OF TALENTONTWIKKELING

Netwerk Noord JAARAGENDA 2016— 2017 DOCENTACTIVITEITEN VO HO BÈTA EN/OF TALENTONTWIKKELING

1

Jaaragenda 2016— 2017 Wanneer

Wat

Waar

SEPTEMBER 2016 15

Nascholing Informatica

RUG

16

DOTs Fryslân: Bio, Sk, BedrijfsDOT

22

NOVEMBER 2016 4

DOTs Bètawerkplaatsen

Hanzehogeschool

10


RUG

Hogeschool VHL, NHL Hogeschool

17

Cursus Spots on Talent 2G

Hanzehogeschool i.s.m. NHL, Groningen

Nascholing wiskunde

RUG

18



Nascholing natuurkunde

RUG

24

Cursus Spots on Talent 2L

DOTs Studiestijgers: Na, Sk, Bio, Wis, TOA, Big Data, NLT, BedrijfsDOT FabLabs

RUG

Hanzehogeschool i.s.m. NHL, Leeuwarden

Nascholing wiskunde

RUG


RUG

DOTs Bètawerkplaatsen: Wis, Inf, O&O

Hanzehogeschool

25

RUG

OKTOBER 2016 6


RUG


7



DECEMBER 2016 8



27




RUG


Nascholing wiskunde

RUG



RUG


RUG


RUG

16



20

Wiskunde Docentendag

RUG



21

Bètabrede Docentendag (thema nanotechnologie)

RUG

30

15

28

NOVEMBER 2016 3

2

3

Wanneer

Wat

Waar

JANUARI 2017 12

Nascholing wiskunde

RUG

13


Hanzehogeschool

MAART 2017 30

Nascholing natuurkunde Tweede ronde

RUG

APRIL 2017 7




Hanzehogeschool

20


RUG

MEI 2017 11


RUG

19 o.v.b. (i.v.m. examens)


RUG

19



20


RUG

26



27



JUNI 2017 2



FEBRUARI 2017 15

Docentendag HG

Hanzehogeschool

9

RUG

9


RUG


17


RUG

23

Docentendag Fryslân

Hogeschool VHL

MAART 2017 9


RUG

RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN Nijenborgh 9, Groningen

10



HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN Van Doorenveste, Zernikeplein 11, Groningen

17


RUG

NHL HOGESCHOOL Rengerslaan 10, Leeuwarden

4

Locaties

HOGESCHOOL VHL Agora 1, Leeuwarden

5

Netwerk Noord Regionaal VO−HO netwerk

Cursussen/Nascholingen Wegens succes afgelopen jaar worden de nascholingen wiskunde (Wiskundige

In Netwerk Noord werken VO–docenten en docenten/onderzoekers van het noordelijke

Denkactiviteiten) en natuurkunde (Astrofysica) bij de RUG herhaald. Nieuw is

hoger onderwijs samen aan het professionaliseren van het onderwijs in Noord

de nascholing Informatica, deze betreft het onderwerp Computational Science,

Nederland en de aansluiting VO–HO.

gekoppeld aan het nieuwe examenprogramma. Deze RUG nascholingen zijn op donderdagen tussen 15:00 en 20:00 uur, inclusief maaltijd.

In dit jaarprogramma staan alle docentprofessionaliseringsactiviteiten die in Netwerk Noord verband georganiseerd worden: maandelijkse Docent Ontwikkel

De Hanzehogeschool verzorgt i.s.m. NHL de cursus Spots on Talent, cursus voor het

Teams (DOTs) op de vrijdagmiddag, cursussen en studiedagen (docentendagen).

herkennen, erkennen en stimuleren van talent, zowel in Groningen als in Leeuwarden.

Docentendagen De HO–instellingen RUG, Hanzehogeschool en VHL/NHL/Stenden organiseren ieder een docentendag, waarbij een thema met vakinhoud centraal staat.

Activiteiten voor leerlingen

Docent Ontwikkel Teams (DOTs)

Ieder van de HO—instellingen van Netwerk Noord organiseert een scala aan

Netwerk Noord organiseert maandelijkse bijeenkomsten (DOTs) waarin docenten

activiteiten voor leerlingen. Daarbij is het doel om leerlingen te laten ervaren welke

samenwerken aan een onderwerp en informatie en onderwijsmateriaal uitwisselen

mogelijkheden opleidingen en werkvelden kunnen bieden. Ook maken leerlingen

en ontwikkelen. De DOTs zijn gekoppeld aan (bèta)schoolvakken of vakoverstijgend

inhoudelijk kennis met actueel onderzoek en projecten.

rondom een thema. De teams worden gecoördineerd door een coach.

Rijksuniversiteit Groningen

Netwerk Noord organiseert de DOTs vanuit de RUG (Science LinX – Studiestijgers),

Science LinX verzorgt samen met de Scholierenacademie van de Rijksuniversiteit

de Hanzehogeschool (Bètawerkplaatsen) en de VHL/NHL/Stenden in Leeuwarden

Groningen een groot aanbod voor de profielen Natuur & Techniek en Natuur

(Aansluitingsnetwerk VO–HO Fryslân). De DOTs komen vooral op de vrijdagmiddag

& Gezondheid in het vwo, uiteenlopend van webklassen en masterclasses

bij elkaar, deze bijeenkomsten zijn gepland van 13:45 uur tot 16:30 uur. Op de

tot wedstrijden en festivals.

volgende pagina’s staan de DOTs uitgebreid beschreven.Maandelijks worden nieuwe thema’s aangeboden die aansluiten bij het bestaande schoolcurriculum en de

Zie de online agenda, www.rug.nl/sciencelinx en www.rug.nl/scholieren

wensen van docenten en TOA’s: soms verschillende onderwerpen per schoolvak, soms vakoverstijgend. Het is mogelijk om afzonderlijke bijeenkomsten bij te wonen.

6

7

NHL hogeschool/Hogeschool Van Hall Larenstein/ Stenden hogeschool

Wetenschapswedstrijden

De drie hogescholen in Leeuwarden werken samen in het Aansluitingsnetwerk

Olympiades, First Lego League en Techniektoernooi ondersteund door het Netwerk

VO–HO Fryslân en organiseren daarin leerlingactiviteiten op de hogeschool

Noord. Ook organiseert het netwerk verschillende profielwerkstukwedstrijden.

voor havo 3 (wegwijsdag), havo 4 (Oriëntatiedag) en havo 5/vwo 6 (Proefstuderen/

Hogeschool Van Hall Larenstein is betrokken bij de organisatie van de Internationale

meeloopdagen). De hogescholen bieden leerlingen ondersteuning bij profielwerk

Junior Science Olympiade (IJSO) die in 2017 in Nederland plaats vindt.

In landelijk verband wordt de deelname aan wedstrijden, zoals de verschillende

stukken en meesterproeven. Hogeschool Van Hall Larenstein biedt technasium scholen voor havo 4 keuzeprojecten met keuzecolleges. Daarnaast kunnen scholen

Contactadres: [email protected], [email protected] en [email protected]

contact opnemen voor specifieke vragen en programma’s op maat. Zie voor nadere informatie de websites: www.vo–ho.nl en www.hboleeuwarden.nl

Hanzehogeschool Groningen

Deelname aan Netwerk Noord

Het team HG Bètasteunpunt van de Hanzehogeschool biedt de scholieren onder

De docentprofessionaliseringsactiviteiten (DOT’s, cursussen en docentendagen)

meer hulp bij het maken van een (profiel)werkstuk op het gebied van bèta en

worden ondergebracht op registerleraar.nl. Bij elke activiteit hoort een docentinzet

techniek, waarbij dit jaar voor het eerst een profielwerkstukwedstrijd georganiseerd

in uren op basis van het aantal bijeenkomsten en de gevraagde inzet. Op deze wijze

zal worden. Ter orientatie/verdieping organiseert zij ook keuzecolleges voor

kunnen docenten de professionaliseringsuren bij de leidinggevende hard maken.

technasiumscholen (havo4) en ééndaagse evenementen (bv. DigivitaCode Event). Per DOT deelnemer reserveert de school op jaarbasis 54 uur professionaliseringstijd Zie voor nadere Informatie de website: www.hanze.nl/betasteunpunt

en draagt zorg voor een rooster dat deelname aan de bijeenkomsten mogelijk maakt. De kosten bedragen € 600 per deelnemer op jaarbasis.

Het Hanze Honours College biedt vier thematische junior honoursprogramma’s aan voor geselecteerde havo–talenten: Energie, Healthy Ageing, Ondernemen en

Hierbij geldt een korting waarbij de kosten afhangen van het aantal deelnemers

Cultuur, Maatschappij & Media. Deelnemers kunnen aansluitend gecoacht worden

aan DOTs. Eén docent of TOA kost € 600; twee docenten of TOA’s € 1.000, drie of

bij hun profielwerkstuk.

meer docenten of TOA’s € 1.200. Deelnemers aan DOTs kunnen gratis deelnemen aan de docentendagen.

Zie voor nadere informatie: www.hanzehonourscollege.nl/hanzejuniorcollege Voor cursussen of nascholingen geldt een aparte bijdrage, afhankelijk van de cursus.

8

9

Docent Ontwikkel Teams DOT Betawerkplaats Programmeren in de klas, HG Coach Henk Peters, docent nask, natuurkunde, ICT–coördinator Harens Lyceum

DOT O&O – keuzecolleges, HG, VHL en RUG Ontwikkel samen nieuwe O&O opdrachten, verbonden met wetenschap en beroepspraktijk! O&O opdrachten met keuzecolleges zijn bijzondere O&O opdrachten

In onderwijsland gaan er steeds meer stemmen op om leerlingen (meer) kennis te

voor 4de klas Technasium, waarbij twee lesdagen bij de RUG, Hanzehogeschool

laten nemen van programmeren. Nu zijn er talloze manieren op je het programmeren

of Hogeschool Van Hall Larenstein plaatsvinden. Leerlingen kunnen kiezen

eigen te maken zoals bijvoorbeeld met Scratch, Phyton, Java, C++, HTML, PHP,

uit v erschillende onderwerpen, variërend van robotica tot energie. In de DOT

Lego Mindstorm, enz.enz. Maar wat je hieraan mist is een directe toepassing. Wat

zullen nieuwe opdrachten worden ontwikkeld of bestaande opdrachten worden

is het doel? Wat ga je maken?

vernieuwd, in samenwerking met diverse onderzoeksgroepen of opleidingen.

Wij gaan met de Arduino aan het werk. Een opensource microcontroller die ooit is ontwikkeld om kunstenaars op een eenvoudige manier te laten werken met sensoren en actuatoren. Het is de meest simpele manier om handelingen te automatiseren. Van het aflezen van meetinstrumenten (je Arduino wordt je meetinstrument) tot het

DOT Fryslân Biologie, VHL Coach: Peter Visser, docent biologie, CSG Dingstede

aansturen van motoren, LED's, beeldschermen en meer. The sky is the limit ! DOELGROEP In deze DOT gaan we kijken en zoeken naar de praktische toepassingen binnen

Docenten/toa’s biologie die nieuwsgierig zijn naar nieuwe werkvormen en practica

de school, ondersteuning van je lessen, practica en meer. Gezamenlijk proberen

om het nieuwe examenprogramma biologie havo en vwo te laten leven in de les.

we lessen(reeksen) te ontwikkelen, evt. vakoverstijgend waarbij we de Arduino hardware en software centraal stellen.

Dit schooljaar hebben we de thema’s duurzaamheid/kringlopen/ecologie opgepakt, aansluitend op het nieuwe examenprogramma biologie. Onze DOT is

DOT Betawerkplaats Wiskunde – Toepasbare wiskunde

twee uitdagingen aangegaan: inspirerende contexten bij bovengenoemde thema’s verzamelen en leerlingen in nieuwe lesmaterialen veel laten beleven in relevant biologie onderwijs. M.b.v. experts en collega’s van de VHL hebben we enkele

Wiskunde is meer dan alleen sommen maken: het is denken en doen. Het is een

interessante en regionale contexten op het oog, lisdodde teelt in de Wâlden en

zelfstandige discipline met onverwachte en soms spectaculaire toepassingen.

viskweek in samenhang met zeewier dat nutriënten wegvangen in de Waddenzee.

De DOT wiskunde wil zich richten op de toepasbaarheid van wiskunde, maar dan

Als good practice hebben we afgelopen schooljaar als DOT de lessenserie

in brede zin. Modelleren, probleemoplossen, formules manipuleren zijn allemaal

‘Aardappeleters en cisgenese’ ontwikkeld. Daarmee hebben we de Enza Zaden

activiteiten die horen bij wiskunde en zelfs benoemd zijn als wiskundige denk

Award weten te winnen. Echt een voorbeeld van wat je concreet met gemotiveerde

activiteiten in het nieuwe examenprogramma. Maar ze zijn ook heel waardevol in

docenten en toa’s biologie kunt bereiken binnen een DOT.

andere vakken en het dagelijks leven. Aan de andere kant hebben we de succes formules van de wiskunde, een onlangs verschenen publicatie van het Platform Wiskunde Nederland, waarin in 36 hoofstukken de brede toepassingen van de wiskunde op toegankelijke wijze wordt getoond.

10

11

ONZE PLANNEN VOOR VOLGEND SCHOOLJAAR

Watertechnologie is een belangrijk speerpunt bij Hogeschool VHL en is ook een

1. De thema’s duurzaamheid/kringlopen/ecologie van afgelopen jaar verder

belangrijk aspect in het nieuwe examenprogramma. Docenten van Hogeschool

uitwerken in concrete lesmaterialen en werkvormen. 2. Bij de thema’s experts van hogeschool VHL uitnodigen en/of veldexcursies

VHL zullen tijdens één of meerdere bijenkomsten uitleg geven over actuele ontwikkelingen. De groep bekijkt daarna waar ‘water’ allemaal voorkomt in het

organiseren. Dit alles met het doel relevante contexten om te vormen tot

examenprogramma en gaat kijken hoe deze ontwikkelingen ingepast kunnen

uitdagende lesmaterialen/modules, practica of lesbrieven.

worden in het lesprogramma.

3. Meewerken aan conferenties, studiedagen en leerling activiteiten (bètadocentendag VHL, Biologie Olympiade Junior etc.) 4. Tijdens de DOT–bijeenkomsten blijven 'netwerken', ideeën met biologie

DOT Studiestijgers Natuurkunde, RUG coach: Enno van der Laan, vakdidacticus natuurkunde (RUG)

collega’s uitwisselen, samenwerken of inspelen op actuele zaken die met biologie te maken hebben. We functioneren wat dat betreft als een actieve

De natuurkunde groep van Studiestijgers kan als een constante worden beschouwd.

vakgroep biologie.

Een vaste groep van gemotiveerde, deskundige docenten uit de regio. In de afgelopen jaren zijn vele activiteiten ontplooid. Om er een aantal te noemen:

DOT Fryslân Scheikunde, VHL Coach: Jan van Lune, docent scheikunde, Stellingwerf college

Het ontwikkelen van Peer Instructions, het werken aan modules van NiNa, het uitnodigen van onderzoekers om te praten over hun state of the art onderzoek met een bijbehorend bezoek aan laboratorium, het kritisch beoordelen van nieuwe didactische middelen en meetapparatuur, het bespreken van nieuwe

Doel van DOT Scheikunde is om samen producten te ontwikkelen en om de

vakdidactische ideeën, het uitwisselen van vakdidactische expertise (specialistische

aansluiting vanuit het VO naar het HO/WO te verbeteren.

kennis van ict), het kritisch bespreken van nieuwe onderwerpen binnen het curriculum (Quantumwereld, Speciale Relativiteitstheorie en biofysica) en het vergroten dan

Op elke bijeenkomst wordt naast het hoofdonderwerp tijd ingeruimd om ervaringen

wel oppoetsen van onderzoekende of oplossingsvaardigheden.

uit te wisselen en van elkaar te leren. Hierbij kijken we telkens vanuit het examen programma en de syllabus hoe men met sommige zaken om zou moeten/kunnen

Dit concept blijkt voor de natuurkunde groep van Studiestijgers een goede.

gaan. Ook komen daarbij mogelijke onduidelijkheden in de syllabus aan bod. De

Het komende jaar zal dan wederom worden ingevuld met een breed scala aan

DOT scheikunde is er vooral voor de docenten om zich beter te bekwamen in en

activiteiten. Niet alleen een verdere verdieping in de nieuwe onderwerpen binnen

kennis te nemen van de eisen voor het nieuwe examen. Verder wordt ook gekeken

het natuurkunde curriculum maar ook een uitwisseling van expertise, bijvoorbeeld

naar de examenresultaten en welk type vraag tot problemen leidt. Naar aanleiding

het grondig bespreken van een PO van een van de deelnemers.

van deze analyse wordt er gekeken hoe in de toekomst de beantwoording van dergelijke vragen verbeterd kan worden. Het komende jaar zal wederom tijd ingeruimd worden voor het maken van goede schoolexamentoetsen, waarin de contexten meer centraal staan. Samen met de deelnemers wordt een aantal nieuwe onderwerpen uitgekozen om h ierbij schoolexamenvragen te maken. Deze opgaven worden voor de deelnemers beschikbaar gemaakt in een Dropbox. 12

13

DOT Studiestijgers biologie, RUG Coach: Deniz Haydar, vakdidacticus Biologie (RUG)

ACTIVITEITEN In schooljaar 2016–2017 richten we ons op verdieping van de eigen vakkennis en vertaling daarvan naar direct bruikbaar materiaal voor je lessen.

Komend jaar beginnen we met een nieuwe DOT Biologie, waarin we hopen met een groep enthousiaste eerstegraads biologiedocenten aan de slag te kunnen

De onderwerpen zijn gerelateerd aan thema’s en concepten in de scheikunde

gaan. In deze DOT gaan we niet alleen bezig met het uitwisselen van les–ideeën

examensyllabus en zijn soms vakoverstijgend. Inspiratie en vakinhoudelijke

en “best–practices”, maar zullen we ook nieuwe lessen ontwikkelen en onze

verdieping vinden plaats door presentaties van onderzoekers over vernieuwend

vakkennis o phalen en verdiepen, bijvoorbeeld door middel van gastlessen van

en actueel (toegepast) chemisch onderzoek. Hierbij is een bezoek aan een

wetenschappers of een bezoek aan een onderzoeksgroep bij de RUG.

onderzoekslaboratorium mogelijk. Een van de scheikunde onderwerpen die aan

Als rode draad door de bijeenkomsten heen loopt het thema wetenschappelijke

bod zal komen is redoxchemie –in combinatie met energie;

geletterdheid van leerlingen. Academische vaardigheden als argumenteren, onderzoeken en ontwerpen, kritisch denken en waarderen en oordelen over

“Direct sunlight to product conversion – the direct use of renewable energy for

ethische kwesties krijgen een steeds prominentere plek in het biologieonderwijs.

chemical synthesis with electrochemistry” door prof. Dr. Wesley Browne

Deze vaardigheden zijn niet alleen belangrijk in het voortgezet onderwijs en de vervolgopleiding van je leerlingen, maar ze zijn ook hard nodig in de complexe

Aansluitend aan de inspirerende vakinhoudelijke sessies zullen we samen de

maatschappij van de toekomst. Ons concept–context biologieonderwijs biedt bij

omzetting maken naar direct bruikbaar lesmateriaal (en/of toetsmateriaal),

uitstek mogelijkheden om de wetenschappelijke geletterdheid van leerlingen te

werkend vanuit de scheikunde examensyllabus. In deze bijeenkomsten is veel

ontwikkelen. Academische vaardigheden kun je alleen toepassen als je ze koppelt

ruimte om ervaringen en expertise te delen. Specifieke wensen vanuit de groep zijn

aan kennis, en daarom gaan we in deze DOT aan de slag met de c ombinatie van

leidend voor de keuze van thema’s in het programma en de didactische invalshoek

het uitwisselen van ervaringen, inhoudelijke verdieping in relevante en nieuwe

in de sessies. Het is in deze DOT mogelijk om afzonderlijke bijeenkomsten bij te

biologische thema’s, en het gezamenlijk ontwerpen van nieuw lesmateriaal.

wonen, deelnamekosten zijn € 80 per keer.

Kortom: we gaan werken aan future–proof biologie onderwijs!

DOT Studiestijgers scheikunde, RUG Coach: Ilona van Leeuwen–Hangyi, vakdidacticus scheikunde (RUG)

DOT Studiestijgers Wiskunde, RUG Coach: Vakdidacticus RUG "Studiestijgers Wiskunde" gaat door op de ingeslagen weg. Dat houdt in dat we ons oriënteren op nieuwe ontwikkelingen in het wiskundeonderwijs, en daar met

Laat je inspireren en kom samen onderwijs maken!

verschillende soorten activiteiten bij aansluiten. Als ontwerpers hebben we onder andere een wiskundewandeling door de Groningse

DOELGROEP

binnenstad in elkaar gezet, die nu veel gebruikt wordt, ook door schoolklassen.

Docenten scheikunde en NLT, die geïnspireerd willen worden door v akinhoudelijke

Een succesvol onderwijskundig ontwerp is ook het afstandsonderwijs in Wiskunde D,

diepgang, nieuwe ideeën willen opdoen en die samen expertise en ervaringen

dat in samenwerking door 14 scholen in een digitale omgeving wordt gegeven in de

willen delen en inzetten om hun onderwijs te verbeteren.

klassen 4, 5 en 6.

14

15

In schooljaar 2016–2017 gaan we werken aan een nieuwe lessenseries, aansluiting

maar dat de relevante informatie niet gefilterd kan worden uit de enorme hoeveel

vo–ho en nieuwe didactiek. En zoals steeds zal de actualiteit (vaak voortkomend

heden ruwe data. Een duidelijk voorbeeld hiervan is het Human Genome Project.

uit de eigen situatie op school) nog weer heel andere thema's aandragen. Het jaar

Met slimme technieken is het hele menselijke genoom in kaart gebracht, maar dit

is om voordat we het weten.

wil niet zeggen dat we nu meteen alle vragen over genetica kunnen beantwoorden. Het doel van deze DOT is om leerlingen kennis te laten maken met de term Big Data

DOT Studiestijgers TOA, RUG Coach: Vakdidacticus RUG

en hen beter voor te bereiden op het werken hiermee. Afhankelijk van de deelnemers zullen we één of meerdere onderwerpen uit gaan kiezen en die u itwerken tot bruikbaar lesmateriaal. De onderwerpen en het niveau zijn door de groep zelf vast te stellen.

TOA’s zijn over het algemeen erg praktisch ingesteld, daarom richt deze DOT

ENKELE THEMA’S OM AAN TE DENKEN ZIJN

zich ook op praktische thema’s die direct bruikbaar zijn op school. Tijdens onze

••

Genetica (Human Genome Project)

bijeenkomsten wisselen we veel kennis, tips en trucs uit over materialen, veiligheid

••

De school als Living Lab (oa. Dr. Nassau College Assen)

en vaardigheden. Daarnaast is het ons doel om moderne ontwikkelingen en

••

Sensortechniek en Internet of Things

technieken bruikbaar te maken voor de middelbare school. In 2013 is door de

••

Meteorologie (Globe/WOW project van KNMI)

TOA DOT het boekje ‘Practicum! (Basis)kennis voor TOA’s’ geschreven als m oderne

••

Astronomie (LOFAR)

variant van de HABOB. Dit boekje zal aangevuld worden met informatie over

••

Geologie (GIS)

moderne technieken en apparaten, waarbij samengewerkt wordt met andere DOT’s. Onze TOA's participeren zelf ook in andere DOT's, bv Arduino, scheikunde

Vanwege de veelzijdigheid aan onderwerpen zijn we voor deze DOT op zoek naar

en NLT. Het is aan te raden dat de schoolleiding de TOA deelname op dezelfde

docenten en TOA’s vanuit verschillende disciplines, zoals:

manier faciliteert als de docenten deelname.

ANW, Biologie, Informatica, Natuurkunde, NL&T, O&O (Technasium) en Wiskunde.

DOT Studiestijgers ‘Big Data’, RUG

DOT Studiestijgers NLT, RUG/VHL/NHL

Coach: Christian Gerlich, O&O docent Nassau College

De NLT DOT is in de eerste plaats bedoeld voor een uitwisseling van ideeën voor en ervaringen met de NLT lessen. Daarbij is de opzet, dat de deelnemers het geleerde

De hoeveelheid data die opgeslagen wordt, groeit exponentieel. Niet alleen data

meteen moeten kunnen toepassen in het werk op de eigen school.

van consumenten , maar ook apparaten zelf gaan steeds meer data verzamelen, opslaan en uitwisselen (het zogenaamde Internet of Things) en er komt steeds

Ook de evaluatie/verbetering van de NLTmodules van NLT steunpunt NOORD

meer sensordata beschikbaar. Niet alleen de opslag van deze hoeveelheden is een

(zoals Meten aan Melkwegstelsels en Van Idee naar 3D) staat op het programma.

uitdaging, ook het analyseren van deze data speelt een steeds grotere rol.

Voor het maken/verzamelen van aanvullend lesmateriaal en toetsen komt een

De term Big Data komt steeds vaker terug in het onderwijs en de hoeveelheid

samenwerking van docenten/TOA’s goed van pas.

data die voor leerlingen beschikbaar komt wordt steeds groter. Voor de huidige en

Er wordt gezocht naar een samenwerking met andere DOTs. Dat geldt voor de

komende generaties studenten wordt het steeds belangrijker om goed om te leren

Kennismaking met Arduino (met DOT Informatica) en ook voor een Kennismaking

gaan met Big Data. Het probleem is niet langer dat informatie niet beschikbaar is,

met WIKIWIJS.

16

17

18

19

Nascholingen en cursussen Nascholing Wiskunde CURSUS WDA: WISKUNDIGE DENKACTIVITEITEN De cursus wiskundige denkactiviteiten, ontwikkeld door het Freudenthal instituut, zal in het najaar ook in het noorden van het land gegeven worden. De bijeenkomsten zullen plaatsvinden op de Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met de NHL en Cito. Zoals blijkt uit het rapport ‘Denken en doen’ (cTWO, 2013, zie www.ctwo.nl) vormen Wiskundige Denkactiviteiten (WDA) een belangrijk onderdeel van de nieuwe examenprogramma’s wiskunde voor havo en vwo die per 2015 zijn ingegaan. In de onderbouw zal op deze ontwikkeling worden geanticipeerd. Daarom richt deze cursus zich op docenten van zowel onderbouw als tweede fase van havo en vwo. In deze cursus gaan we in op het hoe en waarom van wiskundige denkactiviteiten. Daarbij wordt aandacht besteed aan theoretische achtergronden, het ontwerpen van denkactieve opgaven, werkvormen en de begeleiding daarvan in de klas, en aan toetsing en beoordeling van leerlingen. De wiskundige onderwerpen zullen deels aansluiten bij de vernieuwde curricula en deels bij het huidige programma. De cursus levert daardoor materiaal waarmee u nu al kunt experimenteren, maar tevens handvatten voor de invoering van de nieuwe programma’s en bouwstenen voor een leerlijn WDA van klas 1 tot 5/6. DATA donderdagen donderdagen 22 sept | 27 okt | 24 nov en 12 jan van 15:00 – 19:00. Kosten: € 350,– per deelnemer. Meer informatie: E [email protected]

20

21

Nascholing Natuurkunde/Sterrenkunde (NOVA Astronomie)

De bijeenkomsten zijn aan het eind van de middag/begin van de avond met in de pauze een avondmaaltijd.

De cursusinhoud van de nascholing Sterrenkunde is aangestuurd door de inhoud van het nieuwe NiNa–examenprogramma voor HAVO en VWO. Bij het komende

VOORLOPIGE DATA EN TIJDEN IN HET CURSUSJAAR 2016–2017 ZIJN

eindexamen VWO is de kans groot dat er opgaven over Gravitatie en Astrofysica

Donderdagen 22 sep | 27 okt | 24 nov | 15 dec | 19 jan (2017) van 16:45 – 20:00 uur.

in het examen zijn opgenomen. Gravitatie zal ook in de context van Ruimtevaart

De cursus wordt nogmaals in het voorjaar van 2017 verzorgd op:

worden geëxamineerd. Voor de HAVO zal het e.e.a. in het CSE van 2018 het geval

Donderdagen 9 feb | 9 mrt | 30 mrt | 20 apr | 11 mei van 16:45 – 20:00 uur

zijn. Deze nascholing Sterrenkunde voorziet in de behoefte van docenten, zoals

Kosten € 350,– per deelnemer.

naar voren is gekomen tijdens de Woudschotenconferenties en tijdens auteurs bijeenkomsten van Pulsar, waar NOVA aan heeft meegewerkt. De cursus omvat

Meer informatie: Paul Feldbrugge, E [email protected]

vijf bijeenkomsten, inclusief avondmaaltijd. DE ONDERWERPEN VAN DEZE BIJEENKOMSTEN ZIJN

Nascholing Informatica – Computational Science

••

Bijeenkomsten 1 en 2: Hoofdonderwerp Gravitatie

De cursusinhoud van de nascholing Informatica is afgestemd op het nieuwe

Aarde–maan systeem, Gravitatie in zonnestelsel, Kosmische inslagen,

examenprogramma dat naar verwachting vanaf 2019 zal gelden. Daarin is

Misconcepties over zwaartekracht, Structuur in het heelal, Kromming van

modelleren opgenomen als wetenschappelijke vaardigheid in het kernprogramma.

de ruimte, Gravitatielenzen

••

Bijeenkomsten 3 en 4: Hoofdonderwerp Astrofysica

DAARNAAST IS EEN KEUZETHEMA COMPUTATIONAL SCIENCE BESCHREVEN

Verschillende soorten straling, wat kun je ermee onderzoeken, welke

••

waarneemtechnieken worden toegepast voor de verschillende soorten straling

••

Bijeenkomst 5: Actuele onderwerpen, in te brengen door de deelnemers, zoals Exoplaneten, Leven in het heelal, Zwarte gaten

Modelleren: De kandidaat kan aspecten van een andere wetenschappelijke discipline modelleren in computationele termen

••

Simuleren: De kandidaat kan modellen en simulaties construeren en gebruiken voor het onderzoeken van verschijnselen in die andere wetenschap.

Het eerste gedeelte van de bijeenkomsten bestaat uit een college over het

Modelleren en simuleren zijn belangrijke aspecten van computational thinking

onderwerp van die bijeenkomst, waarin modern onderzoek en verdieping de

en bieden een geschikte context om het leerinhoud van informatica in praktijk te

leidraad is. In het tweede gedeelte komen opgaven uit methodes, practica en

brengen. Ook voor leerlingen die een vervolgopleiding buiten de informatica kiezen

didaktiek aan bod. Vooral het bieden van directe handelingsperspectieven voor

is het te verwachten dat ze tijdens hun opleiding of beroep in aanraking komen met

de lespraktijk staat centraal. De nascholingscursus wordt ondersteund door de

modelleren en simuleren. Het onderwerp is in te passen in het huidige examenprogramma.

docentenpagina www.astronomie.nl en is georganiseerd door de Rijksuniversiteit

In deze cursus concentreren we ons op Agent Based Modeling. Deze modelleertechniek

Groningen in samenwerking met NOVA. De cursus is voor het registerleraar door

is zeer geschikt om stapsgewijs modellen op te bouwen van verschijnselen die

NOVA als nascholingscursus geregistreerd.

men nog niet volledig begrijpt en vervolgens die te verkennen door het runnen van s imulaties. Hierbij is vaak geen geavanceerde wiskunde–kennis nodig.

22

23

DE CURSUS BEVAT VIER BIJEENKOMSTEN

DOELEN VAN DE CURSUS

••

In de eerste bijeenkomst maken we kennis met de programmeertaal NetLogo,

De TOA is na deze cursus vertrouwd met de rol van begeleider van een

analyseren we een aantal simpele modellen, en voeren we hiermee een aantal

groepsproces met leerlingen. Hierbij kent hij/zij de verschillende typen leerlingen

simulaties uit.

en hoe die benaderd kunnen worden. De TOA krijgt inzicht in de didactiek van

In de tweede bijeenkomst verdiepen we ons in agents, verkennen we emergent

natuurwetenschappen en heeft handvatten voor het geven van demonstratie

gedrag (emergent behavior), concentreren we ons op verschillende niveaus

practica, begeleiden van een klassikaal practicum en het begeleiden van

van abstractie (abstraction levels) en experimenteren we weer met een

individuele (groepen) leerlingen. Daarnaast werkt de TOA aan de vormgeving van

aantal modellen.

een praktische leerlijn in het kader van de vernieuwing van de natuurwetenschappen

••

In de derde bijeenkomst brengen we het geleerde in de praktijk en gaan we

en is in staat om leerlingen te beoordelen op hun praktische werk. De TOA wisselt

zelf modellen bouwen.

ervaringen uit met collega TOA’s.

••

••

In de vierde bijeenkomst concentreren we ons op de verificatie en validatie

van modellen. Daarnaast gaan we onze experimenten verfijnen.

THEMA’S VAN DE BIJEENKOMSTEN ••

De rol van de TOA

Tijdens de cursus besteden we aandacht aan de manier waarop we het onderwijs

••

Demonstratiepractica

over modelleren en simuleren in de klas vorm kunnen geven. Naast de b ijeenkomsten

••

Interactie met leerlingen en leerprocessen

zullen er ook skype sessies ter ondersteuning gehouden worden. Deze cursus is

••

Omgaan met leerlingen. Hoe beïnvloedt de manier van communicatie

ontwikkeld in samenwerking met Bètasteunpunt Amsterdam. De bijeenkomsten zullen plaatsvinden op de Rijksuniversiteit Groningen.

van de TOA het gedrag van leerlingen? ••

Didactiek bij het geven demonstratiepractica, begeleiden bij een klassikaal practicum en het begeleiden van individuele (groepen) leerlingen

DATA

••

De vernieuwingen in het bètaonderwijs. Wat zijn de achterliggende gedachten?

Donderdagen 15 sept | 6 oktober | 10 november en 8 december van 15:00 – 19:00.

••

Afsluiting met bespreking van door TOA ingebrachte proeven/problemen

Kosten: € 350,– per deelnemer. Meer informatie: Nataša Grgurina, E [email protected]

en evaluatie. LOCATIE Hogeschool VHL, Leeuwarden

Nascholing voor TOA’s

Meer informatie: Jan van Lune, E [email protected]

Aansluitend op de eerdere TOA cursus bij de RUG wordt komend jaar deze didactische TOA cursus aangeboden bij Hogeschool Van Hall Larenstein. In de eerste bijeenkomsten wordt ingegaan op de didactiek en omgang met leerlingen van verschillend niveau en leeftijd. Daarna ligt de nadruk op de vernieuwingen in het natuurwetenschappelijke onderwijs en de impact die dit heeft op het werk van de TOA.

24

25

Cursus Spots on Talent, herkennen, erkennen en stimuleren van talent Hanze Honours College

LOCATIE LEEUWARDEN

De cursus is bedoeld voor vo–docenten die in de eigen klas invulling willen geven

georganiseerd waarin de presentatie van de deelnemers centraal staan.

3 november | 24 november | 15 december | 26 januari. In overleg met de deelnemers wordt er in het voorjaar een gezamenlijk seminar

aan uitdagend onderwijs en talentontwikkeling. De cursus is bedoeld voor docenten uit alle vakdisciplines.

De cursus is interactief en vraagt van de deelnemers een tijdsinvestering van 80 uur, inclusief de bijeenkomsten.

WAAROM Onderwijs aan talentvolle leerlingen vraagt om een specifieke aanpak door de docent. Of je je als school nu richt op het ontwikkelen van de talenten van alle

STEM Teacher Academy

leerlingen door bijvoorbeeld differentiatie in de klas of juist op een

Bedrijven in Noord Nederland zetten hun deuren open voor VO docenten via de

op een geselecteerde groep talentvolle leerlingen, de specifieke aanpak voor het

STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) Teacher Academy, een

ontwikkelen van deze talenten is in de basis hetzelfde. In deze cursus leer je daarom

initiatief van JetNet, TechNet en Platform Bèta Techniek. STEM Teacher Academy is

hoe talent zich ontwikkelt en welke bijdrage jij als docent daaraan kunt leveren.

een professionaliseringsprogramma voor VO–docenten met als doel het versterken van de verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven en daarmee tot aantrekkelijker

HOE

onderwijs te komen voor zowel leerling als docent. Netwerk Noord biedt een

In de cursus worden theoretische achtergronden van talentontwikkeling vertaald

samenhangend STEM Teacher Academy programma met de cursus Bètaberoepen

naar praktische handreikingen. Deelnemers worden uitgedaagd nieuwe kennis en

in de les als eerste kennismaking met bedrijven in de regio, waarna verdieping

inzichten direct toe te passen in de eigen school. Daarnaast zal er veel aandacht

mogelijk is in een bedrijfsDOT of stage ‘leraar in bedrijf’. Er start in zowel Groningen

zijn voor de uitwisseling van onderlinge ervaringen.

als Leeuwarden een bedrijfsDOT en een cursus Bètaberoepen in de les.

Thema’s die aan de orde komen: talent, excellentie en hoogbegaafdheid; weten schappelijke inzichten met betrekking tot talentontwikkeling, kenmerken en

1. CURSUS BÈTABEROEPEN IN DE LES

leerbehoeften van getalenteerde leerlingen, doceerstrategieën die aansluiten bij

In de cursus Bètaberoepen in de les maken docenten kennis met verschillende

deze kenmerken en leerbehoeften, kenmerken van een leeromgeving die talenton

bedrijven en de professionals die daar werken. Na elk bedrijfsbezoek wordt in een

twikkeling bevordert, modellen voor talentontwikkeling in de les, het stimuleren van

didactische sessie uitgewerkt welke toepassingen er mogelijk zijn voor in de klas.

higher levels of learning.

Doel is een beter beeld van de diversiteit van bèta–beroepen in de klas te geven. Aan de hand van concrete voorbeelden en tools kunt u aan het einde van de cursus

De cursus bestaat uit vier interactieve bijeenkomsten. Deelnemers worden geacht

de beroepspraktijk op een aantrekkelijke manier in de les verweven. We zijn in 2016

minimaal 80 uur, inclusief de bijeenkomsten (van 13:00 tot 17:00) te investeren.

gestart met een lokale versie van dit programma, ‘op maat’ van één school en de nabije regio. Docenten leren hoe ze de expertise van de ‘buur–bedrijven’ in kunnen

LOCATIE GRONINGEN

zetten in de les, waardoor ze de kennis ook gemakkelijk aan leerlingen overdragen.

27 oktober | 17 november | 8 december | 19 januari

De insteek is ‘verder kijken door dichtbij te blijven’. Hierdoor zorgt dit programma voor een duurzame regionale verbinding tussen onderwijs en bedrijfsleven.

26

27

Komend jaar wordt dit traject vervolgd op tenminste twee locaties. De cursus

Leeuwarden: BedrijfsDOT

bestaat uit vijf bijeenkomsten van vier uur.

Coach: Marieke Hornstra Moedt, docent AMS, Franeker

VERDIEPING VIA

De bedrijfsDOT in Leeuwarden maakt gebruik van een breed netwerk van bedrijfs

2. BEDRIJFSDOTS

contacten in de sectoren Techniek, Water en Food in regio Noord met daarin een

Groningen: BedrijfsDOT FabLabs en digitale fabricage

focus op Friesland. De bedrijfsDOT staat open voor alle docenten en TOA’s van

Coach: FabLab Groningen

bètavakken, maar ook docenten van andere vakken zijn welkom. De bedrijfsDOT organiseert maandelijks voor de deelnemers van de DOT bedrijfsbezoeken bij

Digitale fabricage, maker education, 21e eeuwse vaardigheden: het zelf onderzoeken,

bedrijven in de regio. De opbrengsten voor docenten van de bezoeken zijn velerlei.

ontwerpen én maken. Daar richt de bedrijfsDOT FabLabs en digitale fabricage zich op. Het biedt een prachtige kans om innovatieve werkwijzen vanuit bijvoorbeeld het

DOCENTEN

bedrijfsleven te vertalen naar de klas. Een FabLab is een openbare digitale werk

••

Maken afspraken voor gastlessen in de klas,

plek waar bezoekers geïnspireerd worden zelf dingen te maken door middel van

••

Verrijken hun lessen met de bedrijfservaringen,

verschillende technieken; het samen creëren, leren en delen met de community

••

Doen met de bedrijfscontacten ideeën op voor schoolprojecten, profielwerk

(open source) staat hierbij centraal en versnelt de innovatie enorm. De bedrijfsDOT is opgezet samen met de noordelijke FabLabs (Groningen en Frysklab), met het

stukken en meesterproeven, ••

FabLab als schakel tussen bedrijf, school én hoger onderwijs. Startpunt van het DOT is de 3Ducation Hub van Science LinX en FabLab om 3D

en maken afspraken met bedrijven voor excursies van leerlingen. ••

printen en digitale fabricage in onderzoek en onderwijs te faciliteren. Bij de te ontwikkelen lessen staan zowel de technologie van digitale fabricage als 21e eeuwse vaardigheden zoals creativiteit, samenwerken en digitale geletterdheid centraal.

Krijgen een beter beeld van wat hbo werkvelden havisten te bieden hebben, De activiteiten van deze bedrijfsDOT dragen daarnaast bij aan versterking en verbreding van LOB in de school.

••

Bedrijfsbezoeken worden in principe gepland op vrijdagmiddagen, maar kunnen incidenteel in overleg ook op andere dagen plaats vinden.

DEELNAME AAN HET DOT LEVERT HET VOLGENDE OP ••

kennis van en ervaring met diverse hands–on tools voor digitale fabricage

••

lessen ‘digitale fabricage en innovatie’ die aansluiten op het curriculum

••

het vakoverschrijdende karakter van toekomstige/moderne w erkzaamheden wordt overzichtelijk door kansen en mogelijkheden kenbaar te maken voor het onderwijs

••

bedrijven en open–source projecten in verbinding brengen met scholen (hierbij valt te denken aan O&O opdrachten, profielwerkstukken, bezoeken, etc.)

••

duidelijker inzicht op de doorlopende leerlijn van de veelal nieuwe technieken rondom de 21e eeuwse vaardigheden

••

28

beter beeld van werkwijze van bedrijven in de technische sector

29

Jet–Net is goud!

NLT vaksteunpunt Noord

Jet—Net, het Jongeren en Technologie Netwerk Nederland, zet zich er al meer

Netwerk Noord is zowel verantwoordelijk voor een fors deel van de landelijk

dan tien jaar voor in om meer jongeren enthousiast te maken voor een studie

gecertificeerde NLT modules als voor de organisatie en communicatie van het

en carrière in de technische sectoren.

vak NLT. De communicatie verloopt grotendeels via de landelijke NLT database. NLT steunpunt coördinator Mart Mojet fungeert als vraagbaak voor docenten en

Hoewel de afgelopen jaren steeds meer leerlingen voor een bètaprofiel of een

omgekeerd vraagt Mart van docenten om ervaringen met de modules te delen

technische vervolgopleiding hebben gekozen, betekent dit niet dat we achterover

binnen het vaksteunpunt. Daarbij kunnen ook toetsen worden uitgewisseld. Ook

kunnen gaan leunen. Een gedegen kenniseconomie vraagt meer jonge mensen

van VHL , NHL en RUG wordt een inspanning gevraagd voor het up–to–date

die met enthousiasme een technische functie vervullen.

houden van de NLT modules (volgend jaar 9 havo en 4 vwo modules). Experts uit het hoger onderwijs beoordelen periodiek inhoud en actualiteit van het lesmateriaal

Jet—Net stelt zichzelf tot doel om havo / vwo leerlingen een reëler beeld te geven

en leveren soms een bijdrage aan het bijstellen van het lesmateriaal.

van de mogelijkheden van een carrière in de technologie. Om dit te bewerkstelligen acht Jet—Net het van groot belang dat het draagvlak bij zowel bedrijfsleven,

WAT STAAT KOMEND JAAR OP STAPEL?

als onderwijs, als overheid sterk is. Door intensieve samenwerking binnen deze

••

driehoek behalen we optimaal resultaat.

Certificering van havo en vwo versie van de module ‘Van idee naar 3D’ over ‘wie ontwerpt de snelste zonneboot? ’; koppeling leggen met zonnebootrace

••

Onderhoud en aanpassingen bij alle NLT modules van Noord

Partners zijn een belangrijke spil in het Jet—Net netwerk. Dit zijn landelijke en

••

Opname van nieuwe vwo module ‘Noordzeeatlas’

regionale stakeholders, instellingen voor hoger onderwijs, wetenschap en techniek

••

Start van NLT–DOT gekoppeld aan events in het Infoversum in Groningen

musea en belangenorganisaties, die het doel van Jet—Net ondersteunen. Jet—Net Regio Noord is verheugd dat Jet—Net en het Noordelijke HO de komende

De ervaring leert dat het open source lesmateriaal van de NLT modules ook wordt

jaren samen de samenwerking versterken; Jet—Net bedrijven leveren een bijdrage

ingezet bij andere vakken. Docenten adviseren leerlingen om bij profielwerkstukken

aan de docentendagen, die in deze brochure vermeld staan. In het studiejaar

het lesmaterialen van NLT te raadplegen en daarmee te komen tot de gewenste

2016 — 2017 zal Jet—Net tijdens de docentendagen, maar ook tijdens de DOT’s

verdieping.

de docenten op de hoogte houden van de ontwikkelingen binnen Jet—Net. CONTACT Jet—Net is goud

Mart Mojet (RSG–Sneek en NHL hogeschool), E m.mojet@rsg–sneek.nl en

Met een goede bèta —technische opleiding hebben onze jongeren goud in handen

Sieberen Idzenga (RUG), E [email protected]

en spreekt Jet—Net zijn dank uit aan Netwerk Noord dat zij dit ondersteunt! JET—NET REGIO NOORD Voor docenten: Rein Doek , Jet—Net Regiocoördinator Noord, E [email protected]

30

31

Vakoverstijgende lesmodules over natuurwetenschap VOOR VWO ONDERBOUW EN BOVENBOUW

Universitaire Lerarenopleiding: Expertisecentrum Vakdidactiek Noord Overzicht scholing

Van 2014–2106 was Science LinX betrokken bij een Europees project waarin teams

1. OPLEIDING SCHOOLOPLEIDERS EN VAKCOACHES (SAMEN MET NHL)

van docenten, wetenschappers en science centra lesmateriaal hebben gemaakt

De Universitaire Lerarenopleiding verzorgt samen met de NHL–Lerarenopleiding

over actuele natuurwetenschappelijke onderwerpen. Er zijn 14 modules gemaakt

cursussen voor schoolopleiders en vakcoaches in het kader van ‘samen opleiden’:

over verschillende thema’s zoals klimaatverandering, nanotechnologie en slimme

een gezamenlijke verantwoordelijkheid met de scholen. De cursussen hebben als

koolhydraten, voor verschillende niveaus. De modules gaan uit van de didactische

doel om een gezamenlijke taal en aanpak te ontwikkelen om aanstaande docenten

methode van onderzoekend leren, er is veel aandacht voor academische vaardig

op te leiden.

heden en de ethiek van wetenschap en er wordt een brug geslagen tussen formeel en informeel leren.

MEER INFORMATIE Jantsje van der Wal, NHL, E [email protected]

Alle modules zijn beschikbaar in het Engels, vier modules zijn ook beschikbaar

Annemarie Arends, RUG, E [email protected]

in het Nederlands (over Ecosystemen op de Poolgebieden, Nanotechologie (2 modules) en Koolhydraten in Moedermelk). De lesmodules zijn vrij te gebruiken

2. INDUCTIETRAJECTEN VOOR SCHOLEN: DE EERSTE DRIE JAAR

op school en te downloaden van onze website.

Inductie heeft betrekking op het ingroeien in het beroep van docent. De meeste beginnende docenten hebben behoefte aan professionele ondersteuning in de

MEER INFORMATIE

eerste drie jaar van hun loopbaan. In samenwerking met de schoolopleiders van

www.rug.nl/sciencelinx/irresistible en www.irresistible–project.eu

de school, worden beginnende docenten in de eerste drie jaar regelmatig

Eva Teuling, E [email protected]

gecoacht, op basis van observaties, vindt er intervisie plaats en vakdidactische verdieping. Bij dit laatste zijn de vakdidactici van de lerarenopleiding intensief betrokken. MEER INFORMATIE Annemarie Arends, RUG: E [email protected]

32

33

3. SCHOLINGSDAGEN (IN SAMENWERKING MET BETREFFENDE FACULTEITEN

6. LEZEN VOOR DE LIJST (VOOR DOCENTEN NEDERLANDS)

EN NHL LERARENOPLEIDINGEN)

Maatwerk en training voor docenten Nederlands bij het onderscheiden van lees

Voor de verschillende vakken vinden er scholingsdagen plaats in s amenwerking

niveaus en het structureren en stimuleren van de leesontwikkeling van hun leerlingen.

met de betreffende faculteiten om voor docenten een update te geven over ontwikkelingen in het eigen vakgebied. Hierbij wordt ook een vakdidactische

MEER INFORMATIE

vertaalslag gegeven. Er zijn o.a. een Dag van Taal, Kunst en Cultuur , een

Theo Witte, RUG, E [email protected]

Geschiedenisdag, en een Filosofiedag. NHL lerarenopleidingen organiseert jaarlijks een Talenconferentie.

7. SCHOLING TTO (TWEETALIG ONDERWIJS) TTO CLIL Teacher Training at the University of Groningen is a 30 ECTS project–

VOOR MEER INFORMATIE

based professional development programme.

Annemarie Arends, RUG: E [email protected] en

Jointly taught by the Department of Teacher Education and Applied Linguistics

Joke van Balen, NHL: E [email protected]

at the University of Groningen, in cooperation with the Northern Network of TTO– Schools and in coordination with EP–Nuffic.

4. LESSON STUDY Lesson study is een scholingsmanier waarbij docenten gezamenlijk lessen

MORE INFORMATION

ontwerpen, elkaar en vooral het leren van hun leerlingen observeren en dit

Nienke Smit, RUG, E [email protected]

evalueren. Het heeft direct betrekking op het eigen lesgeven, het zorgt ervoor dat je met elkaar in gesprek komt over goed lesgeven, de doelen van je eigen

8. ONDERZOEK IN DE EIGEN KLAS/OP DE EIGEN SCHOOL

lessen en vooral hoe je leerlingen jouw vak begrijpen en leren. In dit kader heeft

Onderzoek in de eigen school en klas door ervaren docenten kan een effectieve

de L erarenopleiding een aantal activiteiten georganiseerd, variërend van

manier zijn om het eigen lesgeven aan te scherpen en eventueel te verbeteren.

basiscursus tot doorlopende trajecten.

De Lerarenopleiding verzorgt een cursus waarin ervaren docenten worden getraind in het onderzoeken van de leerprocessen van hun eigen leerlingen.

MEER INFORMATIE

Ook beidt de Lerarenopleiding ondersteuning bij het opstellen en aanvragen

Siebrich de Vries, RUG, E [email protected]

van promotiebeurzen.

5. TRAINING IN DIFFERENTIATIE EN ACTIVEREND LEREN

VOOR MEER INFORMATIE

Het werken met leerlingen op maat, gepersonaliseerd leren, laten excelleren,

Annemarie Arends, RUG: E [email protected]

het motiveren van leerlingen; al deze onderwerpen hebben betrekking op differentiatie en activeren. De Lerarenopleiding verzorgt twee cursussen op dit gebied: algemene en vakspecifieke differentiatie. VOOR MEER INFORMATIE Annemarie Arends, RUG: E [email protected]

34

35

9. VERSTERKEN VAN HET PEDAGOGISCH–DIDACTISCH HANDELEN In deze cursus worden docenten getraind in het zelf onderzoeken van hun eigen pedagogisch–didactisch handelen aan de hand van observatie–instrumenten (ICALT), waarbij gerichte coaching plaats vindt en een vervolgmeting om te meten hoe men zich heeft ontwikkeld en verder kan ontwikkelen. VOOR MEER INFORMATIE Annemarie Arends, RUG: E [email protected] 10. 2032 & DIDACTISCHE VERANDERINGEN In het kader van de discussies rondom het thema 2032 (de toekomst van het onderwijs) organiseert de Lerarenopleiding discussie– en werkbijeenkomsten om met elkaar na te denken over de gewenste didactische inrichting van scholen. Centraal hierbij staan de doelen die we belangrijk vinden voor onze leerlingen, waarna we vanuit die doelen de didactische inrichting doordenken op basis van het principe van Backward design. Naast deze discussie– en werksessies, is het ook mogelijk om de Lerarenopleiding direct te vragen als gesprekspartner bij ontwikkelingen in de school. VOOR MEER INFORMATIE Annemarie Arends, RUG: E [email protected]

36

37

Contacten RIJKSUNIVERSITEIT GRONINGEN www.rug.nl/sciencelinx Voor docenten: Eva Teuling, E e.teuling @rug.nl Voor leerlingen: E [email protected] AANSLUITINGSNETWERK VO–HO FRYSLÂN NHL HOGESCHOOL/HOGESCHOOL VAN HALL LARENSTEIN/ STENDEN HOGESCHOOL www.vo–ho.nl Voor docenten: Jelle Nauta, E [email protected] Voor leerlingen: www.hboleeuwarden.nl HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN www.hanze.nl/betasteunpunt Voor docenten en leerlingen: Annette Doornkamp, E [email protected] Talentenprogramma voor docenten en leerlingen: www.hanzehonourscollege.nl/hanzejuniorcolllege Docentencursus en junior honoursprogramma’s Bram de Visser, E [email protected]

38

39

40

OF TALENTONTWIKKELING

Recommend Documents