Transport- index moeten elkaar bevestigen anders kan er sprake zijn van een trendomkeer
Bron: Wikipedia, ING Investment Office 4
2. Wat is technische analyse Technische analyse bestudeert grafieken oftewel: beleggersgedrag Behalve fundamentele verwachtingen en cijfers is er dus ook ruimte voor emotie, sentiment, (ver)koopgedrag Uitgangspunten bij TA: • Koersen worden bepaald door vraag en aanbod • Koersen bewegen in trends • Koerspatronen in grafieken herhalen zichzelf (geschiedenis) • De markt verdisconteert alles (geruchten, nieuws, cijfers, etc.) Gebruik technische analyse als timing koersdoelen/stoplossniveaus
5
Poll 2 Koopt u dit aandeel?
6
A
Ja
B
Nee
C
Misschien als ik weet welk aandeel dit is
Het stappenplan
7
•
Stap 1: De trend
•
Stap 2: Omkeerpatronen
3. Het stappenplan: De trend Drie mogelijkheden: 1. Stijgende trend 2. Dalende trend 3. Zijwaartse trend
• •
Verschillende trends volgen elkaar continue op Startpunt is de lange trend (week/maand) en dan inzoomen naar kortere trends (dag/uur)
Stijgende trend wordt gekenmerkt door: hogere bodems Dalende trend wordt gekenmerkt door: lagere toppen
8
De lange trend in de AEX
Bron: Metastock 11, ING Investment Office 9
Keerpunten trends bij RWE
Bron: Metastock 11 10
Trends en emotie
Bron: Metastock 11 11
Tips bij stap 1 •
Als u geen trends ziet, blijf dan uit de markt
•
Een lange trend is belangrijker dan een korte trend, maar ook moeilijker te definiëren
•
Een lange trend hoeft niet dezelfde richting te hebben als een korte trend. Als de langetermijntrend bijvoorbeeld stijgend is, kan er sprake zijn van een dalende kortetermijntrend. Dit worden correcties genoemd. Correcties zijn nodig om hogere langetermijnbodems te vormen.
•
12
Let op keerpunten en de daarbij behorende bevestiging
4. Het stappenplan: omkeerpatronen
“Dit keer is alles anders” : beleggersgedrag verandert nooit
13
•
Door ongewijzigd beleggersgedrag ontstaan steeds dezelfde patronen (koop en verkoopgedrag)
•
Patronen die vaak voorkomen zijn: – Hoofd-schouderformaties – W-formaties – Wig-formaties – Dubbele toppen, dubbele bodems
Patronen in de AEX
14
Welke patronen zijn hier te zien?
15
Veel hoofd-schouderpatronen
16
Tips bij stap 2
•
Houdt ‘patronen in ontwikkeling’ in de gaten
•
Let op valse uitbraken, vaak 1 of 2 dagen
•
Reageren en niet anticiperen. Pas een volledige afronding danwel activering van een patroon zorgt voor het signaal
17
5. Toepassen van de stappen bij S&P 500
Op de volgende 2 sheets worden de stappen toegepast op de S&P 500
18
Omkeerpatronen S&P 500 bij toppen en bodems
19
De trend van de S&P 500
20
6. Toepassen op een aandeel
Nu de stappen toepassen op het aandeel van de tweede poll
21
Poll 3 Met de huidige kennis. Koopt u dit aandeel nu wel of juist niet?
22
A
Ja
B
Nee
C
Ik wil nog steeds weten welk aandeel dit is
De trend
23
Omkeerpatronen
24
Het besproken aandeel is……..
…..Arcelor Mittal
25
7. Visie 2013 -2014 Stijgende trends in meeste aandelenmarkten zijn intact:
•
AEX heeft voor de komende maanden ruimte naar 400 – 420, voor 2014 zou een beweging mogelijk kunnen zijn richting bovenkant trend bij 500
•
S&P 500 brak al all-time high. Richtpunten zijn 1.950 (bovenkant trend) tot 2.150 (Fibonacci-projectieniveau)
•
10-jaars rente NED heeft vorig jaar een onderkant lange dalende trend (sinds jaren 90) getest, en een klassieke omkeer laten zien. Veel stijgingspotentieel in het komende jaar naar 2,70% tot mogelijk zelfs 3,50% - 3,70%
•
26
China heeft dalende langere trend gebroken en teruggetest. Veel potentie in 2014
AEX
27
10-jaars rente Nederland
28
China
29
8. Interessant aandeel op basis van TA: Intel
30
9. AEX aandelen: Akzo Nobel
31
AEX aandelen: KPN
32
AEX aandelen: SBM Offshore
33
10. Afsluiting Wij willen u bedanken voor uw aandacht!
Dagelijkse columns op www.iex.nl en op www.ing.nl/beleggen
34
Disclaimer
35
•
Deze presentatie van ING Bank N.V. is uitsluitend bedoeld om u informatie te geven over de visie van het ING Investment Office op de financiële markten. Deze presentatie is geen beleggingsaanbeveling, geen beleggingsadvies noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijke zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van deze presentatie de informatie waarop zij haar visie in deze presentatie heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in deze presentatie kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze presentatie.
•
Beleggen brengt risico's met zich mee, u kunt uw inleg verliezen. De waarde van uw beleggingen is mede afhankelijk van de ontwikkelingen op de financiële markten. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Loop geen onnodige financiële risico's. Lees de beschikbaar gestelde informatie over het aangeboden beleggingsproduct.
•
ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr. 33031431 Amsterdam en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V.
