Ondersteuning van ouderen in herstructureringsproject Hanzewijk

SWSK: Luisterend Oor Project

Ondersteuning van ouderen in herstructureringsproject Hanzewijk WMO-Pilot Dit project maakt onderdeel uit van de WMO-Pilot Hanzewijk van de gemeente Kampen. Inleiding De sloop en herbouw van 900 woningen in de Hanzewijk is een ingrijpende gebeurtenis voor haar bewoners. Vooral voor de ouderen, waarvan velen al tientallen jaren in de wijk wonen. Zij zijn verbonden met de Hanzewijk, en voelen zich daar ondanks alles thuis. De sloop van delen van de wijk, hun eigen verhuizing en het wennen aan een nieuwe woning, zal zeer ingrijpend voor hen zijn. Informatie en advies over de verhuizing wordt gegeven door de woningbouwvereniging. Maar er komt zoveel op de ouderen af, dat dit een bedreiging kan vormen voor het behoud van hun zelfstandig functioneren. Denk hierbij aan psychosociale aspecten van de verhuizing zoals: afscheid nemen van een buurt waar je soms tientallen jaren hebt gewoond; opnieuw een sociaal netwerk opbouwen in de nieuwe buurt; gevoelens van ontheemding, etc. De initiatiefgroep Zingeving van de Stichting Welzijn Senioren Kampen heeft zich over dit probleem gebogen. Zij heeft een aanpak ontwikkeld die onder haar vrijwilligers bekend is geraakt als “het Luisterend Oor Project”. Doelstelling Het waarborgen van de sociale samenhang en leefbaarheid in de buurt door het versterken van de sociale infrastructuur. Hierbij wordt vooral gedacht aan het scheppen van vrijwilligers voorzieningen voor de wijk die ouderen helpen met de inrichting van hun bestaan. Maatregel Dit willen we doen door het bieden van: huisbezoeken aan ouderen (55+) die wonen in de Hanzewijk, die geplaatst zijn voor een onontkoombaar vertrek uit hun woning; het begeleiden van deze ouderen bij het opbouwen van hun netwerk in het nog te realiseren woonservice gebied. Parallel aan dit project wordt een signaleringsnetwerk ouderen Hanzewijk opgezet. De financiering van de kosten van dit netwerk vallen buiten deze projectaanvraag. Taken De inzet wordt geleverd door vrijwilligers die worden opgeleid en begeleid door de Stichting Welzijn Senioren Kampen. De inzet ziet er als volgt uit: Aanmelding door een professionele organisatie (bijv. Delta Wonen, Icare of SWSK) Analyse van de hulpvraag door een ouderenadviseur van SWSK volgens SWOT analyse uit levensloop benadering (Houben, 2002) Doorverwijzing indien de problematiek te zwaar is; Toewijzen van een vrijwilliger aan oudere voor vastgestelde periode; Gesprekken met ouderen volgens presentiebenadering (Baart, 2001; Kal 2001) Evaluatie na vastgestelde periode in team vrijwilligers begeleid door ouderenadviseur (buurtnetwerk NIZW, 2004); Eventuele verlenging van de periode De vrijwilligers worden geworven, geschoold en begeleid door SWSK. Doelgroep Het netwerk richt zich op de 55+ers in de Hanzewijk. De hoogste prioriteit gaat naar bewoners die zich in de fase van sloop en uitplaatsing bevinden. Daarna komen ouderen aan de beurt die nog moeten verhuizen, of reeds verhuisd zijn. Bewoners die buiten de Hanzewijk verhuizen worden overgedragen. Bewoners die nieuw in de Hanzewijk terecht komen worden wel meegenomen.

1


Wettelijke kaders Zowel de vrijwilligers als het signaleringsnetwerk houden zich aan de regels gesteld in de wet bescherming persoonsgegevens. Organisatieschema en intake De betrokken organisaties zijn bereid te werken volgens bijgesloten organisatieschema (bijlage 1). Hulpverlening en Ondersteuning zijn los van elkaar georganiseerd, omdat de inzet van middelen bij beiden volstrekt anders is georganiseerd. Bij de intake wordt ook zo snel mogelijk een scheiding aangebracht tussen inzet door (veelal professionele) hulpverleners en ondersteuners (meestal vrijwilligers). (zie bijlage 2) Het signaleringsnetwerk heeft dit organisatieschema als richtlijn. Werkwijze Van iedere aangemelde cliënt is een intakeformulier bekend. Dit formulier is conform de administratie van de organisatie waar de client is aangemeld. Wanneer een deelnemende organisatie een cliënt wil behandelen in het signaleringsnetwerk maakt deze een SWOT-analyse (sterkte-zwakte, kansenbedreigingen) van de cliënt. Deze wordt behandeld in het signaleringsnetwerk. Via deze SWOT-analyse wordt in het netwerk beoordeeld welke inzet er nodig is. Dit wordt zo SMART mogelijk geformuleerd. SWOT-analyse Van iedere client wordt een inschatting gemaakt van haar/zijn stuurkracht en balans op de vijf levensdomeinen van Houben: gezondheid sociale relaties materiële zekerheid arbeid en presteren waarden en zingeving. Er wordt aangegeven waar cliënten sterk of zwak in zijn, welke kansen er zijn om de balans en stuurkracht te verbeteren, en welke bedreigingen er zijn die dit in de weg staan. Het model is er op gericht de stuurkracht of zelfregie van ouderen te optimaliseren. Voorbeeld: De heer van Dam is 78 jaar. Hij is slecht ter been, en ziet niet meer zo goed als vroeger (gezondheid). Hij was op het werk altijd lid van de biljartclub, maar sinds zijn pensioen is dat er bij ingeschoten. Na de dood van zijn vrouw vindt hij het moeilijk nieuwe contacten te leggen. Eigenlijk kende hij vroeger ook al iedereen via haar. Hij zit meestal thuis en kijkt TV. (sociale relaties) Hij kan goed rondkomen. (materiële zekerheid) Tien jaar geleden heeft hij voor het laatst biljart gespeelt op de camping, maar schaamde zich dat hij niet meer zo goed kon spelen als vroeger. (Arbeid en presteren) De heer van Dam speelde altijd om te winnen (waarden en zingeving). Uit het gesprek blijkt vooral dat de heer van Dam moeite heeft zelf sociale relaties aan te knopen. Dit is zijn zwakke punt. Zijn kracht is dat hij nog gezond en mobiel is, en dat hij financieel geen problemen heeft. Het ontbreken van sociale relaties kan een bedreiging vormen voor zijn stuurkracht. Zijn winnaarsmentaliteit kan hem in de weg staan te genieten van zijn oude hobby: biljarten. Toch vormt deze hobby een kans om zijn sociale relaties weer op te bouwen. Wellicht kan enige ondersteuning hem helpen bij de introductie bij een ouderen-bijlart club. Ondersteuning lijkt hierbij voldoende.

Presentiebenadering Extra aandacht in het project zal uitgaan naar levensvragen die te maken hebben waarden en zingeving. Acceptatie van onvermijdelijke gebeurtenissen, zoals verhuizing in verband met sloop, staan hierbij centraal. De relatie is belangrijker dan het resultaat. Door deze aanpak ontstaat vertrouwen tussen oudere en vrijwilliger. De oudere voelt zich er niet alleen voor staan en wordt uitgedaagd zelf te onderzoeken hoe hij/zij beter met haar situatie om kan gaan. Hierdoor wordt de stuurkracht van ouderen bevorderd. In voorkomende gevallen kunnen ook andere levensvragen, zoals verlies van dierbaren in de gesprekken worden meegenomen. Dit voorzover zij van invloed zijn op de stuurkracht van ouderen.

2


Omvang van het project Het project is begrensd door het woonservicegebied en zal op proef worden uitgevoerd tijdens de looptijd van de WMO pilot. Bijzondere doelgroepen Extra aandacht gaat uit naar allochtone ouderen in het gebied. De inzet van de allochtone ouderen adviseur is hierbij van grote waarde. Verder vormen alleenstaande hoogbejaarde vrouwen een belangrijke aandachtsgroep. Benodigde middelen Voor deze periode zijn de volgende middelen nodig. SWSK neemt graag het voorzitterschap op zich voor dit project. Dit kan binnen de bestaande middelen. De uitvoering kan gebeuren met inzet van 72 uur ouderenadvies over de gehele looptijd van het project. De begeleiding van de vrijwilligers valt samen met de huidige begeleiding van seniorenvoorlichters. Gedurende de looptijd zullen twee keer een groep vrijwilligers worden opgeleid. De kosten hiervoor zijn opgenomen in bijgesloten begroting. De opzet van het signaleringsnetwerk is niet inbegrepen bij deze begroting. Arcon (voorheen Spil) heeft aangegeven geïnteresseerd te zijn in de begeleiding van dit netwerk. Zij verwachten hiervoor ook middelen te kunnen vrijmaken vanuit de provincie. Overige bijlagen Bijlage 3 Begroting Bijlage 4 Communicatieplan Bijlage 5 Signaleringsnetwerk voor ouderen

3


Bijlage 1: Organisatieschema

Icare Hulpverlening

Alg. Maatsch.Werk

Delta Wonen Signaleringsnetwerk IJsselheem

SWSK

Ondersteuning

Vrijwilligerscentrale

Vluchtelingenwerk

Bijlage 2: Intake Intake Uitplaatsing

Intake Signal. Netwerk

Herintake

Intakeformulier

Analyse door netwerk

SWOT-analyse

Ondersteuning

Hulpverlening

Evaluatie

Uitstroom

4


Bijlage 3 Begroting Inzet Ouderenadviseur Opleidingskosten 2 groepen vrijwilligers Publiciteitskosten Onvoorzien Totaal

(72 uur á € 60,00) (2 x 4 dagdelen á € 600,00)

€ 4.320,00 -. 4.800,00 -. 400,00 -. 400,00 € 9.920,00

Bijlage 4 Communicatieplan Er zijn vier communicatiekanalen te onderscheiden: de vrijwilligers van het project het te vormen buurtnetwerk overige organisaties deelnemers aan het project Ad. Vrijwilligers van het project Doel: interesseren voor het project; verwerven van de benodigde vaardigheden om het project uit te voeren. Termijn: maart april 2006 Situatie: Uitgevoerd. Per mei 2006 zullen de 5 meest ervaren vrijwilligers ingezet worden. Vanaf juli volg 5 anderen. Een nieuwe wervingsactie wordt in mei gestart. Dit moet resulteren in 10 nieuwe vrijwilligers. Middel: Cursus van 5 dagdelen; gevolgd door maandelijkse terugkommiddagen voor de vrijwilligers met daaraan gekoppelde casuistiekbehandeling Ad. Doel:

Het te vormen signaleringsnetwerk Het creëren van een schil van professionals om het project heen, die deelnemers aanlevert, hen met de vrijwilligers volgt, en oplossingen realiseert waar nodig Termijn april-juli 2006 Situatie: Voorlopig wordt er alléén gewerkt met bewoners uit twee deelplannen van de Hanzewijk. Delta Wonen verwacht een dat ongeveer 60 bewoners in aanmerking zouden kunnen komen voor het gesprek. De deelnemers zijn wellicht ook bekend bij andere organisaties. Deze worden later aangehaakt bij het overleg. Denk hierbij aan Icare, Riagg, Curadomi en IJsselheem. Middel: Casuistiekbehandeling bij SWSK; periodiek overleg met te vormen buurtnetwerk. Instelling van een intenet groep waar aan de hand van gecodeerde clientgegevens overleg plaats kan vinden. (nota bene dossiers worden niet gedeeld)

Ad. Overige organisaties Doel: Het verbreden van de werkwijze en het voorkomen van dubbelingen in het aanbod Termijn: 2006 Situatie: Op dit moment zijn er verschillende vrijwilligersorganisaties die met de zogenaamde presentie methode werken. Het gaat hierbij om “de Zonnebloem” (50 vrijwilligers, 180 gasten) de Nederlandse Patienten Vereniging en deels het Steunpunt Mantelzorg. Deze organisaties moeten in ieder geval van het project weten, en waar mogelijk werkzaamheden op elkaar afstemmen. Een eerste overleg met de Zonnebloem heeft plaatsgevonden. Middel: Overleg tussen organisaties, geïnitieerd door SWSK, ondersteund door de vrijwilligerscentrale Ad. Doel:

Deelnemers aan het project Het toeleiden, begeleiden en uitleiden van de deelnemers aan het project

5


Termijn: vanaf april 2006 Situatie: SWSK en Delta Wonen hebben begin april overleg om een eerste schifting te maken uit de case load. Vooralsnog worden twaalf deelnemers benaderd om aan de eerste gesprekken mee te doen. De gesprekken duren ongeveer anderhalf uur. Er vinden zes gesprekken plaats. Voorlopig zijn er om het gesprek terugkoppelingsmomenten met de vrijwilligers. Dit betekent een belasting van ongeveer 15 vrijwilligers uren per deelnemer. Verder zal er in het begin ongeveer twee uur professionele ondersteuning per vrijwilliger plaatsvinden. Bij het vorderen van het project neemt deze ondersteuning af. Gezien de intensieve opstartfase kunnen we tot het eind van het jaar ongeveer 30 personen op deze manier begeleiden. In het voorjaar van 2007 komen de overige deelnemers aan bod. In de tweede helft van 2007 kan geëvalueerd worden of en hoe het project verder uitgebreid kan worden. Middel: Handmatige selectie door medewerker Delta Wonen tot eind 2006. Daarna kan er in het buurtnetwerk tot een wijziging van de werkwijze besloten worden. Het is op dit moment raadzaam te wachten met een keuze totdat geëvalueerd is of het project goed werkt. Bijlage 5 Het signaleringsnetwerk Ouderen Kampen Noord Vrijwilligers en professionals die in hun werk dicht bij ouderen staan, zijn vaak de eersten die problemen bij ouderen signaleren. In de meeste gevallen wordt er dan adequate hulp geboden. Het signaleringsnetwerk zorgt er voor dat deskundigheid gedeeld wordt en dat zij samen zorg en inzet op elkaar af stemmen. Periodiek overleg en contact via e-mail zorgen ervoor dat bijzondere gevallen snel worden gesignaleerd en er goed wordt doorverwezen. Daarnaast worden de doorverwezen gevallen gevolgd. Wanneer het zelfde soort problemen regelmatig bij verschillende ouderen voorkomen worden deze signalen ook naar beleidsmakers doorgespeeld. Het signaleringsnetwerk ouderen Hanzewijk bestaat uit: Icare (en wellicht Curadomi) Algemeen Maatschappelijk Werk Delta Wonen IJsselheem SWSK Vrijwilligerscentrale Vluchtelingenwerk Zie hiervoor ook het organigram op de volgende bladzijde. In voorkomende gevallen verwijst het netwerk door aan het BOMP (Buurtnetwerk Ondersteuning Moeilijk Plaatsbaren). Wij hopen natuurlijk dat dit netwerk bij kan dragen het aantal verwijzingen naar het BOMP zo laag mogelijk te houden. Verder is de politie op de hoogte van het netwerk. Zij participeren op afstand en daar waar nodig, kunnen zij eenvoudig aanschuiven. Uitgangspunten voor het netwerk Het signaleringsnetwerk Kampen Noord is een samenwerkingsstructuur voor personen die werken met ouderen binnen een bepaald dagdeel. De deelnemers zijn medewerkers die op vindplaatsniveau kennis hebben of werkzaam zijn binnen het werkterrein. Met instemming van de participanten neemt Arcon de rol van voorzitter op zich tijdens de pilot fase van het project. Doel Het doel van dit signaleringsnetwerk is het aantal problemen als gevolg van eenzaamheid te verminderen door een vroegtijdige en optimaal afgestemde ondersteuning en/of hulpverlening. Preventie kan hier een onderdeel van het werk zijn. De ondersteuning is licht van aard en kortdurend. De hulpverlening kan langer duren.

6


Taken De taken van het netwerk zijn: problemen signaleren en deze bespreken doorverwijzen naar vrijwilligers(organisaties) voor ondersteuning doorverwijzen naar professionele organisaties voor hulpverlening aangeven waar witte vlekken zijn in het aanbod (laten) ontwikkelen van preventieve activiteiten Het signaleringsnetwerk maakt werkafspraken over de individuele besprekingen. Eventuele vervolgacties worden bijgehouden in het cliëntvolgsysteem van SWSK.

7

Ondersteuning van ouderen in herstructureringsproject Hanzewijk

Recommend Documents