OFFSHORE 3TIPS VOOR MEER VOORUITGANG. HOE NEDERLAND HET VERSCHIL MAAKT Wij nemen internationaal het voortouw op gebied van innovatie en onderzoek

EEN COMMERCIËLE UITGAVE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD DOOR HET FINANCIEELE DAGBLAD.

Nr.1/december 2010 Ontwikkeling, veiligheid en personeel

OFFSHORE 3 TIPS

VOOR MEER VOORUITGANG

Ontwikkeling Er zijn volop nieuwe gebieden en mogelijkheden Offshore windenergie Nederland neemt een prominente plek in

Personeel Werken in de offshore: dynamisch en veelzijdig

FOTO: WWW.FLYINGFOCUS.NL

Verbeteren Veel aandacht voor technische én operationele veiligheid

HOE NEDERLAND HET VERSCHIL MAAKT Wij nemen internationaal het voortouw op gebied van innovatie en onderzoek

Onderzoek, onderwijs, ondernemen & overheid werken samen aan Kenniscentrum Wind op Zee MCN & partners gaan vanaf schooljaar 2011/2012 een HBO - én MBO opleiding wind energie verzorgen

technisch vooruitstrevend . ecologisch verantwoord . economisch rendabel

www.maritimecampus.nl [email protected]

2 · DECEMBER 2010

UITDAGING De gaswinning is voor Nederland van groot belang en de offshoresector levert daaraan een belangrijke bijdrage. Nieuwe technieken moeten voor deze sector een antwoord geven op het energievraagstuk van de komende decennia.

WIJ RADEN AAN Gerrit Tol Curriculumleider afdeling offshore engineering aan de TU Delft

PAGINA 15

Offshore: van groot belang voor de Nederlandse industrie e betekenis van de offshore-sector voor de Nederlandse industrie is aanzienlijk. Hoewel het logisch is dat men bij aardgas direct denkt aan Groningen, is 35 van de 75 miljard kubieke meter die de verschillende operators jaarlijks in Nederland winnen afkomstig van kleinere velden. Een groot deel daarvan,circa 25 miljard,is aardgas uit de Noordzeebodem. Om dit in perspectief te zetten: dat is de helft van de totale Nederlandse gasconsumptie. Er staan op de Noordzee zo’n 120 productieplatforms, de acht boorplatforms niet meegerekend. En dan ook nog eens zo’n 1500 kilometer pijpleiding. Bovendien biedt de offshore-industrie werk aan ruim 3.500 mensen.

D

Helikopterverkeer Maar het belang gaat verder. Het helikopterverkeer, met zo’n 75.000 starts en landingen per jaar (ter vergelijking: Schiphol telt zo’n 400.000 starts en landingen per jaar) is een belangrijke factor in de plaatselijke economie van Den Helder, dat fun-

geert als belangrijkste Nederlandse hub voor de offshore-sector. Centrale controlekamers van operators zijn hier te vinden en ook bevoorrading van de platforms gaat voor een groot deel via Den Helder. De totale investeringen in de offshore sector zijn goed voor bijna een miljard euro per jaar. Bij al deze cijfers hebben we het tot nu toe vooral over gasproductie gehad. Maar het olieveld bij Schoonebeek heeft van 1947 tot 1996 grote hoeveelheden olie geproduceerd. Na de sluiting ervan nam de Nederlandse olieproductie sterk af, maar de velden gaan binnenkort weer in bedrijf met nieuwe technieken.Ook op de Noordzee zijn nog een aantal velden in productie. Nieuwe technieken moeten ook de jaarlijkse gasproductie van 25 miljard kubieke meter per jaar op niveau houden. Daarbij valt te denken aan seismische metingen en betere informatievoorzieningen, maar ook een nieuwe generatie boorinstallaties moet de boringen efficiënter maken. Andere ontwikkelingen moeten de productieduur van bestaande velden verlengen en gasproductie uit

“ZWERVER I” THE VERSATILE OFFSHORE SUPPORT VESSEL

HVS DREDGING SUPPORT B.V. Tel. + 31 (0) 517 - 413588 Fax: + 31 (0) 517 - 416352 Harlingen The Netherlands www.hvsds.nl
[email protected] NEW MULTI PURPOSE DP-1 SUPPORT VESSEL “ZWERVER III” IN SERVICE: 11/2011

‘moeilijke’ velden (met compacter gesteente in het reservoir) mogelijk maken. Op tal van fronten werkt de sector aan het veiligstellen van de gasproductie voor de toekomst.

Flexibel en schoon

Bram van Mannekes Secretary general Nederlandse Olie en Gas Exploratie en Productie Associatie (NOGEPA).

“De offshoreindustrie biedt werk aan ruim 3.500 mensen”

De gaswinning zal in Nederland nog lang een rol van betekening blijven spelen. Daarin zal een sterke offshore sector in alle schattingen richting 2030 een rol blijven spelen. Bovendien is gas de schoonste fossiele brandstof en voorlopig voldoende aanwezig, in tegenstelling tot bijvoorbeeld olie. Volgens schattingen op basis van het huidige verbruik zijn de gasvoorraden pas over 200 jaar uitgeput. Gas is flexibel en gasgestookte energiecentrales zijn relatief eenvoudig te bouwen. Ter illustratie: het bouwen van een energiecentrale op gas duurt gemiddeld 4 jaar, een centrale op kolen 8 jaar en een nucleaire centrale zelfs nog langer. Aangezien de energie uit winden zonnekracht niet stabiel is valt te verwachten dat aardgas als flexibel element van de energiemix van groot belang blijft in de komende decennia.

“Er zijn meer specialisten nodig in offshoresector. En of je nu techneut, onderzoeker, uitvinder of manager bent, deze sector is ontzettend veelzijdig”

We make our readers succeed! OFFSHORE, 1E EDITIE, DECEMBER 2010 Managing Director: Marc Reineman Production Manager: Sanne Hollmann Business Development Manager: Lot van Brakel Design: Lii Treimann Project Manager: Daan Pels Telefoon: 020-7077032 E-mail: [email protected] Gedistribueerd: FD, december 2010 Drukkerij: Wegener NieuwsDruk Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected] Dit is een bijlage bij het FD. De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van het FD.

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daarbij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar.

Need a tug?

Avra Towage BV Scheepmakershaven 32b 3011 VB Rotterdam [email protected] 0031 10 281 0886

WWW.AVRA.NL

UNIVERSAL BRISBANE (TRADE) CV

Schaardijk 19, Postbus 745 2920 CA Krimpen aan den IJssel

Navigeren op de golven van de wereldeconomie Verwacht rendement 12,3%* per jaar

Afgeronde projecten hebben rendementen van 17% tot 31% per jaar behaald. Goed rendement door gunstige aankoopprijs Een goede belegging begint met een lage aankoopprijs. Dit geldt voor aandelen, maar ook voor schepen. Het schip Universal Brisbane is dit voorjaar in China besteld, toen de prijzen gunstig waren vanwege de kredietcrisis. Vrachttarieven weer op gezond niveau Het ms Universal Brisbane is een bulkschip met een draagvermogen van 57.500 ton en zal wereldwijd worden ingezet op het vervoer van grondstoffen. De bulkmarkt is snel hersteld van de crisis en de vrachttarieven zitten momenteel weer op een gezond niveau (zie grafiek). Een prima basis voor een rendabele exploitatie.

INTERESSANTE AFTREKPOST VOOR BV’S

Aftrekpost voor BV´s BV´s die deelnemen in Universal Brisbane CV kunnen deze investering versneld afschrijven in twee jaar. Hierdoor ontstaan grote aftrekposten (meer dan 2x uw inleg) waarmee u de belastbare resultaten van uw BV omlaag kunt brengen. Vraag onze medewerkers naar de mogelijkheden. – Deelnemen kan v.a. $ 5.000 (storten in euro´s mogelijk) – Looptijd circa 6 jaar – Prospectus is goedgekeurd door de AFM

sterker TNO.NL TNO werkt aan een betere toekomst. Ook als het gaat om innovatieve maritieme en offshore oplossingen.

Vraag vandaag nog het prospectus aan! Kijk op www.universalmarine.nl, bel 0180 552828 of stuur de coupon op. Stuurt u mij vrijblijvend de prospectus en het inschrijvingsformulier van deze aantrekkelijke scheepvaart-CV. Naam/voorletter(s)

m/v

Adres Postcode/plaats Tel. overdag

’s avonds

E-mail Coupon in ongefrankeerde envelop naar: Universal Brisbane (Trade) CV Antwoordnummer 171 2920 VB Krimpen aan den IJssel

(17.203)



Initiatiefnemer Universal Marine Universal Marine is een Nederlandse scheepvaartonderneming. Met 10.000 investeerders die als commanditaire vennoten in haar moderne vloot investeren, is Universal Marine één van de grootste aanbieders van scheeps-CV’s in Nederland.

* Enkelvoudig gemiddeld rendement. De waarde van uw participatie kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Namens Universal Brisbane (Trade) CV verzorgt beherend vennoot Universal Marine Investments BV deze emissie.

4 · DECEMBER 2010 TIP

NIEUWS

INNOVATIES: WIJ NEMEN HET VOORTOUW O
Vraag: Hoe doet ons land het op het vlak van offshore windenergie? O
Antwoord: We hebben internationaal een prominente plek en brengen slimme innovaties voort. Ons land heeft een goede reputatie op het gebied van Offshore windenergie. Er zijn nu twee offshore windparken in bedrijf. Eentje ligt in de buurt van Egmond aan Zee, zo’n tien kilometer uit de kust. Dat is de oudste die we kennen in Nederland en is in 2006 in gebruik genomen. Er staan 36 windturbines van 3 megawatt elk. Een andere ligt in het Zuid Westen van Nederland en bevat zo’n 60 windturbines van 2 megawatt. De laatste vijf jaar heeft onderzoek zich toegespitst op offshore windenergie. “Eerder was de focus voor duurzame energie met name gericht op het land”, vertelt Jos Beurskens. “Een aantal jaren geleden zijn we begonnen de Noordzee mee te plannen. Daar is natuurlijk flink wat ruimte beschikbaar.”

wat een stuk minder lawaai geeft.” Verder loopt Nederland voorop wat betreft het bouwen van gespecialiseerde schepen voor het installeren van windturbines en personeel en het afzetten van onderdelen op windturbine-installaties. Offshore windenergie blijkt qua gang van zaken wezenlijk anders dan het winnen van windenergie op land. “Onderhoud is bijvoorbeeld een stuk ingewikkelder, want je kunt niet zo snel bij het platform komen als de golfslag en de windsnelheid te hoog zijn. Zijn er geen voorzieningen dan kan het wel drie maanden duren voordat er ter plekke ingegrepen kan worden.”

Belangrijke testtrajecten Onderzoek en ontwikkelingen vinden bijna per definitie plaats met andere landen rond de Noordzee. Landen als Duitsland, Engeland en Denemarken bijvoorbeeld. Hoe staan we er ten opzichte van die landen voor? Beurskens: “Nederland was er vroeg bij wat betreft ontwikkelingen op dit vlak. Daarna ontstonden

Minder lawaai En de innovaties die Nederland heeft voortgebracht? Een van de innovaties van Nederland is de manier waarop funderingen gelegd worden waar turbines op komen te staan. “Eerder gebeurde dat middels heien van stalen palen”,vertelt Beurskens, “maar dat geeft veel lawaai voor zeezoogdieren.Toen zijn we gaan boren,

Jos Beurskens Wetenschappelijk directeur Stchting We@Sea “We kunnen er gewoonweg niet omheen om te investeren in duurzame energie”

er complexe procedures. Bijvoorbeeld door de eis van de overheid dat in het risicorijke voortraject van de planning een grote eigen bijdrage van bedrijven werd gevraagd,terwijl de risico’s nog onduidelijk waren. Maar testtrajecten zijn belangrijk om goed voorbereid te zijn voor een sterke uitbreiding van het windvermogen op zee, hetgeen onderdeel is van de overheidsdoelstellingen. Uiteindelijk kunnen we niet om duurzame energie heen.” We blijken in ons land met name goed in de technische kant van windenergie, de offshore faciliteiten. Kwaliteiten die zich goed laten combineren met die van omliggende landen. “Wij zijn onder andere goed in het leggen van kabels en het fabriceren van turbinetorens en platforms voor elektrische onderstations.”

Investeren Qua subsidie wijken we niet veel af van het buitenland. De subsidies zijn ook nog toegekend door het vorige kabinet en lopen dus nog even een tijdje. Maar er zijn nu ook andere politici in het Kabinet, die zich niet hard maken voor duurzame energie, waartoe ook windenergie behoort. “Het is zeker geen linkse hobby. We kunnen er gewoonweg niet omheen om te investeren in duurzame energie.” NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

1 INVESTEER IN DUURZAME ENERGIE

DECEMBER 2010 · 5

Meer duurzame energie dankzij windmolens Ons land timmert hard aan de weg qua offshore windenergie. Wat staat ons op (korte) termijn te wachten? In de toekomst komen er – zoals door het vorige kabinet reeds besloten – twee nieuwe offshore windparken bij, zo vertelt Chris Westra. De bouw is in handen van een Duits bedrijf. Het gaat om twee parken van elk 300 MW en komen 80 Kilometer boven Schiermonnikoog te liggen.Het zijn 5 MW molens die speciaal voor offshore toepassingen zijn ontwikkeld. Een Nederlandse groene investeringsmaatschappij neemt de financiering op zich.

Belang Het kostenaspect speelt een prominente rol in de ontwikkeling van nieuwe projecten. De kosten van windparken op zee zijn twee keer zo hoog, met name door het hoge risico en nieuwe technieken die nodig zijn. Samen met het belang van duurzame energie volgens Westra reden te meer voor de overheid om te blijven investeren. Maar subsidiëren kan niet eindeloos blijven duren toch? “Nee,we verwachten dat er rond 2025 geen subsidie meer nodig is. Dat wil zeggen geen nieuwe subsidie.In 2035 zijn dan alle subsidies afgelopen.”

Losse materialen Maar over het kostenaspect klin-

OFFSHORE WINDMOLENS “Een aantal jaren geleden zijn we begonnen de Noordzee mee te plannen. Daar is natuurlijk flink wat ruimte beschikbaar.”

)V\^LUHHULLUUPL\^LVMMZOVYLPUK\Z[YPL 6MMZOVYL^PUKLULYNPLPZLLUK`UHTPZJOLTHYR[-PUHUJPwSL VU[^PRRLSPUNLU[LJOUPZJOLTVNLSPQROLKLULUOL[WVSP[PLRLRSPTHH[ ZWLSLULLUYVSIPQOL[VU[Z[HHU]HU^PUKTVSLUWHYRLUVWaLL +LRVTLUKL[PQK^VYKLUQHHYSPQRZTPSQHYKLUNL{U]LZ[LLYKPUUPL\^L WYVQLJ[LUPU5VVYK^LZ[,\YVWH )HSSHZ[5LKHT6MMZOVYLOLLM[Y\PT[PLUQHHYLY]HYPUNTL[OL[VU[^LYWLU SL]LYLUPUZ[HSSLYLULUVUKLYOV\KLU]HUM\UKLYPUNLU]VVYVMMZOVYL^PUK[\YIPULZ PU,UNLSHUK)LSNPw+\P[ZSHUKLU5LKLYSHUK+LRVTLUKLQHYLUNHHU^PQTL[ ILO\SW]HUVUZOLMZJOPWº:]HULU»M\UKLYPUNLUPUZ[HSSLYLUPUVUKLYTLLY ,UNLSHUKLU+LULTHYRLU 4L[KLaLLY]HYPUNLULUVUaLPUUV]H[PL]LVWSVZZPUNLUSVVW[ )HSSHZ[5LKHT6MMZOVYL]VVYVWPUKLaLUPL\^LLU\P[KHNLUKL ILKYPQMZ[HR

^^^IUVMMZOVYLJVT

Chris Westra Senior consultant bij ECN “We kunnen er gewoonweg niet omheen om te investeren in duurzame energie”

ken ook positieve geluiden. Het bouwen van offshore windparken wordt steeds goedkoper.En dat ligt niet alleen aan dalende prijzen van materialen. Westra legt uit: “Tot voor kort namen we allerlei losse materialen mee voor het bouwen van een platform: palen, transitiestukken, windturbine, wieken. Tientallen mensen zijn daar dan dag en nacht mee bezig. Maar we werken steeds meer met andere constructies. De windturbine zal aan de wal in elkaar worden gezet en na beproeving op zee op de fundatie worden gezet.Het zogeheten touch en go.”

Besparing Deze nieuwe manier van werken zal volgens Westra een besparing tot 20 procent opleveren. Er zijn zelfs geluiden dat de besparing nog groter kan zijn.“Ik sprak de bouwer van het allereerste offshore windpark in de Noordzee.Toen ik hem vroeg hoeveel hij zou kunnen besparen op de ontwikkeling en bouw als hij toen de kennis van nu had,antwoordde hij 30 procent.”

Schaalvergroting Positieve ontwikkelingen dus, maar er is meer nodig. Wat moet er nu gebeuren? “Een schaalvergroting met factor 10”, zegt Westra resoluut. “Zestien jaar geleden hebben we dat op land ook gedaan met windenergie, dus dat moet op zee ook kunnen.” Hij pleit ervoor om de gehele keten te beschouwen en windenergie een boost te geven. We moeten stappen maken dan wordt offshore windenergie economisch steeds interessanter. “Binnen drie maanden heeft een windturbine zijn energie weer terugverdiend.”

ONTWIKKELIINGEN

Kostenbewust werken Wat we ons wel moeten bedenken bij windenergie is dat je veel moet doen voor relatief weinig geld. De offshore industrie had het makkelijker bij de olie en gas door snelle opbrengsten. Bij windenergie moet efficiënt en kostenbewust worden gewerkt. Het gaat om grote investeringen en geld kan een probleem worden.

Service-eilanden bij windparken Een ontwikkeling die het bouwen en gebruik van offshore windturbineparken kan helpen, is service-eilanden bouwen die naast of vlakbij nieuwe offshore windparken liggen. Zo kunnen we vaartijden voor de bouw en onderhoud verkorten. Het langdurige karakter van windparken zorgt er voor dat de investering in deze eilanden loont. Een windturbinepark dat eenmaal gebouwd is, maakt gebruik van een onuitputtelijke bron van energie.

Overleg met Milieubewegingen Natuurlijke aspecten spelen steeds sterker mee. Milieubewegingen reageren regelmatig kritisch op plannen. Daar vindt nauw overleg mee plaats. Vooral dicht bij de kust geeft het spanning.Vooruit plannen blijkt essentieel. We hebben niet alleen nieuwe windturbines en installatietechnieken nodig, maar ook de mensen die ze kunnen bouwen en onderhouden. De mensen die we in de toekomst nodig hebben, zouden nu in de schoolbanken moeten zitten,maar dat is niet het geval. NIELS ACHTEREEKTE

NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

[email protected]

6 · DECEMBER 2010 TIP

INSPIRATIE

2

Vraag: Een offshore windpark bouwen. Hoe gaat dat tegenwoordig in zijn werk? Antwoord: Je kunt de turbines in zijn geheel plaatsen of uit separate componenten opbouwen.

ZOEK NAAR DE TOTAALOPLOSSING

Zolang er behoefte is aan groene energie, blijven wij windmolens bouwen! EXPERT Een offshore windpark kan een initiatief zijn van de overheid, van energiebedrijven of van ontwikkelaars. “Het begint altijd met een concessie, het recht op een stuk zeebed”, vertelt Albert van der Hem, betrokken bij de Taskforce Windenergie op Zee. Ontwikkelaars geven aan op welke plaats in zee zij een windpark willen plaatsen. “In de toekomst is het handiger wanneer de overheid zelf het initiatief neemt en gebieden aanwijst”, zegt Van der Hem. “Er komen nu zoveel initiatieven binnen. Het kost de overheid ontzettend veel tijd om deze stuk voor stuk te verwerken. Dat is zonde.” Een gebied moet aan een aantal eisen voldoen. De voorkeur gaat uit naar een plek die niet te dicht bij de kust ligt, in verband met bewoners en het milieu. “De trend is om buiten de twaalf mijlzone te bouwen, dit heeft minder impact op de scheepvaart, natuur en de visserij. Maar er zit ook een nadeel aan”, vervolgt Van der Hem. “Het water is daar dieper, waardoor fundatiekosten stijgen.En door de grotere afstand tot de kust moet ook de exportkabel van

het windpark langer zijn. Hierdoor zijn de investeringskosten hoger.”

de levering gedaan,vooral fundaties en logistieke diensten.”

Het ontwerp

Het bouwproces

De volgende stap is een milieueffectenrapportage op basis waarvan je een vergunning aanvraagt.Van der Hem: “Het traject vanaf uitgifte concessie tot het verkrijgen van de vergunning duurt gemiddeld drie tot vier jaar.” Tijdens de vergunningaanvraag werken de verschillende partijen aan het ontwerp van het park. “Het ontwerp is afhankelijk van wat beschikbaar is op de markt.Er moet een turbineselectie gemaakt worden, er moet nagedacht worden over de fundatie en natuurlijk over de krachten die op de turbines en fundaties komen. Daarbij moeten de partijen ook kijken naar de milieueffecten en de conditie van de zeebodem.” Het bouwproces start met een investeringsbeslissing. “Als er een contract is voor de afname van de stroom, de bouwcontracten rond zijn en er een financieringsovereenkomst is gesloten, dan kan de bestelling de deur uit”, aldus Van der Hem. “Van de tot nu toe wereldwijd gebouwde parken hebben Nederlandse bedrijven meer dan een kwart van

“Er zijn een aantal innovatieve manieren om een windpark op zee te bouwen. De meest bewezen methode is door middel van een speciaal kraanschip”, zegt Eric Rikken, technisch directeur van een scheepvaartonderneming die zich bezighoudt met windmolens op zee. “De windturbines worden vanaf zo’n schip stuk voor stuk opgebouwd op zee.” In de winter worden de fundaties geïnstalleerd inclusief tussenstuk en toren. In de zomer wordt hetzelfde schip gebruikt om de turbines te installeren. In totaal zijn er al zo’n 800 windturbines op deze manier geplaatst. Maar niet in Nederland. Hier kennen we een andere manier van bouwen. “De twee parken die Nederland kent, zijn uit separate componenten opgebouwd. Dat kost veel meer tijd en geld’, zegt Rikken. “Het grote voordeel van deze manier van bouwen is de korte doorlooptijd. Er is sneller stroom te leveren, dus geld te verdienen. Bovendien is het een totaaloplossing.” Het zal Rikken niet verbazen wan-

Albert van der Hem “Er komen zoveel initiatieven binnen”

Eric Rikken “Je krijgt er veel lokale werkgelegenheid voor terug”

neer het in de toekomst mogelijk is om een toren compleet op te bouwen aan wal en in zijn compleetheid in zee te plaatsen. “Maar daar zitten nog wel wat haken en ogen aan.” Bij het bouwen van een windpark gebeurt het meeste al op zee. Het enige dat op het land gebeurt, is de aanlanding van de exportkabel. Deze moet je aanleggen op een kabel die er al ligt en vervolgens aansluiten op het landelijke elektriciteitsnet. Van idee tot park neemt gemiddeld tussen de 5 en 10 jaar in beslag, zegt Van der Hem. Rikken sluit daar op aan: “Maar de windmolens zelf kunnen in principe in zes maanden staan.Ons record is negen turbines in zeven dagen.”

Positief Beide experts zien de toekomst van windenergie positief tegemoet. “Zolang er behoefte is aan groene energie, zie ik geen probleem. De hele industrie wordt groter en belangrijker”, vertelt Rikken. Van der Hem: “Je krijgt er bovendien veel lokale werkgelegenheid voor terug.” NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

t
Self Installing, no crane barges, no jack-ups t
Low Cost t
Fast Installation, hence quick return on investment

Self Installing Platform/Transformer Station and Wind Turbine

SPT Offshore Korenmolenlaan 2, 3447 GG WOERDEN T +31 (0)348-435260 | www.sptoffshore.com

DECEMBER 2010 · 7

Wouter Kruijt Innovatiedirecteur Maritiem & Offshore van TNO

Corrosiebestrijding en coatings O
In Nederland geeft de industrie in zijn geheel naar schatting miljarden per jaar uit aan corrosiebestrijding en coatings. Voor de offshore-industrie speelt dat relatief nog meer. “Het vormt tot 15 procent van het budget van operators”, zegt Wouter Kruijt,Innovatiedirecteur Maritiem & Offshore van TNO. Geen luxe, zo blijkt. Behalve normale roest aan de oppervlakte is er soms ook microbiologische corrosie, die zich vele malen sneller ontwikkelt. “Het is een ongeziene sluipmoordenaar, die lekkages veroorzaakt en de sterkte van materiaal en dus constructies aantast.” Voor materialen onder water is, naast coatings, kathodische bescherming gebruikelijk,waarbij de metalen middels een elektrische potentiaal beschermd worden. Voor materialen boven water kun je kiezen voor coatings en materiaal dat corrosie bestendig is van zichzelf. “Waar je voor kiest, is geheel afhankelijk van de toepassing. We doen in Nederland veel onderzoek naar nieuwe mogelijkheden.” Coatings zijn steeds milieuvriendelijker en ook andere behandelingen worden steeds kritischer bekeken. “Delen vervangen kan duurzaam werken. En soms is het beter een iets minder vriendelijk product te gebruiken dat wel langer meegaat, zodat je geen belastend onderhoud hoeft te plegen. Je moet naar het hele proces kijken”, zegt Kruijt. “Maar veiligheid heeft de hoogste prioriteit.”

INNOVATIE “Er is een aantal innovatieve manieren om een windpark op zee te bouwen. Een van deze methode is door middel van een speciaal kraanschip”

NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

FOTO: FOTOFLIGHT

Safety First!

SeaZip Offshore Service – making renewable energy accessible Binnen de offshore-industrie maakt de markt voor windenergie een revolutionaire ontwikkeling door. Installatie en onderhoud van honderden windturbines scheppen nieuwe kansen voor de maritieme industrie. Daarom is de oprichting van SeaZip Offshore Service prima getimed. Met geavanceerde serviceschepen draagt SeaZip bij aan bereikbaarheid en toegankelijkheid van offshore windparken. SeaZip Offshore Service is dit jaar opgericht door scheepvaartondernemers J.R. Arends en S. Schakelaar van rederijgroep JR Shipping. Het initiatief komt voort uit de behoefte aan verdere diversificatie. Arends: “We hebben de offshore markt nauwgezet in kaart gebracht. Kijk je naar bestaande programma’s voor offshore windenergie, dan zie je dat er op korte termijn een groot tekort ontstaat aan schepen voor operations en maintenance.”

Marktverkenning In 2010 is het in Europa opgestelde vermogen aan windenergie explosief gegroeid. Alleen al het programma

voor de Noordzee voorziet concreet in de realisatie van 16 windparken voor 2020. Daarnaast bestaat consensus over uitbreiding met nog eens 52 windparken tot 2030. De EWEA (European Wind Energy Association) spreekt van een haalbare capaciteit van 40.000 tot 55.000 MW in het komende decennium. Duurzame offshore windenergie gaat een substantieel deel uitmaken van onze totale energievoorziening. Wat dat betekent voor de industrie? Uitgebreide informatie over de markt en de uitdagingen voor het Nederlandse bedrijfsleven is te vinden op www. seazip.com. Arends voorspelt een boost in de vraag naar gespecialiseerde schepen. “Om de ambities voor alleen de Noordzee waar te maken, is er op korte termijn grote behoefte aan nieuwe installatieschepen. Bovendien ontstaat acute behoefte aan minstens 450 serviceschepen. De industrie oriënteert zich op maritieme partners die het complete verhaal van gecompliceerde offshore transportbewegingen voor hun rekening kunnen nemen.”

Op voorsprong De relatie met rederijgroep JR Shipping zet SeaZip Offshore Service op voorsprong. De rederijgroep heeft veel ervaring met scheepsontwikkeling en –financiering. Bovendien garandeert de onderneming vanuit thuishaven Harlingen gecertificeerd (ISPS/ISP) scheepsmanagement. Een alliantie met de VeKa Group, een gerenommeerd Nederlands scheepsbouwconcern, voorziet in snelle realisatie van een nieuwe generatie service catamarans. Bij de ontwikkeling van service- en accommodatieschepen anticipeert SeaZip op de toenemende schaalgrootte van windparken, de steeds grotere vaarafstanden en grotere diepten, en de stringenter wordende wet- en regelgeving. Arends: “Binnen kort- of langlopende chartercontracten levert SeaZip totale serviceconcepten met innovatieve schepen en slagvaardig scheepsmanagement als pijlers. Daarbij staat veiligheid voor mens en milieu bovenaan. Dat vind je terug in ontwerp- en bouwprincipes, en in onze operationele veiligheidsprocedures. Safety First!”

Voor meer informatie: www.seazip.com

FPSO P-57 - De nieuwe standaard voor drijvende productie in Brazilië

SBM Offshore heeft recent de FPSO (Drijvend Opslag en Productie Platform) genaamd P-57 aan haar klant Petrobras opgeleverd. De levering was twee maanden eerder dan gepland en binnen budget. Gezien het succes van de P-57, zowel in ontwerp als kosten, heeft Petrobras gezegd dat “ de P-57 zal dienen als model voor het ontwerp van haar toekomstige FPSOs.

De Bouw

Kenmerken

t De P-57 is de grootste FPSO ooit gebouwd voor Petrobras door SBM Offshore. t
De bouw van de P-57 heeft 2 jaar en 9 maanden geduurd. t
55 verschillende nationaliteiten uit de wereldwijde organisatie van SBM hebben aan het project gewerkt.

t De FPSO is geankerd op een diepte van 1260 meter, met 21 ankerlijnen van verschillende lengtes. t
De FPSO heeft een lengte van 312 meter en is 56 meter breed. Het heeft een maximale hoogte van 105 meter.

t
Het Braziliaans aandeel in de bouw van P-57 Nu de bouw van het platform is afgerond zal SBM Offshore de P-57 voor een periode van drie jaar bemannen. De FPSO zal werken in het Jubarte veld, voor de kust van Brazilië. Een gebied waar veel nieuwe olievelden ontdekt worden en waar ook de fameuze olie velden onder de zoutlaag gewonnen worden.

is meer dan 65%, wat voor deze projecten uniek is. Hiermee werden 2.000 directe banen in het land gecreëerd.

t
De P-57 weegt in totaal 54.000 tonnes. t
De P-57 kan 180.000 vaten olie en 2 miljoen m3 gas per dag produceren .

t
Er kunnen 110 mensen op het platform werken.

WÄRTSILÄ® is a registered trademark.

6DOHV

CONCENTRATE ON THE DRILLING. WE’LL TAKE CARE OF THE REST. Whether you need a component, system integration or a total lifecycle solution, Wärtsilä is there for you. We are the best in the business at minimizing risk, downtime, delays, inefficiency and emissions. And maximizing profits and peace of mind. Learn more about environmentally and economically sound integrated solutions at wartsila.com.

 


5HQWDOV

6HUYLFHV

DECEMBER 2010 · 9

INSPIRATIE NIEUWE GEBIEDEN

Brazilië Voor de kust van Brazilië zijn grote voorraden aardolie gevonden.In 2008 werd een voorraad van 33 miljard vaten ontdekt. Deze voorraad alleen al is genoeg om de wereld drie jaar van olie te voorzien. Buiten de 200 mijlszone van de kust is waarschijnlijk nog veel meer olie te vinden. De uitdaging is dat er nu nog nauwelijks infrastructuur voor de winning, vervoer en verwerking aangelegd is. Daar is men nu aan begonnen.

NOORDPOOL Gebieden zijn moeilijk bereikbaar, het is extreem koud en ijsschotsen kunnen grote belastingen veroorzaken op de installaties.

Diepzee en poolgebieden zijn dé nieuwe uitdaging O
Vraag: Olie en gas raken op. Is de offshore industrie niet ten dode opgeschreven? O
Antwoord: Integendeel. Het is geen aflopende zaak. Juist nieuwe uitdagingen wachten de sector.

“In het noordpoolgebied moet zo’n 30 procent van de wereldvoorraden liggen”

ONTWIKKELING

Dieper boren Om deze middelen te verwerven, komen er tegenwoordig gebieden in beeld die vroeger niet aan de orde waren. “Dat is ook logisch, je exploiteert eerst de velden die makkelijk binnen bereik liggen. Om te beginnen aan land, daarna de ondiepe kustwateren.De trend is dat men nu ook steeds dieper boort. De Golf van Mexico is hier een mooi voorbeeld van. Men is daar aan de kust begonnen en 25 jaar

Prof.ir. Kees Willemse Afdeling Offshore Engineering TU Delft

geleden werd 300 meter nog als heel diep gezien. Nu boort men al op waterdieptes tot 3000 meter.” Zeker in kustwateren die bij sterke economieen horen,zoals de Golf van Mexico bij de Verenigde staten, maar ook de Nederlandse Noordzee, is het ‘gemakkelijke’ olie en gas al gewonnen. Willemse: “Voor de kust van Brazilië zijn

enorme velden gevonden, evenals in het noordpoolgebied. In die laatste regio moet wel zo’n 30 procent van de wereldvoorraden liggen.” Bij ‘deepwater drilling’ is het water zo diep dat je constructies niet goed kunt verankeren, dus werk je met drijvende platforms. “Deze moet je dynamisch positioneren, steeds op

FEITEN O
Het Nederlands Plat op de Noordzee is uitgeput aan het raken, maar er is sprake van nieuwe technieken die een hoger rendement uit de Noordzee moeten halen voor de komende tientallen jaren. O
De totale bewezen hoeveelheid winbare aardolie is volgens cijfers van enkele jaren geleden circa 1200 miljard vaten. Dat is ongeveer 40 keer het huidige jaarlijkse gebruik. (Nog) niet winbare voorraden zijn een veelvoud hiervan. O
Wil je meer uit bestaande oliebronnen halen, dan komen er ook

meer agressieve stoffen vrij. Deze corrosieve mengsels leiden ertoe dat pijpleidingen langzaam wegroesten. De trend is nu om deze leidingen te vervangen met dubbelwandige leidingen, waarbij gewoon staal aan de binnenkant een coating krijg van roestvrij staal. O
De TU Delft doet onderzoek naar de sterkte en flexibiliteit van deze nieuwe dubbelwandige pijpleidingen. Deze techniek is een typisch technisch antwoord van de offshore engineering op de nieuwe ontwikkelingen in de energiemarkt.

hun plek houden met een GPS-systeem dat de schroeven aanstuurt. Je moet het gewonnen product dan ook nog opslaan en afvoeren, wat niet op de traditionele wijze met pijpleidingen mogelijk is”,zegt Willemse.‘Floating Production Storage and Offloading’, of FPSO, betekent dat men het overlaadt op een ander schip. Dit gebeurt allemaal op open zee. “En dan is er nog, op de zeebodem, het gesteente waarin je moet boren, vaak kilometers diep. Bovendien kun je op die waterdiepte niks meer met duikers doen. Alles moet met onderwaterrobots.”

Ook hier liggen grote olie- en gasvoorraden. Met name voor de kust van Nigeria en Angola zijn nu voorraden ontdekt, maar mogelijke vondsten kunnen ook nog voor andere kusten ontstaan. De uitdaging hier is de politiek vaak instabiele situatie en de regeling van ‘local content’: lokale overheden stellen als eis voor het openstellen van hun wateren dat olie- en gasmaatschappijen helpen de infrastructuur en industrie van hun land te ontwikkelen.

Arctic drilling Een hele andere uitdaging is het ‘arctic drilling’, boren en produceren in poolgebieden. Het materiaal heeft daar met extreme belastingen te maken. Gebieden zijn moeilijk bereikbaar, het is extreem koud en ijsschotsen kunnen grote belastingen veroorzaken op de installaties. En dan is er nog het fenomeen ijsbergen natuurlijk. Systemen moeten daarom los te koppelen zijn bij drijvend gevaar. En dan is er nog de permafrost natuurlijk, de bodem die voortdurend bevroren is. De uitdagingen op het gebied van offshore engineering beginnen nu pas? “Jazeker,want juist nu fossiele brandstoffen schaarser worden,is het steeds aantrekkelijker om de moeilijker te bereiken voorraden te winnen. Er is een voortdurende behoefte aan innovaties en onderzoek.” KOOS PLEGT [email protected]

FOTOS: SHUTTERSTOCK

De mondiale olie- en gasvoorraden mogen dan opraken, dit wil nog niet zeggen dat de olie- en gasindustrie op zijn einde loopt. Integendeel, zegt Prof.ir. Kees Willemse, die bij de TU Delft aan de afdeling Offshore Engineering verbonden is. “We hebben nog heel veel jaren te gaan. De wereld is nog niet toe aan alternatieve energie en opkomende economieën zorgen voor een toenemende energiebehoefte. Olie en gas zijn hier van oudsher de middelen voor. Gas bijvoorbeeld, daarvan zijn nog genoeg voorraden voor tenminste honderd jaar. Zeker als we de ‘unproven reserves’ meetellen, gebieden waarvan we op geologische basis vermoeden dat er voorraden zijn.”

Afrika

Noordpool Vlak bij het Russische Nova Zembla liggen enorme gasvoorraden rondom het Yamal-schiereiland. Nederland wil graag een rol spelen op meerdere fronten. Niet alleen bij het winnen van het gas zelf,maar ook de opslag daarvan in leegstaande gasvelden in Groningen. Op deze manier kan Nederland haar rol als ‘gasrotonde van Europa’ verder uitbouwen.

Deeper expertise for a safer world. Onze reputatie is gebaseerd op de ervaringen en kwalificaties van onze technische experts die gebruik maken van ons wereldwijde netwerk op het gebied van onderzoek en ontwikkeling. Wij zijn toegewijd om mee te werken aan de ontwikkeling en invoering van nieuwe technologieën, die de veiligheid en integriteit van de Offshore Industrie ten goede komen. Lees hoe wij u van dienst kunnen zijn – I www.lr.org T +31 10 2014200

Services are provided by members of the Lloyd’s Register Group. For further details please see our website: http://www.lr.org/entities

DECEMBER 2010 · 11 TIP

NIEUWS

3

“Samenwerken voor een veiligere sector”

ZORG VOOR GOEDE PROCESSEN

De offshore-industrie besteedt veel aandacht aan technische veiligheid, maar er is zeker ook veel aandacht voor menselijke veiligheid, de zogeheten operationele veiligheid.

O
Vraag: Hoe werkt Nederland aan de verbetering van technische offshore veiligheidsactiviteiten? O
Antwoord: Door betere informatievoorziening, top down benadering in bedrijven en uniforme standaarden.

Operationele veiligheid Dit is bijvoorbeeld het minimaliseren en elimineren van valgevaar of het risico dat iemand iets op zijn hoofd kan krijgen. Operationele veiligheid zit in de offshore-cultuur ingebakken, stelt expert Jan de Jong. Het krijgt sinds jaar en dag prioriteit, maar constante aandacht blijft nodig.

De offshore-industrie heeft eigenschappen waardoor er behoefte is aan grote mate van technische beveiliging. “Het gaat vaak om gas en olie, waar veel druk mee gepaard gaat”, vertelt Jan de Jong, Inspecteur-generaal der Mijnen. “En de platforms bevinden zich op zee, zodat hulpdiensten als de brandweer niet heel snel ter plaatse kunnen zijn.” De Jong is het hoofd van de overheidsdienst die toeziet op veiligheid bij onder andere gas- en oliewinning en mijnbouw.

PREVENTIE “De platforms bevinden zich op zee, zodat hulpdiensten als de brandweer niet heel snel ter plaatse kunnen zijn” FOTO: SHUTTERSTOCK

Process safety

Veiligheidscultuur

In het ontwerp van productie-installaties voor olie en gas worden risico’s zoveel mogelijk gereduceerd en het liefste geëlimineerd. Toch blijft er per definitie kans op ongelukken of zelfs rampen. De Jong verwijst dan ook al gauw naar het welbekende voorbeeld van de grote olieramp in de Verenigde Staten. Hij benadrukt het belang van heldere procedures. “Installaties zijn ingewikkeld. Er zijn goede richtlijnen nodig om processen veilig te laten verlopen.” De laatste jaren is er veel aandacht uitgegaan naar ‘process safety’. Kort gezegd gaat het er hierbij om olie en gas in de leidingen te houden zodat deze goed zijn te controleren. Afwijkingen in processen worden vroegtijdig gesignaleerd.Toch kan het beter.

De Jong richt zich voor verdere bevordering van veiligheid op een vijftal punten. Het eerste punt is de veiligheidscultuur. Om deze verantwoordelijkheid in de bedrijfsculturen te krijgen, spreekt de Jong periodiek met directeuren van bedrijven die werken in de Noordzee. “We bespreken de problemen die we zien en overtuigen ze van de ‘sense of urgency’ door concrete voorbeelden te noemen die we tegenkomen.” Het tweede aandachtspunt is het verbeteren van

Jan de Jong Inspecteur-generaal der Mijnen

Operationele veiligheid

‘blowout preventers’ en de training van de mensen die er mee om moeten gaan. Blowout preventers zijn systemen die olie- en gasbronnen kunnen en moeten afsluiten. Het derde punt is het beschikken over goede sturingsindicatoren. “De bedrijfsleiding moet meer adequate informatie krijgen over de status van veiligheidskritische onderdelen van de installatie”, stelt De Jong.“Het is belangrijk dat iedereen weet hoe het er qua veiligheid voorstaat bij het deel van het bedrijf waar hij verantwoordelijk voor is.”

FEITEN O
De Nederlands offshore-sector scoort goed op veiligheidsgebied. De mate van veiligheid wordt uitgedrukt in het aantal ongevallen met verzuimgevolg per miljoen manuren. Nederland kent vier van deze ongevallen per miljoen manuren. Ter vergelijking: in de bouw zijn dat dertig ongevallen per miljoen manuren. Met de score van vier per miljoen manuren staan we op gelijke ‘hoogte’ met Noorwegen en horen we bij

de top van de wereld. O
Naar aanleiding van de olieramp in de Verenigde Staten heeft de Europese Commissie stappen ondernomen qua regelgeving voor veiligheid op zee. De wetgeving moet strakker, zodat er veiliger wordt gewerkt. Voor het ontwerpen van deze regelgeving stelt de commissie de gang van zaken rond de Noordzee centraal, aangezien deze wereldwijd voorop loopt.

Bedrijven maken veiligheidsproblemen nu zichtbaar door onder andere een dashboard te gebruiken waarop je dit eenvoudig bij kunt houden en meteen ziet waar het mis gaat.

Standaarden Als vierde punt noemt De Jong de competenties van kleine ondernemingen. De laatste jaren zijn er steeds meer kleine bedrijven die licenties krijgen om naar gas en olie te boren. Er wordt nu wereldwijd geïnventariseerd welke eisen gesteld worden aan ‘nieuwe ondernemingen’. Als vijfde punt noemt De Jong het streven naar universele standaarden te gaan. “We bekijken momenteel in internationaal verband welke het beste werken en maken samen uit welke we gaan gebruiken.” De bedrijven zelf blijken in ieder geval welwillend tegenover standaarden. “Het is geen concurrentiepunt. Offshore-bedrijven werken nauw samen voor de verhoging van veiligheid.” NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

JUMBO OFFSHORE LIFT. SHIP. INSTALL. ALL IN ONE GO. People ‡ Highly trained crew and innovative engineers ‡ Partnering mentality and problem solving attitude ‡ 6aIety ¿rst Services ‡ Transportation and installation in a single voyage ‡ Complete mooring systems for FPSO’s ‡ Foundations & transition pieces for offshore wind farms ‡ Deepwater installation up to 3,350 meters water depth ‡ Offshore lift capacity up to 1,100 tons ‡ Installation of manifolds, risers and suction anchors Equipment ‡ Heavy Lift Vessels: Jumbo Javelin and Fairplayer ‡ 2 x 900 tons Huisman mast cranes

T: +31 10 41 34 630 @: [email protected]

WWW.JUMBO-OFFSHORE.NL

Heldere processen De Jong stelt het simpel: als mensen zich aan de regels houden,gebeuren er weinig ongelukken. “Bij de weinige incidenten die er zijn, zien we dat mensen zich toch nog niet goed aan de regels hebben gehouden, of dat er toch nog te weinig toezicht is geweest op situaties. Heldere processen vragen ook om de juiste managers, die goed kunnen aansturen, hun verantwoordelijkheid nemen en zorgen voor juiste uitvoer van taken door andere werknemers.”

Eye opener De laatste jaren is er ook meer aandacht voor procesveiligheid gekomen. Een grote explosie in een raffinaderij in Texas gold als eye opener.Door processen helder in te richten, wordt het risico op ongelukken zoveel mogelijk geminimaliseerd. “Maar het belang van goede opleiding is onmiskenbaar”, aldus De Jong.“Het is erg belangrijk dat werknemers theoretisch goed op niveau zijn, zodat ze weten wat ze moeten doen.” De trainingen in Nederland zijn volgens De Jong goed geregeld. Die gebeuren in samenwerking met organisaties als NOGEPA, maar ook door initiatieven van de individuele ondernemingen zelf.

12 · DECEMBER 2010

EXPERTPANEL Vraag 1: Hoe bent u in de offshore terecht gekomen?

Fleur Rijkers Startcareer offshore professional

Johan Ponsen Midcareer offshore professional

“Na mijn studie Technische Natuurkunde heb ik bewust gekozen voor een baan als Reservoir Engineer. Ik heb tijdens mijn studie stage gelopen bij een oliemaatschappij en dat beviel zo goed dat ik werken in dit vakgebied wel zag zitten.Na mijn studie kon ik bij dit bedrijf direct aan de slag. Ik ben toen in de offshore-afdeling geplaatst. Naar mijn idee is dit een van de betere plekken in het bedrijf om operationele ervaring op te doen. doen.”

k al in “Als klein kind kwam ik “Sind 2008 ben ik gepensioneerd, maar “Sinds en, aanraking met zeeschepen, i be ik ben nog wel als adviseur verbonden aan emijn vader werkte in de zeeeeen en Nederlandse rederij. Oorspronkelijk n “Ik blijf in de k scheepvaart. Ik vond dit toen o ik uit de koopvaardij. Daar heb ik kom ual erg boeiend. Na mijn stut i e jaar gewerkt, maar op een gegeven tien offshore” k die ‘aandrijftechniek’ heb ik m moment werden de reizen mij te lang. olbij heel andere bedrijven gesolVerv Vervolgens ben ik de automatisering inhore. liciteerd, niet gericht op offshore. g egaa Dat was interessant, maar voor mij gegaan. re werkKort voordat ik bij een andere saai Vanaf 1975 werk ik in de offshore. Nu te saai. gever zou gaan werken, werd ik gebeld door ik met pensioen ben, mis ik het leven in de mijn huidige werkgever. Dat was in 1991. Of offshore. Maar er zijn nu belangrijkere dinik niet geïnteresseerd was in een gesprek. gen. Ik heb bijvoorbeeld meer tijd voor mijn Met uitzondering van een jaar heb ik altijd familie. Hopelijk gaat het gemis nog weg.” in de offshore gewerkt. Tussen 2007 en 2008 heb ik iets anders geprobeerd, maar dat was het niet voor mij. Ik blijf in de offshore.”

“Erg veelzijdig”

Jos Broekhuisen Endcareer offshore professional

Vraag 2: Wat maakt het zo interessant om in de offshore te werken?

“In de olie- en gaswin“In I d ning komen veel elementen ning ko bijeen die je in het oog moet houden. Dat maakt het werk veelzijdig. De veiligheid van mens en omgeving staat altijd voorop, en naast technische uitdagingen heb je ook te maken met behoorlijke economische en maatschappelijke belangen. Als vrouw maak ik deel uit van een minderheid in de offshore, maar echt bijzonder is dat niet. Ook qua bijvoorbeeld nationaliteit, geaardheid en religie is er enorme diversiteit. Met die diversiteit wordt met name op de platforms op een open en soms ook humoristische manier omgegaan, maar gelukkig wel altijd met respect.”

“De hele dynamiek die er achter zit, maakt het werken in de offshore zo leuk.Het bedrijf waar ik werk is een innovatief bedrijf. We maken vernieuwende producten voor deze sector. Daar ligt altijd een uitdaging. De hele offshore met al z’n ‘ins en outs’ is trouwens een uitdaging op zich. Het gaat vaak om grote en complexe projecten. De offshore stelt hele specifieke eisen die speciale aandacht verdienen. Dat maakt werken in deze sector voor mij zo aantrekkelijk.”

“Ik kwam uit een theoretische omgeving. De techniek waar ik bij offshore ineens mee te maken kreeg, vond ik ontzettend interessant.Wanneer je in de offshore werkt is geen enkele dag hetzelfde. Zelfs niet als je bezig bent met één project. Er komt zoveel bij kijken, waardoor je altijd weer iets anders te doen hebt. Daarnaast is de band met je collega’s ook goed. Er is niemand in de offshore die zonder de ander kan. Je hebt elkaar nodig en vertrouwt elkaar blindelings. Het is een manier van leven.”

Vraag 3: Hoe ziet u de toekomst voor de offshore tegemoet?

“Er zijn nog veel olie- en gasreserves,maar over het algemeen in accumulaties die – om zeer verschillende redenen- moeilijker winbaar zijn. Ik denk dat die variëteit leidt tot zowel verdieping als verbreding van de vereiste knowhow omtrent geologie en technologie. Daarnaast is er veel aandacht voor kostenbesparing en efficiëntie. Om deze zaken te verenigen moeten we slim en creatief nadenken over nieuwe technische én duurzame oplossingen, maar ook over onze ontwikkelingsstrategieën en de samenwerking met overheid, partners en service providers.”

“Er is ontzettend veel veranderd de laatste jaren.Het bedrijf waar ik werk is gegroeid van zestig man personeel naar bijna 1800 nu. Door de jaren heen zijn we ons steeds breder gaan oriënteren. Op dit moment bedienen wij de markt met onder andere boor- en pijpleg equipment die steeds geavanceerder wordt.Ondanks wat er in de Golf van Mexico is gebeurd zal het boren op zee,in het bijzonder op grote waterdieptes, steeds belangrijker worden. Dit alles neemt allerlei nieuwe uitdagingen met zich mee.”

n “Ik denk dat het alleen veel veiliger” ffmaar beter gaat in de offet shore. Als je kijkt naar het verleden, dan is er op hett geaar voorbied van engineering,maar al op het gebied van veiligheid ontzettend veel verbeterd. Tegenwoordig gebruiken we oor-, hand- en oogbescherming. Vroeger deden we alles gewoon zonder ergens bij na te denken. Bescherming kenden we niet. Nu is er meer aandacht voor dingen die mis kunnen gaan en wordt alles onder de loep genomen.Alles wordt beter doorgesproken.Daarin zijn hele grote sprongen gemaakt.”

“Het is nu

There’s more to Expro than you think. We provide tailor-made solutions across the lifecycle of a well. From exploration and appraisal through to abandonment, we can offer you the complete package. One of Expro’s main strengths in Den Helder is our Production manpower services. We can provide qualified manpower to guarantee the process flow of our clients high value oil and gas wells. Well Testing & Commissioning Wireline Intervention Connectors & Measurements Deepwater Intervention

DECEMBER 2010 · 13

INSPIRATIE

OPLEIDING

De toekomst

Een groep offshore-studenten van de Technische Universiteit Delft, zorgt ervoor dat de offshore-student vertrouwd raakt met de offshore-industrie. Ze hebben verschillende doelstellingen. De vereniging houdt de offshore-studenten op de hoogte van de huidige activiteiten en ontwikkelingen in de industrie.De leden onderhouden contacten met het bedrijfsleven, organiseren excursies, bedrijvendagen, symposia en studiereizen. Dit allemaal om studenten en bedrijven te stimuleren met elkaar in contact te komen.

Mariteam Personnel Services B.V. (het bureau met “the personnel touch”)

Mariteam Personnel Services B.V. is een bureau dat gespecialiseerd is in het leveren van vakkundig personeel aan bedrijven in de maritieme sector. Uitzenden en detacheren Mariteam levert uitsluitend gekwalificeerd personeel dat zorgvuldig geselecteerd wordt. Werknemers met “geldige papieren” die weten wat van hen verwacht wordt. Door een modern personeelsbeleid en door hen goed te belonen, trachten wij de motivatie van onze werknemers op peil te houden en, indien mogelijk, te verhogen. Indien een werknemer van ons u bevalt en u wilt deze aannemen, is dat altijd bespreekbaar.

Werving en selectie Onze consultants hebben veel ervaring in werving en selectie van maritiem personeel. Indien u vacatures hebt, maar geen tijd om deze in te vullen, schakelt u gerust Mariteam in om voor u het gehele werving- en selectietraject te verzorgen of gedeelten daarvan (plaatsing advertentie, voorselectie, afhandeling reacties etc.). Wij zijn altijd bereid om in ons bestand te kijken naar geschikte kandidaten. Ook voor “walbanen”. Vacatures Wij krijgen van onze opdrachtgevers doorlopend aanvragen voor tijdelijk en/of vast personeel. Geïnteresseerden nodigen wij uit eens een kijkje te nemen op onze website.

Mariteam Personnel Services B.V. De Linie 5G 2905 AX Capelle aan den IJssel T +31(0)102581133 F +31(0)102581134 [email protected] www.mariteam.nl

FAIRSTAR HEAVY TRANSPORT

A MODERN FLEET PROUDLY FLYING THE DUTCH FLAG

Fairstar is investing in the future of Offshore Marine Heavy Transport. The safe and reliable delivery of high value cargoes requires modern vessels operated by an experienced and dedicated professional team. The Fairstar Team owns and operates two of the most modern ships in the global Heavy Transport Fleet. FJORD and FJELL will soon be joined by two new 50.000 DWT semi-submersible vessels: FORTE and FINESSE. Fairstar is determined to provide our clients with a compelling alternative for their Marine Heavy Transport needs. Leadership in our business is no longer a matter of size.

Fairstar represents the future of Dutch expertise in the challenging world of Marine Heavy Transport.

To learn more about what makes Fairstar different visit us at: www.fairstar.com

FJORD

FJELL

FORTE

FINESSE

Fairstar Heavy Transport NV P.O. Box 2225 3000 CE Rotterdam The Netherlands t: +31 (0)10-403 5333 f: +31 (0)10-403 5344 e: [email protected] i: www.fairstar.com

DECEMBER 2010 · 15

DESKUNDIG ADVIES De offshore-sector is een aantrekkelijke branche om in te werken. Vooral de nieuwe technologische uitdagingen zorgen voor een vraag naar bekwaam personeel in de toekomst, zegt Gerrit Tol, curriculumleider van de afdeling offshore engineering aan de TU Delft. “Zo werkt het hier wel. Als de klik er is, dan heb je zo een job.”

CARRIÈRE OPTIES

Master

Dringend specialisten nodig et grote publiek mag dan het beeld hebben dat de olie- en gasindustrie vanwege oprakende olieen gasvoorraden een ongewisse toekomst tegemoet gaat, maar het tegendeel is waar. In heel veel bestaande reservoirs is pas 35 tot 45 procent gewonnen. Er is dus heel veel ruimte voor verbeterde en nieuwe technologieen om meer uit deze reservoirs te halen. Het is een kwestie van prijskaartjes: gaat de marktprijs omhoog, dan is het aantrekkelijk om naar deze nog achtergebleven reserves te kijken. Een geheel andere tendens in de offshore-technologie is de verschuiving van het ondiepe naar het diepere en zelfs superdiepe water. Drie kilometer waterdiepte is niet ver meer van ons verwijderd en we kijken voorzichtig al verder. En wat te denken van de verschuiving naar de pool gebieden? Daar verwacht men enorm veel van voor de toekomst.

H Gas

Al deze ontwikkelingen vragen weer geheel nieuwe strategieën en dus oplossingen. En tenslotte de enorme verschuiving naar het produceren van gas. Werd gas ‘in de oude tijd’ nog afgefakkeld, vandaag de dag is dat niet economisch en zeker niet acceptabel meer. Het probleem echter was dat er A, vaak geen infra-

structuur bestond en B, geen directe afzet markt was voor het vele gas dat bij de productie van olie vrijkwam. De laatste technologieën maken het echter nu mogelijk om al dat gas, waar het dan ook gevonden wordt, te brengen naar die plekken waar wel de markt is. Dit doet men door het gas af te koelen naar -163 graden Celsius. Het gas wordt dan vloeibaar en het volume wordt daardoor met een factor van 650 gereduceerd. Dit heet NLG oftewel Liquified Natural Gas. Is er, met al deze ontwikkelingen in overweging, een tekort aan personeel voor de toekomst? Er zit wel degelijk een positieve beweging in. Het is een groeiende markt, vooral internationaal gezien, en zeker nog voor diverse generaties in de toekomst. En wat betreft heel veel zaken ligt Nederland erg goed op de kaart.We hebben veel en hele mooie bedrijven met innovatieve technieken, zeker een aantal wereldspelers. Maar niet alleen dat, we zijn ook zeer breed. Vooral specialisten zijn nodig in verband met de nieuwe technologieën, maar zeker ook toekomstige managers. Projecten worden steeds groter, en vaak zijn het combinaties van bedrijven die samenwerken gezien de grote investeringen en risico’s. De interface van onze opleiding met de industrie is van groot belang en grote waarde. Het werkt twee kanten op, we hebben elkaar echt nodig. Niet alleen de

opleidingen op academisch niveau, maar ook de HBO-opleidingen.

“Techneut, onderzoeker, uitvinder of manager? Deze sector is ontzettend veelzijdig”

Gerrit Tol Curriculumleider afdeling offshore engineering aan de TU Delft

Dredging en renewables Offshore engineering gaat overigens verder dan alleen het ontwerp, de constructie en aanleg van olie- en gasinstallaties. Ook de baggerprojecten (‘dredging’) die Nederlandse bedrijven grootschalig voor bijvoorbeeld de kust van Dubai uitvoeren vallen onder offshore engineering. Baggeren bestaat niet alleen uit zand wegzuigen. Het is ook het optimaliseren van het baggerproces, het ontwerpen van havens, vele landaanwinningen, het beschermen van de pijpleidingen op de zeebodem en het voorkomen van ontgrondingen om de offshore boorinstallaties. En tenslotte, een geheel nieuwe ontwikkeling op dit gebied is het ‘deepsea mining’, het winnen van mineralen vanuit de diepere wateren. Kortom, er zit veel muziek in de dredging-wereld als het om offshore gaat. Ook de zogenaamde ‘renewables’,windenergie en het opwekken van energie uit zeestromingen, getijden- en golfbewegingen vallen binnen het werkgebied van offshore.Offshore is dus veel breder dan maar alleen het winnen van fossiele brandstoffen. Het is alles dat buitengaats gebeurt: op, in en onder water. Welke mensen zijn nodig in de offshore-sector van morgen? Welk beestje je ook bent, techneut, onderzoeker, uitvinder of manager, deze sector is ontzettend veelzijdig.

Zo’n vijftig tot zestig studenten per jaar stromen in bij de studierichting offshore engineering aan de TU Delft. Studenten zijn vooral afkomstig van bachelorstudies als werktuigbouw, civiele techniek en maritieme techniek, maar ook vanaf studies als natuurkunde en luchtvaart- en ruimtevaarttechniek is de overstap te maken.

HBO Ook op HBO-niveau is het mogelijk om een op offshore gerichte opleiding te volgen. Een voorbeeld is de Avans Hogeschool in Den Bosch, dat een halfjaarprogramma aanbiedt.

Richting Er zijn verschillende richtingen te volgen in de offshore-industrie. Voorbeelden zijn vaste platformen of drijvende constructies en dredging (baggeren). Hierbinnen zijn weer mogelijkheden zoals arctic of subsea engineering en de ontwikkeling van wind- en getijdeninstallaties.

Buitenland Werken in het buitenland is in de offshore-industrie goed mogelijk. Veel bedrijven hebben kantoren in omringende landen als GrootBrittannië en Noorwegen. Hou je van avontuur,dan kan dat ook.Nederlandse bedrijven zijn overal ter wereld actief en in principe op alle continenten breed vertegenwoordigd.

Toekomst Door grote projecten en nieuwe innovaties zijn er de komende jaren veel specialisten nodig maar ook zijn er veel functies binnen het algemeen management,door het grootschalige karakter van de projecten.De toekomst is voor de hedendaagse student,zij zijn onze toekomst.

Den Helder Centre of the North Sea for offshore and logistic services – production oil and gas – life time extensions – shallow gas

– clean decommissioning – offshore wind (M&O and knowledge) – biomass

[email protected] www.denhelder.nl (havenontwikkelingen)

Vroon Offshore Services: For more than 40 years we have been striving to meet the demands of our customers, deliver our services in a professional manner and succeed in excelling in our areas of expertise.

MEET • DELIVER • SUCCEED

When Vroon started offering offshore-support services in the1960’s there were few reference pointers. At that time, the entire offshore industry was in its infancy. During the following years, Vroon learned, adapted and shaped its services to meet the growing needs of its customers and a continually more demanding industry, that of offshore oil and gas. Today Vroon Offshore Services (VOS) offers its customers a diverse fleet of offshore-support vessels, with an extensive newbuilding programme geared to expanding the fleet and replacing older tonnage. The company has offices in strategic offshore hubs around the world: Aberdeen, Den Helder, Genova and Singapore and is, consequently, able to provide a global service with detailed regional knowledge. Back in the 1960’s, Vroon’s initial area of expertise was the provision of platform-supply vessels on the Dutch shelf. In 1994 Vroon acquired Telco Marine Services in Den Helder and the offshore services were expanded to include more general support services, such as standby, guard and chase, survey and seismic support. At that time Vroon Offshore was operated jointly from Breskens and Den Helder. In 2004 Vroon acquired Seaworx and the companies were amalgamated under a new name: Vroon Offshore Services, located in Den Helder. A further move saw full consolidation of all offshore services in the Vroon Group under Vroon Offshore Services.

VROON provides a diverse range of services and solutions for key offshore-support needs, including platform supply, emergency response and rescue, anchor handling and subsea support. VROON has a versatile fleet of more than 100 vessels in service and approximately 25 new build vessels on order. VROON has the fleet to meet your needs, the people to deliver and the determination to succeed.

In 2005 Vroon entered the high-quality-driven subsea market with a dynamic-positioned vessel (VOS Sympathy). Further developments followed in 2007, with the acquisition of a number of companies in Aberdeen, Singapore and Italy, thereby establishing the network that is today Vroon Offshore Services. The focus of VOS remains unchanged: high-quality services provided by offshore-support vessels for platform-supply, anchor-handling, emergency-response and subsea and topside support to both the oil and gas sector, as well as the renewable sector. With a current newbuilding programme of approximately 35 vessels, due for delivery between now and early 2012, and additional plans for 2012 on, VOS will continue to deliver the consistently high-quality service to which its customers have become accustomed.

www.vroonoffshore.com ABERDEEN • DEN HELDER • GENOVA • SINGAPORE

VROON OFFSHORE SERVICES MEET – DELIVER – SUCCEED