Online risicogedrag & risicobewustzijn van lagere schoolkinderen

Online risicogedrag & risicobewustzijn van lagere schoolkinderen Algemene bevindingen in rela.e tot geslacht en lee4ijd Prof. dr. Stefan Bogaerts Marjolein Brusselaers Karel Demeyer

Overzicht 1.  Algemene onderzoeksopzet 2.  Resultaten 3.  Conclusie

Overzicht 1.  Algemene onderzoeksopzet •  Doelstellingen •  Steekproe4rekking •  Afname vragenlijsten

2.  Resultaten 3.  Conclusie

1. Onderzoeksopzet Doelstellingen STUDIE 1: Gebruik computer, internetapplicaDes •  Welke? Hoeveel, hoe vaak? •  Risicovol gebruik/gedrag? •  ~ persoonskenmerken, sociale omgevingsfactoren ...?

1. Onderzoeksopzet Doelstellingen STUDIE 2: Bewustzijn online risico's? •  InschaPng risicograad? •  Interven.e (waarschuwing voor risico's): verschil? Uitdovingseffect? •  AXankelijk van persoonskenmerken en sociale omgevingsfactoren?

Overzicht 1.  Onderzoeksopzet •  Doelstellingen •  Steekproe4rekking •  Afname vragenlijsten


1. Onderzoeksopzet Steekproe4rekking

•  Power-‐analyse: nood aan 1400 respondenten •  Eerste afname: 3e en 5e leerjaar (=STUDIE 1) •  Tweede en derde afname: 4e en 6e leerjaar (=STUDIE 2) (opvolging) •  Quasi afspiegeling Vlaamse schoollandschap –  per onderwijsnet –  per provincie (geografisch) –  gegevens Vlaamse Overheid


•  Uitval (120%), selec.e per school/graad → 39 scholen, 1437 kinderen

•  Verdeling over onderwijsneden Nr of children % of children Nr of children % of children anno ’10-‐‘11a anno ’10-‐‘11 surveyed surveyed Gemeenschapsonderwijs

57297

15

243

16,9

Vrij gesubsid. onderwijs

84036

22

335

23,3

Officieel gesubsid. onderwijs

240649

63

859

59,8

Totaal

381 983

100

1437

100


•  Verdeling over provincies Nr of children anno ’10-‐‘11

% of children Nr of children % of children anno ’10-‐‘11 surveyed surveyed

Antwerpen

106271

28

329

22,9

Brussel

14458

4

109

7,6

27

0

0

0

Limburg

48926

13

204

14,2

Oost-‐Vlaanderen

86536

23

268

18,6

Vlaams-‐Brabant

60899

16

265

18,4

West-‐Vlaanderen

64866

17

262

18,2

381 983

100

1437

100

Henegouwen

Totaal


Overzicht 1.  Onderzoeksopzet •  Doelstellingen •  Steekproe4rekking •  Afname vragenlijsten


1. Onderzoeksopzet Afname vragenlijsten

•  Klassikaal •  Bevraging op papier •  Schoolfiche •  1e afname: 33 vragen

-  socio-‐demografisch -  internetgebruik -  online (risico)gedrag

•  2e en 3e afname: 9 vragen

-  socio-‐demografisch -  online risicogedrag -  risicobewustzijn



Afname 1: vb-‐item

Afname 2&3: vb-‐item

1. Onderzoeksopzet

3 afname momenten

•  Afname 1 → soort/mate gebruik, risicogedrag = STUDIE 1 •  Afname 2 → Interven0e: waarschuwen risico's → risicogebruik en -‐bewustzijn = STUDIE 2 •  Afname 3 → risicogebruik en -‐bewustzijn

Overzicht 1.  Onderzoeksopzet 2.  Resultaten •  STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1 •  STUDIE 2: Bewustzijn online risico’s, afname 2&3

3.  Conclusie

2. Resultaten

STUDIE 1: mate/soort gebruik •  Computergebruik nooit: 0,5% •  +/-‐ hel4 dagelijks

–  40% meermaals/week, 11% meermaals/maand, 3,5% < 1/maand

•  Meerderheid ≤ 1u/dag

‒  Schooldag: 76,8% waarvan 59,6% niet ‒  Niet-‐schooldag: 7,7% “(bijna) de hele .jd”

2. Resultaten

STUDIE 1: mate/soort gebruik •  Gebruiksregels: 60%

‒  Duur, ac.viteiten, toestel, dagen, delen,…

•  Ouders in de buurt: 90% (40% meestal -‐ 50% soms) –  10% “ouders nooit in de buurt” •  Ouders meekijken: 53,9% (2,2% al.jd -‐ 6,2% meestal -‐ 45,4% soms) –  46,1% “(bijna) nooit” –  Correla.e lj-‐niveau: 3e > 5e –  11, 3% “Leuk” 27,4% “Niet leuk”

2. Resultaten

STUDIE 1: mate/soort gebruik •  Techn. Control so4ware (32,8% weet niet) •  Techn. Oversight so4ware (27,7% weet niet) àBeide: ‒  2/3e Ja ‒  1/3e Nee

•  “Denk je meer te weten over comp/internet dan je ouders?” –  34% “zeker niet” –  43% “een beetje” –  23% “zeker wel”

2. Resultaten STUDIE 1: mate/soort gebruik •  “Weten wat virus is (meerkeuze)?” ‒ Sign. meer juist antwoord bij oudere kinderen Antwoord

Procent

WN wat virus is – fout antwoord

5,1

WN wat virus is – juist antwoord

9,4

Denk te weten wat virus is – fout antwoord

3,8

Denk te weten wat virus is – juist antwoord

34,3

Weet zeker wat virus is – fout antwoord

2,4

Weet zeker wat virus is – juist antwoord

45,0

2. Resultaten

STUDIE 1: mate/soort gebruik •  Weten hoe te beschermen? – 46% “weet niet” – 35% “weet iets maar vraag iemand anders” – 19% “weet het en kan het zelf” à Sign > jongens en 5e jaars à Sign < kinderen met min. 1 ouder uit ontwikkelingsland

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Spelletjes: 97,3% •  Online gaming: 62,4%

= “anderen die dan niet bij jou zijn”

à Sign > in 5e (65,5%) dan in 3e lj (55,2%) à Sign > jongens (70%) dan meisjes (55%) •  Online gaming met onbekenden: 60% = “nooit in het echt gezien”

•  Andere:

– schoolwerk – communica.e (chat, webcam..) – crea.viteit (tekenen, muziek..)

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Tekstueel contact: 80%

– met onbekenden: 18,2%

•  Webcamgebruik: 62,7%

– zichzelf tonen aan onbekenden: 7,7% – onbekenden zien: 7,7% – iemand anders zien dan verwacht: 20%

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Sociaal netwerk profiel – 27,1% geen profiel – 28,5% 1 profiel – 44,4% > 1 profiel

!! 51,8% publiek profiel

Info op profiel

Procent

Herkenbare foto van jezelf

56,6%

Voornaam

74,8%

Achternaam

66%

Tel/gsmnr

10,3%

E-‐mail of chatnaam

48%

School

27,3%

Lee4ijd

39,6%

Thuisadres

15,2%

Hobbies

46,3%

Naam vd ouders

10,1%

•  Welke info wordt gedeeld? – 2 grootste risico’s: 19,3% thuisadres en/of tel/gsmnr – Sign > 3e lj dan 5e lj

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Gegevens opgeven vr spelletjes/weds.jden

Info voor spel/wedstrijd

Procent

Herkenbare foto van jezelf

18,1%

Voornaam

26,1%

Achternaam

46,5%

Tel/gsmnr

41,6%

E-‐mail of chatnaam

32,7%

•  Welke info wordt ingevuld? School – 2 grootste risico’s: 36,6% Lee4ijd thuisadres en/of tel/gsmnr Thuisadres Hobbies – Geen sign verschil

Naam vd ouders

13,2% 35,4% 30,1% 21% 14,6%

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Chatnaam/mail/profiel zonder medeweten ouders -‐-‐ 18,7% à meer 5e jaars •  Internet gebruiken als ouders er niet zijn -‐-‐ 45,8% à meer jongens en 5e jaars

•  “Het is oké om contact te hebben met onbekenden..” -‐-‐ 16,4%

•  “Ik gebruik code-‐woorden om te waarschuwen voor meekijkende ouders” -‐-‐ 15,1% à meer jongens, 3e jaars

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  Zz voordoen als iemand anders (die je kent): 20% – Regelma.g: 5% – Eens: 15%

•  Zz voordoen alsof ouder (bv. om..): 54% – Regelma.g: 18% – Eens: 36%

à  > jongens dan meisjes (niet sign) à Sign > 5e jaars dan 3e jaars

2. Resultaten

STUDIE 1: online (risico)ac.viteiten •  32,2% leerde iemand nieuw kennen online •  Afspreken met onbekende ‒  2,9% deed dit al

– 24% van hen: “geen leuke ervaring” – 40% van hen aan niemand verteld

‒  11,7% “nee, nog niet gedaan maar lijkt leuk” ‒  75,4% “nee, zou dit nooit doen”

3. Conclusie

•  Lagere schoolkinderen gaan frequent op het internet •  Een (kleine) minderheid stelt online risicogedrag à > jongens en 5e jaars

•  Regula.evaardigheden: maak kinderen weerbaarder!

Overzicht 1.  Onderzoeksopzet 2.  Resultaten • 

STUDIE 1: Gebruik + online (risico)gedrag, afname 1

• 

STUDIE 2: Bewustzijn online risico’s, afname 2&3 • 

Onderzoeksopzet (procedure, vragenlijst)

• 

Resultaten korte termijn effect (afname 2)

• 

Resultaten lange termijn effect

3.  Conclusie

Procedure

STUDIE 2: bewustzijn online risico’s

•  IntervenDe -  Net voor afname 2 -  Hel4 krijgt een presenta.e over online risico's = interven.egroep

-  Andere hel4 over Wikipedia en OpenStreetMap = controlegroep

Procedure


•  IntervenDe = Presenta.e over online risico’s: 5 thema’s -  Tekstueel contact -  Audiovisueel contact -  Sociale netwerksites -  Online spelletjes en wedstrijden -  Offline afspreken met mensen die je online hebt ontmoet

Procedure


Vragenlijst

STUDIE 2: bewustzijn online risico’s •  Afname 2 -  Geslacht, lee4ijd -  Online risicogedrag laatste 6 maanden -  Internetgedrag beoordelen op risicograad: Zeer onveilig – beetje onveilig – neutraal – veilig – zeer veilig -  9 risicovolle situa.es -  3 controle items

•  Afname 3: 6 mndn later, inhoud idem

Vragenlijst


•  Bewustzijn online risico

Overzicht 1.  Algemene onderzoeksopzet 2.  Resultaten • 


• 



• 


• 

Resultaten lange termijn effect (afname 3)

3.  Conclusie

2. Resultaten


•  Meetschaal beoordeling risicograad van items 1 = zeer onveilig 2 = een beetje onveilig < 3: ‘onveilige kant’ 3 = neutraal 4 = veilig > 3: ‘veilige kant’ 5 = zeer veilig

2. Resultaten

STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e Beoordeling risicograad van item Gemiddelde intervenDegroep

Gemiddelde controlegroep

1: Chaden met onbekende*

1,76

2,10

2: Mailen met oma *

3,65

4,19

3: Chat alias met echte leefijd en voornaam*

2,58

2,85

4: Gsmnr aan onbekende geven *

1,66

2,05

5: Offline afspreken met onbekende*

1,44

1,72

6: Onbekende bijlage openen*

1,86

2,72

7: Webcamchat met onbekende*

1,68

1,91

8: Webcamfoto’s van zichzelf ophangen in kamer*

3,26

4,05

9: Publiek sns-‐profiel gebruiken*

1,95

2,31

10: Klikken op frauduleuze weblinks*

1,70

2,35

11: Wikipedia gebruiken*

3,87

4,46

12: Zich ouder voordoen online*

2,10

2,28

2. Resultaten

STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e

•  Algemeen: Interven.e hee4 direct effect –  Interven.egroep beoordeelt alle risico-‐items als sign onveiliger dan de controlegroep –  Interven.egroep beoordeelt alle controle items als sign minder veilig dan de controlegroep à maar scores blijven aan ‘veilige kant’

2. Resultaten

STUDIE 2: Korte termijn effect interven.e

•  Effect interven.e per geslacht –  Jongens: sign verlagend effect op alle itemscores, op 1 na (item 12) –  Meisjes: sign verlagend effect op alle itemscores

•  Effect interven.e per leerjaar –  4e lj: sign verlagend effect op alle itemscores, op 1 na (item 12) –  6e lj: sign verlagend effect op alle itemscores

Overzicht 1.  Onderzoeksopzet 2.  Resultaten • 


• 



• 


• 

Resultaten lange termijn effect (afname 3)

3.  Conclusie

2. Resultaten

STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e Beoordeling risicograad van item

Gemiddelde intervenDegroep

Gemiddelde controlegroep

1: Chaden met onbekende* 2: Mailen met oma *

2,01 4,14

2,15 4,34

3: Chat alias met echte leefijd en voornaam

2,91

2,91

4: Gsmnr aan onbekende geven * 5: Offline afspreken met onbekende*

1,90 1,63

2,11 1,82

6: Onbekende bijlage openen*

2,40

2,81

7: Webcamchat met onbekende

1,78

1,85

8: Webcamfoto’s van zichzelf ophangen in kamer*

3,74

4,11

9: Publiek sns-‐profiel gebruiken

2,11

2,14

10: Klikken op frauduleuze weblinks* 11: Wikipedia gebruiken 12: Zich ouder voordoen online

2,19 4,38 2,57

2,41 4,48 2,51

2. Resultaten

STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e

•  Algemeen: Effect interven.e zwakt af na 6 mndn

–  Interven.egroep beoordeelt 5/9 risico-‐items als sign onveiliger dan de controlegroep –  Interven.egroep beoordeelt 2/3 controle items als sign minder veilig dan de controlegroep à maar nog steeds aan de ‘veilige kant’

2. Resultaten

STUDIE 2: Lange termijn effect interven.e •  Effect interven.e per geslacht –  Jongens: sign verlagend effect voor 4/9 risico-‐items –  Meisjes: sign verlagend effect voor 1/9 risico-‐items

•  Effect interven.e per leerjaar –  4e lj: sign verlagend effect voor 5/9 risico-‐items –  6e lj: sign verlagend effect voor 1/9 risico-‐items

•  Voor beide geslachten en graden: ook verlagend effect op 2/3 controle-‐items à maar scores blijven aan ‘veilige’ kant

3. Conclusie

Visuele presenta.e over online risico’s verhoogt het risicobewustzijn! •  Korte termijn effect sterk •  Lange termijn effect (heel wat) minder uitgesproken

Contact •  [email protected] •  [email protected] •  [email protected]

Online risicogedrag & risicobewustzijn van lagere schoolkinderen

Recommend Documents