Onderwerpen Basiscursus slaapgeneeskunde 24 maart 2011
De rol van slaapdiagnostiek in de slaapgeneeskunde
• Slaap & Slaapgeneeskunde • Slaapdiagnostiek • Do’s en don’ts.
Nanny Duis, Physician Assistant Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe, Heeze
Slaapstoornissen • We slapen 1/3 van ons leven
Slaap & Slaapgeneeskunde
• Er bestaat een scala aan slaapstoornissen • Slaapgeneeskunde is specialisme overstijgend: longziekten, neurologie, psychiatrie, KNO,1ste lijns-geneeskunde… • Bínnen specialismen komen slaapstoornissen ook veel voor
International Classification of Sleep Disorders • Meer dan 80 verschillende slaapstoornissen geclassificeerd • Dit aantal groeit nog steeds: nieuwe aandoeningen beschreven • ICSD-2 vormt het raamwerk voor de slaapgeneeskunde
ICSD-2 hoofdcategorieën • • • • • • • • •
Insomnia (11 subdiagnoses) Sleep Related Breathing Disorders (14 subdiagnoses) Hypersomnias of Central Origin (13 subdiagnoses) Circadian Rhythm Disorders (9 subdiagnoses) Parasomnias (15 subdiagnoses) Sleep Related Movement Disorders (8 subdiagnoses) Isolated Symptoms (9 subdiagnoses) Other Sleep Disorders (3 subdiagnoses) Sleep Disorders Associated with other Conditions (7 subdiagnoses)
Cijfers 2010 (algemeen)
Cijfers (globaal) slaapdiagnostiek
• 3.600 patiënten per jaar • 12.000 consulten per jaar • 1.500 opnames per jaar
• 1100 polysomnografie waarvan 200 aangevuld met slaapdrukmeting overdag (MSLT)
• 25 MWT • 225 Actigrafie • 362 Polygrafie
Slaapdiagnostiek is onderdeel van slaapgeneeskunde
Slaapdiagnostiek
Vragenlijsten, schalen, etc. • Vragenlijst: o.a. voor bepaling zorgtraject • Schalen: Bijvoorbeeld de Epworth Sleepiness Scale – Een vragenlijst om de mate van slaperigheid overdag te meten. – Afkapwaarde 11 (24)
Gouden standaard voor: • Sleep Related Breathing Disorders
• • • •
– OSAS
• Hypersomnias of Central Origin – Als check voor een MSLT
• Met video
Polysomnografie (video) Polygrafie Multiple Sleep Latency Test (MSLT) Maintenance of wakefulness test (MWT)
– Parasomnie
• Slaap Related Movement Disorders – PLMD
Polygrafie
Slaapregistraties
Polygrafie: (Polysomnografie zonder EEG) =
• • • •
Screenend meetinstrument voor vooral slaapafhankelijke ademhalingsstoornissen, controle CPAPtherapie
Polysomnografie (video) Polygrafie Multiple Sleep Latency Test (MSLT) Maintenance of wakefulness test (MWT)
MSLT
MSLT
Multiple Sleep Latency Test (meting van de slaapdruk overdag) - 4-5 meetmomenten overdag - duur: 20 minuten - opdracht: probeer te slapen - liggen in bed in een donkere kamer - afwijkend ≤ 8 min. Wordt o.a. gebruikt bij vaststelling van narcolepsie.
Slaapregistraties
MWT
• • • •
Maintenance of wakefulness Test (meting van alertheid overdag)
Polysomnografie (video) Polygrafie Multiple Sleep Latency Test (MSLT) Maintenance of wakefulness test (MWT)
MWT
- 4 meetmomenten overdag - duur: 40 minuten - opdracht: probeer wakker te blijven - zitten in een halfdonkere kamer - afwijkend ≤ 8 min. Wordt gebruikt bij rijbewijskeuringen
Enkele voorbeelden • Video • PSG
REM Sleep Behavior Disorder
Slaapgebonden stridor
Obstructief slaapapneusyndroom
Confusional arousals
Rhythmic movement disorder
Andere fysiologische registraties (1): • Capnografie – CO2-meting bij bijvoorbeeld nachtelijke hypoventilatie.
• Oesofageale drukmetingen: aanvullende diagnostiek bij slaapafhankelijke ademhalingsstoornissen (second opinion).
Andere fysiologische registraties (II):
Laboratorium
• Actigrafie
• Hypocretine-1
– Beweging-/slaap-waak patroon over meerdere dagen
– Uitwerken van differentiaaldiagnose – Aantonen c.q. uitsluiten
Do’s
Don’ts
• Gebruik een slaapregistratie om een specifieke slaapstoornis aan te tonen (c.q. uit te sluiten). • Interpreteer een PSG uitslag altijd in combinatie met de kliniek.
• Verbind geen conclusie aan weinig diepe slaap. • Doe geen polygrafie bij een complex slaapprobleem. • Doe geen MSLT zonder polysomnografie de nacht ervoor. • Verbind niet te snel conclusies aan PLM’s zonder klachten.
Referenties • The AASM Manual for the scoring of sleep and Associates Events (American Academy of Sleep Medicine) (2008) • International Classification of Sleepdisorders 2
