Lang leve(n) thuis Ondersteuning van kwetsbare ouderen
Samen Ondernemend Leren SOL gaat uit van het idee dat door samenwerking, meer kan worden bereikt. Daarbij hanteert zij de methodiek van de lerende gemeenschappen.
SOL werkt samen met kwetsbare ouderen aan hun vitaliteit Kwetsbare ouderen vragen vaak niet om hulp. Ook niet wanneer dat hard nodig is, en ze langzaam het zicht op hun vaardigheden verliezen. SOL Ouderen kent de leefwereld van kwetsbare ouderen van binnenuit. Van actieve senior naar hulpbehoevende oudere is een proces dat geleidelijk verloopt. SOL ondersteunt kwetsbare ouderen bij het gezond en vitaal oud worden, met zowel oog voor hun levensloop als voor het detail. Zodat zij in staat zijn om hun leven aan alle veranderingen aan te passen.
Van preventie en ondersteuning tot participatie Onze werkwijze is gericht op preventie en het vroegtijdig signaleren van kwetsbaarheid bij ouderen. Wij willen dat ouderen zo lang mogelijk participeren in de samenleving en meedoen met geboden activiteiten. Wij bieden diensten aan op zowel individuele, als op collectieve basis. Ons motto is: goede steun bieden aan kwetsbare ouderen voorkomt dure zorg. In deze brochure maakt u kennis met onze diensten en ziet u wat wij doen. Maar vooral: voor wie wij dat doen! 2
Wat wij doen: - bieden van specialistische ouderenkennis; - begeleiding van kwetsbare ouderen; - bestrijding en preventie van sociaal isolement en ouderenmishandeling; - preventie overbelasting mantelzorg. Voor een goede begeleiding van kwetsbare ouderen is specifieke kennis en ervaring nodig. Ouderen hebben vaak een diversiteit aan aandoeningen die een grote impact kunnen hebben op hun leven. De medewerkers van SOL weten wat voor ingrijpende gevolgen deze aandoeningen en het ouder worden op zich kunnen hebben.
De problemen waar ouderen mee kampen, lopen erg uiteen. Vaak betreft het een combinatie van lichamelijke, psychische en sociale problemen. Zoals mobiliteitsproblemen en vallen, veel medicijngebruik, somberheid, eenzaamheid en levensfaseproblematiek. Maar ook een onverklaarbare achteruitgang in het dagelijks functioneren, geheugenproblematiek, schulden en ouderenmishandeling. Een belangrijk kenmerk van kwetsbare ouderen is ook het tempo waarin zij leven en leren.
Beroep doen op eigen netwerk SOL begeleidt kwetsbare ouderen om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Dit doet zij door binnen en buiten het eigen sociaal netwerk van de oudere te kijken naar de mogelijkheden hiervoor. SOL richt zich daarbij op de meest kwetsbare ouderen. Bij het ontbreken van een eigen netwerk, bouwt SOL aan een nieuw steunsysteem. Bijvoorbeeld met buddy’s in de
wijk. Zij werkt daarbij samen met huisartsen, instellingen en maatschappelijke partners in de regio Rotterdam waarbij haar werkwijze zorgvuldig aansluit bij de leefwereld van de ouderen.
Zichtbaar aanwezig in de wijk De specialistische kennis van de SOL medewerkers sluit goed aan bij de werkwijze van een wijkteam. Zij zorgen ervoor dat kwetsbare ouderen de nodige ondersteuning krijgen. Onze maatschappelijk werkers voor Ouderen hebben kennis van het buurtnetwerk en bieden wijkgerichte oplossingen. En zij zijn vertrouwd met de cultuur van de ouderen, zowel die van de autochtone als de allochtone oudere. Voor de oudere houdt dit de drempel tot het vragen van hulp, laag. Belangrijker nog: kwetsbare ouderen blijven daardoor in beeld.
3
DE DIENSTEN VAN SOL
‘Onmisbare specialistische ouderenkennis in de wijk’
W
at SOL Ouderen kenmerkt is haar wijkgerichte benadering. Onze medewerkers zien met hun specialistische kennis in een oogopslag wat nodig is. Zij weten in de wijk de kwetsbare ouderen te vinden en hun vertrouwen te winnen. Zij zoeken oplossingen dichtbij. Met de maatschappelijk werker voor Ouderen wordt het wijkteam ouderenproof.
4
5
DE DIENSTEN VAN SOL
‘Begeleiding kwetsbare ouderen’
D
e dagelijkse leefwereld van mevrouw Van Breda dreigde onoverzichtelijk te worden. Wat begon met een ongeopende rekening, eindigde in een stapel post op de keukentafel. Voor kwetsbare ouderen wordt het bijhouden van de administratie een enorme berg waar ze iedere dag weer tegen op zien. SOL biedt cursussen, waar ouderen leren die berg te ordenen en overzicht te krijgen. Waar nodig organiseert SOL een maatje die hen blijft helpen.
6
7
DE DIENSTEN VAN SOL
‘Bestrijding en preventie ouderenmishandeling’
O
uderenmishandeling komen we regelmatig tegen. Als vorm van huiselijk geweld, maar ook als gevolg van ontspoorde zorg. Dan begint het klein: stevig beetpakken, of eigen boodschappen doen van het huishoudgeld van de oudere, voor wie je zorgt. Afhankelijkheid – vaak is het een bekende – schaamte en angst belemmeren de oudere om hulp in te schakelen of om te vluchten. SOL heeft ruime ervaring met de bestrijding en preventie van huiselijk geweld en werkt daarbij volgens de Meldcode Huiselijk Geweld. Ook hier is de sleutel om aan te sluiten bij de leefwereld van de ouderen en hun vertrouwen te winnen.
8
9
DE DIENSTEN VAN SOL
H
‘Voorkomen en opheffen sociaal isolement’
10
et begint met vertrouwen. Mevrouw Oliveira doet nu de deur weer makkelijk open. Sociaal geïsoleerde ouderen sluiten zich langzaam af van de buitenwereld en trekken zich steeds meer terug. Ze laten de boel de boel. Lekkages worden niet meer gemeld, de wijkagent ziet dat de gordijnen al dagen dicht zijn. SOL helpt kwetsbare ouderen om dit patroon te doorbreken.
11
DE DIENSTEN VAN SOL
‘Preventie overbelasting mantelzorgers’
L
ila Karamatali vindt het prettig dat SOL haar ondersteunt bij de zorg voor haar moeder. Evenals mevrouw Paradijs die zo lang mogelijk met haar man in hun eigen huis wil blijven wonen. De zorg voor ouderen met een of meer chronische aandoeningen kan een mantelzorger flink belasten en is soms lastig te combineren met gezin en baan. SOL ondersteunt de mantelzorgers van ouderen om dit op een gezonde manier te combineren en probeert de volhoudtijd van mantelzorgers hiermee te verlengen. 12
13
Werkwijze SOL woningcorporaties
wijkverpleegkundigen
kwetsbare ouderen
LANG LEVE VE(N)) THUIS apotheker
huisartsen
Meer samenredzaamheid
zorg
Minder oudermishandeling
Specifieke kennis
wijkagent
OUDEREN buren
familie
Minder sociaal isolement
wijkbewoner
vraagwijzer
Minder overbelaste mantelzorgers
leerwerkbedrijf
middenstander
Ontmoetingscentrum dementerenden Voorbeeld van collectieve welzijnsaanpak
Samenwerking met huisartsen SOL werkt nauw samen met de huisartsen in de wijk. De maatschappelijk werkers voor Ouderen van SOL herkennen door hun jarenlange ervaring sneller ouderdomsziekten en de gevolgen hiervan. Samen met de huisarts kijken zij naar welke oplossingen het meest passend is voor de oudere. Dat kan het inschakelen van een buddy zijn die regelmatig meehelpt bij het boodschappen doen, een cursus thuisadministratie of het vinden van activiteiten waarmee het sociale isolement wordt doorbroken. Huisartsen zien SOL als een vanzelfsprekende partner. 14
In 2014 openen de deuren van het ‘Ontmoetingscentrum Geheugenpaleis’. Een innovatief project van SOL Ouderen, dat nauw aansluit bij de zorgtradities uit verschillende culturen. Het centrum is bedoeld voor mensen met toenemende vergeetachtigheid of beginnende dementie en hun verzorgers. Beginnend demente ouderen willen het liefst thuis blijven wonen. SOL probeert dat met eenvoudige ingrepen te realiseren en daarmee de gang naar een verpleeghuis uit te stellen. Zodat ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen.
In Rotterdam Noord wonen rond de 300 dementerenden nog thuis, waarvan de helft alleen woont. Het centrum biedt ouderen een breed en geïntegreerd programma met als voornaamste doelen: - verbeteren van de kwaliteit van de zorg voor de dementerende; - vergroten van de volhoudtijd van de mantelzorger; - voorkomen of uitstellen van opname van de dementerende in een verpleeghuis.
15
Samen Ondernemend Leren bestaat uit:
SOL Jeugd
SOL Ouderen SOL Jeugd SOL Advies
Wij bieden op scholen aan ouders laagdrempelige en toegankelijke faciliteiten voor hulp bij opvoed- en opgroeivragen. Soms is specifieke hulp nodig bij het opvoeden of opgroeien. Onze steun richt zich op het kind én op het versterken van de kracht van de ouders en de sociale omgeving.
SOL Ouderen is voortgekomen uit Stichting Ouderenwerk Noord, die sinds 1968 al actief is in het ouderenwerk. Het werkterrein van SOL is de regio Rotterdam. Haar kenmerken zijn: wijkgericht, innovatief, persoonlijk en kleinschalig werken. SOL werkt onder andere samen met huisartsen, maatschappelijke partners, gemeente Rotterdam en diverse kenniscentra.
Wat doet SOL? SOL Ouderen biedt: - specifieke deskundigheid en ervaring ten aanzien van de meest kwetsbare ouderen; - oog voor het netwerk van de oudere en de kracht daarvan; - eigen methodieken gericht op ouderen; - kennis van diversiteit en verschillende culturen; - vaardigheden in het contact maken en onderhouden met ouderen; - vaardigheden in het motiveren van ouderen; - vaardigheden in outreachende werkwijze; - het gebruik van de methodiek van de ‘lerende gemeenschap’; door meer samen te doen, leren we van elkaar en kunnen we meer bereiken. De medewerkers van SOL zijn allemaal HBO-gecertificeerd en volgden bovendien de post-hbo opleiding sociale gerontologie van het Centrum voor Ouderenonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Samen met scholen bedenken we nieuwe manieren om te voorkomen dat leerlingen gehinderd worden in hun ontwikkeling en om leerkrachten en school te ondersteunen. Traditioneel doen we dit door schoolmaatschappelijk werk. We zoeken naar mogelijkheden om ouders hier meer bij te betrekken bijvoorbeeld door het opzetten van: - Schatjes, Katjes, Watjes (Sociale Vaardigheidstrainingen voor basisschoolleerlingen); - opzetten van een Mama café; - Project Moeders Ondersteunen Moeders; - Project Vaders in actie. De school is voor ons niet alleen een vindplaats. De school is ook en vooral een werkplaats. Omdat het kind centraal staat!
SOL Advies Behalve op het gebied van ouderen biedt SOL advies, kennis en oplossingen aan bij de aanpak van sociale vraagstukken op het terrein van welzijn, maatschappelijke dienstverlening, jeugd en participatie. Dit doet zij voor overheden en maatschappelijke organisaties. Wij kennen de praktijk, maar ook de beleidsvraagstukken op gemeentelijk niveau. Naast de inzet van bestaande kennis, ontwikkelen wij nieuwe kennis. Wij maken daarbij gebruik van de methodiek van lerende gemeenschappen. Daarom is SOL in staat advies en oplossingen aan te bieden die echt werken in de praktijk.
Deze brochure is een uitgave van SOL (Samen Ondernemend Leren) Tekst: SOL en Julia Dotulong • Foto’s: Mirjam de Jong • Ontwerp en productie: The Happy Horseman B.V. Rotterdam • Mei 2014 • Met dank aan alle gefotografeerden • De namen in de tekst zijn gefingeerd
Eudokiaplein 33a • 3037 BT Rotterdam • 010 - 244 82 40 •
[email protected] • www.solnetwerk.nl
