oktober < november < december 2011
11
België-Belgique P.B. 8500 Kortrijk 3/5355
Verschijnt driemaandelijks - Jaargang 17, nummer 4 - oktober/november/december 2011 Afgiftekantoor 8500 Kortrijk Mail / P408061 Afzender: Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw, Doorniksewijk 168, 8500 Kortrijk Tel. 056 63 69 50 - fax 056 25 70 84 - e-mail:
[email protected] - website: www.pzwvl.be
Inhoud
pag.
Voorwoord
3
Referente palliatieve zorg: hoe kom je erbij?
4-5
Uit ons opleidingsaanbod
6-8
Websites palliatieve zorg: vervolg
9-11
Ter herinnering aan Lena
12
Van helper tot hulpeloze
13-14
De reis
14
Themadag Vrijwilligers in de zorg
15
Gezocht: vrijwilligers palliatieve zorg
16
Boekbespreking Weduwen. Over leven na de dood van je man.
17
Een woordje van dank!
18
Het duolegaat of hoe erfgenamen en een goed doel er samen wel bij varen
18
Uw bijdrage maakt wel degelijk het verschil!
19
Colofon
20
2
< voorwoord > Joost Vermeersch
Voorzitter Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw
Beste lezer Beste vrijwilliger Onlangs hebben enkele van onze vrijwilligers wegens persoonlijke of familiale omstandigheden moeten afhaken. Mijn oprechte dank en warme sympathie voor hun jarenlange inzet en mijn medeleven, begrip en bezorgdheid voor de reden van stopzetten van hun engagement. Ervaring is niet wat een mens overkomt, het is wat die mens doet met wat hem overkomt. We zullen een pak ervaring missen … Vrijwilligers zijn erg belangrijk voor onze organisatie. Ze betekenen een onmisbare meerwaarde in de totaalzorg die een goede palliatieve begeleiding moet zijn. Als huisarts mocht ik al meermaals meemaken hoe zinvol en verrijkend patiënten en familie de hulp van vrijwilligers ervaren. Vandaar mijn oproep: we zijn op zoek. Als vrijwilliger help je niet alleen een ander, je krijgt vaak veel genegenheid terug voor wat je doet. Vereisten voor de taak? Vooreerst veel empathie, af en toe een helpende hand en een troostend woord, maar vooral een luisterend oor en veel begrip. “De stilte moet voor de oren zijn, wat de slaap is voor de ogen.” Pascal Quignard
3
< Referente palliatieve zorg: hoe kom je erbij? > Frederika Dhondt,
referentiepersoon zorgethiek Zorggroep H. Hart vzw Op de vraag om mijn bevindingen weer te geven over de gevolgde opleiding tot referente palliatieve zorg ga ik heel graag in. Juist omdat het voor mezelf zo’n verrijkende ervaring was, deel ik deze graag met anderen die gemotiveerd op zoek zijn om zich meer te verdiepen in palliatieve zorg. Ja, je leest het goed: ik vind het een voorwaarde dat je zelf aan de slag moet willen omdat het veel van je vraagt. Je verdiept je in materie waar je jezelf regelmatig in tegenkomt. Er wordt je een spiegel voorgehouden: wie je bent als mens, medemens, hulpverlener, als collega, vriend, mama … Wanneer je er voor kiest om deze opleiding te volgen en met jezelf aan het werk te gaan, kom je er zoveel rijker uit. Het is ook een degelijke professionele opleiding die sterk bijdraagt tot een betere palliatieve werking voor de hulpverlening waarvoor je instaat. Ik ben als referentiepersoon zorgethiek werkzaam in het Woon- en Zorghotel Heilig Hart te Kortrijk. Mijn opdrachten kan ik onderverdelen in drie luiken: pastorale zorg, palliatieve zorg en ethische kwesties. Ik ben al vijf jaar werkzaam binnen de voorziening. Ik heb een bachelordiploma orthopedagogie en volgde aan het bisdom Brugge de opleiding tot pastorale werker. Je merkt dat ik geen medische of verpleegtechnische vooropleiding genoot. Voor de opleiding tot referente palliatieve zorg is dit geen voorwaarde, maar je moet wel werkzaam zijn in een setting of dienstverlening waarbij je met mensen werkt die in een palliatieve fase leven. In het Woon- en Zorghotel Heilig Hart loopt de christelijke mensvisie als rode draad doorheen de totale zorgverlening. Het wordt dan ook als heel gewoon aangezien dat de pastorale werker sterk betrokken wordt bij de palliatieve zorgcultuur in de organisatie. Zo was ik al van bij de start van mijn taak de voorzitter van het multidisciplinair palliatief supportteam. Ik volgde de basisopleiding palliatieve zorg, maar bleef op mijn honger zitten. Inhoudelijk werd de basiskennis rond palliatieve zorg aangereikt. Ik miste meer diepgang en had de behoefte om er meer van mijn manier van zijn, werken, leven in mijn werk aan bod te laten komen. Ik wou aan mijn attitudes werken en mij de aangeboden technieken en inzichten eigen maken. Dit vond ik in de opleiding tot referente palliatieve zorg. Het is een vijftiendaagse ervaringsgerichte dagopleiding. Samen met een heel verscheiden maar vaste groep collega’s van verschillende voorzieningen werk je vertrouwvol samen. Elke lesdag is opgevat rond een bepaald thema en wordt respectvol door goedgeschoolde professionele trainers gegeven. Alles is theoretisch onderbouwd, maar gericht op de eigen ervaring binnen de persoonlijke werksituatie. Het is een intense opleiding die veel van je vraagt, maar waar je veel voldoening uithaalt door jezelf beter te leren kennen. Je leert veel bewuster je taak te vervullen. Je leert medecollega’s van andere voorzieningen echt kennen als tochtgenoten, even zoekend en gedreven.
4
Je leert ook veel van een andere aanpak of benadering: ervaringen uitwisselen vanuit het werkveld is heel verrijkend, niet theoretisch maar vanuit de realiteit. Het wordt je aangereikt en je wordt erdoor op weg gezet om het toe te passen in het werkveld. Los van de gekende clichés (waarin we snel vervallen door onze gewoontes) de zaken leren benaderen is heel verruimend. Ik ervoer de huiswerkopdrachten, die we telkens na een lesdag kregen, heel persoonlijk confronterend. Als afsluiter van de opleiding wordt er verwacht dat je een werkveld gerelateerd eindwerk maakt dat een meerwaarde biedt aan de huidige palliatieve werking binnen de voorziening. Het is een opleiding die voor de cursist persoonlijk een enorm verrijkende ervaring is. Door de professionaliteit van de opleiding is het ook voor de werking van de voorziening een degelijke meerwaarde. Wanneer de cursist de kans krijgt (zoals ik in het Woon- en Zorghotel Heilig Hart) om het geleerde te implementeren in de eigenlijke werking, is het een heel waardevolle opleiding.
5
< UIT ONS OPLEIDINGSAANBOD >
Basisopleiding palliatieve zorg voor verpleegkundigen en verzorgenden Doelgroep: De opleiding richt zich in de eerste plaats tot verzorgend en verpleegkundig personeel werkzaam in een woonzorgcentrum, maar ook medewerkers uit het ziekenhuis of de thuiszorg kunnen deelnemen. Doelstellingen: • de filosofie en de basisprincipes van de palliatieve zorg kunnen aangeven, • inzicht hebben in de werkterreinen en de organisatie van de palliatieve zorg, • inzicht krijgen in mogelijke houdingen ten aanzien van sterven en dood, • in contact leren treden met de patiënt en zijn omgeving, • inzicht krijgen in het omgaan met emotionele pijn, rouw en afscheid nemen, • inzicht krijgen in de basisprincipes van pijn- en symptoomcontrole, • inzicht krijgen in de aanpak van de uitbouw van palliatieve zorg in een woonzorgcentrum, • zich bewust worden van het belang van zorg dragen voor zichzelf. Inhoud: • filosofie en basisprincipes palliatieve zorg, • organisatie en structuur van de palliatieve zorgverlening, • het proces van leven en sterven, • contact en communicatie: basisbegrippen, • luisteren en slechtnieuwsgesprek, • pijn- en symptoomcontrole, • zorgzaam omgaan met emotionele pijn, • zorgzaam omgaan met verlies en rouw, • de uitbouw van palliatieve zorg in een woonzorgcentrum, • zorg dragen voor jezelf en de anderen. Lesgevers: Gerda Deschuymere, Jan Gobbin, Hilde Moerman, Katrien Vanhauwaert, Jo Verhalle, Ken Wagner. Data: Cursus 1: 16, 23 en 30 januari en 6 en 13 februari 2012 Cursus 2: 24 september, 1, 8, 15 en 22 oktober 2012 telkens van 9.00 u tot 16.30 u
6
Locatie: CC Het Spoor, Eilandstraat 6, 8530 Harelbeke Inschrijving: Het inschrijvingsgeld bedraagt 150 euro. Syllabus, koffie en frisdrank zijn inbegrepen. Aantal deelnemers: minimum 14 - maximum 20. Educatief verlof is aangevraagd.
Opleiding referente palliatieve zorg Deze opleiding wordt georganiseerd door de vier netwerken palliatieve zorg West-Vlaanderen in samenwerking met de dienst Welzijn van de Provincie West-Vlaanderen. Doelgroep: De opleiding richt zich tot medewerkers werkzaam in een woonzorgcentrum, ziekenhuis of in de thuiszorg die de basisopleiding palliatieve zorg gevolgd hebben en die de functie van palliatief referente invullen of deel uitmaken van een palliatief supportteam. De opleiding sluit aan bij de basisopleiding palliatieve zorg en is een verdere uitdieping van specifieke aspecten van palliatieve zorg. Naast het aanreiken van inzichten en kaders, wordt er vooral ervaringsgericht gewerkt om te groeien in deskundigheid in het bewogen omgaan met palliatieve bewoners/patiënten en families. Dit vraagt de bereidheid om stil te staan bij eigen omgaan met emoties, verlies, dood en rouw en vanuit de eigen levenservaring te willen groeien tot grotere beschikbaarheid en meer relatiegerichte zorg. Essentieel voor deze opleiding is de sfeer van veiligheid, respect en betrokkenheid. Bij twijfel of men de opleiding zou aankunnen, kan er met de verantwoordelijken van de opleiding overlegd worden. Doelstellingen: • inzicht verwerven in communicatieve vaardigheden, • inzicht verwerven in groepsvorming en multidisciplinair samenwerken, • op een ervaringsgerichte manier in contact leren treden met de palliatieve patiënt en zijn naasten, • uitdiepen van de basisprincipes van pijn- en symptoomcontrole bij bewoners/patiënten, • vaardigheden ontwikkelen in het omgaan met emotionele en spirituele pijn, • inzicht verwerven in de uitbouw en integratie van palliatieve zorg in een zorgsetting, • basisvaardigheden ontwikkelen in het omgaan met een ethisch denkkader.
7
Inhoud: • communicatie in groepen, • luisterend begeleiden, • omgaan met verlies en dood, • omgaan met macht, onmacht, conflicten en grenzen, • omgaan met familie, • pijn- en symptoomcontrole, • emotionele zorg, • spirituele zorg, • aanraking en nabijheid, • ethisch handelen, • uitbouw en integratie van palliatieve zorg, • de regelgeving omtrent palliatieve zorg. Lesgevers: medewerkers van de Netwerken Palliatieve Zorg West-Vlaanderen en gastdocenten Data: 15 dagen van februari tot november 2012 Donderdag 16 en dinsdag 28 februari, donderdag 15 en dinsdag 27 maart, donderdag 19 april, dinsdag 8, 15 en 29 mei, 12 en 26 juni, 18 september, 2 en 16 oktober, 6 en 20 november 2012 telkens van 8.30 u tot 16.30 u. Locatie: Streekhuis Roeselare, Peter Benoitstraat 13, 8800 Roeselare Inschrijving: Het inschrijvingsgeld bedraagt 650 euro. Syllabus, koffie en frisdrank zijn inbegrepen. Aantal deelnemers: minimum 16 - maximum 18. Educatief verlof is aangevraagd. Omwille van de sterk persoonsgerichte aard en de ervaringsgerichte aanpak van de opleiding wordt bij inschrijving van de deelnemers een motiveringsbrief verwacht t.a.v. mevr. Katrien Vanhauwaert, Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw, Doorniksewijk 168, 8500 Kortrijk.
8
< Websites palliatieve zorg: vervolg > Katrien Vanhauwaert Psycholoog Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw In de vorige editie van Palliactief brachten we u een overzicht van een aantal websites rechtstreeks gelinkt aan palliatieve zorg. In dit nummer behandelen we een aantal websites rond aanverwante thema’s. www.endoflifecare.be Dit is de website van M.E.L.C. (Monitoring the Quality of End-of-life-Care Study), een grootschalig onderzoeksproject over de zorg aan het levenseinde in Vlaanderen. Deze website is een aanrader voor eenieder die zorg bij het levenseinde met de nodige deskundigheid en wetenschappelijke onderbouw wil opnemen in functie van kwaliteitsvolle zorg voor mensen op het einde van hun leven. Aan het project werken zeven academische onderzoeksgroepen mee: de Vrije Universiteit Brussel, de Universiteit Gent, de Universiteit Antwerpen, het Belgisch Wetenschappelijk Instituut voor Volksgezondheid en het VU medisch centrum Amsterdam. De coördinator van het M.E.L.C.-project is professor Deliens. De studiegroep stelt haar bevindingen en onderzoeksresultaten ter beschikking van het grote publiek via de media. Voor professionelen zijn er tal van publicaties in vaktijdschriften en presentaties op symposia, congressen en gastcolleges. Op deze wijze werkt de studiegroep aan de maatschappelijke valorisatie van het project. Op de website vindt men informatie over de wetenschappers, hun onderzoeken en de presentaties van georganiseerde congressen binnen dit project. Men kan het project minutieus volgen via de EOL-notes, het elektronisch nieuwsoverzicht van de M.E.L.C.-studiegroep. www.allesoveruitvaart.be Deze website, waarnaar verwezen wordt in de brochure Wat te doen wanneer uw partner overlijdt, is een initiatief van de onafhankelijke begrafenisondernemers. Men kan informatie opzoeken onder volgende webluiken: uitvaartzorg, adressengids, rouwregister, familieberichten, veelgestelde vragen en actualiteit binnen de uitvaartwereld. De site bevat een contactmogelijkheid. De adressengids is handig in gebruik. Men kan er eenvoudig en snel uitvaartverzorgers, begraafplaatsen en crematoria terugvinden. Het luik Uitvaartzorg is vrij uitgebreid en bevat informatie en handreikingen, bruikbaar bij een overlijden. Het onderdeel Voorzorg bevat ondermeer ‘1001 wensen’ en schetst uitvoerig welke keuzes men allemaal kan maken, hoe persoonlijk men een uitvaart kan invullen. Nog bij Voorzorg vindt men een heldere uitleg over cremeren en een handig overzicht van ‘wat nog vooraf te regelen’ gaande van een levenstestament tot zorg voor achterblijvende kinderen en huisdieren.
9
Bij uitvaartzorg na het overlijden kan men een beknopte uitleg lezen over wat men als naaste, als nabestaande kan verwachten aan gevoelens en reacties. Deze informatie kan geruststelling en normalisering bieden voor wie op zoek is naar houvast in zijn rouwproces. Er wordt ook verwezen naar wie meer hulp kan geven indien men zich echt te veel of te lang zorgen maakt. Men krijgt tenslotte nog praktische informatie, bijna in checklistvorm, over wat men snel moet regelen als nabestaande en wat gerust enkele weken kan wachten. Nog steeds onder Uitvaartzorg kan men een waslijst dossiers raadplegen, het ene dossier al uitgebreider of vollediger dan het andere. Bijvoorbeeld Hulpverlening omvat vooral verwijzingen naar lotgenotengroepen en lokale initiatieven als Rouwzorg Vlaanderen, die enkel in de Antwerpse Regio actief is. Binnen het dossier Euthanasie blijkt de uitleg over wilsverklaring euthanasie onvolledig wat tot misverstanden kan leiden. Verwijzing voor palliatieve zorg is enkel vindbaar als vermelding bij Leif (Levenseindeinformatieforum), dit terwijl de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen het begrippenkader Medisch Begeleid Sterven ontwikkelde en al geruime tijd campagne voert om vroegtijdige zorgplanning in de kijker te plaatsen (www.delaatstereis.be op www.palliatief.be). Bij het dossier Etiquette kan men de grootste ergernissen op een rijtje nalezen. Deze bieden wel stof tot nadenken over hoe mensen al dan niet gepast omgaan met afscheid nemen en een medemens in rouw. En wat is gepast? Nog altijd bij Etiquette kan men volgende waarschuwing lezen: “Wie aan bepaalde procedures wil sleutelen omwille van de originaliteit of de persoonlijkheid komt al snel in een mijnenveld van problemen terecht”. Er wordt dan ook onderstreept dat het hebben van een uitvaartverzorger of de ceremoniemeester een absolute must is. Deze vingerwijzing staat in schril contrast met het op dezelfde website vindbare dossier Rituelen, waar men stelt dat “geen vraag te veel of te gek is. Niemand weet immers beter hoe belangrijk de details zijn”. Natuurlijk, wat zijn details, voor wie? Bij het luik Veelgestelde vragen vindt men veel informatie en antwoorden in mensentaal. Wat is bruikleen? Wat is niet-geconcedeerde of volle grond? Wat is een wilsbeschikking? Bij deze laatste vraag en de geformuleerde antwoorden raakt men mijns inziens aan een ander mijnenveld: de laatste wensen van een stervende of overledene en wat dit kan betekenen voor en teweegbrengen bij de naasten. Men verwijst naar wilsbeschikking als een ‘draaiboek voor uw uitvaart’. Men kan deze wil ook officialiseren door deze te noteren op het formulier Attest betreffende de wijze van teraardebestelling en te laten registreren bij de dienst Bevolking van de gemeente waar men woont. Als dit is gebeurd “mag niemand, zelfs niet de echtgenoot of echtgenote, de kinderen of verwanten zich tegen deze wil verzetten.” Nu staan wij in palliatieve zorg uiteraard ook voor het mogelijk helpen maken om een geëigende dood te sterven, maar we streven tegelijkertijd ook naar een cultuur van bespreekbaarheid en respect, ook voor de verbondenheid van mensen. Natuurlijk, de wet is de wet en op de website hier staat wellicht enkel wat juridisch kan en moet. En ... voor de meeste zoniet alle nabestaanden is het ontzettend betekenisvol om de laatste wensen van hun dierbare te eerbiedigen en zelfs te vervullen, soms ten allen prijze en ten koste van ... Dit terwijl de nabestaanden verder moeten met hoe afscheid werd genomen of met het ontberen ervan. Dit enkel terzijde en als persoonlijke bedenking. De website is in zijn totaliteit heel informatief en bevat zeker inspiratie en handvatten om tijdig over het eigen afscheid van het leven na te denken, evenals stof om in gesprek te gaan met wie men hierin wil betrekken.
10
www.leif.be LEIF staat voor LevensEinde InformatieForum. Het is een open initiatief van mensen en verenigingen die streven naar een waardig levenseinde voor iedereen, waarbij respect voor de wil van de patiënt vooropstaat. Op de LEIFlijn (078 15 11 55) kan men op werkdagen tussen 9 en 17 uur terecht met alle vragen rond het levenseinde. Buiten de werkuren kan een boodschap ingesproken worden. Mailen kan naar
[email protected]. Er wordt beloofd vlug een antwoord te geven of de vraagsteller te verbinden met de juiste persoon. Doelgroep Voor mensen met een ernstig ongeneeslijke aandoening en hun omgeving die meer willen weten over: • pijnbestrijding, • de mogelijkheden van psychologische begeleiding, • vragen rond begrafenis of crematie, • rouw, • de administratieve en praktische regelingen bij een overlijden, • financiële gevolgen, •spirituele opvang (onder andere rol van pastor en moreel consulent) • het niet opstarten van een behandeling of het stopzetten van een behandeling, • de mogelijkheden van palliatieve zorg, • een wilsverklaring of een levenstestament, • mensen die ondraaglijk lijden door een ernstig ongeneeslijke aandoening (door ziekte of ongeval) en die euthanasie overwegen, maar daar nergens mee terecht kunnen, •de LEIFlijn staat ook open voor hulpverleners die over het bovenstaande meer informatie willen. Men vindt er alle documenten rond wilsverklaring, euthanasie, negatieve wilsverklaring, verklaring voor orgaandonatie. De website biedt ook de mogelijkheden om het LEIFblad te downloaden. Dit periodieke tijdschrift is ook gratis beschikbaar bij de apotheek, het gemeentehuis en in de openbare bibliotheek. De site biedt een resem aan weetjes en misverstanden rond palliatieve zorg en het levenseinde. De meest recente artikels over palliatieve zorg, maar vooral rond euthanasie en het levenseinde kan men hier online raadplegen. Ook professionelen kunnen op de website terecht en allerlei wettelijke formulieren downloaden, zich inschrijven voor onder andere symposia en opleidingen voor LEIFartsen of LEIFverpleegkundigen. Een korte beschrijving van enkele wetenschappelijke werken kan de professionele zorgverlener wegwijs maken in het grote aanbod. De website poogt een volledig antwoord te geven aan al wie met vragen zit rond het levenseinde en euthanasie.
11
niet alleen wat ons overkomt maakt ons jong of oud rijk of arm gelukkig of bitter onze wijze van liefhebben en geliefd worden doet ons al of niet leven Jan Verschauve
Ter herinnering aan Lena Piferoen
vrijwilliger palliatieve zorg sinds 1999 en op 13 juni 2011 overleden op de palliatieve zorgeenheid Ten Oever
12
< Van helper tot hulpeloze > Na een paar maanden sukkelen besluit mijn partner eind februari een darmonderzoek te laten uitvoeren. We denken: een ‘poliepke’ zoals de vorige keer. Tijdens de coloscopie word ik binnengeroepen, de dokter kijkt ernstig en ik denk: oei! Er wordt een biopsie genomen en we moeten een week wachten op de uitslag. Wachten … Dan het verdict: er zijn kwaadaardige cellen gevonden … Er volgt een NMR en een PET-scan. Wachten tot we mogen gaan … De uitslagen zijn er. Na overleg van de artsen wordt er beslist over te gaan tot een operatie. Dit op 1 april, helaas geen aprilvis. Op donderdagmorgen gaan we naar het ziekenhuis. Wachten op nog wat testen en zaken die moeten gebeuren. Wachten op de operatie … Wachten tot ik mijn man kan zien op intensive care … Wachten op het volgende bezoekuur … Wachten tot hij naar een kamer mag. Hij is ziek, voelt zich ellendig en heeft koorts. Wachten tot het beter gaat … Wachten tot hij naar huis mag. Eenmaal thuis slaapt hij veel, heel veel. Wachten tot het wat beter gaat … Wachten tot eind mei voor de tweede operatieve ingreep. Terug met het valies naar het ziekenhuis, gelukkig nu voor minder lang. Wachten op de operatie … Wachten tot hij weer op de kamer is … Wachten tot hij naar huis mag … Eenmaal terug thuis gaat het niet goed. Wachten tot het beter gaat … Het gaat niet beter en na een aantal weken besluiten we vlugger dan gepland weer naar de specialist te gaan. Wachten tot we mogen gaan … De eerste consultatie kijkt de arts bedenkelijk en wil ze opnieuw een volledig onderzoek doen. Het ziet er niet zo goed uit als gehoopt. Wachten op de volgende afspraak voor de coloscopie …
13
Daarna wachten op de uitslag …en alvast medicatie beginnen nemen, we hebben de indruk dat het beter gaat. Hopelijk gedaan met wachten en terug vooruitgaan. Dit verhaal beloopt zes maanden, zes maanden waarin ons leven op WACHT stond. Ons verhaal heeft nog geen einde, om de vier maanden zullen onderzoeken volgen en zullen we weer wachten op uitslagen die al dan niet goed zullen zijn … wachten … Als vrijwilliger op de palliatieve zorgeenheid Ten Oever heb ik deze laatste zes maanden heel vaak gedacht aan de patiënten en hun familie. Hoe vaak en hoe lang staat hun leven al in WACHTpositie. Al deze patiënten hebben soms nog veel meer WACHTwaters doorzwommen en hun naasten moesten vaak hulpeloos toezien hoe ze het leed niet konden verzachten, hoe ze de pijn niet konden wegnemen. Het wachten, dat almaar terugkeert, geeft veel stress en angst … het niet-weten … je wordt er dood- en doodmoe van en in dat wachten blijf je hopen …
De reis Een veilige heen- en terugreis een vurige wens Genietend van smaragdgroene wateren maar denkend aan zovelen Denkend aan hen die vertrokken zijn, enkele reis, naar daar waar het oog niet reikt.
Yo
14
< THEMADAG VRIJWILLIGERS IN DE ZORG > OC DE VONKE, HEULE Naar aanleiding van het Internationaal jaar van het vrijwilligerswerk vond op 30 september 2011 in OC De Vonke de themadag Vrijwilligers in de zorg plaats, een initiatief van de stad Kortrijk. Deze gratis themadag bestond uit een beursgedeelte, workshops, lezingen en plaatsbezoeken. Op de beurs konden geïnteresseerden kennis maken met het vrijwilligerswerk in bijna vijftig organisaties die actief zijn in Kortrijk. Ervaren vrijwilligers beantwoordden vragen over hun taken, hun motivatie en hoe men kan starten als vrijwilliger. In de voormiddag verzorgde het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw de workshop Vrijwilligerswerk in de palliatieve zorg: getuigenissen. Greta Devies, Yo Halsberghe en Johan Mayeur brachten vanuit hun jarenlange ervaring als vrijwilligers hun verhaal: een verhaal met een lach en een traan, een verhaal met levensecht bewijs dat het nabij zijn bij palliatieve patiënten niet meer vraagt dan twee luisterende oren, een groot hart en twee voeten op de grond. In de namiddag bracht Katrien Vanhauwaert de workshop Zorg goed voor jezelf als vrijwilliger. Vrijwilligerswerk doet men immers niet zomaar … vrijwilligerswerk doet men vanuit enthousiasme, met een gul en groot hart medemensen echt graag zien, zich laten aanspreken en raken door het verhaal van de ander in miserie of problemen. Onze maatschappij zou een stuk killer aanvoelen zonder de vele warme vrijwilligers! Ligt hierin ook niet de kwetsbaarheid van een vrijwilliger: heel graag en vooral zorgen voor iemand anders maar niet of zeker niet op de eerste plaats zorgen voor zichzelf? En toch: geen goede zorg voor de ander zonder goede zelfzorg! In deze workshop werd het verhaal van de noodzaak aan zelfzorg gebracht, met de nodige doordenkertjes en evenwichtsoefeningen.
15
< GEZOCHT: VRIJWILLIGERS PALLIATIEVE ZORG > Vrijwilligers zijn vaak een onmisbare schakel in de palliatieve zorg. Zij bieden aanwezigheid bij palliatieve patiënten vooral bij ontbrekende of overbelaste mantelzorg. Er zijn, luisteren, steun geven, rust brengen, samen een wandeling maken, de krant voorlezen, foto’s bekijken … ‘er zijn’ voor de patiënt en zijn familie, dat is de belangrijkste opdracht van een vrijwilliger. Een specifieke vooropleiding is niet nodig. Wij zoeken vooral mensen met een grote luisterbereidheid en een warm hart, die getuigen van een open en respectvolle houding en die emotioneel stevig in hun schoenen staan. Heb je wat vrije tijd en wil je die graag zinvol besteden door je in te zetten voor zwaar zieke mensen, dan is vrijwilligerswerk in de palliatieve zorg misschien iets voor jou! Als je graag meer informatie wilt of je hebt interesse om vrijwilliger te worden, neem dan contact op via het nummer 056 63 69 50. Er is ook een informatiebrochure verkrijgbaar, na een mailtje naar palnet.
[email protected] of op de site www.pzwvl.be. Vrijwilligerswerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw Doorniksewijk 168 8500 Kortrijk
T H ZOC
GE
16
< BOEKBESPREKING > Weduwen. Over leven na de dood van je man. Dirk Dobbelaere
Vrijwilliger thuiszorg en thuisvervangende zorgsettings Journalist Rik Van Puymbroeck laat twaalf weduwen aan het woord, twaalf vrouwen, die de droom, om samen met hun partner oud te worden, moesten opbergen. Fotograaf Luc Daelemans zorgt voor evenveel sprekende portretten. De weduwen vertellen sereen over hun man en over hun leven toen ze nog lief en leed deelden. Hoe ze na de dood van hun partner moeizaam proberen de draad van het leven weer op te nemen. Allemaal verwerken ze hun rouw verschillend maar allen ervaren ze een diepe leegte. Zodra de eerste schok achter de rug is, volgt de moeilijkste periode als langzamerhand het definitieve verlies doordringt. De steun van kinderen, familie en vrienden wordt als heel ondersteunend ervaren. Het verdriet is iets wat ze blijven meedragen, het is een deel van hun identiteit geworden. Dit boek maakt je nog eens bewust van welke ravage het verlies van iemand, die erg dicht bij je staat, veroorzaakt. Je voelt hoe diep het verlies die vrouwen geraakt heeft. Je wordt meegezogen door hun doorleefde verhalen. Dit boek is dan ook een echte aanrader. “Er is geen laatste moment, de momenten gaan altijd door, het sterven heeft geen einde. Het neemt alleen straks andere vormen aan.” P.F. Thomése Van Puymbroeck, R. (2009). Weduwen. Over leven na de dood van je man. Leuven: Van Halewijck. ISBN 9789056178871
17
< een woordje van dank > Hierbij willen we het Trompebestuur én de Trompebewoners een woordje van dank zeggen! Jaarlijks gaan in Deerlijk in de wijk Trompe wijkfeesten door. Er vindt telkens een eucharistieviering in de feesttent plaats waarvan de opbrengst van de omhaling naar een goed doel gaat. Op 14 augustus jongstleden was dit ten voordele van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw, waar Marylien en ikzelf actief zijn als vrijwilliger. Als ex-bestuursleden én als bewoners van de Trompe vonden we het fijn om daar een korte uitleg te mogen geven over palliatieve zorg en zijn werking. We willen graag van harte dank zeggen voor deze schenking! Greta
Het duolegaat of hoe erfgenamen en een goed doel er samen wel bij varen Een duolegaat is een manier om na uw dood via testament geld te schenken aan zowel een familielid of kennis en tegelijk aan een vzw, waarbij de vzw alle successierechten op zich neemt. Het duolegaat is vooral interessant voor alleenstaanden zonder kinderen en met verre familieleden of vrienden als erfgenaam (neven, nichten, tantes, ooms en ‘vreemden’). Die erfgenamen betalen normaal de hoogste successierechten. In Vlaanderen gaat het om 45 % op de eerste schijf van 75 000 euro, 55 % op de schijf van 75 000 tot 125 000 euro en 65 % op de schijf boven 125 000 euro. Bij een duolegaat laat men die hoge rechten betalen door een erfgenaam die zelf tegen een laag tarief wordt belast. In het Vlaamse gewest betaalt een vzw bijvoorbeeld maar 8,8 % successierechten. Door de vzw op te nemen in een testament, winnen alle erfgenamen. Een voorbeeld: als een alleenstaande zijn totale vermogen van 25 000 euro aan zijn neef overdraagt, dan betaalt die 45 % successierechten. Die houdt dan iets meer dan de helft over, 13 750 euro. Maar als de alleenstaande maar 15 000 euro aan zijn neef overdraagt en de overige 10 000 aan een vzw met de opdracht dat die de successierechten van de neef moet betalen, liggen de kaarten anders. De neef behoudt 15 000 euro, wat meer is dan de 13 750 euro die hij anders zou ontvangen. De vzw betaalt 45 % op het erfdeel van de neef (6 750 euro) en 8,8 % op het eigen erfdeel van 10 000 euro (880 euro) en houdt netto 2 370 euro over. Dit is een voorbeeld op basis van een eenvoudige situatie. Een duolegaat levert niet altijd een (even groot) voordeel op, al was het maar omdat de successierechten variëren naargelang de graad van verwantschap. Als u overweegt een deel van uw vermogen aan een vzw na te laten, raadpleeg dan best een notaris. Hij kan u over al deze mogelijkheden meer uitleg verschaffen.
18
Uw bijdrage maakt wel degelijk het verschil! De overheidssubsidies volstaan helemaal niet om de kosten van het personeel en de werking van het Netwerk te betalen. Daarom is het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw afhankelijk van de steun van anderen om haar werking te realiseren. Door uw bijdrage slagen we daar gelukkig wel in. Daarom gaat, namens het bestuur, de medewerkers en de vrijwilligers van het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw een oprecht woord van dank naar iedereen die wil steunen. Indien u palliatieve zorg in Zuid-West-Vlaanderen wilt steunen en in aanmerking wilt komen voor een fiscaal attest, dan kan u uw gift overmaken op rekeningnummer BE04 7765 9217 8431 met de mededeling ‘gift 2011 + naam en voornaam’. Elke gift van minimum 40 euro (of de som van minimum 40 euro op jaarbasis) komt in aanmerking voor een fiscaal attest. In het voorjaar 2012 bezorgen wij u dat.
19
Redactie: Leen Blomme, Sofie Caus, Linda Demuynck, Kate Vrielynck Eindredactie: Rosemie Van Bellingen Verantwoordelijke uitgever: Joost Vermeersch Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw, Doorniksewijk 168, 8500 Kortrijk Grafische vormgeving: druk Hautekiet, Gullegem
Secretariaat: Netwerk Palliatieve Zorg Zuid-West-Vlaanderen vzw, Doorniksewijk 168, 8500 Kortrijk Tel. 056 63 69 50 Fax 056 25 70 84 E-mail
[email protected] Website www.pzwvl.be De redactie behoudt zich het recht om ingezonden teksten aan te passen en eventueel in te korten in het belang van het tijdschrift. De redactie kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de inhoud van externe bijdragen. Gehele of gedeeltelijke reproductie van artikels is toegelaten mits vermelding van de bron.
