Ondersteuningsaanbod secundair onderwijs en deeltijds kunstonderwijs Bijlage bij Begeleidingsplan

Ondersteuningsaanbod secundair onderwijs en deeltijds kunstonderwijs 2014-2015 Bijlage bij Begeleidingsplan 2012-2015

Pedagogische begeleidingsdienst Huis van het GO! Willebroekkaai 36 1000 Brussel

Inleiding

Inhoudsopgave 1. 2. 3. 3.1.

Inleiding De structuur van begeleiding Ondersteuningsaanbod op clusterniveau Speerpunten

3.1.1. 3.1.2. 3.1.3. 3.2. 4. 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6.

Kwaliteitsvolle schoolontwikkeling Kwaliteitsvol talenbeleid Kwaliteitsvolle leerbegeleiding Begeleiding na doorlichting Professionaliseringsaanbod Aanvangsbegeleiding Dbso Diversiteit Dko HBO5 Verpleegkunde Leerplanimplementatie

4.6.1. 4.6.2. 4.6.3. 4.6.4. 4.6.5. 4.6.6. 4.6.7. 4.6.8. 4.6.9. 4.6.10. 4.6.11. 4.6.12. 4.6.13. 4.7. 4.8. 4.9.

Aardrijkskunde Economie Geschiedenis Humane wetenschappen Latijn/Grieks Moderne talen PAV POMOLO Techniek Toerisme TV- en PV harde en zachte sector Wiskunde Wetenschappen Methodeonderwijs Onthaalonderwijs anderstalige nieuwkomers VOET

Pedagogische begeleidingsdienst

3 4 5 5 5 13 17 20 21 21 39 42 43 44 45 46 50 52 53 54 55 70 76 79 85 86 95 100 102 105 106

2

Inleiding

1.

Inleiding

Het begeleidingsplan van de pedagogische begeleidingsdienst van het GO! (PBD-GO!) bestaat uit een algemeen deel en een deel met concretiseringen per schooljaar en per onderwijsniveau.

Het algemeen deel Het algemeen deel geldt voor drie schooljaren, van september 2012 tot en met augustus 2015. Het bevat de missie en de visie van de begeleidingsdienst. Vertrekkend vanuit die visie en het decreet op kwaliteit van onderwijs definiëren we onze kerntaken. Naast die kerntaken, die het grootste deel van onze reguliere werking bepalen, werken de pedagogisch adviseurs/begeleiders intensief mee aan de strategische projecten van het GO!. Het algemeen deel beschrijft de klemtonen die de begeleidingsdienst in deze drie jaren wil leggen.

De concretiseringen per schooljaar en per onderwijsniveau Dit deel bevat de concretisering voor het secundair onderwijs - inclusief methodeonderwijs - voor het schooljaar 2014-2015. De pedagogische begeleidingsdienst hervormde in het schooljaar 2012-2013 de structuur van zijn organisatie (zie verder). De pedagogische begeleidingsdienst en GO! nascholing werken nauw samen en hebben een complementair en gezamenlijk aanbod. Bij het aanbod van de PBD-GO! wordt melding gemaakt van het aanbod van GO! nascholing dat nauw aansluit bij het aanbod van de Pedagogische begeleidingsdienst. Voor een volledig overzicht van het aanbod van GO! nascholing verwijzen wij naar www.g-o.be/nascholing. We hebben gekozen voor een opdeling van ons aanbod in enerzijds een ondersteuningsaanbod op het niveau van de clusters en anderzijds een professionaliseringsaanbod op het niveau boven de clusters. Het aanbod voor de gekozen speerpunten bevindt zich op clusterniveau. Met ‘speerpunten’ bedoelen we het aanbod voor de onderwerpen die we tijdens het schooljaar 2014-2015 speciaal in de focus willen zetten. De speerpunten voor dit schooljaar blijven:  kwaliteitsvolle schoolontwikkeling;  kwaliteitsvolle leerbegeleiding;  kwaliteitsvol talenbeleid.


3

De structuur van begeleiding

2.

De structuur van begeleiding

Samenstelling van het begeleidingsteam Het begeleidingsteam bestaat uit:  vakbegeleiders;  systeembegeleiders;  één begeleider methodeonderwijs. De vakbegeleiders, systeembegeleiders en de begeleider methodeonderwijs beschikken over specifieke competenties die zij kunnen inzetten in specifieke ondersteuningssituaties. De vakbegeleiders en systeembegeleiders nemen ook de rol op van regiobegeleider. Als regiobegeleider ondersteunen ze de school om haar beleidvoerend vermogen te optimaliseren met effect op de teamleden en op het leren van de leerlingen. Alle begeleiders beschikken over een afgesproken sokkel van begeleidingscompetenties die hen in staat stelt de meeste vragen rond schoolontwikkeling en onderwijskwaliteit op te nemen.

Structuur van de begeleiding Het begeleidingsteam secundair onderwijs is georganiseerd in vijf multidisciplinaire regionale teams (clusters). Deze clusters begeleiden alle scholengemeenschappen in één provincie . In een cluster werken verschillende regiobegeleiders samen. Alle begeleiders vormen binnen hun regio het aanspreekpunt voor de hen toegewezen scholen. Elke begeleider doet aan schoolbegeleiding. De cluster moet in principe in staat zijn alle ondersteuningsvragen binnen zijn regio op te nemen, omdat vakbegeleiding en systeembegeleiding evenwichtig in elke cluster aanwezig zijn. Voor vragen die te maken hebben met vorming kunnen de clusters afspraken maken met GO! nascholing. Voor de vragen waarvoor de competentie in het clusterteam ontbreekt, kunnen specialisten uit andere clusterteams worden aangesproken. Daarnaast is er een ondersteuningsaanbod boven de regio’s. Onder meer de volgende gespecialiseerde begeleidingsinitiatieven vallen hieronder:  professionalisering inzake leerplanimplementatie;  ondersteuning van de VOET/VOOD;  ondersteuning van de centra voor leren en werken;  ondersteuning van de centra voor deeltijds kunstonderwijs;  methodeonderwijs;  nieuwe ondersteuningsinitiatieven.


4

Ondersteuningsaanbod op clusterniveau

3.


3.1. Speerpunten 3.1.1.

Kwaliteitsvolle schoolontwikkeling

In het verleden hebben we schoolontwikkeling bekeken als het opzetten van een kwaliteitszorgsysteem op een school. De meeste scholen hebben in de voorbijgaande schooljaren een CIPO-analyse gemaakt. Hierdoor hebben ze een zicht gekregen op hun sterke punten en hun werkpunten. De PBD-GO! heeft het instrument CIPO-kwaliteitswijzers ontwikkeld waarmee scholen aan de slag kunnen om hun onderwijsprocessen te verbeteren. De regiobegeleider kan daarbij ondersteuning bieden. Naast het verder uitbouwen van de kwaliteitszorg willen we dit schooljaar vooral inzetten op het onderwijskundig leiderschap van de directeur en het verder uitbouwen van de schoolvisie op een aantal onderwijsprocessen.


5


Ontwikkeling van het onderwijskundig leiderschap van de directeur: aan de slag met de DOKK-tool Verduidelijking

Via begeleiding en/of coaching willen we de directeur ondersteunen in het gebruik van de DOKK-tool. Aan de hand van de DOKK-tool kan de directeur de onderwijskwaliteit op de klasvloer versterken.

Doelstellingen

De directeur is vaardiger in het ondersteunen van de pedagogisch-didactische praktijk van de leerkrachten.

Acties/strategie

De directeur bepaalt de inhoud van de begeleiding en/of coaching in overleg met de begeleider. De volgende aspecten kunnen aan bod komen ( afhankelijk van de specifieke vraag):  een beeld krijgen van de klaspraktijk;  begeleiden en coachen van de vakleraar;  organiseren en leiden van vakgroepvergaderingen.

Doelgroep

Directeurs en middenkader

Tijdsinvestering

De directeur en het begeleidingsteam bepalen samen het aantal sessies afhankelijk van de gekozen focus.


6


Ondersteuning bij het gebruik van de CIPO-kwaliteitswijzers Verduidelijking

Elke school is begaan met de kwaliteit van haar onderwijs. Maar weten we wel hoe goed we zijn? Hoe gaan we om met gegevens die in onze school wel ergens ter beschikking zijn? Hoe gaan we aan de slag om onze kwaliteit te verhogen? Op welke manier kunnen we CIPO-kwaliteitswijzers gebruiken om de onderwijsprocessen op school te verbeteren? Hoe kan de scholengemeenschap hier ondersteuning bieden?

Doelstellingen

Op niveau school:  De school hanteert de CIPO-kwaliteitswijzers om verbanden te leggen tussen output, input en proces.  De school kan de CIPO-kwaliteitswijzers hanteren om via zelfevaluatie de kwaliteit van een onderwijsproces te verbeteren.  De school kan de cyclus van kwaliteitszorg autonoom aanpakken. Op niveau scholengemeenschap:  De scholengemeenschap ondersteunt de scholen om de PDCA-cirkel op minstens één procesindicator of -variabele volledig rond te maken.  De scholengemeenschap ondersteunt de scholen om via intervisie te leren van elkaars aanpak.

Acties/Strategie

Op niveau scholengemeenschap:  Intake met coördinerend directeur  Startvergadering met directies en IKZ-kernteams van de scholengemeenschap Op niveau school:  Ondersteuning van de kwaliteitszorg op de gekozen focus

Doelgroep

 Coördinerend directeur  Directeur  Kwaliteitsanker van de scholengemeenschap  Kernteam kwaliteitszorg  Vakgroepvoorzitters

Tijdsinvestering voor de school

 Zes begeleidingssessies verspreid over het schooljaar  Tussen de begeleidingssessies werkt de school aan opdrachten.  Mogelijk nog opvolgsessies voor de implementatie


7


Evalueren: van schoolvisie naar evaluatiepraktijk (cahier) Verduidelijking

Een coherent evaluatiebeleid dat resulteert in een kwaliteitsvolle evaluatiepraktijk is een constant aandachtspunt voor onze scholen. Met dit traject willen we scholen ondersteunen om een visie uit te werken en deze visie te implementeren tot op de klasvloer.

Doelstellingen

 De school heeft een visie op evalueren.  De vakgroepen zetten deze visie om in een kwaliteitsvolle evaluatiepraktijk.  De leerkrachten passen de visie van hun vakgroep toe in hun evaluatiepraktijk.

Acties/strategie

 Intakegesprek  Vorming voor het voltallig team rond het wettelijk kader en kenmerken van kwaliteitsvolle evaluatie  Er wordt een team samengesteld met vertegenwoordigers van de verschillende vakken en graden, beleidsverantwoordelijken en andere betrokkenen vanuit het team (leerbegeleiders, GOK-coördinatoren …).  Het kernteam brengt het huidige evaluatiebeleid en de evaluatiepraktijk in kaart.  Het kernteam actualiseert de visie van de school over evalueren.  Het kernteam formuleert werkpunten voor de school en voor elke vakgroep.

Doelgroep

Schoolteams

Tijdsinvestering

Kernteam:  Een zestal kernteamvergaderingen  Eventuele tussentijdse bijeenkomsten (in deelgroepen) Voltallig team:  Minstens één vormingssessie.  Twee à drie vakgroepvergaderingen


8


Realisatie van de onderzoekscompetentie op schoolniveau Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Vorig schooljaar stelde de begeleidingsdienst een nieuwe brochure voor rond OC waarin de mogelijkheden uiteengezet worden om tot een meer schoolgerichte visie op OC te komen om op die manier een deel van de bestaande knelpunten weg te werken. Per cluster werd dit inmiddels in enkele pilootprojecten uitgetest. Wij willen nu, op basis van de ervaringen uit de pilootprojecten, ook andere scholen in staat stellen een meer schoolgerichte visie op OC te implementeren.

Doelstellingen

 De school heeft een visie over OC ontwikkeld.  De school heeft een leerlijn in verband met OC uitgewerkt.  Er zijn afspraken gemaakt op schoolniveau over de implementatie van de leerlijn.

Acties/strategie

Traject in vier fasen:  Fase 1: vormingsnamiddag alle teams samen  Fase 2 tot 4: drie sessies op elke school afzonderlijk waarbij telkens andere deelcompetenties in de schoolleerlijn uitgezet worden

Doelgroep

 Eén school per scholengemeenschap (maximum vijf scholen per cluster)  Per school een kernteam OC met daarin de directeur en minstens één vertegenwoordiger per graad van elke pool

Tijdsinvestering

Eén schooloverstijgende sessie van een halve dag en drie sessies op school van twee uur.


9


Kwaliteitszorg: ondersteuning van de academies (dko-scholen) Verduidelijking

Elke academie is begaan met de kwaliteit van haar artistiek onderwijs. Maar weten we wel hoe goed we zijn? Hoe gaan we om met veelheid aan gegevens die in onze school wel ergens ter beschikking zijn? Hoe gaan we aan de slag om onze kwaliteit te verhogen in het kader van het artistiek-pedagogisch project van de academie (APP)?

Doelstellingen

 De academie kan haar kwaliteit in kaart brengen.  De academie hanteert de CIPO-kwaliteitswijzers om verbanden te leggen tussen context, input, proces en output.  De academie kan de CIPO-kwaliteitswijzers hanteren om via zelfevaluatie de kwaliteit van een onderwijsproces te verbeteren.  De academie kan de cyclus van kwaliteitszorg autonoom aanpakken.

Methodiek en acties

Trajecten bestaande uit tenminste:  intake;  startvergadering met stuurgroep/team;  duiding i.v.m. algemeen referentiekader kwaliteitszorg;  analyse van data in functie van het artistiek-pedagogische project;  strategie van aanpak – actieplan.

Doelgroep

Alle academies beeldende kunst en muziek, woord en dans


 Afhankelijk van het traject: een vijftal sessies van telkens een halve dag  Er kunnen per schooljaar ten hoogste drie scholen instappen in dit traject.


10


Aanbod GO! nascholing1  Communicatieve vaardigheden voor leidinggevenden  Complexe problemen in een team oplossen  Conflicthantering met volwassenen  Coöperatief vergaderen  Efficiënt overleggen over het werk  Functionerings- en evaluatiegesprekken voeren  Inspirerend coachen  Jobtraining onder begeleiding van een mentor  Leiding geven aan een team  Tot consensus komen met het team over waarden  Videocoaching  Videocoaching: terugkomdag  Aan de slag met Scope3  Crisiscommunicatie: een professionele aanpak  Een helder en positief sanctiebeleid in het SO  Een omgevingsanalyse maken  Herstelgericht werken in het SO  Informatieveiligheid voor directies  Leefregels maken en waarmaken  Marktpositionering en communicatie  Onderwijs Slim Organiseren  Professionalisering op school  Timemanagement: een Z.E.E. van tijd  Tot consensus komen met het team over het sanctiebeleid

1

Voor sommige nascholingen werd nog geen link naar een fiche opgenomen. Raadpleeg geregeld de website van GO! nascholing om de laatste aanbiedingen te ontdekken.


11


 Veranderingsmanagement Er zitten nog heel wat vormingen met betrekking tot schoolontwikkeling onder de volgende thema’s:  Communicatie  Gezondheid en veiligheid  Nieuwe media  Zorg & diversiteit


12


3.1.2.

Kwaliteitsvol talenbeleid

Bij het ondersteunen van een kwaliteitsvol talenbeleid richten we ons vooral op de ondersteuning van twee aspecten: een sterk talenonderricht en het wegwerken van de talige drempels die een vlotte doorstroming kunnen belemmeren door het uitbouwen van taalgericht vakonderwijs. Dit laatste aspect vormt een integraal onderdeel van de leerbegeleiding en sluit bovendien naadloos aan bij de doelen van het Gelijke Onderwijskansenbeleid. Vanaf 1 september 2014 worden scholen verplicht om voor elke leerling die voor het eerst in het gewoon voltijds onderwijs instroomt een screening uit te voeren die nagaat wat het niveau inzake de onderwijstaal is. We zien deze screening als een kans om aan de hand van de resultaten een concreet talenbeleid uit te bouwen. Het talenonderricht kan versterkt worden door in te gaan op het professionaliseringsaanbod van de talen, zie verder.


13


Ondersteuning van de opvolging van de screening Nederlands Verduidelijking

Vanaf 1 september 2014 worden scholen verplicht om voor elke leerling die voor het eerst in het gewoon voltijds onderwijs instroomt een screening uit te voeren die nagaat wat het niveau inzake de onderwijstaal is. We zien deze screening als een kans om aan de hand van de resultaten een concreet talenbeleid uit te bouwen.

Doelstellingen

 De school kan de resultaten van de screening analyseren.  De school kan op basis van de resultaten doelstellingen in het talenbeleidsplan vastleggen.  De leerkrachten realiseren de doelstellingen van het talenbeleidsplan in hun lessen.  De school volgt de resultaten van het talenbeleidsplan cyclisch op.

Acties/strategie

 Analyse van de resultaten per doelgroep  Doelstellingen en strategie per doelgroep vastleggen  Effectmeting

Doelgroep

Kernteam talenbeleid

Tijdsinvestering

Afhankelijk van de vraag, maar minstens drie sessies


14


Een talenbeleid op maat van de school Verduidelijking

 De ondersteuning van talenbeleid situeert zich op schoolniveau en wordt gerealiseerd door het clusterteam en GO! nascholing.  Bij het ondersteunen van een kwaliteitsvol talenbeleid richten we ons vooral op de ondersteuning van twee aspecten: een sterk talenonderricht en het wegwerken van de talige drempels die voor alle vakken de realisatie van de leerplandoelen in de weg staan (taalontwikkelend leren).  Op die manier wordt het talenbeleid een integraal deel van leerbegeleiding en zijn er verbanden met het realiseren van gelijke kansen voor alle leerlingen.

Doelstellingen

 De school heeft een representatief kernteam ‘talenbeleid’ samen op basis van een competentieprofiel.  Het kernteam detecteert de specifieke noden van de leerlingen op het vlak van talenbeleid.  Het kernteam vertaalt de specifieke noden van de leerlingen in een coherent talenbeleidsplan dat aansluit op de beginsituatie van leerling-, leerkrachten schoolniveau .  Het kernteam sensibiliseert en motiveert en betrekt het voltallige lerarenteam bij het tot stand brengen van het talenbeleid.  Het kernteam ondersteunt het lerarenteam om het talenbeleidsplan van de school uit te voeren.  Het kernteam ondersteunt het lerarenteam om binnen alle vakken de schoolse taalvaardigheid van de leerlingen verder te ontwikkelen.

Acties/Strategie

 De cluster selecteert ten hoogste twee scholen om het traject uit te werken (schooljaar 2014-2015, vanaf januari 2015), op basis van de schoolfoto, het GOK-dossier en eventueel andere overwegingen.  De regioadviseur doet samen met de verantwoordelijke talen uit de cluster een uitgebreid intakegesprek met de schoolleiding (dit gesprek verloopt op basis van de schoolfoto, een doorlichtingsverslag, informatie over de realisatie van het GOK …). Bij de intake worden de noden van de school, de doelstellingen en resultaten van het traject, de aanwezige knowhow, het stappenplan en de wederzijdse engagementen vastgelegd.  De school stelt een kernteam talenbeleid samen in overleg met de regioadviseur en de verantwoordelijke talen.  Aan het einde van de eerste fase (juni 2015) heeft het kernteam een operationeel talenbeleidsplan uitgeschreven.  Vanaf september 2015 (tweede fase) stuurt het kernteam talenbeleid het systematisch doorlopen van de kwaliteitscirkel aan voor het uitvoeren van het talenbeleidsplan en wordt daarbij ondersteund door de regioadviseur.  Het schoolteam kan ondersteund worden door vakspecialisten en door GO! nascholing.

Doelgroep

In een eerste fase (januari – juni 2015): het kernteam talenbeleid:  Directeurs  Middenkader


15


 Leerkrachten die willen meewerken aan het kernteam talenbeleid In een tweede fase (vanaf september 2015)  Het kernteam talenbeleid  Alle leerkrachten die bij de uitvoering van het talenbeleidsplan zijn betrokken Tijdsinvestering

In de eerste fase (januari – juni 2015):  Intake: één dagdeel  Kernteam:  Vorming door GO! nascholing: drie dagdelen  Feedbackgesprekken: ten minste één dagdeel (regioadviseur) In een tweede fase (vanaf september 2015):  Ondersteuning van de opvolging van het talenbeleidsplan door de regioadviseur  Ondersteuning van de vakgroepen door de vakadviseur en GO! nascholing

Aanbod GO! nascholing  De rechte weg naar een talenbeleid  Talenbeleid: de beginsituatie in kaart brengen  Hét posterproject: vak- en schooltaal écht onder de knie  De kwaliteit van evaluatievragen en lesmateriaal verhogen  Klare taal! Mondelinge communicatie met ouders  Klare taal! Schriftelijke communicatie met ouders Ook onder het thema communicatie zitten vormingen m.b.t. talenbeleid.


16


3.1.3.

Kwaliteitsvolle leerbegeleiding

De ondersteuning van leerbegeleiding situeert zich op schoolniveau en wordt gerealiseerd met inbreng van het multidisciplinair team van de cluster en GO! nascholing. Leerbegeleiding is een variabele van de procesindicator ‘begeleiding’ en omvat veel mogelijke insteken zoals het opstellen van leerlijnen, omgaan met differentiëren en remediëren, omgaan met sticordimaatregelen, handelingsgericht werken, gelijke onderwijskansenbeleid ... Een betere leerbegeleiding moet ervoor zorgen dat meer leerlingen de doelstellingen realiseren. Door de goedkeuring van het M-decreet met ingang 1 september 2015 zetten we een stap dichter bij inclusief onderwijs. Om ons daarop voor te bereiden zetten we gedurende het schooljaar 2014-2015 in op het versterken van de preventieve leerbegeleiding. Voor individuele leerlingen of leerlingengroepen vanuit een zorgcontext of vanuit een talentencontext zijn flexibele leertrajecten de aangewezen weg naar een onderwijs op maat.

Aanbod GO! nascholing  Jongeren met een leerachterstand in het SO  Jongeren met een leervoorsprong in het SO  Beter omgaan met leerproblemen in het SO  Rapporteren om te motiveren  De kwaliteit van evaluatievragen verhogen  Activerende werkvormen in het SO (basiscursus)  Adolescenten bij de les houden  Hét posterproject: vak- en schooltaal écht onder de knie  Flipping the classroom  Leren leren met behulp van mindmapping  Een leerling met autisme in je klas  Handelingsgericht werken in de klas (SO)  Traject handelingsgericht werken voor scholengemeenschappen  Agressie stopzetten  Een positieve relatie met adolescenten  Leiding geven aan leerlingen  Conflictbemiddeling door leerlingen  Een helder en positief sanctiebeleid in het SO  Herstelgericht werken in het SO  Leefregels maken en waarmaken


17


Preventieve leerbegeleiding Verduidelijking

Leerbegeleiding is een variabele van de procesindicator ‘begeleiding’ en omvat veel mogelijke insteken: opstellen van leerlijnen, werken aan differentiatie en remediëring, omgaan met sticordi-maatregelen, handelingsgericht werken en gelijkeonderwijskansenbeleid … Te vaak wordt de klemtoon gelegd op het remediëren, wat uitsluitend een curatieve benadering is. Dit aanbod legt de klemtoon op een proactieve aanpak die ten goede komt aan alle leerlingen en de kwaliteit van het leren verhoogt. Daarnaast is het belangrijk dat de school de doeltreffendheid (de effectiviteit) van haar leerbegeleiding kan aantonen.

Doelstellingen

 Meer leerlingen realiseren de leerplandoelstellingen.  De school heeft een gecoördineerde en structurele aanpak voor de leerbegeleiding uitgewerkt.  De school registreert haar begeleidingsinspanningen.  De school verzamelt en analyseert gegevens omtrent de leerbegeleiding om de effectiviteit na te gaan.

Acties/strategie

 Intake  Analyse van noden in functie van de leerbegeleiding van de leerlingen aan de hand van de instroom en studieresultaten  Focusbepaling  Bepalen van wat preventieve leerbegeleiding kan betekenen per doelgroep  Professionalisering team  Implementatie  Effectmeting

Doelgroep

 Stuurgroep ‘Leerbegeleiding’ op het niveau van de school  Er kunnen per schooljaar ten hoogste vijf scholen per cluster / drie academies in Vlaanderen instappen in dit traject.

Tijdsinvestering

Afhankelijk van het verloop van het traject: vijf sessies


18


Leerbegeleiding versterken via flexibel omgaan met leertrajecten Verduidelijking

De regelgeving biedt scholen mogelijkheden om onderwijs op maat aan te bieden en om flexibel om te gaan met leertrajecten.

Doelstellingen

 De school kent de mogelijkheden:  van aangepaste lessentabellen en leerplannen;  van maatregelen voor individuele leerlingen met specifieke leerbehoeftes binnen een zorgcontext (sticordi);  van maatregelen voor individuele leerlingen of leerlingengroepen binnen een talenten- en competentiecontext.  De school kan binnen haar context een gepaste vorm van flexibele leertrajecten kiezen en implementeren.  De school kan de effecten van de flexibele leertrajecten in kaart brengen.

Acties/strategie

 Vorming van het schoolteam in verband met de mogelijkheden van flexibele leertrajecten  Implementatietraject op school- en klasniveau ondersteunen  Faciliteren van een netwerk van scholen die met flexibele leertrajecten aan de slag zijn

Doelgroep

Schoolteam bestaande uit directie en betrokken leerkrachten. De scholen van het pilootproject worden prioritair ondersteund.

Tijdsinvestering

 Een halve dag voor nascholing  De gekozen focus bepaalt het aantal sessies van de implementatie.

Aanbod GO! nascholing Flexibele leertrajecten


19


3.2. Begeleiding na doorlichting Elke school kan na een doorlichting een beroep doen op de begeleidingsdienst voor ondersteuning. De aanvraag voor ondersteuning verloopt volgens een strikte procedure. De ondersteuning na een advies 1 of 2 wordt opgenomen door het begeleidingsteam van de cluster. De verplichte ondersteuning bij een advies 3 heeft een heel eigen procedure, waarbij de raad van bestuur van de inrichtende macht betrokken wordt. De ondersteuning na een advies 3 begint met het opstellen van een verbeteringsplan. De begeleiding volgt zeer strikt de timing van het verbeterplan. Het begeleidingsteam ondersteunt de school zeer intensief, maar controleert ook, samen met de inrichtende macht, of de vooropgestelde doelen gerealiseerd worden. De ondersteuning heeft niet alleen als doel de werk- of knelpunten die de inspectie aangaf weg te werken, maar ook de school in zijn geheel te versterken. Daarvoor kan het begeleidingsteam vakken of processen die niet in de focus van de inspectie zaten meenemen in de ondersteuning.


20

Professionaliseringsaanbod

4.


4.1. Aanvangsbegeleiding Leerkrachten aardrijkskunde Verduidelijking

Aanvangsbegeleiding van nieuwe leerkrachten beantwoordt niet alleen aan een decretale opdracht, maar ook aan een duidelijke behoefte van beginnende leraren. Zij hebben nood aan vakspecifieke begeleiding en ondersteuning en kunnen veel steun putten uit reflectie over de klaspraktijk, samen met collega’s.

Doelstellingen

De leerkrachten kunnen:  leerplangericht didactisch handelen;  leerplangericht evalueren.

Methodiek

Tijdens een volledige dag worden de theoretische didactische kaders besproken en ingeoefend. Eigen lesmateriaal, toetsen en examens worden besproken en aan kwaliteitscriteria afgewogen.

Doelgroep

Beginnende leerkrachten of leerkrachten die nieuw zijn in het vak aardrijkskunde

Tijdsinvestering

Eén volledige dag


21


Leerkrachten economie en handelsvakken Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen het vak het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen;  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  leerplandoelstellingen interpreteren;  hun leerplan omzetten in een jaar(vorderings)plan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling;  participeren in een lerend netwerk van nieuwe leraren in het vakgebied.

Methodiek

Trajecten bestaande uit twee studiedagen

Doelgroep

Alle nieuwkomers in het vak (maximum vijf jaren leservaring in het vakgebied)

Tijdsinvestering

Twee dagen per traject


22


Leerkrachten TV/PV harde sector Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen de harde sector het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  leerplandoelstellingen interpreteren;  hun leerplan omzetten in een jaar(vorderings)plan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling;  participeren in een lerend netwerk van nieuwe leraren in het vakgebied;  veilig handelen in de (praktijk)lessen;  (on)veilige situaties herkennen (bezoek demo-werkplaatsen FODWASO en preventiedienst).

Methodiek

Trajecten bestaande uit drie studiedagen

Doelgroep


Tijdsinvestering

Drie dagen per traject


23


Leerkrachten gedrags- en cultuurwetenschappen Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen de vakken gedrags- en cultuurwetenschappen het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  leerplandoelstellingen interpreteren;  hun leerplan omzetten in een jaar(vorderings)plan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling;  participeren in een lerend netwerk van nieuwe leraren in het vakgebied.

Methodiek

Traject bestaande uit twee studiedagen

Doelgroep

Beginnende leraren gedrags- of cultuurwetenschappen (of maximum vijf jaren leservaring)

Tijdsinvestering

Twee dagen


24


Leerkrachten PAV Verduidelijking

In deze basismodule voor beginnende leerkrachten ligt de nadruk op planning, opvolging en evaluatie van de leerplandoelstellingen.

Doelstellingen

Beginnende leerkrachten PAV kunnen:  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  leerplandoelstellingen interpreteren;  hun leerplan omzetten in een jaar(vorderings)plan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling.

Methodiek

Twee studiedagen op vier locaties

Doelgroep

Honderd beginnende leerkrachten PAV via studiedagen

Tijdsinvestering

Introductiedag en terugkomdag


25


Leerkrachten PAV/BGV/MVT in dbso Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen dbso het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het decreet ‘leren en werken’ interpreteren;  functioneel omgaan met documenten eigen aan een lesopdracht in dbso;  een individueel leertraject plannen;  de opleidingsstructuur en opleidingskaarten interpreteren;  functionele leerinhouden afbakenen om de opleidingsstructuur/opleidingskaarten te realiseren;  evaluatiecriteria vastleggen voor concrete doelen;  participeren in een lerend netwerk van nieuwe leraren dbso.

Methodiek

Een studiedag waarop de reglementering en de concretisering binnen PAV/BGV/MVT wordt toegelicht

Doelgroep

Beginnende leraren PAV/BGV/MVT in dbso

Tijdsinvestering

Een volledige dag


26


Leerkrachten techniek Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen het vak techniek het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen


Methodiek

Trajecten bestaande uit twee studiedagen

Doelgroep


Tijdsinvestering

Twee dagen per traject


27


Leerkrachten TV/PV studiegebied voeding Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen het studiegebied voeding het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen


Methodiek

Traject bestaande uit drie studiedagen

Doelgroep

Beginnende leraren binnen het studiegebied voeding (of maximum vijf jaren leservaring)

Tijdsinvestering

Drie dagen


28


Leerkrachten TV/PV studiegebied personenzorg Verduidelijking

Met dit aanbod willen we startende leraren binnen het studiegebied Personenzorg het nodige pedagogisch-didactisch comfort aanreiken. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leraren.

Doelstellingen


Methodiek

Trajecten bestaande uit drie studiedagen, regionaal gespreid

Doelgroep

Beginnende leraren uit het studiegebied personenzorg ( of maximum vijf jaren leservaring)

Tijdsinvestering

Drie dagen


29


Leerkrachten vakken POMOLO en aanverwante vakken Verduidelijking

Doelstellingen

Om nieuwkomers binnen het vak het nodige pedagogisch-didactisch comfort te verschaffen bij de eerste stappen in het onderwijs en hen eventueel te introduceren binnen het netwerk van leraren, kunnen de nieuwkomers deelnemen aan een traject van studiedagen en/of individuele begeleiding. De nieuwkomers kunnen:  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  hun leerplan omzetten in een jaarvorderingsplan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling;  principes van een goed klasmanagement toepassen in concrete (probleem)situaties;  eventueel participeren in een netwerk van nieuwe leraren van het vakgebied.

Methodiek en acties

 Trajecten bestaande uit één of twee studiedagen aangevuld met individuele begeleidingen (en vakgroepbegeleidingen indien van toepassing).  Individuele begeleidingstrajecten waarbij de aandachtspunten in onderling overleg worden bepaald en waarbij in de loop van de begeleiding de vakgroep betrokken wordt en de directeur de gemaakte afspraken opvolgt.

Doelgroep

Alle nieuwkomers in het vak

Tijdsinvestering

Twee of drie dagen per traject


30


DKO-leerkrachten beeldende kunst en muziek, woord dans / podiumkunsten Verduidelijking

Om nieuwkomers binnen het vak het nodige pedagogisch-didactisch comfort te verschaffen bij de eerste stappen in het onderwijs en hen eventueel te introduceren binnen het netwerk van leraren, kunnen de nieuwkomers deelnemen aan een traject van studiedagen en/of individuele begeleiding.

Doelstellingen

De nieuwkomers kunnen:  functioneel omgaan met documenten eigen aan de lesopdracht;  hun leerplan omzetten in een jaarvorderingsplan;  voor een leerplandoelstelling een geschikte didactische werkvorm hanteren;  vanuit de leerplandoelstelling een geschikte evaluatie uitwerken;  gepast didactisch materiaal kiezen in functie van de leerplandoelstelling;  principes van een goed klasmanagement toepassen in concrete (probleem)situaties;  eventueel participeren in een netwerk van nieuwe leraren van het vakgebied.

Methodiek en acties

 Trajecten bestaande uit één of twee studiedagen aangevuld met individuele begeleidingen (en vakgroepbegeleidingen indien van toepassing).  Individuele begeleidingstrajecten waarbij de aandachtspunten in onderling overleg worden bepaald en waarbij in de loop van de begeleiding de vakgroep betrokken wordt en de directeur de gemaakte afspraken opvolgt.

Doelgroep

Alle nieuwkomers in het vak.


Twee of drie dagen per traject


31


Leerplanimplementatie voor de beginnende leerkrachten geschiedenis Verduidelijking

Beginnende leraren worden op het vlak van algemene didactiek en hun functioneren binnen hun specifieke school ondersteund in de school zelf in het kader van de aanvangsbegeleiding. Daarnaast hebben zij echter vaak heel wat vragen die te maken hebben met het vak dat ze geven (leerplan, vakdidactiek, vakinhoudelijke keuzes, evaluatie …).

Doelstellingen

 Leraren kennen de visie achter het leerplan.  Leraren kunnen de leerplannen realiseren op vakinhoudelijk en vakdidactisch vlak.  Leraren weten hoe ze leerplangericht kunnen evalueren.

Methodiek

Eén studiedag rond leerplanimplementatie

Doelgroep

Alle beginnende leraren (of ervaren leraren die een vak voor het eerst geven) geschiedenis.

Tijdsinvestering

Eén dag


32


Leerplanimplementatie voor de beginnende leerkrachten Latijn/Grieks Verduidelijking

Beginnende leraren worden op het vlak van algemene didactiek en hun functioneren binnen hun specifieke school ondersteund in de school zelf in het kader van de aanvangsbegeleiding. Daarnaast hebben zij echter vaak heel wat vragen die te maken hebben met het vak dat ze geven (leerplan, vakdidactiek, vakinhoudelijke keuzes, evaluatie …).

Doelstellingen

 Leraren kennen de visie achter het leerplan.  Leraren kunnen de leerplannen realiseren op vakinhoudelijk en vakdidactisch vlak.  Leraren weten hoe ze leerplangericht kunnen evalueren.

Methodiek

Eén studiedag rond leerplanimplementatie

Doelgroep

Alle beginnende leraren (of ervaren leraren die een vak voor het eerst geven) Latijn/Grieks.

Tijdsinvestering

Eén dag


33


Dag van de nieuwe leerkracht en de vakgroepvoorzitter wiskunde Verduidelijking

Vakgroepvoorzitters spelen een belangrijke rol. De taken die een vakgroepvoorzitter kan opnemen zijn zeer divers. Bovendien is het niet altijd evident om de rest van je vakcollega’s mee te krijgen. Beginnende leerkrachten of leerkrachten die voor het eerst wiskunde geven hebben vaak nood aan concrete vakspecifieke begeleiding en ondersteuning. Ook hier rekenen we op de ondersteuning van de vakgroep.

Doelstellingen

 De vakgroepvoorzitter:  heeft een duidelijk zicht op zijn rol in het algemeen en meer specifiek met betrekking tot de aanvangsbegeleiding;  beheerst activerende vergadertechnieken.  De vakgroepvoorzitter en de beginnende leerkracht leren hoe ze samen de leerplangerichtheid en de kwaliteit van het wiskundeonderwijs kunnen bewaken.  De beginnende leerkracht is in staat om:  leerplangericht didactisch te handelen;  leerplangericht te evalueren;  kritisch na te denken over de eigen aanpak in de klas.

Methodiek

 Voor de vakgroepvoorzitters:  Reflectie met collega’s over de diverse taken van een vakgroep en de bijhorende rol van de vakgroepvoorzitter  Oefeningen rond activerend vergaderen  Voor de beginnende leerkracht:  Algemene informatie over eindtermen en leerplannen verstrekken  Concreet voorbeeldmateriaal aanreiken.  Beknopt overzicht geven van de regelgeving in verband met sanctioneren, evalueren, remediëren en attesteren  De vakgroepvoorzitter en de beginnende leerkracht leren hoe ze samen de leerplangerichtheid en de kwaliteit van het wiskundeonderwijs kunnen bewaken:  Aan de hand van fragmenten uit doorlichtingsverslagen en een aantal voorbeelden van toetsen reflecteren we samen over hoe je je wijze van evalueren kunt optimaliseren.  We werken met een kijkwijzer om toetsen en examens te screenen.  We bespreken een aantal mogelijkheden om via een proactieve lesaanpak een doordachte remediëring op te bouwen.


34


 We reiken een inspiratiebundel aan om algemene wiskundevaardigheden en attitudes te evalueren. Doelgroep

 Vakgroepvoorzitters  Beginnende leerkrachten wiskunde of leerkrachten die nieuw zijn in het vak

Tijdsinvestering

Eén volledige dag:  in de voormiddag één workshop voor vakgroepvoorzitters en één voor beginnende leerkrachten;  in de namiddag één gezamenlijke workshop.

Aanbod GO! nascholing Dag van de wiskunde


35


Beginnende leerkrachten Nederlands Verduidelijking

Met dit aanbod willen we beginnende leerkrachten Nederlands ondersteunen bij het begin van hun loopbaan. Bovendien willen we hen introduceren binnen een netwerk van leerkrachten.

Doelstellingen


Methodiek

Een studiedag aangevuld met twee dagdelen opvolging, reflectie en feedback

Doelgroep

Alle nieuwkomers in het vak met een maximum van vijf jaar onderwijservaring Nederlands

Tijdsinvestering

 Een volledige dag aangevuld met twee terugkomdagen van telkens een dagdeel, gespreid over het schooljaar.  De deelnemers verbinden zich ertoe om het hele traject te volgen.


36


Beginnende en nieuwe leerkrachten Engels Verduidelijking

Ben je beginnende leraar Engels? Of geef je voor het eerst na lange tijd weer Engels? Heb je nood aan concrete vakspecifieke begeleiding en ondersteuning? Wil je meer weten over leerplanrealisatie, vakgerichte didactiek en hoe transparant en valide evalueren? Wil je samen met collega’s reflecteren over je rol als leraar en je functioneren binnen de vakgroep? Heb je nood aan nascholing over ‘contemporary English’?

Doelstellingen

Leerkrachten:  krijgen inzicht in het realiseren van leerplandoelen;  krijgen inzicht in leerplangericht evalueren: op basis van een concrete uitgebreide kijkwijzer leren ze hun eigen toetsen, taken en examens screenen en optimaliseren;  doen inspiratie op om hun pedagogisch-didactisch handelen te optimaliseren;  krijgen inzicht in ‘contemporary English’.

Methodiek

Plenaire toelichtingen door de pedagogisch adviseur afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseur

Doelgroep

 Beginnende en nieuwe leraren Engels alle graden en onderwijsvormen  Het aantal deelnemers wordt beperkt tot tien, omdat het de bedoeling is zo intensief mogelijk met de leerkrachten en hun eigen materiaal te werken.

Tijdsinvestering

Drie hele dagen in Brussel

Periode

Januari 2015 – mei 2015


37


Beginnende en nieuwe leerkrachten Frans Verduidelijking

Ben je beginnende leraar Frans? Of geef je voor het eerst na lange tijd weer Frans? Heb je nood aan concrete vakspecifieke begeleiding en ondersteuning? Wil je meer weten over leerplanrealisatie, vakgerichte didactiek en hoe transparant en valide evalueren? Wil je samen met collega’s reflecteren over je rol als leraar en je functioneren binnen de vakgroep?

Doelstellingen

Leerkrachten:  krijgen inzicht in het realiseren van leerplandoelen;  doen inspiratie op om hun pedagogisch-didactisch handelen te optimaliseren;  krijgen inzicht in leerplangericht evalueren: op basis van een concrete uitgebreide kijkwijzer leren ze hun eigen toetsen, taken en examens screenen en optimaliseren.

Methodiek

Plenaire toelichtingen door de pedagogisch adviseurs afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseurs

Doelgroep

 Beginnende en nieuwe leraren Frans van alle graden en onderwijsvormen met maximaal drie jaar onderwijservaring in de doeltaal  Het aantal deelnemers wordt niet beperkt.

Tijdsinvestering

Twee hele dagen in Brussel

Periode

Gespreid over het schooljaar 2014-2015

Aanbod GO! nascholing  Leerlingen uit andere culturen en hun ouders  Armoede aanpakken in je school  Nieuwe gezinsvormen en de school  Omgaan met weerstanden


38


4.2. Dbso Netwerk leerkrachten i.v.m. ondersteuning taalzwakke jongeren dbso Verduidelijking

Voor taalzwakke jongeren die instromen in het dbso wordt een specifieke aanpak voorzien. Met deze netwerking willen we leerkrachten samenbrengen om lesmateriaal te ontwikkelen voor deze doelgroep.

Doelstellingen

Leerkrachten wisselen ervaring uit en ontwikkelen samen les- en evaluatiemateriaal.

Acties/Strategie

Leerkrachten werken aan les- en evaluatiemateriaal dat voldoet aan de vereisten van het leerplan en inspeelt op de noden van taalzwakke jongeren.

Doelgroep

Leerkrachten PAV dbso

Tijdsinvestering

Vier sessies per schooljaar


39


Omgaan met de opleidingsstructuur BGV in het dbso - lopende trajecten Verduidelijking

De PBD-GO! wil de centra dbso ondersteunen bij hun implementatie van het decreet ‘leren en werken’. Voor een aantal opleidingen zijn er brochures ontwikkeld. waarbij:  de doelstellingen uit de opleidingenstructuur omgezet zijn naar concrete doelen;  de opleidingenstructuur verkaveld is in leerlijnen;  er voor de concrete doelen evaluatiecriteria vastgelegd zijn;  de minimale materiële vereisten zijn bepaald;  er een netwerk is opgestart met het oog op uitwisseling van expertise en didactisch materiaal. Om deze expertise te bewaren, nieuwe leraren gericht te informeren en de brochure actueel te houden, worden jaarlijkse netwerkdagen ingericht.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  de opleidingsstructuur BGV omzetten naar concrete doelen;  een leertraject plannen;  een gepaste evaluatie uitwerken;  de opleidingsstructuur BGV implementeren en realiseren.

Methodiek

Centrumoverstijgende netwerken

Doelgroep

Leraren BGV van opleidingen waarvoor er een brochure is uitgewerkt

Tijdsinvestering

Een halve dag per opleiding


40


Omgaan met de opleidingsstructuur BGV in het dbso - nieuwe trajecten Verduidelijking

De PBD-GO! wil de centra dbso ondersteunen bij hun implementatie van het decreet ‘leren en werken’. De ondersteuning bestaat onder meer uit:  leerplanrealisatie BGV bevorderen door de opleidingenstructuur om te zetten naar concrete doelen;  de opleidingenstructuur omzetten naar leerlijnen;  evaluatiecriteria vastleggen voor de concrete doelen;  opstellen van een lijst met minimale materiële vereisten;  opzetten en onderhouden van netwerking met het oog op uitwisseling van expertise en didactisch materiaal.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  de opleidingsstructuur BGV omzetten naar concrete doelen;  een leertraject plannen;  een gepaste evaluatie uitwerken;  de opleidingsstructuur BGV implementeren en realiseren.

Methodiek

Centrumoverstijgende netwerken ondersteunen bij het uitwerken van leertrajecten en het uitschrijven van concrete opdrachten

Doelgroep

Leraren BGV van opleidingen die in overleg met de coördinatoren dbso worden bepaald

Tijdsinvestering

Afhankelijk van de noden, zes halve dagen per opleiding


41


4.3. Diversiteit Aanbod begeleiding diversiteit  Ondersteuning inschrijvingsbeleid  Toelichting bij het GOK-decreet  Ondersteuning van de LOP-werking: trajectbegeleiding  Ondersteuning bij klacht Commissie leerlingenrechten (CLR)  Ondersteuning bij LOP-werking : thema-werking  Bepalen van de draagkracht van de school  Engagementsverklaring tussen school en ouder concreet maken

Aanbod GO! nascholing  Leerlingen uit andere culturen en hun ouders  Armoede aanpakken in je school  Nieuwe gezinsvormen en de school  Omgaan met weerstanden


42


4.4. Dko Dko - implementatie vernieuwingen Verduidelijking

In het kader van de nakende hervorming dko zoals SpET, pilootprojecten, competentiebeschrijvingen … zijn er heel wat inhoudelijke vernieuwingen op til voor het deeltijds kunstonderwijs.

Doelstellingen

Academies nemen actief deel aan nieuwe ontwikkelingen (o.a. pilootprojecten) en implementeren vernieuwingen in hun artistiek pedagogisch project.

Methodiek en acties

Ondersteuning van het schoolteam voor de implementatie van tijdelijke en/of vernieuwende projecten in hun academie al dan niet in samenwerking met GO! nascholing.

Doelgroep

Het schoolteam en/of de vakgroep

Tijdsinvestering

Afhankelijk van de vakgroep of het deelteam: één of twee contactdag(en) (halve dag).


43


4.5. HBO5 Verpleegkunde Uitwerken van een kwaliteitszorgsysteem en een omvormingsdossier in HBO5 Verpleegkunde Verduidelijking

Ter ondersteuning van de vier officiële scholen die Verpleegkunde aanbieden bij het opzetten van hun kwaliteitszorgsysteem en het omvormingsdossier HBO5, willen de pedagogische begeleidingsdiensten een netoverschrijdend begeleidingstraject uitbouwen.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  een kwaliteitszorgsysteem uitwerken;  hun omvormingsdossier HBO5 uitwerken.

Methodiek

Lerend netwerk voor coördinatoren en leraren HBO5 Verpleegkunde GO!, OVSG en POV

Doelgroep

Coördinator/leraren Verpleegkunde


 Netwerk: drie halve dagen  Begeleidingstraject op schoolniveau wordt bepaald in overleg met de coördinator van de opleiding.


44


4.6. Leerplanimplementatie Aanbod GO! nascholing  Haal meer uit je smartboard  De kwaliteit van evaluatievragen verhogen  Flipping the classroom  Expressie in de klaspraktijk  Expressie met dagelijkse handelingen  Expressie voor en achter de camera


45


4.6.1.

Aardrijkskunde

Aardrijkskunde: GIS Verduidelijking

Ruimtelijk denken maakt veelvuldig deel uit van het dagelijks leven. Het hoort daarom ook een vaste waarde te zijn binnen het onderwijs. Uit onderzoek blijkt dat GIS (geografisch informatiesysteem) de ideale tool is om ruimtelijk denken te introduceren in het onderwijs. Hiertoe wordt een 'leerlijn' voorgesteld, waarbij naarmate de leerling naar hogere jaren doorstroomt, de complexiteit aan vaardigheden en kennis gestaag wordt opgebouwd. Via concrete voorbeelden wordt deze leerlijn in deze sessie geïllustreerd en kunnen leerkrachten met gratis software zelf aan de slag. De eerste twee sessies worden twee gratis tools gebruikt: ArcGIS Online en ArcGIS Explorer Desktop. Kant-en-klaar lesmateriaal wordt daarbij als oefenmateriaal gebruikt. Als voorbereiding op de derde sessie maken de deelnemers zelf een project dat kadert binnen het leerplan van een bepaalde graad.

Doelstellingen

 De deelnemers hebben vaardigheden ontwikkeld om ruimtelijk denken van leerlingen te stimuleren  Leerkrachten zijn vertrouwdmet GIS  De deelnemers hebben een leerlijn ontwikkeld inzake toepassingen van GIS doorheen het secundair onderwijs

Acties/Strategie

Inhoud sessie 1:  Theorie: leerlijn in ruimtelijk denken met GIS  Tool 1: ArcGIS Online:  kennismaking met de werkomgeving,.  didactische toepassing van uitgewerkte voorbeelden  zelf met het pakket aan de slag o aanmaken pakket o delen van het pakket met leerlingen Inhoud sessie 2:  Tool 2: ArcGIS Explorer Desktop  kennismaking met de werkomgeving  didactische toepassing van uitgewerkte voorbeelden  zelf met het pakket aan de slag


46


o o

aanmaken pakket delen van het pakket met leerlingen

 Opgave opdracht voor sessie 3: zelf een lespakket ontwerpen:  passend binnen de leerplandoelstellingen  gebruik makend van ArcGIS Online en/of ArcGIS Explorer Desktop Inhoud sessie 3:  Voorstelling van de verschillende lespakketten  analyse inhoud & didactische inhoud/mogelijkheid  feedback van de groep  Tips en trucs  Q&A Doelgroep

Leraren aardrijkskunde

Tijdsinvestering

Drie halve dagen


47


Aardrijkskunde: leerplanrealisatie, jaarvorderingsplanning en evaluatie. Een competentiegerichte benadering. Verduidelijking

Aardrijkskunde, als vak van de basisvorming, stelt specifieke eisen aan de leerkracht inzake jaarplanning, leerplanrealisatie, monitoring ervan, didactische aanpak en inhoudelijke uitwerking van de lesthema’s. Ook de praktische jaarkalender van de school plaatst de leerkracht aardrijkskunde vaker voor problemen: lessen vallen weg wegens uitstappen voor andere vakken, ziekteperioden van leerkracht of leerlingen onderbreken de leskalender enz. Voor een (overwegend) eenuursvak is dat vaak ‘behelpen’ en zoeken naar adhoc-oplossingen om de leerplanrealisatie niet in het gedrang te brengen. Vandaar dit vormingsaanbod, met de hierna vermelde doelen.

Doelstellingen

 Leraren zijn in staat een haalbare jaarplanning te ontwikkelen, met daaraan gekoppeld een efficiënte monitoring van de leerplanrealisatie  Leraren benaderen leerprocessen intergraal om vanuit een activerende realisatie van leerplandoelstellingen te komen tot doelgerichte evaluatie en remediëring  Leraren zijn in staat het eigen didactische en pedagogische handelen, competentiegericht te benaderen gekoppeld aan jaarplanning, leerplanrealisatie en evaluatie

Acties/Strategie

Tijdens twee vormingssessies van telkens één dag worden de leerkrachten vertrouwd gemaakt met competentiegerichte methodieken inzake jaar- en lesplanning, clustering van leerplandoelen in functie van projectmatige en activerende vormen van leerplanrealisatie, en gedifferentieerde evaluatievormen.

Doelgroep

Leraren aardrijkskunde in de basisvorming, van de eerste tot de derde graad, en van de pool wetenschappen.

Tijdsinvestering

Vier dagen


48


Realisatie van de onderzoekscompetentie binnen de pool wetenschappen: fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de verschillende onderdelen van de natuurwetenschappen (fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde). Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  wetenschappelijke methodieken binnen de wetenschapsvakken herkennen en toepassen;  wetenschappelijke methodieken binnen de wetenschapsvakken koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ van de pool wetenschappen wordt gewerkt;  binnen de pool wetenschappen een gemeenschappelijke poolvisie rond OC uitwerken;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek

Trajecten bestaande uit twee bijeenkomsten (twee halve dagen)

Doelgroep

Leraren aso-wetenschappen (fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde)

Tijdsinvestering

Twee halve dagen per traject


49


4.6.2.

Economie

Realisatie van de onderzoekscompetentie binnen de pool economie Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de economische wetenschap. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  wetenschappelijke methodieken binnen de economische wetenschap herkennen en toepassen;  wetenschappelijke methodieken binnen de economische wetenschap koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten (inclusief evaluatiecriteria) ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ wordt gewerkt;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek


Doelgroep

Leraren aso-economie

Tijdsinvestering



50


ICT-integratie binnen economie en handelsvakken Verduidelijking

De leerplannen economie en handelsvakken leggen vast dat er een belangrijke mate aan ICT-integratie moet gebeuren. ICT-integratie is echter meer dan het gebruik van Office alleen. Op het web zijn er talrijke (gratis en eenvoudig hanteerbare) ICT-tools te vinden die de lessen economie doeltreffender, uitdagender, gevarieerder en realistischer kunnen maken. Na het scherpstellen van het begrip ICT-integratie worden een aantal ICT-tools verkend. Vervolgens worden lessen uitgewerkt waarin ICT-integratie aan bod komt.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het begrip ICT-integratie omschrijven;  ICT-tools opzoeken en deze tools gebruiken;  lesarrangementen, gebaseerd op ICT-integratie, uitwerken en evalueren.

Methodiek


Doelgroep

 Leraren economie en handelsvakken tweede graad  Leraren economie en handelsvakken derde graad

Tijdsinvestering



51


4.6.3.

Geschiedenis

Ontwikkelen van een leerlijn geschiedenis Verduidelijking

Met de invoering van het nieuwe leerplan voor de derde graad op 1 september 2014, werd de vernieuwingsoperatie van het vak geschiedenis afgerond. De leerplannen werden aanzienlijk gewijzigd en zijn nu halfopen waardoor er veel meer keuzes dienen gemaakt te worden dan vroeger. Deze keuzes gebeuren best in overleg binnen de vakgroep om op die manier tot een leerlijn geschiedenis te komen van de eerste tot de derde graad. In dit traject op scholengroepniveau wordt zeer praktijkgericht gewerkt, met als doel dat elke school van de scholengroep op het einde van het traject een eigen leerlijn geschiedenis heeft.

Doelstellingen

De leerkrachten:  weten wat een leerlijn is en hoe men daaraan kan werken  de inhoudelijke keuzes die de leerplannen bieden, kennen en benutten en in een inhoudelijke leerlijn uitzetten  de historische vaardigheden die in de leerplannen beschreven staan, in een ‘leerlijn vaardigheden’ uitzetten  schooloverstijgende vakgroepwerking en samenwerking bevorderen

Methodiek

Twee schooloverstijgende vakgroepen op scholengroepniveau

Doelgroep

Alle leraren geschiedenis van de scholengroep

Tijdsinvestering

 Twee sessies (schooloverstijgende vakgroepen op scholengroepniveau) van twee uur (op woensdagnamiddag of een andere schooldag om 16 uur)  In 2014-2015 zullen er maximaal zes scholengroepen aan bod komen. Dit aanbod zal de volgende drie schooljaren herhaald worden opdat alle scholengroepen aan bod zouden kunnen komen.


52


4.6.4.

Humane wetenschappen

Realisatie van de onderzoekscompetentie binnen de pool humane wetenschappen Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de humane wetenschappen. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  wetenschappelijke methodieken binnen de humane wetenschappen herkennen en toepassen;  wetenschappelijke methodieken binnen de humane wetenschappen koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ wordt gewerkt;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek


Doelgroep

Leraren aso-gedrags- en cultuurwetenschappen

Tijdsinvestering


Aanbod GO! nascholing  Dag 1 van de humane wetenschappen  Dag 2 van de humane wetenschappen


53


4.6.5.

Latijn/Grieks

Onderzoeksmethodes Latijn/Grieks in functie van de onderzoekscompetentie van leerlingen Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Heel wat leraren Latijn/Grieks worstelen vooral met de onderzoeksmethodes die hun leerlingen kunnen gebruiken om aan de specifieke eindtermen OC te werken. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de oudheidkunde. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen OC gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC. Rond de schoolaanpak en schoolvisie OC wordt een schooltraject op clusterniveau aangeboden waar dit vakaanbod perfect inpast.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  wetenschappelijke methodieken binnen de oudheidkunde herkennen en toepassen;  wetenschappelijke methodieken binnen de oudheidkunde koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ wordt gewerkt;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek

Studiedag

Doelgroep

Leraren Latijn/Grieks tweede en derde graad

Tijdsinvestering

Eén dag


54


4.6.6.

Moderne talen

4.6.6.1. Moderne vreemde talen Info- en overlegsessie ‘Nieuw leerplan Engels en Frans derde graad aso moderne vreemde talen van A tot Z’ Verduidelijking

Het nieuwe leerplan gaat in op 1 september 2015. Ter voorbereiding wordt een info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de terminologie, opzet, nieuwe structuur en inhoud van de leerplannen en bijhorende leerlijnen en servicedocumenten verduidelijkt worden en leraren de kans krijgen om te overleggen in kleine homogene groepen.

Doelstellingen

 Leraren begrijpen de terminologie die gehanteerd wordt in het nieuwe leerplan en kunnen ze concretiseren.  Leraren krijgen inzicht in de opzet, structuur en inhoud van het nieuwe leerplan en bijhorende servicedocumenten.  Leraren krijgen inzicht in de leerlijn basisvorming-specifiek gedeelte.

Methodiek

Plenaire toelichting door de pedagogisch adviseurs afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseurs

Doelgroep

 Leraren Engels en Frans derde graad aso moderne vreemde talen  Het aantal deelnemers wordt niet beperkt, omdat het de bedoeling is zoveel mogelijk leraren Engels en Frans erbij te betrekken.

Tijdsinvestering

Een halve dag

Periode

Maart 2015

Aanbod GO! nascholing  Leerplangericht evalueren in moderne vreemde talen  Onderzoekscompetenties in moderne talen


55


Verdiepingssessie ‘Nieuw leerplan Engels en Frans derde graad aso pool moderne talen van A tot Z’ Verduidelijking

Het nieuwe leerplan gaat in op 1 september 2015. In maart 2015 wordt een info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de terminologie, opzet, nieuwe structuur en inhoud van de leerplannen en bijhorende leerlijnen en servicedocumenten verduidelijkt worden en leraren de kans krijgen om te overleggen in kleine homogene groepen. Deze module is het vervolg van deze info- en overlegsessie. Deze module focust op de domeinen ‘Taal en cultuur’, ‘Taal en communicatie’ en ‘Taal als systeem’ en niet op het domein ‘Onderzoekscompetentie’. Leraren die verduidelijking wensen over de specifieke eindtermen onderzoekscompetentie kunnen deelnemen aan de info- en overlegsessie ‘Realisatie van onderzoekscompetentie binnen de pool moderne talen’.

Doelstellingen

 Leraren werken samen lessen uit om de specifieke eindtermen te realiseren: ze doen dit op basis van de voorbeelden in het leerplan.  Leraren werken samen lessen uit om de specifieke eindtermen te realiseren: ze doen dit op basis van eigen voorbeelden.  Leraren leggen linken naar het leerplan van de basisvorming.

Methodiek

Werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseurs

Doelgroep


Tijdsinvestering

Een halve dag

Periode

Mei 2015


56


Info- en overlegsessie ‘Realisatie van onderzoekscompetentie binnen de pool moderne talen’ Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC. In het nieuwe leerplan voor de derde graad aso moderne talen wordt het domein ‘Onderzoekscompetentie’ volledig uitgewerkt. Dit leerplan wordt uiteraard gebruikt ter ondersteuning van deze info- en overlegsessies.

Doelstellingen

 Leraren kunnen het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen.  Leraren kunnen wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap herkennen en toepassen.  Leraren kunnen wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap koppelen aan andere leerplandoelstellingen.  Leraren kunnen opdrachten (inclusief evaluatiecriteria) ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ wordt gewerkt.  Leraren kunnen binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek


Doelgroep


Tijdsinvestering

Twee halve dagen

Periode

Tweede trimester schooljaar 2014-2015


57


Netwerk ‘Content and Language Integrated Learning: zaakvakken in Engels en Frans’ Verduidelijking

Scholen die in maart 2014 geselecteerd werden door de overheid gaan van start met CLIL op 1 september 2014. In mei 2014 werd een eerste info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de goedgekeurde aanvragen besproken werden en de deelnemers de kans kregen om te overleggen in kleine homogene groepen. Deze sessies zijn hiervan het vervolg. Daarbij aansluitend zullen er op andere dagen mogelijk betalende nascholingen georganiseerd worden door de VUB en GO! nascholing.

Doelstellingen

 Directeurs en ankerfiguren CLIL wisselen succeservaringen uit en overleggen overde oplossing voor specifieke problemen .  Directeurs en ankerfiguren CLIL die overwegen om deel te nemen aan het het CLIL-traject 2015-2016 kunnen werken met de CLILkwaliteitsstandaard.

Methodiek


Doelgroep

 Directeurs en ankerfiguren CLIL die geselecteerd zijn door de overheid voor het CLIL-traject 2014-2015  Directeurs en ankerfiguren CLIL die overwegen om deel te nemen aan het CLIL-traject 2015-2016

Tijdsinvestering

Drie à vijf halve dagen (het aantal wordt bepaald in overleg met de deelnemers)

Periode

Oktober 2014 – mei 2015


58


Netwerk leerkrachten Engels en Frans dbso Verduidelijking

Deze info- en overlegsessie sluit aan bij de eerdere sessies die werden gegeven over het nieuwe leerplan derde graad DBSO. Het is de bedoeling om specifieke noden te detecteren, succeslessen te bespreken, eigen lesmateriaal met leerplandoelstellingen te matchen, lesmateriaal uit te wisselen en de evaluatiepraktijk te verfijnen. Wie wil deelnemen aan dit netwerk engageert zich om met de andere deelnemers te communiceren via de samenwerkingsmodule in de virtuele klas Frans, lesmateriaal te uploaden en info- en overlegsessie bij te wonen.

Doelstellingen

 Leraren zijn bereid teleren van elkaar.  Leraren worden vakdidactisch sterker.  Leraren worden vaardiger in het screenen en ontwikkelen van lesmateriaal.  Leraren worden vaardiger in het screenen en ontwikkelen van toetsmateriaal.

Methodiek

Eén info- en overlegsessie gevolgd door overleg en samenwerking via de virtuele klas Frans (deze wordt ook opengesteld voor leraren Engels)

Doelgroep

 Leraren Engels en Frans dbso tweede en derde graad  De belangrijkste voorwaarde is een vrijwillige deelname

Tijdsinvestering

Eén dag

Periode

Eerste trimester schooljaar 2014-2015


59


Info- en overlegsessie ‘Nieuw leerplan Engels en Frans derde graad derde leerjaar bso en dbso van A tot Z’ Verduidelijking

Het nieuwe leerplan gaat in op 1 september 2014. In het eerste trimester van het schooljaar 2014-2015 wordt een info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de terminologie, opzet, nieuwe structuur en inhoud van het leerplan verduidelijkt wordt en leraren de kans krijgen om te overleggen in kleine homogene groepen (bso versus dbso).

Doelstellingen

 Leraren begrijpen de terminologie die gehanteerd wordt in het nieuwe leerplan en kunnen ze concretiseren.  Leraren krijgen inzicht in de opzet, structuur en inhoud van het nieuwe leerplan en bijhorende servicedocumenten.  Leraren krijgen inzicht in de leerlijnen bso en dbso.

Methodiek

Eén info- en overlegsessie. Met het oog op netwerking sturen de deelnemers vooraf hun vragen bij het nieuwe leerplan door, evenals informatie over de studierichting waaraan ze de doeltaal onderwijzen.

Doelgroep

Alle leraren Engels en Frans derde graad bso

Tijdsinvestering

Een halve dag

Periode

Eerste trimester schooljaar 2014-2015


60


4.6.6.2. Frans Verdiepingssessie ‘Nieuwe leerplannen basisvorming Frans derde graad aso-kso-tso van A tot Z’ Verduidelijking

De nieuwe leerplannen gaan in op 1 september 2014. In mei 2014 werd in elke provincie een info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de terminologie, opzet, nieuwe structuur en inhoud van de leerplannen en bijhorende leerlijnen en servicedocumenten verduidelijkt werden en leraren de kans kregen om te overleggen in kleine homogene groepen. Deze module is het vervolg van deze info- en overlegsessies.

Doelstellingen

 Leraren kunnen op basis van nieuw aangereikte teksten taaltaken linken aan de nieuwe leerplandoelen (met bijzondere aandacht voor geïntegreerd werken).  Leraren kunnen op basis van nieuw aangereikte teksten taaltaken maken bij de nieuwe leerplandoelen (met bijzondere aandacht voor geïntegreerd werken).  Leraren kunnen taaltaken differentiëren qua ERK-niveau op basis van reeds uitgeschreven voorbeelden bij de nieuwe leerplandoelen.

Methodiek


Doelgroep

 Leraren Frans derde graad aso, kso en tso  Het aantal deelnemers wordt beperkt tot 35 leraren per sessie.

Tijdsinvestering

Een halve dag per provincie. De leraren kiezen zelf in welke provincie ze de sessie bijwonen.

Periode

Tweede trimester 2015


61


Frans: taakgericht werken Verduidelijking

Aan de hand van een voorbeeld uit de leefwereld van de leerlingen, maak je stap voor stap kennis met de verschillende mogelijkheden van een taaltaak. Je ontdekt hoe elk onderdeel een plaatsje krijgt in een ruimere, authentieke taak:  de verschillende taalvaardigheden;  oefeningen op woordenschat en spraakkunst. Je krijgt ook de gelegenheid om samen met collega's te bespreken hoe je het materiaal uit je handboek kan herschikken tot een motiverende taaltaak. Verder vind je in de syllabus uitgewerkte voorbeelden waarmee je leerlingen meteen aan de slag kunnen.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  een motiverende taaltaak ontwerpen;  eigen materiaal verwerken tot een taaltaak.

Methodiek

Werkwinkel

Doelgroep

Leerkrachten Frans eerste graad secundair onderwijs

Tijdsinvestering

Halve dag

Aanbod GO! nascholing Frans: taakgericht werken


62


Frans: leermiddelen onder de loep Verduidelijking

In deze nascholing neem je je handboek kritisch onder de loep. Met de leerplannen als leidraad en een handige kijkwijzer. Maar ook voor leraren die met een eigen cursus werken is deze nascholing een must.  Komen de verschillende tekstsoorten aan bod?  Is er voldoende materiaal om alle vaardigheden in te oefenen?  Zijn alle leerplandoelen aan de orde? Daarna vergelijk je samen met collega's de sterktes en zwaktes van verschillende leermiddelen en stemt die af op jouw leerlingengroep.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  de leerplandoelen koppelen aan de leermiddelen;  de leermiddelen screenen aan de hand van een kijkwijzer;  leermiddelen selecteren in functie van de eigen leerlingen.

Methodiek

Werkwinkel

Doelgroep

Leerkrachten Frans eerste graad A-stroom en tweede graad aso, kso en tso

Tijdsinvestering

Halve dag

Aanbod GO! nascholing Frans: leermiddelen onder de loep


63


Frans: leerplangericht evalueren Verduidelijking

In deze nascholing krijg je:  een concreter zicht op de link tussen evaluatie en leerplandoelstellingen: leerplangerichte vragen en beheersingsniveaus;  de bespreking van een voorbeeld;  een overzicht van wat ook binnen de vakgroep kan afgesproken worden. Met behulp van een handige kijkwijzer leer je je eigen examens screenen: welke doelstellingen zitten goed, is er overlap, zijn er tekorten? Je krijgt ook de gelegenheid om samen met collega's knelpunten te bespreken en alternatieven uit te werken.

Doelstellingen

De deelnemers :  kennen de basisprincipes van de leerplannen taal;  kunnen hun examens screenen met behulp van een kijkwijzer;  kunnen leerplangerichte opdrachten opstellen.

Methodiek

 Eén werkwinkel van een volledige dag.  Scholengroepen kunnen intekenen voor een traject bestaande uit de workshop en twee terugkomdagen voor de vakgroepvoorzitters. In het vervolgtraject wordt het kernteam verder geprofessionaliseerd in het aansturen van het leerplan gericht evalueren binnen hun vakgroepen.

Doelgroep

 Leraren Engels, Frans en Spaans  Maximaal twaalf deelnemers, liefst uit dezelfde scholengroep

Tijdsinvestering

Halve dag


64


4.6.6.3. Duits Netwerk leerkrachten Duits (Vlaanderen) Verduidelijking

De leerkracht Duits is vaak de enige leerkracht Duits op school. Daardoor staat hij/zij alleen met vragen en problemen. De bedoeling van dit leernetwerk is leerkrachten Duits de kans geven om in een veilige en constructieve sfeer met elkaar te praten over hoe ze bepaalde zaken aanpakken of nog beter kunnen doen en hoe ze bepaalde knelpunten kunnen oplossen. Het uitgangspunt daarbij is de erkenning van de vele capaciteiten van de leerkrachten Duits. Het uiteindelijke doel is het leren van leerlingen verbeteren. Dit leernetwerk is bedoeld als een aanvulling op andere professionaliseringsactiviteiten voor het vak Duits. Er vonden reeds vijf bijeenkomsten plaats. De drie info- en overlegsessies die gepland zijn in het schooljaar 2014-2015 zullen focussen op de pedagogisch-didactische wenken. Daarbij aansluitend zullen er op andere dagen betalende nascholingen georganiseerd worden in samenwerking met GO! nascholing.

Doelstellingen

 Leraren kunnen hun lesmateriaal, evaluatiepraktijk en pedagogisch-didactische aanpak optimaliseren.  Leraren kunnen over de provincies heen over succeservaringen en de oplossing voor specifieke problemen overleggen.

Methodiek

Plenaire toelichting door de pedagogisch adviseur afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseur

Doelgroep

 Leraren Duits alle graden en onderwijsvormen  Het aantal deelnemers wordt niet beperkt, omdat het de bedoeling is zoveel mogelijk leraren Duits erbij te betrekken.  De belangrijkste voorwaarde is een vrijwillige deelname.

Tijdsinvestering

Drie hele dagen in Brussel

Periode

Oktober 2014 – maart 2015


65


4.6.6.4. Engels Verdiepingssessie ‘Nieuwe leerplannen basisvorming Engels derde graad aso-kso-tso van A tot Z’ Verduidelijking

De nieuwe leerplannen gaan in op 1 september 2014. In maart 2014 werd in elke provincie een info- en overlegsessie georganiseerd waarbij de terminologie, opzet, nieuwe structuur en inhoud van de leerplannen en bijhorende leerlijnen en servicedocumenten verduidelijkt werden en leraren de kans kregen om te overleggen in kleine homogene groepen. Deze module is het vervolg van deze info- en overlegsessies.

Doelstellingen

 Leraren kunnen op basis van nieuw aangereikte teksten taaltaken linken aan de nieuwe leerplandoelen (met bijzondere aandacht voor geïntegreerd werken).  Leraren kunnen op basis van nieuw aangereikte teksten taaltaken maken bij de nieuwe leerplandoelen (met bijzondere aandacht voor geïntegreerd werken).  Leraren kunnen taaltaken differentiëren qua ERK-niveau op basis van reeds uitgeschreven voorbeelden bij de nieuwe leerplandoelen.

Methodiek

Plenaire toelichting door de pedagogisch adviseur afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de pedagogisch adviseur

Doelgroep

 Leraren Engels derde graad aso, kso en tso  Het aantal deelnemers wordt niet beperkt, omdat het de bedoeling is zoveel mogelijk leraren Engels erbij te betrekken.

Tijdsinvestering

Een halve dag per provincie. De leraren kiezen zelf in welke provincie ze de sessie bijwonen.

Periode

Februari -maart 2015


66


4.6.6.5. Nederlands Leerplangericht evalueren Nederlands: aso, tso, kso - alle graden Verduidelijking

Uit de peilproeven, uit inspectieverslagen maar ook uit onze contacten met vakgroepen en individuele leerkrachten blijkt dat heel wat leerlingen de cruciale doelen uit de leerplannen Nederlands niet in voldoende mate behalen en dat leerkrachten het erg moeilijk vinden om deze doelen kwaliteitsvol te evalueren. Samen met de deelnemers willen wij dit probleem in kaart brengen: om welke doelen gaat het, welke problemen doen zich voor bij de evaluatie ervan en hoe kunnen wij deze doelen op een meer kwaliteitsvolle manier evalueren?

Doelstellingen

De deelnemers:  kunnen de resultaten van peilproeven en doorlichtingsverslagen met betrekking tot leerplanrealisatie en evaluatie interpreteren;  kunnen bestaande examenopdrachten op die knelpunten screenen;  kunnen examenopdrachten bijstellen om aan die knelpunten tegemoet te komen.

Methodiek

Interactieve workshops

Doelgroep

Alle leerkrachten Nederlands, alle graden, alle onderwijsvormen

Tijdsinvestering

Eén volledige dag (twee dagdelen)


67


Info- en werksessie ‘Realisatie van onderzoekscompetentie binnen de pool moderne talen’ Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC. In het nieuwe leerplan voor de derde graad aso moderne talen wordt het domein ‘Onderzoekscompetentie’ volledig uitgewerkt. Dit leerplan wordt uiteraard gebruikt ter ondersteuning van deze info- en werksessies.

Doelstellingen

 Leraren kunnen het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen.  Leraren kunnen wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap herkennen en toepassen.  Leraren kunnen wetenschappelijke methodieken binnen de taalwetenschap koppelen aan andere leerplandoelstellingen.  Leraren kunnen opdrachten (inclusief evaluatiecriteria) ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ wordt gewerkt.  Leraren kunnen binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek

Plenaire toelichting afgewisseld met werken in kleine homogene groepen onder begeleiding van de nascholer en de pedagogisch adviseur.

Doelgroep

Leraren Engels, Frans en Nederlands derde graad aso moderne vreemde talen

Tijdsinvestering

Eén volledige dag

Periode

Woensdag 11 maart 2015


68


Aansturen van het leerplangericht evalueren voor Nederlands door de vakgroepvoorzitter Nederlands Verduidelijking

Dit begeleidingstraject loopt over 3 schooljaren.  Het eerste schooljaar (2014-2015) werken wij met de vakgroepvoorzitters Nederlands aan de afstemming in hun vakgroep over het leerplangericht evalueren. Dit houdt in dat zij de koppeling kunnen maken tussen examenopdrachten en leerplandoelen. Zij krijgen ook zicht op de leerlijn Nederlands over het volledig secundair onderwijs. Wij leggen ook de vinger op de cruciale fasen en doelen in deze leerlijn. De vakgroepvoorzitters Nederlands begeleiden hun collega’s bij het maken van dezelfde oefening en zorgen op die manier voor interne professionalisering. Het resultaat is dat zij aan het einde van het schooljaar aan de hand van een sterkte/zwakteanalyse een overzicht hebben van de belangrijkste werkpunten van de vakgroep. In overleg met collega’s en begeleiding formuleren zijn prioritaire werkpunten.  Het tweede schooljaar (2015-2016) leren de vakgroepvoorzitters strategieën en technieken om binnen hun vakgroep, op basis van de geselecteerde prioriteiten, een actieplan uit te schrijven. Ze krijgen de kans om de uitvoering ervan met collega-vakgroep voorzitters en met de begeleiders te bespreken (check-fase) en al eventuele bijsturing voorzien.  Het derde schooljaar (2016-2017) leren de vakgroepvoorzitters hoe zij, binnen de vakgroep, de kwaliteit kunnen bewaken door de verschillende stappen van de kwaliteitscirkel te doorlopen.

Doelstellingen

De vakgroepvoorzitters Nederlands:  kunnenhet leerplangericht evalueren in de vakgroep aansturen;  kunnen met de vakgroep kwaliteitsvol te werken door de kwaliteitscirkel te doorlopen;  hebben zicht op de leerlijnen Nederlands en de cruciale fasen binnen die leerlijn;  kunnen de evaluatiepraktijk verbinden aan de cruciale doelen uit de leerlijn.

Acties/Strategie

 De vakgroepvoorzitters vullen, na inschrijving, een intakeformulier in om de beginsituatie van de vakgroep in kaart te brengen.  Het traject omvat vormingsmomenten, intervisie en reflectie gekoppeld aan een vakgroepspecifieke aanpak.

Doelgroep

 Het traject richt zich uitsluitend tot vakgroepvoorzitters Nederlands. De deelnemers engageren zich om het volledige traject van drie schooljaren te doorlopen.  Dit traject kan worden aangevuld door een traject ‘Leerplangericht evalueren’ dat openstaat voor alle leerkrachten Nederlands.

Tijdsinvestering

 Elk schooljaar:  een dagdeel instructie  twee dagdelen reflectie en bijstelling  Het traject houdt ook in dat de vakgroepvoorzitters opdrachten met de vakgroep uitvoeren.


69


4.6.7.

PAV

Integratie ICT in PAV Verduidelijking

In deze uitbreidingsmodule maken de leerkrachten, op basis van een leerlijn, kennis met de toepassingsmogelijkheden van ICT in PAV.

Doelstellingen

Leraren kunnen ICT integreren in hun lesmateriaal, gekoppeld aan de organisatorische en materiële aspecten.

Methodiek

Op basis van de beginsituatie wordt samen met de leerkrachten gewerkt aan professionalisering rond ICT. Aansluitend wordt de implementatie ervan in lesmateriaal en didactiek verder begeleid.

Doelgroep

Leraren PAV

Tijdsinvestering

Drie sessies op twee locaties


70


Integratie rekenvaardigheid en wetenschappen in PAV Verduidelijking

Een klein percentage van de leerkrachten PAV heeft een PAV-opleiding genoten. Met deze uitbreidingsmodule maken de leerkrachten, op basis van een leerlijn, kennis met de toepassingsmogelijkheden van rekenvaardigheid en wetenschappen in PAV.

Doelstellingen

Leraren kunnen rekenvaardigheid en wetenschappen integreren in hun lesmateriaal, gekoppeld aan de organisatorische en materiële aspecten.

Methodiek

Op basis van de beginsituatie wordt samen met de leerkrachten gewerkt aan professionalisering rond rekenvaardigheid en wetenschappen. Aansluitend wordt de implementatie ervan in lesmateriaal en didactiek verder begeleid.

Doelgroep

Leraren PAV

Tijdsinvestering

Vijf sessies op drie locaties


71


Differentiatie in PAV Verduidelijking

In deze uitbreidingsmodule worden mogelijkheden om te differentiëren aangereikt en door de vakgroep geïntegreerd in het lesmateriaal.

Doelstellingen

Vakgroepen hebben expertise ontwikkeld rond differentiëren in PAV en kunnen deze toepassen in hun lessen.

Methodiek

Op basis van de beginsituatie wordt samen met de vakgroep gewerkt aan professionalisering rond differentiatie. Vervolgens wordt de implementatie in het lesmateriaal verder begeleid.

Doelgroep

Vakgroep PAV van de school

Tijdsinvestering

Drie sessies per vakgroep


72


Integratie taalvaardigheid in PAV en schooltaalbeleid Verduidelijking

Binnen PAV werken aan de taalvaardigheid van de leerlingen, in nauwe aansluiting met het schooltaalbeleid en leerplannen PAV

Doelstellingen

Leraren (vakgroep) vertrekken vanuit het taalbeleid van de school en de leerplannen PAV, en l taalvaardigheid integreren in hun lesmateriaal, gekoppeld aan de organisatorische en materiële aspecten.

Methodiek

Op basis van de beginsituatie wordt samen met de vakgroep gewerkt aan professionalisering rond werken aan de taalvaardigheid van de leerlingen. Vervolgens wordt de implementatie in het lesmateriaal verder begeleid.

Doelgroep

Vakgroep en leraren PAV van de school

Tijdsinvestering

Drie sessies op drie locaties


73


Netwerking PAV derde graad, derde leerjaar Verduidelijking

Voor het derde leerjaar van de derde graad is er weinig lesmateriaal beschikbaar, netwerking ondersteunt leerkrachten om ideeën uit te wisselen, en samen kwaliteitsvol lesmateriaal te ontwikkelen.

Doelstellingen


Methodiek

 Op basis van eigen en aangeboden materiaal werken leerkrachten aan les- en evaluatiemateriaal dat voldoet aan de vereisten van het leerplan (probleemgestuurd werken, werken in teamverband over langere periode, differentiatie, afwisselende werkvormen…).  Aanreiken van evaluatie-instrumenten om lesmateriaal te screenen.

Doelgroep

Leerkrachten PAV derde graad, derde leerjaar

Tijdsinvestering

Drie sessies in vier regio’s


74


Netwerking PAV eerste graad B-stroom Verduidelijking

In de B-stroom is er weinig materiaal beschikbaar, met deze netwerking willen we leerkrachten samenbrengen om aan deze noden te voldoen.

Doelstellingen


Methodiek

Op basis van eigen en aangeboden materiaal werken leerkrachten aan les- en evaluatiemateriaal dat voldoet aan de vereisten van het leerplan (differentiatie, functionele opdrachten, afwisselende werkvormen…).

Doelgroep

Leerkrachten PAV B-stroom

Tijdsinvestering

Drie sessies in drie regio’s


75


4.6.8.

POMOLO

Realisatie van leerplandoelen, evaluatiepraktijk, ict-integratie… binnen de vakken PO, MO en LO (en aanverwante vakken) Verduidelijking

Doorlichtingsverslagen geven aan dat leraren PO, MO en LO problemen ondervinden met:  de realisatie van leerplandoelen en dan voornamelijk het duidelijk aantoonbaar maken hiervan;  evaluatie (evaluatie van attitudes; permanente evaluatie …);  de horizontale en verticale samenhang (vnl. LO);  gebrek aan de materiele minimumvereisten zoals aangegeven in het leerplan;  de vereiste infrastructuur en/of de bereikbaarheid hiervan;  implementatie van het gebruik van digitale middelen in het vak (bv. gebruik van tablets in LO, dans en sport).

Doelstellingen

 Vakgroepen hebben duidelijk uitgeschreven leerlijnen.  De leraren realiseren hun leerplandoelen op een volledige, evenwichtige en diepgaande wijze en kunnen dit aantonen.  De evaluatie van de leerplandoelen gebeurt op een effectieve, evenwichtige en transparante wijze in functie van het vooropgestelde beheersingsniveau.  De rapporteringspraktijk is voldoende informatierijk om het bereiken van de leerplandoelen te ondersteunen.  Digitale leermiddelen worden aangewend om leerplandoelen te realiseren.

Methodiek en acties

 Vergaderingen met vakgroepen op niveau van de school - scholengemeenschap – scholengroep  Opzetten van één of meerdere intervisiegroepen op niveau Vlaanderen voor opleidingen die in beperkte mate worden aangeboden  Borgen van bestaande overlegroepen  Aanvullend, studiedagen in samenwerking met GO! nascholing

Doelgroep

Alle vakleraren PO, MO, LO en aanverwante vakken

Tijdsinvestering

 Twee tot drie halve dagen per vakgroep/overleggroep afhankelijk van de vraag  Studiedagen i.s.m. GO! nascholing telkens een volledige dag


76


POMOLO – leerplanimplementatie Verduidelijking

Implementatie van nieuwe en van herwerkte leerplannen.

Doelstellingen

 Vakdidactische competenties in verband met de realisatie van de leerplandoelen van leraren worden versterkt.  De leerkrachten hebben een vakoverstijgende aanpak voor de realisatie van de leerplandoelen ontwikkeld.  Er werden regionale of landelijke overleggroepen opgezet.

Methodiek en acties

 Studiedagen voor de verschillende doelgroepen al dan niet in samenwerking met GO! nascholing  Regionale studiedagen voor de implementatie van de nieuwe leerplannen aso-sportwetenschappen tweede en derde graad in samenwerking met de vakgroep wetenschappen.  Provinciale studiedagen voor de implementatie van de herwerkte leerplannen LO (alle graden; aso, bso, tso en kso)  Centraal georganiseerde studiedag voor de implementatie van de herwerkte leerplannen dans en muziek (kso)  Regionale studiedagen implementatie herwerkte leerplannen sport (tso LO&sport)  Opzetten van regionale overleggroepen

Doelgroepen

 Leraren aso, bso, tso en kso lichamelijke opvoeding  Leraren aso sportwetenschappen  Leraren bso publiciteit en etalage  Leraren kso muziek en dans  Leraren tso LO en sport

Tijdsinvestering

 Eén of meerdere studiedagen, afhankelijk van de specifieke nascholing.  Regionale studiedagen voor de implementatie van de nieuwe leerplannen aso-sportwetenschappen tweede en derde graad in samenwerking met de vakgroep wetenschappen: drie keer twee halve dagen  Provinciale studiedagen voor de implementatie van de herwerkte leerplannen LO (alle graden; aso, bso, tso en kso): vijf keer een halve dag  Studiedag voor de implementatie van de herwerkte leerplannen dans (kso): een halve dag.  Regionale studiedagen voor de implementatie van de herwerkte leerplannen sport (tso LO&sport): twee keer een halve dag


77


Aanbod GO! nascholing  Dag van de lichamelijke opvoeding  Dans- en contactimprovisatie  Dansen over de vakken heen  Expressie in de klaspraktijk  Expressie met dagelijkse handelingen  Expressie voor en achter de camera  Leer gericht luisteren naar muziek  Oude muziek in een nieuwe jasje  Zelf verf maken


78


4.6.9.

Techniek

Leerplanimplementatie voor het vak TV Techniek Verduidelijking

Vanaf maart 2014 wordt een nieuw leerplan ontwikkeld dat competentiegericht zal worden opgesteld.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  leerplandoelen ordenen volgens kennis, vaardigheden en attitudes;  de structuur van het leerplan toelichten;  gepaste leeractiviteiten formuleren waarmee de leerdoelen kunnen worden bereikt;  soorten onderzoeken opsommen, ontwikkelen en uitvoeren;  onderzoeksopdracht situeren binnen projectmatig werken;  verschillende werkvormen opsommen en gebruiken binnen de onderzoeksopdrachten;  onderzoeksopdrachten evalueren;  weten wat projectmatig werken voor het vak betekent;  de fasen van een project aan de hand van een schema toelichten;  kwaliteitsvolle projectopdrachten formuleren rekening houdend met de competentie;  al dan niet a.d.h.v. een handleiding een eigen project ontwikkelen;  een leerlijn opstellen binnen de opdrachten. De deelnemers zullen door verschillende soorten evaluatievormen te gebruiken in kaart kunnen brengen wat een leerling al kan op verschillende momenten. Hierbij kunnen de deelnemers verschillende evaluatie-instrumenten gebruiken in verschillende situaties.

Methodiek

Doelgroep

Workshops van een halve of hele dag: 1. Leerplananalyse 2. Competenties in het vak TV techniek 3. Projectmatig werken in het vak TV techniek 4. Evaluatie in het vak TV techniek 5. Talenten ontdekken Leraren TV techniek, A- en B-stroom


79


Tijdsinvestering

Drie dagen/traject regionaal georganiseerd


80


Vaktechnische vorming voor het vak TV techniek (i.s.m. GO! nascholing) Verduidelijking

De kwaliteit van techniekonderwijs start bij de competenties van de leraar. Op basis van vaststellingen in het veld kunnen we stellen dat leraren die weinig inhoudelijke en vakdidactische achtergrond van techniek hebben, meestal de handboeken volgen en weinig uitdagend techniekonderwijs aanbieden. Om de vaktechnische competenties van leraren te versterken is een modulair nascholingsaanbod ontwikkeld in overleg met GO! nascholing, hogescholen, RVO Society en Technopolis.

Doelstellingen

Toepassen van technische principes De deelnemers:  beheersen de inhouden van de leerplannen TV techniek A-stroom en B-stroom die per module zijn vastgelegd;  kunnen de technische principes toepassen in een eigen ontwerp;  kunnen de kennis vertalen naar projectopdrachten;  kunnen een leerlijn opbouwen op basis van de leerinhouden; Manuele vaardigheden (materiaal en gereedschap) De deelnemers :  kunnen het juiste gereedschap kiezen en gebruiken. Gebruiken De deelnemers :  kunnen demonstreren hoe het gereedschap wordt gebruikt;  controleren of een eigen ontworpen technisch systeem voldoet aan de criteria op het moment zij het in gebruik nemen;  het eigen ontwerp beoordelen en vergelijken met andere ontwerpen. Maken De deelnemers:  kunnen geschikte materialen en gereedschappen kiezen bij een maakproces;  kunnen bij het maken van een werkstuk de handelingen op een veilige manier uitvoeren;  kunnen technische principes toepassen;  kunnen een werkschema uitvoeren.


81


Methodiek

Combinatie van nascholing, afstandsleren en bedrijfsbezoeken

Doelgroep

Leraren TV techniek, A- en B-stroom

Tijdsinvestering

Naargelang het deeltraject waarvoor ingeschreven wordt een halve dag tot maximum twaalf halve dagen op jaarbasis.

Aanbod GO! nascholing  Modulair traject techniek – HoGent  Modulair traject techniek – AP Hogeschool Antwerpen


82


Netwerkdagen voor het vak Techniek Verduidelijking

Indien TV techniek door de onderwijsinspectie in de focus wordt geplaatst, krijgt het vak in 60% van de doorlichtingen een onvoldoende en dit omwille van onder meer een onvoldoende leerplanrealisatie. Uit begeleiding van vakgroepen stellen we vast dat de techniekprojecten sterk worden gestuurd door affectieve aspecten: leerlingen moeten techniek ‘leuk’ vinden en leraren mogen vaktechnisch niet voor de onderwerpen terugschrikken. Ook uit een bevraging van de leraren A- en B-stroom met betrekking tot techniek blijkt dat niet alle verplichte toepassings- en verkenningsgebieden aan bod komen. Eveneens uit de doorlichtingsverslagen en uit gesprekken met vakgroepen techniek blijkt dat de evaluatie onvoldoende is afgestemd op de leerplandoelen en dat er weinig aandacht is voor het bijsturen van eigen leerproces. Evaluatie is té kennisgericht en evaluatiecriteria worden vooraf niet meegedeeld. Er is té weinig ruimte voor remediëring, zelfstandig leren, differentiatie en een leerlijn ontbreekt meestal (van gesloten naar open opdrachten in de projecten) zo blijkt uit de doorlichtingsverslagen en uit gesprekken met vakgroepen techniek. Om die reden worden er netwerkdagen ingericht met net die onderwerpen die uit de doorlichtingsverslagen, gesprekken met vakgroepen en de enquête als zwak naar voor komen.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  leerplandoelen ordenen volgens kennis, vaardigheden en attitudes;  de structuur van het leerplan toelichten;  gepaste leeractiviteiten formuleren waarmee de leerdoelen kunnen worden bereikt;  soorten onderzoeken opsommen, ontwikkelen en uitvoeren;  onderzoeksopdracht situeren binnen projectmatig werken;  verschillende werkvormen opsommen en gebruiken binnen de onderzoeksopdrachten;  onderzoeksopdrachten evalueren;  weten wat projectmatig werken voor het vak betekent;  de fasen van een project aan de hand van een schema toelichten;  een kwaliteitsvolle ontwerpopdracht formuleren;  al dan niet aan de hand van een handleiding een eigen project ontwikkelen;  een leerlijn opstellen binnen ontwerpopdrachten;  een project ontwikkelen met een opdracht rond gebruiken;


83


 een project ontwikkelen met een kwaliteitsvolle maakopdracht;  een opdracht ontwikkelen rond duiden van techniek. De deelnemers zullen door verschillende soorten evaluatievormen te gebruiken in kaart kunnen brengen wat een leerling al kan op verschillende momenten. Hierbij kunnen de deelnemers verschillende evaluatie-instrumenten gebruiken in verschillende situaties. Methodiek

Workshops van een halve of hele dag: 1. Leerplananalyse 2. Mogelijke invalshoeken voor techniekprojecten onderzoeken in het vak TV techniek 3. Projectmatig werken in het vak TV Techniek met invalshoek ontwerpen 4. De invalshoeken maken, gebruiken en duiden 5. Evaluatie in het vak TV Techniek, gekoppeld aan de schoolspecifieke visie op evalueren 6. Duiden in het vak TV Techniek 7. Talenten ontdekken

Doelgroep

Leraren TV techniek, A- en B-stroom

Tijdsinvestering

Vier dagen, op vraag georganiseerd en een open aanbod


84


4.6.10. Toerisme Toerisme: netwerkdagen Verduidelijking

Alle toerisme-scholen van het GO! zijn sinds 2013-2014 betrokken bij de implementatie van het geïntegreerde leerplan Toerisme, derde graad. De betrokken leerkrachten hebben elkaar al meermaals ontmoet in het kader van nascholingsdagen. We willen dit overleg nu systematiseren onder de vorm van netwerkdagen Toerisme.

Doelstellingen

 De leerkrachten overleggen rond belangrijke thema’s die het toerisme-onderwijs raken, zoals:  de besprekingen in het kader van het op te stellen sectorconvenant;  talenonderwijs in Toerisme;  de besprekingen in het kader van het Belanghebbendenforum Toerisme Vlaanderen.  Leraren overleggen met elkaar over verschillende vormen van werkplekleren en de daaraan gekoppelde evaluatie- en rapporteringsmethoden.  Leraren overleggen met elkaar over de optimale integratie van de diverse leerplanonderdelen en wisselen informatie en ervaringen uit.

Methodiek

Lerendnetwerkmethodiek. De leerkrachten brengen zelf (ook) onderwerpen aan ter bespreking - via de virtuele klas Toerisme.

Doelgroep

Alle leerkrachten die les geven in het specifiek gedeelte van de opleiding Toerisme, derde graad. Ook de taalleerkrachten zijn welkom.

Tijdsinvestering

Twee netwerkdagen, de eerste in november, de tweede in mei


85


4.6.11. TV- en PV harde en zachte sector Leerkrachten sanitair/centrale verwarming (leerplanimplementatie derde graad) Verduidelijking

Vanaf september 2014 starten de scholen met een afdeling sanitair/centrale verwarming met een nieuw leerplan. Binnen een netwerking worden gemeenschappelijke thema’s uitgewerkt. Heel wat interessante items kunnen immers op deze samenkomsten ook toegelicht worden: leerlijnen, geïntegreerde aanpak, interpretatie van doelstellingen, didactische werkvormen, evaluatie, gip, stage, cursusmateriaal … Regionaal georganiseerde studiedagen (al of niet) in samenwerking met externe partners.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  leerplandoelstellingen kaderen binnen het nieuwe leerplan;  leerplandoelstellingen omzetten in leerlingenmateriaal;  voor een leerplandoelstelling geschikte evaluatiecriteria opstellen;  de mogelijkheden om het geïntegreerd en gedifferentieerd werken kaderen;  aan de hand van bezoeken aan de infrastructuur in de werkplaatsen van de verschillende scholen zich een beeld vormen van de minimale uitrusting die nodig is om kwaliteitsonderwijs te kunnen geven.

Methodiek

Trajecten bestaande uit een dag en twee halve dagen, steeds op een andere locatie

Doelgroep

Leerkrachten sanitaire installaties en centrale verwarming bso

Tijdsinvestering

Vier halve dagen


86


Leerkrachten lassenconstructie en pijpfitten monteren en lassen (leerplanimplementatie derde graad) Verduidelijking

Vanaf september 2014 starten de scholen met een afdeling lassen-constructie en het zevende specialisatie jaar pijpfitten monteren en lassen met een nieuw leerplan. Binnen een netwerking worden gemeenschappelijke thema’s uitgewerkt. Heel wat interessante items kunnen immers op deze samenkomsten ook toegelicht worden: leerlijnen, geïntegreerde aanpak, interpretatie van doelstellingen, didactische werkvormen, evaluatie, gip, stage, cursusmateriaal … Regionaal georganiseerde studiedagen (al of niet) in samenwerking met externe partners.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  leerplandoelstellingen kaderen binnen het nieuwe leerplan;  leerplandoelstellingen omzetten in leerlingenmateriaal;  voor een leerplandoelstelling geschikte evaluatiecriteria opstellen;  de mogelijkheden om het geïntegreerd en gedifferentieerd werken kaderen;  aan de hand van bezoeken aan de infrastructuur in de werkplaatsen van de verschillende scholen zich een beeld vormen van de minimale uitrusting die nodig is om kwaliteitsonderwijs te kunnen geven.

Methodiek

Trajecten bestaande uit een dag en twee halve dagen, steeds op een andere locatie

Doelgroep

Leerkrachten sanitaire installaties en centrale verwarming bso

Tijdsinvestering

Vier halve dagen


87


Netwerkdagen om praktische basisopdrachten uit te werken binnen een leerlijn voor basismechanica, mechanische technieken, werktuigmachines, mechanisch onderhoud en mechanische vormgevingstechnieken. Verduidelijking

Vertrekkend vanuit een probleemstelling worden trajecten ontwikkeld en de mogelijkheden onderzocht voor het toepassen van diverse werkvormen om aan het geïntegreerd- en gedifferentieerd werken vorm te geven.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  basisopdrachten kiezen en de eindproducten omschrijven;  geschikte doelstellingen selecteren per opdracht om het leerplan met voldoende diepgang te realiseren;  een opdracht en de bijhorende instructies ontwikkelen binnen een leerlijn;  de mogelijkheden binnen de realisatiefasen van de opdrachten herkennen;  een geschikte evaluatie en zelfevaluatie opstellen voor de opdrachten;  op basis van criteria de kwaliteit van het ontwikkelde materiaal beoordelen;  de noodzakelijke minimale uitrusting bepalen ;  de noodzaak van goede opgestelde infrastructuur binnen een werkplaats inzien.

Methodiek

Trajecten bestaande uit drie bijeenkomsten

Doelgroep

Leraren basismechanica, mechanische technieken, werktuigmachines, mechanisch onderhoud en mechanische vormgevingstechnieken

Tijdsinvestering

Drie dagen


88


Leerkrachten elektriciteit/elektronica (leerplanimplementatie tweede en derde graad) Verduidelijking

Uit de doorlichtingsverslagen en uit gesprekken met vakgroepen blijkt dat de evaluatie onvoldoende is afgestemd op de leerplandoelen en dat er weinig aandacht is voor het bijsturen van het eigen leerproces. Evaluatie is té kennisgericht en evaluatiecriteria worden vooraf niet meegedeeld. Op welke manier worden laboproeven, praktijkoefeningen, projecten … geëvalueerd? Soms wordt een hoofdstuk te uitgebreid gegeven, soms valt een hoofdstuk weg wegens tijdgebrek.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  leerplandoelstellingen correct interpreteren;  leerplandoelstellingen omzetten in een project;  voor een leerplandoelstelling geschikte evaluatiecriteria opstellen;  geïntegreerd werken.

Methodiek

Trajecten bestaande uit twee studiedagen per provincie

Doelgroep

Leerkrachten elektriciteit/elektronica tso en bso

Tijdsinvestering

Twee volledige dagen per traject


89


‘Veiligheid’ en ‘veilig werken’ in de werkhuizen hout Verduidelijking

Het aantal ernstige arbeidsongevallen binnen het vakgebied hout blijft ieder jaar stijgen. Uit analyse is gebleken dat in 80% de leerkracht het slachtoffer is. Het juist handelen en gebruiken van collectieve en persoonlijke beschermmiddelen, het correct instellen en gebruiken van houtbewerkingsmachines … zijn punten die extra aandacht nodig hebben.

Doelstellingen

Leerkrachten zijn zich bewust van:  de risico’s en gevaren in een werkhuis hout (confrontatie met de cijfers);  het goede voorbeeld laten zien aan de hand van de gemaakte film (instelling en gebruik van houtbewerkingsmachines);  gebruik van juist snijgereedschap;  gebruik van eigen (hand)machines;  toezicht tijdens machinale bewerkingen;  te volgen procedures inzake indienststelling van gereedschappen/machines.

Methodiek

Nog te bepalen met de preventiedienst

Doelgroep

Alle leerkrachten houtbewerking

Tijdsinvestering

Volledige dag


90


Beveiliging van bestaande (oude) houtbewerkingsmachines Verduidelijking

In veel scholen wordt er dikwijls nog gewerkt met houtbewerkingsmachines die ouder zijn dan twintig jaar (voor 1995). Deze machines moeten niet voldoen aan de veiligheidseisen die tegenwoordig gesteld worden voor gelijkaardige machines. De risico’s zijn daardoor veel groter en dat vergt een extra inspanning van de leerkrachten en de scholen. Op deze manier proberen we te laten zien dat met een beperkte investering op gebied van veiligheid toch wel iets gerealiseerd kan worden.

Doelstellingen

Leerkrachten zijn zich bewustvan:  de risico’s en gevaren van oude machines;  de regelgeving omtrent het gebruik van oude machines;  de veiligheidsmaatregelen die zij als leerkracht / school kunnenn nemen.

Methodiek

Bezoek aan de demowerkplaats bij FODWASO

Doelgroep

Alle leerkrachten houtbewerking

Tijdsinvestering

Volledige dag


91


Geïntegreerde proef in bso en tso Verduidelijking

De gip is een unieke aanleiding om in een realistisch kader beroepsvaardigheden geïntegreerd aan te leren. Het is een proef waarin vaardigheden, kennis en attitudes aangepast aan de studierichting aan bod komen.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  een draaiboek voor een gip opstellen;  een relevante opdracht voor een gip uitwerken;  een methode voor evaluatie van de gip uitwerken.

Methodiek

Een eenmalig bijeenkomst waarop de reglementering en de uitwerking wordt besproken

Doelgroep

 TA en TAC’s  Gip-coördinatoren  Leraren betrokken bij de gip

Tijdsinvestering

Een volledige dag


92


Stage in bso en tso Verduidelijking

Om de scholen te ondersteunen bij de organisatie van de stage biedt de pedagogische begeleidingsdienst een ondersteunende infosessie aan.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het wettelijk kader implementeren bij de organisatie van de stage;  activiteitenlijsten opstellen in functie van de leerplandoelstellingen;  stageopdrachten opstellen in functie van leerplandoelstellingen.

Methodiek

Een eenmalig bijeenkomst waarop de reglementering en de praktische organisatie wordt besproken

Doelgroep

Leraren TV en PV, TA/TAC en directies

Tijdsinvestering

Een volledige dag


93


Projectmatig werken in de tweede graad Verduidelijking

Projectmatig werken is een mogelijke werkvorm om aan geïntegreerd werken en aan competentiegericht leren vorm te geven. Bij projectmatig werken wordt in groep gezocht naar een oplossing voor een probleem of een antwoord op een vraagstelling. Opdat elke leraar dezelfde spelregels van projectmatig werken zou kunnen hanteren, heeft de PBD-GO! een traject van drie sessies ontwikkeld zodat na afloop van het traject elke deelnemer in staat is een kwaliteitsvol project uit te schrijven.

Doelstellingen

Na het volgen van sessie 1 (halve dag) kunnen de deelnemers:  omschrijven wat projectmatig werken betekent;  de fasen van een project herkennen;  op basis van criteria de kwaliteit van projecten beoordelen. Na het volgen van sessie 2 (volledige dag) kunnen de deelnemers:  een kwaliteitsvolle opdracht formuleren;  binnen de leerplannen geschikte doelstellingen voor projectmatig werken selecteren;  een eigen project ontwikkelen. Na het volgen van sessie 3 (halve dag) kunnen de deelnemers:  een geschikte evaluatie voor het project opstellen;  het project zelf evalueren.

Methodiek

Trajecten bestaande uit vier halve dagen.

Doelgroep

 Leraren tweede graad harde sector (maximum twintig leraren per traject)  Leraren tweede graad zachte sector (maximum twintig leraren per traject)  Leraren tweede graad economie-handel (maximum twintig leraren per traject)

Tijdsinvestering

Vier halve dagen


94


4.6.12. Wiskunde Algemene vaardigheden en vakattituden wiskunde Verduidelijking

In alle leerplannen wiskunde zijn algemene doelen en vakattitudes opgenomen.  Hoe werk je eraan?  Hoe kan je evalueren?  Hoe zorg je met de vakgroep voor een consistent geheel voor de leerlingen?

Doelstellingen

De deelnemers:  kennen het regelgevend kader in verband met attituden;  hebben inspiratie opgedaan hoe ze aan deze doelen en attituden kunnen werken;  kunnen aan de hand van concrete voorbeelden de leervorderingen van leerlingen met betrekking tot deze doelen en attituden in kaart brengen;  kunnen samen met hun vakgroep een schooleigen leerlijn met betrekking tot deze doelen en attituden uitwerken.

Methodiek

 Vanuit de analyse van recente doorlichtingen reflecteer je samen met vakgroepcollega’s op de eigen praktijk met betrekking tot het werken aan en evalueren van algemene wiskundedoelen en -attituden.  Je krijgt een duidelijk overzicht van de regelgeving ter zake.  Je krijgt een basisleerlijn aangeboden van de van algemene wiskundedoelen en –attituden.  Je leert hoe je deze basisleerlijn met de vakgroep kunt uitwerken tot een schooleigen leerlijn.  Door concrete voorbeelden van activerende werkvormen zie je in hoe je aan deze doelen en attituden kunt werken.  Je bekijkt enkele instrumenten en methodieken die je kunt gebruiken bij het evalueren van deze doelen en attituden.  Je krijgt extra handvaten aangereikt om probleemoplossend denken en het gebruik van wiskundetaal te stimuleren.

Doelgroep

Vakgroepen wiskunde secundair onderwijs (minimaal één leerkracht van elke graad, uitgezonderd leerkrachten wiskunde B-stroom) van een scholengroep of scholengemeenschap

Tijdsinvestering

Twee sessies van een halve dag verspreid in het schooljaar


95


Realisatie van de onderzoekscompetentie binnen de pool wiskunde Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende methodieken binnen het kader van leren onderzoeken in wiskunde. Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen toegepast worden en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  methodieken binnen de wiskunde in het kader van leren onderzoeken herkennen en toepassen;  deze methodieken koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ van de pool wiskunde gewerkt wordt;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek


Doelgroep

Leraren aso-wiskunde

Tijdsinvestering



96


Lerend netwerk wiskunde tweede graad aso Verduidelijking

In mei 2011 organiseerde de Vlaamse overheid een peiling wiskunde voor de tweede graad aso om te bekijken in welke mate de leerlingen in het Vlaamse onderwijs de eindtermen beheersen. In mei 2013 organiseerden we een sessie in samenwerking met LUCON om de resultaten van dit onderzoek bekend te maken. U kan deze resultaten ook nalezen in de brochure die naar aanleiding van deze peiling werd uitgegeven. Naast de algemene resultaten beschikken we nu ook over een aantal interessante gegevens specifiek voor GO!. Heb je zin om samen met collega’s deze gegevens te analyseren, te interpreteren en een aantal aanbevelingen te doen die ons wiskundeonderwijs kunnen verbeteren? Schrijf je dan vlug in voor dit lerend netwerk.

Doelstellingen

De deelnemers aan het lerend netwerk:  hebben zicht op de algemene resultaten van deze peiling;  stellen vast waar de resultaten voor GO! significant afwijken van de algemene resultaten;  zoeken mogelijke verklaringen voor de afwijkende resultaten;  formuleren aanbevelingen voor het wiskundeonderwijs aso tweede graad GO!.

Methodiek

 De algemene resultaten en de bijkomende cijfers specifiek voor GO! worden gekaderd.  De deelnemers brainstormen over mogelijke verklaringen.  De deelnemers formuleren een aantal onderzoeksvragen die mogelijk de resultaten kunnen verklaren.  Bijkomende acties met betrekking tot de onderzoeksvragen worden uitgewerkt.  De resultaten van het onderzoek naar de verklaringen worden gebundeld in een tekst.  Op basis van deze tekst worden aanbevelingen geformuleerd ter verbetering van de kwaliteit van het wiskundeonderwijs aso tweede graad GO!.

Doelgroep

Leerkrachten wiskunde tweede graad aso (maximaal twaalf).

Tijdsinvestering

Drie sessies van een halve dag verspreid in het schooljaar


97


Dag van de nieuwe leerkracht en de vakgroepvoorzitter wiskunde Verduidelijking

Vakgroepvoorzitters spelen een belangrijke rol. De taken die een vakgroepvoorzitter kan opnemen zijn zeer divers. Bovendien is het niet altijd evident om de rest van je vakcollega’s mee te krijgen. Beginnende leerkrachten of leerkrachten die voor het eerst wiskunde geven hebben vaak nood aan concrete vakspecifieke begeleiding en ondersteuning. Ook hier rekenen we op de ondersteuning van de vakgroep.

Doelstellingen

 De vakgroepvoorzitter:  heeft een duidelijk zicht op zijn rol in het algemeen en meer specifiek met betrekking tot de aanvangsbegeleiding;  beheerst activerende vergadertechnieken.  De vakgroepvoorzitter en de beginnende leerkracht leren hoe ze samen de leerplangerichtheid en de kwaliteit van het wiskundeonderwijs kunnen bewaken  De beginnende leerkracht is in staat om:  leerplangericht didactisch te handelen;  leerplangericht te evalueren;  kritisch na te denken over de eigen aanpak in de klas.

Methodiek

 Voor de vakgroepvoorzitters:  Reflectie met collega’s over de diverse taken van een vakgroep en de bijhorende rol van de vakgroepvoorzitter  Oefeningen rond activerend vergaderen.  Voor de beginnende leerkracht:  Algemene informatie over eindtermen en leerplannen verstrekken  Concreet voorbeeldmateriaal aanreiken  Beknopt overzicht geven van de regelgeving in verband met sanctioneren, evalueren, remediëren en attesteren  De vakgroepvoorzitter en de beginnende leerkracht leren hoe ze samen de leerplangerichtheid en de kwaliteit van het wiskundeonderwijs kunnen bewaken:  Aan de hand van fragmenten uit doorlichtingsverslagen en een aantal voorbeelden van toetsen reflecteren we samen over hoe je je wijze van evalueren kunt optimaliseren.  We werken met een kijkwijzer om toetsen en examens te screenen.  We bespreken een aantal mogelijkheden om via een proactieve lesaanpak een doordachte remediëring op te bouwen.


98


 We reiken een inspiratiebundel aan om algemene wiskundevaardigheden en attitudes te evalueren. Doelgroep

 Vakgroepvoorzitters  Beginnende leerkrachten wiskunde of leerkrachten die nieuw zijn in het vak

Tijdsinvestering

Eén volledige dag:  in de voormiddag één workshop voor vakgroepvoorzitters en één voor beginnende leerkrachten;  in de namiddag één gezamenlijke workshop.

Aanbod GO! nascholing  Dag van de wiskunde  Tablets en apps in wiskunde


99


4.6.13. Wetenschappen Realisatie van de onderzoekscompetentie binnen de pool wetenschappen: fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde Verduidelijking

Meer dan tien jaar geleden keurde het Vlaams Parlement het decreet betreffende de specifieke eindtermen ‘Onderzoekscompetentie’ (OC) goed. Intussen hebben leraren en scholen een hele weg afgelegd om met deze competentie aan de slag te gaan en om leerlingen te leren onderzoeken. Toch blijven er nog vele vragen open over de realisatie van deze specifieke eindtermen, zeker in het licht van de recente ontwikkelingen rond competentiegericht leren. Na een korte heropfrissing van het algemeen kader OC wordt dieper ingegaan op de verschillende wetenschappelijke methodieken binnen de verschillende onderdelen van de natuurwetenschappen (fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde). Binnen het leerplan wordt vervolgens gezocht naar doelstellingen waarop deze methodieken kunnen worden toegepast en wordt stil gestaan bij een methodiek om ‘gewone’ leerplandoelstellingen en leerplandoelstellingen ‘OC’ gezamenlijk te realiseren. Tot slot wordt ook ingegaan op het belang van een gemeenschappelijke aanpak binnen de vakgroep en de school en het belang van de uitbouw van een leerlijn OC.

Doelstellingen

De deelnemers kunnen:  het algemeen kader in verband met de onderzoekscompetentie schetsen;  wetenschappelijke methodieken binnen de wetenschapsvakken herkennen en toepassen;  wetenschappelijke methodieken binnen de wetenschapsvakken koppelen aan andere leerplandoelstellingen;  opdrachten ontwikkelen waarmee aan de specifieke eindtermen ‘onderzoekscompetentie’ van de pool wetenschappen wordt gewerkt;  binnen de pool wetenschappen een gemeenschappelijke poolvisie rond OC uitwerken;  binnen de school en de vakgroep een gemeenschappelijke aanpak onderzoekscompetentie mee uitwerken.

Methodiek


Doelgroep

Leraren aso-wetenschappen (fysica, chemie, biologie, aardrijkskunde)

Tijdsinvestering



100


Aanbod GO! nascholing  Meten met sensoren in wetenschappen  Modules in het leerplan fysica


101


4.7. Methodeonderwijs Netwerking voor directies van methodescholen Verduidelijking

Netwerken kunnen beschouwd worden als een constructieve gemeenschap, waar deelnemers grotendeels zelf hun kennis creëren. De manier waarop men in netwerken leert, sluit nauw aan bij de constructivistische visie op leren. Kenmerkend voor netwerken is dat de agendapunten aansluiten bij de vragen van de deelnemers. Zij bepalen dus mee het programma.

Doelstellingen

De directies van secundaire scholen: 

wisselen praktijkervaringen en materialen uit en ondersteunen elkaar bij het implementeren van onderwijsvernieuwingen;

 bevorderen hun professionele ontwikkeling op pedagogisch-didactisch en beleidsmatig domein;  gebruiken de techniek van intervisie. Acties

 De directies vergaderen driemaal per jaar gedurende een halve dag met de methodebegeleider waarbij de methodebegeleider zich opstelt als coach. De techniek van intervisie wordt geïntroduceerd en toegepast tijdens de overlegmomenten.  Er wordt een uitwisselingspunt opgezet door de begeleider methodeonderwijs om uitwisseling van materialen te faciliteren.

Doelgroep

Directeurs van scholen met methodeklassen


Drie halve dagen voor de directies


102


Netwerking voor secundaire methodeleraren van de eerste graad Verduidelijking

Netwerken kunnen beschouwd worden als een constructieve gemeenschap, waar deelnemers grotendeels zelf hun kennis creëren. De manier waarop men in netwerken leert, sluit nauw aan bij de constructivistische visie op leren.

Doelstellingen

De methodeleraren van de eerste graad secundair onderwijs:  wisselen praktijkervaringen en materialen uit en ondersteunen elkaar bij het implementeren van onderwijsvernieuwingen;  wisselen praktijkervaringen uit met de leraren basisonderwijs derde graad;  bevorderen hun professionele ontwikkeling op pedagogisch-didactisch en beleidsmatig domein;  reflecteren over hun onderwijspraktijk;  zijn vertrouwd met de techniek van de intervisie.

Acties

 De secundaire methodeleraren eerste graad van dezelfde regio vergaderen op vrijwillige basis drie keer per schooljaar samen met de methodebegeleider, waarbij de methodebegeleider zich opstelt als coach van de collegagroep.  Tijdens twee van deze drie vergaderingen worden er praktijkervaringen uitgewisseld met methodeleraren basisonderwijs derde graad die lesgeven in dezelfde regio.  De techniek van de intervisie wordt geïntroduceerd.  Er wordt een uitwisselingspunt opgezet door de begeleider methodeonderwijs om uitwisseling van materialen te faciliteren.

Doelgroep

Kernleraren eerste graad van secundaire methodeklassen.


Drie halve dagen per schooljaar voor de kernleraren van de betrokken regio’s


103


Netwerking voor secundaire methodeleraren van de tweede graad Verduidelijking

Netwerken kunnen beschouwd worden als een constructieve gemeenschap, waar deelnemers grotendeels zelf hun kennis creëren. De manier waarop men in netwerken leert, sluit nauw aan bij de constructivistische visie op leren.

Doelstellingen

De methodeleraren van de tweede graad secundair onderwijs:  wisselen praktijkervaringen en materialen uit en ondersteunen elkaar bij het implementeren van onderwijsvernieuwingen;  bevorderen hun professionele ontwikkeling op pedagogisch-didactisch en beleidsmatig domein;  reflecteren over hun onderwijspraktijk;  zijn vertrouwd met de techniek van de intervisie.

Acties

 De secundaire methodeleraren derde graad van dezelfde regio vergaderen op vrijwillige basis drie keer per schooljaar samen met de methodebegeleider, waarbij de methodebegeleider zich opstelt als coach van de collegagroep.  De techniek van de intervisie wordt geïntroduceerd.  Er wordt een uitwisselingspunt opgezet door de begeleider methodeonderwijs om uitwisseling van materialen te faciliteren.

Doelgroep

Kernleraren tweede graad van secundaire methodeklassen.


Twee halve dagen per schooljaar voor de kernleraren van de betrokken regio’s

Aanbod GO! nascholing Starterscursus secundair methodeonderwijs


104


4.8. Onthaalonderwijs anderstalige nieuwkomers Netwerkdagen voor vervolgschoolcoaches en pedagogische coördinatoren voor het onthaalonderwijs Verduidelijking

De vervolgschoolcoaches verbonden aan het onthaalonderwijs hebben een veelzijdige en complexe taak. Het lerend netwerk begint in 2014-2015 aan het vierde werkingsjaar. Samen met de deelnemers wordt de inhoud van de samenkomsten bepaald. De klemtoon ligt op het overleg en het leren van elkaar. De schooloverstijgende ondersteuning van de onthaalklassen is tot nu toe beperkt tot de vervolgschoolcoaches. Dikwijls hebben die geen pedagogisch-didactische taak binnen het onthaalonderwijs. Op vraag van de deelnemers van het netwerk ‘Vervolgschoolcoaches OKAN’ wordt het uitgebreid met de pedagogische coördinatoren van het onthaalonderwijs. In de meeste onthaalscholen vervullen de coördinatoren de functie van vakgroepvoorzitter. Vanaf het schooljaar 2014-2015 wordt het netwerk van vervolgschoolcoaches uitgebreid tot een netwerk ‘pedagogische coördinatoren voor het onthaalonderwijs’. Op die manier wordt er een pedagogisch-didactisch aanspreekpunt voor het onthaalonderwijs gecreëerd. De netwerkbijeenkomsten worden uitgebreid van een halve dag tot een volledige. De uitvoering is een combinatie van nascholing (samenwerking met GO! nascholing) en concretisering van de nascholing met de coördinatoren en de begeleiding. De selectie van de onderwerpen gebeurt in overleg tussen de coördinatoren, GO! nascholing en de begeleiding.

Doelstellingen

De doelen worden vastgelegd tijdens de laatste vergadering van het netwerk van het schooljaar 2014-2015.

Methodiek

Drie samenkomsten van het netwerk, gespreid over het hele schooljaar. De datums worden afgesproken met de deelnemers

Doelgroep

De vervolgschoolcoaches en de pedagogische coördinatoren van de onthaalklassen

Tijdsinvestering

Drie volledige dagen per schooljaar (halve dag vervolgschoolcoaches, halve dag pedagogische coördinatoren)


105


4.9. VOET VOET-werking scholen in kaart brengen Verduidelijking

Tijdens het schooljaar 2011-2012 lag de focus op de ondersteuning van de scholen bij hun implementatie van de VOET. Tijdens de schooljaren 2013-2015, wil de PBD-GO! de scholen verder ondersteunen door hun VOET-werking in kaart te brengen en samen met de school een bijsturingsplan op te stellen. Op vraag van de school zal de PBD-GO! de uitvoering van het bijsturingsplan begeleiden.

Doelstellingen

Scholen kunnen hun eigen VOET-werking in kaart brengen en waar nodig hun VOET-werking bijsturen.

Methodiek

 De PBD-GO! ondersteunt de school bij het in kaart brengen van hun VOET-werking (visie, analyse en bijsturing VOET-activiteiten, evaluatie van de VOET-activiteiten en de VOET-werking …).  De PBD-GO! ondersteunt de school bij het opstellen van een bijsturingsplan.  Op vraag van de school zal de PBD-GO! de uitvoering van het bijsturingsplan begeleiden.

Doelgroep

Directies en VOET-gangmakers


Het in kaart brengen van de VOET-werking van de school en het begeleiden van het bijsturingsplan vraagt minstens 3 interventies.


106

Ondersteuningsaanbod secundair onderwijs en deeltijds kunstonderwijs Bijlage bij Begeleidingsplan

Recommend Documents