Omdat armoede onaanvaardbaar is. Omdat armoede iedereen aanbelangt

Omdat armoede onaanvaardbaar is. Omdat armoede iedereen aanbelangt.

Carl Decaluwé Gouverneur van West-Vlaanderen September 2013

1

• Actiepunten

• Sensibilisering door verspreiding van de rede

• Bewustmaking voor de problematiek via diverse toespraken

• Aftoetsen en overleg met de provincie

• Contacten met bevoegde ministers

• Seminarie "Arm in arm voor een lokaal armoedebeleid"

• Overleg met de West-Vlaamse OCMW-secretarissen

• Eenloketsysteem, taalgebruik en zorgnetwerken

• Streekfonds: fonds van de gouverneur

• Rol van de serviceclubs

• Plaatsbezoek nachtopvang

2

1. -

2.

3. 4.

5.

-

6.

-

7.

3

8. 9.

-

10.

11.

12.

Wat Sensibilisering voor de armoedeproblematiek in het algemeen.

Methode

4

De gedrukte brochure werd

.

Op 11 december 2012, de dag van de rede, werd de gedrukte brochure meegegeven aan de provincieraadsleden en de andere genodigden o.m. de verenigingen waar armen het woord nemen, welzijnsschakels, de verenigingen die zich inzetten voor armoedebestrijding, Samenlevingsopbouw.

Diverse doelgroepen De rede werd gestuurd naar verschillende doelgroepen: de Vlaamse regering, de burgemeesters en OCMW- voorzitters, scholen, De Lijn, sociale huisvestingsmaatschappijen, sociale verhuurkantoren, West-Vlaamse kantoren van elektriciteitsleveranciers en distributienetbeheerders, jeugdbewegingen, universiteiten, serviceclubs. Er werd een begeleidende brief toegevoegd waarin de klemtoon wordt gelegd op de aspecten waarin betrokkenen een cruciale rol kunnen spelen. Zo vestigde de gouverneur de aandacht van de leden van de op (brief 11 december 2012). West-Vlaanderen kent veel buitengebied met acute noden inzake dienstverlening. Er is het wegtrekken van diensten uit de dorpen, de mobiliteitsproblematiek, alsook het afbrokkelen van sociaal netwerk,…. Armoede is er meer gestigmatiseerd en verdoken. Beide werkmodellen, het zorgnetwerk en het mobiel lokaal dienstencentrum, zouden perfect kunnen ingepast worden in het woonzorgdecreet en aldus een duurzaam en structureel kader krijgen wat bovendien dergelijke initiatieven ook in andere landelijke gemeenten zou mogelijk maken. Dit vraagt echter een aanpassing van de regelgeving (decreet en uitvoeringsbesluiten). kregen de rede op 25 januari 2013 toegestuurd. In zijn brief wees de gouverneur op het belang van de buurtwerking. Het bestuur kan ook rekenen op de ondersteuning van organisaties die op dat vlak knowhow in huis hebben. Samenlevingsopbouw kan een partner zijn. Ze kunnen mee helpen een aanpak te ontwikkelen voor kwetsbare buurten. Om een zo ruim mogelijk publiek te bereiken staat de rede ook op de 5

van de gouverneur en er verscheen op 12 december 2012 een speciale editie van de van de gouverneur. (http://gouverneurdecaluwe.wordpress.com)

Teneinde bij te dragen tot de bewustmaking voor de problematiek maakte de gouverneur in elke toespraak een link naar het thema armoede. Zo kaartte hij het thema aan in volgende toespraken:  Verkoren maandagviering Vlassector in Deerlijk op maandag 7 januari 2013.  Provinciale Nieuwjaarsontmoeting Gezinsbond West-Vlaanderen in Brugge op zaterdag 26 januari 2013.  ACW Midden en Zuid-West-Vlaanderen in Roeselare op donderdag 31 januari 2013.  Viering 175 jaar lerarenopleiding in Torhout op zaterdag 23 februari 2013.  60 jaar West-Vlaams Tegelhuis en de opening van de nieuwe toonzaal in Roeselare op vrijdag 1 maart 2013. De onderneming overhandigde een gift van 3000 Euro ten voordele van “Een Hart voor West-Vlaanderen” als steun voor de projecten voor kansarmen.  Persconferentie naar aanleiding van de publicatie van de brochure ‘Sociale economie-Verrassend alledaags in Torhout op dinsdag 5 maart 2013.  Bijeenkomst Jonge Cow Boys in Kortrijk op donderdag 18 april 2013.  Opening wereldfolkloreadefestival in Oostrozebeke op woensdag 8 mei 2013. 6

 Seminarie ‘Arm in arm voor een lokaal armoedebeleid’ in provinciehuis Boeverbos op vrijdag 24 mei 2013.  Opening Huis Deryckere in Ieper op donderdag 30 mei 2013. In de nieuwsbrief van de gouverneur verscheen volgend artikel: “Het huis Deryckere wordt een thuis voor de minder bedeelden in Ieper. De Lions Club van Ieper-Poperinge draagt door eigen initiatieven en door het fonds Deryckere jaarlijks haar steentje bij voor het wel en het wee van de regio. Niet alleen deze club steunt en draagt het initiatief doch ook de lokale overheid – het stadsbestuur en het OCMW – en de vrijwilligers van vzw ‘Op ‘t spoor’. Samen met Jan Durnez, burgemeester van de stad Ieper, opende de gouverneur het gebouw. De gouverneur hoopt dat dit een voorbeeld mag zijn om andere clubs en verenigingen te laten ijveren voor de nodige solidariteit met kansarmen.” (30.5.2013)

 Inhuldiging vestiging voedselbank in Kuurne op vrijdag 31 mei 2013.  Areameeting Zonta op zaterdag 1 juni 2013.  Videoboodschap voor de bijeenkomst “ Als privé-problemen het werk beïnvloeden” bij Deceuninck in Hooglede op donderdag 13 juni 2013.  Voorwoord brochure Steunfonds van het Licht voor verlaten kinderen en sociaal kansarmen-39e feest van het licht op woensdag 30 oktober 2013.

Met gedeputeerde voor Welzijn Myriam Vanlerberghe besprak de gouverneur op 3 januari 2013 de uitvoering van enkele concrete actiepunten uit zijn rede. De provincie kan meewerken aan de uitvoering van de actiepunten. Volgende punten werden tijdens dit overleg aangekaart: 

. Hierop kunnen een aantal cijfergegevens en best practices naar voren gebracht worden. Er kan eerst een enquête gehouden worden onder de OCMW-voorzitters. Ook de noden en prioriteiten inzake armoedebestrijding kunnen hierin aan bod komen.

7

 De van ervaringsdeskundigen in armoede. Er kan een lijst van de opgesteld worden die meegedeeld wordt aan serviceclubs, scholen..  Een mogelijke affichecampagne voor ruimere bekendmaking van de verenigingen waar armen het woord nemen, van de welzijnsschakels alsook een folderverspreiding. De op 7 februari 2013 tot de oprichting van een armoede onder leiding van gedeputeerde Myriam Vanlerberghe. Het doel van de taskforce is de problematiek van de armoede in West-Vlaanderen in overleg aan te pakken en actie op te zetten. De taskforce bestaat uit de gouverneur of vertegenwoordiger, gedeputeerde of medewerker, diensthoofd dienst welzijn, bevoegde ambtenaren.

Op 24 december 2012 liet Joke Schauvliege, Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur weten dat mensen in armoede voor haar en voor de Vlaamse Regering een doelgroep zijn waarvoor ze zich extra inzetten. Het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding (VAPA) is daar een bewijs van. In haar participatiebeleid zijn mensen in armoede één van de kansengroepen. Met de UitPAS, die in een pilootproject in de regio Aalst wordt uitgetest, wil de minister cultuurparticipatie voor iedereen, maar in het bijzonder voor de mensen in armoede stimuleren. In het recente decreet Lokaal Cultuurbeleid en het besluit van de Vlaamse Regering voor de uitvoering ervan, stelt de minister de werking met mensen in armoede als een prioriteit. De minister is het met de gouverneur eens dat activiteiten zo dicht mogelijk bij de mensen moeten worden georganiseerd. Op 20 december 2012 richtte Ingrid Lieten, Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding, een schrijven aan de gouverneur over armoedebestrijding op lokaal niveau. 8

In haar schrijven wees de minister op de interne staatshervorming die er voor gezorgd heeft dat de regierol rond armoedebeleid op het gemeentelijke vlak werd gelegd. Ook de provincies hebben hier een rol te spelen en kunnen bijdragen tot een integraal en preventief beleid. De minister stelde vervolgens dat de implementatie van een sterk sociaal beleid in de gemeenten, echter wel wat ondersteuning vereist. Volgens de minister zit nét hier de kracht van het provinciaal niveau: lokale besturen ondersteunen vanuit hun taak van sociale planning, netwerkvorming en impulsbeleid. De gouverneur, werd gevraagd om van zijn positie gebruik te maken om hiertoe de nodige initiatieven te nemen en een coördinerende rol te spelen. Tenslotte kondigde de minister reeds het initiatief aan voor de organisatie van een provinciale ronde in het kader van armoedebestrijding. Doel is de voorstelling van goede praktijken en uitwisseling van kennis en expertise. Op 21 januari 2013 richtte minister Lieten opnieuw een brief aan de gouverneur inzake de organisatie van een reeks provinciale ontmoetingsmomenten. De gouverneur werd gevraagd om mee de schouders onder dit project te zetten en samen met het kabinet van de Vlaams minister van armoedebestrijding een ontmoetingsmoment te organiseren met alle lokale besturen en betrokken lokale actoren. De thema’s van deze ontmoetingsmomenten konden in overleg geconcretiseerd worden. De minister zag alvast enkele interessante onderwerpen zoals: voedselbedeling, kinderarmoede, automatische en proactieve toekenning van rechten, lokale armoedetoets etc. Elke provincie kon eigen accenten leggen. Bedoeling was dat alle aanwezigen op het einde van het ontmoetingsmoment vertrekken met meer inzicht en kennis over hoe werk te maken van armoedebestrijding op lokaal vlak. De provincie kon toelichten welke rol zij in dit verband kan spelen. De gouverneur maakte dit schrijven voor concrete realisatie over aan de gedeputeerde voor Welzijn, Myriam Vanlerberghe.

9

Aansluitend aan de vraag van minister Ingrid Lieten organiseerde de provincie op vrijdag 24 mei 2013 een seminarie ‘Arm in arm voor een lokaal armoedebeleid’ in provinciehuis Boeverbos. Het programma verliep als volgt:  Inleiding door Myriam Vanlerberghe, gedeputeerde voor Welzijn en Cultuur  Toespraak door Ingrid Lieten, Viceminister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Innovatie, Overheidsinvesteringen, Media en Armoedebestrijding  Rol van Steunpunt Sociale Planning bij lokale besturen door Hilde Coudenys  'Kinderen in armoede' door Magda De Meyer, adjunct-kabinetschef Armoede van minister Lieten.  'Automatische toekenning van rechten' door Youssef El Boutaibe, raadgever Armoede van minister Lieten  'Sociaal aan de slag met voedseloverschotten' door Lief Vandevoort  'Goede lokale praktijken met mensen in armoede' door Hilde Linssen, Netwerk tegen Armoede  Lokale goede praktijken in verband met armoedebeleid 

De Kaba vzw: toelichting Sociale kruidenier West-Vlaanderen



Welzijnsconsortium: Kwaliteitsvolle en menswaardige voedselhulp in Zuid-West-Vlaanderen



Voedselbank Kuurne: uiteenzetting werking

10



TAO Armoede West-Vlaanderen: Cliëntenperspectief binnenbrengen in je dienst



Katrol vzw - Torhout en Oostende: praktijk en theorie rond armoedebestrijding via studieondersteuning



Katrol Oostende: toelichting ontmoetings- en opvoedingshuizen

 Slotwoord door Carl Decaluwé, gouverneur West-Vlaanderen

De gouverneur nam het voorzitterschap waar van het overleg met de WestVlaamse OCMW-secretarissen op 18 februari 2013 in zijn Ambtswoning in Brugge. (verslag : zie bijlage) Agendapunten overleg:  Toelichting door gouverneur Carl Decaluwé  DAF-intermediairsproject Studietoelagen  Zorgnetwerken in West-Vlaanderen (Chris Verstraete, directeur en Veerle Gevaert, opbouwwerker Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen)  Schuldpreventie Westhoek (Siska Vanpeteghem, OCMW Ieper)  Debat: in welke mate zorgt de oude beeldvorming van het OCMW er nog voor dat mensen met hulpnood nog steeds niet willen komen. Werkt de transformatie naar Sociale Huizen effectief drempelverlagend?  Conclusie

Acties

11

Op basis van de conclusies van dit overleg ondernam de gouverneur verschillende acties. Schrijven van de gouverneur d.d. 21 februari 2013 aan Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen en minister Ingrid Lieten Vlaams viceministerpresident en Vlaams minister van innovatie, overheidsinvesteringen, media en armoedebestrijding De gouverneur onderlijnde dat de eerste aanzetten van mobiele dienstencentra en de woonzorgnetwerken zeer effectief blijken te zijn en voldoen aan een prangende nood. Hij verwees naar zijn vorige brief van 11 december 2012 aan de Vlaamse regering met de vraag een aanpassing van het woonzorgdecreet te willen laten doorvoeren zodat er een juridisch kader is voor deze vormen van welzijnsverlening en armoedebestrijding. De gouverneur schreef ook dat het opportuun te zorgen voor een ondersteuning van deze initiatieven. Antwoord dd. 8 maart 2013 van Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen De minister uitte zijn interesse voor de lopende projecten “zorgnetwerken” en “mobiele lokale dienstencentra”. Via de adviesgroep volgen de medewerkers van de minister het actieonderzoek “zorgnetwerken en armoedebestrijding” van de Hogeschool WestVlaanderen, met de steun van Cera. Dit onderzoek heeft tot doel om, zowel wetenschappelijk als beleidsmatig, een draagvlak te realiseren voor de rol van de zorgnetwerken in het kader van armoedebestrijding. Ze zijn daarnaast zeer geïnteresseerd in het experiment “mobiel lokaal dienstencentrum”, in het bijzonder de wijze waarop, bij het ontbreken van een vaststaande infrastructuur, deze organisatievorm kan bijdragen tot het ondersteunen van de zelfredzaamheid aan personen in een beginnende zorgsituatie. Zijn medewerkers zullen contact opnemen met de initiatiefnemers van het experiment in Deerlijk ten einde nader kennis te maken met dit project. Op basis van eventuele beleidsaanbevelingen van het wetenschappelijk onderzoek en het experiment zal nagegaan worden of en in welke mate een 12

aanpassing van het huidig woonzorgdecreet en/of de uitvoeringsbesluiten aangewezen is. Een kopie van deze brief van de minister werd op 18 maart 2013 bezorgd aan de OCMW-secretarissen, Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen en de dienst Welzijn provincie West-Vlaanderen.

Schrijven d.d. 21 februari 2013 van de gouverneur aan Staatssecretaris Maggie De Block Staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding De gouverneur verwees naar de debatvragen bij het overleg met de OCMWsecretarissen over de beeldvorming van het OCMW en naar de effecten van de transformatie naar de Sociale Huizen. Het concept van Sociale Huizen, waar naast de klassieke OCMW-dienstverlening ook dikwijls andere lokale diensten worden aangeboden, blijkt succesvol en effectief drempelverlagend te zijn. Deze laagdrempeligheid lijkt een kritische succesfactor om proactief mensen te kunnen ondersteunen, zodat ze maatschappelijk geïntegreerd geraken of blijven. Bij de West-Vlaamse OCMW-secretarissen leeft het oordeel dat het belangrijk is dat de OCMW ’s een mix van diensten blijven aanbieden, die verder reiken dan armoedebestrijding en activering. Via niet-inkomensgerelateerde dienstverlening, zoals kinderopvang, wordt de sociale mix immers bevorderd, wat tevens de maatschappelijke integratie ten goede komt. Bovendien wordt er zo een grotere doelgroep aangesproken. Dit biedt naast een drempelverlagend effect eveneens opportuniteiten voor anticiperend handelen. De gouverneur vroeg aan Staatssecretaris Maggie De Block om deze bevinding vanuit West-Vlaanderen mee te nemen in de mogelijke afwegingen over de kerntaken van de OCMW ‘s in relatie tot maatschappelijke integratie.

Antwoord d.d. 25 maart 2013 van Maggie De Block, staatssecretaris voor Asiel en Migratie, Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding 13

De staatssecretaris antwoordde dat ze de publicatie zal doornemen en gaat ervan uit dat deze belangrijke informatie bevat die nuttig kan zijn voor haar beleid inzake maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding.

De gouverneur sensibiliseerde via een brief dd. 20 juni 2013 de burgemeesters, schepenen sociale zaken, OCWM-voorzitters en de diensthoofden van de Sociale dienst voor de éénloketsystemen, een aangepast communicatiebeleid en de zorgnetwerken. Dankzij het éénloketsysteem worden alle diensten samengebundeld en gecentraliseerd op één adres. Men kan er terecht met alle vragen over sociale rechten en plichten, het invullen van allerhande formulieren en voor aanvragen van diensten en toelagen. Dit draagt ongetwijfeld bij tot nog meer effectiviteit en efficiëntie. De dienstverlening wordt op een klantvriendelijke manier toegankelijk gemaakt en de laagdrempeligheid wordt verzekerd. Ook de meest kwetsbaren krijgen toegang tot de diverse vormen van dienstverlening. Gemeenten die nog geen éénloketsysteem hebben worden gesensibiliseerd om initiatieven te nemen voor de realisatie van een dergelijk éénloketsysteem, eventueel via intergemeentelijke samenwerking. Omdat gemeenten ook een belangrijke rol spelen op het vlak van het communicatiebeleid vestigde de gouverneur hun aandacht op dit actiepunt. Verschillende websites kunnen nuttig zijn om bij te dragen tot een nog duidelijker en eenvoudiger taalgebruik. (o.m. de websites www.wablieft.be en www.communicerenmetarmen.be ). Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen verspreidde een infobrochure over zorgnetwerken. De gouverneur vroeg met aandrang om de infobrochure over zorgnetwerken aandachtig door te nemen. Hij is er immers van overtuigd dat zorgnetwerken heel wat meerwaarde hebben, dat dit werkmodel een 14

antwoord biedt op welbepaalde noden van kwetsbare mensen en een lokaal bestuur helpt om op vlak van hulp- en dienstverlening proactief te handelen. Een zorgnetwerk is een lokale voorziening die via nauwe samenwerking tussen vrijwilligers en lokale actoren een aanvullend dienstenaanbod brengt bij kwetsbare mensen door het uitvoeren van (verjaardags)bezoekjes of allerlei kleine zorgtaken (bv. vervoer, boodschappen, kleine klusjes zoals was ophangen, rolluiken optrekken…). Door de vrijwilligers kunnen mensen langer en met meer kwaliteit in de eigen omgeving blijven wonen en worden eventuele verborgen noden opgemerkt. De vrijwilligers verwijzen zo nodig naar de passende dienst en signaleren ook noden die tot nu door diensten niet worden beantwoord. Zo wordt ook proactief aan onderbescherming gewerkt. Eind 2011 waren er in West-Vlaanderen 11 zorgnetwerken actief in 16 gemeenten. In deze West-Vlaamse zorgnetwerken waren samen 500 vrijwilligers actief die meer dan 1000 cliënten hielpen met ongeveer 10000 prestaties. Er is reeds heel wat expertise en materiaal beschikbaar (draaiboek zorgnetwerken, brochure signaalfunctie,…) om werk te maken van een zorgnetwerk. In het voorjaar 2014 komt daar nog meer ondersteunend materiaal bij. Voor meer informatie kan men steeds terecht bij Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen, [email protected] (tel. 050/393771).

Wat Het Streekfonds besliste om ‘armoedebestrijding’ als centraal thema te kiezen voor de nieuwe oproep van ‘Een Hart voor West-Vlaanderen’.

Methode

15

Via een ‘Fonds van de Gouverneur’ worden bedrijven en serviceclubs gemobiliseerd om de projecten van ‘Een Hart voor West-Vlaanderen’ te steunen en zo ook de armoede in West-Vlaanderen te bestrijden. Acties Het Streekfonds werft fondsen bij bedrijven en particulieren en wil de komende 3 jaar opnieuw minimum € 100.000 per jaar aan projecten toewijzen in het kader van de actie 'Een Hart voor West-Vlaanderen' aan kinderen en jongeren in West-Vlaanderen die maatschappelijk kwetsbaar zijn.

De rede van de gouverneur inspireerde verschillende serviceclubs. Zij nodigden hem uit voor een toelichting over armoede: Bij

gebeurde dit op 1 maart 2013.

Zonta verwelkomde de gouverneur op de op 1 juni 2013. Op deze meeting vond naast de toespraak van de gouverneur een voorstelling van het Carocare project plaats (tweegesprek Veerle Van Lancker – voorzitter Advocacy Committee en Caro Bridts, ervaringsdeskundige armoede en inspiratiebron Carocare project Zonta). Tenslotte nam de voorzitter van de Nederlandstalige Vrouwenraad en Kabinetschef van Minister Ingrid Lieten, mevrouw Magda De Meyer er het woord (thema: ‘elk kind telt’). De gouverneur raadde de serviceclubs tevens aan om eens een e over armoede uit te nodigen. Verschillende verenigingen namen hiertoe reeds initiatief. Zonta Brugge en Zonta Middelkerke ontvingen ’t Kringske op maandag 22 april 2013.

16

Het sociaal huis van Oostende vroeg nachtopvang in de marinebasis van Zeebrugge vanaf dinsdagnacht 15/1/2013. De gouverneur bracht er samen met kolonel Theys, militair commandant van de provincie West-Vlaanderen en Vanessa Vens, voorzitster OCMW Oostende een bezoek op woensdag 16/1 .

17