Wethouder van Verkeer, Binckhorst, Binnenstad en Milieu
mr P.T. van Woensel
Gemeente Den Haag
Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag
Aan de voorzitter van de Commissie Verkeer, Milieu en Leefomgeving
Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk
DSO/2006.812 - RIS138662_21-JUN-2006 Doorkiesnummer
070 - 353 2751 E-mailadres Aantal bijlagen Datum
20 juni 2006 Onderwerp
Exploitatie Volautomatische Autoberging Apeldoornselaan
1.
Inleiding
Op 3 februari 2004 is uw commissie geïnformeerd over het uitwerkingsplan voor de bouw van een Volautomatische Autoberging (VAB) Apeldoornselaan onder de tramsporen van het daar te realiseren gedeelte van RandstadRail. Het college van burgemeester en wethouders heeft op 3 februari 2004 besloten (DSO/2004.325) te starten met de aanbestedingsprocedure voor de bouw (ruwbouw en inbouw) van de autoberging onder verantwoordelijkheid van de gemeente. Inmiddels is de bouw van de autoberging bijna afgerond. Tevens heeft het college besloten de wijze van exploitatie van de autoberging inclusief de dekking van een exploitatietekort verder uit te werken. In de brief van 3 februari 2004 is tevens aangegeven dat de exploitatie naar verwachting een tekort zal laten zien. Via deze brief informeer ik u meer in detail over de wijze van exploitatie van de VAB. Er is een relatie tussen de exploitatie van de VAB en de voortgang van de invoering van het beleid uit de nota Parkeren en Wonen uit 1999. Over de voortgang van de implementatie van dit beleid in RustenburgOostbroek bent u onder meer geïnformeerd door middel van een brief van 15 juli 2005 (DSO/2005.1965) en van 25 oktober 2005 (DSO/2005.3071). In deze brief worden de volgende onderwerpen beschreven: 1. het kader voor de exploitatie (restrictief vergunningensysteem Rustenburg-Oostbroek) 2. de gewenste organisatie en verantwoordelijkheden rond de VAB 3. de risico's waarmee rekening moet worden gehouden en hoe hiermee om te gaan Inlichtingen bij Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Internetadres: www.denhaag.nl
Telefoon: 070 - 353 2751 Fax: 070 - 353 3065
DSO/2006.812
2
4. de dekking van het exploitatieresultaat en risico’s gemoeid met de exploitatie 5. het besluit van het college 6. de planning Voorafgaand wil ik een aantal begrippen, die in deze brief aan bod komen, nader toelichten. 2.
Begrippen
In deze brief komen een aantal begrippen aan de orde: VAB De gemeente Den Haag bouwt een Volautomatische Autoberging (VAB) aan de Apeldoornselaan ten behoeve van het parkeren van auto’s van bewoners in Rustenburg-Oostbroek. Het is een innovatieve parkeeroplossing waarbij door een mechanisch bergingssysteem de auto's automatisch worden geparkeerd. De VAB bestaat uit: • Een betonnen ondergrondse bak • Een volautomatisch mechanisch inbouwsysteem • Een aantal voorzieningen op maaiveld (lift, huisje met kaartleesapparatuur, slagboom, etc.). Exploitatie Onder 'exploitatie' worden de taken die betrekking hebben op het vaststellen van de tarieven, het bepalen van de doelgroep en het dragen van het financiële risico met betrekking tot de bezetting van de autoberging, verstaan. Degene die verantwoordelijk is voor de exploitatie is de risicodragende partij en heeft ook de prikkel tot opbrengstmaximalisatie. Parkeermanagement Alle werkzaamheden die nodig zijn voor het operationeel hebben van de autoberging. Het gaat hierbij om de volgende taken: het bijhouden van de lijst van huurders, het behandelen van aanvragen voor abonnementen, het versturen van toegangspasjes, het controleren dat de leverancier zijn onderhoudsverplichting en garantie nakomt, het innen van de stallingsgelden, de afhandeling van vragen en klachten en het samenstellen van managementsrapportages voor de contractbeheerder. Kort samengevat heeft het parkeermanagement betrekking op het administratief en operationeel beheer. Onderhoud Alle taken, die betrekking hebben op de instandhouding van de VAB. Het gaat hierbij om het dagelijkse onderhoud en het planmatige, preventieve onderhoud. Contractbeheer Wanneer over contractbeheer wordt gesproken, wordt daaronder verstaan het opstellen van en het onderhandelen over contracten en het monitoren van verplichtingen die voortkomen uit contracten met derden, bijvoorbeeld over het uitvoeren van het parkeermanagement.
DSO/2006.812
3.
3
Kader
Parkeren en Wonen In Rustenburg-Oostbroek is de parkeerdruk hoog. De vraag naar parkeerplaatsen is groter dan het aanbod aan legale parkeerplaatsen in de wijk. Als gevolg hiervan legt de auto een groot beslag op de openbare ruimte in de wijk. Dat zet de leefbaarheid in de wijk onder druk. In de nota Parkeren en Wonen uit 1999 is beleid geformuleerd dat dergelijke parkeerproblemen in woonwijken het hoofd moet bieden. De maatregelen om de parkeersituatie in Rustenburg-Oostbroek te verbeteren, hebben vorm gekregen in investeringen in fiets- en openbaar vervoervoorzieningen, een voorstel voor betaald parkeren met een restrictief vergunningensysteem en in de aanleg van de gebouwde parkeervoorzieningen, zoals de VAB Apeldoornselaan. Zonder al deze maatregelen zou de parkeerdruk in Rustenburg-Oostbroek nog verder toenemen als gevolg van de toename van het autobezit, wat afbreuk doet aan de leefbaarheid van de wijk. Relatie restrictief vergunningensysteem Rustenburg-Oostbroek en VAB Over een restrictief vergunningensysteem in Rustenburg-Oostbroek bent u recentelijk afzonderlijk geïnformeerd (brief DSO/2005.1965 van 15 juli 2005, DSO/2005.3071 van 25 oktober 2005 en raadsvoorstel DSO/2006.46 van 28 maart 2006). Zoals destijds gemeld brengt de invoering van een restrictief vergunningensysteem in RustenburgOostbroek een exploitatietekort met zich mee. Hetzelfde geldt voor de exploitatie van de VAB. Dekking van beide tekorten wordt gevonden in een verhoging van de tarieven van alle bewonersvergunningen met € 1,66 met ingang van 1 januari 2007. De risico’s waar de gemeente mee te maken heeft bij de exploitatie van de VAB worden in de volgende paragraaf besproken en de dekking van mogelijke schades die uit die risico’s voortkomen in de daaropvolgende paragraaf. Als gevolg van de parkeersituatie in de wijk en de invoering van een restrictief vergunningensysteem in Rustenburg-Oostbroek zal de vraag naar aanvullende parkeerruimte, bijvoorbeeld voor tweede auto's in een huishouden, toenemen. Er is een relatie tussen een parkeerregeling op straat en de bezetting van de parkeergarage. Daarnaast verdwijnen parkeerplaatsen op de Apeldoornselaan als gevolg van de realisatie van RandstadRail aldaar. Om deze plaatsen te compenseren en extra parkeerplaatsen voor de wijk te realiseren in het kader van Parkeren en Wonen, wordt de VAB gerealiseerd. 4.
Organisatie en verantwoordelijkheden
VAB in eigendom houden of verkopen De gemeente Den Haag is eigenaar van een aantal parkeergarages, waaronder een aantal bewonersgarages. Door ook de VAB in eigendom te houden zal meer sturing mogelijk zijn om de autoberging als economisch middel in te zetten voor beleidsdoeleinden. Door het eigendom over te dragen beperkt de gemeente haar aansprakelijkheid. Ook vanuit het criterium marktwerking heeft behouden van het eigendom de voorkeur. De gemeente zal namelijk bij verkoop bepaalde voorwaarden willen bedingen, zoals dat de VAB voor bewoners van Rustenburg-Oostbroek beschikbaar is. Het is onduidelijk of marktpartijen bereid zijn deze voorwaarden te accepteren en onder die voorwaarden een (concurrerende) aanbieding te doen. Alles afwegende heeft het college besloten om de VAB (bak + inbouwsysteem) vooralsnog in eigendom te houden.
DSO/2006.812
4
Exploitatie Voorts heeft het college een afweging gemaakt hoe de exploitatie, het onderhoud en het parkeermanagement van de VAB het beste kan worden georganiseerd. Het college heeft besloten de risico’s voor de eerste 5 jaar niet aan derden uit te besteden en de exploitatie bij de gemeente neer te leggen. Dit betekent dat indien deze risico’s zich voordoen, de gemeente de financiële consequenties hiervan draagt. Het is momenteel moeilijk in te schatten wat de kans is dat deze risico’s optreden, mede gezien het feit dat het een innovatief project betreft. Private partijen zullen van een ‘worst case scenario’ uitgaan. De gemeente zal naar verwachting een onevenredig hoge prijs betalen om de risico’s bij derden onder te brengen. Overigens is uit een oriëntatie onder marktpartijen medio 2004 gebleken dat de marktpartijen (op dit moment) geen brood zien in een exploitatie waarbij de doelgroep en de tarieven vastliggen, hetgeen ertoe kan leiden dat de aanbesteding van de exploitatie mislukt. Echter, aangezien het hier gaat om een nieuw product (een volautomatische autoberging onder de straat in een woonwijk), waarbij de markt nu afwachtend is, maar waar in de komende 5 jaar wel ervaring mee wordt opgedaan, is het uitgangspunt om deze risico’s over 5 jaar wel bij de markt neer te leggen en de exploitatie uit te besteden. Parkeermanagement en onderhoud Daarnaast wordt het parkeermanagement en het onderhoud aan een marktpartij uitbesteed. Bij de aanbesteding van de bouw van de VAB is tevens een instandhoudingscontract met de leverancier van het systeem afgesloten voor een periode van 5 jaar, waardoor vrijwel het gehele onderhoud is uitbesteed1. Omdat het onderhoud voor een periode van 5 jaar is uitbesteed en omdat een periode van vijf jaar geschikt wordt geacht om voldoende ervaring op te doen met de gevolgde werkwijze heeft het college besloten om tevens het parkeermanagement voor een periode van 5 jaar aan te besteden. (Contract)verantwoordelijke binnen de gemeente De huidige contracten m.b.t. de exploitatie van bewonersgarages worden door DSB beheerd. Daarbij moet echter aangetekend worden dat, omdat ook alle risico's (opbrengstverantwoordelijkheid en verantwoordelijkheid voor de bouwkundige staat van de gebouwen) aan de marktpartij zijn uitbesteed, dit een beperkte taak is. Bij DSB wordt het parkeerbeleid uitgevoerd, hetgeen in de situatie van de VAB ook in de lijn ligt. Het college heeft daarom besloten het contractbeheer en de verantwoordelijkheid met betrekking tot de exploitatie bij DSB/Parkeren neer te leggen. In het verleden is het eigendom van de parkeergarages (zowel kort parkeren als stallingsgarages) van de gemeente middels een privatiseringsovereenkomst over gegaan naar Q-park. Om deze reden is de kennis en kunde inzake het beheer en de exploitatie van parkeergarages niet meer binnen DSB/Parkeren nodig en aanwezig. Besloten is dat de gemeente de eerste vijf jaar van VAB zelf gaat exploiteren. Daarom dient de kennis en kunde hiervoor te worden ingehuurd. Hierbij valt onder andere te denken aan projectleiding, juridische kennis in het kader van het opstellen van contracten e.d. en het inrichten van de administratie organisatie rondom de VAB.
1
Van de aanbieding van de geselecteerde leverancier van de VAB (betonnen bak en inbouwsysteem) maakte voorts onderdeel uit een indicatie van de onderhoudskosten voor een periode van 15 jaar.
DSO/2006.812
5
Samenvatting organisatie en verantwoordelijkheden Het college heeft besloten om voor de volgende oplossingen te kiezen: 1. m.b.t. het eigendom: de bak en de mechanische installatie van de volautomatische autoberging blijft vooralsnog eigendom van de gemeente; 2. m.b.t. de exploitatie: de exploitatie in de eerste 5 jaar bij de gemeente neer te leggen, maar als uitgangspunt te hanteren dat met ingang van 1 januari 2012 de exploitatie aan een marktpartij wordt uitbesteed. 3. m.b.t. de organisatorische setting: het parkeermanagement wordt aan een private partij uitbesteed voor een periode van 5 jaar; de gemeente voert het contractbeheer. 4. m.b.t. de contractverantwoordelijkheid: DSB/afdeling Parkeren wordt contractverantwoordelijk namens de gemeente. 5.
Risico’s
In de komende 5 jaren zullen de volgende risico’s voor rekening van de gemeente komen: - De bezetting van de parkeergarage is minder goed dan verwacht, waardoor de inkomsten uit de stallingsgelden tegenvallen. Hierdoor neemt het exploitatietekort toe. - De kosten voor onderhoud en vervanging liggen hoger of lager dan geraamd. De door TÜV Nederland ingeschatte kosten kunnen in positieve en negatieve zin afwijken met ca. 30%. Omdat de leverancier garantie geeft op de installatie is het voorlopig niet nodig rekening te houden met kosten voor grootschalig onderhoud aan de installatie. - Er is onderhoud nodig als gevolg van calamiteiten, vandalisme en gebruikersfouten. De kosten van onderhoud dat nodig is voor gebreken, die het gevolg zijn van deze incidenten, komen niet voor rekening van de leverancier van de mechanische installatie. Ten aanzien van die werkzaamheden geldt dat het risico bij de gemeente berust. De bewijslast dat het benodigde onderhoud het gevolg was van calamiteiten, vandalisme of gebruikersfouten ligt overigens wel bij de leverancier. Er kunnen incidenten optreden in de garage, die voor derden schade opleveren. Als dit schade is die ontstaat als gevolg van werkzaamheden in de sfeer van onderhoud of een gebrek aan de technische installatie, dan is de leverancier daarvoor aansprakelijk. Deze verzekert zich tegen dergelijke schade. De aansprakelijkheid voor schade die het gevolg is van gebruikersfouten dient nog te worden geregeld in de algemene gebruiksvoorwaarden. Gebruikelijk is dat de gebruiker aansprakelijk wordt gesteld voor schade die door foutief handelen van zijn kant wordt veroorzaakt. Uitgangspunt is dat de gemeente van enige aansprakelijkheid m.b.t. het functioneren van de VAB kan worden gevrijwaard. 6.
Dekking exploitatieresultaat en risico’s
Dekking is gevonden voor: - een jaarlijks tekort op de exploitatie van de VAB (incl. de kosten van het uitbesteden van het parkeermanagement, het inhuren van expertise en het onderhoud). - de risico’s samenhangend met de exploitatie. - de kosten voor een aanbestedingsprocedure om de taken die samenhangen met het parkeermanagement voor de eerste vijf jaar uit te voeren. - de aanbestedingsprocedure na 5 jaar: na die periode moet de exploitatie worden aanbesteed, hetgeen kosten met zich meebrengt.
DSO/2006.812
6
Het college heeft besloten om het financiële tekort van de parkeerregeling in Rustenburg-Oostbroek inclusief het tekort op de exploitatie van de Volautomatische Autoberging onder de Apeldoornselaan te dekken uit hogere tarieven voor alle bewonersvergunningen in Den Haag. Die gaan met ingang van 1 januari 2007 met € 1,66 per maand omhoog. Hierover is de commissie reeds geïnformeerd d.m.v. de brief van 15 juli 2005. Het voorstel voor een algehele tariefsverhoging wordt gekoppeld aan de verdere procedure van de parkeerregeling voor Rustenburg-Oostbroek en is inmiddels via een afzonderlijk voorstel voorgelegd aan de gemeenteraad. De daadwerkelijke kosten, die de exploitatie met zich meebrengt, zullen pas bekend zijn nadat alle taken zijn aanbesteed en de garage in gebruik is. De verhoging van de tarieven van bewonersvergunningen leidt tot extra inkomsten voor straatparkeren. Het college heeft besloten dat indien zich tegenvallers voordoen in de exploitatie van de VAB (risico’s), die niet gedekt kunnen worden door de extra opbrengsten uit de tariefsverhoging bewonersvergunningen, deze ten laste worden gebracht van een in te stellen egalisatiefonds. Dit fonds wordt gevormd door een bedrag uit de vrije ruimte binnen het Parkeerfonds apart te zetten. De kosten samenhangend met de aanbestedingsprocedure van het parkeermanagement voor de eerste vijf jaar worden geraamd op enkele duizenden euro’s. De VAB zal naar verwachting in september 2006 worden opgeleverd. Dit betekent dat zich in 2006 een beperkt exploitatietekort, incl. aanlooptekort voor de promotie van de VAB en de kosten van de aanbesteding, voor zal doen. Dit tekort zal worden gefinancierd uit de vrije ruimte binnen het Parkeerfonds. Naast de dekking van het negatieve exploitatiesaldo van de VAB Apeldoornselaan, is er ruimte voor de kosten samenhangend met de aanbesteding van de exploitatie na 5 jaar. 7.
Besluit college van burgemeester en wethouder
Resumerend heeft het college van burgemeester en wethouders besloten: • de exploitatie van de VAB Apeldoornselaan in de eerste 5 jaar bij de gemeente neer te leggen, maar als uitgangspunt te hanteren dat met ingang van 1 januari 2012 de exploitatie aan een marktpartij wordt uitbesteed. • de VAB blijft vooralsnog eigendom van de gemeente. • het parkeermanagement van de VAB, met duidelijk omschreven taken, wordt aan een private partij uitbesteed, voor een periode van 5 jaar. • DSB/afdeling Parkeren wordt contractverantwoordelijke voor het parkeermanagement en verantwoordelijk voor de exploitatie namens de gemeente. • het tarief voor een plaats in de VAB voor belanghebbenden uit Rustenburg-Oostbroek bedraagt € 40,00 incl. BTW per maand (prijspeil 2007). • abonnementen worden in eerste instantie alleen verstrekt aan belanghebbenden uit RustenburgOostbroek. • financiële tegenvallers (risico’s), die niet gedekt kunnen worden door de extra opbrengsten uit de tariefsverhoging bewonersvergunningen, worden ten laste van een in te stellen egalisatiefonds gebracht. Dit fonds wordt gevormd door een bedrag uit de vrije ruimte binnen het Parkeerfonds apart te zetten. • het exploitatietekort in 2006, inclusief aanloopkosten samenhangend met de promotie van de VAB, te dekken uit de vrije ruimte binnen het Parkeerfonds
DSO/2006.812
• •
8.
7
DSB/afd. Parkeren op te dragen de aanbestedingsprocedure voor het parkeermanagement te starten en voorbereidingen te treffen voor het contractbeheer. mocht het niet mogelijk zijn de exploitatie na 5 jaar aan een marktpartij uit te besteden, dan is sprake van een nieuwe situatie en zal het college van burgemeester en wethouders een nieuw besluit nemen. Planning
De aanbestedingsprocedure m.b.t. het parkeermanagement dient uiterlijk in de zomer van 2006 tot de keuze voor een parkeerexploitant te leiden, zodat deze vanaf september 2006 het administratief en operationeel beheer op zich kan nemen. Vertrouwende u hiermede voldoende te hebben geïnformeerd. De wethouder van Verkeer, Binckhorst, Binnenstad, en Milieu mr P.T. van Woensel
