OEPS!
Anne Marie Spijker
Schrift 6
A d K Actuele Kunst
‘Pirou’, 40 x 30 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Pakezel’, 40 x 30 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Ik boek mijn vlucht wanneer ik wil’, 70 x 90 cm., olieverf op doek, 2010 (r) ‘Ezel in de wolken’, 30 x 40 cm., olieverf op doek, 2011(titelblad)
‘Should we stay or should we go?’, 50 x 70 cm., olieverf op doek, 2011 (l) ‘Herder’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2011
‘Flora’, 40 x 60 cm., olieverf op doek, 2011
‘Filosoof’, 30 x 40 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Zaai-Goed’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2010 ‘Drie bomen’, 40 x 70 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Op grote hoogte’, 50 x 40 cm., olieverf op doek, 2011
‘Dubbelloops’, 100 x 40 cm., olieverf op doek, 2010 ‘Pick-up’, 58 x 58 cm., olieverf op doek, 2011 (r)
Oeps: de dubbele lading van het schilderij Micky Piller Als je in een vreemde kamer wakker wordt, zijn de meubels nog niet vertrouwd. Hun vormen kunnen in je halfslaap een andere inhoud krijgen: de stoel met kleren wordt een gebogen man, je open koffer, een bankje en fotolijstjes kunnen boeken, laptopschermen, of misschien spiegels worden. Anne Marie Spijker werkt met deze dualiteit op het scherpst van de snede. Ze bepaalt niet alleen de dubbele betekenis van vormen, maar ze geeft haar schilderijen vaak ook een dubbele lading door de titels. Van “Should I stay, or should I go” zijn twee versies. Beide schilderijen gaan over een vraag en een mogelijke uitweg als antwoord hierop. Maar het gaat ook over een letterlijke uitweg. Een of twee honden staan voor de mogelijkheid een ruimte te verlaten. Alle honden kunnen een berglandschap in lopen. Doen ze dat, is de eerste vraag, of blijven zoals het de trouwe viervoeter betaamt? Die twee samen lijken naar een sneeuwstorm te kijken, vermoed ik, dus die wachten vast wel even. De hond alleen is al op weg, maar hoe en waar naar toe? Staat hij klaar om over de vensterbank met foto naar buiten te springen? “Nee,” zou Anne Marie zeggen, “want het is een tafel waar die foto op staat, dus dat gaat niet.” Is deze hond dan al buiten en kijken wij dus bij wijze van spreken uit een luie ligstoel, lager dan het tafelblad, langs de hond over de tafel naar het berglandschap? Als je je deze positie als toeschouwer door de titel realiseert, maakt het schilderij in je hoofd een vrije klim. Je eigen kijkpositie komt lager dan de kont van de hond! Oeps ......………….. dat is anders dan verwacht.
‘Lijsten’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2011 (l) ‘Beeldscherm’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2011 (l) ‘Vensterbank met bruistablet’, 59 x 90 cm., olieverf op doek, 2011
‘Geweren en konijnen’, 40 x 60 cm., olieverf op doek, 2011 (l) ‘Lefka Ori, de Witte Bergen, Kreta’, foto, 1992 (l) ‘Oeps!’, 40 x 60 cm., olieverf op doek, 2011
Vervolg tekst Micky Piller Het komt niet vaak voor in de Nederlandse schilderkunst dat een schilder haar werk versterkt door het gebruik van titels. Het is een conceptuele opvatting over het vak als de titel vragen stelt aan de toeschouwer. Spijker gebruikt dus niet alleen haar licht vervreemdende beeldtaal om ons alert te houden, ze legt er vaak een extra pointe in door de titels. Het resultaat is dat je eigenlijk gedwongen bent nogmaals te kijken en de verschillende mogelijkheden te overwegen: Staan de twee honden misschien wel op een Oudejaarsavond in de deuropening? Zien we geen binnenstuivende sneeuw, maar zijn het misschien wel sterretjes? Is het wel een weg daar tussen de bergen, of misschien een paadje wat links om de berg gaat, naar de bewoonde wereld, is het wellicht een uitweg? In het laatste schilderij vraag je je toch ook meteen af wie staat er nu precies in dat lijstje op de vensterbank? Verlangen …. Uit ander werk weten we dat het een man is, niet een gewone man, want het is Man Met Geweer. Die kom je toch niet dagelijks tegen. Man Met Geweer is net als de wat bonkige honden die vaker terugkomen een symbool voor iets. Hij is niet alleen een mooi beeldend element. Verlangen Hij houdt zijn geweer, of een herdersstaf vaak over beide schouders waardoor een kruis ontstaat. Je hoeft niet eens zo lang te kijken om allemaal eenzame honden -ook als ze samen staan- en eenzame mannen in grote landschappen te zien. Door de speciale manier waarin Spijker haar figuren neerzet ontstaat die vervreemding. Dit hoeft niet eens over situaties te gaan waarin ze mens, of dier plaatst. ‘Should I stay or should I go’, 80 x 120 cm., olieverf op doek, 2012 (l) ‘Keep the hut going’, 60 x 60 cm., olieverf op doek, 2012
‘extra slim’, 60 x 80 cm., olieverf op doek, 2012 (l) ‘Framed’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2011
Anne Marie Spijker (1963, Zwijndrecht) 1982-1987 Akademie voor Beeldende Vorming, Tilburg 1987-1989 Rijksakademie, Amsterdam.
Solo exposities, selectie 2010 Nieuwe schilderijen, Galerie AdK, Amsterdam 2007 Land Galerie AdK, Amsterdam 2006 Werk op papier, Galerie AdK, Amsterdam 2004 Landschap, JanvanHoofGalerie , Den Bosch 2003 Nieuw werk, Galerie AdK, Amsterdam 2002 Kleurecht, JanvanHoofGalerie, Den Bosch 2000 JanvanHoofGalerie, Den Bosch 1998 Made in India, Galerie Oele, Amsterdam 1997 Permanent Vacation, Jan van HoofGalerie, 1996 Ins Blaue, Galerie Oele, Amsterdam 1995 Galerie Oele, Amsterdam 1994 Galerie Oele, prentenkabinet, Amsterdam 1990 Het Museum, Amersfoort 1989 Zuidklas, Rijksakademie, Amsterdam Werk in bezit van collecties: ABN-AMRO, AEGON, Bijenkorf Beheer, De Zonnehof Amersfoort, Gemeente Amersfoort, en verschillende particuliere collecties.
Groepsexposities, selectie 2010 De Burgemeester Verzamelt, Museum Flehite, Amersfoort 2009 Silent Landscape, JanvanHoofGalerie, Den Bosch 2008 Gloed, Galerie AdKactuelekunst, Amsterdam 2008 Landschap en abstractie, JanvanHoofGalerie, Annex, 2007 Mensch und Landschaft, PEK, Ede 2007 Venster, RC de Ruimte, Ymuiden 2006 Vier op papier, Galerie AdKactuelekunst, Amsterdam 2005 Rabo Advies Centrum, St. Michielsgestel 2005 Perceptie, ambacht, schaal, tactiliteit, JanvanHoofGalerie 2004 De Salon , De Zonnehof , Amersfoort 2004 Kunst in oplage , Toon Hermanshuis, Amersfoort 2004 Startsein, Galerie AdKactuelekunst, Amsterdam 1999 Uit Amsterdam, Artoteek, Den Haag 1998 Vijf Jaar, Galerie Oele, Amsterdam 1998 Kunstrai, JanvanHoofGalerie, Den Bosch 1998 De vele gezichten van de bank, ABN AMRO, Den Haag 1997 Binnen/Buiten, Nova Zembla, Den Bosch 1997 Landschap in beeld, Galerie Oele, Amsterdam 1996 Zomeropstelling, JanvanHoofGalerie, Den Bosch 1996 Art Amsterdam, Galerie Oele, Westergasfabriek, Amsterdam 1996 Bodywork, Galerie Oele, Amsterdam 1995 Koninklijke Subsidie voor Vrije Schilderkunst, Paleis op de Dam 1995 Verzamelen, Een keuze van Deborah Wolff, Galerie Oele 1994 Het vergrootglas van Sherlock Holmes, LAK Galerie, Leiden 1992 Fodor Longa, Res Brevis, Museum Fodor, Amsterdam
atelierfoto december 2011. ‘Call of the mountain’, 80 x 60 cm., olieverf op doek, 2011
‘Boom’, 30 x 40 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Ernesto 2’, 60 x 60 cm., olieverf op doek, 2011 (r)
Vervolg tekst Micky Piller Ze vertelt verhalen die langzaam meanderen van het één naar het ander …… of ging het anders? Waren er eerst de bomen en toen de landschappen, kwamen de bergen tegelijk met de ingelijste foto’s met of zonder mannen en ezels, of honden die liggen en vertrekken uit kamers met tafels met geweren? Ieder schilderij is een deel van die stroom en toch is het een zelfstandig object waarin de puntjes net naast de i staan. Werk om in de gaten te houden, het is anders, het is spannend:
In de reeks werken voor de tentoonstelling bij AdK in maart van 2012 komt ook een door planten overwoekerde Flora voor. Een Flora is een handboek met plaatjes en uitleg over planten. Je kunt er ook een plantje in drogen, hoewel dat niet eigenlijk niet de bedoeling is.Toch voelt het beeld dat Spijker laat zien in eerste instantie normaal aan. Flora boek over planten / dus boek met planten. Hoewel hoe zit het met dat boek zelf? Het lint hangt naar boven, groeien de planten dan naar beneden, staat het blad bol en groeien er nu planten door het boek heen? Net zo bijzonder is de naakte nek van een man. Hij houdt het stuur van een auto vast, je ziet zijn nek gekaderd door het gat van de hoofdsteun. Deze blote hals vraag om onmiddellijke actie: een zachte aai, een natte kus, of de flitsende haal van het vleesmes….? Het moet te maken hebben met het ovale gat waardoor die kwetsbare hals is te zien. Ik kan niet precies analyseren waarom juist dit schilderij deze onverwachte reactie bij me oproept.
het stelt vragen over hoe we kijken en wat we zien, telkens weer. Spijker schildert met olie, soms acryl en ze gebruikt ook wel spuitbussen: “dan gebeurt er altijd wat onverwachts in het beeld door vreemde druppels, of een verf nevel.” Soms gebruikt ze verdunde verf waardoor druppels ontstaan als ze het doek scheef houdt. Deze lijnen worden, door het toeval een zelfstandig beeldend element. Spijker kan door haar ervaring met het schilderen, de verf en dus het toeval manipuleren. Onbevangen is misschien het woord dat het beste zowel op haar manier van schilderen, als ook op haar evolutie van toepassing is. Spijker heeft een ongelofelijke onbevangenheid naar haar eigen werk. Schilderen met olie is de basis. Dat brengt met zich mee dat ze lang aan ieder schilderij moet werken, want de lagen moeten drogen voor ze er weer iets aan toe kan voegen. De zware olieverf combineert ze dan weer met die sterk verdunde verf waardoor het gevoel van snelheid ontstaat. ‘Flora’, 40 x 60 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Framed’, 40 x 50 cm., olieverf op doek, 2011
Wie haar atelier, of tentoonstelling bezoekt, ziet hoe de reeksen met werk langzaam in elkaar overlopen. Ooit waren er bomen met uitgeknipte figuren, of sprietige landschappen, via een raam met waaiende gordijnen, of een reeks fotolijstjes is het berglandschap in de schilderijen binnengeslopen. Soms rijdt er een vrachtwagentje met ezel in de bak doorheen of staan een man en een vrouw in een technicolor landschap met lange slagschaduwen naar de lege truc te kijken. Onthutst, blij, afwachtend, opgelucht? Wie zal het zeggen.
Heemstede, 28 januari 2012 Micky Piller
Spijker zet je voortdurend op je andere been, de titels verwarren, de wijze van schilderen ziet er a l’improviste uit, terwijl ze met olie werkt en de voorstelling heeft altijd een onverwachte wending tussen de voor- en de achtergrond.
‘Op tafel’, 50 x 70 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Oeps!’, 40 x 60 cm., olieverf op doek, 2011 ‘Voor eens en altijd’, 90 x 70 cm., olieverf op doek, 2011(colofon)
Deze catalogus is ter gelegenheid van de tentoonstelling OEPS ! 2012, nieuwe schilderijen van Anne Marie Spijker bij galerie A d K. Data tentoonstelling: 2 maart t/m 1 april 2012. Deze uitgave is schrift 6, het zesde nummer van een serie kunstenaarsschriften. In deze serie wil de galerie de ontwikkeling in het werk van een kunstenaar tonen. De uitgave komt tot stand in nauwe samenwerking tussen kunstenaar en galerie. Oplage: 600 tekst: Micky Piller, Amsterdam foto’s: Philip Knipscheer druk: robstolk, Amsterdam
Galerie AdK Actuele Kunst Prinsengracht 534 1017 KJ Amsterdam 020 3209242 www.adkactuelekunst.nl
[email protected] www.annemariespijker.nl
