jaarbeeld 2014
Omslagfoto: Dorcas (6) uit Tsjaad zit sinds kort op school en blijkt al even slim te zijn als haar zusje Sandrine (12). Lees meer over de zusjes op blz. 30 en 31. (foto: Jan-Joseph Stok)
jaarbeeld 2014 paspoort Liliane Fonds naam en rechtsvorm
statutaire doelstelling
Stichting Liliane Fonds
• Kinderen met een handicap versterken in de armste landen en streken van Afrika, Azië en Latijns-Amerika, en hun omgeving toegankelijker maken; beide in samenwerking met lokale partners. • Het publiek door voorlichting bewustmaken van de ‘uitsluiting’ van deze kinderen en van hun rechten.
statutaire vestigingsplaats ’s-Hertogenbosch
oprichtingsdatum 14 maart 1980
oorsprong Particulier initiatief (Liliane en Ignaas Brekelmans-Gronert)
CBF-Keur
grondslag
ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling)
Geen binding met specifieke religie of levensovertuiging
Sinds 1 januari 2008
Sinds 12 december 1992
lidmaatschap brancheorganisaties bestuursmodel Raad van Toezicht en directeur-bestuurder
onderscheidende kenmerken • Specifieke doelgroep: kinderen en jongeren met een handicap in ontwikkelingslanden (t/m 25 jaar) • Individuele ondersteuning
• VFI (Vereniging Fondsenwervende Instellingen) • Partos (Particuliere initiatieven op het gebied van ontwikkelingssamenwerking) • DCDD (Dutch Coalition on Disability and Development) • IDDC (International Disability and Development Consortium)
erkenning • Onderscheiding Verenigde Naties voor unieke en effectieve werkwijze (1990) • (Carnegie) Wateler Vredesprijs (2000) • (1ste) Paul Tensen prijs (2001)
Jun (10), Indonesië Ze houdt van lezen en tv-kijken. Jun zal nooit leren lopen. Haar rolstoel kan ze niet zelf voort bewegen. Vanaf haar geboorte is ze grotendeels verlamd. Sinds haar derde jaar krijgt ze therapie om haar zo soepel mogelijk te houden. Eerst bracht Juns moeder haar naar het revalidatiecentrum. Op de scooter van de buurman. Nu hij hem niet meer uitleent, komt er twee keer per week een therapeut naar Jun. Op twee andere dagen krijgt ze thuis les. Juns ouders zijn kleine boeren. Wij betalen haar therapie, de rolstoel en de lessen.
inhoud woord vooraf 5 visie, missie en kernstrategie 6 bundeling van krachten 9 resultaten 2014 12 • de cijfers in één oogopslag 12 • 2014 op hoofdlijnen 20 het jaar 2014 in beeld 22 de toekomst: vijf speerpunten 28
programma’s Liliane Fonds
foto: Jan-Joseph Stok
Gezondheid
Onderwijs
Sociale contacten
Werk en inkomen
Marcondes heeft het syndroom van Down. In zijn dorp hebben veel kinderen een handicap. Bij de inheemse Atikum en Pankará zijn verbintenissen tussen bloedverwanten een eeuwenoude traditie. Handicaps zijn er geen taboe. Maar Marcondes was agressief en bleef ver achter in zijn lichamelijke ontwikkeling. Op de markt hoorde zijn moeder van een dagcentrum in een dorp verderop. Met onze steun krijgt hij daar nu fysiotherapie, logopedie en psychologische hulp. Het resultaat is verbluffend: Marcondes gaat met sprongen vooruit, is thuis gezeglijker en speelt met andere kinderen.
woord vooraf ‘Laatst gaf mijn vader me geld en vroeg me inkopen te doen op de markt. Vroeger had hij geen ver trouwen in mij. Nu wel. En de buren negeren me niet meer.’ ‘Voordat ik steun kreeg, hield ik me thuis verborgen. Tegenwoordig ga ik overal op uit. Ik ben verantwoordelijk voor mijn eigen leven, voor waar ik heen ga, voor mijn succes.’ Dit zijn citaten uit twee verschillende onderzoeken die in 2014 zijn gedaan naar het effect van onze steun op de levens van kinderen met een handicap. Beide concluderen dat onze aanpak werkt, ook op langere termijn. Heel veel kinderen die we vroeger hebben ondersteund, bijvoorbeeld met medische zorg en onderwijs, zijn goed terechtgekomen.
foto: Liliane Fonds
Absolute noodzaak Natuurlijk zijn we blij met de positieve onderzoeksresultaten. En ook in 2014 hebben we weer veel bereikt bij ruim 90.000 kinderen en hun ouders. Maar we komen wel steeds meer tot het inzicht dat we aan onze inzet iets kunnen en moeten toevoegen. Want er zit nog té weinig schot in een structurele verbetering van de situatie van kinderen (en volwassenen) met een handicap die in extreme armoede leven. Een op de vijf allerarmsten in de wereld is iemand met een handicap. Tot op de dag van vandaag. Na 65 jaar 4
ontwikkelingssamenwerking. Ondanks de Millenniumdoelen. Na 35 jaar Liliane Fonds. De opname van mensen met een handicap in de samenleving is voor overheden en andere sectoren die voorwaarden kunnen scheppen voor maatschappelijke verandering, nog steeds een marginale kwestie. Wij trekken ons dat aan. Daarom zullen we harder ons best gaan doen om overheid en samenleving ervan te overtuigen dat gelijke kansen voor mensen met een handicap een absolute noodzaak zijn, vanuit mensenrechtenperspectief maar ook omdat het bijdraagt aan de ontwikkeling van samenlevingen. Samenwerking Beleidsbeïnvloeding krijgt een grotere plek in ons werk. Daarbij werken we nauw samen met onze partners in de in 2014 opgerichte Alliance for Disability-Inclusive Development (ADID) maar bijvoorbeeld ook met Human Rights Watch en met organisaties in Nederland, waar zich evengoed een tweedeling voltrekt en (arme) mensen met een handicap ook aan het kortste eind trekken. Daarbij zullen we altijd voor ogen houden dat het Liliane Fonds werkt ‘van onderop’. Onze argumenten en bewijslast zullen komen uit de praktijk van ‘het veld’. Daar zijn de organisaties waarmee wij samenwerken, als geen ander thuis. Juist daarom kan hun bijdrage en die van het Liliane Fonds een verschil maken.
foto: Marieke Viergever
Marcondes (4), Brazilië
Kees van den Broek directeur Liliane Fonds 5
Visie Onze toekomstdroom Kinderen met een handicap doen gelijkwaardig en zo volledig mogelijk mee in hun thuissituatie en hun gemeenschap. Hun leven heeft de hoogst haalbare kwaliteit.
Missie Wat wij doen om die droom te laten uitkomen Het Liliane Fonds draagt bij aan een wereld die openstaat voor iedereen en waarin ook arme kinderen met een handicap al hun talenten kunnen ontwikkelen en inzetten. Samen met
lokale organisaties in Afrika, Azië en LatijnsAmerika maken we kinderen sterker en hun omgeving toegankelijker.
Kernstrategie: Kinderen versterken en laten meedoen Hoe we dit aanpakken Ontwikkeling van kinderen We verminderen de belemmeringen die een direct gevolg van de handicap zijn en maken kinderen weerbaar en zelfbewust. Ze doen makkelijker mee en komen voor zichzelf op.
De situatie, het karakter en de behoeften van een kind zijn altijd het uitgangspunt bij de ondersteuning. De ouders of verzorgers vervullen een sleutelrol. Toegankelijk maken van hun omgeving We verminderen de belemmeringen die kinderen ondervinden doordat hun omgeving niet op hun participatie is ingesteld. Denk aan struikelblokken in de (sociale) infrastructuur, communicatie, houding en gedrag van andere mensen en het beleid van de (lokale) overheid.
Ondersteunende strategieën Hoe we onze kernaanpak ondersteunen Organisatieontwikkeling We versterken lokale organisaties zodat ze voldoende deskundig en toegerust zijn om de kernstrategie uit te voeren. Beleidsbeïnvloeding We dragen bij aan de lobby voor borging van de belangen van mensen met een handicap in het Nederlandse beleid voor internationale samenwerking.
visie, missie en kernstrategie Apewe een jaar later. Het gaat goed met hem. Wij hielpen daaraan mee met extra voeding, medische zorg, een rolstoel en een bed met een muskietennet. En met een koe voor zijn moeder. Ze verkoopt nu melk aan huis en hoeft haar zoon niet meer op te sluiten in de schuur. Apewe blijft gehandicapt maar kan zich nu ontwikkelen. En hij geniet zichtbaar van zijn nieuwe leven. Het leven van een kind dat er voortaan ‘bij hoort’. Zelfs voor de buren. foto: Liliane Fonds
Apewe (9), Tanzania
Als baby kreeg Apewe hersen malaria. Daarna bleef hij achter in zijn ontwikkeling. Omdat de buren dreigden haar ‘behekste’ kind te doden, sloot Apewes moeder hem op, als ze ging werken op het land. In het najaar van 2013 vond een gealarmeerde hulpverlener hem. In een schuurtje, op plastic en stro, broodmager, verkrampt, en overdekt met wondjes. Een schuw jongetje dat nauwelijks reageerde.
foto: Liliane Fonds
Apewe (8), Tanzania
6
7
bundeling van krachten
Victor (7), Brazilië
foto: Gideon van Aartsen
Victor heeft een meervoudige handicap. Tot zijn vierde jaar kon hij weinig anders dan op bed liggen. Toen werd hij ontdekt door medewerkers van Casa da Criança Paralítica da Campinas. Dit revalidatiecentrum is onze partner in Brazilië. Al snel bleek dat Victor veel méér kon dan zijn ouders en hijzelf ooit hadden kunnen dromen. Met onze steun gaat hij nu naar school en speelt met zijn vriendje in de straten van Campo Belo, de armste sloppenwijk van de stad Campinas.
Op initiatief van het Liliane Fonds is in 2014 de Alliance for DisabilityInclusive Development (ADID) opgericht. Een belangrijk stap, want in ADID bundelen zes Nederlandse organisaties hun krachten voor de inclusie van mensen met een handicap in ontwikkelingslanden.
Ruwanthika (13), Sri Lanka
foto: Liliane Fonds
Ruwanthika is een bezige bij. ’s Ochtends gaat ze naar een reguliere school, ’s middags naar een school voor slecht horende kinderen. Ze ontwikkelt zich razendsnel. Maar ze zit niet alleen met haar neus in de boeken. Ze is ook gek op dansen, maakt kunst, helpt haar moeder met de huishouding en de tuin, en is een sporttalent. De medailles en certificaten van schoolwedstrijden zijn haar grote trots. De school die Ruwanthika ’s middags bezoekt, ligt twaalf kilometer van haar huis. Wij betalen haar reiskosten.
8
Inclusie betekent dat zij gelijkwaardige mogelijkheden hebben om deel te nemen in de maatschappij. Nu is daarvan geen sprake. Mensen met een handicap stuiten voortdurend op barrières. Die variëren van fysieke hindernissen tot ontoereikend of discriminerend beleid, negatieve beeldvorming en stereotypering. Wie vormen ADID? Deelnemers in ADID zijn het Liliane Fonds, de Leprastichting, Light for the World, de Karuna Foundation, de Dutch Coalition on Disability and Development (DCDD) en Enablement. Ofwel vier (ontwikkelings)organisaties met een focus op disability, een belangenorganisatie en een onderzoeks- en trainingsbureau. Meerwaarde De ADID-partners gaan op meerdere gebieden intensief samenwerken: ‘in het veld’, bij onderzoek, bij beleidsbeïnvloeding en belangenbehartiging (lobby & advocacy), en bij de werving van
institutionele fondsen. Ze onderkennen de waarde en het belang van elkaars werk en specifieke expertise. Door samen te werken, kunnen ze meer bereiken en meer impact hebben op lokaal niveau en zo de rechten van mensen met een handicap beter waarborgen. Door hun programma’s op elkaar af te stemmen en hun kennis en netwerken te delen, kunnen de leden van ADID hun doelgroep(en) ruimer en adequater ondersteunen. Lobby en advocacy Beleidsbeïnvloeding die is gericht op de Nederlandse overheid, wordt (mede) namens ADID uitgevoerd door DCDD. Zo wordt in het licht van de aanstaande ratificatie door Nederland van het VN-Verdrag voor de Rechten van Mensen met een Handicap aangedrongen op een gedegen uitvoering van het Verdrag, inclusief de artikelen die over noodhulp en internationale samenwerking gaan. Ook wordt gewezen op de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, de werelddoelen vanaf 2016, waarin specifieke aandacht uitgaat naar mensen met een handicap, en wordt de aandacht gevestigd op landen die in hun buitenlandbeleid het goede voorbeeld geven. Website In 2015 kreeg ADID een eigen Engelstalige website: www.ad-id.eu. Daarop is meer informatie over de alliantie te vinden. 9
Chartine (10), Rwanda Haar droom is ooit te werken in een laboratorium. Daarom doet Chartine goed haar best op school. Ze is zonder onderbenen geboren. Als peuter bewoog ze zich voort op haar bips. Maar toen ze vijf jaar oud was, werd ze geopereerd om protheses te kunnen dragen. Bij elke groeispurt worden haar protheses aangepast. Behalve de protheses betaalt het Liliane Fonds ook schoolgeld voor Chartine. In 2014 had ze de hoofdrol in onze campagne ‘Op eigen benen staan’.
Gea (4), Filippijnen
10
foto: Liliane Fonds
foto: Liliane Fonds
Gea kan niet rechtop zitten, niets vastpakken, niet praten. Haar lichaam is verkrampt, haar rug is krom gegroeid. Door haar houding heeft ze het altijd benauwd. Communiceren doet ze met haar ogen, met klanken en door te huilen. Ze is voor alles afhankelijk van haar moeder Ria. Tot voor kort was Gea nog nooit bij een dokter geweest. Ria heeft daar het geld niet voor. Zeker niet sinds tyfoon Haiyan haar huis heeft weggevaagd. Er zijn in de buurt ook geen voorzieningen. Toch krijgen Gea en Ria nu steun. Binnen het programma dat het Liliane Fonds financiert in de Filippijnen. 11
resultaten 2014
de cijfers in één oogopslag
resultaten 2014: steun aan 93.585 kinderen gemiddelde bijdrage per kind: € 135,– 56% jongens
44% meisjes
Richard (14), Tsjaad
foto: Jan-Joseph Stok
Richard wacht in het ziekenhuis op zijn operatie. Zijn moeder en zijn jongste broer zijn mee gekomen om voor hem te koken. Tuberculose heeft Richards botten aangetast. Hij heeft steeds meer pijn en veel last van wonden en zweren. Zijn ene been is korter dan het andere. Kostbare tijd is verloren gegaan doordat zijn ouders eerst hun toevlucht zochten bij een traditionele genezer. Behalve met zijn operatie en de revalidatie daarna steunen we Richard ook met schoolgeld, een schooluniform en schoolspullen. Voor thuis kreeg hij een driewieler. Daarmee gaat hij naar zijn vrienden, als hij thuis geholpen heeft met de verzorging van het vee. 12
programma’s
Gezondheid
Onderwijs
Sociale contacten
Werk en inkomen
medewerkers (31-12-2014) aantal personeelsleden: 54 (38,38 FTE’s) aantal vrijwilligers: 167
13
bestedingen inkomsten
bestedingen per doelstelling
€ 19.813.572 € 20.403.215 Kinderen sterker maken en laten meedoen (onze kernstrategie) We ondersteunen de ontwikkeling van kinderen, de vergroting van hun weerbaarheid, en de opheffing van barrières in hun omgeving die hun participatie belemmeren.
84% besteed aan doelstelling
kosten werving kosten beheer en administratie
86,3%
84,1%
8,8% 6,6%
9,4% 4,3%
baten uit eigen fondsenwerving
subsidies overheid baten uit acties van derden overig (0,5%)
aantal kinderen in het programma
14
Versterking organisaties Zuiden We ondersteunen onze (30) Strategische Partnerorganisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika bij de ontwikkeling en de regie van het programma in hun land, en we helpen mee aan de versterking van lokale organisaties zodat ze voldoende deskundig en toegerust zijn om de kernstrategie uit te voeren.
16%
programmaverdeling per regio
42.734
Afrika
34.278
Azië
16.573
Latijns-Amerika
41%
48%
37%
2%
48%
77%
10%
17%
8%
5%
6% 1%
15
Andrew (11), Oeganda Laat Andrew maar schuiven. Hij is voor geen kleintje vervaard. Vroeger werd hij veel geplaagd met zijn geringe lengte. Nu is hij de held van de klas. Hij heeft zijn plek veroverd. De andere kinderen hebben geleerd hem te respecteren. Andrew komt met verve voor zijn belangen op. Hij wil hetzelfde worden behandeld als elke andere leerling. Het leek de leerkrachten een goed idee als Andrew helemaal vooraan in de klas zou zitten. Zelf dacht hij daar anders over. Hij zit liever bij zijn vrienden. Als het moet, gaat hij wel staan. Als peuter kreeg Andrew therapie om makkelijker te lopen. Nu steunen we hem door zijn schoolgeld te betalen. Alles onder controle!
Haantje de voorste.
Op weg naar school. Soms laat Andrew zich dragen door zijn grote broer.
De held van de klas. Andrew vindt het op school dikwijls fijner dan thuis.
Meester Waguti begeleidt op Andrews school kinderen met een beperking. En leert hun klasgenoten hen te respecteren en op te nemen in hun midden. Hij is heel belangrijk voor Andrew.
Een laatste check voor hij naar school gaat. Andrew ziet er graag goed uit.
In opperste concentratie.
Andrews moeder heeft een kruidenierswinkel, zijn vader werkt in de bouw. Ze hebben weinig tijd en aandacht voor hun vijf kinderen.
foto’s: Jan-Joseph Stok
Andrew voetbalt graag. Hij houdt ook van zingen en toneelspelen.
Een van Andrews taken thuis is de geit verzorgen.
Veronique (13), Tsjaad
Tot haar vierde jaar kon Aisha niet zitten, staan of praten. Volgens een dokter was Aisha’s beperking de schuld van haar moeder Grace: ze had toen ze zwanger was, kippennekken gegeten. Grace weet nu wel beter. Aisha heeft een hersen beschadiging. En sinds ze de juiste ondersteuning krijgt, gaat het heel goed met haar. Een lokale organisatie, betrokken bij het programma dat wij financieren, regelde voor Aisha fysiotherapie en logopedie en leerde haar moeder thuis met haar te oefenen. Met een metamorfose als resultaat. Aisha springt en rent, praat honderduit, gaat naar de basisschool en heeft veel vriendinnetjes. Ze heeft ook een toekomstdroom: politieagent worden.
Ze is geboren met een klompvoet. In Nederland wordt dan meteen een begin gemaakt met de behandeling. In Tsjaad is dat heel anders. Met onze steun is Veronique nu toch geopereerd. Ze moet drie maanden revalideren. Al die tijd blijft ze in de kliniek, want die ligt ver van haar dorp. Veronique mist haar familie heel erg, maar zet haar tanden op elkaar. Want goed oefenen betekent dat ze straks gewoon kan lopen. Vóór haar operatie was dat niet mogelijk. Daarom bracht haar broer haar elke dag naar school, een kilometer verderop. Als ze weer thuis is, gaat ze alleen. Veronique vindt leren belangrijk. Later wil ze zelf lerares worden.
foto: Jan-Joseph Stok
foto: Liliane Fonds
18
Aisha (7), Filippijnen
19
resultaten 2014
2014 op hoofdlijnen Voor het Liliane Fonds was 2014 een jaar van vernieuwing. We hebben onze visie, missie en strategie anders en scherper verwoord. De samenwerking met onze partners in Afrika, Azië en Latijns-Amerika werd gelijkwaardiger en dat vraagt om een aanpassing van onze rol. Ook in Nederland verkenden en bezegelden we nieuwe samenwerkingsverbanden. Intussen steunden we 93.585 kinderen met een handicap op de armste plekken van de wereld, het hoogste aantal ooit. En deden we onderzoek naar de impact van ons werk.
Strategische ontwikkelingen Visie, missie en strategie Het Liliane Fonds maakt mogelijk dat kinderen met een handicap individuele steun op maat krijgen, op meerdere gebieden, in hun eigen omgeving, en geregeld door een lokale organisatie. Dat blijven we ook doen. Maar we hebben in 2014 wel scherper dan voorheen verwoord wat we voor kinderen willen bereiken en dat onze aanpak twee aspecten heeft: de ontwikkeling van kinderen én het toegankelijk maken van hun omgeving. We zijn meer gaan benadrukken dat het ons erom gaat kinderen zo sterk te maken dat ze niet alleen beter kunnen meedoen in de maatschappij maar ook zelf hun rechten kunnen opeisen. Kinderen met een handicap zijn niet per definitie passieve ‘recht hebbenden’, de meesten zijn prima in staat op te komen voor hun rechten en ze te gebruiken. Onze ‘verbrede’ strategie onderstreept ook dat voor de participatie van kinderen (en volwassenen) met een handicap méér nodig is dan alleen maar inzet van hún kant. Ze blijven, letterlijk en figuurlijk, op barrières stuiten, als niet tegelijkertijd de omgeving wordt aangepakt. Daarom steunen we ook de opheffing van hindernissen die worden 20
worden besproken met een externe advies commissie onder voorzitterschap van prof. dr. Ton Dietz, directeur van het Afrika Studie Centrum (ASC) en hoogleraar Ontwikkeling in Afrika (Universiteit Leiden). Alle commissieleden zijn erkende deskundigen. Inmiddels zijn veertien SPO’s beoordeeld op hun kwaliteiten voor het nieuwe type partnerschap, de andere zestien volgen in 2015 en 2016. Met elke SPO maken we na de beoordeling een plan van aanpak voor de versterking van zwakke(re) punten. Hoe strak en hoe frequent we controleren of SPO’s zich houden aan de gemaakte afspraken, is afhankelijk van hun niveau.
opgeworpen door een gebrekkige infrastructuur, afwijzend gedrag en ondeugdelijk beleid. Dit deden we vroeger ook, maar ad hoc en impliciet. Nu is een structurele aanpak beter mogelijk en is er meer kans op succes. De wereld heeft meer oog gekregen voor de rechten van mensen met een handicap. Bovendien zijn lokale organisaties steeds beter in staat invloed uit te oefenen op de omgeving, bijvoorbeeld op de plaatselijke overheid, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven.
Andere rol De nieuwe invulling van de samenwerking met SPO’s vraagt ook van ons een andere opstelling en andere competenties. Onze rol verschuift, van uitvoeren en aansturen naar faciliteren, regisseren en monitoren. En om dit goed te kunnen doen, moeten verschillende vakgebieden binnen het Liliane Fonds nauw met elkaar samenwerken. Aan het ons eigen maken van onze nieuwe rol en van de vereiste deskundigheid besteden we veel tijd en aandacht.
Gelijkwaardig partnerschap In de samenwerking met Zuidelijke partners kiezen we principieel voor gelijkwaardigheid. Vanaf 2014 brengen we dit ook in praktijk met partner schappen waarin het Liliane Fonds en zijn Zuidelijke partners verschillende taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden hebben. Zo zijn niet langer wij, maar onze partners – 30 Strategische Partnerorganisaties (SPO’s) in 29 landen – verantwoordelijk voor het programma in hun land en voor de selectie van uitvoerende Partner organisaties. Om de risico’s die onze keuze met zich meebrengt, in te kapselen en te beheersen, hebben we maatregelen genomen. Alle bestaande en potentiële SPO’s doorlopen bijvoorbeeld een streng beoordelingsprogramma. De uitkomsten
Nieuwe samenwerkingsverbanden De oprichting van de Alliance for Disability-Inclusive Development (ADID, zie blz. 9) onderstreept dat we er steeds beter in slagen strategische en inhoudelijke samenwerkingsverbanden aan te gaan. Een ander voorbeeld van dit type samenwerking is die met Enablement, waarmee we onze partners in het Zuiden versterken op het gebied van Community Based Rehabilitation (CBR). De samenwerking met Nederlandse organisaties kan ook anders van karakter zijn. We kunnen organisaties faciliteren bij de besteding van hun gelden. Met deze insteek sloten we bijvoorbeeld in 2014 een overeenkomst met Stichting Benie. Daarnaast waren we een groot deel van 2014 met Stichting MIVA in gesprek over nauwe samen-
werking. In juli 2015 werd dit bezegeld met een overeenkomst. Onderzoek naar impact Een voorwaarde voor ons (voort)bestaan is dat de steun die wij mogelijk maken, doorwerkt in het leven van kinderen met een handicap. In 2014 zijn hiernaar twee onderzoeken uitgevoerd. Onder leiding van prof. dr. Paul Hoebink (directeur CIDIN, Radboud Universiteit Nijmegen) is in een aantal landen onderzoek gedaan onder ‘kinderen’ die in de loop der tijd steun hebben gekregen van het Liliane Fonds. Heel veel kinderen van ‘toen’ zijn goed terechtgekomen. Zo hebben er opvallend veel een betaalde baan. Met onze eigen partners en lokale onderzoekers deden we in 2014 impactonderzoek op basis van MSC (Most Significant Change). In interviews werd kinderen en hun ouders onder meer gevraagd naar de belangrijkste verandering die onze steun in hun leven had teweeggebracht. Ook de uitkomsten van dit onderzoek – een proefproject – waren over wegend positief.
Bestedingen We besteedden in 2014 ruim 17,1 miljoen euro aan onze doelstellingen. Aan programma’s voor kinderen is ruim 16,1 miljoen euro besteed. Meer dan de helft van het budget (55%) ging naar Afrika. Daarna volgden Azië (29%) en LatijnsAmerika (16%). De bestedingen aan voorlichting bedroegen bijna 1,0 miljoen euro. Aan het eind van 2014 ondersteunden we 93.585 kinderen met een handicap.
Inkomsten Onze totale inkomsten in 2014 bedroegen 20,4 miljoen euro. Dit is 9% meer dan we hadden begroot (18,7 miljoen). Van de inkomsten is 84% het resultaat van eigen fondsenwerving, (slechts) 16% is afkomstig uit andere bronnen. Deze verhouding bevestigt dat het Liliane Fonds een organisatie met draagvlak is. Dat willen we ook blijven. 21
het jaar 2014 in beeld Ruim 132.000 basisscholieren in Nederland deden op 13 maart mee aan de actie ‘Wij trekken aan de bel’. Onder hen deze leerlingen van de Oranje Nassauschool in Den Haag. Met één minuut herrie vroegen ze aandacht voor het recht op onderwijs van kinderen met een beperking op de armste plekken van de wereld.
De Nederlandse Golf Federatie (NGF) vierde haar 100-jarig bestaan met een Familietoernooi. De opbrengst was bestemd voor het Liliane Fonds. Onze ambassadeur Erica Terpstra nam de cheque in ontvangst van NGF-voorzitter Willem Zelsmann.
Na een verbouwing van een jaar werd op 14 maart 2014 het gerenoveerde Liliane Fonds-kantoor officieel heropend. De gasten kregen een rondleiding en uitleg over ons werk.
Ook buiten Nederland werd ‘aan de bel getrokken’ voor kinderen met een beperking die niet naar school kunnen. Bijvoorbeeld door deze scholieren in Ghana.
Op de 48ste Art & Antiques Fair ‘s-Hertogenbosch was er weer ruim aandacht voor het werk van het Liliane Fonds en voor de bijzondere foto’s van ambassadeur Monique Velzeboer.
In naamsbekendheid moet je (blijven) investeren: een groep ‘lopers’ van het Liliane Fonds deed op 6 september 2014 mee aan de 68ste Airborne Wandeltocht.
Meester Lucas van de Beekmanschool in ’s-Hertogenbosch vraagt voor zijn verjaardag altijd geld voor het Liliane Fonds. En elk jaar komt hij zijn ‘cadeautje’ mét zijn kleutergroepen zelf brengen.
Donateurs, relaties en medewerkers van het Liliane Fonds genoten op 19 en 20 november weer van de gratis Liliane concerten van het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht.
Gerwin van Uden (42) en Aschwin Kraal (40), beiden gehandicapt, vertrokken richting Kaapstad. Doel van hun motorexpeditie: geld inzamelen voor het Liliane Fonds. Helaas moesten ze hun reis afbreken vanwege de situatie in het Midden-Oosten.
Op 30 september was de presentatie van ‘Disability Care in Africa’. Het boek onder redactie van prof. dr. Adri Vermeer en Zsoka Magyarszeky bevat een bijdrage van Liliane Fondsmedewerker Bernard Morvan.
Verser kunnen ze niet! Onderdeel van onze Regiovrijwilligersdag was een cursus ‘Bossche Bollen maken’. Of ze smaakten? Nou en of!
Chartine uit Rwanda was in 2014 de ‘ster’ van onze campagne ‘Op eigen benen staan’.
Op de Supportbeurs voor mensen met een fysieke beperking en hun omgeving overhandigde Reni de Boer (r), lid van onze Raad van Toezicht, in het bijzijn van directeur Kees van den Broek (m), petitiekaartjes aan staatssecretaris Jetta Klijnsma (l). Inzet: ratificatie door Nederland van het VN-Verdrag voor de Rechten van Mensen met een Handicap. (foto: Monique Velzeboer)
Medewerkers van onze nieuwe Strategische Partnerorganisaties in Kameroen, Ivoorkust en Togo kwamen naar Nederland voor kennismaking en overleg.
VMBO-school Prinsentuin Andel voerde (weer) actie voor het Liliane Fonds. Met een geweldig resultaat. Kees van den Broek, directeur van het Liliane Fonds, nam de cheque in ontvangst.
Ardiawan (8), Indonesië Toen ze zwanger van hem was, moest Ardiawans moeder zwaar werk doen. Misschien is hij daardoor drie maanden te vroeg geboren. Met een hersenbeschadiging. Toen Ardiawan een jaar was, ontdekten zijn ouders dat er iets niet in orde was met hem. Hij ging niet kruipen en niet staan. Vanaf die tijd gaat Ardiawan drie keer per week naar een revalidatiecentrum. Hij is al veel vooruitgegaan: hij kan lopen met krukken of een stok en gaat sinds kort ‘op proef’ naar een reguliere school. Ardiawan groeit op in een liefdevol gezin. Zijn ouders zijn dol op hem en zijn zusje (14). Ardiawans moeder is gestopt met werken om voor hem te zorgen en vaak met hem te oefenen. Veel familieleden wonen vlakbij. Ardiawan vindt het heerlijk dat er altijd neefjes, nichtjes en vriendjes zijn om mee te spelen. Al gaat hij er soms ook alleen op uit om met zijn katapult een vogel te vangen voor het eten.
Lopen gaat steeds beter.
Aandacht bij de les.
Om vooruit te (blijven) gaan, moet Ardiawan ook thuis veel oefeningen doen. Zijn moeder helpt hem daarbij. Elke dag.
Soms gaat Ardiawan met zijn moeder op de scooter boodschappen doen of naar het strand.
‘Zwemmen’ in het revalidatiecentrum. Eerst vond Ardiawan het eng. Nu hij bandjes heeft niet meer. Zeker als ook zijn beste vriendje Ryan komt, heeft hij het grootste plezier.
De therapeut komt ook aan huis, om te kijken of de omgeving geschikt is voor Ardiawans hulpmiddelen.
Ardiawan gaat elke dag even kijken op zijn vaders werk: een bakstenenfabriek niet ver van hun huis.
foto’s: Jan-Joseph Stok
Ardiawan hoort er op school helemaal bij, voor leerkrachten en leerlingen.
Gelukkig gaan spelen en oefenen soms samen.
Negen uur per week is Ardiawan op revalidatiecentrum High Five, zes uur voor therapie en drie uur voor extra lessen.
project uitgelicht: These shoes are made for walking
In de Mekongregio in Zuid-Oost-Azië hebben ruim twee miljoen mensen, onder wie veel kinderen, orthopedisch schoeisel nodig. Ze hebben ernstige voet- en loopproblemen. Bijvoorbeeld als gevolg van polio of lepra, een natuurramp of een verkeersongeluk. Omdat er een tekort is aan orthopedisch schoenmakers, voeren het Liliane Fonds en de Leprastichting samen het project These shoes are made for walking uit: in de Vietnamese hoofdstad Hanoi worden jongeren opgeleid tot orthopedisch schoenmaker. De studenten komen uit Vietnam, Indonesië, Myanmar, Laos en Cambodja.
De opleiding wordt verzorgd door het Vietnamese Training Centre for Orthopedic Technologists (VIETCOT). De eerste jaren wordt het project gecoördineerd door orthopedisch schoenmaker Rianne van Pijkeren. Begin 2014 vertrok ze naar Hanoi, waar ze met twee gastdocenten begon met de opleiding van twee leraren en de eerste twaalf studenten. These shoes are made for walking werd mogelijk door de extra bijdrage van ruim twee miljoen euro die de Nationale Postcode Loterij in 2013 voor het project bestemde.
Instructies aan de muren. Precisiewerk. (foto: Petra Brands) Er komt veel kijken bij het maken van goed orthopedisch schoeisel.
Rianne van Pijkeren, op weg naar haar studenten. De studenten werken met moderne apparatuur.
De opleiding is bij uitstek geschikt voor jongeren met technisch inzicht die zelf een handicap hebben.
Ingespannen aan het werk.
De orthopedische werkplaats.
Stapsgewijs naar een fraai resultaat.
de toekomst: vijf speerpunten
Kennis van impact en toegevoegde waarde We gaan meer kennis vergaren van de impact en de toegevoegde waarde van de programma’s die we financieren. Die kennis benutten we om het effect van ons werk te vergroten – hoe kunnen we onszelf verbeteren – maar ook onze ‘zichtbaarheid’. We willen kunnen aantonen wat we bereiken bij onze partners ter plaatse en bij kinderen met een handicap. In 2015 maken we de voorwaarden voor impactmeting in orde: we inventariseren de belangrijkste kennisbehoeften bij onze partners in de verschillende landen, maken beleid voor kennismanagement en stellen een onderzoeksen evaluatieagenda op.
Blijvend resultaat We willen dat onze inzet blijvend resultaat heeft, in het persoonlijk leven van kinderen met een handicap en in de samenleving. Om dat te bereiken, werken we aan versterking van onze Strategische Partnerorganisaties (SPO’s), zodat ze op termijn het programma en de lobby in hun land zonder ons kunnen uitvoeren. Daarnaast zetten we sterker in 28
op beleidsbeïnvloeding in Nederland. In 2015 gaan we verder met de toepassing van ons SPO-beleid – de beoordeling van SPO’s en de afsluiting van partnerovereenkomsten – en werken we een strategie voor beleidsbeïnvloeding uit.
foto: Jan-Joseph Stok
Meer inzicht krijgen in het effect van ons werk. Bereiken dat onze inzet blijvend resultaat heeft. Meer kunnen betekenen voor kinderen met een handicap door samenwerking met anderen. Groeien in onze nieuwe rol. En steun en draagvlak behouden. Daaraan gaan we de komende jaren extra aandacht geven.
Vroeger waren we ‘uitvoerder’, nu in toenemende mate regisseur en makelaar. Het is van groot belang dat we ook deze rol heel goed gaan beheersen. In 2015 gaan we onze nieuwe rol nauwkeurig definiëren en werken aan de opbouw van de benodigde competenties.
Onze kernactiviteiten
Behoud van draagvlak en steun
Jubileumjaar
Om ons werk te kunnen blijven doen, moeten we ook in de toekomst kunnen rekenen op een stevig draagvlak in Nederland en ook op voldoende financiële steun. Behoud daarvan is in de huidige tijd geen vanzelfsprekendheid. Daarom kiezen we voor een andere aanpak van communicatie en werving, eigentijdser en (meer) gericht op een ‘gedeeld ideaal’. We gaan er hard aan werken dat steeds meer mensen in Nederland zich verbonden voelen met het Liliane Fonds en dat ze zich samen met ons inzetten voor kinderen met een handicap in de armste gebieden van Afrika, Azië en Latijns-Amerika.
Voor het Liliane Fonds is 2015 een jubileumjaar. We bestaan dan 35 jaar. Dit vier(d)en we onder meer met het internationale symposium ‘Leave no one behind’ en de expositie ‘De Maakbare Mens’ in samenwerking met Het Dolhuys (Museum van de Geest) in Haarlem.
Natuurlijk blijven we, ook in 2015, in de allereerste plaats kinderen ondersteunen, naar verwachting 90.000. Dit hopen we te doen in samenwerking met 82.500 donateurs en met andere donoren waaronder bedrijven en stichtingen.
Krachtige samenwerkingsverbanden De komende jaren vergroten we de impact van ons werk ook door het aangaan van strategische allianties en andere samenwerkingsverbanden. Binnen dit speerpunt ligt de focus in 2015 op de opstelling van samenwerkingsbeleid, inclusief criteria, de verankering binnen de organisatie van (nieuwe) samenwerkingsverbanden – bijvoorbeeld met MIVA waarmee we ons kantoor en ondersteunende diensten gaan delen – en uitwerking van de samenwerking binnen de Alliance for Disability-Inclusive Development (ADID).
Thuis in onze nieuwe rol Vooral door het SPO-beleid dat uitgaat van gelijkwaardige partnerschappen met organisaties in Afrika, Azië en Latijns-Amerika, verandert onze rol.
We hebben het vaste voornemen om van 2015 in elk opzicht een bijzonder en succesvol jaar te maken.
29
Dorcas (6) en Sandrine (12), Tsjaad Dorcas (6), Sandrine (12) en hun vader Ferdinand (32) hebben alle drie een erfelijke ziekte die hun botten vervormt. Hun moeder is daarom bij hen weggegaan. Ze nam alles mee wat het gezin bezat. Ferdinand zorgt nu alleen voor zijn dochters en zoon Josue (8) die geen handicap heeft. Gelukkig krijgt hij veel steun van zijn ouders. De kinderen gaan elke ochtend naar school en doen het daar uitstekend. Hun vader koopt films op de markt en vertoont die ‘aan huis’. Ook kunnen mensen bij hem thuis voetbalwedstrijden op de televisie zien.
Zo verdient hij zijn geld. Het Liliane Fonds steunt het gezin. Voor de zusjes betalen we dokterskosten, schoolgeld en aangepast schoolmeubilair. De vader heeft cursussen gevolgd en hulp gekregen om zijn ‘thuisbioscoopje’ beter te laten lopen. Een operatie voor Dorcas en Sandrine is (nog) niet mogelijk. Hun botten zijn nog te zwak. Om die te versterken, krijgen ze extra vitamine D, want de zon wordt altijd versluierd door een wolk van zand en stof.
Met z’n allen onderweg.
Sandrine heeft een prachtig rapport, maar in het derde trimester was ze te ziek om naar school te gaan.
Oma heeft een naaiatelier. Sandrine helpt haar graag. Ze wil leren zelf kleren te maken.
Dorcas houdt veel van haar beertje.
Dorcas zit nog maar net op school, maar nu al is duidelijk dat ze een slimme meid is. Net als haar grote zus Sandrine. Die is de beste van de klas.
Spelen op het erf.
Sandrine maakt vlechtjes in het haar van haar kleine zus.
foto’s: Jan-Joseph Stok
Broer Josue is de held van zijn zusjes. Hij brengt ze elke dag naar school en ’s middags weer naar huis.
Bij papa op de rolstoelfiets.
Film kijken in Ferdinands thuisbioscoop.
De klas van Sandrine.
Soms kookt Sandrine voor het hele gezin.
Nepal Bangladesh India Mali
Guatemala Nicaragua
Burkina Faso
Vietnam Tsjaad
Cambodja
Benin Sierra Ivoor- Togo Nigeria Leone kust Ghana Kameroen
Colombia
Ethiopië
Congo Peru
Myanmar
Niger
Filippijnen
Sri Lanka
Oeganda Kenia Rwanda Burundi
Indonesië
Brazilië Bolivia
Zambia Zimbabwe
Argentinië
Landen waarin het Liliane Fonds zijn werk concentreert
colofon Stichting Liliane Fonds Havensingel 26 5211 TX ’s-Hertogenbosch telefoon (073) 518 94 20 fax (073) 518 94 21 e-mail
[email protected] IBAN NL08 RABO 0303080000 websites www.lilianefonds.nl www.lilianefonds.org
redactie Bernadette van Heel, Willem van Tuijl fotografie Gideon van Aartsen Petra Brands Jan-Joseph Stok Monique Velzeboer Marieke Viergever Liliane Fonds concept en ontwerp Comma-S ontwerpers, ’s-Hertogenbosch drukwerk Dekkers van Gerwen
Lees naast dit Jaarbeeld ook het Jaarverslag 2014 en de Jaarrekening 2014. Beide zijn als pdf-bestand beschikbaar op www.lilianefonds.nl; een geprinte versie kunt u aanvragen bij het kantoor van het Liliane Fonds.
