Onderwerp Raadsvoorstel meerjarige subsidie Gezonde Slagkracht

Collegevoorstel

Openbaar

Onderwerp

Raadsvoorstel meerjarige subsidie 2010-2013 Gezonde Slagkracht

Openbare 18 december 2007 Programma besluitenlijst / Programmanummer Collegevergadering no 47 Zorg & Welzijn / 9410

BW-nummer

Portefeuillehouder

F. Tas

Aanwezig: Samenvatting Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. Th. de Graaf Voorzitter Overgewicht is één van de prioriteiten van het lokaal L120, Kristine Mourits, 2537 P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, Wethouders gezondheidsbeleid. Via het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen Datum ambtelijk voorstel P. Lucassen, J. van Meer tegen zetten wij in op het stimuleren van bewegen. Omder de aanpak Eringawij in het kader van het programma 10 september 2010 Gemeentesecretaris overgewicht te versterkenP. hebben Registratienummer A. Kuil (subsidieverlener Rijk) voor een Communicatie Gezonde Slagkracht van ZonMw 2010.1199 M.ontvangen Sofovic voor het plan Gezonde Verslag periode van 4 jaar middelen Voeding, waarmee wij ook aandacht kunnen geven aan voeding en het verbeteren van het voedingspatroon. De GGD regio Nijmegen en de ZZG zorggroep hebben samen een subsidieaanvraag ingediend om uitvoering te geven aan dit plan. Voor de meerjarige budgetsubsidie aan ZZG Zorggroep is het College het bevoegde orgaan. Voor de meerjarige budgetsubsidie aan de GGD regio Nijmegen is dat de raad.

Aldus vastgesteld in de vergadering van:

Ter besluitvorming door het College

Paraaf

Onder voorbehoud van het besluit van de raad 1. Een budgetsubsidie van € 37.671 voor 2010, € 44.795 voor 2011, €44.121 voor 2012 en € 44.856 voor 2013 te verlenen aan de ZZG zorggroep voor de uitvoering van het project “Gezonde Voeding”. 2. De subsidiebedragen genoemd in beslispunt 1 te dekken uit het De voorzitter, De secretaris, programma Zorg & Welzijn (deelproduct 60640).

akkoord

Aan de Raad voor te stellen

1. Een budgetsubsidie van € 24.670 voor 2010, € 43.607 voor 2011, € 44.389 voor 2012 en € 46.187 voor 2013 te verlenen aan de GGD regio Nijmegen voor de uitvoering van het project “Gezonde Voeding”. 2. De subsidiebedragen genoemd in beslispunt 1 te dekken uit het programma Zorg & Welzijn (deelproduct 60640).

Datum

Programmamanager C. ten Den

Programmadirecteur M. Wetzels

 Ter besluitvorming door de Raad Paraaf

Besluit B&W d.d. 28 september 2010 nummer: 1.1  Conform advies

 Aanhouden  Anders, nl.

Datum

akkoord

1 Bestuursagenda

Gemeentesecretaris

Portefeuillehouder

Collegevoorstel gezonde voeding 10 sept 2010.doc

Collegevoorstel

1

Probleemstelling

In het kader van de Nota ‘Gezond Nijmegen 2009-2012’ heeft de GGD regio Nijmegen en de ZZG Zorggroep een subsidieaanvraag ingediend voor het project Gezonde Voeding. Zie voor verdere beschrijving van het project en de subsidie het raadsvoorstel. 2

Juridische aspecten

Op de subsidieverlening is de Nijmeegse kaderverordening Subsidieverstrekking van toepassing. Een meerjarige subsidieverlening aan de ZZG Zorggroep is een bevoegdheid van het college. Een meerjarige subsidieverlening aan de GGD regio Nijmegen is een bevoegdheid van de raad. 3

Doelstelling

Zie raadsvoorstel 4

Argumenten

Zie raadsvoorstel 5

Financiën

Zie raadsvoorstel 6

Communicatie

Zie raadsvoorstel 7

Uitvoering en evaluatie

Zie raadsvoorstel 8

Risico

Zie raadsvoorstel

Voorstel aan de Raad

Openbare besluitenlijst 18 december 2007 Collegevergadering no 47 Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 13 oktober 2010

/ 132/2010

Fatale termijn: besluitvorming vóór: Aanwezig:

sept 2010

Th. de Graaf P. Depla, H. van Hooft sr., L. Scholten, H. Kunst, Meerjarige subsidie 2010-2013 Slagkracht P.Gezonde Lucassen, J. van der Meer P. Eringa Gemeentesecretaris Programma / Programmanummer A. Kuil Communicatie Zorg & Welzijn / 9410 M. Sofovic Verslag Voorzitter

Onderwerp Wethouders

Portefeuillehouder

F. Tas Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d.

28 september 2010 Samenvatting

In de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012” is tegengaan en voorkomen van overgewicht benoemd Aldus vastgesteld in de vergadering van: als één van de drie prioriteiten in deze beleidsperiode. Tegelijkertijd met de vaststelling van de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012” is ook het Nationaal Actieplan Sport & Bewegen (NASB) voor Nijmegen vastgesteld. Met dit plan wordt vooral ingezet op het stimuleren van bewegen en sporten. Dit gebeurt onder andere via peuterspeelzalen, scholen en via een wijkgerichte aanpak samen met huisartsen en fysiotherapeuten. Om de aanpak tegen overgewicht te versterken heeft de Gemeente Nijmegen in september 2010 besloten om een subsidieaanvraag in te dienen bij het De van voorzitter, secretaris, programma Gezonde Slagkracht ZonMw (subsidieverlener van hetDe rijk) om de aanpak tegen overgewicht te complementeren met acties gericht op het verbeteren van het voedingspatroon. De aanvraag is gehonoreerd en de gemeente heeft voor de periode 2010-2013 een subsidie ontvangen van in totaal € 150.000. Door middel van dit voorstel wordt subsidie verleend aan GGD Regio Nijmegen om, samen met de ZZG Zorggroep, uitvoering te geven aan het plan “Gezonde voeding”. Het College heeft in haar vergadering van 21 september jl besloten over de meerjarige subsidieverlening aan de ZZG Zorggroep, onder voorbehoud dat de raad door middel van dit voorstel een meerjarige subsidie verleend aan de GGD. Voorstel om te besluiten

1. Een budgetsubsidie van € 24.670 voor 2010, € 43.607 voor 2011, € 44.389 voor 2012 en € 46.187 voor 2013 te verlenen aan de GGD regio Nijmegen voor de uitvoering van het project “Gezonde voeding”. 2. De subsidiebedragen genoemd in beslispunt 1 dekken uit het programma Zorg & Welzijn (deelproduct 60640).

1

Opgesteld door, telefoonnummer, e-mail

Kristine Mourits, 2537, [email protected] Raadsvoorstel gezonde voeding 10 sept 2010.doc


Aan de Raad van de gemeente Nijmegen 1

Inleiding

In de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012” is tegengaan en voorkomen van overgewicht benoemd als één van de drie prioriteiten in deze beleidsperiode. Tegelijkertijd met de vaststelling van de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012” is ook het Nationaal Actieplan Sport & Bewegen (NASB) voor Nijmegen vastgesteld. Met dit plan wordt vooral ingezet op het stimuleren van bewegen en sporten. Dit gebeurt via onder andere peuterspeelzalen, scholen en via een wijkgerichte aanpak samen met huisartsen en fysiotherapeuten. Om de aanpak tegen overgewicht te versterken heeft de Gemeente Nijmegen in september 2010 besloten om een subsidieaanvraag in te dienen bij het programma Gezonde Slagkracht van ZonMw (subsidieverlener van het rijk) om de aanpak tegen overgewicht te complementeren met acties gericht op het verbeteren van het voedingspatroon. De aanvraag is gehonoreerd en de gemeente heeft voor de periode 2010-2013 een subsidie ontvangen van in totaal € 150.000. De GGD Regio Nijmegen en de ZZG Zorggroep hebben een subsidieaanvraag ingediend voor het project Gezonde Voeding. Het college heeft de bevoegdheid om een meerjarige budgetsubsidie te verlenen aan de ZZG Zorggroep. Door middel van dit voorstel wordt een meerjarige budgetsubsidie verleend aan de GGD Regio Nijmegen om uitvoering te geven aan het plan “Gezonde voeding”. Voor de duidelijkheid wordt in dit voorstel het gehele project beschreven, inclusief de subsidie aan de ZZG Zorggroep, waarover het College heeft besloten in haar vergadering van 21 september 2010, onder voorbehoud dat de raad door middel van dit voorstel een meerjarige subsidie verleend aan de GGD. 1.1 Wettelijk- of beleidskader

Op de subsidieverlening is de Nijmeegse Kaderverordening Subsidieverstrekking van toepassing. De GGD regio Nijmegen is één van de instellingen waarvoor een raadsbesluit noodzakelijk is bij een meerjarige budgetsubsidie. Subsidieverlening aan de ZZG Zorggroep is een bevoegdheid van het College. 1.2 Relatie met programma

Het project “Gezonde voeding” is onderdeel van het totale gezondheidsbeleid “Gezond Nijmegen 2009-2012” en valt onder het programma Zorg & Welzijn. Daarnaast zijn er relaties met het programma Onderwijs, doordat activiteiten samen met Openwijkscholen zullen worden uitgevoerd. Het programma Sport en de afdeling Sportservice geven mede-uitvoering aan meer sport en bewegen op scholen. Met dit project zal ook voeding een plek krijgen in die activiteiten. Ook is er een relatie met het programma Werk en Inkomen, omdat via de cursus budgettering van de afdeling schuldhulpverlening ingezet wordt op de mogelijkheden voor goedkope en gezonde voeding. 2

Doelstelling

Het project draagt bij aan de volgende doelstellingen van de nota Gezond Nijmegen 2009-2012: - minimaal stabiliseren van (ernstig) overgewicht bij kinderen/jongeren op 15% (2005); - minimaal stabiliseren van het percentage volwassenen met overgewicht op circa 40% (definitief cijfer te bepalen op basis van de volwassenenmonitor 2009); - minimaal stabiliseren van het percentage ouderen met overgewicht op 57% (43% over gewicht; 14% ernstig overgewicht);

Raadsvoorstel gezonde voeding 10 sept 2010.doc


Vervolgvel

2

- verkleinen van gezondheidsverschillen tussen mensen met een lage opleiding en mensen met een hoge opleiding. 3

Argumenten

1. Met het verlenen van de subsidie aan de GGD regio Nijmegen en de ZZG Zorggroep wordt uitvoering gegeven aan het projectplan “Gezonde Voeding” waarvoor de gemeente Nijmegen rijksgelden heeft ontvangen via het programma Gezonde Slagkracht van ZonMw. Het programma Gezonde Slagkracht is een ZonMw-programma in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het programma biedt financiële en inhoudelijke ondersteuning voor alle gemeenten bij de uitvoering van hun gezondheidsbeleid. Begin 2010 is een subsidieaanvraag van de gemeente Nijmegen gehonoreerd. De GGD regio Nijmegen en ZZG zorggroep zijn gevraagd om een voorstel te doen voor de uitvoering van het project. 2. Het voorstel “Gezonde voeding” van de GGD regio Nijmegen en ZZG Zorggroep draagt bij aan de gestelde doelstellingen in het projectplan “Gezonde voeding” en de doelstellingen die zijn opgenomen in de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012”. De activiteiten uit deze subsidieaanvraag dragen bij aan de doelstellingen die gesteld zijn in de nota Gezond Nijmegen 2009-2010 en de specifieke doelstellingen die genoemd zijn in het projectplan ‘Gezonde Voeding” waarvoor de gemeente subsidie heeft ontvangen van ZonMw. Een bijdrage wordt geleverd aan het stabiliseren/verminderen van overgewicht en het verkleinen van gezondheidsverschillen in Nijmegen, door activiteiten te organiseren die gericht zijn op het verbeteren van het voedingspatroon bij de doelgroepen jeugd en hun ouders, mensen met een lage sociaaleconomische status en mensen met financiële problemen in de aandachtswijken (Hatert, Neerbosch-Oost, Lindenholt, Dukenburg, en Nijmegen-West). De activiteiten zijn vooral gericht op ontbijten, groente en fruit consumptie, gezondere tussendoortjes/traktaties. Tegengaan van overgewicht kan alleen wanneer er zowel een aanpak is op het stimuleren van bewegen en op een gezonder voedingspatroon. Met deze subsidie kan een gecombineerde aanpak van overgewicht in (delen van) Nijmegen worden gerealiseerd. 3. Het voorstel “Gezonde voeding” van de GGD regio Nijmegen en ZZG Zorggroep sluit aan bij andere activiteiten die in het kader van “Gezond Nijmegen 2009-2012” worden uitgevoerd, waardoor de aanpak van de gemeente Nijmegen tegen overgewicht samenhangend is en wordt versterkt. Met de nota “Gezond Nijmegen 2009-2012” is gekozen voor een versterking van het lokaal gezondheidsbeleid. De uitgangspunten zijn integraliteit, diversiteit, wijkgericht en resultaatgericht. Bij de GGD regio Nijmegen werken drie gezondheidsmakelaars. De gezondheidsmakelaars hebben de opdracht, vanuit het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (onderdeel van ‘’Gezond Nijmegen 2009-2012), bewegen en sport te stimuleren op de Openwijkscholen en in de aandachtswijken in Nijmegen. Deze gezondheidsmakelaars hebben goede contacten met de scholen en de wijk. Met uitbreiding van het aantal uren kunnen de gezondheidsmakelaars hun werkzaamheden op eenvoudige wijze uitbreiden met het organiseren van voedingactiviteiten en maatregelen. Hun positie op school en de wijk stelt hun in staat de diverse activiteiten rondom overgewicht, ook van andere partners, te realiseren. De ZZG zorggroep (afdeling diëtisten) vormt een goede partner door hun inhoudelijke expertise.



Vervolgvel

3

4

Risico’s

Deze subsidies worden bekostigd met middelen die de gemeente Nijmegen heeft ontvangen van ZonMw (rijksmiddelen) in het kader van het programma Gezonde Slagkracht. Indien blijkt dat na afloop van de subsidieperiode de resultaten niet zijn gehaald, dan houdt ZonMw zich het recht voor om subsidie terug te vorderen. In de subsidiebeschikking naar de GGD regio Nijmegen en de ZZG Zorggroep worden heldere resultaten afgesproken en aangegeven dat indien de resultaten niet worden gehaald of volgens ZonMw niet zijn gehaald de subsidie (of een gedeelte daarvan) kan worden teruggevorderd. 5

Financiën

De gemeente Nijmegen heeft een subsidie voor de periode 2010-2013 ontvangen van ZonMw van in totaal € 150.000. Dit bedrag is met de voorjaarsnota 2010 aan de begroting van het programma Zorg & Welzijn toegevoegd. ZonMw heeft als voorwaarde gesteld dat de cofinanciering vanuit de gemeente minimaal 50% is. Deze cofinanciering dekken wij uit middelen die bestemd zijn voor de uitvoering van de Nota Gezond Nijmegen 2009-2012 binnen het programma Zorg & Welzijn (9410), deelproduct Gezondheidspreventie (60640.S0769). Daarnaast zet de gemeente Nijmegen een projectleider in. Deze ambtelijke inzet kunnen wij binnen de huidige formatie van de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling leveren (collegevoorstel dd 22 sept 2009, nr 09.0022466). Met dit raadsvoorstel en bijbehorende collegevoorstel zetten wij zowel het bedrag van ZonMw als de beschikbare middelen binnen het programma Zorg & Welzijn in. Subsidie GGD Regio Nijmegen ZZG Zorggroep Totaal

2010 € 24.670 € 37.671 € 62.341

2011 € 43.607 € 44.795 € 88.402

2012 € 44.389 € 44.121 € 88.510

2013 € 46.187 € 44.856 € 91.043

Totaal € 158.853 € 171.443 € 330.296

Dekking Subsidie ZonMw Cofinanciering Zorg & Welzijn Totaal

2010 € 37.500 € 24.841 € 62.341

2011 € 37.500 € 50.902 € 88.402

2012 € 37.500 € 51.010 € 88.510

2013 € 37.500 € 53.543 € 91.043

Totaal € 150.000 € 180.296 € 330.296

De subsidie aan de GGD regio Nijmegen is bestemd voor het uitbreiden van de functie van gezondheidsmakelaar met 0,4 fte en ontwikkel/materiaalkosten. De subsidie voor de ZZG zorggroep is bestemd voor de inzet van 12 uur per week verdeeld over de diëtisten werkzaam in de aandachtswijken en ontwikkel/materiaalkosten.

6

Communicatie

Door middel van een subsidiebeschikking worden de GGD regio Nijmegen en ZZG zorggroep geïnformeerd over het besluit van College en Raad. Communicatie over dit project zal worden opgepakt binnen de communicatie van de gezondheidsmakelaars.



Vervolgvel

4

7

Uitvoering en evaluatie

In de subsidiebeschikking zijn verantwoordingseisen opgenomen die noodzakelijk zijn om aan de verantwoording van ZonMw te kunnen voldoen. Gezien de duur van de subsidie wordt een tussentijdse evaluatie gedaan aan het eind van 2011. Indien uit de evaluatie blijkt dat de gestelde doelen niet zullen worden bereikt of al zijn bereikt, dan behoudt de gemeente het recht om, in overleg met ZonMw, GGD regio Nijmegen en ZZG zorggroep, de subsidie anders in te zetten. College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester,

De Secretaris,

mr. Th.C. de Graaf

drs. B. van der Ploeg

Bijlage(n):

1. Subsidieaanvraag GGD regio Nijmegen en ZZG zorggroep (nr 2010.1199) 2. Subsidiebeschikking GGD regio Nijmegen (nr 2010.1199) 3. Subsidiebeschikking ZZG zorggroep (nr 2010.1321)


GGD Regio Nijmegen

Aanvraag: Gezonde voeding in aandachtswijken in Nijmegen

postadres postbus 1120 6501 BC Nijmegen bezoekadres Groenewoudseweg 275 6524 TV Nijmegen telefoon: (024) 329 72 97 fax: (024) 322 69 80 [email protected] www.ggd-nijmegen.nl

Gezonde slagkracht

colofon auteur(s) Gerdine Fransen (GGD) en Marielle Claassen (ZZG) Rebecca Kramer, Senay Akdemir, Rian Panis, Marel Gremmen, Birgit Smit, Sonja Willems, Lenie de Jong & Kathleen Daniels uitgave GGD Regio Nijmegen ism ZZG zorggroep datum 24 augustus 2010 afdeling Gezondheidsbevordering & Epidemiologie versie definitieve aanvraag bestandsnaam \\karelstad\documenten\mourk0\My Documents\Gezondheidsbeleid\Gezonde Slagkracht\subsidieaanvraag GGD ZZG gezonde slagkracht aangepast en ingediend 25 aug 2010.doc

Aanvraag: Gezonde voeding in aandachtswijken in Nijmegen Gezonde slagkracht datum 24 augustus 2010 pagina 2 van 8

1.1

Aanleiding

Het gemeentelijk beleid op het terrein van volksgezondheid is vastgelegd in de beleidsnota “Gezond Nijmegen 2009-2012” en het NASB-plan 2009-2012. De prioriteiten in het beleid zijn verminderen van overgewicht, alcoholmatiging bij jongeren en depressie, waarbij aandacht is voor de doelgroepen jeugd, mensen met een lage sociaal economische status, allochtonen en ouderen. Om het overgewicht tegen te gaan wordt er via het NASB-plan vooral ingezet op het stimuleren van bewegen en sporten. Dit gebeurt op school (via jump-in) en in de wijk (ketenaanpak actieve leefstijl). Vermindering van overgewicht kan via meer bewegen, maar ook door het voedingspatroon aan te passen. Om de aanpak tegen overgewicht te versterken heeft de gemeente Nijmegen een subsidie aangevraagd bij het programma Gezonde Slagkracht van ZonMW om de aanpak tegen overgewicht te complementeren met acties gericht op het verbeteren van het voedingspatroon. De gemeente Nijmegen heeft voor 4 jaar een subsidie ontvangen van in totaal € 150.000, om het project uit te voeren. Deze aanvraag beschrijft een gezamenlijk voorstel van de GGD en ZZG voor invulling van de werkzaamheden voorkomend uit deze subsidie. Dit project loopt tot en met 2013 (3 1/2 jaar), in 2011 wordt de voortgang geëvalueerd en zal vanuit gemeente Nijmegen een go/no go beslissing plaatsvinden over voortgang in 2012 en 2013. De GGD zal het budget besteden aan de aanstelling van een gezondheidsbevorderaar voor ca 0,4 FTE (ca 14 uur per week) die onderdeel uit zal maken van het bestaande team van de 3 gezondheidsmakelaars. De ZZG zal het budget besteden aan de inzet van totaal ca 12 uur per week verdeeld over 4 dietisten (waaronder 3 diëtisten werkzaam in de aandachtwijken. Gebaseerd op een uurtarief van 65 euro per uur resulteert het budget in 578 uur op jaarbasis voor ZZG, uitgaande van 45 werkzame weken per jaar komt dit neer op ca 12 uur per week. Daarnaast vragen wij geld aan voor het ontwikkelen en drukken van voorlichtingsmaterialen (ZZG) en kosten voor implementatie van de activiteiten (GGD).

1.2

Probleemstelling

De prevalentie van overgewicht is hoog en er zijn grote verschillen tussen laagopgeleiden en hoogopgeleiden (60% vs 31% onder volwassen (regio Nijmegen, Volwassenmonitor 2008). Wat betreft voeding weten we dat er ook grote verschillen zitten tussen laagopgeleiden en hoogopgeleiden (tabel 1). Tabel 1 Overgewicht Dagelijks fruit Min 6 keer per week fruit Dagelijks groente min. 6 keer per week groente min. 2 keer per week vis min. 1 keer per week vis Dagelijks ontbijten min. 6 keer per week ontbijten

1 2

Volwassenen in Nijmegen 1 : Laagopgeleiden Hoogopgeleiden 65% 28% 21% 40% 36% 54% 22% 58% 40% 84%

Volwassenen in Hatert 2 : Laagopgeleiden Hoogopgeleiden 58% 36% 22% 20% 28% 35% 26% 44% 46% 73%

29% 63% 64% 68%

25% 71% 51% 59%

35% 77% 80% 86%

Bron: Volwassenmonitor 2008 Nijmegen, GGD Regio Nijmegen Bron: Volwassenmonitor 2008 Hatert, GGD Regio Nijmegen

40% 78% 78% 82%


Slechts 38% van de jongeren (12-14 jaar) in Nijmegen eet dagelijks fruit. Bij kinderen tussen 2-12 jaar zien we soortgelijke problemen en verschillen zitten tussen kinderen van laagopgeleide en kinderen van hoogopgeleide ouders vanuit de kindermonitor 2009 (nog niet gepubliceerde data). Zo zien we dat ca een kwart van alle kinderen 3 of meer suikerhoudende dranken per dag drinkt, terwijl het beperken van frisdrank/suikerhoudende dranken een van de veelbelovende elementen is voor de preventie van overgewicht. Vanwege het grote aantal mensen met lage SES (lager opgeleiden, lage inkomens en niet-westerse allochtonen) zijn in Nijmegen de volgende wijken aangewezen als aandachtswijken: Hatert, Neerbosch Oost, West, Dukenburg en Lindenholt. In deze wijken zijn 3 gezondheidsmakelaars aangesteld. Ook Nijmegen-midden (het Willemskwartier) is een aandachtswijk van de gemeente Nijmegen, maar hier zijn op dit moment geen gezondheidsmakelaars werkzaam. Toch vinden wij het belangrijk om aandacht te hebben voor gezonde voeding in deze wijk en willen wij in onze activiteiten ook het Willemskwartier betrekken. Omdat er geen gezondheidsmakelaar in het Willemskwartier is, zal er alleen (maar wel zo veel mogelijk) ingegaan worden op verzoeken voor activiteiten vanuit deze wijk (dus alleen reactief). Wij zullen binnen onze mogelijkheden inspelen op kansen die zich vanuit het Willemskwartier voordoen. De activiteiten beschreven in deze aanvraag richten zich op ouders en kinderen in deze aandachtswijken en op mensen die deelnemen aan een cursus financiële hulpverlening. Het blijkt dat mensen met financiële problemen meer roken, minder vaak ontbijten, minder fruit eten en minder bewegen dan mensen zonder financiële problemen. In Nijmegen geeft 23% van de volwassen aan dat zij moeite heeft om rond te komen. Meer laag opgeleiden (13%) geven aan schulden te hebben dan hoog opgeleiden (5%). Mensen met financiële problemen zijn vaker werkeloos/bijstandsgerechtigden (20%), van niet Nederlandse herkomst (23-30%) en hebben vaker thuiswonende kinderen (57%-61%). Wij zien veel kansen en willen dan ook met een brede en integrale aanpak vooral inzetten op het bereiken van deze groepen o.a. via andere wettelijke taken die de gemeente uitvoert, namelijk via Werk & Inkomen / Zorg & Inkomen (de sociale dienst) en de Schuldhulpverlening. 1.3

Algemene doelstelling

Met dit project willen wij een bijdrage leveren aan de preventie van overgewicht en het verminderen van gezondheidsverschillen op gebied van overgewicht en leefstijl (voeding). Het algemene doel van dit project is: Het verbeteren van het voedingspatroon bij de doelgroepen: A) Wijkbewoners van zeven aandachtswijken van de gemeente Nijmegen, met specifieke aandacht voor: B) jeugdigen en hun ouders C) mensen met financiële problemen. Rondom voeding geeft het kenniscentrum een aantal maatregelen die de ontwikkeling van 3 overgewicht tegengaan of voorkomen .  ontbijten  het beperken van frisdranken en andere zoete (melk)dranken, limonades en vruchtensappen  een voeding rijk aan voedingsvezel en met een lage energiedichtheid  dagelijks voldoende groente- en fruit eten  minder vette tussendoortjes (snacks, chips, koek, chocolade) We zullen ons in dit project op bovenstaande maatregelen gaan richten.

3

Bronnen: WHO 2003 en Conceptrichtlijn Obesitas 2008


1.4

Interventies

Om (zowel op korte als op lange termijn) effectief te zijn is het belangrijk dat interventies op maat zijn dwz aansluiten bij wensen en behoeften van de doelgroep en kiezen voor interventies die passen bij de doelgroep. Communicatie met de doelgroep is hierbij heel belangrijk. We gaan zo veel mogelijk vraaggericht werken, waarbij we zullen stimuleren dat kinderen, ouders en andere wijkbewoners aangeven wat zij willen doen en nodig hebben om de bovenstaande maatregelen (beter en gemakkelijker) toe te passen in hun dagelijks leven. We betrekken de doelgroep dan ook bij de ontwikkeling van nieuwe instrumenten/interventies en bij de uitvoering en sluiten aan bij de energie in de wijk zit. We willen daarom zo veel mogelijk inzetten op duurzame en effectieve interventies. De financiering zal worden ingezet om zo veel mogelijk (effectieve) activiteiten te realiseren met een zo groot mogelijk bereik van deze activiteiten ter bevordering van gezonde voeding tav bovenstaande maatregelen. De precieze activiteiten kunnen nu nog niet worden vastgesteld omdat we hierbij in willen gaan op kansen en mogelijkheden die zich voordoen én in contact met de mensen in de aandachtswijken de interventies willen afstemmen zodat de inhoudelijke boodschap ook echt landt. Door de dagelijkse contacten van de diëtisten met wijkbewoners van deze aandachtswijken hebben wij de expertise om in hun communicatie aan te kunnen sluiten bij de doelgroep. Daarnaast is het de expertise van de GGD en ZZG om te kiezen voor de meeste geschikte interventies: interventies passend bij de doelgroep en zo effectief mogelijk in het behalen van de doelen. Daarnaast streven we naar efficiëntie zodat we gedurende de komende 3 jaar zo veel mogelijk mensen in de genoemde doelgroepen kunnen bereiken met een of meerdere activiteiten. Om meer efficiëntie te bereiken wordt gekeken naar het herhalen van activiteiten in de tijd en op meerdere plekken/in meerdere wijken (mits het nog steeds aansluit bij het doel en de doegroep). Hiervoor zullen waar nodig ondersteunende materialen ontwikkeld worden, zoals draaiboeken, om deze herhaling te vergemakkelijken. We maken een onderscheid in interventies voor de 3 voorgenoemde doelgroepen.

1.4.1

Wijkbewoners in de aandachtswijken

In deze wijken zijn gezondheidsmakelaars en diëtisten aan het werk. Een belangrijke taak van de gezondheidsmakelaars is het 'oppikken van signalen'. In hun contacten met het netwerk (de doelgroep en samenwerkingspartners in de wijk, waaronder de diëtiste van ZZG) zijn zij voortdurend en doorlopend op zoek naar kansen, mogelijkheden en draagvlak voor allerlei activiteiten/maatregelen ter preventie van overgewicht. Voor het bevorderen van gezonde voeding (bovenstaande maatregelen) zullen de gezondheidsmakelaars en de diëtisten, op basis van kansen die zich voordoen/ kansen die zij gecreëerd hebben, een aantal activiteiten gericht op het bevorderen van gezonde voeding opzetten en uitvoeren. Mogelijke activiteiten zijn: supermarktrondleidingen, verspreiding van gezonde recepten en voorlichtingsbijeenkomsten. Daarnaast worden acties ingezet om de middenstand in de wijken te betrekken, waarbij samen met de middenstand gezocht zal worden naar hun mogelijkheden om gezonde voeding te promoten. Mogelijke resultaten van deze acties zijn: gezonde producten structureel/op regelmatige basis in de reclame, groter aanbod van gezondere producten, sponsoren en/of meewerken aan activiteiten ter promotie van gezonde voeding. Om signalen goed te kunnen oppikken, weloverwogen keuzes te maken voor de meest veelbelovende en effectieve interventies, om taken/werkzaamheden goed onder te kunnen verdelen en om het voortgang van de activiteiten in dit project tijdig te kunnen bijsturen zullen de makelaars en de diëtisten iedere kwartaal samen komen.


4

Subdoelstellingen/resultaten : o Diëtisten en gezondheidsmakelaars bepalen ieder kwartaal samen welke activiteiten het komende kwartaal worden opgezet en uitgevoerd in de aandachtswijken, resulterend in een werkplan per wijk. Voor het Willemskwartier zullen op verzoek en waar mogelijk activiteiten ingepland worden. o Na 1 jaar hebben de gezondheidsmakelaars/gezondheidsbevorderaar in iedere aandachtswijk overleg gehad met minimaal een lokale middenstandsorganisatie (supermarkt, voedselaanbieders en/of eetgelegenheden). o Binnen 2 jaar leidt dit contact met de middenstand tot zichtbare resultaten (aantoonbare participatie in activiteiten en/of verbetering van het aanbod van gezonde producten) o In totaal worden er per kwartaal minimaal 3 voorlichtingsactiviteiten aan wijkbewoners aangeboden. Gestreefd wordt naar een bereik van minimaal 8 wijkbewoners per voorlichtingsactiviteit en een evenredige verdeling van de activiteiten over de wijken op jaarbasis. Mogelijke voorlichtingsactiviteiten zijn bijvoorbeeld supermarktrondleidingen, voorlichtingsbijeenkomsten en kookdemonstraties. o Naast deze voorlichtingsactiviteiten worden gezonde recepten gericht op bevorderen van groente en fruitgebruik verspreid. Hiervoor zal per wijk geïnventariseerd worden welke mogelijkheden er zijn om de doelgroep te bereiken: via welke kanalen (wijkkrant, via middenstand), gewenste frequentie en vorm (boodschappenlijstje RU studenten, receptenkaarten, receptenboek). De taken en werkzaamheden zullen in nauwe samenwerking met GGD en ZZG onderling worden verdeeld. In zijn algemeenheid kan gesteld worden dat de focus/verdeling als volgt is: o ZZG zal zich vooral richten op de opzet en uitvoering van voedingsvoorlichting & voedingsadvisering. o GGD zal zich vooral richten op het betrekken van middenstand en voedselbank, opzetten van de voedingsvoorlichting en opzetten en uitvoering beleid- en omgevingsinterventies.

1.4.2

Jeugdigen en hun ouders in de aandachtswijken

Het bereiken van jeugdigen en hun ouders zal (naast het bereiken via de activiteiten voor wijkbewoners genoemd in 1.4.1) via de Open Wijk Scholen (OWS) verlopen. De gezondheidsmakelaars werken volgens de gezonde school methode. Dat betekent dat zij als volgt te werk gaan rondom voeding en beweging. Zij hebben met iedere OWS een adviesgesprek. De OWS bepaalt hun prioriteiten en kiest de interventies die zij willen gaan inzetten, welke passen bij hun wensen en mogelijkheden. De makelaars helpen, adviseren en ondersteunen de OWS hierbij. Het kiezen van interventies zullen de scholen doen aan de hand van een overzicht van geschikte interventies: een menukaart. Deze menukaart laat interventies zien op gebied van voorlichting, beleid, omgeving, signalering en het betrekken van ouders. De gezondheidsmakelaars zullen adviseren een mix van interventies in te zetten en de OWS te ondersteunen in het bewerkstelligen van een duurzame en integrale aanpak. De gekozen interventies zullen beschreven worden in een (bij voorkeur meerjarig) plan Gezonde School. De inhoud van dit plan is op maat voor iedere OWS en de school blijft verantwoordelijk voor de inhoud van hun plan. Mogelijke interventies waaruit de scholen kunnen kiezen zijn ouderavonden, themabijeenkomsten met JGZ en diëtist, lesprogramma's/voedingslessen, kookdemonstraties, "Overheerlijk Overblijven', traktatiebeleid, tussendoortjesbeleid, schoolgruiten, watertappunten, nationale schoolontbijt, etc.

Subdoelstellingen/resultaten: o Iedere OWS kiest samen met hun gezondheidsmakelaar welke activiteiten zij de komende jaren willen inzetten (of per jaar voor het komende jaar), resulterend in een plan Gezonde School voor voeding en beweging op maat voor iedere OWS. 4

Alle genoemde subdoelstellingen in deze aanvraag gelden voor de aandachtswijken waar een gezondheidsmakelaar werkt, zie pagina 3.


o In totaal worden er per kwartaal minimaal 3 voorlichtingsactiviteiten (ofwel minimaal 12 per jaar) aan jeugdigen en/of hun ouders aangeboden. Gestreefd wordt naar een bereik van minimaal 8 kinderen/ouders per voorlichtingsactiviteit en een evenredige verdeling van de activiteiten over de wijken op jaarbasis. Mogelijke voorlichtingsactiviteiten zijn bijvoorbeeld ouderavonden, themabijeenkomsten, voedingslessen en kookdemonstraties. o Daarnaast wordt binnen 3 jaar op minimaal 4 OWS een aanpassing in beleid of schoolomgeving gerealiseerd. Dit kan bijvoorbeeld zijn: verbetering van het traktatie- of tussendoortjesbeleid, implementatie van "Overheerlijk overblijven', het realiseren van watertappunten of het meedoen aan schoolgruiten. Binnen de doelgroep 'jeugdigen en hun ouders' kan zijn algemeenheid kan gesteld worden dat de focus/verdeling van werkzaamheden als volgt is: o ZZG zal zich vooral richten op de opzet en uitvoering van voedingsvoorlichting. o GGD zal zich vooral richten op het betrekken van ouders, signalering en opzetten en uitvoering beleid- en omgevingsinterventies en samen met school maken van het plan Gezonde School (en opzetten van interventies in dit plan). Deze aanvraag richt zich niet op het BO of VO in Nijmegen, alleen op de OWS-en in de aandachtswijken. Op het VO zijn in Nijmegen al een aantal scholen aan de slag met Gezonde schoolkantines en naar verwachting zullen in de nabije toekomst meer scholen hiermee aan de slag gaan. Ook start er in het najaar van 2010 een stageopdracht rondom een behoefte-onderzoek op BO als opmaat naar een convenant BO, dit in samenspraak met het kernteam Gezond Nijmegen. Dit zijn activiteiten die reeds worden uitgevoerd door de GGD. De gezondheidsmakelaars, gezondheidsbevorderaar en diëtisten zullen echter te zijner tijd waar mogelijk wel een bijdrage leveren aan het bewerkstelligen van een convenant BO en gezonde schoolkantines op VO, bijvoorbeeld door in een klankbordgroep te participeren of een bijdrage te leveren aan het creëren van draagvlak op de scholen en bij ouders in hun wijken. Daarnaast kan vanuit Gezonde slagkracht op verzoek van BO en VO in de aandachtswijken voedingsvoorlichting gegeven worden, mits dit ingepland kan worden en mits er voldoende tijd over is voor de uitvoer naast de uitvoering van de doelstellingen beschreven in dit plan. Dit zal in nauw overleg met de projectleider (gemeente Nijmegen), GGD en ZZG bekeken worden. 1.4.3

Mensen met financiële problemen

Deze groep is vaak moeilijk bereikbaar via algemene voorlichting, maar de groep is wel voor een belangrijk deel in beeld door de gemeente via haar eigen afdelingen Werk & Inkomen / Zorg & Inkomen en Schuldhulpverlening. Via deze gemeentelijke kanalen kunnen we deze groep mensen met veelal een gemiddeld slechtere gezondheid goed bereiken. Door de GGD Zuid-Limburg ontwikkelde cursus “Goede voeding hoeft niet veel te kosten” is een instrument die bij de schuldhulpverlening kan worden ingezet. Door middel van de cursus krijgen mensen handvatten om met een beperkt budget toch een gezondere leefstijl na te streven. In de budgetteringscursus van schuldhulpverlening in Nijmegen “Weet wat je besteedt” is al wel aandacht voor prijsbewust inkopen in de supermarkt, maar niet voor wat er gekocht wordt en of dat past binnen een gezond eetpatroon. Afgestemd op de deelnemers die in Nijmegen de budgetteringscursus volgen zal in de cursus het onderdeel gezonde voeding aandacht krijgen. Dit kan de eerder genoemde cursus “Goede voeding hoeft niet veel te kosten”, maar mogelijk past een gedeelte (receptenboek, aanvullend supermarkt bezoek onder begeleiding diëtist) daarvan beter binnen de Nijmeegse situatie. Zo wordt het aanbod van workshops bij Werk & Inkomen / Zorg & Inkomen uitgebreid met workshops over gezondheid & voeding, daarin zal ook samenwerking worden gezocht met Unitas Werklozencentrum, de Voedselbank en stichting Wijkwerk. Aan de budgetteringscursus en schuldhulpverleningscursus zal structureel een extra cursusonderdeel of module toegevoegd worden gebaseerd op "Gezonde voeding hoeft niet veel te kosten". Deze module wordt nu ontwikkeld en zal hoogstwaarschijnlijk bestaan uit een supermarktrondleiding en een receptenboek.


Subdoelstellingen/resultaten: o Een module over gezonde voeding is ontwikkeld en wordt aangeboden aan de deelnemers van de vrijwillige schuldhulpverleningscursus. In oktober 2010 wordt deze module voor de eerste keer gegeven. o Deze module wordt per (volledig kalender-)jaar 2-3 keer gegeven als onderdeel van de vrijwillige cursus. o Bij hun reguliere contacten met wijkbewoners en relevante samenwerkingspartners in de wijk (zoals via de 1e lijnszorg en welzijnswerk) zullen de gezondheidsmakelaars de extra cursusonderdelen gericht op gezonde voeding onder de aandacht brengen van de doelgroep, om zo bij te dragen aan de werving van meer deelnemers.

Binnen deze doelgroep kan zijn algemeenheid kan gesteld worden dat de focus/verdeling van werkzaamheden als volgt is: o ZZG zal zich vooral richten op de opzet en uitvoering van de voedingsvoorlichtingsactiviteiten in het kader van deze module. o GGD zal meehelpen in werving van deelnemers aan activiteiten.

1.5

Evaluatie

Tussentijdse (proces-) evaluatie Van elk activiteit zullen de volgende zaken worden geregistreerd: - de uitvoerder - de plaats van de uitvoering - samenstelling van de deelnemers (leeftijdscategorie, man/vrouw, opleiding, kinderen, etniciteit) - aantal deelnemers Dit zal gebruikt worden in tussentijdse evaluaties, om de voortgang van dit project en het behalen van bovengenoemde doelstellingen te waarborgen. Meten van effecten op determinanten van voedingsgedrag en op gezonde voeding Waar mogelijk zal ook gebruik worden gemaakt van evaluatieformulieren, om de inhoud en uitvoering van de activiteit verder te kunnen verbeteren (bijvoorbeeld het meten van tevredenheid van deelnemer met de activiteit). Daarbij zal waar mogelijk ook gemeten worden of we determinanten van voedingsgedrag verbeterd hebben (bijvoorbeeld dat wijkbewoners meer kennis over gezonde voeding hebben gekregen na afloop van een supermarktrondleiding). Voor deze onderzoeken zullen we studenten in de vorm van stage- of afstudeeropdrachten inzetten. Hoewel het moeilijk zal zijn om effecten van onze activiteiten op voedingsgedrag in een gehele populatie (dus ook onder mensen die we niet hebben kunnen bereiken middels de voedingsactiviteiten) aan te tonen, zullen we wel naar trends in het voedingsgedrag kijken. Dit kan ons aanwijzingen geven ter evaluatie van onze aanpak. Recente epidemiologische monitors worden als nulmeting beschouwd: de kinderenmonitor 2009, de EMOVO 2007 en de volwassenmonitor 2008. Door een opgehoogde steekproef voor de kindermonitor kan voor de betreffende achterstandswijken specifiek worden aangegeven hoe het staat met het ontbijtgedrag, groente en fruit consumptie en consumptie van gezoete dranken. In toekomstige monitors zal wederom het voedingsgedrag gemeten worden om uitspraken te kunnen doen over deze trends.


1.6

Gevraagde financiering

Hieronder staat de begroting weergegeven.

Totaal

2010

2011

2012

2013

ZZG vraagt aan: Inhuur diëtisten Materiaalkosten totaal:

127.996 43.447 171.443

17.671 20.000 37.671

36.049 8.746 44.795

36.770 7.351 44.121

37.506 7.350 44.856

GGD vraagt aan: Inhuur gezondheidsmakelaar Implementatiekosten Onvoorziene kosten totaal:

138.853 10.000 10.000 158.853

19.170 2.500 3.000 24.670

39.107 2.500 2.000 43.607

39.889 2.500 2.000 44.389

40.687 2.500 3.000 46.187

Voor het behalen van bovenstaande doelstellingen, opzetten, uitvoeren van activiteiten vragen wij de volgende financiering aan. Voor de gehele tijdsperiode (2009, 2010, 2011 en 2012) wordt is vanuit de ZZG voor de inhuur van diëtisten en materiaalkosten een bedrag van totaal 171.443 euro nodig. Voor de GGD is voor de aanstelling van een gezondheidsbevorderaar (voor ca 0,4 FTE) als ondersteuning voor de gezondheidsmakelaars, implementatiekosten en onvoorziene kosten een bedrag van 158.853 euro nodig. De projectleiding zal in dit project in handen blijven van gemeente Nijmegen. Bankgegevens voor ZZG Zorggroep: ZZG zorggroep crediteurenadministratie Kathleen Daniels, teammanager PMD Postbus 9001 6560 GB Groesbeek o.v.v. VVDA kostenplaats 0804670 rekeningnummer 65.90.33.046 ING bank t.n.v. ZZG zorggroep

Onderwerp Raadsvoorstel meerjarige subsidie Gezonde Slagkracht

Recommend Documents