UDC 621.791:620.179.1:669.715+669.721
Röntgenonderzoek van lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen
NEDERLANDSE NORM
NEN2513 X-ray inspection of fusion welded joints in aluminium and magnesium and its alloys
1e druk, maart 1977
Onderwerp
Vo
Deze norm beschrijft methoden voor röntgenonderzoek van stompe lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen.
Toepassingsgebied
De norm is van toepassing op het röntgenonderzoek van. stompe lasverbindingen in platen en rondgaande stompe lasverbindingen in pijpen en andere cilindrische constructies van aluminium en magnesium en hun legeringen met dikten variërend van 5 tot 50 mm.
De onderzoektechnieken zijn in de volgende twee klassen verdeeld: Klasse A — een algemene techniek voor röntgenonderzoek Klasse В — een gevoeliger röntgentechniek.
or
De meeste gevallen worden gedekt door het correcte gebruik van de specificaties die voor klasse A zijn gegeven. Klasse В is alleen bedoeld voor die gevallen, waar de techniek zoals is beschreven in klasse A, niet geschikt is voor de te verwachten afwijkingen. In het algemeen zijn hierbij langere belichtingstijden vereist. Voorbereiding voor het onderzoek Bescherming
be
4.1
Pr
Blootstelling van enig deel van het menselijk lichaam aan röntgenstraling kan schadelijk zijn voor de gezond heid. Het is daarom van wezenlijk belang dat waar röntgenstraling wordt toegepast voldoende voorzorgs maatregelen worden genomen om de onderzoeker en ook anderen in de directe omgeving te beschermen. Het is noodzakelijk dat alle terzake van de stralingsveiligheid te nemen maatregelen, overeenkomstig de regels die hiervoor van kracht zijn, worden gevolgd.1 ) 4.2
iew
ev
Oppervlak bewerk in g
In het algemeen is oppervlakbewerking bij röntgenonderzoek niet noodzakelijk. Indien echter oppervlakonregelmatigheden moeilijkheden kunnen opleveren bij het opsporen van inwendige fouten, verdient het aanbeveling deze onregelmatigheden eerst te verwijderen. 4.3
eld
Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.
Klassering en röntgentechnieken
Plaatsbepaling van de las op de röntgenopname
Ter weerszijden van de las dienen merken te worden aangebracht, b.v. in de vorm van loodpijlen, zodat de plaats van de las op de röntgenopname kan worden bepaald. Dit is niet noodzakelijk als de lasrups zelf op de film te zien zal zijn. 4.4
Identificatie van röntgenopnamen
Bij elk deel van de te onderzoeken las dienen lood letters of andere merken te worden aangebracht. De afbeeldingen hiervan op de röntgenopname moeten een ondubbelzinnige identificatie van dit lasgedeelte mogelijk maken. 4.5
Merken
Merken dienen blijvend als referentiepunten op het werkstuk te worden aangebracht zodat de positie van elke röntgenopname nauwkeurig kan worden gereconstrueerd. Indien de aard van het materiaal en de gebrui ksvoorwaarden dit ongewenst maken moeten andere middelen worden gezocht voor het lokaliseren van de positie van elke röntgenopname. In dit geval zou gebruik kunnen worden gemaakt van een markering van enkele punten of van nauwkeurige tekeningen. 4.6
Overlappen van films Bij het bepalen van het aantal benodigde films voorhet onderzoek van een lange doorlopende las dient er rekening mee te worden gehouden dat de afzonderlijke films elkaar voldoende overlappen om er zeker van te zijn dat de gehele lengte zal worden onderzocht, met inachtneming van de nuttige veldgrootte.
1
) Veiligheidsbesluit Ioniserende Straling, Staatsblad 98, 18 maart 1963.
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
MCM
OE10
NEN2513 2 5
Beeldkwaliteitsindicatoren (BKI) Er moet één van de twee in NEN 2516 aangegeven typen beeldkwaliteitsindicatoren worden gebruikt. Deze typen zijn: het draadtype; het getrapte type.
Vo
De te gebruiken BKI moet geschikt zijn voor de dikte van het te onderzoeken werkstuk. Deze moet op het oppervlak worden geplaatst aan de zijde van de stralingsbron op zodanige wijze dat het dunste gedeelte of de kleinste draadmiddellijn van de BKI zoveel mogelijk nabij de grens van de nuttige filmlengte ligt. Afhankelijk van het type BKI dient deze naast dan wel over de las te worden gelegd. Indien het oppervlak aan de zijde van de stralingsbron niet bereikbaar is moet de BKI aan de filmzijde worden geplaatst. Dit dient dan in het rapport te worden vermeld, daar de BKI-waarde dan niet dezelfde betekenis heeft. De vereiste beeldkwaliteit, als bepaald door de indicator, moet door de belanghebbende partijen zijn overeengekomen. Deze BKI-waarde is slechts bedoeld als een leidraad voor de te gebruiken techniek en heeft niet noodzakelijkerwijs een directe relatie tot de gevoeligheid wat betreft het opsporen van fouten. Films1)
6
De te gebruiken films moeten van het "directe type" zijn en aan de volgende eisen voldoen: Voor klasse A — middelfijnkorrelfilm Voor klasse В — fijnkorrelfilm.
7
Folies en cassettes
7.1
Folies
7.2
or
In het algemeen is het niet nodig metaalfolies te gebruiken, behalve waar het gewenst is het effect van strooistraling te reduceren. In dit geval moeten loodfolies worden gebruikt. De voorfolies moeten een dikte van 0,1 mm en de achter folies een dikte van 0,15 mm hebben. Bij een buisspanning boven 100 kV kan de belichtingstijd enigszins worden gereduceerd door het gebruik van alleen een achterfolie of door het eveneens gebruiken van een hele dunne voorfolie (0,02 mm). Cassettes
Pr
iew
ev
be
Indien bij geringe werkstukdikte de absorptie van de cassettewanden te groot zou kunnen zijn, moet de film worden gebruikt in een papieren omslag of bij voorkeur in een omslag, die geen verstoring van het beeld zal veroorzaken. Wat voor cassettes er ook worden gebruikt, metalen of andere, eerst moeten proefopnamen worden gemaakt om na te gaan of de cassettewanden niet resulteren in een vermindering van gevoeligheid voor de te onderzoeken materiaaldikte. Indien loodfolies worden gebruikt verdienen onbuig zame cassettes de voorkeur omdat hierbij een goed contact tussen de film en de folie kan worden verkregen. Bij gebogen oppervlakken, waarbij het aanbrengen van onbuigzame cassettes in direct contact met de las moeilijkheden oplevert, verdient het de voorkeur flexibele cassettes te gebruiken, vooropgesteld dat vol doende voorzorgsmaatregelen worden genomen om een goed contact tussen film en folie te bewerkstelligen.
eld 1
) De typen aanbevolen films hebben betrekking op de conventionele omschrijving van gevoelig materiaal. De genoemde dikten van de loodschermen zijn slechts bedoeld als leidraad.
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN2513
8
Werkwijze
8.1
Het opstellen van de stralingsbron en het aanbrengen van de films
8.1.1 Vlakke werkstukken Vlakke werkstukken leveren in het algemeen geen moeilijkheden op indien de onderkant van het werkstuk direct bereikbaar is. In dit geval kan de methode zoals geïllustreerd in figuur 1 worden gevolgd. Bij kokerconstructies e.d. kan de aangegeven werkwijze moeilijkheden opleveren in verband met het aanbrengen van de film op deze wijze; dan dienen de richtlijnen te worden gevolgd die onder 8.1.2 zijn aangegeven. stralenbron
or
Vo Figuur 1 — Vlak werkstuk
be
ev
Pr
iew
8.1.2 Cilind risen e werkstukken (langs- en rond lassen) Hiervoor dient een van de volgende technieken te worden gevolgd, afhankelijk van de maat en bereikbaarheid van de verbinding.
eld
a. Film aan de binnenzijde, bron aan de buitenzijde (figuur 2). Plaats de stralenbron aan de buitenzijde, zodanig dat de as van de bundel loodrecht staat op de raaklijn ter plaatse van het trefpunt op het werkstuk. Breng de film aan de binnenzijde tegen het oppervlak aan zodanig, dat het midden ervan zal liggen op het hart van de stralenbundel. Indien deze techniek wordt gevolgd bij grote cilindrische werkstukken, is het gebruik van lange films geoorloofd en is de begrenzing van het maximaal te onderzoeken gebied gegeven in 8.5. Hierbij moet echter de film-focusaf stand binnen redelijke grenzen worden gehouden.
stralenbron
Figuur 2 - Cilindrisch werkstuk Film aan de binnenzijde
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN2513 4 b. Film aan de buitenkant, stralenbron aan de binnenkant (figuur 3) Breng de röntgenbuis aan de binnenzijde aan; indien het rondlassen betreft, moet de focus zich centraal in het werkstuk bevinden. De film bevindt zich aan de buitenzijde, waarbij het midden correspondeert met de as van de stralenbundel. Deze techniek moet worden beschouwd als de meest geschikte, omdat de gehele film dan op dezelfde bronafstand ligt en zodoende het verkrijgen van een gelijkmatige zwarting mogelijk wordt, terwijl een zo groot mogelijke nuttige filmlengte wordt verkregen. Voor grote constructies kan conventionele röntgenapparatuur worden gebruikt voor kleine werkstukken zijn holle anoderöntgenbuizen noodzakelijk.
or
Vo
Figuur 3 — Cilindrisch werkstuk Film aan de buitenzijde
be
iew
ev
Pr
с Film en stralenbron aan de buitenkant — dubbele wand — dubbelbeeld (figuur 4) Plaats de bron aan de buitenzijde; voor rondlassen moet de as van de bundel schuin ten opzichte van het vlak van de las worden in gesteld. Kies de focus-fi lm afstand zodanig met betrekking tot de middellijn van de cilinder, dat beide doorstraalde lasgedeelten scherp op de film worden afgebeeld. Breng de film aan tegen het van de bron afgekeerde oppervlak (figuur 4). Deze techniek moet worden toegepast voor cilindrische werkstukken, waarvan de binnenzijde niet bereikbaar is, en met middellijnen niet groter dan ca. 100 mm aangezien de benodigde focus-fiImafstand anders te groot wordt. Er moet rekening mee worden gehouden dat naarmate de wanddikte groter is de nuttige filmlengte af neemt.
eld Figuur 4 — Cilindrisch werkstuk Dubbele wand, dubbelbeeld
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Bestelformulier Stuur naar:
NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft
NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271
Ja, ik bestel __ ex. NEN 2513:1977 nl Röntgenonderzoek van lasverbindingen in aluminium en magnesium en hun legeringen
www.nen.nl/normshop
€ 24.20
Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop
Gratis e-mailnieuwsbrieven
Retourneren
Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,
Fax: (015) 2 690 271 E-mail:
[email protected] Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig).
normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven
Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v.
O M
O V
Voorwaarden
• De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, E-mail tenzij anders aangegeven. • Alle prijzen zijn excl. btw, Klantnummer NEN verzend- en handelingskosten Uw ordernummer BTW nummer en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Postbus / Adres • Bestelt u via de normshop een Postcode Plaats pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Telefoon Fax • Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) van 8.30 tot 17.00 uur. Postbus / Adres • Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie Postcode Plaats voorbehouden. • U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Datum Handtekening www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.
Normalisatie: de wereld op één lijn.
preview - 2016
