Onderzoeksprojecten ( van 29735)

www.researchportal.be - 15 Nov 2015 03:25:45

Onderzoeksprojecten (21000 - 21500 van 29735) EU-bonuskrediet type B2c voor BATTERIES2020 Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU-bonuskrediet type B2c voor BATTERIES2020 Organisaties: • Elektrotechniek-Energietechniek • Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep

Onderzoekers: • Thierry Clement COOSEMANS • JOERI VAN MIERLO

EU-bonuskrediet type B2c voor ADOPSYS Vrije Universiteit Brussel Abstract: Europese studie rond fotonica Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • HUGO THIENPONT

EU-bonuskrediet type B2c voor ACTION Vrije Universiteit Brussel Abstract: Bij vergevorderde kanker lijden patiënten typisch onder meerdere symptomen die een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Angst en depressie komen bijvoorbeeld vaak voor. De medische zorg voor patiënten met vergevorderde kanker moet gericht zijn op symptoomcontrole, psychosociale ondersteuning, spirituele noden en praktische problemen. De voorkeuren van patiënten voor hun toekomstige zorg moet centraal staan. Open en respectvolle communicatie zijn van groot belang, maar zijn meestal een moeilijke uitdaging voor professionals in de gezondheidszorg, alsook voor patiënten en familieleden. Advance care planning (ACP) is een formeel proces van communicatie tussen patiënten, familieleden en zorgverleners over de zorgvoorkeuren van de patiënten. Het maakt mensen bewust van de noodzaak om te anticiperen op een toekomstige verslechtering van hun gezondheid. ACP kan de huidige en toekomstige besluitvorming over de gezondheidszorg verbeteren, patiënten een gevoel van controle bieden, adequate symptoomcontrole verhogen en de kwaliteit van leven verbeteren. Dit onderzoeksproject (ACTION) heeft tot doel de effecten van advance care planning op de symptoomlast en de kwaliteit van leven van patiënten met vergevorderde kanker te onderzoeken. In een multicenter cluster-gerandomiseerde gecontroleerde trial bij ten minste 20 ziekenhuizen in 6 landen zullen patiënten met vergevorderde kanker ofwel ACP krijgen ofwel 'care as usual'. Minstens 1334 patiënten met vergevorderde longkanker of darmkanker zullen in deze studie worden opgenomen. Aan de patiënten zal gevraagd worden om vragenlijsten invullen bij inclusie in de studie, en 2,5 en 4,5 maanden na inclusie. Een familielid zal gevraagd worden de vragenlijst in te vullen na het eventuele overlijden van de patiënt. Welke medische zorg de patiënt kreeg zal worden nagegaan op basis van medische dossiers. De belangrijkste outcomes die in deze studie worden onderzocht zijn de kwaliteit van leven en symptomen na 2,5 maanden. Andere outcomes die worden onderzocht zijn in hoeverre de zorg die de patiënt ontving in lijn was met de voorkeuren, de kwaliteit van het besluitvormingsproces, de kwaliteit van sterven en kosteneffectiviteit van de interventie. ACTION zal de impact van de ACP op kwaliteit van leven beoordelen, en bijdragen aan de verbetering van het comfort en de kwaliteit van zorg voor patiënten met gevorderde kanker. Organisaties: • Medische Sociologie

Onderzoekers: • LUC DELIENS

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: VECTOR Vrije Universiteit Brussel Abstract: Glasvezelnetwerken kunnen weldra veel sneller en goedkoper worden geïnstalleerd dankzij het nieuwe aansluitingssysteem ontwikkeld door het VECTOR initiatief. VECTOR staat voor 'Versatile Easy installable Connector implementing new Technologies for accelerated fiber Optic network Roll-outs in Europe'. Dit project werd opgestart als samenwerking tussen Europese universiteiten en de telecomindustrie. De Vrije Universiteit Brussel (VUB) is hierin verantwoordelijk voor het ontwerp, de fabricage en de karakterisering van minuscule micro-optische elementen die degelijke en ultranauwkeurige aansluitingen moeten verzekeren tussen optische vezels. De universiteit doet daarvoor beroep op de hightech micro-fotonische laboratoria van het Brussels Photonics Team B-PHOT. De VUB is ook verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de website van het VECTOR-project, en heeft Prof. Francis Berghmans als woordvoerder en projectleider voor haar bijdrage aan het project. Snelle internetaansluitingen zijn alleen mogelijk als men toegang heeft tot communicatieverbindingen op basis van optische vezels. Om de signalen in zulke netwerken te verdelen, moeten optische vezels met elkaar worden verbonden - bij voorkeur met behulp van configuraties die achteraf nog kunnen worden gewijzigd. De installatie van aansluitingen op zulke kleine optische glasvezels vereist tegenwoordig nog de inzet van uitermate gespecialiseerd personeel en een hele reeks specifieke gereedschappen. Bovendien blijkt het in de praktijk omwille van stof en vuil op het terrein bijna onmogelijk om dezelfde kwaliteit te halen als bij installaties in een fabrieks- of laboratoriumomgeving. VECTOR stelt echter een aansluitsysteem in het vooruitzicht dat 'fabrieksprestaties' garandeert bij installatie op het terrein. VECTOR maakt gebruik van de recentste ontwikkelingen op het vlak van warmtekrimpmaterialen, textielen, hightech gels, microfabricage en micromechanische uitlijnsystemen om optische aansluitingen met superieure specificaties te verkrijgen. Intussen hebben partners uit geheel Europa de handen ineengeslagen om de projectdoelstellingen te halen. Het project wordt gefinancierd door het Zevende Kaderprogramma van de Europese Unie (FP7) en wordt gecoördineerd door TE Connectivity (via zijn Belgische entiteit Tyco Electronics Raychem BVBA). VECTOR wordt ook stevig ondersteund door DEMCON Advanced Mechatronics BV (Nederland), Celoplás - Plásticos para a Indústria SA (Portugal), de Vrije Universiteit Brussel en de Universiteit Gent (België), Telecom Italia S.p.A. (Italië) en Telekom Deutschland GmbH (Duitsland). Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • FRANCIS BERGHMANS

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: Unplugged Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: Unplugged Organisaties: • Elektrotechniek-Energietechniek • Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep

Onderzoekers: • Thierry Clement COOSEMANS • JOERI VAN MIERLO

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: SmartBlind Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het SmartBLIND project beoogt het ontwikkelen van een Energy Efficient Smart Window inclusief met hybride film gemaakt van een electrochromische LC film en een fotovoltaïsche film dat geprint is op dezelfde duurzame flexibele substraat. Organisaties: • Architectonische ingenieurswetenschappen

Onderzoekers: • MARIJKE MOLLAERT

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: PRAISE Vrije Universiteit Brussel Abstract: Europees project ikv verkeersveiligheid en werkwoonverkeer Organisaties: • Informatica en Toegepaste Informatica

Onderzoekers: • LUC STEELS

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: Euminafab Vrije Universiteit Brussel Abstract: Europees project mbt multimateriaal micro en nanotechnologie. Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • HUGO THIENPONT

EU-bonuskrediet type B2b voor EU project: Acheon Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU project ikv technologie voor een groener luchttransportbeleid Organisaties: • Toegepaste Mechanica

Onderzoekers: • DEAN VUCINIC

EU-bonuskrediet type B2b voor EU FP7 project: OVER-MyR (FP7-HEALTH-2011-two-stage) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het doel van OVER-MYR is het begrijpen van de oorzaken van de drugweerstand en terugvalpreventie, nieuwe strategieën te overwinnen deze, bewijzen van de hoofdsom voor fase I / II proces, en dus van invloed op de Multiple Myeloma-patiënt overlevingskans. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie

Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN

EU-bonuskrediet type B2a voor FP7-TRANSPORT-2013-MOVE-1 Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU-bonuskrediet type B2a voor FP7-TRANSPORT-2013-MOVE-1: een Europees project mbt Europese transportbeleid Organisaties: • Business

Onderzoekers: • Michael DOOMS

EU-bonuskrediet type B2a voor EU ICT-2011.9.3 project: FET Young Explorers Vrije Universiteit Brussel Abstract: FET young Explorers: Europees initiatief om jonge onderzoekers een kans te geven om hun eigen onderzoeksploeg op te starten Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • Nathalie VERMEULEN

EU-bonuskrediet type B2a voor EU ICT-2011.9.3 project: FET Young Explorers Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU-bonuskrediet type B2a voor EU ICT-2011.9.3 project: FET Young Explorers - Project om jonge onderzoekers te ondersteunen en hun de kans te geven hun leiderschapskwaliteiten te ontwikkelen, door ze te laten participeren in multidisciplinaire onderzoeksprojecten. Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • HEIDI OTTEVAERE

EU-bonuskrediet type B2a voor EU FP7 project: ENERGY-2013-1 Vrije Universiteit Brussel Abstract: EU-bonuskrediet voor Europees project ENERGY 2013-1 Organisaties: • Chemische Ingenieurstechnieken en Industriele Scheikunde

Onderzoekers: • GINO BARON

Etymologisch onderzoek van de Vlaamse Gebarentaal Universiteit Gent Abstract: Dubbele doelstelling: 1, het vergelijken van het basislexicon van de Vlaamse Gebarentaal (VGT) met dat van haar "moedertaal", de OudFranse Gebarentaal en andere moderne gebarentalen, waarvan geweten is dat ze genealogisch verwant zijn met de VGT 2, De invloed van het gebarensysteem "Nederlands met Gebaren" op de lexicologische evolutie van de VGT onderzoeken. Organisaties: • Directie Onderzoeksaangelegendheden • Vakgroep Engels

Onderzoekers: • Annemieke Van Herreweghe • Stefaan Slembrouck

ETV6: de Achilleshiel in immature T-cel progenitor acute lymfoblasten leukemie. Universiteit Gent Abstract: Recent identificeerden we de recurrente betrokkenheid van ETV6 in een specifieke subklasse van acute lymfoblasten leukemie (ETP-TALL). Alhoewel ETV6 een bekend leukemie gen is, blijft het mechanisme waarop ETV6 bijdraagt tot leukemie ongekend. In dit project zullen we nagaan hoe ETV6 functioneert in normale T-cel ontwikkeling en T-ALL. Deze studie zal bijdragen tot fundamentele inzichten in ETP-T-ALL ontwikkeling en progressie. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica

Onderzoekers: • Bruce Poppe • Pieter Van Vlierberghe

Etude doublons et synonymes thesaurus APV - Optimisation thesaurus Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Vertaalkunde • Vakgroep Taaltechnologie

Onderzoekers: • Veronique Hoste

Etude des réseaux dactivités lucratives des femmes adultes handicapéesphysiques à Kinshasa KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Centr.Intercultural.,Migr.& Minderh.

Onderzoekers: • Patrick Devlieger • Eric Metho Nkayilu

Etude des effets de l'institution d'un barème uniforme de recouvrement auprès des débiteurs d'aliments de personnes âgées en maison de repos. Universiteit Antwerpen Abstract: Etude des effets de l'institution d'un barème uniforme de recouvrement auprès des débiteurs d'aliments de personnes âgées en maison de repos. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES)

Onderzoekers: • Jean Vranken

Etude de la dynamique des systemes d'exploitation agricole dans les provinces densement peuplees de Ngozi et Muyinga, Burundi. Universiteit Antwerpen Abstract: L'objectif du présent projet est double: - Sur le plan du développement, l'objectif est de mettre en oeuvre des stratégies d'exploitation agricole qui visent l'amélioration du niveau de vie du monde rural dans deux provinces densément peuplées au Nord du Burundi. - Sur le plan académique, il s'agira de contribuer au meilleur fonctionnement des services du Département d'Economie Rural de la Faculté des Sciences Agronomiques de l'Université du Burundi. Organisaties: • Milieu Ecologie en Microbiologie (ENdEMIC)

Onderzoekers: • Luc D'Haese

Etude de faisabilité d'une coopération structurelle avec la faculté de droit de l'Université de Kisangani, combinée avec un projet de recherche sur la réforme législative du secteur forestier et sur l'impact de celle-ci sur les Pygmées en province Orient Universiteit Antwerpen Abstract: L'objectif du mission est d'abord d'examiner la praticabilité du dévelopment d'une coopération structurelle envisagée entre la faculté de droit de l'Université d'Anvers et la faculté de droit de l'Université de Kisangani. Le but et aussi d'établir dans cette première phase des contacts locaux en vue d'un projet de recherche concernant la nouvelle légisation forestière congolaise, l'impact de celle-ci sur les droits des Pygmées qui habitent les forêts en province Orientale et l'influence de la Banque Mondiale dans cette matière. Organisaties: • Recht en Ontwikkeling

Onderzoekers: • Koen De Feyter

Etude de faisabilité de l'utilisation des données de l'Agence intermutualiste. Onderzoek naar het gebruik van gegevens van het Intermutualistisch Agentschap. Vrije Universiteit Brussel Abstract: geen abstract beschikbaar Organisaties: • Sociaal Onderzoek

Onderzoekers: • Jan VAN BAVEL • PATRICK DEBOOSERE

Etude concernant l'inventaire des informations sollicitées auprès des CPAS par les différents niveaux de pouvoir. Universiteit Antwerpen Abstract: De studie "administratieve vereenvoudiging binnen de OCMW's" bestudeert de administratieve gegevens die de OCMW's aan de verschillende overheidsdiensten moeten bezorgen, zowel op het federale, het gemeenschaps- en het gewestelijk niveau. We proberen in deze studie deze gegevens zo exhaustief mogelijk te inventariseren. Deze studie heeft als doel een vermindering van de administratieve belasting van de OCMW's te realiseren. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES)

Onderzoekers: • Jean Vranken • Danielle Dierckx

Ettringite as a potential material for environmental solid waste processing : study of the formation kinetics and chemical characterisation. (FWO Vis.Fel., Vermaak-Potgieter Sanja) Universiteit Antwerpen Abstract: Ettringite as a potential material for environmental solid waste processing : study of the formation kinetics and chemical characterisation. (FWO Vis.Fel., Vermaak-Potgieter Sanja) Organisaties: • AXES

Onderzoekers: • Rene Van Grieken • Sanja Vermaak

Ettringite as a potential material for environmental solid waste processing : study of the formation kinetics and chemical characterisation. Universiteit Antwerpen Abstract: Ettringite as a potential material for environmental solid waste processing : study of the formation kinetics and chemical characterisation. Organisaties: • Micro- en Sporenanalyse • AXES

Onderzoekers: • Rene Van Grieken • Sanja Vermaak

ETTBio : Effective Technology Transfer in Biotechnology Vrije Universiteit Brussel Abstract: Zeven Europese regio's lanceren het ETTBIO project dat zich focust op het identificeren, uitwisselen en overdragen van de beste manieren mbt Effective Technology Transfer in Biotechnologie om het lokale en regionele beleid te verbeteren. Organisaties: • Business

Onderzoekers: • ILSE SCHEERLINCK

E-TOUR : electric two-wheelers on urban roads. Vrije vertaling: Electrische tweewielers in het stadsverkeer Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het Europese E-TOUR project, van januari 2000 tot december 2002 Aangenaam rijden in de stad op een fiets met elektrische hulpmotor Mobiel zijn in een stad, het onderwerp is niet nieuw! Het Europese E-TOUR project wil de rol aantonen die tweewielers, elektrische fietsen en scooters, kunnen spelen om in een stad mobiel te zijn. 'De fietser met zijn fiets vervangt de automobilist met zijn auto'; '1.5m2 op de baan in plaats van 15m2!' Fietsend met de hulp van een elektrische motor lijken de hellingen minder steil en voelt tegenwind aan als een verfrissend briesje. Een groter aantal personen vindt hierdoor weer toegang tot het fietsen: Leeftijd, fysische vermoeidheid of handicap, gebrek aan oefening vormen minder dan bij een gewone fiets een belemmering. In het Brusselse gewest brengt het VUB team van de Vakgroep Elektrotechniek, onder de leiding van de professoren Philippe Lataire en Gaston Maggetto, 50 fietsen in dienst en volgt deze op. ELECTRABEL stelt deze fietsen ter beschikking als partner geassocieerd aan het E-TOUR project. E-TOUR neemt in zijn geheel meer dan 650 elektrische fietsen in dienst, niet enkel in Brussel maar eveneens in Rotterdam (Nl), Stockholm (S), Mendrisio (CH), Basel (CH) en Erlangen (D). De elektrische scooters zullen deel uitmaken van mobiliteitsaanbod-systemen in Barcelona (SP), Rome (It), Capri (It) en Mykonos (Griekenland). De meeste van deze steden zijn CITELEC-leden. Het E-TOUR project heeft meerdere doelstellingen die zeer verscheiden zijn maar toch zeer complementair: marktdefinitie, vergelijkende tests, geneeskundige studie over de gezondheidsvoordelen die fietsen bieden, transportintermodaliteit en transportmode-overdracht. - Marktdefinitie: Alle verzamelde informatie zal toelaten om de mogelijke gebruikers te omschrijven en zo de markt voor elektrische tweewielers te bepalen. - Vergelijkende testen: Het project bevat een grondige onderlinge vergelijking van de elektrische tweewielers die de markt aanbiedt. Hiervoor is voorzien om van de fietsen de belangrijkste kenmerken te bepalen en te meten. - Geneeskundige studies: Aan enkele uitgekozen vrijwilligers zal de VUB aanbieden om zich geneeskundig te laten opvolgen. De professoren Romain Meeusen en Bart Van Gheluwe, die verbonden zijn aan de Faculteit Lichaamlijke Opvoeding en Kinesitherapie, zullen de studie leiden om de fysiologische verbeteringen te onderzoeken die fietsgebruik met zich meebrengt. - Transport intermodaliteit en overdracht van transportmode: Fietsen, fietsen met elektrische hulpmotor en elektrische scooters kunnen een fundamentele rol spelen om de mobiliteit te verbeteren in de steden. Het project voorziet om speciale aandacht te besteden aan overdracht van de

vierwielige transportmode naar een tweewielige. Het project wil ook intermodaal transport bevorderen, waarin openbaar vervoer een rol vervult. Het project besteedt ook aandacht om in het Brusselse gewest de gewestelijke fietsroutes ruime bekendheid te geven. Op 6 mei 2000 heeft Staatssecretaris Robert DELATHOUWER in het laboratorium 'Elektrotechniek' van de VUB het Brusselse luik in het project ETOUR ingehuldigd met een eerste rit en heeft hij een fiets in gebruik genomen voor een proefperiode van 2 maanden. Op 7 mei 2000 hebben de VUB en CITELEC deelgenomen aan de 'Dring-Dring' actie die doorging tijdens de 'Autovrije Tervurenlaan!' dag, georganiseerd voor de 103e verjaardag van deze laan. Belangstellenden konden een elektrische fiets proberen gedurende een korte proefrit. Op 4 juni 2000 hebben de bezoekers aan 'Het groot milieufeest' in het Koning Boudewijnpark te Jette dezelfde mogelijkheid gekregen. Op 22 september 2000 waren de fietsen in de gemeenten Evere en Watermael-Bosvoorde alsook in de Europawijk rond het Schumanplein ter gelegenheid van het Europese initiatief 'zonder auto mobiel in de stad!'. Op 23 en 24 september 2000 ging de verkenning per elektrische fiets door van de fietsroutes in het Brusselse gewest. De intercommunale SIBELGAS, nauw verbonden met Electrabel, heeft het E-TOUR project beschreven in de zomeruitgave van haar ruim verspreide tijdschift 'Energie voor u'. Een vijfhonderdtal personen hebben op deze publicatie schriftelijk gereageerd. Al deze gelegenheden hebben toegelaten een groep proefpersonen samen te stellen die gedurende één tot twee maanden een elektrische fiets ter beschikking hebben gekregen of zullen krijgen. Deze personen verbinden zich tot een regelmatig fietsgebruik. Hun adviezen zijn een kostbare informatiebron om het belang van fietsen met elektrische hulpmotor te evalueren. 438 personen hebben zich tot hiertoe aangeboden als proefpersoon.. 213 personen hebben reeds een fiets getest. Op 6 mei 2001 hebben de VUB en CITELEC opnieuw deelgenomen met elektrische fietsen aan de 'Autovrije Tervurenlaan!' dag en ook aan het 'Lentefeest' in Evere. Op 3 juni 2001 hebben verschillende personen opnieuw met de elektrische fietsen kunnen proefrijden in het Woluwepark tijdens 'het groot milieufeest'. Op 22 september 2001, ter gelegenheid van de europese dag zonder wagen, en gedurende de daaropvolgende week, zijn de fietsen ter beschikking gesteld van het personeel in zes Brusselse gemeenten. Gedurende de drie jaren dat het E-TOUR project loopt zullen honderden personen op die wijze dit aangename verplaatsingsmiddel ontdekken, alsook de voordelen van fietsen voor de fysieke conditie en de gezondheid en voor de leefbaarheid van de steden. Organisaties: • Elektrotechniek-Energietechniek • Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep

Onderzoekers: • PHILIPPE LATAIRE • GASTON MAGGETTO • PETER VAN DEN BOSSCHE • JOERI VAN MIERLO

Etnografische studie van meertaligheid bij migrantenleerlingen in een Vlaamse middelbare school, en de rol van de meerderheidstaal daarin. Universiteit Antwerpen Abstract: In deze studie wordt een etnografische beschrijving gemaakt van het meertalig taalgebruik van migrantenleerlingen uit 2 klassen van de hogere cyclus van het (technisch) middelbaar onderwijs. In een eerste luik worden historische en sociologische antecedenten van (im)migratie en anderstaligheid geschetst. Een tweede luik gaat in op de specifieke lokatie waarin ik mijn onderzoek doorvoer (de school) en de mensen waarmee ik werk (leerlingen en leerkrachten). In het derde, belangrijkste luik wordt het actuele taalgebruik in die lokatie beschreven: eerst komen de frequentie en de lokale, personele en funktionele distributie van andere talen aan bod. Daarna wordt een verklaring aangeboden voor dit taalgebruik, en wordt ingegaan op taalhoudingen, ideologie, de hegemonie van het Nederlands op school en eventuele mechanismen van verzet daartegen. Organisaties: • INTERONDERZOEKSGROEP TAALKUNDE (IOTa) • Antwerps Centrum voor Pragmatiek (IPrA Research Center)

Onderzoekers: • Jozef Verschueren

Etnocriminologisch onderzoek naar de opinie van inwoners van de Ivoorkust met betrekking tot herstelrecht. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het project betreft een etnocriminologisch onderzoek naar de opinie van inwoners van de Ivoorkust ten opzichte van herstelrecht. Enerzijds zal viaparticiperende observatie en interviews worden nagegaan of elementen van herstelrecht aanwezig zijn in het gewoonterecht van Mande, evenals welke opinie Mande uit een rurale omgeving, formuleren ten opzichte van het officiële strafrechtsysteem. Aangezien thans geen elementen van herstelrecht aanwezig zijn in het strafwetboek en het wetboek van strafvordenring van de Ivoorkust zal anderzijds via interviews en enquêtes de opinie van rechters, parketmagistraten en politiemensen in Abidjan ten opzichte van herstelrechterlijke principes uit het gewoonterecht worden onderzocht. Op basis van de bekomen gegevens kan tenslotte de mogelijkheid tot integratie van elementen van gewoonterechterlijk herstelrecht in het officiële strafrechtsysteem worden bestudeerd. Organisaties: • Criminologie

Onderzoekers: • SONJA SNACKEN

Etnobotanisch onderzoek, agro-morfologische karakterisering en screening voor de ziekteweerstand van de soort Oryza glaberrima, een verwaarloosde en onderbenutte(NUS) rijst op grote schaal geproduceerd in Benin Universiteit Gent Abstract: Niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Plantaardige productie

Onderzoekers: • Patrick Van Damme

Etnobotanische studie van het medicinaal plantengebruik door de Gurage and Silti volken in Zuid Centraal Ethiopië Universiteit Gent Abstract: De Gurage en Silti volken gebruiken voor de behandeling van verschillende ziekten heel wat traditionele medicijnen op basis van kruiden. Er is echter een gebrek aan wetenschappelijke data over de traditionele medicinale plantenkennis (TMPK). In deze studie zal de nog ongekende TMPK van de Gurage en Silti gemeenschappen gedocumenteerd worden. Sommige van deze traditionele medicinale planten zouden een sterke antimicrobiële activiteit vertonen. In deze studie zal men daarom de antimicrobiële eigenschappen van de medicinale planten die het meest gebruikt worden, wetenschappelijk onderzoeken. Deze studie zal de TMPK documenteren en potentiële medicinale planten identificeren die eventueel kunnen gebruikt worden in de behandeling van bacteriële ziekten. Organisaties:

• Vakgroep Plantaardige productie

Onderzoekers: • Patrick Van Damme

Etnische minderheden op de arbeidsmarkt: de rol van sociaal kapitaal Universiteit Gent Abstract: In dit project wordt nagegaan in welke mate individueel sociaal kapitaal de kwantitatieve en kwalitatieve achterstelling van etnische minderheden op de Belgische arbeidsmarkt kan verklaren. In het eerste deel wordt onderzocht in welke mate er etnische verschillen in sociaal kapitaal zijn. In het tweede wordt nagegaan in welke mate deze verschillen bijdragen tot de benadeelde posities van etnische minderheden op de arbeidsmarkt. Organisaties: • Vakgroep Sociologie

Onderzoekers: • Bart Van de Putte

Etniciteit, partijlidmaatschap, economische evaluaties en stemgedrag in Tanzania Universiteit Gent Abstract: De studie houdt een multivariatie empirische beoordeling in van het effect van etniciteit, partijlidmaatschap en economische evaluaties op het stemgedrag in Tanzania. De volgende vragen staan centraal: In welke mate bepaalt etniciteit de basis van steun voor presidentiële kandidaten? In welke mate is partijlidmaatschapij een bepalende factor voor de keuze voor een presidentiële kandidaat? En hoe belangrijk zijn economische resultaten voor de keuze van een president? Organisaties: • Vakgroep Politieke wetenschappen

Onderzoekers: • Patrick Vander Weyden

Etniciteit in Zaire, Rwanda en Burundi : een vergelijkende studie naar het ontstaan van hedendaagse vormen van collectieve identiteit in een regionale context. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit onderzoek heeft tot doel na te gaan: (I) welke de invloed is van politieke, economische, sociale e.a. factoren op de verschillende identificatiemechanismen in Zaïre, Rwanda en Burundi; (2) welke de rol is van etniciteit in de huidige politieke processen in deze landen, en (3) een conceptuele verfijning van het begrip etniciteit te leveren. Hierbij zal o.m. aandacht worden besteed aan volgende problemen: de interactic van staat en maatschappij bij het tot stand komen van etniciteit; etniciteit en klassevorming; de rol van externe factoren in de articulatie van collectieve identiteit; de invloed van de controle van de staat over het economisch apparaat. Organisaties: • Metajuridica

Onderzoekers: • JAN GORUS

Etniciteit in het Afrikaanse Grote Merengebied vanuit wereld-systeem perspectief (19de-20ste eeuw) Universiteit Gent Abstract: Onderzoeksthema is de wisselwerking tussen maatschappelijke ordening, mondiale verhoudingen en conceptualisaties van etniciteit in het Afrikaanse Grote Merengebied (Rwanda, Burundi en Ijwi) in de negentiende en twintigste eeuw. Vanuit een wereld-systeemanalytisch perspectief ligt de nadruk enerzijds op de lange termijn - voor, tijdens en na de kolonisatie - en anderzijds op het ruimtelijke, de staat als onderzoekseenheid overschrijdende aspect. Organisaties: • Vakgroep Nieuwste geschiedenis

Onderzoekers: • Jan Blommaert • Eric Vanhaute

Etniciteit en conflict in Centraal-Afrika (BVO 1998-project) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Sinds ca. 1990 wordt zwart Africa geteisterd door een golf van gewelddadige coflicten: Somalia -, Liberia, Sudan, Rwanda,.. De oorzaken van deze conflicten kunnen verklaard worden door diverse factoren, maar over het algemeen worden daarbij begrippen in de mond genomen zoals 'etniciteit' , 'taal', 'religie'. Etniciteit, taal en relegie verwijzen naar zeer complexe concepten, die zelf de resultante van variêrende of variabele verhoudingen zijn. Bovendien vertonen zij onderlinge relaties die van geval verschillend kunnen zijn. Deze interacties zijn vaak bepalend voor het intensifiëren of neutraliseren van conflictsituaties. Zo kan het gebruik van lingua franca in bepaalde omstandigheden etnisch conflict neutraliseren, terwijl het gebruik van een bepaalde taal eveneens kan dienen om een identiteit te affirmeren. Etniciteit vormt op zichzelf meestal geen rechtstreekse oorzaak van conflicten. Etniciteit is veelal een element dat gebruikt wordt om in een conflict van economische, sociale of andere aard krachten te verzamelen en actie te voeren. In gebieden, waar zich een aanzienlijke vermenging tussen volkeren met uitéénlopende socio-culturele en economische organisatievormen heeft voorgedaan kunnen tegenstellingen en belangenstrijd gemakkelijk in termen van 'etnie' worden vertaald om politieke doelstellingen te dienen. Zo slaagden de Rwandese tegenelites er op het einde der jaren '50in , hun klassebelangen en sociale strijd voor emancipatie als de etnische beweging van heel een volk voor te stellen, en aldus het machtsmonopolie van een elite onder de Tutsi's te breken. Anderzijds kunnen dergelijk etnisch discours en de aan etnie toegeschreven tegenstellingen ook getemperd worden door een aantal factoren, zoals: 1) economische ontwikkeling of het bieden van econmische waarborgen. 2) het onderkennen van een gemeenschappelijke vijand of uitwendige bedreiging.3) een terk machtsapparaat dat de homogenisering van de samenleving bevordert, 4) het gebruik van taal, meer bepaald een neutraliserende lingua france. Taal is mede één van de belangrijkste elementen van identificatie van sociale groepen. Identificatie gebeurt in de regel adhv criteria, die onderling verschillen naar gelang de context waarin zij worden aangewend. Een individu heeft verschillende identiteiten, die relevant zijn in bepaalde contexten: falilie,clan,...; Taal is echter evenzeer een communicatiemiddel tss verschillende groepen en in deze hoedanigheid kan zij, naargelang van de omstandigheden, zowel een conflictsversterkende als een temperende rol spelen. Organisaties: • Metajuridica

Onderzoekers: • JAN GORUS

Etiopthogenetische studie van genetische ziektebeelden met cardiovasculaire pathologie: aorta-aneurysma en Pseudoxanthoma Elasticum Universiteit Gent

Abstract: Dit onderzoeksproject heeft als doelstelling een beter inzicht te verwerven in de pathogenese van genetische vaatziektes door primaire of secundaire afwijkingen in de elastinevezels. Enerzijds zal door studie van genen betrokken in de transforming growth factor beta signalisatieweg de pathogenese van aorta-aneurysma?s bestudeerd worden en anderzijds zal een fenotype-genotype studie worden opgezet in patiënten met Pseudoxanthoma Elasticum. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica

Onderzoekers: • Anne De Paepe

EtioPathogenetische studie van erfelijke bindweefselaandoeningen die gepaard gaan met arteriële malformaties Universiteit Gent Abstract: Dit project bestudeert de ontwikkeling en integriteit van het cardiovasculaire stelsel adhv erfelijke bindweefselaandoeningen. We zullen (1) de moleculaire basis ontrafelen waarbij mutaties in GLUT10 tot afwijking vasculaire ontwikkeling leiden in een muismodel voor het arteriele tortuositeitssyndroom; (2) nieuwe genetische defecten opsporen aan de basis van familiale thoracale aorta-aneurysmata; (3) patienten met cerebrale aneurysmata klinisch en moleculair karakterizeren. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica

Onderzoekers: • Anne De Paepe

Etiologische factoren voor ouderdomsslechthorendheid. Universiteit Antwerpen Abstract: Ouderdomsslechthorendheid is de meest frequente sensorische handicap. Het is een complexe ziekte veroorzaakt door een interactie van omgevings- en genetische factoren. Tot nu toe is slechts weinig geweten over de betrokken genetische factoren. Dit project beoogt de identificatie van genetische factoren aan de hand van associatiestudies op kandidaatgenen met stalen die verzameld worden in drie Vlaamse centra (Antwerpen, Gent en Brussel). Organisaties: • Menselijke moleculaire genetica

Onderzoekers: • Paul Van de Heyning • Guido Van Camp

Etiologie van spinocerebellaire ataxie type 7 op basis van cellulaire en diermodellen : correlatie met neuropathologie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project heeft als doel om de dysfunctie van het ataxin-7 in relatie tot de SCA7 pathofysiologie beter te leren begrijpen door in situ (autopsie materiaal), in vitro (cellulaire modellen) en in vivo (diermodellen) studies. 1) In situ studies: relatie tot de pathofysiologie: We willen de relatie onderzoeken tussen ernst van de ziekte, neuropathologie en het aantal nucleaire inclusies aanwezig in aangetast weefsel., 2) In vitro studies: cellulaire modellen: Cellulaire modellen zullen aangemaakt worden door transiënte transfecties van neuronale en niet neuronale cellijnen met een tagged SCA7 cDNA, 3) In vivo studies: transgene muizen: Twee verschillende transgene muismodellen zullen aangemaakt worden gebruikmakende enerzijds van een genomisch construct en anderzijds van de ataxine-7 cDNA. Organisaties: • Moleculaire genetica • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Jean-Jacques R Martin

Ethyleen en Jasmonaat in de respons op mechanische stress. Universiteit Gent Abstract: De ontwikkeling van zaailingen moet worden afgestemd op de mechanische stress die ondervonden wordt bij ondergrondse groei. Een regulerende rol voor twee planthormonen, ethyleen en jasmonaat, en de celtype-specifieke actie van ethyleen in dit proces zullen worden onderzocht. Tot slot zal ook de afhankelijkheid van deze signalen gedurende verschillende aspecten van de ontwikkeling na ondergrondse kieming worden bestudeerd. Organisaties: • Vakgroep Fysiologie

Onderzoekers: • Dominique Van Der Straeten • Filip Vandenbussche

Ethogram of horses interacting with humans and practical applications at the Belgian mounted police and other equestrian facilities. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Dier-voeding-kwaliteit

Onderzoekers: • Rony Geers • Marc Pierard

Ethnic Residential Segration in Belgium: testing and adjusting the Ecological Perspective, Spatial Assimilation and the Discrimination Theory. Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoek wil de wetenschappelijke kennis over de oorzaken van ethnische residentiële segregatie uitbreiden. In het bijzonder wil het drie traditionele (Amerikaanse) verklaringstheorieën testen in en aanpassen aan de Belgische context. Deze drie theorieën zijn het ecologische perspectief, de ruimtelijke assimilatie theorie en de discriminatie theorie. Organisaties: • Vakgroep Sociologie

Onderzoekers: • Bart Van de Putte

Ethnic diversity in a flexible and mobile economy. The development of a new Labour market model for ethic labor segmentation studies KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Centrum voor Sociologisch Onderzoek

Onderzoekers: • Geert Van Hootegem • Lander Vermeerbergen

Ethisch-medische kwaliteitszorg van beslissingen rond het levenseinde van patiënten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Adequate zorgverlening voor terminale patiënten krijgt in toenemende mate maatschappelijke en wetenschappelijke aandacht. De overtuiging groeit daarbij dat de kwaliteit van de laatste levensfase een belangrijke bijkomende doelstelling is van de medische zorg. Uit onderzoek blijkt dat artsen frequent beslissingen nemen en handelingen stellen i.v.m. het levenseinde van patiënten (HALP) maar dat dit niet altijd zorgvuldig gebeurt. Zo wordt er bijvoorbeeld niet steeds met de patiënten overlegd bij HALP (Deliens et al., 2000). Een manier om meer rekening te houden met de visie van de patiënt en de ethisch-medische kwaliteit van HALP te verbeteren, is het gebruik van een protocol dat artsen als richtlijn voor hun handelen kunnen gebruiken. In dit onderzoek wordt gepoogd om een dergelijk protocol op te stellen voor de eerstelijnsgezondheidszorg. Het zal ondermeer gericht zijn op het optimaliseren van de participatie en communicatie tussen alle betrokken partijen bij de terminale besluitvorming, het bepalen van hoe de doorverwijzing bij voorkeur verloopt en hoe men het best kan omgaan met een verzoek tot potentieel levensverkortende of levensbeëindigende handelingen. Er wordt geopteerd voor een kwalitatieve methode op basis van half-gestructureerde interviews en focusgroepintervieuws met de betrokken actoren (artsen, verpleegkundigen, palliatieve teams, patiënten met een levensbedreigende aandoening, familieleden van overleden patiënten, enz.). In een eerste fase is de dataverzameling gericht op het inventariseren van de noden en behoeften i.v.m. beslissingen rond het levenseinde. Deze fase moet resulteren in een ontwerpprotocol 'Ethische kwaliteitszorg bij HALP in de eerstelijnszorg'. In een tweede fase wordt dit voorgelegd aan huisartsen en andere betrokkenen en wordt terug via interviews en focusgroepen nagegaan of dit protocol werkbaar is. In totaal worden een vijftgtal interviews en een vijftal focusgroepen voorzien. Het onderzoek loopt van maart 2001 tot maart 2003. Organisaties: • Zorg rond het levenseinde

Onderzoekers: • JEAN BERNHEIM • LUC DELIENS • GRETA VAN DER KELEN • REGINALD DESCHEPPER

Ethische uitdagingen verbonden aan de invoering van gehele genoom sequencing KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Pascal Borry • Davit Chokoshvili

Ethische problemen bij grensoverschrijdende vruchtbaarheidsbehandelingen Universiteit Gent Abstract: ): Het project beoogt een normatieve analyse van enkele problemen die voortkomen uit de globalisering van de gezondheidszorg en in het bijzonder de grensoverschrijdende vruchtbaarheidsbehandelingen. Het richt zich op de rechten en plichten van de verschillende actoren. Het bevat tevens een empirisch luik waarin de directe betrokkenen worden geïnterviewd. Dit onderdeel van de ?empirische bio-ethiek? fungeert als een hulpmiddel om de normatieve analyse te contextualiseren. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Guido Pennings

Ethische problemen bij grensoverschrijdende vruchbaarheidsbehandelingen. Universiteit Gent Abstract: Het project beoogt een normatieve analyse van enkele problemen die voortkomen uit de globalisering van de gezondheidszorg en in het bijzonder de grensoverschrijdende vruchbaarheidsbehandelingen. Het richt zich op de rechten en plichten van de verschillende actoren. Het bevat tevens een empirisch luik waarin de directe betrokkenen worden geïnterviewd. Dit onderdeel van de 'empirische bio-ethiek' fungeert als een hulpmiddel om de normatieve analyse te contextualiseren. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Petra De Sutter • Guido Pennings

Ethische implicaties van nieuwe technieken voor vruchtbaarheidsbehoud Universiteit Gent Abstract: Een recente tak binnen de reproductieve geneeskunde houdt zich bezig met vruchtbaarheidsbehoud voor mensen van wie het reproductief vermogen in het gedrang komt door ziekte, medische ingrepen of andere factoren. Concreet gaat het over het verwijderen, bewaren en/of transplanteren van gameten, embryos en reproductief weefsel. In dit onderzoeksproject worden de ethische implicaties van deze nieuwe technieken onderzocht.

Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Guido Pennings

Ethische en sociale transities in online/offline direct marketing Vrije Universiteit Brussel Abstract: De instelling 'VUB' en het ' Belgium Direct Marketing Association (BDMA) vzw' hebben voor het project ' Transities in direct marketing, privacy and deontologie. ' een overeenkomst afgesloten die kadert in de dienstverleningsopdracht van de instelling. Hierbij kunnen de onderzoeksresultaten worden overgedragen aan het bedrijf, kan een billijke vergoeding worden afgesproken mbt de valorisatie van het onderzoek of kunnen andere afspraken gemaakt worden aangaande intellectuele eigendom, zoals bepaald in de afgesloten overeenkomst. Organisaties: • Communicatiewetenschappen

Onderzoekers: • Jos PIERSON

Ethische aspecten van prodromale Alzeimer tests KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Kris Dierickx • Gwendolien Vanderschaeghe

Ethische aspecten van onderzoek bij palliatieve en/of stervende patiënten Universiteit Gent Abstract: Dit project omvat een theoretisch en een empirisch luik. Het theoretische luik betreft een analyse van de ethische aspecten van empirisch onderzoek bij palliatieve en/of stervende patiënten. Het empirische luik betreft een kwalitatief onderzoek bij onderzoekers en leden van ethische comités naar hun ervarigen met en attitudes tegenover onderzoek bij stervende patiënten. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Sigrid Sterckx

Ethische aspecten van nieuwe genetische testen en het bekendmaken van secundaire varianten in het nieuwe genomische tijdperk KU Leuven Abstract: Genetica bevindt zich midden in een grote paradigmawissel. Het gebruik van testen die doelgerichte genetische informatie nagaan maakt plaats voor technieken die mogelijk toegang hebben naar de volledige genetisch informatie van een mens (het zogenaamd genoom). Door deze laatst vernoemde technieken wordt het diagnosticeren en voorspellen van een steeds toenemend aantal zeldzame en algemene genetische aandoeningen of toestandenmogelijk. Dit gebeurt nu reeds in onderzoekscontexten, en breidt zich stapsgewijs uit naar de klinische context. Voorbeelden van vroege successen door deze nieuwe genetische technologieën situeren zich in het onderzoek naar kanker en kinderen met ontwikkelingsstoornissen en aangeboren aandoeningen.De consequenties van deze paradigmawisseling vormen een grote uitdaging voor de klassieke ethische fundamenten in het genetisch onderzoek en de klinische praktijk; men denke aan het proces van geïnformeerde toestemming (informed consent), vertrouwelijkheid, en de bela Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Kris Dierickx • Gabrielle Christenhusz

Ethische aspecten van geassisteerde procreatie Vrije Universiteit Brussel Abstract: De technieken voor medisch geassisteerde voortplanting roepen tal van ethische vragen op. Er zal worden onderzocht of en hoe de toepassingen ervan kunnen worden gerechtvaardigd. De funderingssystemen van de aangehaalde redenen en motieven worden geëxpliciteerd en kritisch geanalyseerd. Hiervoor zal een theoretisch vergelijkend onderzoek van de verschillende bio-ethische benaderingen worden uitgevoerd.Er zal tevens worden onderzocht in hoeverre een meer empirische en context-gerichte moraal kan worden ontwikkeld voor de klinische praktijk. In plaats van de medische handelingen te evalueren op grond van fundamentele ethische principes zal worden getracht te komen tot een ethisch systeem vertrekkende van en rekening houdend met de medische praktijk. Bij het zoeken near oplossingen voor de ethische problemen zal uitgegaan worden van de opvatting dat moraal een integraal deel vormt van de sociale en culturele context. Organisaties: • Wijsbegeerte-Moraalwetenschappen

Onderzoekers: • JOHAN STUY

Ethische aspecten van biomedisch onderzoek. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Kris Dierickx • Simon Godecharle

Ethische aspecten in verband met pediatrische orgaandonatie en transplantatie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Pascal Borry • Kristof Thys

Ethiek van klokkenluiders: naar een normatieve ethiek betreffende de signalisatie van corruptietendensen in formele organisaties in een tijd van 'globalisering' Universiteit Gent Abstract: ?Klokkenluiders? zijn mensen die wantoestanden binnen organisaties waar ze werkzaam zijn, kenbaar maken. Vanaf 1970 is het een maatschappelijk thema, maar wettelijke beschermingstatuten komen pas vanaf 1990 tot stand buiten de VS. Dit onderzoek gaat na welke tendensen waar te nemen zijn in legitimering van dergelijke beschermingstatuten, maakt een ethische evaluatie daarvan en formuleert aanbevelingen voor beleid ter zake. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Martin Commers

Ethiek tussen rigorisme en laxisme - Een evaluatie van de redelijkheid van de morele wet (met een focus op Epikeia) KU Leuven Abstract: Historisch is één van de basistaken van de Kerk de cura animarum, de zorg voor de ziel. Recent is de pastorale taak sterk beïnvloed door het postmoderne culturele pluralisme dat gekenmerkt wordt door rap veranderende axiologische trends in westerse samenlevingen. Daarom is pastorale ethiek vaak geplet tussen rigoristische stellingnamen van het officiële magisterium van de Rooms-katholieke kerk, die orthodoxie beoogt, en laxistische interpretaties en ditto deculpabiliserende verwachtingen van postmoderne gelovigen (bv. inzake premaritaal seksueel contact, homoseksuele relaties, zelfdoding en zorg voor ouderen). Ons onderzoeksproject beoogt vier aspecten te behandelen: (1) de dichotomie tussen rigorisme en laxisme situeren in de pastorale ethiek; (2) evalueren of Johannes Paulus II#s #Law of Gradualness/Wet van de gradualiteit# kan bijdragen tot de redelijkheid van de morele norm in concrete situaties; (3) onderzoeken of dedeugd van de #epikeia#, die de relevante morele norm op een prude Organisaties: • OE Theologische en Comparatieve Ethiek

Onderzoekers: • Johan De Tavernier • Don Bosco Darsi

Ethiek en esthetiek zijn één. Uitbouw van een actuele transcendentale benadering vanuit Kant en Wittgenstein Universiteit Gent Abstract: Dit project ontwikkelt een alternatieve benadering voor de analytische interpretatie van de relatie tussen ethiek en esthetiek. Het articuleert daarin de betekenis van het ervarende subject voor de dynamische conjunctie van ethiek en esthetiek als één. De perspectieven die Immanuel Kant en Ludwig Wittgenstein bieden, worden onderzocht op hun combinatie en filosofische relevantie ten aanzien van dit vraagstuk. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap

Onderzoekers: • Gertrudis Van de Vijver

Ethiek en de historische conditie KU Leuven Abstract: Dit project gaat vanuit een ontologische analyse van de geschiedfilosofie van Paul Ricoeur op zoek naar een ethische dimensie van ons omgaan met het of een verleden, onze historische conditie. Organisaties: • OE Centr. Ethiek, Soc. & Pol. Filosofie

Onderzoekers: • Bart Raymaekers • Broos Delanote

Ethiek en biobanken. Een Islamitisch perstectief in een internationale context KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Ghiath Alahmad • Kris Dierickx

Eten in de gevangenis Vrije Universiteit Brussel Abstract: Deze studie gaat over eten in gevangenissen. De nutritieve, institutionele en budgettaire aspecten van gevangeniseten wordt toegelicht. Ook het sociale aspect rond voedsel zal bestudeerd worden. Organisaties: • Geschiedenis • Criminologie

Onderzoekers: • An-Sofie VANHOUCHE • PETER SCHOLLIERS • KRISTEL BEYENS

ETD-300 Ethyleendetector Universiteit Gent

Abstract: Ethyleen (etheen) speelt een cruciale rol in vegetatieve ontwikkeling en stress responsen in planten. Huidig onderzoek richt zich naar de feedbackemchanismen die ethyleensignalisatie koppelen aan de biosynthese, en op het effect van kleine moleculen op de ethyleenpathway. Nauwkeurige en reproduceerbare meting van minieme hoeveelheden ethyleen vrijgesteld door de planten wordt bekomen aan de hand van een laser-fotoakoestisch systeem. Organisaties: • Vakgroep Fysiologie

Onderzoekers: • Dominique Van Der Straeten • Filip Vandenbussche

Estuarine morphodynamics in the context of climate change: case study for Scheldt estuary KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Hydraulica

Onderzoekers: • Erik Toorman • Mohammad Ebrahim Azari Najaf Abad

Estuarien morfologisch beheer voor optimalisering van overstromingspreventie, haventoegankelijkheid, en ecologie Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project worden de mogelijkheden onderzocht om via morfologisch beheer van het Schelde estuarium (door strategisch baggeren en storten van sediment) de 3 hoofdfuncties van het estuarium gezamenlijk te optimaliseren: 1) Het estuarium moet bescherming bieden tegen overstromingen in de dichtbevolkte gebieden langs het estuarium. Morfologische ingrepen moeten leiden tot een optimale afremming van de landwaartse voortplanting van getijdengolven, stormvloeden, en zeespiegelstijging, en moeten bijgevolg bijdragen aan de bescherling tegen overstromingen. 2) Het estuarium moet toegang bieden voor zeescheepvaart naar de Antwerpse haven. Morfologische ingrepen moeten er op gericht zijn om de getijdenstroming te concentreren naar de vaargeulen en zodoende het zelf-eroderende vermogen van de geulen te maximaliseren. 3) Het estuarium herbergt Europees beschermde ecosystemen. Morfologische ingrepen moeten er op gericht zijn om de variatie in estuariene habitats te garanderen. Dit wordt onderzocht door gekoppelde hydrodynamische, geomorfologische, en ecologische modellering. Organisaties: • Ecosysteembeheer

Onderzoekers: • Patrick Meire • Stijn Temmerman

ESTO - Energie opslag Vrije Universiteit Brussel Abstract: Testen van lithium batterijcellen. Ontwikkelen van simulatiemodellen van lithium cellen Organisaties: • Elektrotechniek-Energietechniek • Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep

Onderzoekers: • Bavo VERBRUGGE • Noshin OMAR • Thierry Clement COOSEMANS • PETER VAN DEN BOSSCHE • JOERI VAN MIERLO

Estimation of hazardous metals concentrations in ambient urban air taken up by a human respiratory system. (beurs CEVIK UGUR, Turkijke) Universiteit Antwerpen Abstract: Estimation of hazardous metals concentrations in ambient urban air taken up by a human respiratory system. (beurs CEVIK UGUR, Turkijke) Organisaties: • AXES

Onderzoekers: • Rene Van Grieken

Estimation of brominated flame retardants concentration in biota from extreme regions, such as High Andes Lakes and Argentinean Antarctic Archipelago. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Erasmus Mundus. UA levert aan Erasmus Mundus de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Toxicologie

Onderzoekers: • Adrian Covaci

Estimating population parameters in endangered afrotropical birds using temporal genetic samples. (BIRDGENOTEMP) Universiteit Antwerpen Abstract: Estimating population parameters in endangered afrotropical birds using temporal genetic samples. (BIRDGENOTEMP) Organisaties: • Dierenecologie

Onderzoekers: • Erik Matthysen

Estimatie en detectie voor MIMO-UWB-communicatie Universiteit Gent Abstract: Het voorgesteld project omvat het onderzoek van detectie- en estimatiealgoritmes voor MIMO-UWB-communicatiesystemen met meerdere gebruikers. Het is de bedoeling optimale algoritmes voor het schatten van de kanaalparameters af te leiden en hun performantie te onderzoeken. Vervolgens zal nagegaan worden in welke mate de schattingsfouten die uit deze algoritmes resulteren de kwaliteit van de detectie (bit error rate) beïnvloeden. Organisaties: • Vakgroep Telecommunicatie en informatieverwerking

Onderzoekers: • Marc Moeneclaey

Estimates about the distribution of household income and poverty in Belgium for the year 1995. Universiteit Antwerpen Abstract: De OESO stelt om de vijf jaar een internationale vergelijking op inzake armoede en inkomensverdeling in de OESO-landen. De noodzakelijke cijfers voor België werden berekend door het CSB op basis van ECHP (1995 en 2000) en EU-SILC (2005). Organisaties: • Centrum voor sociaal beleid Herman Deleeck (CSB)

Onderzoekers: • Gerlinde Verbist • Cornelius Van den Bosch

ESTIMATE Een gedragsanalyse en evaluatie van de impact op het milieu bij een multimodale transportkeuze Universiteit Hasselt Abstract: Het hoofddoel van dit onderzoeksproject is het bekomen van een inzicht in de activiteiten en het bijbehorende verplaatsingsgedrag van individuen, gebruik makend van een multimodaal transportsysteem. De neiging van een individu om gebruik te maken van multimodaal transport wordt beïnvloed door drie grote factoren: de ruimtelijke beschikbaarheid van het systeem (de toegankelijkheid om aan alle geplande activiteiten te kunnen deelnemen), de betrouwbaarheid van de transportketen vanuit het standpunt van de gebruiker, en de prijs die betaald moet worden in een multimodale transportcontext. In het huidige multimodale onderzoek ontbreekt het nog aan een grondig begrip van het verplaatsingsgedrag van individuen. Om deze lacune op te vullen zullen we een dynamisch activiteitengebaseerd transportmodel ontwikkelen dat rekening houdt met gedragsveranderingen, reacties en transport en dat de strategieën van individuen in een multimodale transportcontext verzekert. Er zullen meerdere scenarios getest worden om het optimale prijsniveau en de optimale modale keuze te bepalen aan de hand van een kosten-baten analyse. Wanneer de modale keuze gemaakt is, zullen de ecologische gevolgen van de multimodale keten die door het individu gekozen werd, in het project onderzocht worden. Vervolgens zal er een gedetailleerde gevoeligheidsanalyse van de milieu-impact uitgevoerd worden in verschillende prijsscenarios. Organisaties: • Data-analyse en Modellering • Instituut voor Mobiliteit

Onderzoekers: • Gerhard WETS • Davy JANSSENS

Establish Pan-European Information Space to Enhance Security of Citizens. KU Leuven Abstract: The analysis will enable the definition of a concept for a common information space. A requirement for a successful pan European information space is the definition of a common taxonomy. The common information space, which implies an EU wide standardization activity, will widen the EU wide market for organization developing solutions and tools for crisis management. Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch. • OE ICRI / CIR

Onderzoekers: • Joseph Dumortier

Establishment of zebrafish model of attention-deficit/hyperactivity disorder KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • L_Farma_biol

Onderzoekers: • Peter de Witte • Camila Esguerra • Angela Kecskés

Establishment and development of a self study centre at the College od Biological and Physical Sciences, University of Nairobi in Kenia. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Ontwikkeling van een zelfstudiecentrum aan het 'College of Biological and Physical Sciences' van de University of Nairobi, ter ondersteuning van het onderwijzend personeel in de verantwoorde opvang van de snel groeiende aantallen studenten.Training van kenyaanse onderwijskrachten in België en in Kenya zelf, zowel voor de implementatie van de algemene programmadoelstelling (voorbereiden materiaal) als voor een degelijke opvolging en uitbreiding van het programma na beëindiging van de Belgische inbreng (inzicht in de werking van een Belgisch zelfstudiecentrum). Organisaties: • Natuurkunde

Onderzoekers: • HENRI EISENDRATH

Establishing and capacity building of the Southern Serbian academy and the national conference for vocational higher education.nbsp; KU Leuven

Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TC Bouw Gent-Aalst

Onderzoekers: • Luc Vanhooymissen

Establishing a European Network of Law Incubators that Bridge ICT Entrepreneurs and Start-ups with Law Students. KU Leuven Abstract: This project will link the legal demands of ICT entrepreneurs and start-ups with the expertise of postgraduate students at leading academic lawinstitutions trough establishing an open European network of law incubators. Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch. • OE ICRI / CIR

Onderzoekers: • Peggy Valcke

Essays over de aansluiting tussen opleiding en werk Hogeschool-Universiteit Brussel Abstract: Deze thesis focust zich op de mechanismen die mismatch veroorzaken de tijdens de transitie van het onderwijs naar de arbeidsmarkt in de beginnende arbeidsmarkt carrière van Vlaamse jongeren. De afgelopen twee jaar hebben wij een verkennende analyse verricht naar het bestaan en de persistentie van horizontale mismatch in de Vlaamse arbeidsmarkt. Daarnaast onderzochten wij ook de factoren die de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt kunnen verklaren. In de komende twee jaar zullen wij ons focussen op de volgende punten. Allereerst bekijken we de gevolgen van verticale en horizontale mismatch op de arbeidstevredenheid en op het loon van werknemers. Ten tweede zullen we onderzoeken welke rol studiemotieven spelen bij de verklaring van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Ook bekijken wij de invloed van het zoekgedrag van jongeren op de mate van aansluiting en in welke mate dit beïnvloed wordt door het onderwijssysteem. Tot slot zullen we ook kijken of er verschillen zijn tussen landen op het vlak van overscholing, inhoudelijke mismatch en mismatch op het vlak van vaardigheden. Organisaties: • HUB Onderzoeksgroep ‘Human Relations onderzoeksgroep’

Onderzoekers: • WALTER NONNEMAN

Essays on transport policy and technology. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Energie, Transport en Milieu Leuven

Onderzoekers: • Stefan Proost • Andrea Diaz Rincon

Essays on the role of patent law and science policy for the production and commercialization of knowledge. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch.

Onderzoekers: • N. N. • Dirk Czarnitzki

Essays on the measurement of financial risk. KU Leuven Abstract: Het ontwerp van innovatieve producten die voldoen aan het risicoprofielvan beleggers is een belangrijk vraagstuk in de financiële sector. Kleine aanpassingen in het ontwerp van deze producten hebben een significante invloed op de gerapporteerde risico- en rendementskarakteristieken. Het project focust zich op het optimaal ontwerp van alternatieve aandelenportefeuilles en hun toepassing in portefeuilleverzekeringsstrategieën. De eerste doelstelling van is het toepassen van nieuwe methoden voor de constructie van optimale samengestelde fundamentele portefeuilles. De tweede doelstelling is het ontwerpen van multi-strategie portefeuilles op basis van prijs- en volumeveranderingen. De derde doelstelling is het optimaal ontwerpen van een dynamische portefeuilleverzekeringsstrategie metalternatieve portefeuilles als referentieportefeuile. De vierde doelstelling bestaat uit het analyseren van de impact op de markt bij een verschuiving van constante naar dynamische portefeuilleverzekeringsstrat Organisaties: • OG International Finance Leuven

Onderzoekers: • Piet Sercu • Frederiek Schoubben • Kris Boudt • Marjan Wauters

Essays on the effects of the tax-benefit structure on labor supply: empirical evidence for Belgium. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Economie en Overheid Leuven

Onderzoekers: • André Decoster • Pieter Vanleenhove

Essays on the economics of education. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • OG Economie en Overheid Leuven

Onderzoekers: • Erwin Ooghe • Stijn Van de Velde-Bauwens

Essays on the car market and music industry. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Econometrie Leuven

Onderzoekers: • Frank Verboven • Ruben Savelkoul

Essays on technology development in entrepreneurial ventures. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • Bart Van Looy • Jan-Bart Vervenne

Essays on tax policy and housing markets. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Economische Geschiedenis Leuven

Onderzoekers: • Erik Buyst • Geert Goeyvaerts

Essays on regional industrial organization. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Jozef Konings • Lieselot Baert

Essays on private intermediation in matching markets. With applications to listing services and real estate brokerage. KU Leuven Abstract: In de voorbije twee tot drie decades heeft er zich een nieuwe vorm van intermediatie in de arbeidsmarkt ontwikkeld: private entiteiten die zichtussen de werkgever en de werknemer plaatsen en gespecialiseerde diensten aanbieden om zo hun eigen winstbejag te optimaliseren. Voorbeelden hiervan zijn interimkantoren en online dienstverleners die zich specialiseren in het verbinden van werkgevers en werknemers. Het ontstaan en de sterke groei van deze private entiteiten heeft natuurlijk de aandacht getrokken van vele academici. De focus van het bestaand onderzoek ligt op deontstaansredenen en de effecten op de werknemers en werkgevers. Deze studies behandelen allen het probleem vanuit het oogpunt van de werknemer,de werkgever of een regulator die de marktwerking in goede banen wil leiden. Een opmerkelijk hiaat in deze literatuur is het bestuderen van deze nieuwe markt vanuit het oogpunt van de intermediairen zelf. Het doel van dit project is om de focus te leggen op de drijvende mechanismen Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Patrick Van Cayseele • Maarten Goos • Bert Willekens

Essays on political economy, migration and economic development. KU Leuven Abstract: Dit onderzoeksproject heeft als doel een bijdrage te leveren aan de bestaande literatuur over migratie, door het beantwoorden van drie crucialevragen voor zowel onderzoekers als beleidsmakers:Draagt het niveau van corruptie in een land bij tot "brain deficits" - hoge uitstroom en lage instroom van hoog opgeleide migranten? Ik bestudeer de netto migratiestromen (i.e. het verschil tussen het aantal immigranten en emigranten) en onderzoek het niveau van corruptie op niveau van het land als basisdeterminant van deze stromen.Vertegenwoordigen illegale migranten een kost of een voordeel voor het gastland? De meeste studies over illegale immigratie gaan ervan uit dat het altijd ongewenst is. Ik laat zien dat in sommige gevallen illegale migranten gunstiger zijn dan legale migranten zowel voor werkgevers als voor de overheidsfinanciën.Heeft het aandeel van de parlementaire zetels ingenomen door vrouwen een invloed op het migratiebeleid? Veel auteurs analyseerden hoe overheden beslissen over he Organisaties: • OG Ontwikkelingseconomie Leuven

Onderzoekers: • Johan Swinnen • Pasquamaria Squicciarini

Essays on multinational investments. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties:

• Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • Rene Belderbos • Filip De Beule • Dieter Somers

Essays on international trade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid CES Leuven

Onderzoekers: • Filip Abraham • Erik Buyst • Yingting Yi

Essays on international trade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid CES Leuven

Onderzoekers: • Johannes Van Biesebroeck • Annette Dorothee Schminke

Essays on institutions, market imperfections and agricultural development in Europe. KU Leuven Abstract: Deze verhandeling bevat zes hoofdstukken over de rol van instellingen en marktimperfecties op de ontwikkeling van de landbouwsector in Europa.Na een beknopt inleidend hoofdstuk, dragen het tweede en het derde hoofdstuk bij aan de bestaande kennis van de factoren die de herstructurering van de landbouwsector beïnvloeden. In het bijzonder bestuderen deze twee hoofdstukken de impact van de modernisering en institutionele innovaties in de voedselketen op de herstructurering van de landbouwsector in de EU nieuwe lidstaten. Beide hoofdstukken zijn gebaseerd openquêtegegevens van de Bulgaarse zuivelsector verzameld in 2003 en 2009.Hoofdstuk II analyseert de impact van contractuele problemen (gemeten als betalingsachterstanden) en institutionele innovaties (gemeten alsgebundelde contracten in de voedselketen) op de herstructurering van deBulgaarse zuivelsector in de periode 1994-2003. De resultaten laten zien dat betalingsachterstanden een negatieve invloed hebben op de groei van melkveebedrij Organisaties: • OG Ontwikkelingseconomie Leuven

Onderzoekers: • Johan Swinnen • Kristine Van Herck

Essays on information and competition. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Patrick Van Cayseele • Maarten Goos • Simon Miegielsen

Essays on household behavior in the mortgage market and house price dynamics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Economische Geschiedenis Leuven

Onderzoekers: • Erik Buyst • Sven Damen

Essays on growth and technological change induced by small, young innovators. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • Dirk Czarnitzki • Julie Delanote

Essays on globalization and recent dynamics in European trade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep GIC Brussel

Onderzoekers: • Jan Van Hove • Janez Kren

Essays on fiscal federalism and regional economics.

KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Jozef Konings • Sander Ramboer

Essays on firm growth and industry dynamics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Jozef Konings • Koen Erik Michelle Breemersch

Essays on firm and product heterogeneity in international trade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep GIC Brussel

Onderzoekers: • Filip Abraham • Jan Van Hove • Zuzanna Studnicka

Essays on financial integration and monetary policy in small open economies. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Internationale Economie Leuven

Onderzoekers: • Hans Dewachter • Mara Pirovano

Essays on finance. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Finance Leuven

Onderzoekers: • Cynthia Van Hulle • Nico Dewaelheyns • Karen Van Den Heuvel

Essays on environmental taxation KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • HIVA

Onderzoekers: • Kris Bachus • Hans Bruyninckx • Luc Van Ootegem

Essays on environmental innovations and firm behaviour. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch.

Onderzoekers: • Reinhilde Veugelers • N. N.

Essays on Competition Policy. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • N. N. • Otto Toivanen

Essays on communication and strategic information transmissions, with applications to collusion and financial markets. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Patrick Van Cayseele • Na Li

Essays in networks and trade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Filip Abraham • Jan-Pieter Laleman

Essays in housing economics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Econometrie Leuven

Onderzoekers: • Frank Verboven • Roel Helgers

Essays in educational economics. KU Leuven Abstract: Succes in innovatieve sectoren is erg belangrijk voor de economisch groei in Europa. In juni 2010 stelde de Europese Unie de doelstelling dat 40% van alle inwoners tussen 30 en 34 jaar in 2020 over een diploma hogeronderwijs zou moeten beschikken. Een hoge participatie aan het hoger onderwijs is belangrijk om deze doelstelling te verwezenlijken. Hiervoor moeten schaarse middelen op een efficiënte wijze aangewend worden, gegeven de onvolledige informatie over de bekwaamheid van studenten. In de VS zijn de toelatingsvoorwaarden voor het hoger onderwijs streng en is het inschrijvingsgeld hoog. In de meeste Europese landen zijn er minder strenge toelatingsvoorwaarden en is het inschrijvingsgeld veel lager. Screening gebeurt er na het eerste jaar. Hoewel de ex ante screening in de VS reeds bestudeerd is in de literatuur, is er weinig onderzoek naar de ex post screening in Europa. Daarom ontwerpen we een dynamisch discreet keuzemodel en analyseren we keuzegedrag in het hoger onderwijs in Vla Organisaties: • OG Econometrie Leuven

Onderzoekers: • Frank Verboven • Koen Declercq

Essays in economics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Ontwikkelingseconomie Leuven

Onderzoekers: • Johan Swinnen • N. N.

ESRF en DUBBLE: Synchrotron X-stralen om de structuur en de functie van moleculen en materialen te ontrafelen. KU Leuven Abstract: ESRF en DUBBLE: Synchrotron X-stralen om de structuur en de functie van moleculen en materialen te ontrafelen. Een synchrotron is een toestel ter grootte van een sportstadion dat verschillende intense lichtbundels produceert door de versnelling van hoog-energetisch geladen deeltjes.nbsp;De studie van de interactie van deze bundels met de materie levert de structuur ervan tot op atomair niveau, wat leidt tot het begrijpen van zijn eigenschappen en functies. Dit Big Science project financiert onderzoek aan de Nederlands-Vlaamse bundellijn, DUBBLE, en aan een selectie van Europese meetstations die gekoppeld zijn aan de European Synchrotron Radiation Facility, het ESRF te Grenoble. Aan het ESRF proberen Vlaamse onderzoekers uit te vissen hoe de eigenschappen van de materie kunnen worden begrepen en hoe nieuwe materialen, elektrische componenten of betere zonnecellen kunnen worden gemaakt.nbsp;Ze verkennen de processen die aan de grondslag van het leven liggen, ontwikkelenlekkerder en gezon Organisaties: • Afdeling Polymeerchemie en -materialen

Onderzoekers: • Bart Goderis • Kristiaan Temst • Christine Kirschhock

ESRF en DUBBLE: Synchrotron X-stralen om de structuur en de functie van moleculen en materialen te ontrafelen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • AXES

Onderzoekers: • Koen Janssens

ESRF en DUBBLE: Synchrotron X-stralen om de structuur en de functie van moleculen en materialen te ontrafelen Universiteit Hasselt Abstract: Synchrotron X-stralen worden geproduceerd wanneer elektronen circuleren in een grote opslagruimte ring nabij de lichtsnelheid en zijn veel intenser dan de X-stralen gegenereerd via laboratorium bronnen. Door het bestuderen van de interactie tussen deze X-stralen met materie, wordt de structuur geopenbaard tot op de atomaire en moleculaire schaal. Dit Big Science project financiert onderzoek aan het Nederlands-Vlaams onderzoeksstation, DUBBLE, en aan geselecteerde Europese stations die zijn aangesloten bij de European Synchrotron Radiation Facility, ESRF in Grenoble. Aan de ESRF proberen Vlaamse wetenschappers te achterhalen waar onze planeet van gemaakt is, hoe de eigenschappen van materie

verklaard kunnen worden en hoe nieuwe materialen, geavanceerde elektronische componenten of betere zonnecellen gemaakt kunnen worden. Ze onderzoeken wat de processen zijn die het leven in stand houden, de ontwikkeling van lekker en meer gezond eten en ze proberen om nieuwe manieren te vinden om gezondheidsbedreigende virussen te overwinnen. Organisaties: • Anorganische en Fysische Chemie • Instituut voor Materiaalonderzoek

Onderzoekers: • Marlies VAN BAEL

ESRF and DUBBLE: Synchrotron X-rays for revealing the structure and function of molecules and materials Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project behelst de steun aan het gebruik van de faciliteiten aan ESRF, en DUBBLE in het bijzonder. Organisaties: • Toegepaste Biologische Wetenschappen

Onderzoekers: • Han Karel REMAUT • REMY LORIS

ESPRIT - project : COMRIS : Co-Habited mixed reality informations spaces Vrije Universiteit Brussel Abstract: The COMRIS project aims to develop, demonstrate and experimentally evaluate a scalable approach to integrating the Inhabited Information Spaces schema with a concept of software agents. The COMRIS vision of co-habited mixed-reality information spaces emphasizes the co-habitation of software and human agents in a pair of closely coupled spaces, a virtual and a real one. However, this project does not pursue the perceptual integration of real and virtual space into an augmented reality. Instead the coupling aims at focusing the large potential for useful social interactions in each of the spaces, so that they become more manageable, goal-directed and effective. Organisaties: • Informatica en Toegepaste Informatica

Onderzoekers: • LUC STEELS

ESPOIR. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Klinische Cardiale Heelkunde

Onderzoekers: • Bart Meyns

ESNATS : Embryonic stem cell-based novel alternative testing strategies Vrije Universiteit Brussel Abstract: ESNATS staat voor Embryologisch stamcel gebaseerde alternatieve teststrategieën en beoogt de ontwikkeling van een nieuwe toxische testplatform gebaseerd op ESC's, vooral menselijke ESC's, om medicatie productie te versnellen, R&D kosten te verminderen en om een sterk alternatief te bieden tegen het testen op dieren. Organisaties: • Toxicologie, Dermato-cosmetologie en Farmacognosie

Onderzoekers: • VERA ROGIERS • Sarah SNYKERS • Tamara VANHAECKE

ESMI KU Leuven Abstract: The central objective of this ESMI proposal is to create a top-level interdisciplinary research infrastructure available to a broad European materials research community. This is of crucial importance to the EU in view of the European strategy for nanosciences and nanotechnology and itsimplementation report that identifies "a lack of leading interdisciplinary infrastructures".ESMI offers the most important experimental andsynthesis techniques and combines world-class infrastructures with cutting edge scientific expertise through a sophisticated networking programme. The anticipated JRA will further improve the existing infrastructure. Computer simulations being of increasing importance for the understanding and prediction of complex materials, ESMI offers access to simulation groups and their advanced tools. The availability of such an infrastructure will provide soft matter scientists with a broad choice of techniques to address their scientific objectives. It will result in a quantum Organisaties: • Afd. Soft Matter Reologie en Technologie

Onderzoekers: • Jan Vermant

ESKORT KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TC Bouw Gent-Aalst

Onderzoekers: • Hilde Breesch

ESIST: verbetering van opleidingen voor schooldirecties. Een Europees perspectief. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in het EU-Comeniusprogramma. Organisaties: • STUDIEDIENST IDEA • School Onderwijs Stad & Samenleving (SOS & S)

Onderzoekers: • Paul Mahieu

ESF-workshop rond 'The effectiveness of voluntary sustainable standards'. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Instituut voor Internationaal Recht

Onderzoekers: • Jan Wouters

ESF-SONS-SOHYD: Self-organised hybride apparaten Universiteit Hasselt Abstract: Dit project is een intern FWO-project dat wordt uitgevoerd binnen het onderzoeksinstituut IMO. Het betreft de coördinatie van een internationaal project geselecteerd door de European Science Foundation (ESF) rond Self Organised Hybrid Devices. Het project zal worden uitgevoerd onder de bepalingen zoals opgemaakt in voorliggend contract. Organisaties: • Organische en Bio-polymere Chemie • Instituut voor Materiaalonderzoek

Onderzoekers: • Dirk VANDERZANDE

ESFRI project LIFEWATCH Universiteit Gent Abstract: LIFEWATCH ESFRI project LIFEWATCH Vlaams Instituut voor de Zee Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Colin Janssen • Wim Vyverman

ESFRI project EMBRC Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Magda Vincx

ESFRI-project DARIAH: Integrated Digitization Workflow and Metadata. KU Leuven Abstract: Het werkpakket Integrated Digitization Workflow and Metadata in het DARIAH-project zal de metadata standaarden in Digital Humanities projecten in de faculteit(en) Letteren analyseren en documenteren; verkennen hoe interfaces kunnen aangemaakt worden voor het crowdsourcen van metadata; en een Linked Data-strategie ontwikkelen voor pilootprojecten zoals Trismegistos. Organisaties: • OG Oudheid Leuven

Onderzoekers: • Mark Depauw

ESFRI-project DARIAH. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de opdrachtgever. UA levert aan de opdrachtgever de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Literatuur van de moderniteit

Onderzoekers: • Dirk Van Hulle

ESFRI-infrastructuurproject 'Integrated Carbon Observation System'. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Herculesstichting. UA levert aan de Herculesstichting de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Planten- en vegetatie-ecologie (PLECO)

Onderzoekers: • Ivan Janssens • Reinhart Ceulemans

ESF-project ZORRO: Zonder rugpijn in de residentiële ouderenzorg. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Musculoskeletale Revalidatie

Onderzoekers:

• Wim Dankaerts

ESF-project COMPOOL 3592. KU Leuven Abstract: Veel personen met ernstige psychische problemen willen graag een job uitoefenen die aansluit bij hun interesses en noden. Vaak echter vormen hun gezondheidsproblemen een storende factor om een continue tewerkstelling vol te houden. Door in te spelen op de werkorganisatie kan voor deze mensen een langdurige en duurzame tewerkstelling gerealiseerd worden. In het kader van Compool wordt een vernieuwde tewerkstellingsvorm ontwikkeld voor personen met een chronische problematiek, waarbij voor een specifiek type van job een pool wordt aangelegd van mensen die beschikken over vergelijkbare competenties. Wanneer een werknemer wegens gezondheidsproblemen beslist om tijdelijk uit de job te stappen, wordt iemand andersuit de pool ingeschakeld om het werk verder te zetten. Op deze manier krijgt de werkgever de garantie dat het werk tijdig af geraakt en de werknemer de mogelijkheid om tijdelijk een rustpauze in te lassen zonder vrees voor jobverlies.In een eerste stap van het onderzoek worden de Organisaties: • Acad. Centr. voor Huisartsgeneeskunde

Onderzoekers: • Chantal Van Audenhove

ESF - project Coalition voor Turkse laaggeschoolde vrouwen. Universiteit Antwerpen Abstract: ESF - project Coalition voor Turkse laaggeschoolde vrouwen. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES)

Onderzoekers: • Jean Vranken

ESF-Exploratory workshop Critical justice : an exploration of the limits and potential of restorative justice to address crimes, conflicts and injustices in intercultural Europe. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Leuvens Instituut vr Criminologie (LINC)

Onderzoekers: • Ivo Aertsen

ESF-EuroDEEP-Biodiversiteit en de werking van het ecosysteem in contrasterende Zuid-Europese diep-zee omgevingen: van virussen tot megafauna (BIOFUN) Universiteit Gent Abstract: De doelstelling van het project is om via een ecosysteem-benadering twee diepzeehabitats, nl. halverwege de continentale helling en de abyssale vlakte, te karakteriseren om zom verbanden te begrijpen tussen biodiversiteitspatronen en eocsysteemfunctie in relatie tot omgevingsfactoren. Voor de eerste maal worden virussen tem megafauna in beschouwing genomen. De afdeling Mariene Biologie van Universiteit Gent neemt de meiofauna voor zijn rekening. Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Ann Vanreusel

ESF - ECRP - The Politics of Attention: West-Europese politiek in tijden van verandering. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project heeft als doel een vergelijkende analyse te maken van de manier waarop politieke agenda-setting loopt. Politieke actoren hebben veel aandacht voor sommige thema's en veel minder voor andere. Hoe dat proces van politieke aandacht juist loopt is nog niet helemaal uitgeklaard. In dit project wordt de dynamiek van politieke agenda-setting comparatief onderzocht, in vijf Europese landen. Daartoe worden systematische en longitudinale data ingezameld over veel verschillende politieke agenda's: parlement, wetgeving, regering, partijen, media etc. Via time-series analyse wordt dan onderzocht hoe thema's op agenda's komen en vooral hoe de ene politieke agenda de andere bepaalt. Organisaties: • Media, middenveld en politiek (M2P)

Onderzoekers: • Stefaan Walgrave

ESF4439 Verlengde tijdsduur loopbaanbegeleiding. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • HIVA-OG Onderwijs en Levenslang Leren

Onderzoekers: • Katleen De Rick

ESF-4166 Evidence Based Langer Werken. KU Leuven Abstract: Doelstelling van het project is om organisaties te helpen om de duurzame inzetbaarheid van oudere werknemers te verhogen, steunende op de vele best-practices die reeds voorhanden zijn en recente HR-literatuur. Organisaties: • Onderzoeksgroep CEDON Brussel

Onderzoekers: • Marjan Maes

ESD solutions in sub-14 nm CMOS: from ESD device development to IO solutions KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Afdeling ESAT - MICAS

Onderzoekers: • Guido Groeseneken • Roman Boschke

Esays over coördinatieproblemen. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project zullen situaties onderzocht worden, die gekarakteriseerd zijn door de drievuldigheid onzekerheid, complementaire acties en verspreide informatie tussen agenten. Mogelijke toepassingen omvatten: een openbare offerte van aandelen ('Initial Public Offering of Stock'), muntcrises en industriële investeringen onder imperfecte competitie. Bij deze analyse zal gebruik gemaakt worden van het werk van Cooper (1999). Cooper beschouwt belangrijke macro-economische problemen (gaande van groeitheorie tot handelskosten) expliciet als coördinatiespelen. Zo dwingt hij andere economisten enkele klassieke papers én de rol van de overheid te herdenken. Morris en Shin (2000) stippelen een onderzoekspad voor de toekomst uit. Specifieke analyses voor de onderwerpen uit Cooper (1999), zouden zeer interessante beleidsregels kunnen opleveren. Organisaties: • VAKGROEP ALGEMENE ECONOMIE • Algemene economie

Onderzoekers: • Wilfried Pauwels • Reinout De Bock

ESA: In Vitro Bone. KU Leuven Abstract: Het doel van dit project is om een in vitro model te ontwikkelen om het proces van bot-matrix depositie en remodeling na te bootsen in een zeer goed gecontroleerde omgeving waar de gebruiker verschillende chemische en mechanische factoren kan toedienen en de ontwikkeling van de co-cultuur online gekwantificeerd kan worden. Organisaties: • Afdeling Biomechanica

Onderzoekers: • Gerrit van Lenthe

Ervaringsgedreven verschillen in de neurale representatie van woordbetekenis: de impact van lichamelijke en persoonlijke ervaring op actie-werkwoord semantiek. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Ervaringsgedreven verschillen in de neurale representatie van woordbetekenis: de impact van lichamelijke en persoonlijke ervaring op actie-werkwoord semantiek. Organisaties: • Taal- en Letterkunde

Onderzoekers: • Alexis HOUSEN

Ervaringen van zwangerschap, geboorte en pril ouderschap in het licht van zingevingsprocessen: een praktischtheologisch onderzoek KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Pastoraaltheol. en Empirische Theol.

Onderzoekers: • Annemie Dillen • Judith Cockx

Ervaringen en belevingen van slachtoffers. Onderzoek bij jongeren naar slachtofferschap van vermogens- en geweldscriminaliteit Universiteit Gent Abstract: Via multiple bevraging bij jongeren willen we, vertrekkend vanuit de ervaringen en belevingen van het slachtoffer, zicht krijgen op de aard, ernst en gevolgen van slachtofferschap en de algemene nomeer 'slachtofferschap' meer toespitsen naar slachtofferschap van vermogens- en geweldsdelicten. Naast de rechtstreekse gevolgen van het slachtoffer-worden, willen we ook secundaire victimisering in kaart brengen. Organisaties: • Vakgroep Strafrecht en criminologie

Onderzoekers: • Paul Ponsaers

Er Terug-zijn³ - Re-integratie van sub-acute arbeidsongeschikte werknemers als aanbod binnen de dienstverlening van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IDEWE vzw. UA levert aan IDEWE vzw de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Sociale Concurrentie en Recht

Onderzoekers: • Anne Van Regenmortel

Er Terug-zijn³ - Re-integratie van sub-acute arbeidsongeschikte werknemers als aanbod binnen de dienstverlening van een externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een dienstverleningsopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IDEWE vzw. UA levert aan IDEWE vzw de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.

Organisaties: • Algemene economie

Onderzoekers: • Diana De Graeve

Error monitoring: gedrag, electrofysiologie en patiënten Universiteit Gent Abstract: We onderzoeken de relatie tussen gedrag (posterror slowing), electrogysiologie (ERN/Pe componenten in ERP signaal) en dopamine (schizofreniepatienten) in error monitoring. We doen dit aan de hand van structurele vergelijkingsmodellen uitgaand van cognitieve (medio-frontale dopamine circuit) en niet-cognitieve oorzaken van post-error slowing. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie

Onderzoekers: • Wim Notebaert

ERP as a service, acceptance, effective-ness and satisfaction Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Handelswetenschappen en Bestuurskunde • Vakgroep Fiscaliteit en Accountancy

Onderzoekers: • Kevin Mc Hale

Ernstige jeugddelinquenten worden gestraft : een onderzoek naar de praktijk van de uithandengeving. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het onderzoek steunt op volgende onderzoeksvragen: -Wie wordt "uit-handen-gegeven" (profiel) en wat zijn de concrete resultaten van de uithandengeving in België? -Hoe kan de Belgische praktijk gecontextualiseerd worden binnen het internationaal debat ter zake? -Wat zijn de implicaties van de bevindingen op het huidige hervormingsdebat? In navolging hiervan omvat de onderzoeksopzet drie luiken of stappen: 1.In kaart brengen van de uithandengeving gedurende de laatste 5 jaar In een eerste stap zal aan de hand van beschikbaar cijfermateriaal (gepubliceerde gerechtelijke statistieken, wetenschappelijke empirische gegevens, statistieken van parket en griffie van de jeugdrechtbanken) een kwantitatief beeld geschetst worden van de uithandengeving. In een tweede stap zal een analyse van uithandengegeven dossiers worden verricht. Deze dossierstudie is tweeledig. Enerzijds zal een analyse worden gemaakt van het 'jeugdbeschermingsdossier', met bijzondere aandacht voor 'ernst' (feiten, parcours, falen beschermingsmaatregelen), persoonlijkheids- (maatschappelijke en/of medisch-psychologische enquête) en leeftijdsindicatoren. Anderzijds zal de dossierstudie gericht zijn op het traceren van het uiteindelijke resultaat (vonnis) van de uithandengeving (opvolging via het vonnis van de gewone strafrechtbanken en het strafregister). Dit moet resulteren in een gedifferentieerd profiel van de uithandengegeven dossiers (minderjarigen) alsook van de uiteindelijke maatschappelijke reactie (bestraffing). De methodologische concretisering en afbakening van de dossierstudie zal geschieden na en op basis van de eerste kwantitatieve beschrijving van het beschikbare cijfermateriaal, om bijvoorbeeld rekening te houden met verschillen tussen arrondissementen. Zo zullen arrondissementen waar een significant hoog aantal minderjarigen uithanden worden gegeven in aanmerking komen voor de steekproef. Daarbij kan ook rekening worden gehouden met het reeds verrichte NICC onderzoek. Een aanvullende (inzake te betrekken arrondissementen) steekproef van de hier voorgestelde dossierstudie behoort tot de opties. Op basis van een schatting van het aantal dossiers per arrondissement zal de steekproef worden samengesteld. In een derde stap zal een bevraging van de magistraten (parketmagistraten, jeugdrechters) plaatsvinden. Alzo kan een toetsing gebeuren van de gehanteerde beslissingspolitiek van de magistraten aan het in de dossiers aangetroffen profiel van de 'ernstige jeugddelinquent'. 2. Comparatief onderzoek Het verrichten van een comparatief (juridisch en criminologisch) onderzoek naar het (internationaal) debat betreffende 'uithandengeving' (legal waiver) en getrapt rechtssysteem in overgang van jeugdrecht naar volwassenen strafrecht (onder meer het debat in Nederland, Frankrijk, VS). Deze fase van het onderzoek omvat een exhaustieve studie van het internationale debat en de buitenlandse regelgeving met het oog op een vergelijkende analyse/toetsing aan de Belgische regelgeving en praktijk. 3. Beleidsaanbevelingen Een laatste facet van het onderzoek behelst het trekken van conclusies en het formuleren van beleidsaanbevelingen. Concreet wordt gepoogd een antwoord te formuleren op volgende vragen: - Heeft de eventuele omslag naar een jeugdsanctierecht implicaties op de procedure van de uithandengeving zoals ze nu bestaat? -Welke plaats krijgt de uithandengeving in de hervorming van de wet op de jeugdbescherming? -Welke zijn de implicaties naar de opvangsmogelijkheden toe? (zie de huidige discussie over het tekort aan opvang voor minderjarigen) Organisaties: • Criminologie

Onderzoekers: • CHRISTIAN ELIAERTS • JENNEKE CHRISTIAENS

ER/mitochondriale wisselwerking en homeostase als een gemeenschappelijk pathomechanisme voor erfelijke perifere neuropathieën. Universiteit Antwerpen

Abstract: Mutaties in Mitofusin-2 (MFN2) zijn één van de meest voorkomende oorzaken voor de erfelijke perifere zenuwaandoening gekend als Charcot-Marie-Tooth type 2A (CMT2A). Dit gen speelt een rol in de vorming van intieme contactpunten tussen het endoplasmatisch reticulum en de mitochondria. Efficiënte communicatie tussen beide organellen is essentieel voor de regulatie van ondermeer calcium homeostase en apoptose. Doel van dit project is na te gaan hoe mutaties in dit gen die communicatie verstoren en welke rol dit speelt in perifere neurodegeneratie. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën

Onderzoekers: • Vincent Timmerman • Michiel Krols

ER kwaliteitscontrole in cellulaire gewaarwording en signaaltransductieidentificatie van nieuwe verbanden en mogelijkheden voor interventie inziekten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid

Onderzoekers: • Patrizia Agostinis • Willem Annaert • Johannes Swinnen

Erkenning en splitsing van biologische fosfaten , moleculaire herkenning , mechanisme en biomedische toepassingen Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Organische chemie (WE)

Onderzoekers: • Annemieke Madder

Erkenning en bescherming van milieuvluchtelingen in de Europese Unie Universiteit Gent Abstract: Als gevolg van milieudegradatie zijn miljoenen mensen genoodzaakt hun leefgebied te ontvluchten. 'Milieuvluchtelingen' vallen niet onder de huidige internationale vluchtelingendifinitie. Het onderzoek moet leiden tot oplossingen voor de erkenning en bescherming van 'milieuvluchtelingen', door een aanpassing van de bestaande structuren, of de ontwikkeling van een nieuw beschermingsstatuut, en dit vanuit het perspectief van de Europese Unie als 'opvang'regio voor milieuvluchtelingen. Organisaties: • Vakgroep Internationaal publiekrecht

Onderzoekers: • An Cliquet

Ergonomie tijdens de slaap: biomechanisch onderbouwde sturing van houdingen KU Leuven Abstract: Wanneer we slapen, hebben zowel de lichaamscontouren, de gewichtsverdeling als de aangenomen houding, die gedurende de nacht varieert, een belangrijke invloed op de positie van de wervelkolom. Huidige slaapsystemen komen niet tegemoet aan deze veranderende condities en zijn dus per definitie niet in staat een correcte ondersteuning te garanderen gedurdende de ganse nacht. Dit doctoraat heeft daarom tot doel een actief slaapsysteem te ontwerpen dat toelaat de ondersteuning en de slaapkwaliteit te verbeteren. Er zal een sturing ontworpen en geïmplementeerd worden voor drie bedinstellingen, nl. optimale ondersteuning, optimale drukverdeling en het induceren van houdingswijzigingen (bv. om bij patiënten met neiging tot snurken rugligging te vermijden). Vervolgens zal deze sturing a.h.v. interacties met gebruikers gevalideerd en geoptimaliseerd worden. Totslot gaan we ook na in hoeverre een actief bed, naast optimale ondersteuning, tegemoet kan komen aan bepaalde slaapstoornissen zoals rugp Organisaties: • Afdeling Biomechanica

Onderzoekers: • Jozef Vander Sloten • Dorien Van Deun

Erfgoed Antwerpen - Turnhoutstellung Universiteit Gent Abstract: De ontdekking in het Koninklijk Legermuseum van 53 historische luchtfoto?s van de regio Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog leidde tot een archeologisch-landschppelijk onderzoek van het wereldoorlog-erfgoed rondom Antwerpen. De historische luchtfoto?s werden gelokaliseerd, gegeorectificeerd en vervolgens werden alle zichtbare relicten gekarteerd. Op basis van deze resultaten werd in een tweede fase een veldprospectie ogpestart om de hedendaagse bewaring van de relicten te achterhalen. Organisaties: • Vakgroep Archeologie

Onderzoekers: • Jean Bourgeois

Erfgoed 2.0 Universiteit Hasselt Abstract: Het Erfgoed 2.0-project wil onderzoek verrichten naar een sociale interactieve locationbased erfgoedbeleving via mobiele toestellen binnen een netwerk van erfgoedsites. Organisaties: • Expertisecentrum voor Digitale Media • Expertisecentrum voor Digitale Media

Onderzoekers: • Eddy FLERACKERS • Karin CONINX • Kris LUYTEN

Erfgenamen, familiebanden en stedelijke verenigingen. Stedelingen en hun netwerken in 16de-eeuws Mechelen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis

Onderzoekers: • Maarten Van Dijck • Peter Stabel • Kim Overlaet

Erfgenamen, familiebanden en stedelijke verenigingen. Stedelingen en hun netwerken in 15de en 16de-eeuws Mechelen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Centrum voor stadsgeschiedenis

Onderzoekers: • Maarten Van Dijck • Peter Stabel • Kim Overlaet

Erfelijke predispostie voor borstkanker in het tijdperk van next generation sequencing: evaluatie van de rol van genen betrokken bij homologe recombinatie en G2/M cel cyclus checkpoint en ontwikkeling van een functionele test.. Universiteit Gent Abstract: In minder dan 20% van de familial borstkankers wordt een germinale mutatie in één van de twee majeure borskankergenen BRCA1/2 geïdentificeerd. In dit project willen we via next gereation sequencing mutaties identificeren in andere bostkankergenen betrokken in dezelfde pathway. Bovendien zullen we een functionele test ontwikkelen om de rol van varianten met onduidelijke klinsche betekenis te onderzoeken. Organisaties: • Vakgroep Medische Basiswetenschappen

Onderzoekers: • Anne Vral

Erfelijke Perifere Zenuwziekten. Universiteit Antwerpen Abstract: De erfelijke perifere zenuwziekten zijn een complexe groep van aandoeningen die zich klinisch op een vrij stereotype wijze presenteren. Het meest voorkomende ziektebeeld werd in 1886 voor het eerst beschreven door Charcot, Marie en Tooth en draagt sindsdien het epopym ziekte van Charcot-Marie-Tooth of kortweg CMT. Met de introductie van nieuwe onderzoeksmethoden in de klinische praktijk bleek dat deze ziekte heterogeen was met diverse klinische, electrofysiologische en genetische varianten. Pas in 1992, enkele jaren na de introductie van nieuwe moleculair genetische technieken, werd het eerste moleculair genetisch defect gevonden. Momenteel zijn er meer dan 50 genetische CMT varianten gekend en voor 30 van deze varianten is het onderliggende genetische defect gekend. De doorbraken op moleculair genetisch vlak werden gerealiseerd door intensieve samenwerking tussen diverse Europese, Amerikaanse en Australische onderzoeksgroepen. De zeer krachtige techniek van positionele clonering vereist namelijk de medewerking van grote CMT families of homogene populaties van CMT patiënten met een specifiek type. In 2005 verschenen de eerste studies die succesvolle behandelingen rapporteren van twee diermodellen van de meest frequent voorkomende vorm van CMT. Momenteel wordt onderzocht of dergelijke behandelingen rijp zijn om vertaald te worden naar experimenten bij de mens. Al deze aspecten vereisen een nauwe samenwerking tussen onderzoekers met diverse expertise zoals clinici, electrofysiologen, neuropathologen, moleculaire genetici en celbiologen.. Er bestaat reeds een jarenlange traditie van samenwerking binnen het Europese CMT consortium dat vanuit ons laboratorium gecoördineerd wordt. Recent werd, naar analogie met het Europese netwerk, ook een Noord-Amerikaans CMT consortium gesticht. Een eerste gemeenschappelijk congres van het Europese en Noord-Amerikaanse CMT consortium greep plaats in 2004 t Antwerpen. In deze Wetenschappelijke Onderzoeksgemeenschap bundelen we de expertise van de voornaamste Europese, Amerikaanse en Australische onderzoeksgroepen die onderzoek verrichten rond CMT en aanverwante erfelijke perifere neuropathieën om bestaande samenwerkingen te intensifiëren en verder uit te bouwen. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Peter De Jonghe

Erfelijk en biochemisch onderzoek in mitochondriale encefalomyopathieën. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het doel van de studie is het onderzoek naar mitochondriale aandoeningen in families waar vroeger biochemische en moleculaire analyses niet geleid hebben tot een exact gedefinieerde moleculair/genetische diagnose. Organisaties: • Embryologie en Menselijke Genetica • Pediatrie

Onderzoekers: • WILLY LISSENS • SARA SENECA • LINDA DE MEIRLEIR

EREAN Europees Netwerk voor het Recycleren van Zeldzame Aarden uit Magneten. KU Leuven Abstract: Because China dominates the rare-earth market and is reducing its export quota, there is a very high supply risk for rare earths in Europe. To tackle this rare-earth crisis, Europe needs to invest in primary mining,substitution and, in particular, urban mining/recycling. To date, less than 1% of the rare earths are being recycled, due to, amongst others, alack of efficient recycling technologies. The creation of a rare-earth recycling industry in Europe urgently requires an army of skilled chemists and engineers, who can tackle the barriers to develop fully closed-loop environmentally-friendly recycling flow sheets. EREAN will train 15young researchers (12 ESR + 3 ER) in the S/T of rare earths, with emphasis on the recycling of these elements from permanent magnets. An intensive intersectoral and interdisciplinary collaboration has been established in the EREAN consortium, which covers the full materials loop, from urban mine to magnet. EREAN will bundle European expertise in a clust

Organisaties: • Afdeling Moleculair Design en Synthese

Onderzoekers: • Koen Binnemans

ERC-XnA . KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Medicinale Chemie

Onderzoekers: • Piet Herdewyn

ERC Advanced Grant A-Datadrive-B KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling ESAT - STADIUS

Onderzoekers: • Johan Suykens • Jose Gervasio Puertas

ERC-2013-CoG-616732-HoloQosmos. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Theoretische Fysica

Onderzoekers: • Thomas Hertog

ERC-2012-StG-307523-LIGHT. KU Leuven Abstract: Nanoscience and nanotechnology have become crucial in the development of novel materials for catalysis research. In general, in depth characterizations of catalysts consists of determining the catalysts structure and chemical composition. In stark contrast, insight into the organic chemical transformations is mostly limited to bulk analysis of reaction mixtures. In order to gain detailed insight into the performance of these highly dispersed materials novel in situ characterization tools and techniques are required. Optical microscopy can take a prominent place in this research because of its molecular sensitivity and noninvasiveness.The LIGHT project proposes to develop optical microscopy based tools that enable clearcut assignments of the overall catalytic activity of a powder to specific molecular sites or nano-scale features within that powder. In order to validate the proposed techniques important questions in catalysis research will be tackled ranging from acid-base to photocata Organisaties: • Centr. vr Oppervlaktechemie & Katalyse

Onderzoekers: • Maarten Roeffaers

ERC -2012-PoC-335002 Rent-a-Spatialist. KU Leuven Abstract: Door hun specifieke interactie met de gebouwde omgeving zijn personen met een handicap in staat obstakels te detecteren en ruimtelijke kwaliteiten te appreciëren waarvan architecten zich niet altijd bewust zijn. In de architectuurpraktijk wordt toegankelijkheid van gebouwen vaak beschouwd als een feitelijkheid, in plaats van iets waarmee mensen verbonden zijn. Wetgeving vertaalt toegankelijkheid in feiten door minimum of maximum afmetingen vast te leggen, die objectief gemeten kunnen worden door professionele toegankelijkheidsadviseurs, maar architecten weinig inzicht verschaffen in waarom een gebouwaspect problematisch is of geapprecieerdwordt. Toegankelijkheid behandelen als feitelijkheid beperkt dus de mate waarin disability beschouwd kan worden als een waardevol bron voor ontwerpen. In deze context stellen we voor een consultancy service aan te bieden die de ruimtelijke ervaringen van personen met een handicap mobiliseert om architecten te informeren over hoe ze een bepaald gebouw Organisaties: • Architectuur en Ontwerpen

Onderzoekers: • Ann Heylighen • Bart Van Looy • Maddy Janssens

ERC-2011-StG-279100 BRIDGE. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering

Onderzoekers: • Frank Luyten

ERATE. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TC Elektrotechniek (ESAT) Gent-Aalst

Onderzoekers: • Peter Hanselaer

Erasmus Mundus-Western Balkans (ERAWEB) voor academische mobiliteit in geneeskunde en gezondheidswetenschappen.

KU Leuven Abstract: Het ERAWEB II Consortium omvat zeven universiteiten in zes landen van Lot 7 (Albanië, Bosnië en Herzegovina, Macedonië (FYROM), Servië, Montenegro en Kosovo (UNSCR 1244)) evenals zes universiteiten in vijf landen inde EU (Nederland , Oostenrijk, Duitsland, Italië en België). Het project richt zich op onderzoek in geneeskunde en gezondheidswetenschappen op twee manieren. Ten eerste, door het versterken van de academische vaardigheden van studenten, onderzoekers en docenten die werkzaam zijn in klinische of gezondheidswetenschappen. Ten tweede zal het onderzoek binnen ERAWEB factoren identificeren die de gezondheid van de bevolking beïnvloeden en zal het mogelijke interventies ontwikkelen om de gezondheid te verbeteren. Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA "external cooperation window" - GRANT AGREEMENT. Deel Kost dhr. Carlos MACHADO ikv ERASMUS MUNDUS contract tussen EC en Erasmus Hogeschool.(INBEMec9_08-12) Vrije Universiteit Brussel Abstract: ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA "externe samenwerkingskader" - overeenkomst Organisaties: • Sociaal Onderzoek

Onderzoekers: • Jan VAN BAVEL • JACQUES VILROKX

ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA "external cooperation window" - GRANT AGREEMENT. Deel Kost dhr. Carlos MACHADO (55 % voltijds) ikv ERASMUS MUNDUS agreement tussen EC en Erasmus Hogeschool.(EMEC9) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Deel Kost dhr. Carlos MACHADO (55 % voltijds) ikv ERASMUS MUNDUS agreement tussen EC en Erasmus Hogeschool.(EMEC9) Organisaties: • Sociaal Onderzoek

Onderzoekers: • Jan VAN BAVEL • JACQUES VILROKX

ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA : "External cooperation window" (Erasmus Mundus External Cooperation Window) L18 (Lot 18) - Argentina, Bolivia, Peru- (lot18.emecw.com) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het doel van dit project is om de samenwerking tussen Latijns-Amerikaanse en Europese hoger onderwijsinstituten te ontwikkelen dmv uitwisselingen van studenten en personeel. Aangezien het consortium een brede scala van thematische gebieden biedt, kan elk individueel mobiliteitsvraag het juiste educatieve programma van de juiste onderzoeksgroep vinden. Organisaties: • Sociaal Onderzoek

Onderzoekers: • Carlos MACHADO GARCIA

ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA "external cooperation window" : Deel Kost dhr. Carlos MACHADO ikv ERASMUS MUNDUS-agreement tussen EC en Erasmus Hogeschool.(INBEMec9_0913) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Promoveren van mobiliteit van burgers tussen landen en het vergemakkelijken van hun studies in hun thuislanden. Vergroten van de skills van de leerkrachten uit Centraal Azië. Organisaties: • Sociaal Onderzoek

Onderzoekers: • Jan VAN BAVEL

ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA : Erasmus mundus Master Course : M.A. economics of international trade and European integration. Inschrijvingsgelden via universiteit Antwerpen Vrije Universiteit Brussel Abstract: ERASMUS MUNDUS PROGRAMMA : Erasmus mundus Master Course : M.A. economics of international trade and European integration. Inschrijvingsgelden via universiteit Antwerpen Organisaties: • Micro-economie voor Profit en Non-Profit Sector

Onderzoekers: • MARC JEGERS

Erasmus Mundus Masterprogramma in Theoretische Chemie en ComputationeleModellering (TCCM). KU Leuven Abstract: Denbsp;Erasmus Mundus TCCM Master omvat een tweejarig internationaal masterprogramma in theoretische chemie en computationele modellering. Het wordt ondersteund door 7 Europese universiteiten op basis van gelijke aandelen. De belangrijkste objectieven van het programma zijn:Een Europese standaard ontwikkelen voor onderzoeksgebaseerd onderwijs in TCCM.Bevorderen van internationale mobiliteit van studentonderzoekers.Studenten voorbereiden op onderzoek in Chemie, Fysica, Materiaalwetenschappen, Levenswetenschappen .Expertise ontwikkelen en overdragen inzake computationele technieken in moleculaire wetenschappen, voor gebruik in innovatieve faramaceutische, petrochemische en nano-industrieën.Een wereldwijde recrutering en selectie van studenten, die opdeze wijze een hoog-gekwalificeerd diploma op master-niveau kunnen verwerven.In het kader van dit programma kunnen toponderzoekers van buiten Europa gedurende enkele weken tot enkele maanden worden uitgenodigd om gespecialiseerde vakken te v Organisaties: • Afdeling Kwantumchemie en Fysicochemie

Onderzoekers:

• Arnout Ceulemans

Erasmus Mundus Master programma Bioethics. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Interfac. Centr. Biomed. Ethiek & Recht

Onderzoekers: • Pascal Borry • Chantal De Keersmaecker

Erasmus Mundus Master MITRA (Médiation Interculturelle: identités, mobilités, conflits). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Centr.Intercultural.,Migr.& Minderh.

Onderzoekers: • Ching Lin Pang

Erasmus Mundus Master in Sustainable territorial development (SteDe). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Geografie

Onderzoekers: • Dominique Vanneste

Erasmus Mundus Master in 'Adapted physical activity'. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Adapt. Phys. Act. & Psychom. Revalidatie

Onderzoekers: • Daniel Daly

Erasmus Mundus Master 4Cities Vrije Universiteit Brussel Abstract: 4Cities is een tweejarig Master programma in Urban Studies. Geselecteerd als Erasmus Mundus Master en een samenwerking van de universiteiten in Brussel, Copenhagen, Wenen en Madrid. Organisaties: • Geografie

Onderzoekers: • Bas VAN HEUR

Erasmus mundus joint doctorate programma FETALMED. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen

Onderzoekers: • Jan Deprest

(ERASMUS MUNDUS) EUCNDOC: Enhancing the visibility of EHE and strengthening the dialogue and cooperation with Chinese stakeholders in the field of doctoral education Vrije Universiteit Brussel Abstract: Semenwerking EU-China in doctoral education Organisaties: • Educatiewetenschappen

Onderzoekers: • Chang ZHU

Erasmus Mundus - bijkomende financiering studenten afwerking doctoraat Vrije Universiteit Brussel Abstract: Erasmus Mundus - bijkomende financiering studenten afwerking doctoraat Organisaties: • Geografie

Onderzoekers: • ERIC CORIJN

Erasmus Mundus Actie II samenwerking met Zuid- en Zuid-Oost-Azië (EXPERTS III). KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programme van de Europese Commissie bevordert institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie- of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in het kader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafleden zijn een ideale voedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën.Het Erasmus Mundus Actie II netwerk EXPERTS III bestaat uit zeven Europese en dertien Aziatische universiteiten en wordt gecoördineerd door Georg-August Universität Göttingen. De KU Leuven is één van de Europese partners. Het programma zal concreet vanaf 15 juli 2012 aan 133 Aziatische studenten en stafleden de mogelijkheid bieden om in Europa te komen studeren en werken. DeEuropese Commissie stelt een budget van 2.499.200 beschikbaar voor ditproject. D

Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus Mundus Actie II met de Westelijke Balkan (JoinEU-SEE II + III). KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programme van de Europese Commissie bevordert institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie-of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in het kadervan master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafleden zijn een ideale voedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën. Het JoinEU-SEE II + III netwerk bestaat uit tien universiteiten in de Westelijke Balkan en tien Europese universiteiten, waaronder K.U.Leuven. Het project wordt gecoördineerd door Karl-Franzens-Universität Graz. De Europese Commissie stelt een budget van 3.935.400 beschikbaar. De deelnemers ontvangen een beurs voor hun reis- en verblijfskosten, hun inschrijvingsgeld, verzekering en huisvesting. Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus Mundus Actie II met de Caucasus regio (ALRAKIS) . KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programme van de Europese Commissie wil institutionele samenwerkingnbsp;tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen bevorderen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie- of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in hetkader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafledenzijn een ideale voedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën.Het Erasmus Mundus Actie II netwerk ALRAKIS bestaat uit acht Europese en elf universiteiten uit Armenië, Georgië en Azerbeidzjan. Het wordt gecoördineerd door Georg-August Universität Göttingen. De KU Leuven is één van de Europese partners. Het programma zal concreet vanaf 15 juli 2011 aan 135 niet Europese studenten en stafleden de mogelijkheid bieden om in Europa te komen studeren en werken. De Europese Commissie stelt een budgetvan 3.298.775 b Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus mundus Actie 2 Zuid-Afrika. KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programma van de Europese Commissie bevordert institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie- of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in het kader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafleden zijn een idealevoedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën.Acht Europese en vijf Zuid-Afrikaanse universiteiten hebben nu via de K.U.Leuven hun krachten gebundeld in een sterk academisch netwerk. Het programma geeft concreet vanaf 15 juli 2010 aan 106 Zuid-Afrikaanse studenten en academici de mogelijkheid om naar Europa te komen. De Europese Commissie maakt er een budget van 1.597.000 euro voor vrij. De deelnemers ontvangen een beurs voor hun reis- en verblijfskosten, hun inschrijvingsgeld, verzekering en huisves Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus Mundus Actie 2 voor Zuid-Afrika. KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programma van de Europese Commissie bevordert institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie- of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in het kader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafleden zijn een idealevoedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën. Acht Europese en vijf Zuid-Afrikaanse universiteiten hebben nu via de K.U.Leuven hun krachten gebundeld in een sterk academisch netwerk. Het programma geeft concreet vanaf 15 juli 2012 aan 51 Zuid-Afrikaanse studenten en academici de mogelijkheid om naar Europa te komen. De Europese Commissie maakt er een budget van 1.460.575 euro voor vrij. De deelnemers ontvangen een beurs voor hun reis-en verblijfskosten, hun inschrijvingsgeld, verzekering en huisvest Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus Mundus Actie 2 met Rusland: TRIPLE I: Integration, interactionsand institutions. KU Leuven Abstract: Triple I richt zich op de behoeften van de betrokken landen door het verspreiden van de sociale en democratische waarden van de EU en het bevorderen van een betere kennis van Rusland, om zo de Europees-Russische relaties positief te beïnvloeden. Het thema 'Integration, Interaction and Institutions' verwijst naar belangrijke elementen in de Europees-Russische relaties.75% van de 225 beurzen gaat naar Russische kandidaten. 82% van de begunstigden is verbonden aan een partneruniversiteit.Triple I wil de interdisciplinaire samenwerking tussen de universiteitenen de ontwikkeling van gezamenlijke onderwijsprogramma's en diploma's bevorderen. Het project draagt bij tot de ontwikkeling van gezamenlijke onderzoeksprojecten en bevordert de uitwisseling van ervaring in onderwijsmethoden en -praktijken. De organisatie van mobiliteit verbetert ook decapaciteit voor multilaterale samenwerking in de universitaire administratie. Men stelt zich tot doel te werken aan de erkenning van studies enkwalific Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

Erasmus mundus Actie 2 Israël. KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Partnership Actie 2 Programma van de Europese Commissie bevordert institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen. Een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden zorgt daar voor. Een buitenlands studie- of onderzoeksverblijf, een volledige training of onderzoek in het kader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisselingen van stafleden zijn een idealevoedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergieën. Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

ERASMUS (Grant agreement for Action) : Jean Monnet European Module : European Integration and the City (ref. 07/0006) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Europese modules - Dialoog tussen volkeren en culturen - De EU, globalisatie, economische welvaart, groei en sociale rechtvaardigheid en sociale cohesie - Europese burgerschap, Europese cultuur en Europese Geschiedenis Organisaties: • Geografie

Onderzoekers: • ERIC CORIJN

Erasmus- ENW. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep CEDON Brussel

Onderzoekers: • Tom Van Puyenbroeck

Eranet ontrafelt nieuwe wegen naar de uitroeiing en genezing van Aids Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Linos Vandekerckhove

Equivariante Brauer groepen en Galois deformaties 2. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Fundamentele Wiskunde

Onderzoekers: • Freddy Van Oystaeyen

Equivariante Brauer groepen en Galois deformaties 2 Universiteit Hasselt Abstract: We bestuderen de Brauer groep van enkele concrete monoidal categorieën, met de nadruk op de equivariante Brauer groep van een driehoekig puntige Hopf algebra, de Brauer groep van differentiële gesorteerd algebra's, en de Brauer groep van een coquasitriangular dubbele puntige Hopf algebra. We zullen de groupoid van biGalois objecten over een Hopf algebra bestuderen. We zullen een categorische versie van de Clifford functor en de Brauer-Wall-groep introduceren. Organisaties: • Algebra

Onderzoekers: • Yinhuo ZHANG

Equivariante Brauer groepen en Galois deformaties. Vrije Universiteit Brussel Abstract: We bestuderen de Brauer groep van sommige concrete monoïdale categoriën, met nadruk op de equivariant Brauer groep van een een driehoekige gepunte Hopf-algebra, de Brauer groep van differentiële gegradeerde algebra's, en de Brauer groep van een coquasitriangulaire duale gepunt Hopf algebra. Wij zullen de groepoïde van biGalois objecten over een Hopf-algebra bestuderen. We introduceren een categorische versie van de functor Clifford en de groep Brauer-muur. Organisaties: • Wiskunde-TW

Onderzoekers: • STEFAAN CAENEPEEL

Equivariante Brauer groepen en Galois deformatie Universiteit Hasselt Abstract: De Brauer groep van een braided monoïdale categorie werd geïntroduceerd door Van Oystaeyen en Zhang in 1998. De groep omvat alle bestaande Brauer groepen, inclusief de Brauer-Wall groep, de Brauer-Long groep en de Brauer groep van een quantum groep of van een Hopf algebra. Een concreet probleem is de berekening van de groepsstructuur van de Brauer groep van welgekende quantum groepen, vaak vanuit een cohomologische benadering. Recent is Carnovale erin geslaagd de Brauer groep van een triangulaire semisimpele Hopf algebra te bepalen, door gebruik te maken van de classificatie van Gelaki en Etingof en de zogehete Lazy cohomologie. In het algemeen wordt, aan de hand van Zhangs exacte sequence, de berekening van de Brauer groep herleid tot de berekening van de braided Galois objecten. Derhalve is de benadering met

behulp van biGalois theorie ter vervanging van cohomologie theorie zeer aangewezen. Dit vormt een hoofddoel in mijn project. De volgende drie doelstellingen vormen de kern: Galois deformatie van Hopf algebras en biGalois theorie, equivariante Brauer groepen en braided biGalois theorie, en structuur stellingen van Azumaya algebras over triangulaire pointed Hopf algebras. Organisaties: • Algebra

Onderzoekers: • Yinhuo ZHANG

Equity, efficiency & public health: studies in the ethics and economics of vaccination policy KU Leuven Abstract: Infectieziekten onderscheiden zich van andere ziekten doordat ten eerste een besmet individu niet enkel een slachtoffer is, maar eveneens een verspreider van ziekte, en ten tweede doordat een besmetting bovendien vaak perfect voorkombaar is door middel van vaccinatie (of door andere voorzorgsmaatregelen). Dit roept een aantal ethische en filosofische vragenop waarop weinig afdoende antwoorden zijn geformuleerd. In dit onderzoek wil ik me richten op de volgende drie vragen. (1) Hoeveel voorzorgsmaatregelen moeten mensen vanuit ethisch standpunt nemen, om besmettingen bij elkaar te vermijden? (2) Hoe moet de overheid een utilitaristisch geïnspireerd volksgezondheidsbeleid rijmen met daarmee conflicterende individuele rechten en vrijheden van burgers? (3) De rechtvaardigheidsvraag: in een context van schaarse middelen, welke ethische waarden zijn er danvan tel bij de beslissing om medische zorg al dan niet terug te betalen? Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch.

Onderzoekers: • Antoon Vandevelde • N. N.

EQUAL-project : Innovative care Universiteit Antwerpen Abstract: EQUAL-project : Innovative care Organisaties: • Sociaal recht : sociaal zekerheidsrecht • Sociale Concurrentie en Recht

Onderzoekers: • Josse Van Steenberge

EQOPP. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TC Bouw Gent-Aalst

Onderzoekers: • Luc Vanhooymissen

epSOC electro-photonic systems on-a-chip Universiteit Gent Abstract: Doel van dit project is om kostefficiënte methodes te ontwikkelen voor de integratie van optische en elektronische componenten door waferbonding. Organisaties: • Vakgroep Informatietechnologie

Onderzoekers: • Roeland Baets • Dries Van Thourhout

epSOC electro-photonic systems on-a-chip Universiteit Gent Abstract: Doel van dit project is om kostefficiënte methodes te ontwikkelen voor de integratie van optische en elektronische componenten door waferbonding. epSOC electro-photonic systems on-a-chip. Organisaties: • Vakgroep Informatietechnologie

Onderzoekers: • Roeland Baets • Dries Van Thourhout

Epoxyharsen Universiteit Gent Abstract: Het project is een studie van biocorrosie, conventioneel toegeschreven aan H2S, afgezet als FeS en consumptie van ('kathodische') H2. Recente studies tonen evenwel directe elektronenconsumptie uit staal als het cruciaal mechanisme. Versnelde corrosie wordt waargenomen wanneer ijzer wordt blootgesteld aan intermitterende aerobe / anaerobe omstandigheden in een biocoenose op het substraat. Deze complexe biofilm differentieert in anodische en kathodische locaties. Organisaties: • Vakgroep Toegepaste Materiaalwetenschappen • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Johan Mertens • Kim Verbeken • Luc Lens

EPO-motion: Energy Efficient Power Drive voor BLDC Motor Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Industrieel Systeem- en Productontwerp

Onderzoekers: • Kurt Stockman

EPODE voor de bevordering van de Gezondheid Equity Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Maatschappelijke gezondheidkunde

Onderzoekers: • Stefaan De Henauw

EPITRAIT, het gebruik van het epigenoom om complexe kenmerken te sturen in koolzaad en rijst. Universiteit Antwerpen Abstract: Sedert een paar jaar heeft Bayer BioScience epigenetisch veranderde en voor de landbouw belangrijke plantensoorten (zoals bvb. koolzaad) gegenereerd. Deze zogenaamde lijnen verschillen van elkaar in diverse eigenschappen zoals opbrengst en stress tolerantie maar ook in respiratie, genexpressie, histonmodificatie, enz... De lijnen worden verder door ons gekarakteriseerd in samenwerking met Bayer BioScience en VIB (UGent). Onze bijdrage bestaat er in de proteomen en de verschillen tussen de diverse lijnen te karakteriseren. Bovendien maken wij een studie van de histonmodificaties m.b.v. iTraq, 2D-LC en massaspectrometrie. Organisaties: • Moleculaire Plantenfysiologie en Biotechnologie

Onderzoekers: • Yves Guisez

Epitop mapping met VHH antilichamen (nanobodies) als aanzet naar de moleculaire basis van gelsoline activiteit in kankercel invasie Universiteit Gent Abstract: Lama single domain VHHs (nanobodies) tegen gelsoline worden gebruikt om de activiteit van dit proteïne te neutraliseren, voornamelijk in kankercellen. Door na te gaan waar in gelsoline deze nanobodies binden kan men beter begrijpen hoe dit proteïne bijdraagt tot maligne gedrag van kankercellen. Organisaties: • Vakgroep biochemie

Onderzoekers: • Jan Gettemans

Epitheliale-mesenchymale transitie: nieuw concept in hypofysetumor-pathogenese. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Hugo Vankelecom

Epitheliale-mesenchymale transitie: nieuw concept in hypofysetumor-pathogenese. KU Leuven Abstract: De hyposyge vormt de kern van ons hormonaal systeem en regelt de essentiële processen van groei, metabolisme, puberteit, voortplanting en immuniteit. Tumoren komen frequent voor in de hypofyse en kunnen ziektes veroorzaken (bv. Cushing). Ondanks uitgebreid onderzoek blijven mechanismen van hypofysetumor-vorming, -groei en -invasiviteit grotendeels onopgehelderd. Nieuwe benaderingen en concepten zijn duidelijk nodig om dit domein vooruit te helpen.'Epitheliale-mesenchymale transitie' (EMT) is een celconversie-proces dat een cruciale rol speelt in kankergroei en -progressie. Er werd net ontdekt dat EMT de vorming van tumor-drijvende 'kankerstamcellen' ('cancer stem cells' of CSC) promoot. Recent hebben we een kandidaat-CSC-populatie geïdentificeerd in hypofysetumoren en ontdekten we een opmerkelijke EMT-expressiesignatuur in deze populatie. We zullen nu de functionele betekenis van EMT in hypofyse-tumorigenese in detailonderzoeken alsook de correlatie van EMT met klinisch-pathologische k Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Hugo Vankelecom

Epitheliale-mesenchymale transitie (EMT) als een nieuw concept in hypofyse-tumorpathogenese en hypofysecelremodelering. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Hugo Vankelecom

Epitheliale-Mesenchymale Transitie: een nieuw concept in de pathogenesevan hypofyse tumoren KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Hugo Vankelecom • Freya Mertens

Epitaxial Growth of III-V Nanostructured Materials for Advanced MOS Applications KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Departement Materiaalkunde

Onderzoekers: • Marc Seefeldt • Marc Heyns • Sijia Jiang

Epitaxiale groei van GeSn verbindingen voor geavanceerde CMOS en fotonica toepassingen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Materiaalkunde

Onderzoekers: • Marc Heyns • Federica Gencarelli

Epistemische logica met justificatie en contexten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project stelt het formaliseren van een epistemologisch contextualisme voorop. De nadruk ligt daarbij op kennistheorieën die de onderzoekspraktijk centraal stellen in hun definitie van context. Dit project heeft twee luiken: - De ontwikkeling van een epistemische logica waarin (a) kennisuitspraken contextgevoelig zijn en (b) expliciet verwijst naar de beschikbare verantwoording kan worden verwezen. Epistemische logica met justificatie dient als basis en wordt uitgebreid met agenda's en acties om contexten te wijzigen. - De toetsing van de oorspronkelijke (informele) contextualistische kennistheorieën aan de gevolgen van de formele theorie. Organisaties: • Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie • Wijsbegeerte-Moraalwetenschappen

Onderzoekers: • JEAN VAN BENDEGEM

EPISTAT : Een methodologie vanuit de epidemiologie en de statistiek in een ICT-ondersteunde interactieve leeromgeving. Vrije Universiteit Brussel Abstract: EPISTAT betreft de uitwerking en evaluatie van een methodologie voor de integratieve aanpak van epidemiologie en medische statistiek in het tweede jaar kandidaat arts. Het goed kunnen interpreteren van resultaten van medisch gericht wetenschappelijk onderzoek is voor iedere student in de geneeskunde een noodzakelijke te verwerven bekwaamheid. Deze bekwaamheid wordt niet verworven door enkel theoretisch onderricht. Nodig is dat iedere student in de opleiding gelegenheid heeft gehad om er zelf praktisch mee bezig te zijn. Dit uitgangspunt heeft geleid tot de intentie om de opleidingsonderdelen Epidemiologie en Statistiek in het 2e jaar kandidaat arts te integreren tot een experimentele DOE omgeving: EPISTAT. De studenten leren in deze omgeving om een relevant onderzoeksprobleem kwantitatief, zowel epidemiologisch als statistisch, aan te pakken. In een projectmatige opzet met een aangepaste inhoudelijke en procesmatige begeleiding worden alle onderzoeksfasen doorlopen. De begeleiding is erop gericht dat studenten leren samenwerken in kleine groepjes en leren rapporteren en presenteren. EPISTAT past in het concept van competentiegericht en flexibel leren. Uit eerdere aanzetten is reeds gebleken dat deze vorm van interactief onderwijs voor studenten en docenten stimulerend en verrijkend is. In het project worden de mogelijkheden die ICT biedt optimaal benut. Het project is gericht op het realiseren van een inhoudelijk en pedagogisch-didactisch gefundeerde methodologie die uitbreidbaar is naar andere opleidingsonderdelen en andere groepen studenten. Organisaties: • Maatschappelijke Gezondheidszorg • Biomedische Statistiek en Informatica

Onderzoekers: • LEONARD KAUFMAN • ANNE-MARIE DEPOORTER

EPISODIC -Detectie van ethische gevoeligheden in organisaties. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Arbeids- & Org.psych. & Opleid.kunde

Onderzoekers: • Jeroen Stouten

Episode II Hogeschool Gent Abstract: Dit onderzoek gaat over hoe beelden de wereld kunnen verklaren door hun finctie voor een kijkerspubliek op te nemen in zichzelf en hoe dit authenticiteit en liefde mogelijk maakt. Zoals bekend wordt de wereld duchtig gefilmd en heeft de consumptie van die beelden een directe invloed op de wereld zelf. De Franse filosoof André Glucksmann ging zo ver te stellen dat de uitkomst van de oorlog in Joegoslavië niet door Kalashnikovs of bommen bepaald zou worden, maar door camera’s. De Canadese schrijver Michael Ignatieff stelt in zijn boek Virtual War dat wij allemaal conscripts zijn in de wereldwijde conflicten. We worden weliswaar niet onder de wapens geroepen, we worden ingeschakeld als kijker. Tegelijkertijd is het duidelijk dat welk product, idee of groepering dan ook dat de sympathie van een globaal kijkerspubliek wil wegdragen zich zal moeten voegen naar de verlangens en de verzuchtingen van dat publiek. Zo doet zich de vreemde situatie voor dat mensen in oorlog dolgraag gefilmd willen worden omdat daar hun leven van afhangt; ze worden bekeken door anderen die vooral zichzelf willen zien. Toch is het niet desinteresse of cynisme dat de buitenwereld onkenbaar maakt; medeleven als reactie op afgebeelde fenomenen is al even ontoereikend. Susan Sontag stelt in Regarding the Pain of Others: “Als we mededogen voelen, kunnen we ons inbeelden dat we niet medeplichtig zijn aan de oorzaken van het lijden. Ons mededogen is zowel een brevet van onschuld als van onmacht.” De beelden zelf lijken een methodologische patstelling te verzekeren. Men kan de wereld slechts tonen door hem af te beelden, terwijl het juist de afbeeldingen ervan zijn die de wereld commodificeren in een economie die geen kennis van de wereld, maar kennis en vervulling van eigen verlangens tot doel heeft.

Afbeeldingen laten de machtsverhoudingen tussen zij die kijken en zij die bekeken worden intact en maken daarmee de werkelijkheid onkenbaar. Zulke beelden verduisteren eerder dan ze duidelijk maken. Ze verhinderen een authentieke omgang met de wereld en uiteindelijk verhinderen ze liefde. Een werk dat de verhouding tussen kijkers en bekekenen wil onderzoeken, eerder dan er zich aan te onderwerpen, kan het zich dus niet veroorloven de fenomenen op aarde af te beelden. Zo’n werk moet de wereld en zijn oorzaken en gevolgen niet als externe fenomenen afbeelden, maar dat alles, in zijn interne werking, zelf zijn. Zoals Joseph Kosuths Five words in blue neon kan een kunstwerk zich onafhankelijk maken van zijn omgeving door zijn eigen oorzaken en gevolgen reeds in zich op te nemen. Het kan daarmee de economie waar het onvermijdelijk deel van uitmaakt ontdubbelen, en wonderwel, juist door het over zichzelf te hebben, externe fenomenen zichtbaar maken. Omdat zonder een expliciete omgang van de commodificering van de wereld via afbeeldingen geen enkel beeld van die wereld authentiek kan zijn, en omdat zonder authenticiteit liefde geen kans maakt, en omdat zonder liefde ook materie geen zin heeft, werk ik sinds enige jaren aan een serie werken met de betrachting de wereld te verklaren vanuit zijn functie voor het kijkerspubliek. Deze werken, die de vorm van films hebben, passen in een lange schilderkunstige traditie van Las meninas van Velasquez en l’Atelier du peintre van Courbet tot de explosie van kunst die in de 20ste eeuw vooraleerst zichzelf, voor welk extern fenomeen dan ook, wil afbeelden. In deze films probeer ik de agenda en de verwachtingen van het kijkerspubliek in het beeld te verwerken om er onafhankelijk van te worden. Op wonderlijke manier maakt deze act van autoreferentie, die iets ijdels heeft, ruimte voor een reëel bestaand humanisme. Tot op heden zijn uit deze serie, die mijn gehele artistieke praktijk behelst, twee werken in de openbaarheid gebracht, Episode 1 (2003) en Episode 3 (2008). Daarnaast bestaan verschillende aanzetten om het moeilijkste deel te maken, Episode 2, het deel waarin alles duidelijk moet worden. Episode 2 is als het centerpiece van een middeleeuws drieluik, waarvan de zijpanelen de circumstantial evidence tonen: rechters, misdadigers, maagden, paarden, de kakofonie van wat zich op aarde allemaal afspeelt, terwijl het centrale luik de grond van de zaak vertegenwoordigt of afbeeldt. De aanbidding van het Lam, de Kruisiging, of wat het ook zij. In Episode 2 zal de relatie tussen de werkelijkheid en de beelden daarvan dieper begrepen worden, en, hopelijk, getranscendeerd worden. De afbeeldingen zullen niet meer enkel tonen, maar zijn. Dit kan een enkele film worden, of een serie korte films, of andersoortige kunstwerken. Organisaties: • Departement Koninklijke Academie voor Schone Kunsten • Vakgroep Autonome kunsten

Onderzoekers: • Erwin Wittevrongel • Renzo Martens

EPINET - Epistemische Netwerken Vrije Universiteit Brussel Abstract: Not available Organisaties: • Recht Wetenschap Technologie en Samenleving • Metajuridica

Onderzoekers: • Niels VAN DIJK • SERGE GUTWIRTH • Mireille HILDEBRANDT

Epileptogene focus lokalisatie op basis van netwerkanalyse van hoge-densiteit EEG Universiteit Gent Abstract: IWT/SB-lichting 2014 IWT/SB/Staljanssens Willeke/131485 Epileptogene focus lokalisatie op basis van netwerkanalyse van hoge-densiteit EEG Organisaties: • Vakgroep Elektronica en informatiesystemen

Onderzoekers: • Stefaan Vandenberghe

EPILEPSY. KU Leuven Abstract: The scientific objective of the project is the clinical validation of electroencephalography-correlated functional MRI (EEG-fMRI) to enable theuse of EEG-fMRI as a first-line, inexpensive, non-invasive clinical investigation tool in the presurgical evaluation of refractory partial epilepsy. Our scientific approach will be to develop a gold-standard imagedisplaying the ictal onset zone, which we will use to validate EEG-fMRI. We will create a database, consisting of a prospective and consecutiveseries of patients with unifocal refractory partial epilepsy who underwent a full presurgical evaluation and who were rendered seizure free after surgery. The gold standard multimodal image for each patient will be created using all data of the presurgical evaluation, including ictal SPECT/SISCOM and postsurgical MRI. We will not only delineate the ictal onset zone on the gold-standard multimodal image, but also areas of seizure propagation and ictal hypoperfusion, which will improve our un Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Van Paesschen

Epigrafische poëzie in Italië. Universiteit Gent Abstract: De socio-culturele herkomst en funktie van de epigrafische poëzie (250vC-600nC) zowel in Italië als in de provincies. Een nieuwe corpus van de CLE uit een reeks provincies met vertaling, uitvoerig commentaar en met een index verborum. Organisaties: • Vakgroep Archeologie

Onderzoekers: • Johnny Devreker • Dorothy Pikhaus

Epigenetisch geheugen en microRNA therapei in een diermodel voor bekkengordelsystrofie type 2E. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Maurilio Sampaolesi

(Epi)genetische variatie in veroudering van metabole en cardiovasculaire fitheid KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Fysieke Activiteit, Sport & Gezondheid

Onderzoekers: • Filip Boen • Maarten Caspers

Epigenetische sturing van genexpressie bij borstkanker. Universiteit Antwerpen Abstract: Epigenetische sturing van genexpressie bij borstkanker. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Eric Van Marck • Ilse Van der Auwera

(Epi)genetische studies en biologische systeemanalyse technologieën om erfelijke bloedings- en bloedplaatjes pathologieën te karakteriseren: van patiëntenstudies tot fundamentele biologie tot klinische toepassingen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie

Onderzoekers: • Kathleen Freson • Christel Van Geet • Kathelijne Peerlinck

(Epi)genetische stabiliteit in gameten, pre-implantatie embryo's en menselijke embryonale stamcellen met een focus op het gedrag van dynamische mutaties bij myotone dystrophie en fragiele X syndroom. Vrije Universiteit Brussel Abstract: PGD is een alternatief voor prenatale diagnose, waarbij embryos gekweekt in vitro op dag drie na inseminatie worden onderzocht op de aanwezigheid van een genetische aandoening waarvoor het patiëntenkoppel at risk. Enkel embryos zonder de genetische aandoening in kwestie worden bij de moeder teruggeplaatst, terwijl de aangetaste embryos na informed consent van de ouders meestal worden afgestaan voor onderzoek. Dynamische mutaties zijn mutaties die veroorzaakt worden door (meestal) triplet repeats en die, indien zij door hun inherente instabiliteit vergroten, de correcte functie van het gen waarin zij zich bevinden zullen verstoren. Eén voorbeeld van zo een aandoening is myotone dystrofie (DM1), die veroorzaakt wordt door een instabiele CTG repeat in het 3 einde van het DMPK gen. Normale individuen dragen 35 repeats of minder, terwijl DM1 patiënten tussen de 50 (voor milde gevallen) en meer dan 1000 (voor de ernstige congenitale vorm) dragen. De juiste mechanismen van deze instabiliteit zijn nog niet volledig opgehelderd, maar door onderzoek in onze groep kon worden aangetoond dat de CTG repeat instabiel is in immature eicellen, terwijl hij zeer stabiel is in preimplantatie embryos. Embryos die na PGD blijken een monogene aandoening te dragen, vormen tevens een belangrijke bron voor het afleiden van embryonale stamcellijnen, die op hun beurt een belangrijk model voor het onderzoek van deze aandoeningen vertegenwoordigen. Onze vakgroep Embryologie en Genetica omvat tevens een HESC lab, waar op dit ogenblik reeds 26 verschillende HESC lijnen werden afgeleid, in cultuur gehouden en gekarakteriseerd. Zes van deze lijnen werden afgeleid van embryos die drager zijn van dynamische mutaties, nl. DM1, de ziekte van Huntington (HD), fragiele X syndroom (FRAXA, 2 lijnen), spinocerebellaire ataxie type 7 (SCA7) en fascio-scapulohumerale dystrofie (FSHD). HESC zijn onsterfelijke cellijnen die frequent voor lange tijd in cultuur worden gehouden, zonder dat dit hun pluripotentie lijkt aan te tasten. Nochtans vinden er in deze cellen mutaties plaats, zoals in elke andere delende cel. Het werd reeds gerapporteerd dat HESC chromosomale afwijkingen en epigenetische veranderingen, zoals veranderingen in methylatie patronen, kunnen ondergaan. Ook in ons eigen lab hebben wij een chromosomale aberratie genoteerd in één van onze cellijnen na een lange tijd in cultuur. Deze chromosomale afwijkingen werden tot nu toe met klassieke karyotypering opgespoord. Aansluitend op het onderzoek van De Temmerman et al (2004) op gameten en embryos met DM1, werd de HESC lijn met DM1 (VUB03_DM1) onderworpen aan een minutieus onderzoek wat betreft de instabiliteit van de CTG repeat. Bij elke passage werden groepjes van cellen uit verschillende kolonies met PCR geamplifieerd, of met Southern blot onderzocht om de lengte van de repeat accuraat te bepalen. Hieruit bleek dat de repeat hoogst instabiel is in HESC, dit in contrast met preimplantatie embryos, en dit ondanks het feit dat aangenomen wordt dat beide celtypes zeer dicht bij mekaar staan. Doel van het project Dit project omvat twee grote lijnen van onderzoek: (1) De genomische stabiliteit van de HESC zal onderzocht worden. Dit is belangrijk omdat, indien deze cellen ooit in celtherapie worden gebruikt, de veiligheid voor de recipiënt moet gewaarborgd worden. Ook zouden veranderingen in het genoom een invloed kunnen hebben op het proteoom van deze cellen, hetgeen hun capaciteit tot differentiatie naar verschillende mature celtypes zou kunnen verstoren. Niet enkel veranderingen in het genoom, maar ook epigenetische veranderingen (methylatiepatronen) kunnen een invloed op deze cellen uitoefenen. (2) Het gedrag van dynamische mutaties in gameten en preimplantatie embryos (als in vivo model, en als vervolg van het onderzoek in DM1 embryos) en in HESC zal onderzocht worden. HESC die deze mutaties dragen zijn interessante modellen die dierproeven voor een groot deel zouden kunnen vermijden. Het is dus belangrijk om het gedrag van de mutatie in deze HESC te karakteriseren, vóór andere experimenten worden ondernomen. Het uiteindelijke doel is bij te dragen tot de ontrafeling van de mechanismen van instabiliteit in dynamische mutaties, hetgeen van belang is voor de ontwikkeling van eventuele behandeling van patiënten die drager zijn van dynamische mutaties.

Organisaties: • Embryologie en Menselijke Genetica

Onderzoekers: • INGEBORG LIEBAERS • KAREN SERMON • CLAUDIA SPITS

(Epi)genetische stabiliteit in gameten, pre-implantatie embryo's en menselijke embryonale stamcellen met een focus op het gedrag van dynamische mutaties bij myotone dystrophie en fragiele X syndroom. Vrije Universiteit Brussel Abstract: PGD is een alternatief voor prenatale diagnose, waarbij embryos gekweekt in vitro op dag drie na inseminatie worden onderzocht op de aanwezigheid van een genetische aandoening waarvoor het patiëntenkoppel at risk. Enkel embryos zonder de genetische aandoening in kwestie worden bij de moeder teruggeplaatst, terwijl de aangetaste embryos na informed consent van de ouders meestal worden afgestaan voor onderzoek. Dynamische mutaties zijn mutaties die veroorzaakt worden door (meestal) triplet repeats en die, indien zij door hun inherente instabiliteit vergroten, de correcte functie van het gen waarin zij zich bevinden zullen verstoren. Eén voorbeeld van zo een aandoening is myotone dystrofie (DM1), die veroorzaakt wordt door een instabiele CTG repeat in het 3 einde van het DMPK gen. Normale individuen dragen 35 repeats of minder, terwijl DM1 patiënten tussen de 50 (voor milde gevallen) en meer dan 1000 (voor de ernstige congenitale vorm) dragen. De juiste mechanismen van deze instabiliteit zijn nog niet volledig opgehelderd, maar door onderzoek in onze groep kon worden aangetoond dat de CTG repeat instabiel is in immature eicellen, terwijl hij zeer stabiel is in preimplantatie embryos. Embryos die na PGD blijken een monogene aandoening te dragen, vormen tevens een belangrijke bron voor het afleiden van embryonale stamcellijnen, die op hun beurt een belangrijk model voor het onderzoek van deze aandoeningen vertegenwoordigen. Onze vakgroep Embryologie en Genetica omvat tevens een HESC lab, waar op dit ogenblik reeds 26 verschillende HESC lijnen werden afgeleid, in cultuur gehouden en gekarakteriseerd. Zes van deze lijnen werden afgeleid van embryos die drager zijn van dynamische mutaties, nl. DM1, de ziekte van Huntington (HD), fragiele X syndroom (FRAXA, 2 lijnen), spinocerebellaire ataxie type 7 (SCA7) en fascio-scapulohumerale dystrofie (FSHD). HESC zijn onsterfelijke cellijnen die frequent voor lange tijd in cultuur worden gehouden, zonder dat dit hun pluripotentie lijkt aan te tasten. Nochtans vinden er in deze cellen mutaties plaats, zoals in elke andere delende cel. Het werd reeds gerapporteerd dat HESC chromosomale afwijkingen en epigenetische veranderingen, zoals veranderingen in methylatie patronen, kunnen ondergaan. Ook in ons eigen lab hebben wij een chromosomale aberratie genoteerd in één van onze cellijnen na een lange tijd in cultuur. Deze chromosomale afwijkingen werden tot nu toe met klassieke karyotypering opgespoord. Aansluitend op het onderzoek van De Temmerman et al (2004) op gameten en embryos met DM1, werd de HESC lijn met DM1 (VUB03_DM1) onderworpen aan een minutieus onderzoek wat betreft de instabiliteit van de CTG repeat. Bij elke passage werden groepjes van cellen uit verschillende kolonies met PCR geamplifieerd, of met Southern blot onderzocht om de lengte van de repeat accuraat te bepalen. Hieruit bleek dat de repeat hoogst instabiel is in HESC, dit in contrast met preimplantatie embryos, en dit ondanks het feit dat aangenomen wordt dat beide celtypes zeer dicht bij mekaar staan. Doel van het project Dit project omvat twee grote lijnen van onderzoek: (1) De genomische stabiliteit van de HESC zal onderzocht worden. Dit is belangrijk omdat, indien deze cellen ooit in celtherapie worden gebruikt, de veiligheid voor de recipiënt moet gewaarborgd worden. Ook zouden veranderingen in het genoom een invloed kunnen hebben op het proteoom van deze cellen, hetgeen hun capaciteit tot differentiatie naar verschillende mature celtypes zou kunnen verstoren. Niet enkel veranderingen in het genoom, maar ook epigenetische veranderingen (methylatiepatronen) kunnen een invloed op deze cellen uitoefenen. (2) Het gedrag van dynamische mutaties in gameten en preimplantatie embryos (als in vivo model, en als vervolg van het onderzoek in DM1 embryos) en in HESC zal onderzocht worden. HESC die deze mutaties dragen zijn interessante modellen die dierproeven voor een groot deel zouden kunnen vermijden. Het is dus belangrijk om het gedrag van de mutatie in deze HESC te karakteriseren, vóór andere experimenten worden ondernomen. Het uiteindelijke doel is bij te dragen tot de ontrafeling van de mechanismen van instabiliteit in dynamische mutaties, hetgeen van belang is voor de ontwikkeling van eventuele behandeling van patiënten die drager zijn van dynamische mutaties. Organisaties: • Embryologie en Menselijke Genetica

Onderzoekers: • INGEBORG LIEBAERS • CLAUDIA SPITS

Epi-Genetische stabiliteit in gameten, pre-implantatie embryo's en embryonale stamcellen met een focus op het gedrag van dynamische mutaties bij myotone dystrophie en fragiele X syndroom. Vrije Universiteit Brussel Abstract: PGD is een alternatief voor prenatale diagnose, waarbij embryos gekweekt in vitro op dag drie na inseminatie worden onderzocht op de aanwezigheid van een genetische aandoening waarvoor het patiëntenkoppel at risk. Enkel embryos zonder de genetische aandoening in kwestie worden bij de moeder teruggeplaatst, terwijl de aangetaste embryos na informed consent van de ouders meestal worden afgestaan voor onderzoek. Dynamische mutaties zijn mutaties die veroorzaakt worden door (meestal) triplet repeats en die, indien zij door hun inherente instabiliteit vergroten, de correcte functie van het gen waarin zij zich bevinden zullen verstoren. Eén voorbeeld van zo een aandoening is myotone dystrofie (DM1), die veroorzaakt wordt door een instabiele CTG repeat in het 3 einde van het DMPK gen. Normale individuen dragen 35 repeats of minder, terwijl DM1 patiënten tussen de 50 (voor milde gevallen) en meer dan 1000 (voor de ernstige congenitale vorm) dragen. De juiste mechanismen van deze instabiliteit zijn nog niet volledig opgehelderd, maar door onderzoek in onze groep kon worden aangetoond dat de CTG repeat instabiel is in immature eicellen, terwijl hij zeer stabiel is in preimplantatie embryos. Embryos die na PGD blijken een monogene aandoening te dragen, vormen tevens een belangrijke bron voor het afleiden van embryonale stamcellijnen, die op hun beurt een belangrijk model voor het onderzoek van deze aandoeningen vertegenwoordigen. Onze vakgroep Embryologie en Genetica omvat tevens een HESC lab, waar op dit ogenblik reeds 26 verschillende HESC lijnen werden afgeleid, in cultuur gehouden en gekarakteriseerd. Zes van deze lijnen werden afgeleid van embryos die drager zijn van dynamische mutaties, nl. DM1, de ziekte van Huntington (HD), fragiele X syndroom (FRAXA, 2 lijnen), spinocerebellaire ataxie type 7 (SCA7) en fascio-scapulohumerale dystrofie (FSHD). HESC zijn onsterfelijke cellijnen die frequent voor lange tijd in cultuur worden gehouden, zonder dat dit hun pluripotentie lijkt aan te tasten. Nochtans vinden er in deze cellen mutaties plaats, zoals in elke andere delende cel. Het werd reeds gerapporteerd dat HESC chromosomale

afwijkingen en epigenetische veranderingen, zoals veranderingen in methylatie patronen, kunnen ondergaan. Ook in ons eigen lab hebben wij een chromosomale aberratie genoteerd in één van onze cellijnen na een lange tijd in cultuur. Deze chromosomale afwijkingen werden tot nu toe met klassieke karyotypering opgespoord. Aansluitend op het onderzoek van De Temmerman et al (2004) op gameten en embryos met DM1, werd de HESC lijn met DM1 (VUB03_DM1) onderworpen aan een minutieus onderzoek wat betreft de instabiliteit van de CTG repeat. Bij elke passage werden groepjes van cellen uit verschillende kolonies met PCR geamplifieerd, of met Southern blot onderzocht om de lengte van de repeat accuraat te bepalen. Hieruit bleek dat de repeat hoogst instabiel is in HESC, dit in contrast met preimplantatie embryos, en dit ondanks het feit dat aangenomen wordt dat beide celtypes zeer dicht bij mekaar staan. Doel van het project Dit project omvat twee grote lijnen van onderzoek: (1) De genomische stabiliteit van de HESC zal onderzocht worden. Dit is belangrijk omdat, indien deze cellen ooit in celtherapie worden gebruikt, de veiligheid voor de recipiënt moet gewaarborgd worden. Ook zouden veranderingen in het genoom een invloed kunnen hebben op het proteoom van deze cellen, hetgeen hun capaciteit tot differentiatie naar verschillende mature celtypes zou kunnen verstoren. Niet enkel veranderingen in het genoom, maar ook epigenetische veranderingen (methylatiepatronen) kunnen een invloed op deze cellen uitoefenen. (2) Het gedrag van dynamische mutaties in gameten en preimplantatie embryos (als in vivo model, en als vervolg van het onderzoek in DM1 embryos) en in HESC zal onderzocht worden. HESC die deze mutaties dragen zijn interessante modellen die dierproeven voor een groot deel zouden kunnen vermijden. Het is dus belangrijk om het gedrag van de mutatie in deze HESC te karakteriseren, vóór andere experimenten worden ondernomen. Het uiteindelijke doel is bij te dragen tot de ontrafeling van de mechanismen van instabiliteit in dynamische mutaties, hetgeen van belang is voor de ontwikkeling van eventuele behandeling van patiënten die drager zijn van dynamische mutaties. Organisaties: • Centrum voor Ethiek • Embryologie en Menselijke Genetica

Onderzoekers: • INGEBORG LIEBAERS • KAREN SERMON • CLAUDIA SPITS

Epigenetische regulering van (ontwikkelings) hematopoiesis in gewervelden KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo v Endotheliale Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • N. N. • Massimo Santoro

Epigenetische regulatie van multiple myeloom cellen in de beenmerg micro-omgeving: indentificatie van nieuwe doelwitten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Studie mbt tot de mechanismen waarmee agenten hun anti-tumor effecten bemiddelen , vooral bij in vivo waar de cellen worden beschermd door de BM communicatie. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie

Onderzoekers: • Elke DE BRUYNE

Epigenetische regulatie van hepatocyt differentiatie gebruikmakend van een humaan pluripotent stamcelmodel. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie

Onderzoekers: • Catherine Verfaillie • Mariaelena Pistoni

Epigenetische regulatie in multipel myeloom: identificatie van nieuwe doelwitten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een ongeneeslijke plasmacel maligniteit gekenmerkt door de accumulatie van monoklonale plasmacellen in het beenmerg (BM). MM is goed voor 2% van alle maligniteiten en is de tweede meest gediagnosticeerde hematologische maligniteit. De beenmerg micro-omgeving gaat de MM cellen steunen om te overleven, te groeien en aan een drug-geïnduceerde celdood te ontsnappen. Hoewel nieuwe medicijnen die op deze interacties inwerken, een aanzienlijke verbetering van de algehele overleving hebben aangetoond, zien we bij patiënten een onvermijdelijke herval en de ontwikkeling van een refractaire ziekte. De strijd tegen de kankercellen moet worden gevoerd tegelijkertijd vanuit verschillende invalshoeken. Met verschillende combinaties van geneesmiddelen worden studies uitgevoerd waarin zowel de MM cel zelf als de omliggende BM cellen en componenten geviseerd worden. Meer en meer bewijs toont aan dat epigenetische veranderingen en belangrijke rol spelen in the pathogenese van MM. Epigenetische veranderingen staan in voor de regulatie van de gentranscriptie en kleine fouten ter hoogte van deze veranderingen kunnen zeer zware gevolgen hebben en leiden tot de ontwikkeling van kanker. De 2 best gekende veranderingen zijn: (i) DNA methylatie van cytosine basen in CpG dinucleotiden and (ii) post-translational (niet)histon veranderingen (zoals acetylatie, methylatie, phosphorylatie,...). Ondanks het feit dat deze veranderingen overerfbaar zijn ze wel reversibel en vormen ze dus interessante doelwitten. Er werd reeds aangetoond dat geneesmiddelen die deze veranderingen bestrijden in MM een sterke antitumor werking hebben. Op dit moment is het echter nog niet geweten wat het werkingsmechanisme is van deze geneesmiddelen en hoe deze de genexpressie van de MM cellen in situ, waar de MM cellen beschermd worden door het BM micromilieu, beïnvloeden. Dit zal nagegaan worden in deze studie. Bovendien zal ook nagegaan worden of de combinatie van geneesmiddelen die tegelijkertijd deze 2 verschillende epigenetische veranderingen bestrijden een verhoogde therapeutisch effect hebben. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie

Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Elke DE BRUYNE

Epigenetische regulatie en multiple myeloom: identificatie van potentiële doelwitten Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is een ongeneeslijke plasmacel maligniteit gekenmerkt door de accumulatie van monoklonale plasmacellen in het beenmerg (BM). MM is goed voor 2% van alle maligniteiten en is de tweede meest gediagnosticeerde hematologische maligniteit. De beenmerg micro-omgeving gaat de MM cellen steunen om te overleven, te groeien en aan een drug-geïnduceerde celdood te ontsnappen. Hoewel nieuwe medicijnen die op deze interacties inwerken, een aanzienlijke verbetering van de algehele overleving hebben aangetoond, zien we bij patiënten een onvermijdelijke herval en de ontwikkeling van een refractaire ziekte. De strijd tegen de kankercellen moet worden gevoerd tegelijkertijd vanuit verschillende invalshoeken. Met verschillende combinaties van geneesmiddelen worden studies uitgevoerd waarin zowel de MM cel zelf als de omliggende BM cellen en componenten geviseerd worden. Meer en meer bewijs toont aan dat epigenetische veranderingen en belangrijke rol spelen in the pathogenese van MM. Epigenetische veranderingen staan in voor de regulatie van de gentranscriptie en kleine fouten ter hoogte van deze veranderingen kunnen zeer zware gevolgen hebben en leiden tot de ontwikkeling van kanker. De 2 best gekende veranderingen zijn: (i) DNA methylatie van cytosine basen in CpG dinucleotiden and (ii) post-translational (niet)histon veranderingen (zoals acetylatie, methylatie, phosphorylatie,...). Ondanks het feit dat deze veranderingen overerfbaar zijn ze wel reversibel en vormen ze dus interessante doelwitten. Er werd reeds aangetoond dat geneesmiddelen die deze veranderingen bestrijden in MM een sterke antitumor werking hebben. Op dit moment is het echter nog niet geweten wat het werkingsmechanisme is van deze geneesmiddelen en hoe deze de genexpressie van de MM cellen in situ, waar de MM cellen beschermd worden door het BM micromilieu, beïnvloeden. Dit zal nagegaan worden in deze studie. Bovendien zal ook nagegaan worden of de combinatie van geneesmiddelen die tegelijkertijd deze 2 verschillende epigenetische veranderingen bestrijden een verhoogde therapeutisch effect hebben. Organisaties: • Hematologie • Immunologie en Microbiologie

Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN • Elke DE BRUYNE

Epigenetische regulatie en multipel myeloma: identificatie van potentiële targets. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multipel Myeloma (MM) is een B cel maligniteit welke de tweede meest voorkomende hematologische kanker vertegenwoordigt. Ondanks recente therapeutische intwikkelingen blijft MM een ongeneeslijke ziekte en dit vooral door chemotherapeutische resistentie. Hetd oel van de huidige situatie is de indentificatie van epigenetische regulatie (acetylatie of methylatie) van sleutelmoleculen in MM cellen en na te gaan of het targeten van deze epigenetische regulatie met ofwel HDAC inhibitoren en/ofwel methylatie inhibitoren leidt tot nieuwe therapeutische strategieën. Deze studie zal zowel in vitro als in vivo uitgevoerd worden (in een muizenmodel voor MM), waarna de resultaten zullen bevestigd worden met humane MM cellen. Bovendien zullen we tracten de drugresistentie te verminderen door agentia te combineren die verschillende pathways gebruiken die betrokken zijn in MM progressie. Organisaties: • Hematologie

Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN

(Epi)-genetische PEAR1 fenotypering in hematopoïetische cellulaire eigenschappen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Moleculaire en Vasculaire Biologie

Onderzoekers: • Marc Hoylaerts • Benedetta Izzi

Epigenetische, omgevings- en genetische factoren in het ontstaan van motorneuronziekte. KU Leuven Abstract: Frontotemporale dementie (FTD) is een progressieve vorm van jongdementie, met een sterke erfelijke invloed. Momenteel zijn er 7 genen gekend die FTD kunnen veroorzaken, maar hiermee is slechts ongeveer 50% van de familiale gevallen verklaard. Hoe mutaties in deze genen aanleiding geven tot gelijkaardige ziektebeelden is niet geweten. Tot op heden bestaat er geen afdoende behandeling voor FTD. Een betere kennis vande omgevings- en erfelijke factoren die een rol spelen in het risico omFTD te krijgen en van de factoren die de ziekteprogressie beïnvloeden is noodzakelijk om nieuwe behandelingen te kunnen ontwikkelen.Het doel van de studie is om gemeenschappelijke en subgroepspecifieke processen te identificeren in FTD. Dit zal gebeuren door een combinatievan genomische en celbiologische technieken toe te passen op weefsels van specifieke subgroepen van patiënten en overeenkomstige cellulaire modellen en proefdiermodellen. Deze integratieve benadering zal toelaten om nieuwe therapeutische t Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Philip Van Damme

(Epi)genetische en omgevingsafhankelijke determinanten van spier- en botmassa in relatie met geslachtshormonen bij de man Universiteit Gent Abstract: Deze studie onderzoekt de (epi)genetische determinatie van de piekbotmassa bij mannen. Twee grote patiëntencohortes zullen worden onderzocht: (1) een familiestudie over 3 generaties van mannen met idiopathische osteoporose en verwanten (n=1123), (2) studie bij 295 broerparen (n=768) op de leeftijd van de piekbotmassa. Genetische polymorfismen in genen, gerelateerd aan het androgeenmetabolisme zullen onderzocht worden in relatie tot volumetrische botmassa lichaamssamenstelling (DEXA), spierkracht en hormonale status. De epigenetische overerving van botgrootte en botdichtheid zullen worden onderzocht door dierexperimenteel werk. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Jean Kaufman

Epigenetische en mitochondriale effecten bij pasgeborenen in associatie met blootstelling aan luchtvervuiling en toxische metalen in utero Universiteit Hasselt Abstract: Epigenetische effecten van stofdeeltjes en giftige metalen zijn onderzocht in een experimentele context, maar tot nu toe ontbreken er studies over populaties of in het geval van het vroege leven is blootstelling zelfs niet bestaand. De placenta speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van de foetus. In dit kader onderzoeken we het nut van de placenta genexpressie, DNA-methylatie en de mitochondriale DNA-inhoud in samenwerking met giftige metalen van het navelstrengbloed en blootstelling aan fijne luchtvervuiling. Met de huidige aanpak willen we de onderliggende mechanismen van vroege blootstelling beoordelen en nieuwe biomarkers voor het gebruik in milieu-epidemiologie en mogelijke toekomstige klinische settings ontwikkelen. Het oprichten van een geboortecohort van dit soort is van belang om samen te werken met andere Europese consortia over dit onderwerp. Organisaties: • Milieubiologie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Tim NAWROT

Epigenetische en maternale effecten van toxicanten met verschillend werkingsmechanisme in zebravis (Danio rerio). Universiteit Antwerpen Abstract: Epigenetische en maternale effecten van toxicanten met verschillend werkingsmechanisme in zebravis (Danio rerio). Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Wim De Coen • Bo Van den Bril

Epigenetische analyse van stamcellen als een kwaliteitscontrole voor een succesvol therapeutisch product Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Toegepaste Wiskunde, Biometrie en Procesregeling

Onderzoekers: • Wim Van Criekinge

(Epi)genetische analyse van kandidaatgenen voor schizofrenie en bipolaire stoornis. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit project is de identificatie van coderende mutaties en /of zeldzame niet coderende varianten die bijdragen tot schizofrenie, door middel van een gecombineerde uitgebreide massief parallelle resequencing en epigenetische aanpak. De mijlpalen van dit project zijn: - exon-gebaseerde kandidaat gen resequencing - epigenetische analyse van kandidaatregio's Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE) • VIB DMG - Toegepaste Moleculaire Genomica

Onderzoekers: • Wim De Coen • Karlijn Van der Ven • Jurgen Del-Favero

Epigenetic regulation and multiple myeloma : identification of potential targets. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Multiple myeloma (MM) is an incurable plasma cell malignancy hallmarked by the accumulation of monoclonal plasma cells in the bone marrow (BM). MM accounts for 2% of all malignancies and is the second most commonly diagnosed hematological malignancy. In the BM, the normal cells and components provide signals to the MM cancer cells to survive, grow and escape drug-induced cell death. Although new drugs targeting these signals have demonstrated a significant improvement in the overall survival, patients inevitably relapse and develop refractory, nonresponsive disease. As such, people nowadays agree that the cancer cells should be targeted from different angles at the same time and different drug combinations are now in trial which target both the MM cell itself and the surrounding BM cells and components. Increasing evidence demonstrates that epigenetic changes play a major role in the pathogenesis of MM. Epigenetic changes regulated gene transcription and little mistakes in these changes can have a larger impact and lead to the development of cancer. Two of the most well known changes are (i) DNA methylation of cytosine bases within a CpG dinucleotide and (ii) post-translational (non)histone changes (e.g. acetylation, methylation, phosphorylation,...). In cancer and MM, mistakes in these epigenetic changes have been documented. Although these epigenetic changes are inheritable, they are reversible and represent interesting targets for therapy. Agents targeting these epigenetic changes have proven to possess potent anti-myeloma activity. However, it is unclear how the agents precisely work and affect the gene expression of the MM cancer cells in situ where the cells are protected by the BM microenvironment. This will be investigated in the present study. In parallel, we will investigate whether combining agents that target these two different epigenetic changes has increased therapeutic potential. Organisaties: • Immunologie en Microbiologie

Onderzoekers: • Karin VANDERKERKEN

Epigenetic modification of gene expression by interference with histone acetylation. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Verschillende voorafgaande studies hebben reeds aangetoond dat er epigenetische regulatie is binnen MM, welke leiden tot veranderde groei, differentiatie en apoptosis.Het doel van de huidige studie (partim MM binnen de GOA) is de epigenetische regulatie na te gaan van kandidaat genen in myeloma, het effect nagaan van breed spectrum HDAC inhibitoren en na te gaan welke HDAC een belangrijke rol spelen in de ontwikkelig van de verschillende aspecten van myeloma. Organisaties: • Celbiologie en Histologie • Immunologie en Microbiologie • Toxicologie, Dermato-cosmetologie en Farmacognosie

Onderzoekers:

• ALBERT GEERTS • Leonardus VAN GRUNSVEN • VERA ROGIERS • Karin VANDERKERKEN

Epigenetic and downstream gene regulation in Brachypodium KU Leuven Abstract: In temperate climates, plants sense both changes in day-length and temperature to monitor the turning of the seasons so that reproduction (flowering) occurs in optimal environmental conditions. Flowering in responseto a period of prolonged cold is called vernalization and it was first described for winter varieties of temperate cereals. We identified genes, involved in the vernalization process, which now provides the opportunity to investigate mechanisms of epigenetic and downstream gene regulation in temperate cereals. We will perform experiments in the model cerealBrachypodium distachyon, which has a small and well-annotated sequencedgenome. We will describe how epigenetic signatures like chromatin histone modifications respond to vernalization. Organisaties: • Afd. Mol. Fysiol. Planten & Micro-org.

Onderzoekers: • Koen Geuten • Neha Sharma

EPIDO Werkgelegenheid, loondiscriminatie en armoede. KU Leuven Abstract: Dit project heeft tot doel de arbeidsmarktsituatie te beoordelen van bevolkingsgroepen die het traditioneel moeilijk hebben op de arbeidmarkt en te kampen hebben met lage werkgelegenheidsgraden, hoge werkloosheid enhet daaruit voortvloeiend hogere risico om in de armoede te belanden. Het betreft onder meer vrouwen ouder dan 50, laaggeschoolde individuen enpersonen die niet over een Europese nationaliteit beschikken. Meer specifiek is het doel van dit project hun arbeidsmarktsituatie te beoordelenaan de hand van 3 criteria: i) tewerkstellingskansen, ii) loondiscriminatie en iii) relatieve loonhoogte. Dit project introduceert enkele methodologische nieuwigheden, aangezien het gebruik zal maken van matched employer-employee gegevens, waarbij er bij de beoordeling van de arbeidsmarktsituatie van deze risicogroepen een bijzondere focus zal zijn op de arbeidsproductiviteit op het niveau van het bedrijf. De drie arbeidsmarktcriteria ( tewerkstellingskansen, loondiscriminatie en relatieve lo Organisaties: • OG Monetaire & Informatie-econ. Leuven

Onderzoekers: • Jozef Konings

Epidermale neurobiologie: de zoektocht naar endocannabinoïd signaling. Vrije Universiteit Brussel Abstract: C- Methode en objectieven: In Vivo modellen: knockout dieren Huid stress modellen: Muizen epidermis zal onderworpen worden aan 4 types van stress modellen:Acute barrière stress: barrièrebeschadiging zal geïnduceerd worden door tape-stripping van het SC.. Chronische barrière stress: tape-stripping twee maal daags van het SC kan verder aanleiding geven tot epidermale hyperplasie, wat hyperproliferatieve huidaandoeningen als psoriasis nabootst. Irritatieve en contact dermatitis: om huidinflammatie uit te lokken. Knockout muismodellen om Endocannabinoïden te onderzoeken: Ten minste 4 types muismodellen onderzoeken specifiek al de hogergenoemde pathways. CB1 ko muizen werden gecreëerd in het laboratorium van Catherine Ledent (ULB, Erasmus). CB2 en TRPV1 ko dieren zijn beschikbaar in het Jackson laboratorium en CB2 ko kweken op dit moment in het VUB animalarium. Dubbele CB2-CB1 ko worden verkregen vanuit de respectievelijke kolonies aan de ULB. PPAR-? deficiënte dieren zijn voorhanden in het VA medisch centrum, University of California San Francisco. Doelstelling 1: Bepalen van de relatie tussen EC signaling en SC Barrière Functie/Lipiden (Ceramide) Inhoud/Epidermale Differentiatie. Nagaan hoe de EC signaling pathway bijdraagt tot de barrièrepermeabiliteitsfunctie. Zowel ko als wt dieren zullen onderworpen worden aan acute en chronische barrière stress zoals hoger vermeld. Functioneel onderzoek zal uitgevoerd worden gebruik makend van de volgende parameters als een alomvattende karakterisering van de epidermale functie: Transepidermaal waterverlies (TEWL), een meting voor cutane barrièrepermeabiliteitsfunctie, dit wordt gemeten met een TEWAmeter (Courage en Khazaka, Cologne, Duitsland). Barrièreherstel wordt bepaald na herhaaldelijk aanbrengen van cellofaanplakband (Scotch type, 3M) tot het TEWL 6-8 mg per cm2 per uur bereikt. Barrièreherstel wordt verkregen door het meten van TEWL 3 en 6 uur na de barrièrebeschadiging. SC integriteit wordt gedefiniëerd als het aantal tape-strippings dat nodig is om een specifieke toename in TEWL te verkrijgen, cohesie van het stratum corneum wordt gedefiniëerd als de hoeveelheid proteïnen die verwijderd worden bij elke tape-stripping. De proteïne inhoud per stripping wordt gemeten met de Bio-Rad Assay Kit (Hercules, CA), dewelke gebruik maakt van runderplasma ?-globulin als standaard. Oppervlakte pH wordt gemeten met een vlakke glazen elektrode van Mettler-Toledo (Giessen, Duitsland), dewelke bevestigd is op een pH meter (Skin pH Meter pH 900, Courage en Khazaka, Cologne, Duitsland). De morfologische basis van de geöbserveerde variaties in permeabiliteitsfunctie in de huidbiopten van zowel ko als wt dieren wordt bekeken met electronenmicroscopische analyse. De stalen worden versneden op <0.5 mm2, gefixeerd in gemodifiëerd Karnovsky's fixatief overnacht, en post-gefixeerd in zowel ruthenium tetroxide als 2% waterig osmium tetroxide, die beiden 1.5% kaliumferrocyanide bevatten. Na fixatie, worden alle stalen gedehydrateerd in graduele ethanol oplossingen, en ingebed in een Epon-epoxy mengsel. Ultradunne secties worden onderzocht, al dan niet gebruik makend van contrast met loodcitraat, in een electronenmicroscoop (Zeiss 10A; Carl Zeiss, Thornwood, NY) die functionneert op 60 kV. Vervolgens zullen we de epidermale morfologie onderzoeken om de staat van proliferatie/differentiatie te identifiëren in zowel ko als wt dieren. Om proliferatie versus terminale differentiatie na te gaan, worden paraffine coupes gekleurd met respectievelijk PCNA en TUNEL. We bekijken de epidermale dikte om epidermale proliferatie op te sporen en we zullen op zoek gaan naar tekens van inflammatie (bv. dermaal infiltraat, epidermale spongiose, parakeratose). Om epidermale differentiatie te onderzoeken, zullen paraffine coupes gekleurd worden met de merkers filaggrine, loricrine en involucrine. Bijkomende Western blott analyse voor de hoger vermelde differentiatiemerkers zal uitgevoerd worden op proteïnenextracten en subcellulaire fracties (cytoplasma, membraan, signal en nucleus) van epidermale keratinocyten. Nagaan of barrière status op zich EC vrijzetting en metabolisme regelt. In dit deel kijken we of de productie of het metabolisme van EC geregeld wordt door de staat van de barrière in ko en wt muismoddellen onderhevig aan acute barrière stress. In modellen onderhevig aan acute barrière stress zullen we Tissues (30-45 mg wet weight/data point) waarbij Anandamide en 2-AG gekwantificeerd worden met gas chromatografie-massa spectrometrie zoals eerder beschreven (23). Nagaan of EC metabolisme en pathway geassocieerd is aan lipiden synthese/verwerking afwijkingen. Als EM analyse abnormaliteiten in SC lipiden morfologie (onvolledige verwerking) of inhoud (verminderde lipiden secretie) aan het licht brengt, zullen we verder gaan kijken naar de activiteit van de lipiden-verwerkende enzymen met behulp van zymografie en de epidermale lipideninhoud meten. Zymografische metingen van ?- glucocerebrosidase (?-GlcCer'ase) en acidic sphingomyelinase (aSMase) zullen uitgevoerd worden in situ op vriescoupes van huidbiopten voor en na epidermale stress. Voor Lipiden analyse, worden alle lipiden geëxtraheerd uit het biopt en de scheiding van de aparte fracties gebeurt door high-performance thin-layer chromatografie (HPTLC), gevolg door een kwantificatie met scanning densitometrie.. Nagaan of psychologische stress (PS) de tolerantie aan barrière stress verergert of doet toenemen in EC pathway deficiënte dieren. We zullen bekijken of EC signaaloverdracht PS medieert in epidermale keratinocyten. PS inhibeert epidermale lipiden synthese, wat leidt tot een vermindering in de produktie van lamellaire bodies (LB) bij normale muizen. Hoewel dit pathogenetisch mechanisme aanleiding geeft tot barrière-abnormaliteiten en een afwijkende SC integriteit/cohesie in normale muizen, is deze vermindering in lipiden synthese/LB productie toe te schrijven aan een toename in endogene glucocorticoïden (GC) waarden. De rol van EC in deze afwijkingen is nog niet opgehelderd en kan bijdragen tot de neurologische respons van keratinocyten op psychologische downstream gebeurtenissen. Nagaan van het effect van EC signaling in cultuur gebrachte humane keratinocyten (CHK): Het CHK cultuur systeem zal gebruikt

worden om het downstream effect van EC pathways activatie/inhibitie na te gaan met behulp van CB receptor agonisten/antagonisten of inhibitoren van FAAH of 2AG. Een lijst van de nodige moleculen om deze pathways te onderzoeken zijn online te vinden: http://www.tocris.com/pharmacologicalBrowser.php?ItemId=4983. Aangezien calcium een grote rol speelt in signaaloverdracht en differentiatie bij keratinocyten, zullen we in levende cellen, gebruik makend van in vivo beeldvorming (zie Hercules project VUB), de intracellulaire Ca2+ responsen nagaan met Fluo-4 calcium indicator (Invitrogen). Kinase activatie assays zullen uitgevoerd worden met Western blot technieken met de geschikte antilichamen gericht tegen een panel van kinases waarvan men verwacht dat zij een rol spelen in EC signaling. Initiëel zullen we de betrokken kinases identificeren met Pro-Q® Diamond Phosphoprotein Gel Staining Kit (Invitrogen). Deze technologie voorziet in een methode die selectief fosfoproteïnen kleurt in polyacrylamide gellen om de doelkinasen te visualiseren. RNA expressie als gevolg van specifieke differentiatieinducerende transcriptiefactoren (bv. AP1, keratin en cyclin D1) zullen gevolgd worden met RTPCR. Doelstelling 2: Bepalen van de relatie tussen EC pathway en de inductie van inflammatie. Nagaan of hapteenblootstelling inflammatie uitlokt in ko muizen. We zullen 8 weken oude ko en wt muizen gevoelig maken aan hapteenblootstellingen om de mogelijkheid te testen dat genetische defecten in EC pathway voldoende zijn om inflammatie in de huid uit te lokken. Om blootstelling aan andere omgevingsantigenen en pathogenen tot een minimun te herleiden, worden deze muizen in SPF condities gehuisvest. We zullen ko en wt muizen gevoelig maken aan oxazolone (Ox) (4-ethoxymethylene-2-phenyl-2-oxazolin-5one, SIGMA), om dan een op atopische dermatitis (AD)-gelijkende dermatose uit te lokken door het herhaaldelijk aanbrengen van lage dosissen Ox. Om tot sensibilisatie te komen, wordt 2% Ox aangebracht op het abdomen in een 4:1 aceton/olijfolie vehiculum. Nagaan welke EC pathways de drempel tot het ontwikkelen van inflammatie zullen doen toenemen of afnemen in het Irritatieve en Contact Dermatitis Model. Zes tot Acht weken oude mannelijke en vrouwelijke CD1 muizen en/of ko muizen zullen gebruikt worden in een irritatief en contact dermatitis (ICD) protocol studie. ICD wordt geïnduceerd door één enkele topische applicatie van 10 ?l 0.03% (wt/vol. in aceton) 12-Otetradecanoylphorbol- 13-acetate (TPA) op de binnen- en buitenkant van het linker oor van de mannelijke muizen. Het rechter oor wordt behandeld met vehiculum (aceton) alleen. Verandering in drempelwaarde van inflammatie na het aanbrengen van verschillende dosissen van het forbol ester TPA (dosis-respons) zal nagegaan worden op basis van de dikte van het oor (gemeten met calipers), gewicht van het oor en de uitgebreidheid van de dermale inflammatie op histologische coupes (visuele bepaling van het infiltraat). Deze studies zullen aantonen of er een verschuiving gebeurt in de dosis-respons curve voor het uitlokken van inflammatie bij blokkade van één van de mechanismen Organisaties: • Specialiteiten (KNO, Dermatologie, Oftalmologie, Psychiatrie) • Huidfunctionaliteit en permeabiliteit

Onderzoekers: • DIANE ROSEEUW • Jean-Pierre HACHEM

Epidemologie, risicofactoren van sportletsels in Vlaanderen. Een sportspecifiek letseldetectie-en preventieprogramma. Vrije Universiteit Brussel Abstract: voor vele topsporters is sportbeoefening een dagtaak geworden, waardoor afhankelijkheid van de sporter aan zijn sport is toegenomen. De laatste jaren beoefenen steeds meer mensen een sport, wat maakt dat het aantal letsels eveneens is toegenomen. de begeleiders en de sporters zien de noodzaak in om aan letselpreventie te doen. De promotie van letselpreventie zou moeten leiden tot een groter bewustzijn, bij zowel atleten, jeugdsporters, ouders als coaches, wat betreft de maatregelen om letsels te voorkomen. Hierdoor zullen talentrijke sporters de kans krijgen om tot volle ontwikkeling te komen zonder de 'hinder' van letsels. Verder zal het mogelijk zijn om een aantal predisponerende factoren vroegtijdig op te sporen en te corrigeren. Pas de laatste jaren worden er in Vlaanderen een aantal onderzoeken uitgevoerd waarim men gegevens over sportletsels verzamelt. Aan de hand van de resultaten in deze studie kunnen er preventiestrategieën worden opgesteld. Dit maakt het mogelijk om onze sporters een betere bescherming tegen letsels te bieden. Organisaties: • Menselijke Fysiologie

Onderzoekers: • ROMAIN MEEUSEN

Epidemiology and treatment of Agrobacterium rhizogenes, causative agentof hairy root disease in vegetable crops KU Leuven Abstract: Gekke wortels, ook wel crazy roots of wel overmatige wortelgroei genoemd, wordt veroorzaakt door de pathogeen HelveticaOblique">Agrobacterium rhizogenes enkomt veel voor bij tomaten, komkommer en aubergine-teelt. De bacterie transfereert een stukje DNA vanuit een Ri-plasmide, het zogenaamde T-DNA,in de plantencel, dat vervolgens wordt ingebouwd in het genoom van de gastheerplant. Als gevolg van deze gentransfer wordt de plantencel gevoeliger voor auxines waardoor ze ongecontroleerd gaat delen, wat resulteertin overtollige wortelgroei. Helvetica-Oblique">A. rhizogenes heeft een zeer brede hostrange en bedreigt een groot areaal van economisch belangrijke substraatteelten zoals tomaat, komkommer en aubergine. Typische symptomen zijn een opwaartse groei van de wortels, extreme wortelgroei en verdikte wortels. Aangetaste planten vertonen bovengronds een sterk vegetatieve groei en ondergronds een zeer compacte wortelstructuur die de watergift bemoeilijkt. In een later stadium treden er pr Organisaties: • Centr. Microbiële en Plantengenetica

Onderzoekers: • René De Mot • Bart Lievens • Hans Rediers • Lien Bosmans

Epidemiologisch onderzoek naar het voorkomen en effect van (zware) metalen in het bedrijf Indaver. Universiteit Antwerpen Abstract: Literatuurgegevens tonen aan dat bij gecombineerde blootstelling aan zware metalen, ze met elkaar kunnen interageren en de verhoogde/verlaagde aanwezigheid van een bepaald metaal de potentiële toxiciteit van een ander metaal zowel negatief als positief kan beïnvloeden. Evidentie hiervoor is veelal afkomstig van proefdieronderzoek terwijl het aantal goed onderbouwde studies bij de mens relatief beperkt is. De doelstelling van de studie is om de multi-element status van de ganse werknemerspopulatie van Indaver te biomonitoren en het cumulatief toxisch of protectief effect van matig-verhoogde beroepsmatige multi-element blootstelling aan zware metalen op een aantal relevante klinische en biochemische outcomeparameters van de nier te onderzoeken. Organisaties: • Epidemiologie en sociale geneeskunde (ESOC)

Onderzoekers: • Marc van Sprundel

Epidemiologisch onderzoek naar het vookomen en effect van (zware) metalen in het bedrijf Indaver. Universiteit Antwerpen Abstract: Literatuurgegevens tonen aan dat bij gecombineerde blootstelling aan zware metalen, ze met elkaar kunnen interageren en de verhoogde/verlaagde aanwezigheid van een bepaald metaal de potentiële toxiciteit van een ander metaal zowel negatief als positief kan

beïnvloeden. Evidentie hiervoor is veelal afkomstig van proefdieronderzoek terwijl het aantal goed onderbouwde studies bij de mens relatief beperkt is. De doelstelling van de studie is om de multi-element status van de ganse werknemerspopulatie van Indaver te biomonitoren en het cumulatief toxisch of protectief effect van matig-verhoogde beroepsmatige multi-element blootstelling aan zware metalen op een aantal relevante klinische en biochemische outcomeparameters van de nier te onderzoeken. Organisaties: • Pathofysiologie

Onderzoekers: • Patrick D'Haese

Epidemiologisch onderzoek naar het kwantificeren van de risico's voor de pediatrische gecomputeriseerde tomografie en het optimaliseren van dosissen Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Medische Basiswetenschappen

Onderzoekers: • Hubert Thierens

Epidemiologisch onderzoek naar de rol van en de interactie tussen immunologische infectieuze en inflammatoire biomarkers bij coronaire hartziekten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Doelstellingen: 1. Transversaal Onderzoek: a) een gevallen-controle onderzoek, waarbij prevalente gevallen van CHZ vergeleken worden met gezonde personen. b) een analytisch onderzoek bij gezonde volwassenen naar verbenden en interacties. 2. Prospectief Onderzoek: De hele studiepopulatie vrij can CHZ bij aanvang wordt gedurende de volgende jaren opgevolgd met betrekking tot incidentie van CHZ. Organisaties: • Menselijke Fysiologie en Algemene Biologische Scheikunde

Onderzoekers: • KENNY DE MEIRLEIR

Epidemiologisch onderzoek naar de rol van en de interactie tussen immunlogische, infectieuze en inflammatoire biomarkers bij coronaire hartziekten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Doelstellingen: 1. Transversaal Onderzoek: a) een gevallen-controle onderzoek, waarbij prevalente gevallen van CHZ vergeleken worden met gezonde personen. b) een analytisch onderzoek bij gezonde volwassenen naar verbenden en interacties. 2. Prospectief Onderzoek: De hele studiepopulatie vrij can CHZ bij aanvang wordt gedurende de volgende jaren opgevolgd met betrekking tot incidentie van CHZ. Organisaties: • Menselijke Fysiologie en Algemene Biologische Scheikunde

Onderzoekers: • KENNY DE MEIRLEIR

Epidemiologisch onderzoek naar de risicofactoren voor het ontstaan van Chronisch Obstructief Longlijden (COPD). Universiteit Gent Abstract: Het doel van deze gecoördineerde, multidisciplinaire epidemiologische studie is het identificeren van nieuwe COPD ?susceptibility? genen en het onderzoeken van de rol van systeeminflammatie in de pathogenese van COPD. In een grootschalige, prospectieve, populatie-gebaseerde cohorte zal de rol van systeeminflammatie onderzocht worden in de pathogenese van COPD evenals in de extrathoracale consequenties / comorbiditeiten van COPD Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Guy Joos • Guy Brusselle

Epidemiologische typering van enterohemorragische Escherichia coli op basis van de karakterisatie van plasmiden en de studie van bacteriofagen. Vrije Universiteit Brussel Abstract: De genen die coderen voor de Shiga-like toxins zijn gelegen op getemperde bacteriofagen. We zullen de getemperde bacteriofagen aanwezig in humane en runder enterohemorragische Escherichia coli stammen na inductie zuiveren en karakteriseren. De bacteriofaag-gebieden die de sltII genen flankeren zullen door IPCR geamplifieerd worden en vervolgens zal de nucleotidesequentie van deze flankerende gebieden bepaald worden. Deze sequenties, bekomen voor verschillende bacteriofagen, zullen vergeleken worden met de reeds gekende bacteriofaagsequenties en met elkaar. Deze analyse zal toelaten een mogelijk verband aan te tonen tussen bacteriofagen geïsoleerd uit runderstammen en uit humane stammen. Deze informatie zal in de toekomst mogelijks toelaten de oorsprong van de EHEC stammen geïsoleerd bij de mens te traceren en alzo nieuwe infecties te voorkomen. De rol van getemperde bacteriofagen in de verspreiding van de toxinegenen van een toxine-positieve bacterie naar toxine-negatieve bacteriën zal nagegaan worden. Bacteriofagen kunnen bacteriecellen infecteren en lysogeniseren en also bijdragen tot de snelle verspreiding van de toxinegenen naar de niet-pathogene E. coli stammen. Daarom zal ook van de verschillende geïsoleerde bacteriofagen de host range bepaald worden op welgekende serotypes van E. coli. Organisaties: • Biologie • Toegepaste Biologische Wetenschappen

Onderzoekers: • JEAN-PIERRE HERNALSTEENS • HENRI DE GREVE

Epidemiologische studie van hartfalen (acuut gedecompenseerd en chronisch ahrtfalen); prevalentie, behandeling en prognose in Lumumbashi, Congo. Universiteit Hasselt Abstract: Hartfalen komt vaak voor. Ondanks de rijke ondergrond, is Lubumbashi een land met lage inkomens waar de totale bevolking leeft van minder dan een dollar per dag, waar er 0,5 ziekenhuis per 100.000 is en waar de bevolking blootgesteld is aan een belangrijke vervuiling door zware metalen uit de mijnbouw bedrijven. Een onderzoek naar het epidemiologische patroon van hartfalen in deze bijzondere stad blijkt belangrijk te zijn. - Om de diagnostische en therapeutische benaderingen uit de dagelijkse praktijk van Lubumbashi ziekenhuizen te beschrijven - Voor het beoordelen van de ziekenshuis-opnames en ontslagen van patiënten met hartfalen en om hun toekomstkansen te onderzoeken. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Wilfried MULLENS

Epidemiologie van mucoviscidose in België Vrije Universiteit Brussel Abstract: Mucoviscidose wordt beschouwd als één van de meest frequente autosomaal recessieve ziekte bij Caucasische populaties. Het CFTR-gen (Cystic Fibrosis transmembrane conductance regulator) bevindt zich op chromosoom 7. Er zijn meer dan 800 gendefecten gekend, waarvan de meest voorkomende de DF508 deletie is. Ze vooroorzaken ernstige weefselbeschadigingen, voor in long (infecties) en pancreas (insufficiëntie). De incidentie van mucoviscidose is nog niet goed gekend. De cijfers variëren van 1:2.000 tot 1:25.000. Het Belgisch Mucoviscidoseregister (BMR-REM) werd opgestart in 1998 om de natuurlijke evolutie van de ziekte te kunnen volgen, en epidemiologische en klinische studies te kunnen doen. In 2000 waren er 735 patiënten in opgenomen, wat een toename van 27% betekende. De eerste frequentieverdelingen vertonen veel gelijkenis met deze van omringende landen. De gegevens (antropometrie, longfunctieparameters, longinfecties, aard van de behandelingen, socio-economische achtergrond, enz.) worden jaarlijks verzameld en verwerkt in de VUB en die de coördinator van het register is. Met dit onderzoek wensen we 1) te verzekeren dat dit register een epidemiologisch verantwoord onderzoeksinstrument met solide basisgegevens is 2) te bewaken dat het register 'population-based' is 3) een betrouwbaar en geautomatiseerd terugkoppelingsinstrument te maken voor de aangevende artsen 4) internationale samenwerking uit te breiden 5) de kolonisatie van longweefsel door Pseudomonas Aeruginosa na te gaan 6) een studie over de groei bij Belgische muscoviscidose patiënten 7) een studie over de resultaten van hart-longtransplantatie te verwezenlijken. Het project loopt met de medewerking van de 6 erkende Belgische Centra voor de behandeling van mucoviscidose en enkele andere clinici. De patiënten en hun ouders zijn er actief bij betrokken. Organisaties: • Maatschappelijke Gezondheidszorg

Onderzoekers: • ANNE-MARIE DEPOORTER

Epidemiologie van hRSV in België, ontwikkeling van nieuwe in vitro modellen en klinische karakterisatie van hRSV patiënt populaties by vergelijkende respiratoire viroom analyse voor ondersteuning van toekomstige introductie van antiviralen en vaccins KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Klinische & Epidemiologische Virologie

Onderzoekers: • Marc Van Ranst • Els Keyaerts • Annabel Rector • Winke Van der Gucht

Epidemiologie van antimicrobiële resistentie bij vleeskoppen op dier- en populatieniveau. Universiteit Gent Abstract: De overkoepelende doelstelling van dit onderzoek bestaat er uit meer inzicht te verwerven in de epidemiologie van de introductie, de selectie en verspreiding, van antimicrobiële resistentie (meer specifiek fluoroquinolone en beta-lactamresistentie) bij de indicatorkiem (Escherichia coli) in vleeskippen. Op basis hiervan zullen inzichten ontwikkeld worden die moeten toelaten de resistentieproblematiek beter te begrijpen en te reduceren. Om dit te realiseren zullen in eerste instantie diermodellen worden ontwikkeld die moeten toestaan om de introductie, selectie en verspreiding van antimicrobiële resistentie bij vleeskippen te bestuderen. Organisaties: • Vakgroep Pathologie, bacteriologie en pluimveeziekten • Vakgroep Verloskunde, voortplanting en bedrijfsdiergeneeskunde

Onderzoekers: • Freddy Haesebrouck • Jeroen Dewulf

Epidemiologie, klinische presentatie en biologische merkers van diabetes (<40jaar): opsporen van etiologische factoren en risicopersonen voor preventiestudies. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Door een combinatie van epidemiologische, klinische en biologische studies wil het voorgestelde project de incidentie van T1D en T2D verder opvolgen en de classificatie en predictie van de ziekte verfijnen aan de hand van biologische en anthropometrische merkers met het oog op het bestuderen van (variaties in) de natuurlijke geschiedenis van het ziekteproces en het identificeren van objectieve criteria voor het selecteren en opvolgen van deelnemers aan innovatieve preventiestudies naar (complicaties van) type 1 diabetes. Epidemiologische studies: De incidentie van T1D en T2D (<40 jaar) zal jaarlijks in Antwerpen en Luxemburg bepaald en opgevolgd worden. Er zal bevestiging gezocht worden voor de preferentiële vervroeging van T1D in mannelijke patiënten en er zal nagegaan worden of de incidentie van T1D ook toeneemt bij de meisjes. De opvolging van de incidentie is ook belangrijk om later het effect van eventueel op grote schaal ontwikkelde preventiestrategieën te kunnen inschatten. Klinische en biologische studies: Recent werden nieuwe immune merkers voorgesteld als additionele merkers van T1D. Deze zullen geëvalueerd worden in termen van diagnostische sensitiviteit door vergelijking van hun prevalentie bij patiënten en controles. Hun eventuele associatie zal worden nagegaan enerzijds met de klassieke immune, genetische en hormonale merkers en anderzijds met leeftijd, geslacht en klinische kenmerken. Ten slotte zal hun eventuele rol in de predictie van de ziekte bij eerstegraadsverwanten worden onderzocht. De natuurlijke ziekteëvolutie en de predictieve waarde van biologische merkers zullen ook bestudeerd worden in een groep van verwanten die seroconverteren van antilichaam-negativiteit naar positiviteit.

Organisaties: • Pathologische Biochemie en Fysiologie

Onderzoekers: • FRANS GORUS

Epidemiologie en prognose van tricuspidalisklep insufficiëntie; Identificatie van variabelen in hemodynamiek bij pathologie van het rechter hart en de evolutie na medicamenteuze interventie door middel van niet invasieve morfologische en functionele teste KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Cardiologie

Onderzoekers: • Paul Herijgers • Werner Budts • Jens-Uwe Voigt • Pieter De Meester

Epidemiologie en bestrijding van zoönotische infecties in Gambia en Senegal. Universiteit Antwerpen Abstract: Epidemiologie en bestrijding van zoönotische infecties in Gambia en Senegal. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Eric Van Marck

Epidemiologie en bestrijding van Campylobacteraceae bij pluimvee Universiteit Gent Abstract: Deze studie beoogt inzicht te verwerven in de besmettingsstatus met, en de transmissieroutes van Campylobacteraceae in Belgisch pluimvee. Door het onderzoek uit te voeren op slachthuisniveau kan een evaluatie worden gemaakt van het aangevoerd levend materiaal, van het slachtproces en van de eindproducten. De kritische punten binnen de productieketen worden geïdentificeerd, gevolgd door een evalutie van mogelijke beheersmaatregelen. Organisaties: • Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid

Onderzoekers: • Jan Van Hoof • Kurt Houf

EPICS: E-learning Platform In the Cultural heritage Sector Universiteit Hasselt Abstract: Het EPICS-project streeft naar de ontwikkeling van een e-learning platform voor digitaal cultureel erfgoed in Vlaanderen. Het samenbrengen van de recente digitaliseringstendens in de cultureel erfgoed sector en de groeiende impact van het gebruik en distributie van digitale content in de onderwijssector, biedt veelbelovende opportuniteiten op het vlak van erfgoededucatie. Organisaties: • Expertisecentrum voor Digitale Media • Expertisecentrum voor Digitale Media

Onderzoekers: • Kris LUYTEN

Ephrines en hun receptoren spelen een cruciale rol bij het aantrekken van pathogene TH17 cellen naar het centraal zenuwstelsel van multiple sclerose patiënten Universiteit Hasselt Abstract: Multiple sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van de hersenen en het ruggenmerg. Momenteel lijden meer dan 2 miljoen mensen wereldwijd aan deze ziekte, waarbij vrouwen 50% meer kans hebben op het ontwikkelen van MS dan mannen. De gemiddelde leeftijd waarop de ziekte start is ongeveer 30 jaar, zodat MS zich typisch vertoont als een ziekte van jongvolwassenen. De symptomen van MS zijn onder andere visuele problemen, spierzwakte, vermoeidheid, en zelfs emotionele en cognitieve stoornissen. In het centrale zenuwstelsel, beperkt de bloed-hersenbarrière (BBB) gewoonlijk de infiltratie van immuuncellen. Bij MS kunnen immuuncellen echter de hersenen binnenvallen en dan belangrijke hersencellen aanvallen en beschadigen. Dit zal vervolgens leiden tot een storing in de geleiding van hersensignalen van zenuw tot zenuw, wat de bekende symptomen van MS veroorzaakt. Het is onduidelijk welke factoren pathogene immuuncellen toelaten de BBB over te steken en de hersenen van MS-patiënten te betreden. In dit project zal ik de bijdrages van bepaalde moleculen, de zogenaamde ephrins en Eph receptoren, in de migratie van immuuncellen in de hersenen onderzoeken. Ik veronderstel dat het ephrin / Eph-systeem cruciaal is voor betreding van de immuuncellen in het ontstoken brein, en dat dit systeem een potentieel therapeutisch doelwit is. De therapeutische mogelijkheid zal onderzocht worden door te interfereren met het ephrin / Eph systeem in een diermodel van MS. Dit onderzoek zal daarom helpen ons meer over de ziekte te begrijpen, en kan mogelijk leiden tot een nieuw therapeutisch doel. Organisaties: • Immunologie - Biochemie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Niels HELLINGS • Bieke BROUX

EPHEBOS = Educatieve Provinciale Heuristiek voor een 'Europakunde' Bachelors Opleiding in Samenwerking. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project 'EPHEBOS' beoogt een bronnenonderzoek en behoefteanalyse met het oog op de ontwikkeling van een Europa-gericht modulair onderwijspakket (ook 'Europakunde' genoemd) voor de leeftijdsgroep van de bachelors opleiding binnen de associatie Universiteit Antwerpen-Hogescholen van de provincie Antwerpen. Dit kadert in het Bologna-akkoord en is een der prioriteiten van de provincie (onderzoek naar onderwijs). Organisaties: • Internationaal recht : volkenrecht • Overheid en Recht

Onderzoekers: • Peter Bursens • Johan Meeusen

EP2CON: Evaluatie van de bouwstenen en concept demonstratie van gemakkelijk installeerbare fysische contactconnectoren voor toekomstige fiber optische netwerken. Vrije Universiteit Brussel Abstract: nieuwe bouwstenen worden ontwikkeld voor eenvoudig installeerbare fysieke contactaansluitingen voor toekomstige optische netwerken Organisaties: • Toegepaste Natuurkunde en Fotonica

Onderzoekers: • HUGO THIENPONT

Eonomische evaluatie van vaccinatieprogramma's tegen infecties die via de lucht worden overgedragen, gebaseerd op dynamische compartimentele simulatiemodellen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit onderzoeksproject is aan de hand van mathematische simulatiemodellen inzicht te verwerven in de epidemiologie en transmissiedynamiek van infecties die verspreid worden via de lucht en in de impact van vaccinatie hierop. Economische evaluaties van diverse vaccinatiestrategieën zullen een integraal onderdeel robnaken van deze modelleringen. De ontwikkelde methodologie en de resultaten uit de toegepaste analyses gebaseerd op dit onderzoek zullen relevant zijn voor binnen- en buitenlands gezondheidsbeleid en -onderzoek. Organisaties: • Epidemiologie en sociale geneeskunde • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)

Onderzoekers: • Pierre Van Damme

Enzymen betrokken bij de deglycosylatie en modificatie van cellulasen voor de productie van bio-alcohol Hogeschool Gent Abstract: Biobrandstoffen zijn alle brandstoffen van biologische oorsprong zoals bio-ethanol en bio-diesel. Bio-ethanol wordt rechtstreeks gewonnen uit suiker van suikerbieten of suikerriet en kan in België -evenwel dankzij subsidiaire steun - al bijgemengd worden in benzine. Maar op de medium tot lange termijn zal ligno-cellulose biomassa zoals stro, resthout, grassen en andere reststromen uit de landbouwsector en eventueel biomassa uit het consumentencircuit gebruikt moeten worden. Dit zijn dan de zogenaamde “tweede generatie” biobrandstoffen uit goedkope en ruim beschikbare bronnen. Het gebruik van deze biomassa is met de huidige conversiemethodes niet mogelijk. Hiervoor zijn nieuwe conversiestappen nodig, die ook tot nieuwe bio-componenten kunnen leiden. Om een nieuwe bio-raffinage industrie gebaseerd op lignocellulose reststromen rendabel te maken, en om het proces economisch competitief te maken met de fermentatie van zetmeel of suiker, moet de huidige kostprijs van de cellulasen gereduceerd worden. Door een vermindering van de productiekosten en een verhoging van de enzymwerking, werd reeds een 10-voudige reductie bewerkstelligd (voornamelijk door de enzymproducenten Genencor Inc. en Novozymes). Verdere kostreductie (tot 5 maal) zal evenwel nodig zijn om deze biobrandstoffen competitief te maken met petroleum afgeleide brandstoffen. Cellulase enzymen zijn de sleutel voor een efficiënte omzetting van biomassa omwille van (1) de hoge rendementen aan glucose die kunnen gehaald worden en (2) de mogelijkheid tot protein engineering om de kosten te reduceren. De filamenteuze schimmel Trichoderma reesei wordt aanzien als de belangrijkste producent van biomassadegraderende enzymen. De gesecreteerde cellulasen werken synergetisch met ßglucosidasen om cellulose af te breken tot glucose. In het conversieproces wordt de te lage reactiviteit en stabiliteit van de huidige cellulasen aanzien als één van de grote beperkingen. Verder wetenschappelijk onderzoek naar de werking van deze enzymen en naar de bepalende factoren voor hun stabiliteit is daarom essentieel om inzicht te verwerven naar de mogelijkheden om later de kostprijs van de cellulasen met een bijkomende factor te reduceren. In een voorafgaand doctoraatsonderzoek van Ingeborg Stals, promotor/begeleider van het projectvoorstel, aan het laboratorium voor Glycobiologie van Prof. em. M. Claeyssens van de Universiteit Gent (vakgroep BFM) werd vastgesteld dat de door T. reesei uitgescheiden cellulase-enzymen sterk geglycosyleerd zijn. De schimmel produceert echter ook een groot aantal hydrolasen die gedurende de fermentatie de cellulasen modificeren en soms volledig deglycosyleren. Met dit project wordt de invloed van glycosylatie op de werking van de cellulasen gesecreteerd door T. reesei bestudeerd en worden de enzymen betrokken bij de modificatie van cellulasen geïdentificeerd en gekarakteriseerd. Ook het endo-ß-N-acetylglucosaminidase (Endo T), dat reeds gezuiverd en geïdentificeerd werd tijdens voorafgaand onderzoek en onderwerp is van een patentaanvraag met promotor Ingeborg Stals als medeuitvinder, wordt verder onderzocht naar substraatspecificiteit, functie, verspreiding,... Dit enzym is een nieuwe en interessante activiteit voor T. reesei. Organisaties: • Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen • Vakgroep Chemie

Onderzoekers: • Ingeborg Stals

Enzymatische processen: de propere technologie om katoen te veredelen Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen • Vakgroep Textieltechnologie

Onderzoekers: • Alexandra De Raeve • Marc Van Parys

Enzymatische gradienten in biomaterialen voor weefselregeneratie Universiteit Gent Abstract: Biomaterialen voor weefseltechniek met gradienten in hun fysicochemischen eigenschappen worden door mineralisatie/vernetting gecreeerd door het verwerken van enzymen uit natuurlijke weefsels in hydrogels. Door het combineren van enzym-, temperatuur- en samenstellingsgradienten kan de inwendige stuctuur behoorlijk worden beïnvloed op een gecontroleerde manier. Zulke gradienten worden door gieten, bioplotting en electrospinning opgebouwd. Organisaties:

• Vakgroep Moleculaire biotechnologie

Onderzoekers: • Andre Skirtach

Enzymatische en oxidatieve effecten op de eiwitfractatie van gefermenteerde vleesproducten Vrije Universiteit Brussel Abstract: De rol van bacteriële enzymes, zowel van autochthone vleesbacteriën als van starterculturen, in smaak- en aromaontwikkeling van gefermenteerde vleeswaren blijft onduidelijk. Dit is in het bijzonder zo wanneer hun effecten worden in verband gebracht met het aandeel van vleesenzymes. Gezien bacteriën gedacht worden om eerder op de eiwitfractie van spierweefsel in te spelen dan op de vetfractie ligt de focus van dit project op proteolyse en aminozuurconversie. Verder zal het nog niet goed begrepen fenomeen van eiwitoxidatie worden onderzicht. Om eiwitafbraak te meten zal tweedimensionele gelelectrophorese verbonden aan massaspectrometrische analyse voor het eerst worden gebruikt voor gefermenteerde vleeswaren. Dit zal worden gekoppeld aan een specifieke analyse van vleeseiwitoxidatie. De productie van volatielen, vnl. door bacterieel aminozuurconversies, zal worden gekwantificeerd door massaspectrometrie. Een onderscheid zal worden gemaakt tussen coagulasenegatieve staphylokokken, lactobacillen en verscheidene melkzuurbacteriën die minder gebruikelijk zijn in vlees maar over een interessant aromagenererend potentieel beschikken. De kinetica van de bacteriële effecten zal worden onderzocht om de inter- en intraspeciesvariabiliteit in kaart te brengen. De gecombineerde actie van peptidegenererende vleesenzymes en peptideconverterende bacteriële activiteiten zal bestudeerd worden in functie van de tijd en de vleesfermentatiecondities, om zo hun differentiële en specifieke rollen te ontrafelen. Organisaties: • Toegepaste Biologische Wetenschappen

Onderzoekers: • FREDERIC LEROY

Enzymatische en microbiële technologie voor industriële processen Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen • Vakgroep Chemie

Onderzoekers: • Ingeborg Stals • Anita Van Landschoot

Enzymatica op het niveau van individuele moleculen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Faculteit Wetenschappen

Onderzoekers: • Johan Hofkens

enzalutamide-resistence in prostate cancer KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Moleculaire Endocrinologie

Onderzoekers: • Frank Claessens • Stefan Prekovic

ENVIROSTRESS - Milieustress in een snel veranderende wereld. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Ronny Blust • Lieven Bervoets • Marcel Eens • Adrian Covaci

Environment for Human Exploration and RObitic Experimentation in Space. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Plasma-astrofysica

Onderzoekers: • Giovanni Lapenta

Environmental Risk assessment of heavy metals in Van Phong bay, Vietnam. KU Leuven Abstract: In this study, detailed field work, experiments and analyses will be carried out to study the risk of heavy metals in NIX waste (a kind of copper slag used in ship repairing industry) and in sediment and soil. Changes in mobility when NIX waste is exposed to seawater will be investigated. Furthermore, an initial risk assessment to aquatic ecosystem from heavy metals will be determined. Organisaties: • Afdeling Geologie

Onderzoekers: • Rudy Swennen • Thi Thu Dung Tran

Environmental management capacity building for the Ghana ports and Harbours authority and relevant stakeholders in Ghana. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project focust op de rol van belangrijke groepen bij milieubeheerssystemen voor havens in Ghana. Havens en havengebieden zijn belangrijk voor de economie van vele landen. Deze economische activiteiten hebben meestal echter serieuze milieugevolgen. Om deze milieudegradatie tegen te gaan, is de rol van milieubeheerssystemen zeer belangrijk. De implementatie van een dergelijk systeem vereist echter de actieve betrokkenheid van belangrijke groepen wiens activiteiten de havenomgeving beïnvloeden. Organisaties: • Menselijke Ecologie

Onderzoekers: • David PROOT • LUC HENS

Environmentally Controlled Facility (ECOTRONS) Universiteit Hasselt Abstract: De ECOTRON+ is een aaneensluiting van 12 gesofisticeerde, semi-automatisch gecontroleerde klimaatkamers. Het is een state-of-the-art technologie voor een doorgedreven en gecontroleerde studie van "global change". Deze infrastructuur slaat een brug tussen de complexiteit van "in situ" experimenten en labo/serre-experimenten in relatie tot de omgeving (globaal bv. klimaatsveranderingen; lokaal bv. vervuiling). De infrastructuur faciliteert studies van reacties van ecosystemen, organismen en de biodiversiteit op veranderingen in de omgeving (met experimenten voor fauna, flora, micro-organismen en onderlinge interacties), om fundamentele of meer toegepaste vraagstellingen op te lossen. Een gamma van omgevingsvoorwaarden - temperatuur, neerslag, CO2 concentraties, vervuiling, ozon,... - kunnen perfect x - keer nagebootst worden. De ecotron+ is het resultaat van een partnerschap van het Centrum voor Milieukunde (CMK) van de UHasselt, de researchgroep Plant and Vegetation Ecology van de UAntwerpen, het Agentschap voor Natuur en Bos, en het Regionaal Landschap Kempen en Maasland. Organisaties: • Milieubiologie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Jaak VANGRONSVELD • Natalie BEENAERTS

Environmental change and sediment flux responses in the Andes region KU Leuven Abstract: The objective of this research is to investigate the link between land cover, climate and environmental change in general, and sediment flux responses in South America, at various spatial scales. The South-American subcontinent will be investigated as a whole, with emphasis on the Andesregion. Specific case study areas will be looked at in detail. Thematically, the research is divided in three parts: the modelling of sediment fluxes, the identification of environmental change and time series analysis of satellite imagery, and the research on sediment flux responses onenvironmental change. Organisaties: • Afdeling Geografie

Onderzoekers: • Gerard Govers • Carolien Tote

Environmental cancer risk, nutrition and individual susceptibilty (ECNIS) Vrije Universiteit Brussel Abstract: ECNIS is een 'Network of Excellence' dat enkele van de beste Europese onderzoeksgroepen samenbrengt in een gezamelijke poging om een beter inzicht te krijgen in de omgevingsoorzaken van kanker, het vermogen van het dieet om kanker te voorkomen en de manieren waarop erfelijkheid de individuele gevoeligheid voor carcinogenen kan beïnvloeden, met het uiteindelijke doel het aantal kankergevallen in Europa te verminderen. ECNIS zal zich in het bijzonder richten op het gebruikt van krachtige, op biomerkers gebaseerde technologiën om deze doelstellingen te verwezenlijken. Het is van groot belang om zowel de ontwikkeling van nieuwe biomerkers als de toepassing van bestaande en nieuwe biomerkers in de context van moleculaire epidemiologiestudies te ondersteunen. Deze studies zullen uitgevoerd worden op populaties van verschillende regio's van Europa met verschillende klimaten, pollutieniveaus en dieetgewoontes, op een schaal die niet mogelijk is onder de huidige omstandigheden van onderzoeksfragmentatie en die een optimaal gebruik van de bestaande Europese cohorten en biobanken voorziet. Bijkomende onderzoeksdoelstellingen van ECNIS zijn het vergemakkelijken van de vooruitgang in kankerpreventie via een beter inzicht in de mechanistische basis van de werking van zowel kankerveroorzakende als kankervoorkomende dieetcomponenten, en ook om procedures voor de inschatting van kankerrisico te ontwikkelen en te standardiseren. Verder beoogt ECNIS ook om zich aan te sluiten bij de rest van de Europese en wereld onderzoeksgemeenschap om trainingsmogelijkheden te voorzien voor nieuwe en jonge onderzoekers en om wetenschappelijke steun en advies te verschaffen aan regulatoren, de industrie en het algemene publiek. Organisaties: • Biologie

Onderzoekers: • MICHELINE VOLDERS

Environmental and economic assessment of rare earth elements recycling KU Leuven Abstract: Rare earth elements (REEs) are extremely important for the further development of the Green Economy. Neodymium and dysprosium are indispensiblefor strong permanent magnets for use in electric cars, wind turbines, but also in consumer electronics. Europium and terbium are being used in compact energy saving bulbs. The rare earth market is currently monopolized by China. This country is producing more than 97% of the annual world supply of rare earths. Because of a steadily increasing demand by itsown domestic industry, China is starting to strongly reduce its export quota for rare earths and this causes shortages in the supply of rare earths to other countries. This shortage in rare earths and the sharp increase in the prices of the rare earths, give an impetus to the reopeningof old rare earth mines and the opening of new ones. Europe however holds very few exploitable natural deposits of rare earths. Drastic improvement in End-of-Life recycling rates for REEs in Europe is, therefor

Organisaties: • Duurzaam Materialenbeheer

Onderzoekers: • Karel Van Acker • Johan Eyckmans • Dionysios Kontoulis

ENVIRONAGE Universiteit Hasselt Abstract: Het project "ENVIRONAGE" situeert zich in het domein van de moleculaire epidemiologie. Hoewel veroudering onvermijdelijk is, doet veroudering zich niet op een uniforme manier voor. Veroudering is een complex samenspel van genetische en milieufactoren (ENVIRONAGE). ENVIRONAGE integreert milieu-invloeden en moleculaire mechanismen van veroudering waaronder de lengte van de uiteinden van de chromosomen (telomeren). Door het bestuderen van verouderingsmechanismen zowel bij ouderen als bij pasgeborenen kan het onderzoek bijdragen aan het begrijpen van de foetale oorsprong van sommige ziekten en de invloed van genetische en milieu-factoren hierop. Organisaties: • Milieubiologie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Tim NAWROT

ENVIROMICS, Milieutoxicologie en technologie voor een duurzame wereld. Ontwikkeling en toepassing van diagnostische instrumenten voor industrie en beleid. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Ronny Blust • Wim De Coen • Johan Robbens • Freddy Dardenne

Entry van feliene coronavirussen in hun primaire doelwitcellen Universiteit Gent Abstract: In dit onderzoeksproject zullen de doelwitcellen van de feliene coronavirussen ter hoogte van de intestinale mucose gekarakteriseerd worden en zal de replicatie in deze cellen bestudeerd worden. Dit zal gebeuren aan de hand van een intestinaal mucosa explantmodel. Vervolgens zal de entry van deze virussen geanalyseerd worden en zal een verklaring gezocht worden voor de verschillen tussen FIPV en FECV. Organisaties: • Vakgroep Virologie, parasitologie en immunologie

Onderzoekers: • Hans Nauwynck • Hannah Dewerchin • Evelien Van Hamme

Entre tradition et innovation: étude du Commentaire sur l'Hexaéméron d'Anastase le Sinaïte KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Bijbelwetenschap

Onderzoekers: • Joseph Verheyden • Johan Leemans • Dimitrios Zagkanas

Entrepreneurship in the name of Hizmet KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Centr.Intercultural.,Migr.& Minderh.

Onderzoekers: • Ching Lin Pang • Saliha Ozdemir

Entomopathogene nematoden voor de duurzame beheersing van rouwmuggen en aardvlooien in China Universiteit Gent Abstract: Het project beoogt een kostenefficiënte en duurzame bestrijding te ontwikkelen voor twee sleutelplagen in China: de rouwmug Bradysia odoriphaga in Chinees bieslook en de aardvlo Phyllotreta striolata in kolen. Meer in het bijzonder wordt het potentieel van inheemse soorten van entomopathogene nematoden onderzocht. Hiertoe worden de verspreiding en biodiversiteit van deze nematoden in China bestudeerd en hun bestrijdingspotentieel onderzocht via laboratorium- en veldproeven. Organisaties: • Vakgroep Plantaardige productie

Onderzoekers: • Maurice Moens • Patrick De Clercq

Entomopathogene nematoden en hun symbiotische bacteriën ter bestrijding van fruitvliegen (Bactrocera invadens) in mango teelt in Benin. Universiteit Gent

Abstract: Dit project beoogt de ontwikkeling van inheemse entomopathogene nematoden als een effectieve bestrijdingsmethode tegen fruitvliegen in de mangokweek in Benin. We bestuderen zowel de nematoden, bekomen door staalnames in Benin, als hun bacteriële symbionten die essentieel zijn voor het doden van de insecten tijdens hun levensstadium in de bodem. De meest virulente combinaties zullen geslecteerd worden. Organisaties: • Vakgroep Biochemie en Microbiologie

Onderzoekers: • Wilfrida Decraemer • Anne Willems

Enthesopathie van de flexoren: een niet-beschreven elleboogaandoening bij de hond Universiteit Gent Abstract: De elleboog is de belangrijkste lokalisatie van voorpootkreupelheid bij de hond. Recent werd een aandoening gediagnosticeerd, die nog niet bekend is in de veterinaire orthopedie: enthesiopathie van de flexoren, een 'ziekte' van het aanhechtingsorgaan van de pees op het bot. Deze aandoening vormt een belangrijke differentiaaldiagnose voor elleboogproblemen. De typische diagnostische kenmerken worden beschreven en de resultaten van de behandeling worden nagegaan. Organisaties: • Vakgroep Medische Beeldvorming van de Huisdieren en Orthopedie van de Kleine Huisdieren

Onderzoekers: • Bernadette Van Ryssen

Enterprise social network analysis via data mining techniques. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG LIRIS Leuven

Onderzoekers: • Bart Baesens • Libo Li

Enterohemorrhagische Escherichia coli (EHEC) is een humane darmpathogeen verantwoordelijk voor diarree, hemorrhagische colitis en het hemolytisch uremisch syndroom Universiteit Gent Abstract: Enterohemorrhagische Escherichia coli (EHEC) is een humane darmpathogeen verantwoordelijk voor diarree, hemorrhagische colitis en het hemolytisch uremisch syndroom. Lactococcus lactis, een niet-koloniserende, niet-pathogene bacterie werd reeds gebruikt voor de orale aflevering van antigenen ter hoogte van de mucosa. In dit project zullen recombinante L. lactis stammen onderzocht worden op hun efficiëntie om EHEC antigenen af te leveren ter hoogte van het darmgeassocieerd immuunsysteem in proefdiermodellen voor EHEC infectie. Organisaties: • Vakgroep Virologie, parasitologie en immunologie

Onderzoekers: • Eric Cox

Enterococci in food fermentations : functional and safety aspects Vrije Universiteit Brussel Abstract: Traditionele, Middellandse Zee-kazen worden hoofdzakelijk geproduceerd op basis van rauwe schape- of geitemelk en bezitten typische organoleptische eigenschappen. Studies in verband met de microflora van deze kazen hebben aangetoond dat enterococcen een belangrijke rol spelen in hun rijpingsproces en aldus bijdragen tot hun typische geur en smaak, die sterk geapprecieerd wordt door de consument. Enterococcen maken ook deel uit van de intestinale flora van mens en dier en bepaalde preparaten worden gebruikt als probioticum. Hun gezondheidsvoordelen worden toegeschreven aan hun antimicrobiële activiteit tegenover pathogene bacteriën. Enterococcen worden echter traditioneel beschouwd als indicatoren voor faecale contaminatie. Daarenboven citeren bepaalde rapporten ernstige humane infecties en ontwikkeling van antibioticumresistentie door entrococcen. Al deze feiten zijn verontrustend voor gebruik van enterococcen als starterculturen in voedselfermentaties. Tijdens dit project worden deze tegengestelde eigenschappen van enterococcen bestudeerd : een diepgaande studie van de taxonomische verwantschappen binnen enterococcen van voedings-, dierlijke en menselijke oorsprong en een vergelijkende studie van de functionele, technologische en gezondheidsbevorderende eigenschappen van geselecteerde stammen met het oog op een veilig gebruik als voedsel- en voederadditief. Organisaties: • Industriêle Microbiologie

Onderzoekers: • Luc DE VUYST

Enterische glia cellen: een nieuwe populatieimmuunmodulatoren in dedarm? KU Leuven Abstract: This project focuses on the interaction between theenteric glial cells and intestinal immune cells. Since themain topic of the study will involve the study ofimmunological mechanisms leading to intestinal immunehomoeostasis, I prefer to submit this project to theexpress panel "Microbiology and Immunology". Organisaties: • TARGID

Onderzoekers: • Guy Boeckxstaens • Gianluca Matteoli

Enterische glia cellen, een nieuwe klasse immuun-modulatoren in de darm? KU Leuven Abstract: Om de gastheer te beschermen tegen pathogenen en de invasive van schadelijke micro-organismen gebruikt het intestinale immuunsysteem een complex netwerk van cellen als ook het lymphoid weefsel. Tegelijkertijd, moet het immuunsysteem geleerd worden om commensale bacteriën en voedsel antigenen te tolereren om ongewilde immuun reacties tegen deze onschadelijkeantigenen te voorkomen. Dit fenomeen wordt immuun tolerantie genoemd.De balans tussen immuun activatie en inflammatie als ook tolerantie moet goed gereguleerd worden om chronische darmziekten, zoals inflammatoir darmziekte en voedselallergie, te voorkomen. In het laatste decennium isduidelijk geworden dat ook het autonome zenuwstelsel actief het immuunsysteem kan beinvloeden. Net als neuronen in de hersenen, worden neuronenin de darm (enterische neuronen) beschermd door glia cellen. De enterische glia cellen zijn nog weinig bestudeerd en zouden de communicatie tussen het immuunsysteem en de neuronen kunnen vormen. Data van onze gro

Organisaties: • TARGID

Onderzoekers: • Guy Boeckxstaens • Gianluca Matteoli

Entanglement en de simulatie van kwantum veeldeeltjesystemen Universiteit Gent Abstract: Onderzoek naar nieuwe methoden om sterk gecorreleerde kwantumsystemen te beschrijven. Organisaties: • Vakgroep Fysica en Sterrenkunde

Onderzoekers: • Frank Verstraete

ENSAR KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Kern- en Stralingsfysica

Onderzoekers: • Natalis Severijns

En route. De internationale trajecten van de Vlaamse literatuur in de 20ste eeuw. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Vertaling & Interc.Transfer Brussel

Onderzoekers: • Elke Brems • Reinhilde Meylaerts

ENLIGHT: Verbeterd lichtgewicht design. KU Leuven Abstract: Lichtgewicht materialen zoals plastics versterkt met carbonvezels werden tot op heden vooral gebruikt bij high performance autos met een relatief hoge kostprijs en lage productievolumes. De elektrische autos van de toekomst vereisen daarentegen lichtgewicht oplossingen die niet er niet alleen voor zorgen dat de specifieke designvereisten worden gerespecteerd maar die ook kostenefficiënt en duurzaam zijn gedurende hun levensduur. ENLIGHT tracht de technologische ontwikkeling van een portfolio van innovatieve thermo set, thermoplastic, bio-gebaseerde en hybride materialen te versnellen, deze vormen samen een groot potentieel om het gewicht en de algemene carbonvoetafdruk te verminderen om zo een haalbare toepassing op gemiddeld-hoge volume EVs in 2020-2025 mogelijk te maken. Door de samenwerking tussen EUCAR, CLEPA en EARPA, zal ENLIGHT fungeren als een open innovatieplatform dat waardevolle inzichten van andere EU onderzoeksprojecten integreert met een holistische design benadering.Vi Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Bert Pluymers

ENLIGHTENMENT. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Vaste-stoffysica en Magnetisme

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • Carmen Bartic

Enkel verstuiking: diagnose en behandeling Universiteit Gent Abstract: De incidentie van enkel verstuikingen is vrij hoog. Daarenboven heeft een groot aantal patienten complicaties. Het doel van deze studie bestaat erin om, aan de hand van een systematische review, een overzicht te geven aan alle betrokken zorgdisciplines van de aktuele wetenschappelijke evidentie bij de conservatieve aanpak van acute enkelverstuikingen. Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Philip Roosen

Enkele problemen in stochastische analyse en semigroeptheorie. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project komen de volgende onderwerpen ter sprake: (1) Het verband aangeven tussen Euclidische quantummechanica, martingaalmaten en generatoren van diffusies. (2) De uitbreiding van de stellingen die bestaan voor generatoren van sterke Markov processen tot Poolse en andere toplogische ruimtes. In het bijzonder de vraag beantwoorden: welke Lie-generatoren zijn tevens generatoren van sterke Markov processen? Hierbij zullen we de strikte topologie nodig hebben. Deze is ook beschikbaar in het niet-commutatieve geval van C*-algebra's. (3) Een betere kennis trachten te verkrijgen van stochastische partiele differentiaalvergelijkingen. In het bijzonder trachten het verband trachten duidelijk te maken tussen begrippen als singuliere limieten van quadratische vormen, terugwaartse stochastische differentiaalvergelijkingen, Neumann semigroepen en gereflecteerde Markov processen. Organisaties: • Analyse en topologische structuren • Fundamentele Wiskunde

Onderzoekers: • Johannes Van Casteren

Enivronmental dependent effects on the symbiotic gut bacterial community of Daphnia: investigation of biotic stress on community composition and probiotic activity. KU Leuven Abstract: The lumen of the animal intestine forms a habitat for a large and dynamic gut bacterial community (GBC), which influences the host in a number of ways (e.g. protection against pathogen infection, digestion of food, production of essential food components). Environmental stressors such as toxins and pathogens can alter the composition of this bacterial community, which in turn can affect its functionality. In this doctorate I want to test the effect of two environmental stressors, the toxic algae Microcystis and infection by a bacterial pathogen, and genotype-genotype interactions on the composition of the GBC in Daphnia. Further, I want investigate if a shift in community composition, under influence of these stressors, affects the probiotic activity of the GBC. Organisaties: • Biologie Kulak

Onderzoekers: • Ellen Decaestecker • Martijn Callens

Enhancing Wireless Sensor Networks with Reconfigurable Hardware and Software KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Informatica

Onderzoekers: • Fan Yang • Daniel Hughes

Enhancing the inclusiveness of ECEC systems KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch.

Onderzoekers: • Ides Nicaise • Özgün Ünver

Enhancing R&D and innovation through specific policy measures: impacts revisited. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • Dirk Czarnitzki

ENHANCING ACTIVITY THROUGH SLEEP IMPROVEMENT (EASI-Sleep) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Studie rond slaap Organisaties: • Cognitieve en Biologische Psychologie

Onderzoekers: • RAYMOND CLUYDTS

Enhancing Activity through Sleep improvement (EASI). Universiteit Antwerpen Abstract: Een persoon van zestig jaar heeft daarvan zo'n 20 jaar geslapen. Slaap moet dus voor het organisme wel een zeer belangrijke functie vervullen. Bij een acuut of chronisch slaaptekort ondervinden we snel de gevolgen: slaperigheid tijdens de dag, problemen met de aandacht en het geheugen en wisselingen in het gemoed. Goed slapen is een noodzakelijke voorwaarde voor optimaal functioneren overdag. We weten dat onze slaapkwaliteit bepaalt wordt door drie belangrijke factoren: m.n. psychologische, fysiologische en fysieke factoren. Deze factoren interageren met elkaar, maar op een zeer complexe wijze. Merkwaardig genoeg weten we weinig of niets over deze interactie. Dit project heeft als eerste doelstelling inzichten te bekomen in het complexe en multidisciplinaire karakter van de interacties tussen omgevingsfactoren en slaapkwaliteit. Dit zal gebeuren in 4 fasen waarvan de eerste twee sterk wetenschappelijk en de laatste twee eerder technologisch georiënteerd zijn: In fase één worden de effecten van relevante omgevingsfactoren op de slaap bestudeerd en in kaart gebracht. Door middel van experimentele beïnvloeding en simulaties in de omgeving wordt het effect van de omgevingsvariabelen op de slaapkwaliteit nagegaan. In fase twee gaan we de inter-relatie tussen de relevante omgevingsvariabelen na, trachten we zo een reductie uit te voeren om een model te ontwikkelen om slaapkwaliteit te vorspellen. In fase drie wordt deze wetenschappelijke kennis dan omgezet naar technologie en worden toestellen ontworpen om die de omgevingsfactoren continu monitoren en in staat zijn deze te moduleren om een optimale slaapkwaliteit te bekomen/behouden. In de vierde fase worden dan tenslotte de ontwikkelde toestellen gevalideerd en op een aangepaste wijze verder ontwikkeld om ze ter beschikking te stellen van de maatschappij. Organisaties: • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)

Onderzoekers: • Johan Verbraecken

Enhanced catalysis in porous materials via acoustic waves KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Centr. vr Oppervlaktechemie & Katalyse

Onderzoekers: • Dirk De Vos • Monique Van der Veen • Steven Deckers

Engulfment and imaging of 3D diamond nanoelectrode arryas for neural interfaces Universiteit Hasselt Abstract: De Onderzoeksraad heeft op 12 juni 2014 het verblijf van drs. Francesca Santoro (Forschungszentrum Centre in Juelich, group Bioelectronics, Duitsland) aan de UHasselt goedgekeurd ten laste van het BOF-programma "Korte Verblijven". Gedurende dit verblijf zal drs. Francesca Santoro onderzoek uitvoeren in samenwerking met prof. Milos Nesladek (Onderzoeksgroep IMOMAF). Het verblijf zal plaatsvinden in september tot december 2014. Organisaties: • Materiaalfysica • Instituut voor Materiaalonderzoek

Onderzoekers: • Milos NESLADEK

English variable tag questions: a systematic typology of their interpersonal meanings KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG FunC Leuven

Onderzoekers: • Bert Cornillie • Kristin Davidse • Ditte Kimps

Engineering van trehalose fosforylase voor de productie van trehalose analogen Universiteit Gent Abstract: In dit project zal gesleuteld worden aan de substraatsspecificiteit van trehalose fosforylase door middel van semi-rationele mutagenese. Zowel zijn donor- als acceptorspecificiteit zal worden omgezet naar alternatieve monosacchariden om de productie van trehalose analogen mogelijk te maken. Dergelijke producten hebben toepassingen in de voedingsindustrie als stabilisatoren met een lichtzoete smaak en lage calorische waarde. Organisaties: • Vakgroep Biochemische en microbiele technologie

Onderzoekers: • Tom Desmet

Engineering sustainable materials from waste KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Duurzaam Materialenbeheer

Onderzoekers: • Bart Blanpain • Yiannis Pontikes • Arne Peys

Engineering support for advanced software applications in mobile computer networks. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Er zijn momenteel drie hardware fenomenen die ervoor zorgen dat we in de nabije toekomst radicaal anders zullen omgaan met computers. Ten eerste is er de opkomst van omnipresente rekenkracht, in deze visie zijn mensen omringt door computationele rekenkracht verwerkt in alledaagse objecten zoals een polshorloge. Ten tweede is er de miniaturisering van de hardware die ervoor zorgt dat computers, mobiele gsm toestellen en pda's verwerkt kunnen worden in één draagbaar apparaat. Tenslotte is er de opkomst van draadloze communicatie die ervoor zorgt dat we al deze toestellen met elkaar in verbinding kunnen stellen. Deze drie hardware fenomenen zullen er samen voor zorgen dat we in de nabije toekomst omringt zijn door kleine computationele apparaatjes verbonden in een draadloos netwerk. Dit netwerk van draadloze apparaten zal aangewend kunnen worden om de interactie met andere mensen en toestellen in de omgeving radicaal te veranderen. Technisch gesproken zullen deze apparaten zich verbinden in een zogenaamd spontaan draadloos netwerk dat geen vaste infrastructuur vereist. Helaas missen de software engineering technieken en programmeer taal abstracties die kunnen omgaan met de specifieke problemen die voorkomen bij de implementatie van applicaties voor spontane netwerken. Dit onderzoek project is gebouwd op twee pilaren: Ten eerste spits het zich toe op het zoeken naar eenvoudige programmeer abstracties die het toelaten de programmeur om te laten gaan met de complexiteiten die inherent zijn aan de ontwikkeling van applicaties voor spontaan gevormde netwerken. Ten tweede zal het project gevalideerd worden door een experiment dat wordt uitgevoerd over de hele stad Brussel. Het doel van dit experiment is de toepasbaarheid van onze programmeer abstracties te toestellen door de implementatie van innovatieve mobiele applicaties voor spontaan gevormde netwerken. Het resultaat van dit onderzoek project zal bestaan uit een technologisch raamwerk samen met een aantal experimentele applicaties die illustreren hoe technologie de mobiliteit van inwoners in een metropool zoals Brussel kunnen verbeteren. Organisaties: • Informatica en Toegepaste Informatica

Onderzoekers: • THEO D'HONDT

Engineering stress tolerance in maize (estim) Vrije Universiteit Brussel Abstract: Doel van het onderzoek: Genereren van transgene maisplanten met een verhoogde expressie van antioxidant enzymen (RU Gent, John Innes Instituut, Plant Genetic Systems); ontwikkeling van methoden om maisbladen te testen voor tolerantie tegen oxidatieve stress, en screening van transgene maislijnen voor tolerantie tegen oxidatieve stress, dit in bladschijfjes-assays en in groei-experimenten (Vrije Universiteit Brussel); andere fysiologische tests met deze transgene lijnen (INRA-Versailles, University of Essex)

Organisaties: • Natuurkunde

Onderzoekers: • LUIT SLOOTEN

Engineering of ultra low-k materials for application in nanoelectronics KU Leuven Abstract: 1. Search for new low-k materials (MOF, SurMOF, COF)

Problem: A lot of different low-k dielectrics were tested for their compatibility with integration process over last decade. Today porous organosilicabased materials are the dielectrics of choice for k-value exceeding 2.0. However it is getting clear now that this threshold can be barely overcome while retaining reasonable mechanical robustness of the organosilica material and its compatibility with barrier deposition processes because of inevitable increase in porosity.

Idea: Such materials as MOF and COF epitaxially grown on grafted surfaces can be considered as a promising class of future low-k materials. High intrinsic porosity in combination with ordered crystal-like structure makes it possible for them to achieve k-values below 2.0 and Young#s modulus significantly higher compared to that of typical organosilica material of similar k-value.

2. Surface modification

- Superficial hydrophilization (ALKB, SBA)

Pro Organisaties: • Afdeling Moleculair Design en Synthese

Onderzoekers: • Stefan De Gendt • Mikhail Krishtab

Engineered Nanoparticle Impact on Aquatic Environments: Structure, Activity and Toxicology (ENNSATOX). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Ronny Blust

Engendering development policy, projects and organisations. Universiteit Antwerpen Abstract: De specifieke doelstellingen worden omschreven als: deelnemers zijn vertrouwd met noties 'gender' en 'ontwikkeling' en ze kunnen kritisch reflecteren over de bestaande benaderingen tgo. de gender en ontwikkelingsproblematiek en deze in een historisch perspectief plaatsen. Organisaties: • Instituut voor Ontwikkelingsbeleid en -beheer - overige • AID Policy

Onderzoekers: • Nathalie Holvoet

Engelstalige uitgave van de monografie "Kinderen bij de Romeinen. Zes eeuwen dagelijks leven." Universiteit Antwerpen Abstract: vertaling, bewerking en geüpdate versie van het boek Kinderen bij de Romeinen. Zes eeuwen dagelijks leven (Leuven, Davidsfonds, 2006). Organisaties: • Departement Geschiedenis - overige

Onderzoekers: • Christian Laes

Engelse variabele 'tag questions': een systematische typologie vanhun interpersoonlijke betekenissen. KU Leuven Abstract: Het doel van dit project is een systematische semantische typologie op te stellen van Engelse 'variable tag questions' (TQs). Deze omvatten: TQs met constante/omgekeerde polariteit en indicative/imperatieve TQs. De typologie zal opgesteld worden in termen van twee dimensies van interpersoonlijke betekenis: (i) rethorische modificatie (modus, modaliteit, evidentialiteit); (ii) oriëntatie op een specifieke respons (verbaal (positief - negatief), niet-verbaal, geen respons). Op basis van gekwantificeerde analyse van spontane gesproken data, zullen de belangrijkste subtypes van TQs geïdentificeerd worden, en gekarakteriseerd in termen vangeprefereerde correlaties tussen types van rhetorische modificatie en oriëntatie op een specifieke respons. De analyse zal ook systematisch refereren naar de formele codering van deze interpersoonlijke betekenissen:modus, modale en evidentiële markeerders, polariteit, negatief-polaire en positief-polaire elementen, discours-partikels en intonatie. Van de v

Organisaties: • OG FunC Leuven

Onderzoekers: • Bert Cornillie • Kristin Davidse

Engelsen op drift. De Engelse aanwezigheid in de Zuidelijke Nederlanden, 1603-1660 Universiteit Gent Abstract: Centraal in dit interdisciplinair onderzoeksproject staan de Engelsen die tussen 1603 en 1660 uit politieke of religieuze overwegingen hun land ontvluchten en een onderkomen vonden in de Zuidelijke Nederland. Het project beoogt: (a) de Engelse aanwezigheid in Kaart te brengen, (b) de politieke objectieven en acties van de vluchtelingen te analyseren © te peilen naar de culturele aspecten van hun verblijf. Organisaties: • Vakgroep Engels

Onderzoekers: • Jean Pierre Vander Motten • René Vermeir • Hildegarde Symoens

Engelse focusserende adjectieven: functie in de nominale groep, diachrone ontwikkeling en theoretische implicaties. KU Leuven Abstract: Focusserende adjectieven, die een focuswaarde afbakenen van alternatieve waarden (bvb. the mere thought, pure good fortune, the village proper), worden vaak niet vernoemd in bestaande beschrijvingen van de Engelse nominale groep (NG). Deze studie wil aantonen dat deze adjectieven een zelfstandige functie vervullen die een plaats verdient in ons synchrone endiachrone begrip van de Engelse NG Sets van adjectieven van vijf verschillende semantische brondomeinen zullen worden onderzocht, i.e. uniciteit (sole, only), waarheid (true, very), puurheid (pure, mere, sheer), eenvoud (simple, plain), en realiteit (real, actual, proper). Eerst zal de structurele distributie van de focusserende adjectieven binnen de NG in kaart worden gebracht, rekening houdend met hun positie ten opzichte van andere modificerende elementen en met hun interactie met primaire determinerende elementen. Daarnaast zal ik hun precieze semantiek en pragmatiek proberen te ontrafelen in termen van (inter)subjectiviteit en s Organisaties: • OG FunC Leuven

Onderzoekers: • Kristin Davidse • Hendrik De Smet • Lobke Ghesquière

ENGANGEREADERS KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG LIRIS Leuven

Onderzoekers: • Monique Snoeck • Erik Duval

Engagement van medewerkers in de financiële sector. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Arbeids- & Org.psych. & Opleid.kunde

Onderzoekers: • Alain Laurent Verbeke • Elfi Baillien • Martin Euwema • Tijs Besieux

Engagementsverklaring Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoeksproject gaat (op basis van een kwalitatieve opzet) na hoe de engagementsverklaring als decretaal initiatief een rol gespeeld heeft in het beleid van scholen rond ouderbetrokkenheid. Aan de hand van een bevraging bij de verschillende stakeholders (ouderkoepels, LOP?s, pedagogische begeleidingsdiensten, scholen, leraren en ouders) wordt bestudeerd hoe diverse actoren deze engagementsverklaring vertaalden, implementeerden en hebben ervaren. Organisaties: • Vakgroep Latijn en Grieks

Onderzoekers: • Piet Van Avermaet

EnerProf - ENERgiestromen en PORFiellastbewaking. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TC Elektrotechniek (ESAT) Gent-Aalst

Onderzoekers: • Jan Cappelle

Energy Vision Noordzee Regio Universiteit Gent Abstract: Het EVNSR project is de cluster van alle Interreg IVb projecten rond hernieuwbare energie productie en distributie. EVNSR focust op de waarde en de sterke punten geïdentificeerd in de afzonderlijke projecten ter versnelling van de implementatie van hernieuwbare energie in de NSR. EVNSR zal de verschillende projecten meer zichtbaarheid bieden en de individuele resultaten koppelen met als uitganspunt het bekomen van een hernieuwbare energie strategie.

Het project bestaat uit drie delen: Het vormen van een stakeholder platform rond hernieuwbare energie; Het identificeren van impactfactoren door analyse van de projecten; Het definiëren van een interregionale hernieuwbare energie NSR strategie. De energiesector houdt de Europese economie draaiende, een juiste aanpak is cruciaal voor onze toekomst. Dankzij zijn geografische ligging heeft de NSR een groot potentieel voor hernieuwbare energie, waarvan de uitbreiding noodzakelijk is voor een succesvol EU klimaatbeleid. Windenergie en energie uit biomassa moet verder onderzocht, ontwikkeld en gepromoot worden. Hierbij zijn gezamenlijke inspanningen binnen de NSR vereist. Het NSR energie systeem zit reeds in een overgangsfase, EVNSR probeert deze overgang te versnellen. Organisaties: • Vakgroep Elektrische energie, systemen en automatisering

Onderzoekers: • Lieven Vandevelde

Energy strategies and solutions for deep renovation of historic buildings (RiBuild). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Bouwfysica

Onderzoekers: • Hans Janssen

Energy level statistics and dynamics of electrons confined in mesoscipic graphene billiards. Universiteit Antwerpen Abstract: Energy level statistics and dynamics of electrons confined in mesoscipic graphene billiards. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Francois Peeters

Energiezuinig koelen van groenten en fruit. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling MeBioS

Onderzoekers: • Bart Nicolai

Energiepositieve mestverwerking Universiteit Gent Abstract: Met dit project wordt ernaar gestreefd mestverwerking op zodanige wijze aan te pakken dat met minimale input van energie zowel de biomassa als het water uit de mest gevaloriseerd kunnen worden en tegelijk de uitgaande lucht verregaand gezuiverd kan worden. Via het beoogde concept kan in de praktijk een energiepositieve mestverwerking tot stand komen. Organisaties: • Vakgroep Biosysteemtechniek

Onderzoekers: • Eveline Volcke

EnergieNetwerk Ravenshout Universiteit Hasselt Abstract: EN Ravenshout (EnergieNetwerk Ravenshout) is een demonstratieproject en disseminatieproject binnen de oproep 'Slimme uitwisseling van energiestromen tussen bedrijven', de eerste provinciale projectoproep inzake Clean-Energy en Energie-Efficiëntie. Op het industrieterrein Ravenshout (Beringen - Ham - Tessenderlo) zijn verschillende warmteaanbieders en warmtevragers gelegen waardoor deze locatie duidelijk potentieel biedt voor de bouw van een uitgebreid warmtenet. In EN Ravenshout wordt de haalbaarheid van een warmtenet over een welgedefinieerd grondgebied onderzocht. Binnen dit project wordt getracht om tot een afgebakend traject te komen voor het warmtenet met een paar leveranciers en afnemers van warmte, tot een volledige economische analyse van de kosten en volledig juridisch onderbouwd.De UHasselt (Centrum voor Milieukunde) staat in voor de juridische en economische aspecten van het project. Organisaties: • Milieueconomie • Centrum Overheid en Recht • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Bernard VANHEUSDEN • Nele WITTERS

Energiemodellen voor bedrijventerreinen Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Civiele techniek

Onderzoekers: • Greta Van Eetvelde

Energiegewassen op landbouwgrond verrijkt met zware metalen: functioneel herstel door middel van fyto-extractie en / of energiegewassen als een duurzaam alternatief voor de klassieke landbouw.

Universiteit Hasselt Abstract: Primair landgebruik in deze regio is landbouw, die vaak wordt geconfronteerd met gewassen waar de concentratie aan metalen groter is dan de Europese normen voor gehaltes aan zware metalen in voeding en veevoeder. Dit probleem vraagt om een duurzame oplossing, terwijl de uitgestrektheid van het gebied vraagt om een alternatieve saneringstechnologie. Fytoremediatie biedt de mogelijkheid om meerdere doelstellingen te bereiken waarbij non-food gewassen veilig worden geteeld. De potentiële voordelen zijn meervoudig: aan boeren wordt een economisch alternatief aangeboden, bodems worden gesaneerd met een middellange tot lange termijn perspectief op functioneel herstel van de bodem, en de geoogste biomassa biedt mogelijkheden voor energie opwekking. De algemene methode die wordt gebruikt voor de analyse van de verschillende gewassen is een kosten-batenanalyse. Het project op Yale heeft echter als doelstelling de ontwikkeling van een meer geïntegreerde beoordeling van non-food gewassen op verontreinigde grond, op basis van meerdere criteria. Gezien de expertise op het gebied van fytoremediatie van een aantal onderzoekers van de School of Forestry and Environmental Studies (F&ES) aan Yale University en in het bijzonder de expertise van Prof. Mendelsohn in de waardering van het milieu en de gewaskeuze van landbouwers, is F&ES zeer geïnteresseerd in het project. De concentratie van alle kennis op een locatie biedt de optimale onderzoeksomgeving om te komen tot een geïntegreerd beoordelingsinstrument. Organisaties: • Milieueconomie • Economie en beleidsmanagement • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Nele WITTERS

Energiegewassen op landbouwgronden aangerijkt met zware metalen. Universiteit Hasselt Abstract: Verontreinigde oppervlakte met zware metalen leidt tot onaanvaardbare concentraties in voeder- en voedselgewassen. Doel van studie : toepassing van industriële teelten evalueren als economisch alternatief voor landbouwers werkzaam op historisch verontreinigde landbouwterreinen. Het huidige project belicht agronomische aspecten met bijzondere aandacht voor de houtige teelten die een houtige energiedrager opleveren. Landbouwteelten komen eveneens aan bod. In het werkprogramma worden 5 luiken belicht : 1) Land- en bosbouwtechnisch luik 2) Milieutechnisch luik 3) Socio-economische studie 4) Evaluatie van de naverwerking 5) Onderzoek naar draagvlak binnen de landbouwsector en mogelijke knelpunten. Organisaties: • Milieubiologie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Jaak VANGRONSVELD

Energie- en tijdsefficiënte trajectplanning voor industriële robotarmen KU Leuven Abstract: Recent academisch onderzoek toont aan dat er binnen de industriële robotica nog aanzienlijk veel mogelijkheden tot energie- en tijdsefficiëntiewinst niet worden benut. Dit kan gaan van eenvoudige maatregelen zoals de implementatie van een rem-management systeem tot meer complexe maatregelen zoals de implementatie van aangepaste bewegingstrajecten. Een gemiddelde energiebesparing van 20-30% en een tijdsreductie van 10%-20% wordthierbij als realistisch aangehaald. Van de technologische kant komen verschillende grote industriële robotfabrikanten (ABB, Kuka, Stäubli, ...)op de markt met robot simulatiesoftware pakketten die het toelaten om de posities, snelheden en het stroomverbruik te voorspellen. Tegelijkertijd komen er nieuwe robot controllers op de markt die het voor het eerst mogelijk maken om de beperkte functionaliteit (bewegingscommando, snelheidsprofielen, . . . ) van de robot-specifieke software uit te breiden met een laag niveau controle op positie, snelheid en zelfs stroom. De Organisaties: • TC Werktuigk.Industr.Ing.tech.Diepenbeek

Onderzoekers: • Eric Demeester • Herman Bruyninckx • Peter Slaets • Karel Vander Elst

Energie-efficiente windturbines op kleine schaal door optimaliseren van de component-interactie met een actieve convertortopologie Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoeksproject richt zich op 1) de rendementsverhoging van decentrale energiebronnen met variabele snelheid door optimalisatie van de generator-gelijkrichter interactie en 2) de verbetering van de netkwaliteit en robuustheid van de convertor door optimalisatie van de stroomgolfvorm, hogere MPPT reactiesnelheid en een verbeterde topologie van de gelijkrichter. Organisaties: • Vakgroep Elektrische energie, systemen en automatisering

Onderzoekers: • Lieven Vandevelde

Energie-efficiënte elektrische machines Hogeschool Gent Abstract: Ontwerp van een axiale flux generator voor kleinschalige windturbines. De klemtoon ligt op hoog rendement en hoge verhouding koppel op gewicht. Bijzondere aandacht wordt besteed aan het modelleren van magnetische materialen. Organisaties:

• Departement Toegepaste Ingenieurswetenschappen • Vakgroep Elektriciteit

Onderzoekers: • Peter Sergeant

EnergieConversiePark (ECP) voor de verwerking van lokale biomassastromen. Universiteit Hasselt Abstract: Dit project tracht de economische voordelen aan te tonen van de benutting van lokaal beschikbare biomassastromen die nu vaak niet of nog maar moeilijk te gebruiken zijn. Om dit te verwezenlijken wordt een zogenoemd 'energieconversiepark (ECP)' concept ontwikkeld. Het gaat om een slimme en energetisch optimale combinatie van diverse verwerkingstechnologieën op één lokatie. Organisaties: • Milieueconomie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Steven VAN PASSEL

Energiebesparing in gebouwen door toepassing van energiegebruikdsimulaties in combinatie met gebouwbeheersystemen Universiteit Gent Abstract: Een nieuwe toepassing van gebouwsimulatie (BES) die kan bijdragen tot een vermindering van het energiegebruik van gebouwen ligt in de combinatie van gebouwsimulatie met gebouwbeheersystemen (BEMS = Building Energy Management System). Door de resultaten van BES en BEMS met elkaar te vergelijken is een voortdurende controle en verbetering van de werking van energietechnieken in gebouwen mogelijk. Deze aanpak wordt geïmplementeerd voor twee kantoorgebouwen (één in Zuid-China en één in België). Organisaties: • Vakgroep Architectuur en stedenbouw

Onderzoekers: • Arnold Janssens

Energie-armoede en energie-efficiëntie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de Vlaamse overheid. UA levert aan de Vlaamse overheid de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Onderzoekscentrum Ongelijkheid, Armoede, Sociale Uitsluiting en de Stad (OASES)

Onderzoekers: • Stijn Oosterlynck

Energetische renovatie van Vlaamse representatieve eengezinswoningen enappartementsgebouwen. KU Leuven Abstract: Het project beoogt de ontwikkeling en demonstratie van marktgerichte ensociaal aanvaardbare energetische buitenschilrenovaties tot BEN (Bijna Energie Neutraal)-niveau met integratie van technische installaties, voor eengezinswoningen en appartementsgebouwen representatief voor het oudere Vlaamse woningbestand. Organisaties: • Afdeling Bouwfysica

Onderzoekers: • Dirk Saelens

Energetische renovatie en bewonersgedrag: naar een correcte voorspelling van werkelijke energiebesparingen in woningen Universiteit Gent Abstract: Gegevens over werkelijk energieverbruik, prestaties van energiebesparende maatregelen en binnenklimaat van Belgische huizen zullen vergaard, geanalyseerd en vergeleken worden met vereenvoudigde en geoptimaliseerde energieverbruikberekeningen. De eerste doelstelling is om op basis van de meetdata de invloed van bewonersgedrag op energiegebruik en -besparingen te kwantificeren. De tweede doelstelling bestaat erin verbeterde praktische tools op punt te stellen voor de voorspelling van werkelijke energie-besparingen zowel op schaal van individuele woningen als op regionale schaal, waarbij variërende factoren zoals gebruikersgedrag in rekening gebracht worden. Organisaties: • Vakgroep Architectuur en stedenbouw

Onderzoekers: • Arnold Janssens

Energetisch Algenproject (EnAlgae) Universiteit Gent Abstract: Het EnAlgae project verenigt 19 partners en 14 waarnemers over zeven EU-lidstaten met het oog op het ontwikkelen van duurzame technologieën voor algen biomassa productie, bio-energie en mitigatie van broeikasgassen (BKG). Het project heeft financiering ontvangen voor het ontwikkelen van algen technologieën op negen pilootopstellingen en om toe te treden tot de opkomende markt in Noord West Europa. Organisaties: • Vakgroep Industrieel Systeem- en Productontwerp • Vakgroep Duurzame Organische Chemie en Technologie

Onderzoekers: • Johan Albrecht • Jo Dewulf • Diederik Rousseau

'Enemy, Partner of Friend?' Employers perspectives on conflict management by employee representatives in Europe KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Arbeids- & Org.psych. & Opleid.kunde

Onderzoekers:

• Martin Euwema • Ana Belén García Jurado

End-to-End QoS in een IP-gebaseerd Mobiel Netwerk. Universiteit Antwerpen Abstract: Het project 'End-to-End QoS in an IP based Mobile Network' bestudeert een volgende generatie mobiele netwerken waarbij gebruik gemaakt wordt van het IP protocol als laag 3 protocol. Er worden nieuwe protocols en procedures ontwikkeld en geanalyzeerd die end-to-end QoS moeten ondersteunen in een omgeving van heterogene access netwerken voor gebruikers met een hoge graad van mobiliteit. Deze doelstelling worden zullen worden gerealizeerd in de volgende onderdelen: -Protocols voor QoS ondersteuning en schema's voor mobiliteitsmanagement -Impact van de topologie van het toegangsnetwerk (bedraad en draadloos) op schema's voor mobiliteitsmanagement -Testbed en experimenten Organisaties: • Prestatieanalyse en telecommunicatiesystemen (PATS) • Modeleren van Systemen en Internet Communicatie (MOSAIC)

Onderzoekers: • Christian Blondia

End-to-End QoS in een IP-gebaseerd Mobiel Netwerk Universiteit Gent Abstract: Het project "End-to-End QoS in an IP based Mobile Network" bestudeert een volgende generatie mobiele netwerken waarbij gebruik gemaakt wordt van het IP-protocol als laag-3 protocol. Er worden nieuwe protocollen en procedures ontwikkeld en geanalyzeerd die end-to-end QoS moeten ondersteunen in een omgeving van heterogene accessnetwerken voor gebruikers met een hoge graad van mobiliteit. Deze doelstellingen zullen gerealiseerd worden in de volgende onderdelen: Protocollen voor QoS-ondersteuning en schema's voor mobiliteitsmanagement Impact van de topologie van het toegangsnetwerk (bedraad en draadloos) op schema's voor mobiliteitsmanagement testbed en experimenten Organisaties: • Vakgroep Informatietechnologie

Onderzoekers: • Piet Demeester

ENDO-VV KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen

Onderzoekers: • Jan Deprest

Endotoxemie en Gram-negatieve sepsis: fundamenteel onderzoek om nieuwe mediatoren en nieuwe therapeutische doelwitten te definiëren Universiteit Gent Abstract: Infectie met Gram negatieve bacterien (sepsis) doodt duizend personen per dag in de EU of de USA. De celwandcomponenten van de bacteriën, LPS, zijn daarvoor verantwoordelijk. We onderzoeken nieuwe molecules die daarbij een rol spelen en richten onze aandacht op matrix metalloproteinasen en interferonen. Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Claude Libert

Endotheliale progenitor cellen en hun belang in sepsis: een rol in de diagnose, pathofysiologie en prognose van sepsis gerelateerd orgaan falen ? Universiteit Antwerpen Abstract: Wij willen de rol van EPCs onderzoeken als diagnostisch hulpmiddel en biomerker van endotheliale dysfunctie in sepsis. A. Is er een correlatie tussen het aantal EPCs en de progressie, de graad van orgaandysfunctie, "disease progression" en prognose in sepsis ? B. Is er een correlatie tussen de het aantal EPCs en de graad van endotheliale dysfunctie zoals geobjectiveerd door middel van zowel biomerkers van endotheeldysfunctie in het perifere bloed als metingen van vasculaire reactiviteit in vivo? C. Hebben therapeutische interventies met het oog op het herstel van de endotheliale functie en orgaanfalen in sepsis een invloed op het aantal en functie van circulerende EPCs? Organisaties: • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)

Onderzoekers: • Philippe Jorens • Viviane Conraads • Vigor F I Van Tendeloo • Sabrina Van Ierssel

Endotheliale dysfunctie in inflammatoir darmlijden: een nieuwe therapeutische target? Universiteit Gent Abstract: De exacte rol van bloedvat dysfunctie werd tot op heden niet bestudeerd in inflammatoir darmlijden (IBD). Het doel van dit project is het valideren van bloedvat dysfunctie in IBD en het nagaan van het therapeutische effect gebaseerd op twee strategieën ter normalisatie van bloedvatfunctie in muismodellen voor intestinale inflammatie (selectieve knock-out van endotheliaal PHD2 en neutraliserende antilichamen tegen placentale groeifactor). Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • MARTINE DE VOS

Endotheel en cellulair infiltraat in weefselremodellering.

Universiteit Antwerpen Abstract: Het onderzoek heeft tot doel de moleculaire en cellulaire fenomenen te bestuderen die betrokken zijn bij de weefselremodellering na beschadiging. Hierbij wordt aandacht besteed aan de activering van de endotheelcellen, de recrutering van leukocyten en thrombocyten, de effecten van de infiltrerende en residerende cellen op de turn-over van de extracellulaire matrix en op welke wijze farmaca deze processen kunnen moduleren. Organisaties: • Fysio-farmacologie • Fysiofarmacologie (FAR)

Onderzoekers: • Dirk Brutsaert • Gilles De Keulenaer • Marc De Broe • Arnold Herman

Endotheeldisfunctie in chronisch hartfalen: een studiemodel voor de identificatie van nieuwe biomerkers en therapieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationeel pathofysiologisch onderzoek (TPR)

Onderzoekers: • Christiaan Vrints • Emeline Van Craenenbroeck

Endotheeldisfunctie als schakel tussen chronische nierinsufficiëntie en cardiovasculair risico? Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)

Onderzoekers: • Viviane Conraads • Christiaan Vrints • Gert Verpooten • Amaryllis Van Craenenbroeck

Endotheelcel profilering in infectieuze endocarditis KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Cardiovasculaire Onwikkelingsfysiologie

Onderzoekers: • Peter Verhamme • Marc Hoylaerts • Ruth Heying • Jorien Claes

Endotheelcel metabolisme en angiogenese: de rol van PFKFB3. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet

Endoscopische Moiré topografie. Universiteit Antwerpen Abstract: We zullen een nieuwe moire techniek ontwikkelen, waarbij roosterlijnen geprojecteerd worden via een endoscopische optiek, en met een CCD camera geregistreerd worden via een tweede endoscopische optiek. Via elektronische beeldverwerking kunnen we hiermee de vorm en vervorming meten van kleine voorwerpen op moeilijk bereikbare plaatsen. De techniek kan ondermeer een nieuwe diagnostische methode opleveren in de otologie. Organisaties: • BIOMEDISCHE FYSICA • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Willem Decraemer • Joris Dirckx

Endoscopische Moiré interferometrie voor middenoor-aandoeningen. Universiteit Antwerpen Abstract: Voor dit project stellen we de bouw van een diagnostisch toestel voor dat lokale verzwakkingen (aanzetten tot retration pockets en cholesteatoma) detecteert, zelfs vóór ze klinisch en visueel warneembaar zijn. Deze uiterst vroege opsporing kan veel leed vermijden, gehoorletsel voorkomen en behandeling voorspoedigen. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Jan Buytaert

Endoplasmatisch reticulum stress en geassocieerde celdood in experimentele modellen voor inflammatoir darmlijden

Universiteit Gent Abstract: Inflammatoire darmziekten (IBD) zijn chronische inflammatoire aandoeningen die de darmmucosa aantasten. Recent werd IBD in verband gebracht met een dysfunctionele unfolded protein response (UPR), de adaptieve cellulaire reactie die optreedt ten gevolge van stress in het endoplasmatisch reticulum (ER). De UPR induceert cytoprotectieve pathways, hoewel het bij langdurige ER stress aanleiding geeft tot geprogrammeerde celdood. Tot op heden is niet geweten of de UPR bijdraagt tot IBD pathogenese. Eerdere data van onze onderzoeksgroep tonen aan dat ER stress genexpressie profielen sterk gestegen zijn in biopten van patiënten met IBD. We wensen in dit project na te gaan of - de ontwikkeling van darminflammatie in diermodellen ook geassocieerd is met verhoogde ER stress genexpressie profielen en of dit kan worden tegengaan door het interfereren met de UPR. - er een verband bestaat tussen UPR activatie, epitheliale celdood en inflammatie - ERAP1, een functioneel kandidaatgen voor IBD, ook epitheliale functies heeft Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • MARTINE DE VOS

Endoplasmatische reticulum stress in autoimmune ontsteking en demyelinisatie van het centrale zenuwstelsel Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Geert van Loo

Endometrial cancer. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen

Onderzoekers: • Dirk Timmerman

Endogenous market structures and the regulation of retail markets. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoekseenheid MSI Leuven

Onderzoekers: • Christophe Crombez • Adriaan Luyten

Endogene vorming van thyreostatica bij nutsdieren Universiteit Gent Abstract: Recent werd het 'natuurlijk' voorkomen van het synthetisch thyreostaticum thiouracil (TU) in de urine van runderen beschreven. De wijze van vorming van TU werd tot op heden niet achterhaald. Met een geoptimaliseerde methodieken (MS-MS, NMR, orbitrap) zullen een aantal voedingsbronnen en verteringsprocessen worden bestudeerd. De in vitro onderzoeksresultaten zullen in vivo gevalideerd worden via een metabolomics aanpak. Organisaties: • Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid

Onderzoekers: • Hubert De Brabander • Stanislas Sys

Endogene vorming en metabolisme van glucocorticoïden bij rundvee Universiteit Gent Abstract: Tijdens dit project wordt een identificatie beoogd van de glucocorticoïden, die bij rundvee op endogene wijze gevormd kunnen worden. Hiertoe wordt een lange termijn stabiliteitsstudie, in vitro pens- en colondigesties en het in vivo metabolisme van glucocorticoïden nagegaan. Met deze informatie wordt een mogelijke biomerker gekarakteriseerd. Organisaties: • Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid

Onderzoekers: • Siska Croubels • Lynn Vanhaecke

Endogene vorming en metabolisme van glucocorticoïden bij rundvee Universiteit Gent Abstract: Tijdens dit project wordt een identificatie beoogd van de glucocorticoïden, die bij rundvee op endogene wijze gevormd kunnen worden. Hiertoe wordt een lange termijn stabiliteitsstudie, in vitro colondigesties en het in vivo metabolisme van glucocorticoïden nagegaan. Met deze informatie wordt een mogelijke biomerker gekarakteriseerd. Organisaties: • Vakgroep Veterinaire volksgezondheid en voedselveiligheid

Onderzoekers: • Lynn Vanhaecke

Endogene toetredingsbelemmeringen en concurrentie in de banksector. Universiteit Antwerpen Abstract: Het neerhalen van toetredingsbelemmeringen wordt veelal beschouwd als een belangrijke stap bij het verhogen van de competitiviteit op een markt. Gevestigde ondernemingen hebben echter prikkels tot het beperken van toetredingsmogelijkheden om hun marktmacht te kunnen ontwikkelen. Dit project zal verschillende middelen beschouwen die de graad van mededinging in een bancaire markt kunnen beïnvloeden. In het

bijzonder zal dit project bijdragen tot de analyse van asymmetrische informatie tussen banken (zowel tussen toetreders en gevestigde ondernemingen), omschakelkosten (zowel informatieve als transactionele), en contracten (lange termijn versus korte termijn). Organisaties: • Algemene economie

Onderzoekers: • Jan Bouckaert

Endogene en exogene aandachtsmechanismen bij kenmerk- en conjunctiedetectie. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Met dit project willen we in de eerste plaats onderzoekenin hoeverre aandacht gestuurd door externe stimuli (exogene aandacht) of door de intentie van het individu (endogene aandacht) gemeenschappelijke processen delen, in het bijzonder het proces dat verantwoordelijk is voor kenmerkbinding in het visuele waarnemingsproces. Op basis van een systematisch opgezette reeks cueing-experimenten voor zowel detectie van ongebonden enkelvoudige kenmerken als detectie van gebonden kenmerken (conjuncties), trachten we een duidelijk beeld te verkrijgen van de wisselwerking tussen beide aandachtmechanismen. Einddoel is de ontwikkeling van een algemeen bruikbaar model van (visuele) aandacht. In een tweede luik van het project wordt een poging gedaan om de mechanismen achter Inhibition of Return (IOR) te verhelderen aan de hand van de wisselwerking tussen beide aandachtsprocessen en het ontwikkelde aandachtsmodel. IOR is een aandachtsfenomeen dat uitsluitend binnen exogene aandachtsoriëntatievoorkomt, maar beInvloedt lijkt te worden door endogene aandacht. Tot op vandaag blijft de werking van IOR een onuitgeklaard mysterie. Het gebruik van oogbewegingmonitoring met @eyelink II apparatuur in beide projectonderdelen, laat ons enerzijds toe de verschillende deelprocessen binnen ieder aandachtstype te identificeren en anderzijds hun (wissel)werking onderling en met andere cognitieve systemen te registreren. Organisaties: • Cognitieve en Biologische Psychologie

Onderzoekers: • ERIC SOETENS

Endogene coalitievorming in onderzoek en ontwikkeling : standaardisatie en creatie van nieuwe markten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoeksproject dient een studie te verrichten op het gebied van endogene coalitievorming van innoverende bedrijven, die investeren in onderzoek en ontwikkeling (O&O). Doelstellingen : Wij willen de volgende onderzoeksvragen beantwoorden: i) Welke zijn de optimale strategieën van de bedrijven, die mogelijkheid hebben om een nieuwe standaard te creëren? ii) Is standaardisatie een prikkel of een ontmoediging voor innovatie en welke zijn de voorwaarden hiervoor? iii) Zijn er meerdere standaardallianties mogelijk en leidt dit tot een stabiele markt? iv) Is een grote standaardalliantie met een oude technologie/product efficiënter dan meerdere standaardallianties met (een) nieuw(e) technologie(ën)/product(en)? v) Hoe beïnvloeden de strategieën voor standaardcreatie van de bedrijven de welvaart in de economie? Organisaties: • Algemene economie

Onderzoekers: • Peter Kort • Jozef Plasmans

Endogene coalitievorming in het kader van een Europese stabilisatiepolitiek: mogelijkheden en gevolgen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het voorgestelde project spitst zich toe op het onderzoeken van de formulering van beleidsmaatregelen over macro-economische stabilisatie in de EMU. Het algemeen doel is: a)de omvang van nationaal verschillen en van communautaire stabilisatiepolitieken te modelleren; b)de gevolgen van de interacties tussen beleidsmakers (nationale regeringen of 'blokken' van nationale regeringen en de ECB) bij het bepalen van deze stabilisatiepolitiek nat te gaan. Het project beoogt de functionering van de EMU waarbij nadruk wordt gelegd op de rol die gespeeld wordt door: a) asymmetrieën van zowel de structurele als de preferentiekenmerken van de landen/beleidsmakers en b) het bestaan van een dynamische meerlandenbenadering. Organisaties: • VAKGROEP ALGEMENE ECONOMIE • Algemene economie

Onderzoekers: • Jozef Plasmans

Endofyt-gestimuleerde plantengroei en fytoremediatie: de stabiliteit van de geïnoculeerde stam als cruciale stap naar in situ toepassingen Universiteit Hasselt Abstract: Pseudomonas putida W619-TCE is een groei-bevorderende wortelendofyt van populier die beschikt over het pTOM plasmide waarop de genen gelokaliseerd zijn voor de afbraak van trichloroethyleen (TCE). In situ inoculatie van deze bacteriële stam in populieren die groeien op een TCE-verontreinigde site resulteerde reeds in een 90% gereduceerde TCE evapotranspiratie, die 3 maanden na inoculatie gemeten werd. Vooraleer dit concept kan geëxtrapoleerd worden naar lange termijn veldtoepassingen, dient de stabiliteit van de inoculatie onderzocht te worden. Aangezien re-inoculatie mogelijk noodzakelijk kan zijn voor het vrijwaren van een lange termijn stabiliteit, wordt in eerste instantie een re-inoculatie strategie geoptimaliseerd die toepasbaar is onder veldcondities. Vervolgens worden TCE-blootgestelde en niet-blootgestelde populierstekken geïnoculeerd en een deel van deze geïnoculeerde stekken wordt na 6 maanden gereïnoculeerd . Het effect van (re)inoculatie wordt elke 3 maanden onderzocht door de totale bacteriële populaties te vergelijken gebruik makend van DGGE analyses. De verschillen die worden waargenomen, worden gekwantificeerd met behulp van qRT-PCR en pyrosequencing. Verder wordt de vestiging/aanrijking van de geïnoculeerde stam bevestigd aan de hand van BOX-PCR DNA fingerprinting. Hiernaast wordt nagegaan of het pTOM plasmide wordt doorgegeven aan andere leden van de bacteriële populatie (horizontale gentransfer). Voor de cultiveerbare populatie worden de receptoren van het plasmide geïdentificeerd en wordt de expressie van de afbraakgenen in het plasmide gekwantificeerd gebruik makend van qRT-PCR . Bovendien wordt de TCE afbraakcapaciteit van de receptoren van het plasmide getest met behulp van HPLC. De overdracht van het pTOM plasmide naar niet-cultiveerbare leden van de bacteriële populatie wordt gekwantificeerd door middel van qRT-PCR. Organisaties: • Milieubiologie • Centrum voor Milieukunde

Onderzoekers: • Jaak VANGRONSVELD • Nele WEYENS

End-of-Life Care in the last three months of life in Belgium. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Zowel nationaal als internationaal is weinig epidemiologisch onderzoek verricht naar de omstandigheden waarin terminale patiënten overlijden. In de huidige studie wensen we (1) de plaats van zorg en overlijden en het zorgtraject tijdens de laatste levensmaanden van terminale patiënten in kaart te brengen; (2) de zorg die terminale patiënten verkrijgen en de mate waarin de huisarts hierin betrokken is, te bestuderen; (3) de symptomen en behoeften die huisartsen identificeren, te omschrijven; en (4) de kwaliteit van sterven en medische beslissingen aan het levenseinde van patiënten in de huisartsenpraktijk te beschrijven. Terminale patiënten worden in deze studie op retrospectieve wijze gedefinieerd als patiënten (+ 1-jarigen) die op niet-plotse of niet-onverwachte wijze overleden zijn. De terminale fase die bestudeerd wordt, omvat in dit onderzoek de laatste 3 levensmaanden. Om deze doelstellingen te realiseren, werd een samenwerkingsovereenkomst afgesloten tussen de Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde (Vrije Universiteit Brussel VUB) en het Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid (WIV) afdeling Epidemiologie. Deze laatste werkt met een representatieve steekproef van huisartsen in België, m.n. de huisartsenpeilpraktijken opgericht in 1979. Deze peilartsen hebben zich geëngageerd om wekelijks registraties uit te voeren omtrent verschillende gezondheidsproblemen in de huisartsenpraktijk. Op basis van deze wekelijkse registraties worden niet-plotse overlijdens geïdentificeerd. Per inclusie wordt aan de huisarts meer informatie gevraagd omtrent de zorg aan het levenseinde d.m.v. een bijkomend registratieformulier en een face-to-face semi-gestructureerd interview. De huisartsen nemen op vrijwillige basis deel. Om de haalbaarheid van dit onderzoek te toetsen is vanaf april t.e.m. juni 2004 een pilootstudie opgestart waarin de methode evenals het instrumentarium uitgetest zijn. Nadien is het hoofdonderzoek van start gegaan. Dit project is een verlenging van het FWO aspirantmandaat van Lieve Van den Block, goedgekeurd door de Navorisingscommissie van de Fac Geneeskunde. Organisaties: • Medische Sociologie

Onderzoekers: • LUC DELIENS • Lieve VAN DEN BLOCK

Endofenotypes van niet-syndromale schisis KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Greet Hens • Jasmien Roosenboom

Endofenotypes van autisme spectrum stoornissen: Verband tussen fenotypetie, brain imaging data en genotype. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Gezins- en Orthopedagogiek

Onderzoekers: • Johan Wagemans • Jean Steyaert • Lien Van Eylen • Ilse Noens

Endofenotypering bij autismespectrumstoornissen: neurocognitie en brainimaging.nbsp;nbsp; KU Leuven Abstract: Mensen met een autismespectrumstoornis (ASS) hebben beperkingen in de sociale interactie en de sociale communicatie. Bovendien vertonen ze repetitieve gedragingen of zeer uitgesproken en beperkte interesses. Onderzoek heeft aangetoond dat ASS in sterke mate te wijten is aan mutaties in de genen, maar tot op heden weten we nog niet welke genen allemaal een rol spelen. Dit komt voornamelijk doordat mensen met ASS onderling zeer sterk van elkaar verschillen. Ze verschillen niet alleen sterk in de gedragingen die ze vertonen, maar ook in de genetische mutaties die aan de oorzaak liggen. Deze grote variatie (of heterogeniteit) tussen mensen metASS maakt het moeilijk om de genetische mutaties die bijdragen tot de stoornis te vinden. Daarom zijn wetenschappers op zoek gegaan naar kenmerken die ons meer inzicht kunnen verschaffen in de oorzaken van ASS dan de gedragskenmerken op basis waarvan de diagnose wordt gesteld. Een voorbeeld van meer informatieve kenmerken zijn endofenotypes. Endofenot Organisaties: • OE Gezins- en Orthopedagogiek

Onderzoekers: • Johan Wagemans • Jean Steyaert • Lien Van Eylen • Ilse Noens

Endocrine regulatie van de groei en ontwikkeling van de stamcellen van de middendarm tijdens metamorfose bij insecten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project onderzoekt de mechansimen van endocrine regulatie van de groei en ontwikkeling van de stamcellen van de middendarm tijdens metamorfose bij insecten. Organisaties: • Biologie

Onderzoekers: • Guy SMAGGHE

Endocrine and metabolic aspects of organ failure in critical illness: perspectives for prevention and therapy. KU Leuven Abstract: Vele aspecten binnen de intensieve geneeskunde, vooral wat betreft de zorg voor de langdurig kritiek zieke patiënt, blijven zelfs tot op heden niet gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. Er is dan ook een dringende nood om dergelijke aspecten grondig te bestuderen, de

pathofysiologie vankritieke ziekte op te helderen en om op zoek te gaan naar mogelijke behandelingen die de prognose voor deze patiënten kunnen verbeteren. De globale doelstelling van dit project is om beter inzicht te verkrijgen in de metabole en endocriene betrokkenheid in orgaanfalen, die op hun beurt perspectieven zouden kunnen genereren voor preventie en therapie. We zullen twee klinische interventiestudies uitvoeren, gecomplementeerd met verscheidene mechanistische studies in experimentele modellen van kritiekeziekte. We zullen de nadruk leggen op klinische outcome (morbiditeit enmortaliteit) en op werkingsmechanismen met een orgaan-specifieke focus.Diepgaand mechanistisch onderzoek zal zich richten op de pathofysiol Organisaties: • Laboratorium vr Intensieve Geneeskunde

Onderzoekers: • Greta Van den Berghe

Endocriene verstoring bij de zebravis Danio rerio : relatie tussen toxicogenomics, gameetfysiologie en reproductiekarakteristieken. Universiteit Antwerpen Abstract: Endocriene verstoorders (EDCs) interfereren met de reproductie van dieren, maar de huidige biomarkers voor endocriene verstoring leveren geen bewijs van effecten op de reproductie zelf. Met de zebravis (Danio rerio) als modelorganisme, bestuderen we de effecten van 2 modelstoffen (ethinylestradiol en fadrozole) en 4 teststoffen (propiconazole, atrazine, bromkal 70-5 DE en musk ketone) op verschillende niveaus van biologische organisatie: (1) we gebruiken microarray analyse om gen activatie pathways in kaart te brengen; (2) computer assisted sperm analysis (CASA) wordt toegepast om de effecten op spermamotiliteit te bepalen en met flow cytometrie evalueren we viabiliteit, mitochondriale membraan potentiaal (MMP) en DNA-inhoud van het sperma; (3) tenslotte zal een een geautomatiseerd 3D-gedragsanalysesysteem het reproductiegedrag van de vissen kwantificeren en kwalificeren. Daarnaast worden steroïdconcentraties, vitellogenine (VTG), gonadosomatisch index (GSI), fecunditeit, fertiliteit en hatching gekwantificeerd. Alle parameters worden bepaald na acute (96 uur) en chronische (28 dagen) blootstelling. Deze unieke integratie van parameters zal nieuwe biomarkers voor endocriene verstoring opleveren die sterker gecorreleerd kunnen worden aan de reproductieve gezondheid van organismen. Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Wim De Coen • Dorien Keil

Endocriene verstoring bij de zebravis Danio rerio : relatie tussen toxicogenomics, gameetfysiologie en reproductiekarakteristieken. Universiteit Antwerpen Abstract: Endocriene verstoorders (EDCs) interfereren met de reproductie van dieren, maar de huidige biomarkers voor endocriene verstoring leveren geen bewijs van effecten op de reproductie zelf. Met de zebravis (Danio rerio) als modelorganisme, bestuderen we de effecten van 2 modelstoffen (ethinylestradiol en fadrozole) en 4 teststoffen (propiconazole, atrazine, bromkal 70-5 DE en musk ketone) op verschillende niveaus van biologische organisatie: (1) we gebruiken microarray analyse om gen activatie pathways in kaart te brengen; (2) computer assisted sperm analysis (CASA) wordt toegepast om de effecten op spermamotiliteit te bepalen en met flow cytometrie evalueren we viabiliteit, mitochondriale membraan potentiaal (MMP) en DNA-inhoud van het sperma; (3) tenslotte zal een een geautomatiseerd 3D-gedragsanalysesysteem het reproductiegedrag van de vissen kwantificeren en kwalificeren. Daarnaast worden steroïdconcentraties, vitellogenine (VTG), gonadosomatisch index (GSI), fecunditeit, fertiliteit en hatching gekwantificeerd. Alle parameters worden bepaald na acute (96 uur) en chronische (28 dagen) blootstelling. Deze unieke integratie van parameters zal nieuwe biomarkers voor endocriene verstoring opleveren die sterker gecorreleerd kunnen worden aan de reproductieve gezondheid van organismen. Organisaties: • Systemisch Fysiologisch en Ecotoxicologisch Onderzoek (SPHERE)

Onderzoekers: • Ronny Blust • Wim De Coen • Dorien Keil

Endocriene verstoorders in kleuterscholen Vrije Universiteit Brussel Abstract: De instelling 'VUB' en het ' Groen!e fractie van het Vlaamse parlement' hebben voor het project ' Endocriene verstoorders in kleuterscholen' een overeenkomst afgesloten die kadert in de dienstverleningsopdracht van de instelling. Hierbij kunnen de onderzoeksresultaten worden overgedragen aan het bedrijf, kan een billijke vergoeding worden afgesproken mbt de valorisatie van het onderzoek of kunnen andere afspraken gemaakt worden aangaande intellectuele eigendom, zoals bepaald in de afgesloten overeenkomst. Organisaties: • Scheikunde

Onderzoekers: • WILLY BAEYENS

Endocriene regulatie van metformine-gemedieerde levensduurverlenging KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afd. Dierenfysiologie en Neurobiologie

Onderzoekers: • Liliane Schoofs • Liesbet Temmerman • Wouter De Haes

ENCORA: sharing knowledge within Europe for integrated coastal management Universiteit Gent Abstract: Samenwerking tussen 13 nationale netwerken en 10 thematische netwerken over geïntegreerd kustzonebeheer. UGent is coordinator van het Thematische netwerk 'Biodiversiteit en Biologische Waardering'. ENCORA: sharing knowledge within Europe for integrated coastal management. Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers:

• Magda Vincx

Encima de mí of encima mío? De grammaticale variatie in uitdrukkingen met ruimtelijke bijwoorden in het peninsulaire Spaans Universiteit Gent Abstract: Dit project bestudeert de grammaticale variatie in een serie van uitdrukkingen met ruimtelijke bijwoorden die gevolgd worden door een zelfstandignaamwoordgroep in het peninsulaire Spaans. Het beoogt meerbepaald de systematische analyse van de semantisch-pragmatische en syntactische eigenschappen van twee varianten, encima de mí en encima mío, in een vergelijkend diatopisch perspectief. Organisaties: • Vakgroep Latijn en Grieks

Onderzoekers: • Miriam Bouzouita

Encapsulation of protein in nanocapsules using mild sol-gel polymerization KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Centr. vr Oppervlaktechemie & Katalyse

Onderzoekers: • Johan Martens • Stef Kerkhofs • Francis Taulelle

Encapsulatie van antimicrobiële essentiële oliën ter verbetering van de darmgezondheid bij biggen: thymol als case Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Biowetenschappen en Landschapsarchitectuur • Vakgroep Dierlijke Productie

Onderzoekers: • Dirk Fremaut • Joris Michiels

Enantioselectieve adsorptie aan nanogestructureerde oppervlakken. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afd. Moleculaire Visualisatie & Fotonica

Onderzoekers: • Steven De Feyter • Mark Van der Auweraer

Enactivisme en uitgestrekt bewustzijn. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Centrum voor Filosofische Psychologie

Onderzoekers: • Erik Myin • Victor Loughlin

Enabling power supply for zero-damage micro-EDM machining KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Dominiek Reynaerts • Jun Qian • Fei Yang

Enabling MOFs as membrane materials for liquid and gas separations. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Centr. vr Oppervlaktechemie & Katalyse

Onderzoekers: • Ivo Vankelecom • Yanbo Li

EMVeM: efficiënt Energy Management voor Voertuigen en Machines. KU Leuven Abstract: Met het oog op het verminderen van de ecologische voetafdruk van machines en voertuigen, moeten er effectieve en efficiënte analysetechnieken en adequate meettechnologieën ontwikkeld worden om wereldwijd toonaangevende producten, met zowel een hoge energieefficiëntie als een goede functionaliteit / veiligheid / performantie / etc., te produceren. In combinatie met de toenemende trend van virtuele ontwikkeling en virtuele prototypes om kosten en ontwikkelingstijden te verminderen, creëert deze noodaan het ontwikkelen van groene machines en voertuigen een industriëlebehoefte aan robuuste en flexibele simulatie en experimentele validatiemethodes. Aangezien producten tegenwoordig meer en meer multidisciplinair zijn door de toenemende integratie van de toegevoegde functionaliteiten en productintelligentie, en omdat energie een globaal ontwerp attribuut is dat beïnvloedt wordt door alle disciplines, behoeft de ontwikkelingvan energieanalyse methodes een geïntegreerde

onderzoeksstrategie. Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Bert Pluymers

Emulsie templated structurering van vloeibare olie voor de toekomstige ontwikkeling van verzadigd vet-vrij voedsel Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit

Onderzoekers: • Ashok Patel

EMT, stamcellen en inflamcatie een kwaadaardige 'cocktail' voor kanker Universiteit Gent Abstract: Epitheliale mesenchymale transitie (EMT) is het proces waarbij epitheliale cellen hun apicobassale polariteit verliezen, een fibroblastachtig fenotype en migrerende celeigenschappen krijgen, EMT vervult een bewezen rol tijdens kwaadaardige kankerprogressie. De rol van immuniteit en inflamatie in de regulatie en het versterken van het EMT proces in het bijzonder in epidermale stamcellen zullen worden onderzocht. Hiervoor zullen diverse aspecten van inflammatie genetisch gemoduleerd worden in EMT kanker muismodellen. Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Geert Berx

EMT, stamcellen en inflamatie een kwaadaardige 'cocktail' voor kanker Universiteit Gent Abstract: Epitheliale mesenchymale transitie (EMT) is het proces waarbij epitheliale cellen hun apicobasale polariteit verliezen, een fibroblast-achtig fenotype en migrerende celeigenschappen krijgen. EMT vervult een bewezen rol tijdens kwaadaardige kankerprogressie. De rol van immuniteit en inflamatie in de regulatie en het versterken van het EMT proces in het bijzonder in epidermale stamcellen zullen worden onderzocht. Hiervoor zullen diverse aspecten van inflammatie genetisch gemoduleerd worden in EMT kanker muismodellen. Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Geert Berx

EMSOC: user emprovement in a social media culture Universiteit Gent Abstract: Het project onderzoekt in welke mate en hoe mensen (dis)empowered zijn in hun dagelijkse omgang met sociale media en dit in relatie tot inclusie, mediawijsheiden privacy. Geletterdheid wordt onderzocht vanuit een cultureel-educatief perspectief. Aan de hand van etnografische dataverzameling en retorische analyse wordt nagegaan hoe informele leercontexten ontstaan met de focus op digitale geletterdheid. Organisaties: • Vakgroep Onderwijskunde

Onderzoekers: • Ronald Soetaert • Lieven De Marez

EMSOC: user emprovement in a social media culture Universiteit Gent Abstract: Doel van EMSOC is om vanuit kritisch interdisciplinair perspectief te onderzoeken in welke mate en hoe mensen ?empowered?/?disempowered? worden vanuit hun dagelijkse omgang met sociale media. We gaan na op welke wijze de kwetsbaarheid van mensen (al of niet) verandert als gevolg van nieuwe vormen van online communicatie en interactie en welke antwoorden we hierop kunnen bieden vanuit sociaal/beleidsmatig/media/juridisch/pedagogisch perspectief. Organisaties: • Vakgroep Communicatiewetenschappen

Onderzoekers: • Ronald Soetaert • Lieven De Marez

EMSOC: User Empowerment in a social media culture. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Media en communicatie ondergaan fundamentele veranderingen door wetenschappelijke doorbraken en digitalisering binnen de informatie- en communicatietechnologie (ICT). Dit gaat samen met een verhoogde convergentie en een overgang van massamedia en persoonlijke media naar media voor 'massa-zelfcommunicatie' (mass self-communication). Gemedieerde communicatie wordt steeds vaker participatief en gepersonaliseerd door middel van sociaal computergebruik (Web 2.0). We betreden een sociale media cultuur die de wederzijdse adaptatie tussen participatieve mediatechnologieën enerzijds en sociale communicatie en samenwerking anderzijds in zich verenigt. In deze sfeer staat de gebruiker centraal, maar enkel in die mate dat hij/zij daadwerkelijk in staat is om zijn kansen te grijpen en de uitdagingen aan te gaan in de digitale mediaomgeving. Het doel van EMSOC is om vanuit kritisch interdisciplinair perspectief te onderzoeken in welke mate en hoe mensen 'empowered' dan wel 'disempowered' worden vanuit hun dagelijkse omgang met sociale media. We gaan na op welke wijze de kwetsbaarheid van mensen (al of niet) verandert als gevolg van nieuwe vormen van online communicatie en interactie en welke antwoorden we hierop kunnen bieden vanuit een sociaal, beleidsmatig, media, juridisch en pedagogisch perspectief. Dit onderzoek rond zelfbeschikking voor gebruikers (user empowerment) in een sociale media cultuur is opgebouwd rond drie maatschappelijke dimensies: 1. Inclusie: er is geen vanzelfsprekende link tussen sociale media en 'user empowerment' aangezien niet alle gebruikers kunnen, mogen of willen deelnemen aan of via digitale media. Om de relatie tussen sociale media en de bevolking te begrijpen is het belangrijk in kaart te brengen wie welk soort toegang heeft tot sociale mediatechnologieën en -diensten en waarom.

EMSOC: We doen in dit verband onderzoek naar kwetsbaarheid in de context van een geconvergeerde mediacultuur. Dit verwijst enerzijds naar kwetsbare groepen die dreigen uitgesloten te geraken uit de samenleving en de rol van media en anderzijds naar kwetsbaarheid in relatie tot mediagebruik en beleidsdoelstellingen. Tevens zullen mogelijkheden onderzocht worden om zulke kwetsbare groepen zelf de mogelijkheid te bieden uitsluiting te voorkomen of te verminderen. 2. Mediawijsheid: niet alle gebruikers beschikken over de nodige vaardigheden (literacy) om optimaal gebruik te maken van sociale media in hun eigen leven en werk. Iemand die wel over voldoende digitale mediawijsheid beschikt weet welke toepassingen hij of zij kan gebruiken voor bepaalde doeleinden. EMSOC: Het onderzoek is gericht op het concept van mediawijsheid in een digitale omgeving. We besteden aandacht aan de notie van nieuwe mediawijsheid vanuit gebruikersperspectief enerzijds en vanuit cultureel en onderwijsperspectief anderzijds. 3. Privacy: veel gebruikers zijn zich onvoldoende bewust van de evoluties en gevolgen van de bewaring, analyse en verspreiding van hun digitale activiteiten (digital footprint). Enkel sociale media consumenten die voldoende digitaal geletterd en zelfreflexief zijn, kunnen hun persoonlijke gegevens en privacy adequaat beschermen. EMSOC: We onderzoeken de (on)doordringbaarheid tussen private en publieke sfeer inzake massa-zelfcommunicatie. Daarbij gaan we enerzijds dieper in op aspecten van profilering, virtuele identiteit, privacy en surveillance vanuit gebruikersperspectief. Anderzijds worden profiling, fundamentele rechten en gebruikerscontrole vanuit juridisch perspectief onderzocht. Organisaties: • Recht Wetenschap Technologie en Samenleving • Studies van Media Informatie en Tele-Communicatie • Communicatiewetenschappen

Onderzoekers: • Jos PIERSON • Mathias VERMEULEN • SERGE GUTWIRTH • Dorien BAELDEN

EMSOC KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Instituut voor Mediastudies

Onderzoekers: • Dirk De Grooff

EMSOC KU Leuven Abstract: The goal of this project is to critically assess the belief of the user being empowered in a social media culture. The research is structured according to three main areas of interest in society where user (dis)empowerment is taking place related to social computing: inclusion, literacy and privacy. An interdisciplinary team from Vrije Universiteit Brussel, Universiteit Gent en KU Leuven collaborate to provide well-funded answers to the challenging assumptions and principlesof the EMSOC research project. The IWT funded strategic basic research runs from 2010 till 2014.We are entering a social media culture, which epitomises the mutual shaping between participative media technologies on the one hand and social communication and collaboration on the other hand. In this realm the user is the central actor, however, only to the extent that he or she is actually empowered to grasp the opportunitiesand face the challenges in the digital media environment. Organisaties: • Faculteit Theologie en Religiewetensch. • OE ICRI / CIR

Onderzoekers: • Peggy Valcke

EMSI. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afd. Soft Matter Reologie en Technologie

Onderzoekers: • Jan Vermant • Paula Moldenaers • Peter Van Puyvelde • Christian Clasen

EMR Transport Database for the EU Region Maas-Rijn. Universiteit Antwerpen Abstract: EMR Transport Database for the EU Region Maas-Rijn. Organisaties: • Transport en ruimtelijke economie

Onderzoekers: • Hilde Meersman • Eddy Van de Voorde

Empowerment van klanten om energie te besparen door informatieve facturering Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Elektrische energie, systemen en automatisering

Onderzoekers: • Lieven Vandevelde

Employability and careers

KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Human Resources Management Antwerpen

Onderzoekers: • Anneleen Forrier • Marijke Verbruggen • Jill Nelissen

Employability: agency or structure? KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Human Resources Management Antwerpen

Onderzoekers: • Anneleen Forrier • Nele De Cuyper • Jasper Delva

Employability KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Arbeids- & Org.psych. & Opleid.kunde

Onderzoekers: • Hans De Witte • Nele De Cuyper • Dorien Vanhercke

Empirisch psycholinguïstisch onderzoek van taalproblemen binnen een cognitief paradigma, met bijzondere aandacht voor lees- en schrijfproblemen. Universiteit Antwerpen Abstract: Empirisch psycholinguïstisch onderzoek van taalproblemen binnen een cognitief paradigma, met bijzondere aandacht voor lees- en schrijfproblemen. Organisaties: • CENTRUM VOOR PSYCHOLINGUISTIEK • Centrum voor Computerlinguïstiek en Psycholinguïstiek (CLiPS)

Onderzoekers: • Jules Frans Daems • Tanja Mortelmans • Dominiek Sandra

Empirisch onderzoek uit te voeren aan de hand van een schriftelijke bevraging van huisartsen en specialisten in Vlaanderen betreffende houdingen en handelwijzen van artsen rond het levenseinde van patienten. Vrije Universiteit Brussel Abstract: In Belgie komt het onderzoek over de handelswijzen rond het levenseinde van patienten(HLP) maar langzaam op gang. Verschillende bevragingen van artsen laten zien dat hun attitudes t.a.v. passieve en actieve levensverkorting zijn gewijzigd.Ook de houding van de bevolking is aan verandering onderhevig.Berichten uit de medische praktijk leren dat er thans ook levensverkortend wordt gehandeld. Valide en betrouwbare gegevens inzake attitudes en handelwijzen van artsen rond het levenseinde van hun patienten ontbreken evenwel geheel in Vlaanderen . Bovendien zijn een aantal bioethische vragen bij deze praktijk onbeantwoord:Geschieden deze praktijken wel met inachtneming van voldoende zorgvuldigheidscriteria ? Is de patient voldoende voorgelicht over deze beslissingen ? Gebeuren al deze beslissingen op uitdrukkelijk verzoek van de patient ? Deze studie heeft als doel de HLP's in kaart te brengen voor Vlaanderen. Organisaties: • Zorg rond het levenseinde • Medische Sociologie

Onderzoekers: • FREDDY LOUCKX • JOHAN BILSEN • LUC DELIENS

Empirisch onderzoek naar objecten bij l-telische en l-resultatieve predicaten in het Spaans Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoeksvoorstel beoogt een database aan te leggen ter ondersteuning van een ruimer onderzoek naar aspect. De resultaten ivm compatibiliteit object-werkwoordelijke predicaten zullen meer inzicht verschaffen in de aspectuele eigenschappen van objecten en hun interactie met de aspectuele eigenschappen van de werkwoordelijke predicaten. Organisaties: • Centrum voor grammatica, cognitie en typologie

Onderzoekers: • Gretel De Cuyper

Empirisch onderzoek naar loopbaansystemen voor technische medewerkers: een alternatieve benadering via carrièreoriëntaties en persoonlijkheid. Universiteit Gent Abstract: Het onderzoek poogt de problemen met 'traditionele' loopbaansystemen voor technische medewerkers en industriële onderzoeks- en ontwikkelingsorganisaties te verklaren door na te gaan wat de relatie is tussen de carrière-oriëntaties van technische medewerkers,

hun persoonlijkheidskenmerken, en hun voorkeur voor alternatieve carrière-benaderingen waarmee op het ogenblik in industriële O&O-organisaties geëxperimenteerd wordt. Organisaties: • Vakgroep Management, Innovatie en Ondernemerschap

Onderzoekers: • Dirk Buyens

Empirisch onderzoek naar de determinanten van nauwkeurigheid van tijdsduurschattingen in time-driven activity-based costing Universiteit Gent Abstract: De doelstelling is na te gaan welke de determinanten zijn van nauwkeurigheid van tijdsduurschattingen in tijdsvergelijkingen in time-driven activity-based costing. Onderzocht wordt in welke mate de nauwkeurigheid beïnvloedt wordt door de complexiteit van de activiteit en of deze invloed varieert met de bevragingsmethode en de ervaring met de activiteit. Op basis van een grondige literatuurstudie zullen hypothesen geformuleerd worden die getest zullen worden via computerondersteunde laboratoriumexperimenten. Organisaties: • Vakgroep Accountancy en Bedrijfsfinanciering

Onderzoekers: • Werner Bruggeman • Mario Vanhoucke

Empirische visuele methoden en technieken voor het sociaal- en cultureelwetenschappelijk onderzoek: een taxonomischmethodologische studie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoeksproject wil een omvattend en actueel theoretisch en methodologische kader construeren voor het gebruik van visuele media en hun producten in sociaal- en cultuurwetenschappelijk onderzoek, waarbij een taxonomische studie van de zeer uiteenlopende actuele en potentiële methoden en technieken, en hun onderscheiden methodologische voordelen, assumpties en knelpunten de centrale component vormt. Daarbij worden zowel de hedendaagse visueel georiënteerde denkrichtingen als de waardevolle maar erg verspreidde en te weinig gekende tradities van de visuele sociologie en antropologie bekeken en in perspectief geplaatst. Organisaties: • ONDERZOEKSGROEP COMMUNICATIEWETENSCHAP • Onderzoekscentrum Visuele en Digitale Culturen (ViDi)

Onderzoekers: • Luc Pauwels

Empirische validatie van het theoretisch model van Theodore Millon i.v.m. persoolijkheidsstoornissen Vrije Universiteit Brussel Abstract: Th. Millon ontwikkelde zijn theorie i.v.m. persoonlijkheidsstoornissen op basis van de bestaande literatuur en zijn persoonlijke klinische ervaring. De meeste aspecten van de theorie werden echter nooit klinisch of empirisch gevalideerd. Het doel van deze studie is de validatie van: (1) een aantal aspecten van de theorie, (2) de vragenlijst afgeleid van de theorie, (3) de klinische subtypes die uit de theorie afgeleid zijn. Dit onderzoek zal zich toespitsen op één cluster van persoonlijkheidsstoornissen, nl. de "interpersonally - imbalanced" stoornissen (cluster). Op basis van de resultaten van het onderzoek, zal het mogelijk moeten zijn te komen tot correcties op de theorie en tot het verbeteren van de differentiële diagnose binnen één cluster. Organisaties: • Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie

Onderzoekers: • HEDWIG SLOORE

Empirische validatie van het theoretisch model van Millon ivm persoonlijkheidsstoornissen: de plezier ontbrekende persoonlijkheden. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit onderzoek zal zich toespitsen op één van de clusters van persoonlijkheidsstoornissen, nl. de pleasure-deficient persoonlijkheden (dit zijn de schizoïde, vermijdende en depressieve persoonlijkheid) binnen het theoretisch model van Theodore Millon. Millon ontwikkelde zijn theorie i.v.m. persoonlijkheidsstoornissen op basis van de bestaande literatuur en op basis van zijn persoonlijke klinische ervaring. De meeste aspecten van zijn theorie werden tot nu toe niet klinisch gevalideerd. Het doel van deze studie is de validatie van: 1. een aantal aspecten zoals die in de theorie beschreven worden, 2. de vragenlijst (Millon Multiaxial Clinical Inventory-III, nl. MCMI-III) zoals die uit de theorie afgeleid werd, 3. de klinische domeinen die uit de theorie afgeleid werden. Op basis van de resultaten van de studie zou het moeten mogelijk zijn de theorie bij te sturen op basis van empirisch verzamelde data en te komen tot een betere differentiële diagnose van de persoonlijkheidsstoornissen binnen deze cluster. Organisaties: • Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie

Onderzoekers: • GINA ROSSI • HEDWIG SLOORE

Empirische validatie van de 'structurally - defective ' cluster van persoonlijkheidsstoornissen binnen het theoretisch model van Theodore Millon Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit onderzoek zal zich toespitsen op één van de clusters van persoonlijkheidsstoornissen, nl. de interpersonally - imbalanced persoonlijkheden (dit zijn de afhankelijke, theatrale, narcistische en antisociale persoonlijkheid) binnen het theoretisch model van Theodore Millon. Millon ontwikkelde zijn theorie i.v.m. persoonlijkheidsstoornissen op basis van de bestaande literatuur en op basis van zijn persoonlijke klinische ervaring. De meeste aspecten van zijn theorie werden tot nu toe niet klinisch gevalideerd. Het doel van deze studie is de validatie van: 1. een aantal aspecten zoals die in de theorie beschreven worden, 2. de vragenlijst (Millon Multiaxial Clinical Inventory-III, nl. MCMI-III) zoals die uit de theorie afgeleid werd, 3. de klinische domeinen en subtypes die uit de theorie afgeleid werden. Op basis van de resultaten van de studie zou het moeten mogelijk zijn de theorie bij te sturen op basis van empirisch verzamelde data en te komen tot een betere differentiële diagnose van de persoonlijkheidsstoornissen binnen deze cluster. Organisaties: • Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie

Onderzoekers: • GINA ROSSI • HEDWIG SLOORE

Empirische processen. Vrije Universiteit Brussel Abstract: zie engels Organisaties: • Wiskunde

Onderzoekers: • UWE EINMAHL

<em>Penicillium roqueforti s.l. in kuilvoeders - karakterisering en onderzoek naar schimmelgroei en mycotoxinenproductie beïnvloedende factoren Hogeschool Gent Abstract: Abstract nog niet beschikbaar Organisaties: • Departement Biowetenschappen en Landschapsarchitectuur • Vakgroep Plantaardige Productie

Onderzoekers: • Geert Haesaert • Eva Wambacq

"Empathische producten - Intentie- en emotiebewuste producten Universiteit Hasselt Abstract: Het algemene doel van dit project bestaat uit nieuwe concepten en softwaretools ontwikkelen en demonstreren om intentie- en emotiebewuste toepassingen mogelijk te maken. Door het vastleggen van emoties en intenties, en terugkoppeling van de getrokken lessen, wil men een toename van de gebruikers- en belanghebbendentevredenheid realiseren van ten minste 20% ten opzichte van de State of the Art. Via een interatieve aanpak zal het project beoordeeld worden via gebruiker- en belanghebbendenonderzoeken naar de tevredenheid na ten minste zes experimentele technologie realisaties en demonstraties. Organisaties: • Expertisecentrum voor Digitale Media • Expertisecentrum voor Digitale Media

Onderzoekers: • Kris LUYTEN

Empathische Inaccuraatheid bij Koppels met Relatieproblemen Universiteit Gent Abstract: Het huidige project bestudeert een fundamenteel deficiet in interpersoonlijke perceptie -namelijk een gebrek aan empathisch accuraatheid- bij koppels met relatieproblemen. Empathische accuraatheid wordt gedefinieerd als ?het inschatten van de onuitgesproken gedachten/gevoelens van iemand anders tijdens een interactie?. Dit project onderzoekt: (1) de rol van motivatie in empathische inaccuraatheid, en (2) self-threat als primair motief voor empathische inaccuraatheid bij koppels met relatieproblemen. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie

Onderzoekers: • Lesley Verhofstadt

Emotionele verwerking bij psychopaten: een experimentele analyse Universiteit Gent Abstract: Psychopathie is een ernstige persoonlijkheidsstoornis die gekenmerkt wordt door een antisociale levensstijl en een gebrek aan wroeging en empathie. Verschillende auteurs stellen dat een verstoorde verwerking van emotionele informatie mogelijk aan de basis van deze stoornis ligt. Dit onderzoeksproject wil deze hypothese onderzoeken aan de hand van theoretische en experimentele analyses bij studenten en gedetineerden. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie

Onderzoekers: • Geert Crombez

Emotionele reacties op kunstobjecten: een bio-informational benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoek gaat over geraakt worden door een kunstwerk. De vragen die gesteld worden zijn: "Hoe induceert kunst emoties?", "Volgt die communicatie een onderliggend systematiek/model?" en "Waarom zijn sommige kunstwerken succesvoller dan andere?". Om tot de analyse van deze emotionele reacties op kunstobjecten te komen wordt gebruik gemaakt van de kennis, modellen en de meetintsrumenten uit de (emotie)psychologie, de communicatiewetenschappen en de productontwikkeling.PERAÿ Organisaties: • Media & ICT/Interpersoonlijke relaties in Organisaties & Samenleving (MIOS)

Onderzoekers: • Karolien Poels

Emotionele Acculturatie Onder de Loep. KU Leuven Abstract: Het huidige project beoogt meer inzicht te verwerven in emotionele acculturatie de verandering in de emotionele patronen van culturele minderheden door contact met een nieuwe cultuur. In mijn doctoraatsonderzoekverwierf ik eerste evidentie voor dit proces alsook voor het verband tussen emotionele gelijkheid met een cultureel patroon en welzijn. Maar, de precieze aard of inhoud van emotionele acculturatie is nog onbekend. Ten eerste weten we niet of acculturatie iemands volledige emotionele patroon of slechts bepaalde (groepen van) emoties treft en of welzijn samenhangt met emotionele gelijkheid in alle of slechts enkele (groepen van) emoties. Ten tweede hebben we tot nu toe emotietermen met een cultureel verschillende betekenis weggelaten uit de berekening van emotionele gelijkheid, maar het lijkt plausibel dat de betekenis van deze a priori niet-equivalente emotietermen zelf onderhevig is aan acculturatie. Ten derdetoonden we emotionele acculturatie aan door te aggregeren over emo Organisaties: • Sociale en Culturele Psychologie

Onderzoekers: • Karen Phalet • Batja Gomes de Mesquita • Jozefien De Leersnyder

Emotionele acculturatie KU Leuven Abstract: Emotionele AcculturatieWanneer mensen in contact komen met een andere cultuur, dan vindt er na verloop van tijd onvermijdelijk een proces van aanpassing plaats waarbij elementen uit de nieuwe en de oorspronkelijke cultuur met elkaar botsen, met elkaar versmelten, elkaar vervangen, of tegelijkertijd naast elkaar gaan bestaan. Dit proces wordt acculturatie genoemd en is het meest zichtbaar wanneer mensen zelf gemigreerd zijn of wanneer ze opgegroeid zijn in een migrantengezin, én wanneer de verschillen tussen de nieuwe en de oorspronkelijke cultuur opmerkelijk zijn. Deze meestal niet-Westerse migranten van de eerste ende tweede generatie maken in België 16% van de bevolking uit; in de Verenigde Staten loopt dat aantal op tot 36%. In de psychologie wordt acculturatie meestal bestudeerd door migranten te vragen in welke mate ze verschillende elementen uit hun oorspronkelijke cultuur willenbehouden en in welke mate ze elementen uit de nieuwe cultuur willen overnemen. Maar aangezien mens Organisaties: • Sociale en Culturele Psychologie

Onderzoekers: • Karen Phalet • Batja Gomes de Mesquita • Jozefien De Leersnyder

Emotion dynamics in depression (visit Prof. Thompson) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Kwant. Psychologie en Indiv. Verschillen

Onderzoekers: • Peter Kuppens

Emotion dynamics in depression. KU Leuven Abstract: OT/11/031 Organisaties: • Kwant. Psychologie en Indiv. Verschillen

Onderzoekers: • Peter Kuppens

Emotional Behavior Shifts in Social Interactions KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Kwant. Psychologie en Indiv. Verschillen

Onderzoekers: • Agnes Moors • Peter Kuppens • Batja Gomes de Mesquita • Maja Fischer

Emotional acculturation in minority youth KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Sociale en Culturele Psychologie

Onderzoekers: • Batja Gomes de Mesquita • Jozefien De Leersnyder • Alba Jasini

Emotie-regulatie in koppels: een relationele noden perspectief Universiteit Gent Abstract: In het huidige project zullen we de onderliggende assumpties van emotion-focused partnerrelatietherapie onderzoeken. Gebruik makende van een multimethodische analyse - vragenlijst-, dagboek-, scenario-, en observationeel onderzoek- hopen wij een beter inzicht te krijgen in de specifieke relationele noden, primaire/secundaire emoties, en gedragssequensen die aan de basis liggen van een partnerconflict en partnerrelatieproblemen. Deze inzichten hebben onmiddellijke relevantie voor partnerrelatietherapie. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie

Onderzoekers: • Lesley Verhofstadt • Gilbert Lemmens

Emotieregulatie bij eetstoornissen: een onderzoek naar de onderliggende mechanismen Universiteit Gent Abstract: Tot op heden is weinig onderzoek verricht naar de mechanismen die onderliggend zijn aan de relatie tussen hechting en (symptomen van) eetstoornissen. In dit huidig project willen we onderzoeken of affectieve regulatieproblemen en maladaptieve cognitieve schema's als mediatoren kunnen beschouwd worden in het verband tussen verstoringen in de ouder-kind relatie (onveilige hechting) en eetstoornissymptomen bij adolescenten. Organisaties: • Vakgroep Ontwikkelings-, persoonlijkheids- en sociale psychologie

Onderzoekers: • Caroline Braet

Emotie in context: Constructies van kwaadheid en schaamte in vier culturen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Sociale en Culturele Psychologie

Onderzoekers: • Batja Gomes de Mesquita • Michael Boiger

Emotieherkenning met EEG door meerkanaals informatietheoretische metrieken KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Yelena Tonoyan

Emotiedynamieken in koppels KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Kwant. Psychologie en Indiv. Verschillen

Onderzoekers: • Peter Kuppens • Eva Ceulemans • Laura Sels

Emotie controle in patiënten met comorbiditeit van epilepsie en depressie Universiteit Gent Abstract: Deze studie onderzoekt de hypothese dat depressie in epilepsie gebaseerd is op dysfunctie in het netwerk voor emotie controle. Tijdens emotie controle taken, wordt (invasieve) electro-encefalografie gebruikt voor meting van taak-gerlateerde neurale activiteit in depressieve vs. nietdepressieve patiënten met epilepsie. Dit project onderzoekt verder de effecten van nervus vagus stimulatie, een behandeling die effectief is voor zowel epilepsie als depressie. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Robrecht Raedt

Emotie-congruent denken en depressie bij kinderen. Evaluatie van de effecten van emotie-inductie op de cognitief gedragstherapeutische behandeling Vrije Universiteit Brussel Abstract: Cognitieve gedragstherapie blijkt momenteel de enige effectieve therapievorm voor kinderen met een depressie, maar ook hier worden slechts bescheiden resultaten genoteerd. Mogelijk bieden de stemmingcongruente cognitietheorie van Teasdale en de relational frame theory van Hayes een verklaring. De theorie van Teasdale is gebaseerd op onderzoek naar associatieve priming. Nieuwe (rationele, positieve) cognities kunnen niet worden aangeleerd aan depressieve individuen, omdat ze niet congruent zijn aan de emotionele gemoedstoestand. De theorie van Hayes gaat ervan uit dat een (depressie)symptoom niet kan worden weggenomen door herstructurering van cognities. Het moet veeleer worden gerecontextualiseerd. Beide theorieën werden tot nu toe nauwelijks experimenteel getoetst en helemaal niet bij kinderen. In dit onderzoek gaan we bij 9 tot 12-jarigen na of en in hoeverre een interventie, gebaseerd op een integratie van de theorieën van Teasdale en Hayes, meer effect heeft dan een cognitief gedragstherapeutische behandeling. Het betreft een breed onderzoek met een combinatie van een quasi-experimenteel vergelijkend groepsdesign en een single-case time-series analysis design. De op de theorieën van Hayes en Teasdale gebaseerde interventie wordt door de onderzoeker ontworpen en vooraf in pilootonderzoek uitgeprobeerd. Het geprotocolleerde Pak Aan programma van Stark en Kendall wordt gebruikt als cognitief gedragstherapeutische behandeling. Het onderzoek vindt plaats in de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant, Limburg en Oost-Vlaanderen. Organisaties: • Pedagogiek en Orthopedagogiek

Onderzoekers: • FRANK DE FEVER

E-Mobility NSR Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Telecommunicatie en informatieverwerking

Onderzoekers: • Sidharta Gautama

EMMNano: Master in Nanoscience and Nanotechnology. KU Leuven Abstract: EMMNano: Master in Nanoscience and Nanotechnology. Organisaties: • Afdeling ESAT - MICAS

Onderzoekers:

• Guido Groeseneken

Emissie, vorming en verspreiding van ultrafijne deeltjes. Universiteit Antwerpen Abstract: Emissie, vorming en verspreiding van ultrafijne deeltjes. Organisaties: • Milieu Ecologie en Microbiologie (ENdEMIC) • Duurzame energie en luchtzuivering: DUeL

Onderzoekers: • Piet Dfe Seuntjens

Emissie, vorming en verspreiding van ultrafijne deeltjes. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds VITO. UA levert aan VITO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Milieu Ecologie en Microbiologie (ENdEMIC) • Duurzame energie en luchtzuivering: DUeL

Onderzoekers: • Karl C M Vrancken • Irina Nikolova

Emissies van CO2, SO2 en Nox van schepen (ECOSONOS) Universiteit Gent Abstract: Het doel van het project is de methodologie die in België wordt gehanteerd voor de inschatting van emissies van schepen (CO2, Nox en SO2) te beoordelen, na te gaan of er voldoende kwaliteitsgaranties en -controles op de data zijn, welke de mogelijke problemen daarbij zijn, na te gaan of België in staat is te voldoen aan de internationale rapportageverplichtingen (Bijlage VI, MARPOL en onder het Klimaatverdrag) en om verbeteringen voor te stellen. Organisaties: • Vakgroep Internationaal publiekrecht

Onderzoekers: • Frank Maes

Emissie-inventaris luchtverkeer. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Emissie-inventaris luchtverkeer. Organisaties: • Elektrotechniek-Energietechniek • Mobiliteit en voertuig technologie onderzoeksgroep

Onderzoekers: • Julien MATHEYS • JOERI VAN MIERLO

EMINTE: Erasmus Mundus India To Europe.Erasmus Mundus Actie IImobiliteitsprogramma met India. KU Leuven Abstract: Het Erasmus Mundus Actie II programma van de Europese Commissie tracht institutionele samenwerking tussen hogeronderwijsinstellingen in de Europese Unie en derde landen te bevorderen via een mobiliteitsprogramma voor studenten en stafleden. Een studie- of onderzoeksverblijf in het buitenland, een volledige training of onderzoek in het kader van master- of doctoraatsstudies, en uitwisseling van stafleden zijn een ideale voedingsbodem om aan een geglobaliseerde academische cultuur te werken én te focussen op mogelijke synergiën.Het Erasmus Mundus Actie II netwerk EMINTE bestaat uit tien Europese en tien Indiase universiteiten en wordtgecoördineerd door Lund University (Zweden). KU Leuven is één van de Europese partners. Het programma zal vanaf 15 juli 2014 aan 107 Indiase studenten en academische stafleden de mogelijkheid bieden om in Europa te komen studeren en werken. De Europese Commissie stelt een budget van 3.000.000 beschikbaar voor dit project. Geselecteerde kandidaten ontvangen Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

EMIDS : European Molecular Imaging Doctoral School Vrije Universiteit Brussel Abstract: De oprichting van een Europese Doctortal School met als doel experten in gespecialiseerde domeinen van de beeldvorming op te leiden. Organisaties: • Medische Beeldvorming en Fysische Wetenschappen

Onderzoekers: • Tony LAHOUTTE

Emerging market sovereign bond ratings and spreads. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG International Finance Leuven

Onderzoekers: • Piet Sercu • Rosanne Vanpée • Prabesh Luitel

Emergentie van visuele Gestalteigenschappen in een dynamisch neuraal systeem. KU Leuven Abstract: Het doel van dit project is het onderzoeken van de onderliggende mechanismen van de perceptie van figuur-achtergrond perceptie en van de daaruit voortvloeiende Gestalt-eigenschappen door het verder ontwikkelen van theorieën en neuro-computationele modellen in combinatie met

experimenteel onderzoek van de essentiële aspecten van de menselijke perceptie. Dit onderzoek is gebaseerd op het model dat we vroeger reeds ontwikkelden, met name Differentiation-Integration for Surface Completion ofDISC (Kogo et al., 2010a). In dit project willen we ten eerste het model verder ontwikkelen in samenwerking met J. Feldman, M. Singh en V. Froyen (Rutgers University). Ten tweede willen we de werking van het model als een antwoord op gezicht-vaas afbeeldingen analyseren. Ten derde willen we psychofysische experimenten doen om de denkbeeldige oppervlakte- en omtrek-perceptie in sommige bekende gevallen van figuur-achtergrond beter te begrijpen. Tot slot willen we het verfijnde model toepassen op een Organisaties: • OG Labo voor Experimentele Psychologie

Onderzoekers: • Johan Wagemans • Naoki Kogo

Emergent Functionalities in Vision-Based Systems Vrije Universiteit Brussel Abstract: Onze onderzoeksdoelstelling representeerd één van de centrale vragen in het AI onderzoek: hoe kunnen nieuwe complexiteit en nieuwe functionaliteit ontstaan als het gedrag van autonome agenten? Organisaties: • Informatica en Toegepaste Informatica

Onderzoekers: • LUC STEELS

Emergente Fenomenen in Multicomponent Kwantum Condensaten. Universiteit Antwerpen Abstract: Kwantum effecten spelen typisch enkel een rol op microscopische schaal. Maar in supergeleiders and superfluïda manifesteren deze kwantum effecten zich ook op macroscopische niveau, wat resulteert in verrassende effecten zoals wrijvingsloos vloeien of het verdwijnen van weerstand. Dit macroscopisch kwantumgedrag wordt veroorzaakt door het collectief optreden van de deelnemende microscopische deeltjes, die daartoe (in het geval van fermionen) paren moeten vormen. Neutrale deeltjes leiden tot superfluïditeit, en geladen deeltjes maken hier een supergeleider van. Beide gevallen worden beschreven door hetzelfde onderliggend wiskundig formalisme. De ontdekking van supergeleiding in magnesium diboride in 2001 leidde tot een nieuwe klasse van macroscopische kwantum systemen, de zogenaamde multiband systemen. Hierin komen meerdere soorten paren voor en dit leidt tot een mengsel van meedere kwantum condensaten. Het opmengen geeft aanleiding tot een rijker palet aan fysische fenomenen. Experimenteel heeft men nu zowel multiband superfluïda als multiband supergeleiders. De doelstelling van het project is om de effecten van de koppeling van meerdere kwantum condensaten in een system te begrijpen en te quantificeren. We beogen zowel de ontwikkeling en uitbreiding van het formalisme naar meerdere kwantum condensaten, als de ontwikkeling van efficiënte solvers voor de bekomen niet-lineaire veldvergelijkingen. Dit zal worden toegepast op een breed scala aan macroscopische kwantumfenomenen, zowel voor multiband superfluïda als voor multiband supergeleiders. Organisaties: • Theorie van kwantumsystemen en complexe systemen

Onderzoekers: • Wim Vanroose • Jacques Tempere

EMERGE : Erasmus Mundus European Mobility with neighbouring region in the East: Ukraine, Moldova and Belarus. KU Leuven Abstract: Erasmus Mundus Actie 2 project. Bachelors, masters, doctorandi, postdocs en academici uit Oekraïne, Moldavië en Wit-Rusland kunnen zich kandidaat stellen voor een beurs voor mobiliteit naar KU Leuven. Mobiliteit in omgekeerde richting kan eveneens. Organisaties: • Internationale Institutionele Relaties

Onderzoekers: • N. N.

EMCDDA INSIGHT PUBLICATIE OVER DRUGVRIJE THERAPEUTISCHE GEMEENSCHAPPEN Universiteit Gent Abstract: De bedoeling van dit onderzoeksproject is om 1) de literatuur over beschikbare outcome studies m.b.t. drugvrije therapeutische gemeenschappen kritisch te reviewen, 2) een overzicht te geven van de bestaande praktijken in deze TGs op basis van een aantal gevalsstudies in EU-landen en 3) belangrijke uitdagingen te identificeren voor de verdere ontwikkeling van deze behandelvorm in de 21ste Eeuw. Organisaties: • Vakgroep Orthopedagogiek

Onderzoekers: • Wouter Vanderplasschen

Embryonale ontwikkeling van primitieve nematoden Universiteit Gent Abstract: De kennis over de embryonale ontwikkeling van nematoden is vooral geconcentreerd op het modelorganisme Caenorhabditis elegans en aanverwnaten. In dit project zal de embryonale ontwikkeling van soorten uit de basale clades I en II zullen beschreven worden met 4D microscopie en microinjectie van lineage tracers. Verder zal hun regulatieve capaciteiten bestudeerd worden door laserablatie van cellen en micromanipulatie. Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Gaetan Borgonie

Embryonale celgenealogie van polyclade platwormen met de nadruk op het ontstaan van adulte stamcellen (neoblasten) tijdens de spiraalklieving Universiteit Gent Abstract: Regeneratie, groei en de voortdurende vernieuwing van ouder weefsels zijn bij vrijlevende platwormen het resultaat van de activiteit van een stock van ongedifferentieerde cellen: de stamcellen of neoblasten. De embryonale oorsprong van deze stamcellen blijft onduidelijk. Doel van dit project is door gebruik te maken van een polyclade platwormembryo op te stellen zodanig dat de cellijn die leidt tot de neoblasten kan geïsoleerd worden.

Organisaties: • Vakgroep Biologie

Onderzoekers: • Gaetan Borgonie

Embryo-maternale interactie bij het paard Universiteit Gent Abstract: In vergelijking met in vivo ontwikkelde embryo?s verloopt de differentiatie paardenembryo?s in vitro abnormaal. We stellen dat het gemis aan communicatie van het embryo met de maternale genitaaltractus de basis vormt voor de mindere vitaliteit van in vitro geproduceerde paardenembryo?s. Door embryo?s te cultiveren met oviductcellen willen wij deze dialoog nabootsen in een gevalideerd model dat mogelijkheden biedt voor verder onderzoek. Organisaties: • Vakgroep Verloskunde, voortplanting en bedrijfsdiergeneeskunde

Onderzoekers: • Luc Peelman • Dieter Deforce • Ann Van Soom

Embedded semiconductor nanoparticles charaterized by magnetic resonance KU Leuven Abstract: Part of the enhanced attention paid to solid state nanoparticles derives from the interest in the study of changing fundamental properties of solids when size is reduced down to the nanoscale. A separate class concerns semiconductor nanoparticles embedded in dielectrics, particularly studied for interesting properties, such as remarkable photoluminescence, and potential for (memory) electronic devices. In these phenomena, occurring point defects commonly play a crucial role, of fundamental impact, making their characterization, and much hoped for, ultimate identification, main targets. In the current work, electron spin resonance (ESR) is applied as a prime non-destructive technique to attain identification onatomic scale, simultaneously enabling probing of the immediate atomic and structural environment. Of current interest are Si and Ge particles embedded in various dielectric matrices. Organisaties: • Afdeling Halfgeleiderfysica

Onderzoekers: • Andre Stesmans • Jacek Kepa

Embedded optimization for motion control KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Joris De Schutter • Jan Swevers • Xin Wang

Embedded netwerksystemen. KU Leuven Abstract: Embedded netwerksystemen (ENSs) zijn kleine elektronische apparaten, uitgerust met een processor en verbonden via een netwerk. Heel wat apparaten vallen binnen deze categorie; gaande van thermostaten, intelligente chips in wagens, mobiele telefoons tot creditcards. Embedded netwerksystemen vormen de ruggengraat van onze moderne digitale samenleving die onderling heel sterk verbonden is. Het probleem is dat evolutie in het domein van embedded netwerksystemen weinig rekening houdt met de gevolgen voor de beveliging van de technologie. Aanpak van de beveiligingsproblematiek is moeilijk, mede als gevolg van factoren zoals de heterogeniteit in apparaten, de snelle technologische ontwikkelingen als gevolg van de hoge marktvraag en toenemende miniaturisatie dergelijke apparaten. Hierdooris het moeilijk om nodige maatregelen op valk van beveiliging toe te passen op hen. Deze problemen worden echter nog versterkt door de hoge connectiviteitsvereisten van toepassingen. Dit betekent dat apparaten Organisaties: • Afdeling Informatica

Onderzoekers: • David Clarke • Marco Patrignani

E-maturiteit: Evaluatie van een model voor ICT-implementatie in lagere scholen in Ecuador Universiteit Gent Abstract: Dit project focust op de volgende onderzoeksvraag: Evaluatie van een model dat de interne en externe factoren beschrijft en verklaart voor ICT implementatie in Ecuadoriaanse lagere scholen. Het model is gebaseerd op recente conceptualisaties van e-maturiteit. Het geÏntegreerd ICT gebruik is de afhankelijke variabele in de studie. Een variatei aan onafhankelijke en mediërende variabeles spelen een rol op multipele niveaus (1) leerlingniveau (computer attitudes, gender, ICT-experience, ?) (2) leerkrachtniveau (conceptions, beliefs, philosophies, self-image, ?) (3) schoolniveau (ICT-policy, school support, leadership, ?). De volgende odnerzoeksvraag staat centraal: (1) Wat zijn de variabelen en processen die een rol spelen op leerling-, leerkracht- en schoolniveau in een multilevelmodel om ematuriteit te verklaren? Het project bouwt verder op een innovatieproject in de El Oro provincie in Ecuador wat leidt tot de aanvullende onderzoeksvragen over "Heeft het El Oro project een impact op het e-maturiteitsniveau in Ecuadoriaanse lagere scholen?" Organisaties: • Vakgroep Onderwijskunde

Onderzoekers: • Martin Valcke • Tamara Schellens

Emancipation or Exclusion? Secularism as a Critical Practice KU Leuven

Abstract: As the presence of Islamic immigrants within Europe has intensified, religious critique, as a discursive practice deployed within a secular framework, takes on an increasingly antagonistic stance towards Islam. Secular critiques of religion frame the issues at stake in terms of shiftingboundaries between secular emancipation and orthodox religious values. However, this antagonistic religious critique produces an increasing cultural hegemony which excludes religious actors, especially Muslims, frompublic discourse. This research project is concerned with the exclusionary practices stemming from a secular framework; however, it does not wish to evaluate this exclusion from an external normative viewpoint, but rather from the paradoxical effect that exclusionary critical practices produce with regard to secularism#s guiding aim of emancipation. More specifically, I will analyse the complexity of contemporary varieties of secularism and the discursive practices that they use to criticise r Organisaties: • OE Centr. Ethiek, Soc. & Pol. Filosofie

Onderzoekers: • Antoon Braeckman • Maria Annemarije Hagen • Alexander Lemmens

Emancipatie-Effectenrapportage als leidraad voor het Gelijke Kansenbeleid. Vrije Universiteit Brussel Abstract: De onderliggende vraag van dit onderzoek is hoe beleidsmakers in Vlaanderen hun heleid beter kunnen afstemmcn op de ruimere ambities van de Vlaamse regering om gelijkheid van kansen te bevorderen Het doel van dit onderzoek bestaat erin een werkinstrument te ontwikkelen om de potentiele differentiele impact van beleid op vrouwen en mannen te toetsen, en naar aanleiding waarvan het beleld tijdens de ontwikkelingsfase bijgestuurd kan worden Het onderzoek bestaat uit drie fasen. In de eerste fase worden de verschillende buitenlandse voorbeelden doorgelicht op hun doel, inhoud en procedure. Dit gebeurt d.m v een literatuurstudie en interviews en leidt tot het afbakenen van de centrale kenmerken waarover een emancipatie-effectrapportage in Vlaanderen zal moeten beschikken.In de tweede fase wordt n.a.v. de buitenlandse bevindingenen de emancipatie-effectrapportage ontwikkeld. Daarbij worden verschillende scenario's uitgewerkt waarin verschillende vormen van emancipantie-effectrapportage ontwikkeld worden van een brede rapportage die vergaande genderdeskundigheid vergt tot een lichte variant die gemakkelijker toe te passen valt. Deze scenario's worden besproken in interviews met bevoorrechte getuigen, m.n beleidsmedewerkers emancipatiezaken wetenschappelijke en journalistieke beleidsexperten. In de laatste fase van het onderzoek wordt aan de hand van twee beleidsvoorbeelden uit het verleden een handboek ontwikkeld met tips voor het gebruik emancipatie-effectrapportage in Vlaanderen. Organisaties: • Vesalius College

Onderzoekers: • ALISON WOODWARD

Elucidation of the modes of action of lysophospholipids as feed additives on fat digestion in the chicken KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling Dier-voeding-kwaliteit

Onderzoekers: • Johan Buyse • N. N.

'El-Printing : flexibele elektroluminescentie-toepassingen m.b.v. screenprinting'. Universiteit Hasselt Abstract: Screenprinting (zeefdruk of serigrafie) is een druktechniek die traditioneel aangewend wordt voor grafische doeleinden. In dit project ligt de focus op het gebruik van screenprinting voor de ontwikkeling van dunne-film elektroluminescente multilaagstructuren voor actieve verlichtings-toepassingen. De vernieuwde aspecten zijn de verdere ontwikkeling van flexibele TFEL door gebruik te maken van het geleidend polymeer PEDOT:PPS ipv ITO en de ontwikkeling van TFEL op ruimtelijke objecten (3D-TFEL). Organisaties: • Materiaalfysica • Organische en Bio-polymere Chemie • Instituut voor Materiaalonderzoek

Onderzoekers: • Dirk VANDERZANDE • Jean MANCA

ELMO@work Universiteit Gent Abstract: ELMO@work VIM - Vlaams Instituut voor Mobiliteit Elmo@work staat voor 'multimodale elektrische mobiliteit voor woon-werk- en dienstverplaatsingen'. Met dit project wil het VIM nagaan of elektrische tweewielers, al dan niet in aanvulling met andere duurzame mobiliteitsvormen (klassiek openbaar vervoer, taxi,?), een volwaardig alternatief kunnen bieden voor werkgerelateerde verplaatsingen (woon-werk en zakelijk). PO63 Organisaties: • Vakgroep Telecommunicatie en informatieverwerking

Onderzoekers: • Sidharta Gautama

Elliptische niet-commutatieve Del Pezzo oppervlakken en aanverwanten Universiteit Hasselt Abstract: Niet-commutatieve algebraïsche meetkunde bestudeert ruimtes met niet-woon-werkverkeer coördinaten. Het eenvoudigste voorbeeld is misschien wel gegeven door faseruimte in de kwantummechanica waar positie (x) en impuls (p) voldoen px - xp = 1 (tot een normalisatie factor). Technisch gezien is deze faseruimte een voorbeeld van een affine niet-commutatieve del Pezzo oppervlak. Dergelijke niet-commutatieve del Pezzo oppervlakken vertegenwoordigen een actief onderzoeksgebied in niet-commutatieve algebraïsche meetkunde maar verrassend genoeg ligt hun definitie nog niet volledig vast. Een van de doelstellingen van het huidige project is om de relaties tussen de verschillende definities te verkennen.

Organisaties: • Algebra

Onderzoekers: • Michel VAN DEN BERGH

Elke vertaler zijn vertaalrobot Universiteit Gent Abstract: Het hoofddoel van het project is een vergelijkende studie van de traditionele manier van vertalen en vertalen met behulp van automatische vertalingen voor het vertalen van algemene (niet-technische) teksten voor het taalpaar Engels-Nederlands. Extra parameters die mee in rekening gebracht worden zijn vertaalexpertise en vertaalrichting (vertalen in en uit de vreemde taal). Om het vertaal- en posteditingproces te bestuderen, gaan we het gedrag van 10 professionele vertalers en 20 studenten observeren met behulp van keystroke logging, eyetracking en screen capture software. De resulterende vertalingen zullen met de deelnemers besproken worden en ook beoordeeld op kwaliteit. Het onderzoek zal niet alleen leiden tot nieuwe inzichten in de cognitieve processen bij het vertalen en postediten maar ook in de bruikbaarheid van automatische vertaalsystemen voor het vertalen van algemene teksten van en naar de vreemde taal. Aangezien het gebruik van automatische vertaalsystemen in de vertaalindustrie stijgt zullen de resultaten van het project belangrijk zijn voor alle (toekomstige) vertalers. Organisaties: • Vakgroep Vertalen, Tolken en Communicatie

Onderzoekers: • Sonia Vandepitte • Lieve Macken

Elitevorming in Romeins Egypte: de geprivilegieerde ordes en de samenstelling van lokale machtsstructuren. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Oudheid Leuven

Onderzoekers: • Mark Depauw • Yanne Broux

Elites en de stedelijke voedselvoorziening in Romeins Klein-Azië: interventie en vrijgevigheid Universiteit Gent Abstract: Het project betreft een studie van de betrokkenheid bij en interventies in de stedelijke voedselvoorziening door stedelijke overheden en elites in Romeins Klein-Azië gedurende de Keizertijd. Het innovatieve aspect van het project schuilt hierin dat voor het eerst zowel (semi-)officiële marktinterventies van de stedelijke overheden als voedsel- en voedselgerelateerde giften van rijke weldoeners uit de stedelijke elites gezamelijk bestudeerd zullen worden , als deel van een algeheel 'systeem' van elite-interventie in de voedselvoorziening. Het project kadert in historisch-comparatieve studies van voedselmarktinterventie in preïndustriële samenlevingen en sociaal-wetenschappelijke theorievorming rond voedselmarkten en voedselvoorziening. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis

Onderzoekers: • Andries Johan Zuiderhoek

Elites en de stedelijke voedselvoorziening in Romeins Klein-Azië: interventie en vrijgevigheid Universiteit Gent Abstract: Het project betreft een studie van de betrokkenheid bij en interventies in de stedelijke voedselvoorziening door stedelijke overheden en elites in Romeins Klein-Azië gedurende de Keizertijd. Het innovatieve aspect van het project schuilt hierin dat voor het eerst zowel (semi-)officiële marktinterventies van de stedelijke overheden als voedsel- en voedselgerelateerde giften van rijke weldoeners uit de stedelijke elites gezamenlijk bestudeerd zullen worden, als deel van een algeheel ?systeem? van elite-interventie in de voedselvoorziening. Het project kadert in historischcomparatieve studies van voedselmarktinterventie in preïndustriële samenlevingen en sociaal-wetenschappelijke theorievorming rond voedselmarkten en voedselvoorziening. Organisaties: • Vakgroep Geschiedenis

Onderzoekers: • Andries Johan Zuiderhoek

eLiQuiD project - Design of multi-material joints/structures KU Leuven Abstract: It seems too early to already write the outline of the dissertation. The PhD thesis will be drafted on the basis of the research project described below. The research project is part of an EU-funded Marie Curie European Industrial Doctorate (EID). The approved EU project, named eLiQuiD,is based on a collaboration between KU Leuven (Noise and Vibration Research Group) and a company in Graz Austria, named das Virtuelle Fahrzeug (VIF). Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Sophie de Rijk

eLiQuiD - Best engineering training in electric, lightweight and quiet driving KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Vittorio D'Ortona

eLiQuiD -Beste ingenieursopleiding in elektrisch, lichtgewicht en stil rijden.

KU Leuven Abstract: Het voorgestelde eLiQuiD project (Beste ingenieursopleiding in elektrisch, lichtgewicht en stil rijden) is bedoeld om beginnende onderzoekers en ervaren specialisten van de belangrijkste spelers in de academische wereld en het bedrijfsleven in heel Europa uit de NVH, LWD en H/E disciplines samen te brengen om een#8203;​​brede waaier van achtergronden te vormen. Recent onderzoek benadrukt de sterke wisselwerking en wijst op de vaak tegenstrijdige eisen van deze 3 thema's. Daarom vereist een optimum voor de toekomstige voertuigontwikkeling een interdisciplinaire opleiding binnen deze driehoek van onderwerpen. De focus van eLiQuiDis gericht op het motiveren en aanmoedigen van beginnende onderzoekers om wetenschappelijk onderzoek te doen in de nieuwe interdisciplinaire onderzoeksgebieden NVH+LWD, LDW+H/E en H/E+NVH. De fellows worden getrainden ondersteund in de fase van hun proefschrift om innovatieve PhD onderwerpen te onderzoeken alsook om specifieke cursussen te vol Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Bert Pluymers

eLiQuiD KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Wim Desmet • Ettore Lappano

Eliminating Language Barriers in European Prisons through Open and Distance Education Technology (ELBEP). Universiteit Antwerpen Abstract: ELBEP staat voor 'Eliminating Language Barriers in European Prisons through Open and Distance Education Technology". Binnen het ELBEP-project wordt een e-learning omgeving ontwikkeld voor taaltraining van gevangenispersoneel. Het pakket bevat taalmateriaal voor de verwerving van een basiskennis (A1-niveau) in Russisch, Pools, Spaans, Grieks en Turks. LINGUAPOLIS staat in voor de ontwikkeling van het portaal Spaans, aangepast aan de noden van het doelpubliek. Organisaties: • Individueel onderzoek IOIW

Onderzoekers: • Jozef Colpaert

Eliminatie van vluchtige organische stoffen: Ontwikkeling van katalytische-oxidatietechnologieën voor een beter milieu Universiteit Gent Abstract: Het project beoogt de ontwikkeling van nieuwe, efficiënte (foto)katlysatoren en reactoren voor de vernietiging van vluchtige organische stoffen in het milieu. Kintetische studies ter bepaling van de structuur/activiteit-correlaties zijn van essentieel belang voor het ontwerp van verbeterde katalysatoren en reactortechnologie. Fysische en chemische karakterisering van de geproduceerde katalysatoren zal de nodige input geven voor katalytische optimalisatie en voor kinetische modellering. Organisaties: • Vakgroep Chemische proceskunde en technische chemie

Onderzoekers: • Roger De Gryse • Guy Marin

Elias Edikos en de Capita-literatuur in Byzantium KU Leuven Abstract: In deze doctoraatsthesis wordt dieper ingegaan op een bijzonder literair genre uit de Byzantijnse periode, met name het genre van de capita. Een groot aantal spirituele Byzantijnse werken bestaat uit een groepering van korte hoofdstukjes, zogenaamde capita, die schijnbaar geen enkel teken van onderlinge coherentie vertonen. Deze paragrafen variëren qua lengte, maar zijn over het algemeen toch erg kort. Het eerstedeel van de verhandeling bestaat uit een literatuurwetenschappelijke inleiding op dit genre waarin aandacht besteed wordt aan de wortels van deze literatuurvorm, haar geschiedenis, de structuur en de functie van ditsoort literatuur om tot slot een overzicht van de Byzantijnse capitaliteratuur te geven. Het tweede en belangrijkste deel van dezedoctoraatsthesis bestaat uit de eerste kritische editie van twee capitacollecties (i.e. de De duabus Christi naturis en de Capita gnostica) toegeschreven aan de Byzantijnse Kerkvader Maximus deConfessor (580-662). Na een inleiding over d Organisaties: • OG Griekse Studies Leuven

Onderzoekers: • Peter Van Deun • Katrien Levrie

Element analysen 2006-2007. Universiteit Antwerpen Abstract: Op verschillende plaatsen in Vlaanderen worden de daggrenswaarden van PM10-stof overschreden. Het uitvoeren van chemische karakterisatie van fijn stof (PM10) zal informatie geven over de samenstelling en de herkomst van het PM10-stof. Het project "Chemische karakterisatie van PM 10 in Vlaanderen" start in de tweede helft van 2006 en loopt gedurende 1 jaar. Elke 6de dag zullen er op 6 locaties in Vlaanderen (Aarschot, Borgerhout, Hasselt, Houtem, Mechelen en Zelzate) filters bemonsterd worden op fijn stof. Een van de drie componenten van dit project is de bepaling van elementen op teflonfilters. Organisaties: • AXES

Onderzoekers: • Rene Van Grieken

Elementaire deeltjesfysica. Universiteit Antwerpen Abstract: Experimenteel onderzoek in deeltjesfysica a.h.v. detectoren bij de HERA en LHC versnellers. Organisaties: • Elementaire-Deeltjesfysica

Onderzoekers: • Pierre M S J Van Mechelen

Elektrothermische analyse van geïntegreerde inductanties Universiteit Gent Abstract: Een dynamisch thermisch model voor geïntegreerde inductanties zal worden ontwikkeld. De theoretische resultaten zullen vergeleken worden met infrarood metingen. Organisaties: • Vakgroep Elektronica en informatiesystemen

Onderzoekers: • Gilbert De Mey

Elektrospinnen van polymere oplossingen: Stabiliteit van de jet en nieuwe toepassingen KU Leuven Abstract: The first objective of the research project is the development of a novel experimental platform for the investigation high speed free surface flows in miniaturised dimensions that is capable of a systematic investigation of the electrospinning process. This approach divides into: a) thedesign and setup of an experimental electrospinning path; b) the development and enhancement of optical techniques to observe the free surface flow of electrospinning on a micro- and sub microsecond level; c) the analysis of the viscous and elastic properties (rheology) of selected model polymers from renewable resources; d) the optical in-situ analysis of the electrospinning process; e) The aimed design of nano-fibres from renewable resources, based on the previous obtained results. Organisaties: • Afd. Soft Matter Reologie en Technologie

Onderzoekers: • Christian Clasen • Ljiljana Palangetic

Elektropalatografisch onderzoek van articulatorische settings in geografisch bepaalde taalvariëteiten van het Nederlands. Universiteit Antwerpen Abstract: Elektropalatografisch onderzoek van articulatorische settings in geografisch bepaalde taalvariëteiten van het Nederlands. Organisaties: • Centrum voor Computerlinguïstiek en Psycholinguïstiek (CLiPS)

Onderzoekers: • Johan Verhoeven

Elektro-optische meettechnieken voor biomedisch onderzoek: Virtuele, Fluorescerende Optische-Sectie Tomografie & Endoscopische Moiré Interferometrie. Universiteit Antwerpen Abstract: In het labo Biomedische Fysica werd een systeem gebouwd voor Virtuele, Fluorescerende Optische-Sectie Tomografie (VFOST). Bij deze relatief nieuwe techniek wordt een vlak van laserlicht doorheen een ontkalkt, transparant gemaakt en fluorescerend biomedisch specimen gestuurd, en observeert een camera in orthogonale richting het fluorescentiebeeld van deze virtuele coupe. Door het specimen te verschuiven m.b.v. een stappenmotor en telkens de virtuele coupes te registreren, kunnen zo vervolgens 3D-reconstructies gemaakt worden. In de eerste fase van het huidige project zal op deze techniek verder gebouwd worden, om in bijna-real-time virtuele optische secties te bekomen in een specimen, en dit met een zeer hoge resolutie (ordegrootte van 1 micrometer). De techniek wordt zo een waardevolle aanvulling bij confocale microscopie van gedecalsificeerde biomedische objecten en vult de leemte tussen MRI- en CT-tomografie, vermits de techniek gelijktijdig en even duidelijk zowel zacht weefsel als bot af beeldt. Tevens wordt de mogelijkheid onderzocht om, op basis van corrosie-cast technieken uit de morfologie, bloedvaten te vullen met fluorescerende harsen, en zo de tomograaf uit te bouwen tot een nieuwe methode voor 3D in-vitro beeldvorming van vascularisatie. Binnen het doctoraatswerk wordt de techniek gebruikt om gehoorbeentjes en vascularisatie van het middenoor in kaart te brengen, welke belangrijk gegevens vormen voor het begrijpen van respectievelijk middenoormechanica en gasuitwisselingsprocessen die daar plaatsvinden. In de loop van deze werken wordt een brede kennis verworven op gebied van (laser-)optica, elektro-optica, segmentatie en 3D-modellering, die door de doctorandus aangewend zal worden om een nieuwe methode te ontwikkelen voor het meten van vervormingen van kleine objecten, gebaseerd op endoscopische moiré interferometrie. De opzet is een opstelling te bouwen om m.b.v. commerciële endoscopen (één voor projectie van het moiré rooster, en één voor observatie) moiré topogrammen te bekomen, en de nodige algoritmes ontwikkelen om uit de moiré informatie kwantitatieve vervormingsmetingen te bekomen. Een uitdaging hierbij is de grote distortie die aanwezig is in endoscopische beelden. Eens het principe bewezen en operationeel is, zullen we overleg plegen met de firma Stroz voor het maken van een custom-made endoscoop met kanalen vlak tegen elkaar, om de techniek te kunnen toepassen op moeilijk bereikbare objecten. Een specifieke toepassing zal liggen in de diagnose van trommelvliesaandoeningen, waar geneesheren nu alleen kwalitatieve observaties (kunnen) doen. Door de vervorming van het trommelvlies te meten, terwijl er een (kleine) statische druk wordt opgezet, zal deze techniek een nieuwe kwantitatieve diagnose geven, en mogelijk de vroegtijdige opsporing van zgn. "retraction pockets" en cholesteatoma toelaten (een erg belangrijke aandoening van het oor, waarbij epitheel het trommelvlies lokaal verzwakt, en vervolgens doorheen het trommelvlies groeit en het middenoor doorwoekert). Na het op punt stellen van de meettechniek en de beeldverwerkingsalgoritmen, zal de methode uitgetest worden op in-vitro specimens en vervolgens in-vivo in de oren van proefdieren. De methode is volledig niet-invasief. Compensatie van bewegingsartefacten wordt dan wel nodig. Omdat moiré echter een geometrische techniek is, die niet de subgolflengte stabiliteit vereist van laser-interferometrie technieken, moet het mogelijk zijn de bewegingsartefacten te scheiden van het meetsignaal. We denken bijvoorbeeld aan het herhaald vervormen van het trommelvlies door aanbieden van dezelfde druk, waardoor we steeds dezelfde vervorminginformatie bekomen gemengd met veranderlijke artefacten. In een volgende stap willen we de meetresolutie verhogen door faseverschuivingstechnieken toe te voegen. Uit de opname van verschillende faseverschoven moiré topogrammen kan men immers alle beeldpunten berekenen, terwijl men in één moiré topogram alleen informatie heeft langsheen de moiré franjes. Zulke faseverschuivingen van de moiré franjes kan men bekomen door het geprojecteerde rooster te verschuiven in zijn eigen vlak. Omwille van het stabiliteitsprobleem, en om een compact toestel te bekomen, gaan we hiervoor gebruik maken van een moiré rooster gevormd door een LCD, zodat we zuiver elektronisch de roosterlijnen kunnen verschuiven. Nu hoogresolutie mini-LCD's courant ter beschikking zijn voor LCD data-projectoren, moet deze techniek uitvoerbaar zijn. In de onderzoeksgroep kan beroep gedaan worden op elektronici om de technische kant van de zaak te realiseren. Vervolgens zal de resolutie en de artefacten van de techniek onderzocht worden, zodat we precies weten met welke betrouwbaarheid vormmetingen kunnen uitgevoerd worden. Uiteraard zal deze generische meettechniek toepasbaar zijn om de vervorming van allerhande kleine objecten en membranen op moeilijk bereikbare plaatsen te meten. Als eerste toepassing wordt gedacht aan samenwerking met Neus-Keel-Oor chirurgen, die het systeem zullen testen om de vervorming van menselijke trommelvliezen te meten, en de diagnostische waarde van de nieuwe techniek zullen onderzoeken. Een nauwe samenwerking met NKO artsen aan het UZA en aan het Karolinska instituut bestaat reeds, en zij bevestigen dat een objectieve en kwantitatieve manier om trommelvliesvervorming te meten, een erg belangrijk instrument kan zijn. Binnen dit project worden vooreerst de mogelijkheden van de techniek in proefdieren getest. Bij positief resultaat voorzien we het vervolgluik in samenwerking met clinici.

Als laatste stap proberen we deze meettechniek te combineren met laser vibrometrie, om zo zowel vervormingen als trillingen te meten op een zelfde object. Als geheel zal het doctoraatsonderzoek een aantal nieuwe meettechnieken opleveren die inzetbaar zijn in verschillende gebieden van het biomedisch onderzoek, en die een directe toepassing vinden in nieuwe diagnostische technieken en fundamenteel onderzoek van het gehoor. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Joris Dirckx • Jan Buytaert

Elektro-optische meettechnieken voor biomedisch onderzoek: virtuele fluorescentie optische sectie tomografie & endoscopische moiré interferometrie. Universiteit Antwerpen Abstract: De transfer van quasi-statische drukbelasting in het middenoor wordt onderzocht, vertrekkend van het trommelvlies via de middenoor beentjesketen tot de cochlea. Hoogresolutie statische verplaatsingsmetingen van trommelvlies en middenoorbeentjes, gecombineerd met registratie van de middenoordruk, zullen aantonen hoe het middenoor grote statische drukbelasting opvangt, en hoe dit de gehoorsmechanica beinvloedt. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Joris Dirckx • Jan Buytaert

Elektro-optische meettechnieken voor biomedisch onderzoek: Endoscopische Moiré Interferometrie & Virtuele, Fluorescerende Optische-Sectie Tomografie. Universiteit Antwerpen Abstract: VIRTUELE, FLUORESCERENDE OPTISCHE-SECTIE TOMOGRAFIE We plannen de ontwikkeling van een standaard 3-D model voor gerbils, bruikbaar in middenoor onderzoek: Dit proefdier is reeds de standaard in dit vakgebied, maar niemand heeft een volledig (zacht weefsel én bot) hoog-resolutie (met histologisch detail) drie-dimensionaal (computer) model. (ENDOSCOPISCHE) MOIRE INTERFEROMETRIE We bouwen verder aan de ontwikkeling, verbetering en toepassingen van onze nieuwe Moiré techniek en opstelling, gebaseerd op liquid crystal TFT matrices voor projectie en optische demodulatie. Hiervan zal data gebruikt worden om via backward-engineering elasticiteitsparameters van het trommelvlies te bepalen. Uiteindelijk dient een opstelling gebouwd te worden om m.b.v. commerciële endoscopen (één voor projectie van het moiré rooster, en één voor observatie) moiré topogrammen te bekomen, en de nodige algoritmes te ontwikkelen om uit de Moiré informatie kwantitatieve vorm- en vervormingsmetingen te bekomen. Een uitdaging hierbij is de grote lens distortie die aanwezig is in endoscopische beelden. Er wordt gewerkt aan een moiré gebaseerde opzet om dit te overkomen. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Joris Dirckx • Jan Buytaert

Elektronisch Nieuwsarchief. Universiteit Antwerpen Abstract: Ondanks het feit dat nieuwsuitzendingen op radio en televisie duidelijk de belangrijkste bron van informatie zijn geworden binnen de hedendaagse samenleving, stellen we vast dat dit materiaal grotendeels onontgonnen blijft in politicologisch en media-onderzoek. Een van de belangrijkste oorzaken hiervoor is het ontbreken van een adequate en vlot toegankelijke archivering en onsluiting van dit materiaal. Via dit project worden de mogelijkheden onderzocht om radio- en televisienieuwsuitzendingen op electronische wijze te archiveren, en via een gerichte catalogisering, te ontsluiten ten behoeve van het sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Organisaties: • Media, middenveld en politiek (M2P)

Onderzoekers: • Stefaan Walgrave

Elektronische structuur van gemodificeerd grafeen. Universiteit Antwerpen Abstract: Vele van de fascinerende eigenschappen van grafeen zijn een gevolg van het lineaire spectrum zonder bandkloof. De meeste elektronische toepassingen vereisen echter een bandkloof. In dit project onderzoeken we via ab initio berekeningen hoe het aanbrengen van een patroon op grafeen kan gebruikt worden om een bandkloof te realiseren. We focussen op grafeen/grafaan nanostroken, grafeen met geordende geadsorbeerde waterstof atomen en met geordende defecten, en hybride grafeenstucturen. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Bart Partoens

Elektronische structuur van gemodificeerd grafeen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Francois Peeters • Bart Partoens • Ortwin Leenaerts

Elektronische structuur van een nanoschil.

Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IWT. UA levert aan IWT de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theorie van kwantumsystemen en complexe systemen

Onderzoekers: • Alfonsius Brosens • Katrijn Putteneers

Elektronische structuur, morfologie en ladingstransfer in lage-bandkloof polymeren en polymeer/koolstof nanobuizenhybride films. Universiteit Antwerpen Abstract: De doelstelling van het project is een fundamentele studie van een nieuwe klasse van geconjugeerde polymeren, de `lage-bandkloof polymeren'. De kern-doelen kunnen samengevat worden als volgt : (1) De elektronische structuur in lage-bandkloof polymeren bestuderen, zoals de bandstructuur, de gelokaliseerde en aangeslagen toestanden. Hiertoe, verder ontwikkelen van ultragevoelige elektro-optische karakterisatietechnieken, met de nadruk op foto-geïnduceerde geleiding. (2) De elektrische transportmechanismen in deze materialen onderzoeken, i.h.b. de mobiliteit van de ladingsdragers en een inzicht verwerven in de factoren die deze beïnvloeden. (3) De mechanismen analiseren van ladingsdrager-generatie in deze polymeren, en van ladingstransfer in polymeermengsels en hybride materialen (polymeer/fullereenderivaten of polymeren/koolstofnanobuizen). (4) Onderzoek van de correlaties tussen morfologische en functionele kenmerken, die mee bepaald worden door bovenstaande eigenschappen. Organisaties: • Experimentele fysica van de gecondenseerde materie (ECM)

Onderzoekers: • Etienne Goovaerts

Elektronische structuurberekening in moleculaire systemen via de dichtheidsfunctionaaltheorie voor quasideeltjes Universiteit Gent Abstract: Ab initio Greense functie berekeningen op moleculaire systemen. Optimalisering van voorgestelde Qp-DFT functionalen. Organisaties: • Vakgroep Fysica en Sterrenkunde

Onderzoekers: • Dimitri Van Neck

Elektronische en structurele eigenschappen van multilaagstructuren van complexe oxiden op atomaire schaal: een (S)TEM- en EELS-studie. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project zullen nieuwe (gelaagde) oxidematerialen gekarakteriseerd worden om inzicht te verschaffen in hun macroscopische eigenschappen. Het gebruik van technieken zoals (raster) transmissie-elektronenmicroscopie en elektronen energieverliesspectroscopie, levert informatie tot op atomaire schaal dankzij de verbeterde resolutie van de QU-Ant-EM microscoop. Verschillende dataverwerkingsmethoden zullen vergeleken en aangepast worden om de beschikbare informatie die verkregen wordt bij zulke experimenten maximaal te benutten. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Johan Verbeeck • Bart Partoens • Stijn Lichtert

Elektronische en optische eigenschappen van transparante geleidende oxides: een ab initio studie. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project willen we d.m.v. ab initio berekeningen op systematische wijze de relatie onderzoeken tussen enerzijds de samenstelling en de structuur van zogenaamde "transparante geleidende oxides" ("transparent conducting oxides", TCO) en anderzijds hun elektronische en optische eigenschappen. Organisaties: • Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Onderzoekers: • Dirk Lamoen • Bart Partoens

Elektronische eigenschappen van halfgeleider kwantumdraden en kwantumringen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit project is het realiseren van een theoretische studie van de elektronische eigenschappen van kwantumdraden en kwantumringen. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Francois Peeters • Bart Partoens

Elektronen Nucleaire Dubbele Resonantie (ENDOR) strategie voor de studie van stralingsschade aan DNA Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoek richt zich op de identificatie van radicalen, die door straling in DNA worden gecreëerd, met behulp van elektronen nucleaire dubbele resonantie (ENDOR). Van DNA kunnen geen grote éénkristallen worden gemaakt, zodat de experimenten op poeders en bevroren oplossingen moeten gebeuren. De ENDOR-methodologie voor de studie van dergelijke niet-geordende systemen zal eerst worden ontwikkeld via een case-studie op suikers. Organisaties: • Vakgroep Vaste-stofwetenschappen

Onderzoekers: • Freddy Callens • Henk Vrielinck

Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Onderzoekers: • Dominique Schryvers • Dirk Van Dyck • Gustaaf Van Tendeloo • Joke Hadermann • Johan Verbeeck • Artem Abakumov • Rolf Erni

Elektronenmicroscopie voor de verbetering van het academisch concurrentievermogen in Peru. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds VLIR. UA levert aan VLIR de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Onderzoekers: • Dirk Van Dyck • Gustaaf Van Tendeloo

Elektronen magnetische resonantie studie van stralingsgeïnduceerde radicaalprocessen in DNA-gerelateerde systemen Universiteit Gent Abstract: Dit project gaat over de studie van stralingsgeïnduceerde radicalen in suikers (bijv. fructose) en DNA-gerelateerde systemen met behulp van Elektronen Paramagnetische Resonantie (EPR) en Elektronen Nucleaire Dubbele Resonantie (ENDOR). Organisaties: • Vakgroep Vaste-stofwetenschappen

Onderzoekers: • Freddy Callens

Elektroncorrelaties in nanostructuren : klassieke en kwantumsystemen. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project bestuderen we de effecten van correlaties in zowel kleine kwantummechanische als klassieke systemen. In het kwantummechanische deel van dit project zal het huidige onderzoek van de elektronische eigenschappen van kwantumstippen en gekoppelde kwantumstippen verder gezet worden en uitgebreid worden tot multi-excitonen en kwantumdraden. In het klassieke deel wordt met behulp van moleculaire dynamica technieken dynamische eigenschappen van klassieke clusters bestudeerd. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Francois Peeters • Bart Partoens

Elektron correlaties in dubbellaag en drielagige grafeen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Theorie van de gecondenseerde materie

Onderzoekers: • Francois Peeters • Mohammad Zarenia

Elektromagnetische veldberekening voor modellen met een gedeeltelijke, continue symmetrische geometrie KU Leuven Abstract: Het doctoraatsonderzoek handelt over het simuleren van elektromagnetische velden. Daarbij zullen ruimtelijke discretisatietechnieken en bijhorende numerieke oplossingsmethodes ontwikkeld worden die voordeel halen uit gedeeltelijke symmetrieën van de geometrie, ongeacht het feit dat de veldoplossingen in het algemene geval niet symmetrisch zijn en het feit dat de symmetrie slechts voor een gedeelte van de geometrie geldt. De motivatie ligt in de hoge wetenschappelijke en technische relevantie van dergelijke configuraties in de natuurkunde, de versnellertechniek en in deelektrische ingenieurstechniek. Ondanks de focus op elektromagnetische veldberekening, zijn de technieken die hier voorgesteld worden toepasbaar in andere disciplines zoals de vloeistofmechanica en akoestiek. De geplande ontwikkelingen steunen op eindige elementenmethodes, spectraal-elementenmethodes, hybride discretisaties en domein decompositietechnieken.Typische toepassingen zijn modellen met een translatorische symmet Organisaties: • Natuurkunde Kulak

Onderzoekers: • Herbert De Gersem • Pieter Van Nuffel

Elektromagnetische kaonproductie op het deuteron Universiteit Gent Abstract: Bij de studie van het excicitatiespectrum van het nucleon, spelen kaonproductiereacties een cruciale rol. Het aan de UGent ontwikkelde Regge-plus-resonantie model is een krachtig fenomenenologisch model dat met een beperkt aantal vrije parameters de experimentele data

bevredigend beschrijft. Kaonproductie aan deuterium zal toelaten de elementaire reactieamplitude verder te verfijnen en via FSI iets te leren over hyperon-nuceon interactie. Organisaties: • Vakgroep Fysica en Sterrenkunde

Onderzoekers: • Jan Ryckebusch

Elektrokeramiek van Nanopoeders geproduceerd via innovatieve methoden (ELENA) Universiteit Hasselt Abstract: De belangrijkste doelstelling van de actie is het verbeteren van de fysieke en elektronische eigenschappen van geavanceerde elektrokeramiek en dikke films, gemaakt door chemische, fysische en mechanische synthese technieken en gericht op de polymere voorlopers, solgel, spray pyrolyse, micro-emulsie, ultrasone en vriesdrogende methoden. Organisaties: • Anorganische en Fysische Chemie • Instituut voor Materiaalonderzoek

Onderzoekers: • Marlies VAN BAEL • An HARDY

Elektrofysiologische studie van de effecten van stimulusrepetitie in devisuele cortex van primaten en knaagdieren. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Rufin Vogels • Hans Op de Beeck

Elektroconvulsie Therapie (ECT) bij de Majeur Depressieve Stoornis : verder onderzoek naar de impact van ECT op psychomotorische en cognitieve symptomen en naar optimalisatie van onderhoudsbehandelingsschema's. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Emmaus. UA levert aan Emmaus de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Kind-, Jeugd- en Volwassenpsychiatrie (CAPRI)

Onderzoekers: • Bernard Sabbe • Linda Van Diermen

Elektrochemisch onderzoek naarnbsp;voor energie opslag KU Leuven Abstract: 1. Investigation of large surface area Carbon Nanosheets Carbon Nanosheets (CNS) are the latest addition to the nanostructured carbonmaterials family. CNS are built up from layers of two dimensional sp2-bonded carbon atoms. A CNS single sheet consists of only few layers of graphene standing vertically on the substrate and can be a few nanometer to tens of nanometers thin.nbsp;CNS together form a self-supported, high aspect ratio interconnected and conductive network of nano graphitic carbon with high electrical conductivity and large specific surface area . These properties make CNS layers suitable as current collectors and electrodes in energy storage applications . 2. Poly(phenylene) oxide as solidstate electrolyte thin-films for Li-ion batteries Poly(phenylene) oxide (PPO) is 10-20 nm thin, pinhole-free insulating film which has viscoelastic properties toaccommodate moving ions. In combination with a Li-salt,nbsp; PPO composite can be used as a solid state electrolyte. ThePPO can Organisaties: • Centr. vr Oppervlaktechemie & Katalyse

Onderzoekers: • Marc Heyns • Stella Deheryan • Philippe Vereecken

Elektrochemisch gecontroleerde chemisorptie van moleculaire nanopatronen op grafietoppervlakken. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afd. Moleculaire Visualisatie & Fotonica

Onderzoekers: • Steven De Feyter • Mark Van der Auweraer • Stijn Mertens

Elektrochemische vorming en modificatie van metaal en metaallegering nanodeeltjes op een substraatdrager. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project heeft drie belangrijke doelstellingen. Een eerste doel is de vorming te bestuderen van metaal/legering deeltjes, gebonden op een dragend substraat en bekomen door oppervlakte-gestuurde chemische of elektrochemische depositie. Het tweede doel betreft het systematisch wijzigen van het oppervlak van de individuele deeltjes. Hierbij worden de gepaste, complementaire experimentele methodes aangewend voor de studie van de elektronische en structurele eigenschappen van de nanodeeltjes. Het bijeenbrengen en interpreteren van de complementaire informatie die geleverd wordt door de verschillende methodes, is het derde doel van het project. Organisaties: • Elektronenmicroscopie voor materiaalonderzoek (EMAT)

Onderzoekers: • Sara Bals

Elektrochemische vorming en modificatie van metaal en metaallegering nanodeeltjes op een substraatdrager. Vrije Universiteit Brussel

Abstract: Doelstellingen van het project. Dit project heeft drie belangrijke doelstellingen. Een eerste doel is de vorming te bestuderen van metaal/legering deeltjes, gebonden op een dragend substraat en bekomen door oppervlakte-gestuurde chemische of elektrochemische depositie. Het tweede doel betreft het systematisch wijzigen van het oppervlak van de individuele deeltjes. Hierbij worden de gepaste, complementaire experimentele methodes aangewend voor de studie van de elektronische en structurele eigenschappen van de nanodeeltjes. Het bijeenbrengen en interpreteren van de complementaire informatie die geleverd wordt door de verschillende methodes, is het derde doel van het project. Uitwerking van het voorgestelde onderzoek 1. Synthese van nanodeeltjes 1.1 Oppervlakte-gestuurde chemische depositie De nanodeeltjes worden in dit geval gevormd op basis van een oplossing die metaalzouten en een reductor bevatten. De oplossingen worden zodanig verneveld dat er een dichte mist ontstaat van individuele druppels die op een substraat wordt gespoten. Het kristallisatieproces wordt geïnitieerd op activerende centra die aanwezig zijn op de drager. Typisch voor deze werkwijze is dat de kristalgroei stopt door uitputting van reactieproducten aanwezig in de individuele druppels. Hierdoor kunnen de afmetingen van de deeltjes gecontroleerd worden door verschillende parameters te variëren, waaronder druppelgrootte, aantal aanwezige activerende centra, concentratie van de reagentia en de temperatuur. Deze werkwijze is universeel wat betreft het te gebruiken substraat en hangt bijvoorbeeld niet af van zijn geleidbaarheid. De limiterende factor is eerder dat alleen enkelvoudige metalen kunnen afgezet worden met een relatief edele potentiaal. Deze methode wordt aan de VUB toegepast bij de vorming van zilverdeeltjes op koper. De experimentele data tonen aan dat deze chemische depositie leidt tot zeer goed-gedefinieerde sferische nanodeeltjes met dimensies rond de 10-50 nm, relatief sterk gebonden op de drager. In het verdere onderzoek zullen we voor de Cu nanodeeltjes evenals voor de Pd in functie van de hoger vermelde parameters de dimensies en de grootte-distributie nauwkeuriger bepaald worden. 1.2 Elektrokristallisatie Het feit dat de vorige methode enkel toelaat om relatief edele metalen af te zetten, maakt dat de elektrokristallisatie van nanostructuren één van de meest bruikbare methodes is om een breed gamma aan metaal/legeringen te maken. Galvanische depositie werd uiteraard uitvoerig bestudeerd, maar toch blijft de initiële nucleatiestap van het proces vaak nog onbekend. Dit komt niet in het minst omdat afmetingen, vorm, structuur en samenstelling van de initieel gevormde nanodeeltjes weinig gekend zijn. Een goede kennis van de eigenschappen van deze kiemen is zeer belangrijk omdat het de kleinste nanodeeltjes zijn die stabiel gevormd worden onder de extern opgelegde condities. Hoewel het belang van deze kennis gemakkelijk kan onderschreven worden, is het niet zo eenvoudig om onder gecontroleerde elektrochemische omstandigheden complementair de noodzakelijke hoge-resolutie analyses uit te voeren. Een deel van het project beoogt dan ook om hoge-resolutie analyse, deels in situ, te combineren met de elektrochemische experimenten. Bedoeling is om het nucleatieproces te karakteriseren als functie van de elektrochemische overpotentiaal, de elektrolytsamenstelling en de temperatuur. Een innovatieve benadering in het project is het gebruik van niet-waterige ionische vloeistoffen "Ionic Liquids" die kunnen dienen voor elektrochemische synthese van metaal of metaallegering nanodeeltjes. Deze ionische vloeistoffen imiteren de eigenschappen van gesmolten zouten maar dan bij kamertemperatuur. Zij hebben een zeer breed elektrochemisch venster en werden in de literatuur vermeld i.v.m. de elektrokristallisatie van Al en Ti [5]. We hebben twee redenen om over te stappen naar dergelijke elektrolyten. Ten eerste is het bekend dat de elektrochemische reductie in waterige elektrolyten enkel mogelijk is voor metalen met een relatief edel karakter, meestal voor metalen gelegen rechts in de periodische tafel. Ten tweede wijzen recente data er op dat deze ionische vloeistoffen betere omgevingen bieden dan waterige elektrolyten voor de gecontroleerde synthese van nanodeeltjes. De metaalionen vertonen immers andere transporteigenschappen in de ionische vloeistoffen dan in de waterige, en hierdoor kan het elektrokristallisatieproces aanzienlijk vertraagd worden. Er werd bv. gerapporteerd dat in de ionische vloeistoffen de stapsgewijze groei van Pd kan gecontroleerd worden van 2 nm tot 3,5 nm in stappen van 0,5nm [6]. We verwachten om met deze methode dus meer controle te hebben op de grootte dan chemisch gevormde deeltjes. In het project wordt gestart met Pd deeltjes omwille van de referentie in de lireratuur. Eens de technologie op punt staat kan de natuur van het deeltje gewijzigd worden door gebruik van andere ionische vloeistoffen. 2. Structurele en elektronische eigenschappen van de chemisch en elektrochemisch gevormde nanodeeltjes In het project zullen we chemisch en elektrochemisch gevormde Pd- en V-deeltjes bestuderen samen met enkele van hun legeringen. Ultradunne lagen en nanodeeltjes die Pd bevatten, kennen praktische toepassingen in katalyse, brandstofcellen, magnetisch geheugens en in de elektronica. Tevens bieden Pd en V de mogelijkheid tot het opslaan van waterstof. De nanodeeltjes bieden tevens ideale mogelijkheden voor de studie van o.a. structurele ordening, uitzetten of inkrimpen, oppervlakte/bulk-effecten, segregatie in samenstelling, en chemische interacties. De deeltjes uit Pd en V en hun legeringen zullen afgezet worden op verschillende types substraten. Vlakke metaalsubstraten, koolstofglas en transmissieelektronenmicroscopie (TEM) "grids" zullen gebruikt worden als elektrodes om de kiemen op af te zetten. Het gebruik van TEM "grids" als elektrochemisch substraat biedt de mogelijkheid om direct over TEM geschikte preparaten te beschikken, zonder dat er een complexe preparaatbereiding zoals polijsten of ionenverdunning noodzakelijk is. Meer gestructureerde elektrokristallisatie zal uitgevoerd worden in poreuze nano-geanodiseerde templates. Door gebruik te maken van een speciale anodisatie-behandeling (reeds bestudeerd aan de VUB) kunnen sterk georiënteerde nanoporeuze templates vervaardigd worden met porie-afmetingen variërend tussen 5 en 50 nm [7,8]. De kolomvormige poreuze structuur bezit onderaan een dunne barrièrelaag die tunneling van elektronen toelaat, zodat de kationen vanuit een oplossing tot metalen in de poriën kunnen afgezet worden. Deze methode wordt door andere onderzoeksgroepen, zoals door L.Piraux UCL, gebruikt voor het aanmaken van nanodraden . Hier willen we echter in de dunne poreuze kanalen nanodeeltjes vormen. De bedoeling is ook om hier eerst met Ar-ionenverdunning geschikte (elektrontransparante) TEM-preparaten te maken, waarin daarna rechtstreeks de depositie van de deeltjes zal gebeuren. 3-Modificatie van de deeltjes 3.1 Modificatie van de bulkeigenschappen: a) Legeren met waterstof: Pd-H en V-H deeltjes De interesse in Pd-H en V-H is ingegeven door het feit dat beide elementen een grote hoeveelheid waterstof kunnen opnemen. Terwijl Pd een vaste oplossing vormt met H kan men stellen dat V zowel vaste oplossingen vormt als twee specifieke hydride-verbindingen. De studie van dit V-hydride is interessant omwille van hun verschillende stabiliteit. Eén van de twee hydrides ontbindt bij kamertemperatuur, terwijl het andere hydride meer stabiel is. Pd-H en V-H zijn uiterst geschikt als modelsysteem om de structurele en elektronische eigenschappen te bestuderen van metaal-waterstof legeringen en van metaalhydrides. Voor V-H met nanometerdimensies kunnen nog geen resultaten teruggevonden worden in de literatuur. Aangezien de deeltjes gevormd worden op een geleidende drager, kan de waterstofopname eenvoudig gebeuren door kathodische polarisatie in een waterige oplossing bij lage pH. b) Legeren van Pd met Co en Ni Eens er controle is over de vorming van de Pd-nanodeeltjes, zal gestart worden met het veranderen van de bulksamenstelling door toevoegen van Co en Ni. Doordat Pd, Co en Ni naburige elementen vormen in de elektrochemische serie, is elektrochemische afzetting van hun legeringen haalbaar. 3.2 Oppervlaktemodificatie (core-shell type) van de nanodeeltjes Twee opties voor oppervlaktemodificatie van de deeltjes worden bekeken: oxidatie en adsorptie. De modificatie van de oxidatie/reductie toestand van het oppervlak van het metaal kan geregeld worden door elektrochemische polarisatie naar een passiverende toestand of door gasoxidatie. Dit werd in het verleden uitvoerig bestudeerd aan de VUB voor bulk metalen. Verwacht wordt dat deze gekende methodes kunnen worden overgezet om een oxidelaagje te groeien rond de metaaldeeltjes. Voor het project verwachten we de interessantste resultaten met Cu en Co deeltjes. Meervoudige oxidatie-reductie cycli kunnen dan verder aangewend worden. Voor de geoxideerde deeltjes zullen we vooral de magnetische eigenschappen bestuderen om de invloed van de oxidatie na te gaan. Aan de KULeuven zal de magnetische hysteresis van geoxideerde Co-deeltjes opgemeten worden met SQUID-magnetisatiemetingen. Het is namelijk bekend dat het contact tussen het ferromagnetische Co en de antiferromagnetische CoO-huid aanleiding zal geven tot een verbreding van de hysteresislus en een verschuiving van de lus ten opzichte van het nulveld [9]. De sterkte van deze zogenaamde "exchange bias" kan direct gerelateerd worden met de kwaliteit van de CoO-laag (homogeniteit, afwezigheid van kristaldefecten, ...). Omwille van de beperkte sensitiviteit van de SQUID-metingen moet gewerkt worden met deeltjes met een minimale grootte van 20 nm en moeten zij voldoende dicht bij mekaar zitten. Aldus zal het ook mogelijk zijn om de invloed van de eindige afmetingen op de "exchange bias" na te gaan voor afmetingen die niet toegankelijk zijn via lithografische patroonvorming [10]. "Core-shell" strukturen zullen tevens vervaardigd worden door adsorptie van organische moleculen. De aanwezige interactie tussen de verschillende organische componenten en metaal/ metaaloxide structuren is één van de belangrijkste onderzoeksonderwerpen van de VUB-partner [11-13]. Bij het recent uitgevoerde onderzoek werd meer en meer overgegaan van zelfassemblerende depositie naar potentiaal-gecontroleerde depositie [14]. Gezien de positieve resultaten is het heel interessant om de deeltjes te vormen op een geleidend substraat, omdat we dan door oplegging van de potentiaal het elektrisch veld rond de deeltjes kunnen beïnvloeden en daardoor de adsorptie van de organische moleculen op het metaal beter kunnen sturen. Uit recente literatuur blijkt immers dat metaal nanodeeltjes omgeven met een organische mantel de metallische toestand sterk beïnvloeden en bv. nieuwe, verrassende magnetische eigenschappen induceren [15]. Deze effecten, die toegeschreven worden aan de elektronentransfer tussen metaaldeeltje en zijn organische mantel, kunnen opgemeten worden met raster-tunnelmicroscopie (STM) en raster-tunnelspectroscopie (STS). Hierbij is het belangrijk dat de elektrochemisch gevormde deeltjes in de oplossing kunnen bedekt worden met de organische moleculen om aldus contaminatie aan het

grensvlak met het metaaloppervlak te vermijden. Op deze manier zullen aan de KULeuven betrouwbare STM- en STS-metingen kunnen uitgevoerd worden op de preparaten die bereid worden aan de VUB en vervoerd worden naar de KULeuven in een reeds eerder gebruikte vacuümkoffer. De STM- en STS-metingen aan de KULeuven gebeuren in ultra-hoogvacuüm en bij vloeibareheliumtemperaturen [16]. Deze metingen zullen directe informatie leveren over de elektronische structuur van het grensvlak tussen de nanodeeltjes en hun organische huid. Tevens kunnen op basis van spin-gepolariseerde tunneling de magnetische eigenschappen van de individuele deeltjes afgetast worden. Analyse van de nanodeeltjes Vanuit analytisch standpunt, worden verschillende complementaire methodes gebruikt met het oog op complete informatie betreffende grootte, morfologie, samenstelling, elektronische structuur en elektrochemisch gedrag. Dezelfde methodes worden ingezet voor het bestuderen van de deeltjesvorming en van hun modificatie. Ex situ analyse wordt op de eerste plaats verricht met transmissie-elektronenmicroscopie (TEM), "Electron Loss Spectroscopy (EELS)" en "High Angular Dark Field Scanning TEM (HAADF-ScanningTEM)" bij EMAT, UA. Structuuranalyse, met name bepaling van grootte-distributie en deeltjesmorfologie, zal gebeuren d.m.v. conventionele TEM-beeldvorming. Verder zal hoge-resolutie TEM toelaten om de atomaire structuur van de deeltjes te bepalen. Deze resultaten worden gecombineerd met de resultaten van EELS-metingen. De pieken in de EELS-spectra geven zowel chemische als elektronische informatie. Met deze methodes zal getracht worden het verschil te bestuderen tussen de "core" en de "shell" van de gemodificeerde deeltjes wat betreft hun structuur, chemische samenstelling en elektronische toestand. Door gebruik te maken van HAADFSTEM combineert men structurele en chemische informatie omdat bij deze methode een structureel beeld maakt waarbij het opgenomen signaal afhankelijk is van het atoomgetal Z van de bestudeerde atoomkolom. Recente studies tonen aan dat dit soort van informatie ook kwantitatief kan worden geïnterpreteerd [17]. De vorm en de dimensies van de deeltjes zullen eveneens bepaald worden met behulp van atomairekrachtmicrosocpie (AFM) met uiterst fijne naalden aan de KULeuven. Bovendien zullen ook lokale variaties in de mechanische eigenschappen (o.a. elasticiteit) opgemeten worden en zal met behulp van "contact-resonantfrequency AFM" [18] de adhesie tussen nanodeeltje en substraat kwantitatief bepaald worden. In situ analyse kan worden uitgevoerd met de recent aangekochte elektrochemische STM/AFM-opstelling (VUB), waarmee momenteel ervaring wordt opgedaan. Tevens zal gebruik gemaakt worden van SERS op potentiaal-gecontroleerde substraten. Dit laat toe in situ de moleculaire vibrationele spectra van de geadsorbeerde moleculen op het deeltje te bestuderen als functie van de opgelegde potentiaal. Deze methode wordt momenteel al toegestast op Cu, Au en Ag gebaseerde "core-shell" systemen [19], maar meer en meer groeit de overtuiging dat SERS ook kan ingezet worden voor andere metaalclusters. Een alternatieve in situ benadering wordt geboden door de "Dubble"faciliteiten aan het ESRF in Grenoble . "Small-Angle X-ray Scattering (SAXS)" en "Wide Angle X-ray Scattering (WAXS)" enerzijds, en "Extented Absorption Fine Structure Spectroscopy (EXAFS)" en "X-Ray Near Edge Spectrsocopy (XANES)" anderzijds, kunnen opgemeten worden in een aangepaste elektrochemische cel. Recent werden door VUB dergelijke metingen gecombineerd met in situ elektrochemische experimenten. De opstelling laat toe om elektrolyten te veranderen zonder de cel te demonteren en op een unieke manier de nanodeeltjes te volgen via opnames gemaakt tijdens hun vorming, legering, oxidatie en absorptie. Organisaties: • Materialen & chemie

Onderzoekers: • HERMAN TERRYN