Onderzoeksopzet verkenning intensievere samenwerking Houten & Wijk bij Duurstede
september 2014
1
Inhoud Inleiding ................................................................................................................................................... 3 1 Uitgangspunten .................................................................................................................................... 4 Organische groei vs. blauwdruk .......................................................................................................... 4 Praktisch .............................................................................................................................................. 4 Zichtbaarheid....................................................................................................................................... 4 Eindperspectief.................................................................................................................................... 4 Periodieke ontmoeting ........................................................................................................................ 4 Specifieke uitgangspunten voor gemeente Wijk bij Duurstede .......................................................... 5 Specifieke uitgangspunten voor gemeente Houten............................................................................ 5 2 Probleemstelling................................................................................................................................... 6 Achtergrond en aanleiding .................................................................................................................. 6 Doelstelling & vraagstelling ................................................................................................................. 7 3 Onderzoeksopzet.................................................................................................................................. 8 (Voorlopige) afbakening onderzoeksgebied ....................................................................................... 8 Bedrijfsvoering .................................................................................................................................... 9 Algemeen............................................................................................................................................. 9 Quick Wins........................................................................................................................................... 9 Kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten .................................................................................................... 9 Samenwerkingsvormen ..................................................................................................................... 11 Onderstroom ..................................................................................................................................... 11 Methoden en technieken .................................................................................................................. 12 Stappenplan....................................................................................................................................... 12 4 Projectorganisatie .............................................................................................................................. 15 5 Planning .............................................................................................................................................. 16 6 Communicatie .................................................................................................................................... 17 Bijlage 1
Tien succesfactoren voor intergemeentelijke samenwerking (Wagenaar & Hoes) ...... 19
Bijlage 2
(voorlopige) afbakening onderzoeksgebied .................................................................. 20
Bijlage 3
Toetsing uitgangspunten voor verkenning.................................................................... 24
2
Inleiding Om de hedendaagse uitdagingen het hoofd te bieden slaan veel gemeenten de handen ineen. Gemeenten zien samenwerking als manier om aan bestuurskracht te winnen. Samen ben je sterker: kun je goede kwaliteit (blijven) leveren, neemt kwetsbaarheid af en kan efficiënter gewerkt worden vanwege schaalvoordelen. Ook gemeenten Houten en Wijk bij Duurstede zien kansen om door samenwerking hun afzonderlijke bestuurskracht te vergroten en toegevoegde waarde te creëren. Ieder vanuit een gedeeld en eigen perspectief, en met een gezamenlijk belang. Het gaat dan om intensievere vormen van ambtelijke samenwerking. Want ook nu werken de twee gemeenten al op verschillende gebieden samen. Om kansen om te zetten in concrete en realistische mogelijkheden is op 27 mei 2014 door beide colleges van de gemeenten Houten en Wijk bij Duurstede besloten een verkenning uit te voeren naar mogelijke intensievere vormen van samenwerking. Dit onderhavige document is de onderzoeksopzet waarmee aan de verkenning vorm gegeven wordt. Het geeft structuur om daadwerkelijke resultaten neer te kunnen zetten en samenwerking van toegevoegde waarde te laten zijn voor beide gemeenten.
3
1 Uitgangspunten De colleges van B&W van Houten en Wijk bij Duurstede hebben bij het besluit tot een verkenning naar mogelijke intensievere vormen van samenwerking een aantal uitgangspunten meegeven. In dit hoofdstuk wordt beschreven op welke wijze de uitgangspunten een plek krijgen in de onderzoeksopzet.
Organische groei vs. blauwdruk Tijdens de eerste gesprekken over mogelijke samenwerking is de wens uitgesproken om ambtelijke samenwerking te laten ontwikkelen langs de weg van ‘organische groei’; van onderop i.p.v. via een bovenaf opgelegd blauwdruk. Om sturing te geven aan het proces om te komen tot intensievere samenwerking is het echter onvermijdelijk om doelen te benoemen en structuur aan te brengen voor realisatie. De onderzoeksopzet is als dergelijke structuur bedoeld, waarin ook het onderzoeksgebied wordt afgebakend (zie hoofdstuk 3 Onderzoeksopzet). Dat laat onverlet dat ruimte geven wordt aan spontane initiatieven buiten de verkenning om, die leiden tot vruchtbare samenwerking tussen de twee gemeenten. Bij voorkeur worden deze initiatieven op enig moment wel opgenomen in de verkenning.
Praktisch De samenwerking moet een praktische insteek hebben, waarbij vooral casusgericht gewerkt wordt op kansrijke gebieden. Hieraan is tegemoet gekomen door tijdens de oriënterende gesprekken over samenwerking tussen beide colleges en managementteams al te spreken over kansen en mogelijkheden in de samenwerking. Daarbij zijn beleidsgebieden en onderwerpen aangewezen als kansrijk en zij vormen daarmee het afgebakende onderzoeksgebied. De uitwerking hiervan is terug te vinden in hoofdstuk 3 bij de onderzoeksopzet en in bijlage 2.
Zichtbaarheid Het succes van samenwerking is sterk afhankelijk van het draagvlak onder medewerkers. Voor succesvolle samenwerking tussen twee gemeenten is daarnaast zichtbare steun van bepalende spelers van belang (burgemeesters, collegeleden en gemeentesecretarissen). Deels zal dit in de communicatieparagraaf een plek krijgen, maar het is ook de verantwoordelijkheid van de bepalende spelers zelf om bewust om te gaan met deze zichtbaarheid.
Eindperspectief Van tevoren wordt geen eindperspectief voor de samenwerkingsvorm bepaald. Dit blijft in de onderzoeksopzet overeind. De uiteindelijke resultaten van de verkenning zullen pas de mogelijke vormen van samenwerking schetsen. Hierbij is gehele of gedeeltelijke ambtelijke fusie een mogelijkheid, maar niet vooraf ten doel gesteld. Wel zijn de doelen van samenwerking vooraf benoemd. Zij zijn te vinden in hoofdstuk 2 bij de doelstelling en vraagstelling.
Periodieke ontmoeting Om de samenwerking te blijven voeden, is er periodieke ontmoeting opgenomen in de planning, zowel bestuurlijk (burgemeesters, colleges) als ambtelijk (ambtelijk management en betrokken medewerkers). Uiteraard zijn ontmoetingen buiten de planning om ook van toegevoegde waarde!
4
Specifieke uitgangspunten voor gemeente Wijk bij Duurstede Een specifiek uitgangspunt voor Wijk bij Duurstede is de visie op Intergemeentelijk samenwerking die op 25 februari 2014 door de raad van Wijk bij Duurstede is vastgesteld. De visie is als volgt verwoord: “Wijk bij Duurstede is een kleine gemeente die door effectieve en innovatieve samenwerking met andere gemeenten goede invulling geeft aan eigen ambities en complexe wettelijke taken. Met intergemeentelijke samenwerking vergroot Wijk bij Duurstede bestuurskracht om bestuurlijke zelfstandigheid te behouden, niet alleen voor de eigen gemeente, maar ook voor gemeenten waarmee wordt samengewerkt. Dit past bij de identiteit van Wijk bij Duurstede en maakt sturing op een gewenst voorzieningenniveau mogelijk.” Hierbij wordt het vergroten van bestuurskracht nagestreefd door organisatorische schaalvergroting en niet door bestuurlijke schaalvergroting. M.a.w. de bestuurlijke zelfstandigheid blijft behouden. Wijk bij Duurstede heeft een beleidskader ontwikkeld voor intergemeentelijke samenwerking. In bijlage 3 is aangegeven hoe de onderzoeksopzet tegemoet komt aan de verschillende elementen uit dat beleidskader.
Specifieke uitgangspunten voor gemeente Houten Houten is bezig met een traject van visieontwikkeling, onder de noemer Houten 2025. In de begin dit jaar verschenen Toekomstagenda is de kracht van de regio genoemd als kans voor de toekomst van Houten. Tegelijk is aangegeven dat de positionering in de regio en het gewenste (schaal)niveau van besturen ook nog een belangrijk vraagstuk is voor de toekomst van Houten. Uiteindelijk gaat het erom zaken in het belang van Houtense inwoners en bedrijven zo goed mogelijk te regelen. Soms spelen daarbij argumenten als nabijheid en lokaal maatwerk, soms geven argumenten als schaalvoordeel en inhoudelijke complexiteit de doorslag om regionaal te organiseren. Een financieel uitgangspunt voor Houten is de door de raad vastgestelde taakstellende bezuiniging op intergemeentelijke samenwerking1. Deze bezuiniging loopt op van € 200.000 in 2016 en 2017 naar € 400.000 vanaf 2018. De gedachte hierachter is dat samenwerking kan leiden tot kwaliteitsverbetering, kwetsbaarheidsvermindering en ook kostenverlaging. De scope van deze bezuiniging strekt zich uit tot alle (intergemeentelijke) samenwerkingsverbanden waar Houten aan deelneemt. Dit is dus breder dan de verkenning die met Wijk bij Duurstede wordt uitgevoerd. De verkenning van de samenwerking met Wijk bij Duurstede wordt door het college van Houten wel als kans gezien om een bijdrage te leveren aan deze taakstelling. Een ander specifiek uitgangspunt van Houten, waar gemeente Wijk bij Duurstede zich bij aansluit, is het betrekken van het rapport “Samenwerking tussen gemeenten: 7 stops naar draagvlak en vertrouwen” (VNG, februari 2014). In bijlage 3 is aangegeven hoe de onderzoeksopzet tegemoet komt aan de 7 stops die in dit VNG-rapport worden onderscheiden.
1
Vastgesteld als ombuigingsvoorstel bij raadsbehandeling van het collegeprogramma 2014-2018 op 10 juli 2014.
5
2 Probleemstelling Achtergrond en aanleiding De colleges van gemeenten Houten en Wijk bij Duurstede hebben op 27 mei 2014 besloten om een verkenning te laten uitvoeren naar mogelijke intensievere vormen van samenwerking. Naast dat beide gemeenten hiermee de eigen bestuurskracht willen vergroten, kent iedere gemeente afzonderlijk nog een specifieke eigen aanleiding om samenwerking nader te willen verkennen. Het college van Houten staat open voor vormen van samenwerking, enerzijds vanuit motieven van kwaliteitsverbetering, kwetsbaarheidsvermindering en kostenverlaging. Met name op het ruimtelijk domein en in bedrijfsvoeringstaken worden hier kansen gezien. En anderzijds vanuit een vergelijkbare bestuurlijke visie op de rol van de lokale overheid in een veranderende samenleving en een vergelijkbare visie op organisatieontwikkeling Wijk bij Duurstede heeft een organisatiekoers ingezet die zicht beweegt richting een regiegemeente. Doel is om kwaliteit te verhogen, kwetsbaarheid te verminderen, kosten te beheersen en strategisch vermogen te vergroten. Tegelijkertijd wil de gemeente aan bestuurskracht winnen door samen te werken met andere gemeenten. De inschatting is dat de huidige inrichting van de organisatie van gemeente Houten, evenals hun visie op lange termijn, aanknopingspunten biedt om samenwerking succesvol vorm te geven. Houten en Wijk bij Duurstede willen met de verkenning, samenwerking met andere gemeenten niet uitsluiten. Wel zien Houten en Wijk bij Duurstede elkaar als logische partners vanwege de volgende elementen.
Beide gemeenten liggen in het Kromme Rijngebied en hebben hierdoor gemeenschappelijke opgaven als het gaat om landschapsontwikkeling en –beheer, (buiten)recreatie, cultuurhistorie, vitaliteit kleine kernen, landbouw, water en natuur. Los van deze (partiële) inhoudelijke verbondenheid, bevinden beide gemeenten zich in een vergelijkbare ontwikkeling naar een regiegemeente. De organisatievisies lijken op elkaar. Beide gemeenten streven afzondelijk naar een sterke bestuurlijke kern en het flexibel organiseren van taken (flexibele schil / taken op afstand). De verwachting is dat samenwerken makkelijker is vanuit een vergelijkbare visie over hoe de gemeente georganiseerd zou moeten zijn. Tenslotte hebben de gemeenten een vergelijkbare veranderstijl, namelijk organisch (geen blauwdrukken) en steeds langs de weg van de inhoud.
Tegelijk moet ook aangetekend worden dat beide gemeenten eigen oriëntaties op samenwerking hebben. Dit is bijvoorbeeld het geval in het sociale domein, waar de komende jaren complexe inhoudelijke taken met omvangrijke budgetten overkomen, een andere oriëntatie hebben. Houten werkt hiervoor in de regio Lekstroom (IJsselstein, Lopik, Nieuwegein en Vianen); Wijk bij Duurstede in de regio Zuidoost (Bunnik, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug en Zeist). Dergelijke verschillen tussen gemeenten zullen een uitdaging zijn in de vormgeving van samenwerking, maar de colleges van Houten en Wijk bij Duurstede hebben besloten vooral op zoek te gaan naar de kansen en mogelijkheden.
6
Doelstelling & vraagstelling Doelstelling De colleges van Houten en Wijk bij Duurstede hebben in het besluit om een verkenning uit te voeren een duidelijke opdracht meegegeven die de doelstelling vormt voor de verkenning. De verkenning dient: te onderzoeken of intensievere vormen van samenwerking tussen de organisaties van beide gemeenten kan leiden tot: a. Het handhaven en verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening, de advisering aan de beide gemeentebesturen en de sturing en controle van op afstand gezette taken b. Het verminderen van de kwetsbaarheid van de dienstverlening, de advisering aan de beide gemeentebesturen en de sturing en controle van op afstand gezette gemeentelijke taken c. Het verminderen van de kosten van de gemeentelijke organisaties en gemeentelijke taken Beoogd resultaat Het resultaat van de verkenning is een rapportage waarin 1) voor de verschillende taakvelden / beleidsterreinen gemotiveerd wordt waarom intensievere samenwerking kansrijk is, 2) welk soort samenwerking wenselijk is en 3) welk veranderproces nodig is om de samenwerking verder te realiseren. Dit wordt aangevuld met een overkoepelende analyse welke type intensievere samenwerking gewenst is tussen de ambtelijke organisaties van de gemeenten Houten en Wijk bij Duurstede. De rapportage wordt op zodanige wijze uitgewerkt dat besluitvorming door colleges en raden mogelijk is. Vraagstelling De volgende vragen moeten in de verkenning beantwoord worden: 1.
Wat zijn kansrijke gebieden voor intensievere samenwerking?
2.
In welke mate worden op de kansrijke gebieden door intensieve samenwerking tussen Houten en Wijk bij Duurstede: a. kwaliteit verbeterd van dienstverlening, advisering aan het gemeentebestuur en de sturing en controle van op afstand gezette taken b. kwetsbaarheid verminderd van dienstverlening, advisering aan het gemeentebestuur en de sturing en controle van op afstand gezette taken en c. kosten beheersbaar?
3.
Welke vormen van samenwerking zijn mogelijk per kansrijk gebied of gezamenlijke kansrijke gebieden?
7
3 Onderzoeksopzet (Voorlopige) afbakening onderzoeksgebied In de afgelopen periode hebben de colleges van B&W en de managementteams van Houten en Wijk bij Duurstede om de tafel gezeten voor een hernieuwde kennismaking in het licht van mogelijke samenwerking. Daarbij is in gegaan op de vraag op welke beleidsterreinen kansen worden gezien. Hieruit zijn een aantal kansrijke gebieden voortgekomen die tijdens de verkenning nader onderzocht worden. Met een aantal managers en coördinatoren zijn deze gebieden in een gesprek nader besproken. Daarmee is op voorhand al een keuze gemaakt voor de te onderzoeken gebieden en dit vormt daarmee een voorlopige afbakening van het onderzoeksgebied. Controle en bevestiging van deze kansrijke gebieden, onder meer met de betrokken medewerkers, zal een van de eerste stappen in de verkenning zijn. Ook zullen de ondernemingsraden snel hierover geïnformeerd worden. Op de volgende terreinen zijn kansen voor samenwerking gesignaleerd (zie voor uitgebreidere beschrijving bijlage 1). Per terrein is aangegeven of het in dit stadium nog het karakter heeft van een nader uit te diepen gebied (G) of al een concreet onderwerp voor samenwerking omvat (O): Maatschappelijke ontwikkeling
Inzet beleidsspecialisten (G) Controle drank- en horecawet (O) Veiligheid (G) Sociaal domein (G)
Ruimtelijke ontwikkeling
Deregulering bestemmingsplanprocedures (O) Gemeenschappelijke opgave buitengebied (G) Archeologie (O) Planeconomie (O) (Rol als gemeente bij) binnenstedelijke herontwikkeling (O) Samengaan van monumentencommissies (O) Duurzaamheid (G) Toerisme en recreatie (O)
Ruimtelijk beheer
Riolering en WINNET (O) Gladheidsbestrijding (O) Maaien / groenbeheer (O) Onderhoud wegen (O) Inzet specialistische functies (G) Ongediertebestrijding (O) Vastgoedbeheer (O)
8
Dienstverlening
Vergunningverlening / welstand (O) Visie op dienstverlening en visie op Huis van de Stad (O) Samenwerking frontoffice dienstverlening (G) Beheer Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) (O)
Bedrijfsvoering
Specialistische functies backoffice (G) Financiële administratie (O) Salarisadministratie (O) Inkoop (O) Doorontwikkeling / beheer website (O) Interne training / opleiding (O) Matchpoint (O) Controlfunctie (G)
Algemeen
Aansturing gemeenschappelijke regelingen (G) Onderzoek inrichting en competenties tbv regiegemeente (G)
Quick Wins Tijdens de gesprekken zijn enkele quick wins naar voren gekomen. Dit zijn onderwerpen waar al direct op samengewerkt kan worden, zonder de verkenning af te wachten. De quick wins worden in een later stadium geëvalueerd op hun bijdrage aan de doelen kwaliteitsverbetering, verminderen van kwetsbaarheid en kostenverlaging. De quick wins wordt apart behandeld in de verkenning. De onderzoekers inventariseren de quick wins tijdens de verkenning en stemmen in de projectgroep af op welke manier de quick wins als pilot in de organisaties uitgevoerd kunnen worden. Vooralsnog zijn de volgende quick wins genoemd:
Voorbereiding verkiezingen waterschappen/ Provinciale Staten 2015 Procesoptimalisaties
Kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten Een volgende stap in de verkenning is het in beeld brengen per kansrijk gebied van de kansen voor verbetering van kwaliteit, vermindering van kwetsbaarheid en beheersing van kosten. Hieronder wordt dieper ingegaan op de betekenis van de begrippen en hoe zijn in de verkenning onderzocht zullen worden.
9
Kwaliteit Kwaliteit is een ruim begrip en de definitie verschilt per beleidsterrein. Op sommige beleidsterreinen wordt kwaliteit gekwantificeerd, zoals het niveau van groenonderhoud of de benchmark WMO. Op andere beleidsterreinen wordt kwaliteit niet of gedeeltelijk meetbaar gemaakt. In beide gevallen geldt echter dat toekomstige kwaliteit niet gemeten kan worden en dus is er altijd sprake van een inschatting van de verandering in kwaliteit ten gevolge van intensievere samenwerking. Hiertoe worden in de verkenning interviews gehouden met deskundige medewerkers op betreffend beleidsgebied. De kwaliteit wordt onderzocht op het gebied van dienstverlening, advisering aan het gemeentebestuur en sturing en controle van op afstand gezette taken; uiteindelijk gaat daarbij in the end altijd om de vraag of onze inwoners er beter van worden. Bij het ontwerpen van de interviewvragen zullen criteria voor kwaliteit worden uitgewerkt. Kwetsbaarheid Onder vermindering van kwetsbaarheid wordt de continuïteit van bedrijfsprocessen verstaan in zover dit afhankelijk is van de inzet van medewerkers. Zowel Houten als Wijk bij Duurstede kennen veel eenpitters: medewerkers die een geheel of gedeeltelijk beleidsterrein bedienen, maar geen vervanging hebben bij afwezigheid. Dit maakt de continuïteit van bedrijfsprocessen kwetsbaar. Samenwerking kan versterking bieden voor eenpitters. Per deelgebied zal worden bekeken wat het mogelijke effect is van samenwerking op de kwetsbaarheid door inzichtelijk te maken hoe per beleidsterrein fte is verdeeld en welk perspectief intensievere samenwerking biedt voor versterking van eenpitters. Met afdelingshoofden van de beleidsterreinen zal een workshop gehouden worden om de mogelijkheden nader uit te werken. De kwetsbaarheid wordt onderzocht op op het gebied van dienstverlening, advisering aan het gemeentebestuur en sturing en controle van op afstand gezette taken. Bij het ontwerpen van de workshop zullen criteria voor kwetsbaarheid verder worden uitgewerkt. Kosten De kosten zullen per kansrijk gebied inzichtelijk gemaakt worden. Daarbij wordt gedacht aan salariskosten, huisvesting, werkplek en ict. Er wordt een inschatting gemaakt van de wijziging in kosten door intensievere samenwerking. Daarnaast zal een inschatting gemaakt worden door mogelijke wijzigingen in budgetten als gevolg van schaalvergroting door intensievere samenwerking. Samenhang Om een goede beoordeling te kunnen geven van de wijzigingen in kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten, zullen de drie elementen in samenhang bekeken worden. Immers, indien de kosten afnemen, is het van belang om te weten welk effect dat heeft op kwaliteit en kwetsbaarheid. Ook de effecten van een toe- of afname van kwaliteit of kwetsbaarheid op de kosten, is van belang. In een matrix zullen de onderzoeksresultaten tegen elkaar worden afgezet, zodat een afweging gemaakt kan worden.
10
Samenwerkingsvormen Het is de uitdrukkelijke wens om in de resultaten van de verkenning terug te laten komen welke vorm de samenwerking zou kunnen hebben. Dit kan per kansrijk gebied of voor een aantal kansrijke gebieden gezamenlijk. Om enige richting te geven zijn vormen van samenwerking bepaald die een kapstok kunnen zijn voor het onderzoeken van de vorm van samenwerking per kansrijk gebied2. Varianten of combinaties van de vormen zijn mogelijk. -
Uitwisseling van kennis, concepten, methoden, werkprocessen tussen samenwerkende gemeenten.
-
Bundeling van ambtelijke capaciteit rondom een ondersteunende of uitvoerende gemeentelijke taak tussen samenwerkende gemeenten.
-
Bundeling van ambtelijke capaciteit rondom een terrein van beleidsontwikkeling tussen samenwerkende gemeenten.
-
Bundeling van ambtelijke capaciteit rondom meerdere (maar niet alle) gemeentelijke taken met behoud van politiek-bestuurlijke zelfstandigheid van de samenwerkende gemeenten. Dit kunnen ondersteunende, uitvoerende, beleidsontwikkelende taken zijn of een combinatie.
-
Bundeling van nagenoeg alle ambtelijke capaciteit rondom alle gemeentelijke beleidsmatige, uitvoerende en ondersteunende taken met behoud van de politiek-bestuurlijke zelfstandigheid van de samenwerkende gemeenten.
Onderstroom Een van de 7 stops naar draagvlak en vertrouwen bij samenwerking is ruimte geven aan de onderstroom. De onderstroom wordt gevormd door de onderwerpen die niet op tafel komen, maar wel van invloed zijn op de samenwerking. Om de onderstroom bespreekbaar te krijgen is het belangrijk dat betrokkenen elkaar kennen en het vertrouwen hebben dat zij openlijk met elkaar kunnen spreken. Alleen zo kan een gezamenlijk gedragen beeld ontstaan van de samenwerking. Het is raadzaam hier niet mee te wachten totdat er daadwerkelijk samengewerkt wordt, maar al tijdens de verkenning de onderstroom bespreekbaar te maken. Om de onderstroom ruimte te geven zullen enkele bijeenkomsten georganiseerd worden die los staat van de verkenning en tot doel hebben met elkaar in gesprek te gaan over samenwerking tussen de gemeenten. Onderwerpen die aan bod komen zijn o.a.: “het waarom van de samenwerking”, “samenwerking brengt verandering” en “een gezamenlijke identiteit”..
2
Gedeeltelijk overgenomen uit: “Samen Sterker, samenwerking tussen gemeente geanalyseerd”, Stan van de Laar
11
Methoden en technieken In het onderzoek worden de volgende methoden en technieken ingezet om informatie te verzamelen voor een eindrapportage. Literatuuronderzoek: -
Documenten over de gemeentelijke organisatie en organisatiemodellen van Houten en Wijk bij Duurstede Rapporten Taken of Afstand (Wijk bij Duurstede) voor beschikbare data over kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten. Begrotingen voor budgetten van kansrijke gebieden en quik wins.
Interviews: -
Deskundige medewerkers Managers Bestuurders
Workshop -
Voor mogelijke veranderingen in fte door intensiever samenwerking
Pilot -
Voor snelle uitvoering van quick wins
Analyse & presentatie onderzoeksresultaten -
Matrix Scenario’s
Stappenplan Hieronder volgt een volgtijdelijk stappenplan voor het onderzoek. # Stap 1
beschrijving organisaties en hoe afdelingen zich tot elkaar verhouden Om de kansrijke gebieden de laten bevestigen is het van belang deze in het totaalplaatje te kunnen plaatsen. Hiertoe wordt een beschrijving gemaakt van beide gemeentelijke organisaties en hoe de afdelingen zich verhouden tot elkaar.
# Stap 2
bevestiging kansrijke gebieden bij bestuur, management en betrokken medewerkers Laten bevestigen (en eventueel aanvullen) van de kansrijke gebieden voor intensievere samenwerking, zoals ze in de bijeenkomsten van het management en het college naar voren zijn gekomen. Op deze gebieden zal het onderzoek verder betrekking hebben. Ook zullen mogelijk in de lijst opgenomen al bestaande samenwerkingsverbanden eruit gefilterd worden. Tenzij deze bestaande samenwerkingsverbanden door wijzigingen een nieuw kansrijk gebied vormen. Quick Wins staan los van deze gebieden en worden zonder verder onderzoek uitgevoerd. 12
# Stap 3
analyseren kritische succesfactoren Gemeente Wijk bij Duurstede heeft in haar beleidskader voor intergemeentelijke samenwerking opgenomen dat kritische succesfactoren voorafgaand aan de samenwerking moeten worden geanalyseerd. Deze kritische succesfactoren worden meegenomen in de verkenning. Zie voor de uitgangspunten hoofdstuk 1 en voor de kritische succesfactoren bijlage 1.
# Stap 4
ontwikkelen criteria kwaliteit/ kwetsbaarheid/ kosten Om de 3 K’s meetbaar te maken zullen criteria ontwikkeld worden om te gebruiken bij de formats, interviews en workshop.
# Stap 5
opstellen formats voor het verzamelen van kwantitatieve gegevens Formats worden ontworpen voor het verzamelen van gegevens over budgetten, kosten (salariskosten, huisvesting, werkplek en ict) en fte.
# Stap 6
opstellen vragenlijsten t.b.v. de interviews Voorafgaand aan het houden van interviews voor het verzamelen van kwalitatieve data worden interviewvragen ontworpen.
# Stap 7
uitzetten formats Formats worden uitgezet bij de deskundige medewerkers op het terrein van onderzoek.
# Stap 8
uitzetten en houden interviews De onderzoekers houden interviews met betrokken medewerkers en leidinggevenden voor het verzamelen van kwalitatieve data
# Stap 9
ontwerpen workshop Ontwerpen workshop met gebruik van de criteria die opgesteld zijn voor het meten van de 3 K’s.
# Stap 10
workshop fte Met managers wordt een workshop gehouden over de verandering van fte die door intensievere samenwerking zou kunnen ontstaan.
# Stap 11
analyseren van gevonden data De wijzigingen in kwaliteit, kwetsbaarheid en kosten wordt aan de hand van de verzamelde data in beeld gebracht en doorgerekend. Dit wordt afgezet tegen de bestaande situatie.
# Stap 12
schrijven eindrapport De onderzoekers schrijven het eindrapport, waarin het verwachte rendement van samenwerking zowel in kwantitatieve als kwalitatieve termen wordt beschreven. De analyse wordt gepresenteerd m.b.v. een matrix van de 3 K’s en voor kansrijke gebieden worden scenario’s geschetst. Het eindrapport bevat: 1) voor de verschillende taakvelden / beleidsterreinen een motivatie waarom intensievere samenwerking kansrijk is, 2) welk soort samenwerking wenselijk is en 3) welk veranderproces nodig is om de samenwerking verder te realiseren. Dit wordt 13
aangevuld met een overkoepelende analyse welke type intensievere samenwerking gewenst is tussen de ambtelijke organisaties van de gemeenten Houten en Wijk bij Duurstede. N.B: de stappen die gezet worden parallel aan de verkenning voor het bespreken van de onderstroom worden later ingevoegd. Op dit moment zijn de bijeenkomsten onvoldoende uitgewerkt om ze een plaats in het stappenplan en de planning te geven.
14
4 Projectorganisatie De verkenning zal aangestuurd worden door een projectgroep, waarbij de uitvoering van de verkenning in handen ligt van twee interne onderzoekers die tevens deelnemen in de projectgroep. Binnen de projectgroep komt de voortgang aan de orde met mogelijke knelpunten, interne communicatie, de onderstroom en betrokkenheid van de colleges. De leden van de projectgroep komen tweewekelijks bij elkaar. Aan de verkenning wordt op hoofdlijnen richting gegeven door een stuurgroep. Binnen de stuurgroep wordt de voorgang besproken met mogelijke knelpunten, betrokkenheid van de raad, externe communicatie en de onderstroom. Eens in de maand komen de leden van de stuurgroep bij elkaar. Ambtelijke projectgroep -
Henny den Bieman Wilma van de Werken Mathijs van den Heuvel - onderzoeker Sietske van der Vijgh – onderzoeker
Stuurgroep -
Wouter de Jong Tjapko Poppens Henny den Bieman Wilma van de Werken Afwisselend Sietske van der Vijgh / Mathijs van den Heuvel
Ondersteuning -
Externe adviseur intergemeentelijke samenwerking: Stan van de Laar (Seinstra & Van de Laar) Externe adviseur verandermanagement: Monique van Deelen (provincie Utrecht) In beide gemeenten wordt nog gezocht naar ondersteuning ten behoeve van de onderzoekers (maken verslagen, inplannen afspraken, informatie verzameling, etc.)
Met de ondernemingsraden van beide gemeente wordt overlegd wat hun rol tijdens de verkenning kan zijn. Voor proceskosten (externe advisering, organisatie bijeenkomsten, communicatie, e.d.) wordt een bedrag geraamd van € 20.000. Beide gemeente dragen naar rato van inwoneraantallen bij in deze kosten: -
Wijk bij Duurstede (23.052 inwoners per 1-1-2014): Houten (48.432 inwoners per 1-1-2014)
€ 6.500 € 13.500
15
5 Planning 27-08-2014 27-08-2014 02-09-2014 03-09-2014 04-09-2014 08-09-2014 08 t/m 12-09-2014 10-09-2014 10-09-2014 11-09-2014 16-09-2014 16-09-2014 18-09-2014 17-09 t/m 07-10 23-09-2014 02-10-2014 06-10-2014 07-10-2014 08-10-2014 08 t/m 17-10-2014 16-10-2014 20 t/m 24-10-2014 27-10 t/m 07-11 30-10-2014 06-11-2014 10-t/m 28-11-2014 13-11-2014 27-11-2014 05-12-2104
N.B.:
Definitief onderzoeksopzet gereed Aanleveren CV/ RV/ onderzoeksopzet/ communicatie Bespreking onderzoeksopzet/ RV/ communciatie in collegevergadering Gezamenlijke collegebespreking & besluitvorming Nabespreking collegebesluit – voorbespreking raadsbijeenkomst projectgroep Agendacommissie (Houten) Agendacommissie (Wijk bij Duurstede) Voorbereiden bijeenkomst raad door stuurgroep Aanleveren raadsvoorstel (Houten) Aanleveren raadsvoorstel (Wijk bij Duurstede) Toelichting stavaza in Collegiaal Managers Overleg (Houten) Bijpraten raad over samenwerking in de regio (Houten) Voorbespreking onderzoeksopzet(Wijk bij Duurstede) Nabespreking raadsbijeenkomst projectgroep Voorwerk verkenning (kansrijke gebieden bevestigen, interviewvragen opstellen, kritische succesfactoren analyseren, kosten in beeld brengen) RTG (Houten) Voorbespreking raadsvergadering/ voortgang voorwerk projectgroep Voorbespreking raadsvergadering/ voortgang stuurgroep Debat/ besluitvormende raad (Houten) Start verkenning Interviews Bespreking voortgang projectgroep Herfstvakantie Analyse Bespreking voortgang projectgroep Bespreking voortgang stuurgroep Eindrapport schrijven Bespreking voortgang projectgroep Bespreking voortgang / concept eindrapport projectgroep Concept eindrapport
bijeenkomsten over de onderstroom wordt later ingepland bijeenkomsten van managementteams, colleges en gemeenteraden worden later ingepland
16
6 Communicatie Gelijktijdige uitvoering door gemeente Houten en Wijk bij Duurstede Wat
Inhoud
Voor wie
Data
Nieuwsbericht intranet
Onderzoeksopzet is door het college van B&W vastgesteld, wat betekent dit en hoe verder?
Alle medewerkers
Direct na collegebesluit 04-09-2014
Raad informeren via raadsmemo / collegebrief, in overleg met griffie
Onderzoeksopzet is door het college van B&W vastgesteld, wat betekent dit en hoe verder?
Gemeenteraad
Direct na collegebesluit 04-09-2014
Brief OR (WbD)
Onderzoeksopzet is door het college van B&W vastgesteld, wat betekent dit en hoe verder?
OR
Direct na collegebesluit 04-09-2014
Persbericht
Wijk en Houten onderzoeken mogelijkheden ambtelijke samenwerking (wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe?)
Lokale media
Nadat raad en medewerkers zijn geïnformeerd over besluit onderzoeksopzet 06-09-2014
Persbijeenkomst? (Geeft mogelijkheid om uitgebreider op onderzoek in te gaan)
Vakbladen overheid Buurgemeenten Gemeenten waar we al mee samenwerken
Afdelingen
Burgemeester en /of gemeentesecretaris geven uitleg en beantwoorden vragen
Alle medewerkers per afdeling
Raadsbijeenkomst: - Voorbespreking WbD - Bijpraten raad H
Onderzoeksopzet: opmerkingen & Gemeenteraad suggesties
16-09-2014
Nieuwsbericht
Reactie raad op onderzoeksopzet tijdens voorbespreking, wat betekent dit?
Alle medewerkers
24-09-2014
Brief OR
Reactie raad op onderzoeksopzet tijdens voorbespreking, wat betekent dit?
OR
24-09-2014
Artikel Koersbericht (Wijk bij Duurstede)
Interview met collega uit Houten: hoe kijken zij aan tegen samenwerking met Wijk?
Alle medewerkers
Na 24-09-2014
Nieuwsbericht intranet
Tussentijdse ontwikkelingen
Alle medewerkers
Bij nieuwe ontwikkelingen in het project
Brief OR
Tussentijdse ontwikkelingen
OR
Bij nieuwe ontwikkelingen
Week 8 t/m 12 -09-2014
Indirect: raad
17
in het project Nieuwsbericht intranet
Eindrapport is klaar en gaat naar het college van B&W
Alle medewerkers
Bij aanleveren eindrapport aan college
Nieuwsbericht intranet
Eindrapport is vastgesteld, wat betekent dit?
Alle medewerkers
Direct na collegebesluit
Raad informeren via raadsmemo/ collegebrief, in overleg met griffie
Eindrapport is vastgesteld, wat betekent dit?
Gemeenteraad
Direct na collegebesluit
Brief OR
Eindrapport is vastgesteld, wat betekent dit?
OR
Direct na collegebesluit
Persbericht
Wijk en Houten gaan samenwerken (wie, wat, waar, waarom, wanneer en hoe?)
Lokale media
Nadat raad en medewerkers zijn geïnformeerd over besluit eindrapport
Persbijeenkomst? (Geeft mogelijkheid om uitgebreider op onderzoek in te gaan)
Afdelingen
Vakbladen overheid Buurgemeenten Gemeenten waar we al mee samenwerken
Burgemeester en gemeentesecretaris geven uitleg en beantwoorden vragen
Alle medewerkers per afdeling
Wit vak = interne communicatie Grijs vak = externe communicatie, in overleg met en uit te voeren door team Communicatie
18
Bijlage 1
Tien succesfactoren voor intergemeentelijke samenwerking
(Wagenaar & Hoes)
1 Concrete strategische belangen alle deelnemers 2 Identiteit samenwerking die eigen identiteit versterkt 3 Een rationele en emotionele keuze voor meer bestuurskracht 4 (Goed) samenspel van colleges, raden en organisaties 5 Durf en realisme 6 Gemeenschappelijk beeld van de organisatie van de samenwerking 7 Goede relatie tussen de sleutelfiguren 8 Een goed geregisseerd proces (leiderschap) 9 Betrokkenheid en leergerichte instelling van medewerkers 10 Betekenisgeving en zingeving
19
Bijlage 2
(voorlopige) afbakening onderzoeksgebied
Onderstaande voorlopige afbakening van het onderzoeksgebied is de uitkomst van een in de zomerperiode uitgevoerde inventarisatie van onderwerpen. De gezamenlijke MT-ontmoeting op 19 juni en de gezamenlijke college-ontmoeting op 1 juli, en verschillende kennismakingsgesprekken tussen afdelingen hebben hiervoor input gegeven. Soms hebben de onderwerpen nog het karakter van een nader te verkennen gebied (G), soms zijn het relatief concrete onderwerpen (O). Quick wins zijn apart benoemd. In de onderstaande tabel worden de genoemde gebieden en onderwerpen nader toegelicht en is ook aangegeven welk type samenwerking naar verwachting (van nu) het meest voor de hand ligt; 1) uitwisseling van concepten / kennis; 2) gezamenlijke / afgestemde beleidsontwikkeling en/of; 3) gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken. Verkenning gebied Maatschappelijke ontwikkeling Inzet beleidsspecialisten Meer kwaliteit bieden door beleidsspecialisten (nu veelal éénpitters) aan elkaar te koppelen Controle drank- en horecawet Meer ruimte voor specialisatie en minder kwetsbaarheid door toezicht gezamenlijk uit te voeren Veiligheid (Nader uit te werken) Ruimtelijke ontwikkeling Deregulering bestemmingsplanprocedures Leren van Houtense ervaringen met deregulering ruimtelijke procedures Gemeenschappelijke opgave buitengebied Verbeteren van beleidsontwikkeling door de inhoudelijke opgaven in het buitengebied nog meer vanaf het begin gezamenlijk op te pakken Archeologie Het ‘dure’ specialisme behouden em versterken door de capaciteit van beide gemeenten te verbinden Planeconomie Leren van Wijks concept van uitbesteding planeconomie. Daarnaast kennis op deelonderwerpen uitwisselen. (Rol als gemeente bij) binnenstedelijke herontwikkeling Kwaliteit van participatie van omwonenden en initiatiefnemers bij planprocessen verbeteren door wederzijds opgedane ervaringen en gehanteerde methoden uit te wisselen. Samengaan van monumentencommissies Kwaliteit en kosten van advisering monumentencommissies optimaliseren door samenvoeging
Concreet onderwerp
Type samenwerking
Gezamenlijke / afgestemde beleidsontwikkeling
X
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Uitwisseling van concepten / kennis
X
Gezamenlijke / afgestemde beleidsontwikkeling
X
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Uitwisseling van concepten / kennis
X
Uitwisseling van concepten / kennis
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
20
Duurzaamheid (Nader uit te werken) Ruimtelijk beheer Riolering en WINNET Kwaliteit van watersystemen verbeteren tegen misschien minder kosten door kennisdeling / samenwerking Gladheidsbestrijding Samen uitvoeren om efficiencyvoordelen te behalen (inzet medewerkers, inzet materieel, inkoopvoordelen) Maaien / groenbeheer Samen uitvoeren om efficencyvoordelen te behalen (inzet medewerkers, inzet materieel, inkoopvoordeel). Personele krapte op korte termijn wel in beide gemeente een aandachtspunt. Maaien / groenbeheer Samen uitvoeren om efficencyvoordelen te behalen (inzet medewerkers, inzet materieel, inkoopvoordeel). Inzet specialistische functies Kwaliteit verbeteren en kwetsbaarheid bestrijden door specialistische functies in de beide gemeenten meer samen te laten werken. Ongediertebestrijding Samen uitvoeren om efficiencyvoordelen te behalen (inzet medewerkers, inzet materieel, inkoopvoordelen) Vastgoedbeheer Houten is bezig om vastgoedbeheer in samenwerking met andere gemeenten vormt geven. Wijk bij Duurstede zou hier mogelijk bij willen aansluiten. Dienstverlening Vergunningverlening / welstand Leren van Houtense ervaringen met deregulering welstandstoezicht Visie op dienstverlening en visie op Huis van de Stad Beleidsverbetering door wederzijdse conceptuitwisseling rond visie op dienstverlening en Huis van de Stad kan Samenwerking frontoffice dienstverlening Kwetsbaarheid verminderen en kwaliteit dienstverlening verbeteren door onderlinge uitwisseling / vervanging van personeel in de frontoffice (balie, telefonisch informatiecentrum / klantcontactcentrum) Beheer Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) Kwetsbaarheidsvermindering en kostenbeheersing door het beheer van de BGT gezamenlijk uit te voeren
X
X
Uitwisseling van concepten / kennis Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Uitwisseling van concepten / kennis
X
Uitwisseling van concepten / kennis
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
21
Voorbereiding verkiezingen waterschappen / Provinciale Staten 2015 Incidenteel kostenvoordeel behalen door een gezamenlijke organisatie van deze verkiezingen Bedrijfsvoering Specialistische functies backoffice Efficienyvoordelen realiseren door intensiever samen te werken op specialistische functies (zoals P&O, juridische zaken, financiën). Door kennis uit te wisselen tussen specialisten van beide gemeenten kan mogelijk ook een kwaliteitsverbetering worden gerealiseerd. Financiële administratie Kwaliteit van de dienstverlening verbeteren en/of kosten verminderen door door onderlinge vervanging van beheerders van de financiële applicaties. Daarnaast is Wijk bij Duurstede geïnteresseerd in de mogelijkheden van LIAS, het managementinformatiesysteem dat Houten in ontwikkeling heeft. Salarisadministratie Wijk bij Duurstede overweegt een ander systeem voor salarisadministratie. Dit biedt een kans voor samenwerking in de vorm van gezamenlijke uitvoering van de salarisadministratie. Inkoop Wijk bij Duurstede werkt voor inkoop en aanbesteding samen met de gemeente Bunnik. Door de inkoopagenda’s van de drie gemeenten naast elkaar te leggen, kan gezocht worden naar voordelige combinaties en elkaars expertise beter onderling benut worden. Op basis hiervan zou op termijn ook gekeken kunnen worden naar de mogelijkheden van een gezamenlijke inkoopfunctie. Doorontwikkeling / beheer website Kwaliteitsverbetering en wellicht ook kostenbesparing realiseren door door kennis uit te wisselen over de ontwikkeling van de gemeentelijke websites en meer gezamenlijk beheer van de websites. Interne training / opleiding Houten verzorgt sinds enige tijd een intern trainingsprogramma onder de noemer ‘Houten Academie’. Dit programma (op onderdelen) samen met Wijk bij Duurstede vormgeven / invullen. Vaardigheden en kennis kunnen in hierdoor in plaats van binnen één organisatie binnen twee organisaties worden uitgewisseld en getraind. Het onderling van elkaar leren wordt hierdoor versterkt. Een positief neveneffect is dat medewerkers uit de beide gemeenten elkaar ook beter leren kennen.
Quick Win
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken Uitwisseling van concepten / kennis
X
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken Uitwisseling van concepten / kennis
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijke / afgestemde inkoopagenda
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken Uitwisseling van concepten / kennis
X
Gezamenlijke / afgestemde opleidingsagenda Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
22
Matchpoint Door interne vacatures direct voor beide gemeenten open te stellen betere matches realiseren voor vervulling van tijdelijke werkzaamheden. Immers, zowel het aanbod van klussen als het aanbod van werknemers vergroot. Een positief neveneffect is dat medewerkers uit beide gemeenten hierdoor elkaar beter leren kennen. Controlfunctie Wet revitalisering horizontaal toezicht, inrichting begroting, interne controle. Algemeen Procesoptimalisaties De afgelopen tijd hebben Wijk bij Duurstede en Houten naar tevredenheid al medewerkers onderling uitgewisseld voor begeleiding van lean-trajecten. Hierdoor is beschikbare kennis gedeeld en hebben de betreffende medewerkers extra ervaring kunnen opdoen in het begeleiden van lean-trajecten. Bovendien kan een leanbegeleider van een andere gemeente meer onafhankelijk optreden (vreemde ogen dwingen soms). Aansturing gemeenschappelijke regelingen Beide gemeenten willen de sturing op gemeenschappelijke regelingen verbeteren. De verwachting is dat betere oplossingen worden gevonden als de gemeenten hiervoor gezamenlijk een aanpak voor ontwerpen. In de feitelijke controle van gemeenschappelijke regelingen, kan op termijn vanuit de ‘eigenaarsrol’ vervangend worden gewerkt, voor zover beide gemeenten aan dezelfde regeling deelnemen. Onderzoek inrichting en competenties tbv regiegemeente Beide gemeenten hanteren het begrip regiegemeente. wat betekent dit begrip voor de (inrichting van) de organisaties en wat vraagt dit wat betreft competenties van bestuurders, managers en medewerkers?
X
X
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
?
Quick Win
Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Uitwisseling van concepten / kennis Gezamenlijke / vervangende uitvoering van taken
X
Gezamenlijk onderzoek
23
Bijlage 3
Toetsing uitgangspunten voor verkenning
Zoals in hoofdstuk 1 is verwoord, heeft Wijk bij Duurstede een beleidskader ontwikkeld voor intergemeentelijke samenwerking. In deze bijlage is aangegeven hoe de onderzoeksopzet tegemoet komt aan de verschillende elementen uit dat beleidskader. Kader Bestaande samenwerkingsverbanden verder ontwikkelen i.p.v. nieuwe oprichten
Voldaan Ja
Alleen een nieuw samenwerkingsverband oprichten als er een toegevoegde waarde is
Ja
Inhoud is leiden end niet gebied
Ja
Bulkprocessen (bedrijfsvoering) efficiënt organiseren
Nee (nog niet)
Modulaire inrichting, met mogelijkheden voor colour locale
Nee (nog niet)
Kaders ontwikkelen voor de verkenning van samenwerking Vooraf kritische succesfactoren onderzoeken
Ja
Besluit tot intergemeentelijke samenwerking goed onderbouwen
Ja
Innovatie zoeken in samenwerking
Nee (nog niet) Nee (nog niet)
De gemeenteraad vooraf gelegenheid geven kaders te stellen voor beleid dat door het samenwerkingsverband wordt uitgevoerd
Bij kaderstelling vooraf doelen meegeven om effectiviteit te kunnen meten Bij kaderstelling vooraf prestatie-indicatoren meegeven om resultaten te kunnen beoordelen Financiële middelen
Ja
Toelichting Op veel gebieden wordt al samengewerkt door beide gemeenten. Het gaat dan ook om intensievere samenwerking en niet om een nieuw samenwerkingsverband. Er is geen sprake van een nieuw samenwerkingsverband, maar door de verkenning naar mogelijkheden voor intensievere samenwerking wordt de toegevoegde waarde vooraf toch onderzocht. Hoewel de gemeenten gelijksoortige opgaven hebben vanwege hun ligging in het Kromme Rijngebied, is de inhoud van de opgaven leidend. Pas na de verkenning is zicht op mogelijke samenwerkingsvormen en kan iets gezegd worden over het organiseren van bulkprocessen in de samenwerking. Pas na de verkenning is zicht op mogelijke samenwerkingsvormen en kan iets gezegd worden over modulaire inrichting. Door deze onderzoeksopzet wordt een kader ontworpen voor de verkenning. Maakt onderdeel uit van de verkenning. Zie bijlage 1 voor de kritische succesfactoren. Door de verkenning kan een besluit tot intergemeentelijke samenwerking worden onderbouwd. Het zoeken naar innovatie wordt tijdens de verkenning gedaan. Er is nog geen sprake van beleidsontwikkeling vanuit de samenwerking. Dat wordt pas actueel als er daadwerkelijk intensiever samengewerkt wordt, maar zover is het nog niet. Wel wordt de gemeenteraad in een vroeg stadium betrokken bij de onderzoeksopzet en de verkenning. Idem Idem
Nee
Voor samenwerking zijn geen middelen vrijgemaakt.
24
Houten heeft als uitgangspunt om het rapport “Samenwerking tussen gemeenten: 7 stops naar draagvlak en vertrouwen” (VNG, februari 2014) te betrekken. Hieronder is aangegeven hoe de onderzoeksopzet tegemoet komt aan de 7 stops die in dit VNG-rapport worden onderscheiden. Stops Formuleer een gemeenschappelijke ambitie
Voldaan Ja
Creëer orde in proces en structuur
Ja
Toon leiderschap
Ja
Maar ruimte op de agenda ruimte voor de onderstroom
Ja
Investeer in de onderlinge relaties
Ja
Werk weerstand door
Ja
Onthecht en verbind
Ja
Toelichting De gezamenlijke ambitie is verwoord in de eerdere opdrachtverstrekking door het college en is opgenomen in de doelstelling van deze onderzoeksopzet. Door de onderzoeksopzet en de verkenning wordt een proces ingericht en structuur aangebracht om te komen tot intensievere samenwerking. College, raad, gemeentesecretarissen, management, medewerkers en OR worden betrokken bij het proces. Collegeleden, gemeentesecretarissen en raadsleden zijn gezichtsbepalende personen die een voortrekkersrol vervullen in de samenwerking. Zij wekken vertrouwen en verkrijgen draagvlak. De onderstroom wordt gevormd door de onderwerpen die niet op tafel komen, maar wel van invloed zijn op de samenwerking. Tijdens ontmoetingen tussen collegeleden en managementteams is de onderstroom aan de orde geweest. De bijeenkomsten die geweest zijn tussen colleges en managementteams zijn vooral met oog op de onderlinge relaties ingericht. Dit wordt gedurende de verkenning voort gezet Afdelingshoofden bespreken binnen hun teams mogelijke weerstand op de samenwerking. Collegeleden, managers, raadsleden en medewerkers zijn zich bewust dat samenwerking betekent dat dingen veranderen en nieuwe situaties ontstaan.
25