ondernemend Agro Magazine #02 2014 van accon ■ avm adviseurs en accountants
juridisch advies
Het arbeidsrecht op de schop. accountancy advies
Verantwoord groeien, hoe doe je dat? interview
Vergroening werpt schaduw vooruit.
Ondernemen over de grens.
Ondernemend 2014 - 2
column lubbert van dellen
Over de grenzen heen. Agrarische ondernemers merken in toenemende mate dat ze tegen grenzen aan beginnen te lopen. Grenzen op het gebied van ruimtelijke ordening, maar ook in financiële zin. Wilt u over die grenzen heen, dan vraagt dat om lange adem en om uithoudingsvermogen. Van ons als uw accountant mag u verwachten dat wij mét u over die grenzen heen kijken. En dat wij niet adviseren vanuit producten, maar vanuit drie centrale vragen: wat is uw droom? is die droom realistisch? en zo ja, wat is er nodig om hem te verwezenlijken? Bij de beantwoording van die vragen kunnen grenzen tussen vakgebieden, disciplines en expertises verwarrend werken. Het gaat u én ons juist om de samenhang. Ik adviseer graag ‘over grenzen’ heen. Figuurlijk. Denk aan samenwerkingsverbanden tussen ondernemers uit het noorden en zuiden, aan akkerbouwers en melkveehouders die samen een gemengd bedrijf opzetten en fors groeien, aan het realiseren van financiering buiten de bank om, aan het wél met plezier samenwerken van verschillende broers en hun gezinnen of aan het opzetten van een zuivelverwerking en winkel die het melkveebedrijf inmiddels in de schaduw zet. Maar ook letterlijk. Ondernemers lonken steeds vaker richting buitenland, om een bedrijf op te richten of daar een bestaand bedrijf aan te kopen. Er is niets leukers dan deze ondernemers daarin te begeleiden. Inmiddels hebben we klanten in Duitsland, Denemarken, Frankrijk, Spanje en NoordAmerika in de akkerbouw, melkvee- en varkenshouderij en in Zuid-Europa als het gaat om glastuinbouw. Steeds vaker blíjven zij klant, omdat de buitenlandse vestiging onderdeel is van het bedrijf in Nederland. Semigratie dus in plaats van emigratie. Loopt u ook tegen grenzen aan? Bent u toe aan het opzoeken van de grenzen? Denk eens aan de brede advisering van accon ■ avm.
Lubbert van Dellen Regiodirecteur Friesland Noord
derde bedrijf in spanje
Varkens houden over de grens. Dennis van Asseldonk startte in 2000, naast zijn twee Nederlandse bedrijven, een varkenshouderij in Spanje. “Dat is tot op de dag van vandaag een goede stap gebleken”, zegt hij een kleine 14 jaar later.
patrick janssen accon n avm adviseur
Dennis van Asseldonk woont in N istelrode. In overleg met de provincie Brabant besloot hij het bedrijf, in wat nog steeds zijn woonplaats is, een aantal jaren geleden te sluiten. In Nederland runt Van Asseldonk nu nog twee vleesvarkensbedrijven, in Heesch (4.000 dieren) en in Volkel (2.500 dieren). Daarnaast besloot hij in de jaren ’90 over de grens te gaan kijken naar uitbreidingsmogelijkheden: “We wilden vooruit en hadden twee vergunningsaanvragen lopen in de provincie Zeeland. Daar ontstond toen wat weerstand tegen de Brabantse varkensinvasie. We zagen aankomen dat dat lang ging duren en wilden de uitkomst niet afwachten. Via Oost-Europa, België en Frankrijk kwamen we terecht in Spanje. Een land dat net iets geschikter is voor grotere bedrijven met groeiambities. In 2000 zijn we begonnen met de bouw, nu
Ondernemend 2014 - 2
houden we er in totaal 2.700 zeugen. Ik run de bedrijven in Nederland, op dat in Spanje zit een bedrijfsleider. Ik reis zo ongeveer elke drie weken die kant op.” Ruimte “Het gaat goed in Spanje. Daarom hebben we drie jaar geleden bijgebouwd en zijn we net begonnen met het grondwerk voor weer een uitbreiding. Simpelweg omdat we het bedrijf daar nét iets beter kunnen runnen dan hier. Er is meer ruimte en daardoor kunnen we het mestprobleem beter de baas. De regels zijn Europees en gelden hier én daar, maar door de beschikbare oppervlakte kunnen we daar beter uit de voeten. Maar vergis je niet hoor, ook in Nederland willen we blijven meedoen. We zetten hier vooral de puntjes op de ‘i’ en optimaliseren binnen de bestaande situatie, om zo economisch mogelijk te kunnen werken. Maar in de toekomst gaan we ook hier weer uitbreiden.” www.pordecona.com
steun en toeverlaat “Wij zijn vanuit onze fiscale en financiële expertise steun en toeverlaat voor Dennis, maar fungeren ook als zijn sparringpartner en klankbord. Dat doen we in Spanje in samenwerking met een partnerbedrijf in Barcelona, maar de regie wordt gevoerd vanuit Nederland. Ik ken alle ins & outs van het bedrijf en ik ken de ondernemer. In dat verband helpt het dat ik af en toe - letterlijk - over de schouder mee kan kijken bij het bedrijf in Spanje. Specifieke vragen leg ik binnen onze organisatie neer bij specialisten. Zo kunnen we Dennis in de volle breedte en op maat adviseren, hier en over de grens.”
Ondernemend 2014 - 2
ingrijpende veranderingen vanaf 1 januari 2015
Het arbeidsrecht op de schop. Vanaf 1 januari 2015 gaat het hele Nederlandse arbeidsrecht op de schop. Er gaat veel veranderen. We zetten de belangrijkste wijzigingen voor u op een rijtje.
eva van bavel accon n avm adviseur ■ Per
1 januari 2015 - u moet een werknemer met een arbeidsovereenkomst van zes maanden of meer uiterlijk één maand voor de verloopdatum van het tijdelijke arbeidscontract laten weten of u het contract gaat verlengen en zo ja, onder welke voorwaarden. Zegt u niet aan, dan moet u uw werknemer een vergoeding betalen. ■ Per 1 januari 2015 - u mag geen concurrentiebeding meer opnemen in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd, tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
■ Per 1 januari 2015 - in tijdelijke contracten van maximaal zes maanden mag u geen proeftijd opnemen. ■ Per 1 januari 2015 - u kunt nu de loondoorbetaling aan oproepkrachten voor de eerste zes maanden van een arbeidsovereenkomst uitsluiten en deze periode onbeperkt verlengen als dit zo is opgenomen in de cao. De mogelijkheid om van deze zesmaanden-termijn af te wijken wordt fors beperkt waardoor het gebruik van oproepcontracten fors wordt beperkt. ■ Per 1 juli 2015 - u mag in 24 maanden drie keer een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd aangaan, in plaats van drie
arbeidsovereenkomsten in 36 maanden. Om de keten te doorbreken, moet u een periode van zes maanden in acht nemen, dat was drie maanden. ■ Per 1 juli 2015 - een werknemer die twee jaar of langer in dienst is geweest en wiens arbeidsovereenkomst eindigt, krijgt recht op een transitievergoeding van in beginsel 1/3 maandsalaris per dienstjaar. Wij komen hier later uitgebreid op terug. ■ Per 1 juli 2015 - het ontslagrecht gaat flink op de schop, op deze ingrijpende veranderingen komen we te zijner tijd uitgebreid terug.
bent u voorbereid op de wwz? “In het algemeen geldt: hebt u werknemers in dienst, dan moet u vanaf nu nóg alerter worden dan u al was. De nieuwe wet werpt zijn schaduw immers al vooruit en heeft consequenties voor arbeidsovereenkomsten die u nú afsluit. Op de checklist die wij onlangs rond deze Wet Werk en Zekerheid (WWZ) hebben gepubliceerd, kregen wij opvallend veel reacties. Het onderwerp houdt u bezig, dat is wel duidelijk!” Bent u voorbereid op de WWZ? Scan voor de checklist WWZ de QR-code.
Verantwoord groeien, hoe doe je dat? john raedts accon n avm adviseur De afschaffing van het melkquotum in 2015 werpt zijn schaduw vooruit. Veel bedrijven hebben 2015 niet afgewacht en investeerden in quotum, gebouwen en groei. Bijvoorbeeld omdat zij beschikten over het jongvee dat nodig is om die groei te realiseren, of omdat zij verwachtten dat er na afschaffing van het quotum niet zomaar zonder beperking gemolken mocht worden. De geschiedenis van het bedrijf zou medebepalend kunnen zijn voor de toegestane omvang van de veestapel. Optimaliseren Een beperking zit in elk geval in de conceptwet Verantwoorde Groei Melkveehouderij. Daarin wordt voorgesteld 2013 als referentiejaar aan te houden voor het bepalen van de toegestane hoeveelheid fosfaatoverschot. Groeit het overschot, dan moet de melkveehouder dat ‘afvoeren’ middels grond of extra
mestverwerking. De vraag dringt zich op naar de grenzen van de groei. Wat ís verantwoorde groei? accon ■ avm adviseur John Raedts: “De hamvraag is: hoe kan ik zodanig optimaliseren dat ik met dezelfde hoeveelheid mest, mineralen of fosfaat tot een hogere productie kan komen? Denk aan diermanagement, voeding, veebezetting, melkproductie per koe, noem maar op. Allemaal technische zaken waar je vandaag al mee kunt beginnen. Groei is niet alleen investeren, maar ook efficiency inbouwen. Bedrijven die zonder extra grond verder willen groeien, moeten rekening houden met fors hogere kosten voor voer en mestafzet. Je
moet het dan technisch goed voor elkaar hebben, wil groei wat opleveren.” Werkbaar Melkvee houden is complexe materie geworden. Net zo belangrijk als het dagelijkse werk is rekenen en een strategie bepalen. John Raedts: “Klopt. De boodschap moet dan ook zijn: denk verder dan vandaag en ga planmatig te werk. Elk bedrijf kent zijn eigen optimum. Het is de kunst binnen de grenzen van de weten regelgeving dat optimum vast te stellen. En wel zo dat het ook nog werkbaar blijft. Daar denken wij van accon ■ avm graag in mee.”
..
meer weten over efficientie? Over het thema efficiëntie in de melkveehouderij is een reeks van drie artikelen verschenen in de E-nieuwsbrief. De onderwerpen: levensproductie van de veestapel, excretie van de veestapel en bodembenutting komen allemaal aan bod. Scan voor de reeks: “Is efficiëntie logisch?” de QR-code, of kijk op www.acconavm.nl.
Ondernemend 2014 - 2
Vergroening werpt schaduw vooruit.
De vergroeningseisen in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) hebben consequenties voor iedere akkerbouwer. U krijgt ruim € 115 per hectare extra als u aan die eisen voldoet. Pieter Noordam uit Borgsweer verdiept zich uitgebreid in de keuzes die hij kan maken.
harm-jan schipper accon n avm adviseur Wilt u aanspraak maken op de extra bijdrage, dan moet u doen aan gewasdiversificatie, 5% van uw bouwland als ecologisch aandachtsgebied inrichten en streven naar behoud van blijvend grasland. Pieter Noordam: “Het vraagt om een iets andere inrichting van je bedrijf. Ik heb met het oog op de nieuwe maatregel 30 hectare wintergerst ingezaaid, gevolgd door een groenbemester van bijvoorbeeld een mengsel van bladrammenas en gele mosterd. Die ploeg ik na acht tot tien weken om. Het jaar daarop zet ik pootaardappels.” Onrendabel Pieter Noordam boert op 250 hectare en moet dus 12,5 hectare vergroenen. Een hec-
tare wintergerst, gevolgd door groenbemester telt mee voor 0,3 hectare vergroening: “30 hectare wintergerst met groenbemester levert een vergroeningsbijdrage van negen hectare. Daarnaast heb ik hier en daar nog wat onrendabele stukjes grond liggen die ik deels met luzerne wil inzaaien. Slootranden, gecombineerd met bloemenmengsels, passen wat minder bij mij en mijn bedrijfsvoering. Zo zie je, dat iedere akkerbouwer zijn eigen plan moet trekken.”
Ervaringen Rekenmodellen op internet en van accon ■ avm helpen Noordam bij het maken van zijn keuzes. In een accon ■ avm studiegroep deelt hij zijn ervaringen en ideeën met collega-akkerbouwers. “Uiteindelijk moet je je eigen conclusies trekken. Vergroenen vergt enige aanpassing, maar kosten en opbrengsten blijven redelijk in balans.”
meer over vergroening Voor advies met betrekking tot de uitdagingen rondom vergroening kunt u terecht bij uw adviseur van accon ■ avm. Op onze website leest u meer over vergroening. Scan hiervoor de QR-code.
Ondernemend 2014 - 2
DE STELLING:
Afschaffing melkquotum raakt iedereen in de sector reacties
toelichting Op 1 april 2015 wordt het in 1984 geïntroduceerde melkquotum afgeschaft. Een gevolg van het mondiale streven naar het zoveel mogelijk opheffen van handelsbelemmeringen. De afschaffing luidt het begin in van een nieuw hoofdstuk in de melkveehouderij. Rust en stabiliteit maken plaats voor dynamiek, ontwikkeling en groei. De verwachting is dat de Europese melkproductie toeneemt met meer dan 20 procent, en dan vooral in Nederland, Duitsland en Denemarken. De barrières, die het quotum opwierp, vervallen maar dat betekent niet dat nu onbeperkt de remmen los kunnen. Stringente milieuwetgeving schept nieuwe kaders waaraan melkveehouders zich hebben te houden. Welke keuzes maken Nederlandse melkveehouders in het licht van de afschaffing van het melkquotum?
Ondernemend 2014 - 2
lubbert van dellen
jaap arkema
frans algra
wilfried van dijck
adviseur accon ■ avm
120 stuks melkvee, 90 stuks jongvee, 55 ha. grond, Sellingen
71 stuks melkvee, 30 stuks jongvee, 42,5 ha. grond, Tietjerk
200 stuks melkvee, 150 stuks jongvee, 110 ha. grond, Broekhuizenvorst
Optimaliseren “Iedereen lijkt nu te denken dat we met z’n allen maar een eind weg kunnen gaan melken, maar zo werkt het natuurlijk niet. Er komen nieuwe grenzen en beperkingen. Zo wordt mestplaatsing natuurlijk een probleem. Dat gezegd hebbende, kiezen wij voor het volmelken van de twee melkrobots die wij vier jaar geleden als onderdeel van een verbouwing hebben neergezet. Wij melken nu zo’n 120 koeien. Daar zit nog wel wat ruimte in, maar dan moet je het wel perfect voor elkaar hebben. Of dat helemaal gaat lukken, durf ik nu nog niet te zeggen, maar het is ons streven om op basis van onze twee robots te groeien naar 130 melkkoeien. Ik zie mijn veestapel als een verwerkingsinstallatie voor het verhogen van het rendement per hectare en hanteer geen extreme groeistrategie, maar zoek het meer in het optimaliseren van de bestaande situatie, omdat daar naar onze inschatting nog rek in zit.”
Alles netjes op orde “Tja, als er geen quotum meer is om je aan te houden, dat raakt iedereen. Wij zelf - wij werken in een manvrouwmaatschap - hebben besloten helemaal niet te reageren op de nieuwe situatie. De laatste jaren hebben we ook al geen quotum meer aangekocht. Met het bedrijf zoals het nu is, bereiken we onze doelstelling. We hebben alles netjes op orde, zorgen ervoor dat alles bij de tijd blijft en doen nog wat aan natuurbeheer. Wij hoeven niet méér te produceren, wij zijn totaal niet uit op groei. Dit bedrijf heeft een omvang, waarmee wij prima uit de voeten kunnen en waar we een goed inkomen uit halen. Daarom gaan wij niet mee in de ontwikkeling. Wij leveren een zo goed mogelijk product af, waarvoor wij aan de opbrengstkant afhankelijk zijn van allerlei factoren waar wij weinig aan kunnen doen. Daarom moet een veehouder het zoeken in de kostenkant. Wij doen daarom alles zelf, en zo efficiënt mogelijk. Van de marge tussen kostprijs en verkoopprijs kunnen wij prima leven.”
Kiezen voor groei “Natuurlijk kijken we vooral naar wat dit voor ons eigen bedrijf betekent. Wij gaan een stal bijbouwen voor droge koeien, het comfort verbeteren en toewerken naar een volledige bezetting van onze vier melkrobots. Maar er is nog veel onzekerheid. Het melkquotum verdwijnt, maar komen er melkveerechten? Dat zou nogal wat impact hebben. Wij hebben de keus gemaakt te groeien naar 250 koeien. Over de melkprijzen maak ik me niet zo druk. Je ziet in Europa nu al landen die de quota niet meer volmelken, dus een verstoring op wereldmarktniveau zie ik niet zo gauw. De wereldbevolking groeit en er is steeds meer zuivel nodig. De positie van Nederland is in dat verband gewoon heel sterk: we leveren de hoogst mogelijke kwaliteit, het klimaat werkt hier goed mee en we hebben de zaken logistiek goed voor elkaar. Daarmee kunnen we ons onderscheiden. Wij spelen daarop in door te kijken naar uitbreidingsmogelijkheden.”
Leeuwarden
Vijf wegen “Iedere melkveehouder moet bepalen hoe hij omgaat met de nieuwe situatie. Er zijn ruwweg vijf wegen die hij kan bewandelen en die van elkaar verschillen in de mate van groei die de ondernemer nastreeft. Aan de ene kant van het spectrum kan hij kiezen voor grote uitbreiding door aankoop van grond, de bouw van stallen en het overnemen van vergunningen van collega-melkveehouders. Hij kan het ook wat bescheidener aanpakken en kiezen voor modernisering en een kleine uitbreiding van stallen. Een iets beperktere groei realiseren kan ook door binnen de bestaande situatie nog efficiënter te werken en door het nemen van gerichte managementmaatregelen. Er is ook een belangrijke categorie ondernemers - en die dreigen we wel eens uit het oog te verliezen onder invloed van alle uitbreidingsdrift om ons heen - die gewoon doorgaat zoals ze dat gewend is. En ook niet onbelangrijk – er zijn melkveehouders die bewust dit moment kiezen om te stoppen. Maar hoe je het ook wendt of keert, de afschaffing van het melkquotum zet iedereen in de sector aan het denken.”
Ondernemend 2014 - 2
vraag aan adviseur ep hartman
Hoe betaal ik minder belasting over mijn fiscaal resultaat 2014? ep hartman accon n avm adviseur Het derde kwartaal is achter de rug. De nog te verwachten opbrengsten en kosten in het vierde kwartaal zijn goed in te schatten. Op basis hiervan is nu al een betrouwbare doorkijk te maken naar het fiscaal resultaat van dit jaar. En dat is handig met het oog op strategische keuzes die u dit jaar nog kunt maken of maatregelen waar u in 2014 nog gebruik van kunt maken, met als doel het beïnvloeden en/of verminderen van de belastingdruk. accon ■ avm helpt u graag bij het maken van slimme keuzes. Waar kunt u zoal aan denken? ■ Gaat het uw bedrijf voor de wind, dan kunt u denken aan het naar voren halen van geplande investeringen om nog in 2014 optimaal gebruik te maken van de kleinschaligheid investeringsaftrek, maar denk daarbij ook aan de EIA, MIA en Vamil; ■ U kunt ook voorzieningen vormen of gebruik maken van banksparen ten behoeve van uw pensioenvoorzieningen; ■ Het verstrekken van een arbeidsvergoeding aan meewerkende kinderen of partner; ■ Hebt u een wat minder jaar achter de rug, dan kunt u wellicht vermogensbestanddelen omzetten, waardoor u een belaste winst kunt creëren die u dit jaar heel goed past.
colofon
Greep houden Natuurlijk hebt u, zeker als u melkveehouder bent, nu nog te maken met veel onzekerheden. In dat geval kunnen scenario’s en de uitwerking van verschillende strategieën helpen greep te houden op de situatie. Stel samen met uw accountmanager een winstprognose op. Het geeft u inzicht in uw verwachte fiscaal resultaat en bijbehorende belastingdruk en geeft u de
mogelijkheid te sturen in de te betalen belasting 2014. Eindejaarstips accon ■ avm heeft meer belastingtips voor u. U ontvangt ze via de extra editie van de E-Nieuwsbrief. Ontvangt u onze digitale nieuwsbrief nog niet? Meld u dan snel aan via: www.acconavm.nl/nieuwsbrief. We houden u maandelijks op de hoogte!
zicht op de cijfers Op de website van accon ■ avm staat voor u de rekentool Fiscale Druk 2014 klaar. Door kengetallen van uw bedrijf in te voeren krijgt u inzicht in de fiscale stand van zaken. Het is wel zaak alle puzzelstukjes die u zo samenbrengt, op de juiste manier te interpreteren. Wij helpen u graag de juiste stappen te zetten en niets over het hoofd te zien. Scan de QR-code met uw smartphone of tablet en lees meer over deze en andere rekentools van accon ■ avm.
accon ■ avm adviseurs en accountants is dé zelfstandige advies- en accountantsorganisatie in Nederland, met zo’n 45 kantoren verspreid over het land. De organisatie richt zich op ondernemers in het MKB, de agrarische sector, en de zorg- en medische sector. Ondernemers krijgen ruimte voor ondernemen dankzij accountancy, agrarisch en MKB bedrijfsadvies, belasting- en subsidieadvies, strategisch advies, juridisch advies en werkgeversservice. Volg ons op social media en neem een abonnement op de Agro E-nieuwsbrief via www.acconavm.nl/nieuwsbrief voor de actuele informatie. Ondernemend van accon ■ avm verschijnt 2x per jaar in een oplage van 20.000 exemplaren en wordt verzonden naar alle relaties van accon ■ avm.
Ondernemend is met de grootste zorg samengesteld. accon ■ avm kan echter niet aansprakelijk gesteld worden voor schade die ontstaat als gevolg van eventuele drukfouten of voor eventuele schade ten gevolge van het gebruik van gegevens uit deze nieuwsbrief. Hoofdkantoor Meander 725, 6825 ME Arnhem Postbus 5090, 6802 EB Arnhem Telefoon: 026 384 2 384 www.acconavm.nl Concept en realisatie teamtva! reclamebureau, Doetinchem (Eind) redactie: Angelique Herremans, Marieke Peters
