• nr—ia
29 jaar — N. £»«
öa!B:)v\»aftchappij
Prijs per ninunar: v o " Bc'j'é 2» cüatismen vcor d:a Vriemie 5 centiemen
• i IJS }-
Vri[dag 1 7 October 1 9 1 3
TeSefooci : Red. en Adm. 2 4 7
ABONNEMENTSPRIJS BELGIË
HET LICHT
Drie maanden. 7.es maanden .
Vtrantvocrdelij!s.t b r ^ u r d c r > p, O E V I S C H . Uaoebcrg-Qent
. « , ,' ff. 3.24 . , . , fr. 6.50
•Een jaar
fr. 1230.
Men abonneert zicb op alle postbureelcn
. . REDACTIE . . ADMINISTRATIE
OEN VREEMDE Drie maanden (dagelijks verzonden). . . . . . Ui 6.7S
HOOGPOORT. 2 9 . OENT i
Orgaan der Belgische Werkliedenparfij.— Verschijnende alle dagen.
i I I I I • I I urar
Een vraaifsken aan 'Hl. Poaiilet
Oe Arbeiderspensioenesrin II. Wij besloten ons inleidend artikel van gisteren met de bestatiging d a t het princiep der verplichting, hetwelk de socialisten sinds 1897 voorstaan en d a t zij in IQOO, bij de discussie over het^ fameus pensioen van 9 eens d a a g s 100 krachtig verdedigd hebben, eindelijk triomfeert. Evenals de klerikalen in België nagenoeg alleen staan, èn tegenover de klerikalen van andere landen rondom ons, om met fanatieke hardnekkigheid te houden aan een schandalig en onrechtvaardig kiesstelsel, zoo stonden zij, — de verpersoonlijking van den koppigen ezel, — in 1900 alleen met hunne reactionaire onwrikbaarheid tegen eene degelijke inrichting der sociale voorzorgen, terwijl de duitsche en fransche katholieken met de socialisten t' akkoord waren op de bazissen van een ernstig ontwerp van ouderdomspensioeneering.
men als wij door de arbehtersriianht daartoe gedwongen worden », c-
•
X.
.
h n zoo is het. . Omdat da socialisten de verplichting verdedigden, zegde hij te m e e r : a Ik 'wil niet van de socialistische stelling, omdat zij in werkelijkheid uitloopt op de ontmoediging van het persoonlijk initiatief en c e afschaffing der vrijheid. » Het rcge-jririgsontwcrp van 1900 stond de gesubsidieerde vrijheid voor, wat dit beteekende : De arbeiders waren vrij zich te verzekeren bij cie liifrentkas voor hun ouden d a g , . . . als zij zulks konden van hun mager loon. De S t a a t wilde geheel edelmoedig 65 franks geven in de schandalige voorwaarden welke wij reeds aanhaalden. De rijke kapitalisten, in wier dienst de arbeiders zich' afgebeuld hadden voor eene kroet droog brood, moesten voor niets tusschenkomen en met rust gelaten worden. Wilden zij als eerelid der verzekeringskassen eene kleinigheid bijdragen, d a t w a s eene hëiligendaad... Ook geene verzekering tegen ziekte en vroegtijdige onbekwaamheid tot werken ; men zou later zien of ' t noodig zou wezen... Eene latere ongevallenwet zou op dit gebied de revalenta arabica zijn...
Wij hehben niet verbazing volgende verklaring van den minister Poullet in het Kamerverslag gelezen: :',\ « M. POULLET, minister van wetenschap en kunsten. —-Vooruit, die eèn onderzoek instelde onder de onderwijzers, vernam uit den niónd vau eenigen onder hen deze getuigenis, dat het aan eene katholieke regeeVing te danken is dat de onderwijzers die opeenvolgende verbeteringen in hun iotSt? danken hebben. (Teganspraak links). Wij moeten onze tegenspraak voegen bij deze welke in de Kamer wtffd gedaan. Waar en wanneer heefuVM. Poullet in Tooruit gelezen wat hij beweert?
Ge ramp van de "Voltnmo,,
Ons blad bevatte eergisteren het verhaal van een geredde, M. Spui'géon. Deze schrijft dat dé engelsche officieren Woeste, die de bezieling steeds is g e zich goed gedroegen, doclrdat de bemanweest van het klerikalisme in België, ning, bestaande uit Duitschers en Belgen, bezielt hier ook de sociale wetgeving. zich treurig gedroeg; en dat het meerendeel van. de inzittenden der eerste redIn 1878, toen hij nog geloofde a a n d e dingsbooten leden van ^'de bemanning . onverstoorbare, almachtige opperheer•waren. schappij der kapitalistische klasse, en Tot zoover M. Spurgeon. niet besefte d a t er in de verdrukte arbeiWij hebben voorzeker het recht niet het dersklasse, door het socialisme, eene 'verhaal van dezen geredden passagier te krachtige ootvoogdingsbeweging kon ontkennen, doch meenen dat hij zich deerontstaan-, verzette hij zich hartstochtelijk lijk vergist als hij meent dat de leden der tegen de inmenging der regeering in het bemanning uit Belgen bestond. ak * * maatschappelijk vraagstuk. Het is dan ook voor de eer der belgische zeelieden dat we opmerken dat deze passaWelnu! Wij zijn in 1913. In 1887 moest hij reeds voor eene spontane opwelling der volksmacht den Er is een nieuw regeerings ontwerp gier zich in de aanduiding der nationaliteit kop buigen, en zich getroosten, voortaan d a t h e e t : o tot verzekering, tegen ziek- der bemanning moet vergist hebben. Wij hopen trouwens dat uit Jatere berichten te zorgen d a t de s t a a t , de klerikale ka- te, vroege gebrekkelijkheid en ouder- deze vergissing blijken zaK pitalistenregeering zoo weinig en zoo dom-». Het aantal belgische-HfeJieden wat regel«öorzichtig mogelijk-aan de sociale kwes- . In den-a.cets.taa. .titel, M I W M wordt TBSatig vanRötfëidam uitvaarc is zoo gering, het grondbeginsel der verplichting ge- dat er op geen enkel schip^van regelmatige tie raakte. Hij boog eens den kop en zou het meer vestigd'»,'verklaart de memorie van toe- dienst uit itotterdam sprake kan zijn "van lichting. • belgische bemanning. ''doen. Artikel 1 z e g t : Voorloopig wenschen we echter het volVóór 1900, na ' t wetsontwerp Denis gende in het midden t e brengen : dat de verplichting in zake sociale verxx Verzekering tegen ziekte, vroege Het zou ons niet verwonderen als het zekeringen voorstond, alsmede d e tus- gebrekkelijkheid en ouderdom is ver- werkelijk waar moest zijn dat de bemanschenkomst van s t a a t en patroons, en plichtend voor al de arbeiders, bedien- ning van het S. S. Volturno zich laf getoen er eene strooming w a s eenigszins den of werklieden van beiderlei geslacht, dragen had. ten gunste van die stelling, kwam weer mits bezoldiging gebezigd voor rekening De Uranie-compagnie betaalt de laagste Woeste: 'dit vraagstuk w a s nog niet van een bedrijfshoofd, in dén landbouw, loonen der engelsche schepen, en ligt altijd de nijverheid of den handel. » overhoop met de vereeniging. Vandaar d a t rijp... ernstige zeelieden, mannen welke werken In 1900, stond de klerikale regeering De memorie van toelichting zucht nog kunnen, zich wel wachten op een schip van in gevaar, vóór de verkiezingen. eenigszins- van vrijheid. Men is vrij zich deze compagnie te monsteren. De UranieIets doen, meende Woeste, m a a r zoo te verzekeren waar en bij wie men wil, comp. staat onder de zeelieden bekend ais weinig mogelijk, en in elk geval geen ver- maar men moet in elk geval verzekerd plichting, vooral niet voor de werkgevers, zijn,.als men niet voldoet aan de bede kapitalisten. In godsnaam tusschen- paalde voorwaarden, die ervan ontslaan. komst van den staat tot het bedrag van Als de socialisten in 1900 dit voorsteleen aalmoes van 65 franken, 9 eens den, zou zulks de vrijheid hebben afge,daags voor 65 jarige ouderlingen, die 18 schaft, het persoonlijk initiatief hebben franken kunnen storten, en handwerkers- ontmoedigd... zijn, dus een beperkt deel der arbeidersAls men, oak op .voorstel der sociaBRITSCHE-RIJK klasse'. listen, de patroons moest doen tusschenDE POLITIEKE AKTIE VAN DE ENGELDe socialisten Furnémont, Anseele, komen, zou dit verlaging der loonen. SCHE ARBEIDERS Mansart, Hubin, Smeets, Denis, Caelu- voor gevolg hebben gehad..^ De Londensche korrespondent van ons Verzekering tegen invaliditeit, 1 welke' waert, Berloz, Vanderveide, Defuisseaux broederorgaan «Het Volk», uit Amster.en Cavrot hebben de verplichte voorzorg de socialisten in laoo vroegen,'zou ge- dam, schrijft over de onder de mijnwerkers tegen ziekte, ongevallen, vroegtijdige regeld zijn geworden door eene onge- gehouden stemming over het als vakvereeonbekwaamheid tot werken, en een dege- vallenwet... Zijn het de klerikalen nu', uiging meedoen aan politieke aktie, nog het lijk pensioen voor ALLE arbeiders tot zelf niet die hunne fameuze ongevallen- volgende: den laatsten stond der discussie verde- wet uitgeven' voor eene facadewet, die De meerderheid voor de vorming van een digd door rijk gedocumenteerde en ge- zoo weinig iets regelt, d a t het nieuw politiek fonds is niet overweldigend : 216.643 argumenteerde redevoeringen' eh door wetsontwerp het moet heraanpakken'? tegen 194.800. Dit laatste cijfer geeft te amendementen. De in aanmerkingneming van ALLE denken. Bijna 200.000 man, dus, stemden tegen het Twee katholieken, Renkin en.Carton, arbeiders, bij-amendement van gezel voeren van den politieken1 strijd door hun verdedigden toen met de linkerzijde h e t Bertrand voorgesteld in j900, in eene yakvereeniging. Nu hebben waarschijnlijk Winsel der verplichting. Er moest een knappe redevoering van gezel Anseele in hun ergernis over het bij de verkiezing klerikaal « werkmansafgevaardigde » als toen vurig verdedigd, later herhaalde-' te Chesterfield gebeurde, in de achterlijke nuyshauwer opkomen... om te zeggen Iijk.en namelijk nog eens in Maart 1012 afdeelingen van Midden*Éugeland velen aldat de vlaamsche arbeiders de verpiloh- bij amendementen door ons vereischt, dus gestemd. Doch tegelijkertijd ook juist werd telkens verworpen. sommige revolutionaire elementen, vooral wig niet vroegen... Nu de organisatiegeest meer en meer. in Zuid-Wales, geijverd voor afscheiding In de Kamerzitting van 2 -Mei 1900 kenschetste Woeste, in zijne redevoering in de arbeidersklasse 'is doorgedrongen van de Arbeiderspartij. Al is hier dus geen ' tegen het princiep der verplichting, met en langer weerstaan aan een degelij- sprake van anti-parleméntarisme, dan bevat deze uitslag toch- een ernstige -waarenkele woorden h e t sociaal Drogramma ke inrichting der sociale verzekering een schuwing aan het adres van de Arbeidersgevaar zou zijn, wil de regeering iets « * klerikale partij. partij. toegeven. Immers blijkt er uit, dat de belangstel** Evenals de belasting maar rechtZij geeft toe op het princiep der ver- ling vau een groot deel der arbeidersklasse vaardig is, voor zooverre zij er noodig 1 plichting. ls in haar politiek zoozeer is verslapt, dat het ,i zïide hij, evenzoo moet de samehlèMaar zij brengt ons met haar nieuw zonder bezwaar afstand wil-doen van alle v '*t'g maar tusschenkomen om aan hare wetsontwerp wat aan. politieke akt-ié. De leiders van de Arbeileden een pensioen te verzekeren of te Het staat, — volgens' gezel C. Huys- derspartij hebben het nu zwart op wit dat helpen verzekeren, voor zooverre' deze mans zegt in de memorie van toelich- hun niet gelukt is het vertrouwente winnen '«ten het noodig hebben. Dat zijn onze ting van h e t socialistisch tegenontwerp, van een menigte arbeiders. Zij zijn er niet Pnnciepen, dat is ons programma. » —- nog beneden de ervaring van de na- ingeslaagd aan de wenschen en gevoelens van het proletariaat een uitdrukking te geburige landen. lc voren had hij wijselijk g e z e g d : ven welke de massa meejleept, en de richMet andere woorden: het d r a a g t den tingen bij elkaar brengt. «Onze theoïic doet de samenleving stempel van tegen wil-en dank moeten, '"«ig bezadigd (modérersent) t u s Naast de algemeene zwakheid in de houof volgens Woeste : van tusschenkomen ding van de Arbeidersfraktie in het Parleschenkomen. » . als men noodgedwongen is. ment, komt, meenen we, ook in aanmerking • En volgens dut ktefiksV. p r ^ - a m m a het gebrek aan waardeering voor de nieu* * * « d i e theorie hsdden de arbaiders maar we vakvereenigingstaktiek door sommige I eens daag* noodig.om niet of wèl trEr is nog e*r:e treffende vergelijking bekende parlementaire on socialistische leite make.i tusschen wat gebeurde in ders aan den dag gelegd. De Engelsche arbeiders laten zieh niet schoolmeesteren — 1900 en in 1913. door. wien ook. Het is te hopen dat de aanDat behouden wij vc*>r -mergen. ; £ * * * £ l n d ™ «"ond van den r?actio- T voerders van de Arbeiders.-;: ..vtij zich deze [ervaring ten nutte zullen maken.
een .«rotte compagnie», waar niets als -'"bocht a-an boord komt. De bemanning zal dus wel bestaan hebben uit een internationaal gezwendel van onderkruipers en van dat soort menschen is het te verwachten, dat zij in oogenblikken van gevaar hun lafheid aan den das leggen. De bemanning van het verongelukte stoomschip Titanic heeft haar plicht gedaan, daarover waven alle geredden het eens. .De zeelieden van de Titanic waren allen vereenigd,deze vau de Volturno waren voor het grootste deel onvereenigden. Het zou niet slecht zijn als de passagiers, vóór zij zieh inscheepten aan boord van zeeschepen,' eerst inlichtingen namen over de samenstelling der.bemanning. Dat geldt ook, en wel bijzonder, voor Belgic. Men onderzoekt maar eens wat voor volkje de schepen der Red-Star Line bemant, sedert dat deze maatschappij de Antwerpsche zeelieden uitgesloten heeft omdat ze vereenigd voor hunne rechten optraden. Volgens ds belgische wetgeving beschikken de reeders over de vrijheid, zoowel ten opzichte van nationaliteit, bekwaamheid ais van hoeveelheid, aan te monsteren wie hun behaagt en... van deze* vrijheid wordt door de belgische reeders dan ook op de meest wraakroepehde manier gebruik gemaakt. Of minister Segers echter, en dat in het algemeen belang, de vrijheid der reeders aan handen zal leggen, gelooven we sterk te moeten betwijfelen. C. Mahlman.
* * * BESTOND DE BEMANNING VAN HET S.S. « V O A - T Ü R N O » UIT
BELGENï
Ecu telegram van den Zceniansbond: M. Segers, Minister van Zeefwezen te Brussel, Heer Minister, Verschillende dagbladen deelen mede: 1. Dat de bemanning van het verbrande S.fcf. « Volturno » uit Belgen samengesteld was; 2. Dat de bemanning zich laf gedragen heeft. . ' Daar wij cte zekerheid bezitten dat er hier eene vergissing' in het spel is, ten opzichte, van de nationaliteit der bemanning', en wij niet kunnen gelooven dat de bemanning van de « Volturno » uit Belgen bestond, verzoeken we U, en dit voor de eer onzer belgische zeelieden, onmiddellijk een onderzoek te laten instellen over de samenstelling der bemanning, en den uitslag van dat onderzoek in binnen- en buitelandsche bladen te laten afkondigen opdat onze zeelieden niet in binnen- en buitenland voor lafaards zullen doorgaan. Aanvaard, Heer Minister, de verzekering onzer hoogachting. Voor den Belgischen Zeemansbond, C. Mahlman, secretaris.
Sociaal Politiek Overzicht
. i
P. G,
nen. Er zullen deze week aan den anderen, kant van den Rijn «kolossale» feestelijkhe-. deu zijn, vlammende toespraken zullen er gehouden worden eu vooral monsterbanket-' ten... Aldus Lauzanne in de «Matin». Hij I geeft vervolgens zijn voorstelling van d e n , slag bij Leipzig, die, zooals men weet, eindigde met de bloedige straatgevechten op 19 October. Aan het slot van zijn voorstel-; ling van den vierdaagschen slag schrijft' Lauzanne: « En dit is nu de slag.bij Leipzig, dien, men aan ae andere zijde van den Rijn triom-j fautelijk gaat vieren. Er is bij deze viering een man, wiens stem. buitengewoon belangwekkend zou zijn ona te hooren : dat is de koning van Saksen. Zijn. voorzaat heeft de zijne verheven op den' avond van 18 October 1813. Het was om t e ' verklaren : — Mijn leger heeft zich vandaag onteerd ! *' En daar er in de laatste uren van de slachting onder degenen, die zich het meest' belust toonden om de Franschen in de stra-,' ten van Leipzig met geweerschoten af t e ! maken, ook Saksische soldaten waren, zag; men den ongelükkigen, eerwaardigen j ko-. ning van Saksen op het balkon van zijn j paleis verschijnen, te midden der kogels,' roepende tot zijn officieren en soldaten:! — Doodt mij dan lafaards. Doodt uw ko-; ning, opdat hij geen getuige behoeft te zijn*' van uw schande!... Toen, op het toppunt zijner verontwaardi-' ging in zijn kamers terugkeerend, greep de' koning de vlag zijner garde en wierp die in f 't vuur ». Bij de feesten, die weldra plaats zullen' hebben, aldus de schrijver in de «Matin»' verwachten, eischen'wij e;en redevoering, van den koning van Saksen... » ,. Scherp is Lauzanne wel, maar chauvinistisch op zijne beurt. Wij, socialisten, zijn tegen de verheerlijk king-van welkdanigen volkenmoord, tegen; het vieren van zegepralen door ruw geweld; en bloedvergieten bekomen. Onze leus i s : het militarisme moet de wereld uit 1
MEXICO DE AMERIKAANSCHE REGEERING KOMT TUSSCHES OM HüERTA IN TE TOOMEN - Dé'Anierikaanso'lie regeering heeft bij het' Mexicaansche gouvernement .geprotesteerd, ten einde op die wijze te trachten het leven van de gevangen genomen parlementsleden' te beveiligen. De Amerikaansche autoriteiten verzeke-i ren dat het zenden van een Duitsch oorlogschip naar de Mexicaansche wateren er toe, zal bijdragen, generaal Huerta in een kalmer stemming te brengen. Huerta heeft aan O'Shaughnessey, den Amerikaanschen zaakgelastigde meege-l deeld, dat den gevangen genomen afgevaar-j digden geen leed zou geschieden ; echter! zouden de meesten hunner voor den rechter, worden gebracht. De correspondent. te Washington van'de Londensche «Times» seint, dat de Ameri-' kaanBche regeering — ten zeerste geschokt door den staatsgreep van Huerta — den Amerikaanschen zaakgelastigde in Mexico (stad) had aangeschreven, om van Huerta! te eischen dat deze instaat voor het leven) van de gevangen genomen parlementsleden-i Huerta heeft de verlangde verzekering: gegeven. '
JAMES STUART, I)E GRONDLEGGER VAN DE UNIVERS1TE1TSUITBREIDING IS OVERLEDEN. Op 70-jarigen leeftijd is te -Norwich overleden James Stuart, de man die den stoot heeft gegeven tot University Extënsion, de volksuniversiteit. Hij kwam op het denkbeeld dooï het groote succes dat hij in 1867 te Cambridge had met een reeks lezingen over sterrekunde voor een gehoor van onderwijzeressen. Hij kreeg toen vele uitAllen kennen we den prachtigen uitslagj noodigingen om voor arbeiders lezingen te der. laatste verkiezingen voor' eerste en' houden en kwam meer en meer tot het in- tweede kamer welke onze partij in Hollandzicht, dat de universiteiten hun voeling met' is ten deel gevallen. j het volk hadden verloren. In 1871 -werkte hij Hebben we reeds menigmaal op de werk-| een plan voor deze volkscolleges uit en de zaaniheid onzer Nederlandsche geestver-! universiteit van Cambridge schonk haar wanten gewezen die zij tijdens deze kies-, medewerking. , • kampagne aan den dag .legden, volgend; In 1875 werd Stuart aan die universiteit brokje, dat wij • üit ons partijblad «Het, hoogleeraar in de mechanica en de toege- .Volk», vau Amsterdam, knippen, bevestigd paste mechanica. In 18S4 kwam hij als libe- dit uitermate: raal in het Lagerhuis; een groote politieke EEN F U N K E VROUW loopbaan leek voor hem weggelegd, maar in Het vrijz. dem. weekblad «De We-! 1900 werd hij niet herkozen en hij begaf reld» heeft onzen partijgenoot dr. Th., zich toen in de industrie. Van 1906 tot 1910 van der Waerden geïnterviewd overi is hij nog lid van het Parlement geweest. allerlei verhoudingen in onze partij, in ( Politiek heeft hij misschien den meesten inverband met de portefeuille-kwestie. vloed uitgeoefend als de politieke raadsWij knippen uit het verslag de volgende, man van het radicale dagblad de Star. aardige mededeelingen van den onder-; . vraagde tiit de verkiezingBaktie -in hetj DUITSCHLAND distrikt Hoogezand: • HET EEUWFEEST VAN DEN SLAG DER Ik kom daar in 'n dorpje onder den'v VOLKEN BIJ LE1PZ1CH rook van Hoogezand 's morgens vroeg, Van Stephan Lauzanne in «Le Matin»: bij 'p machinist. Hij kon geen verlof, De Duitschers gaan het eeuwfeest van den krijgen om op propaganda te gaan.! volkerenslag, den slag bij Leipzig vieren. «Dan ga ik», zei z'n vrouw. Ze stuurde; Wij Franschen, zégt Lauzanne, hebben Jena baar kinderen naar de grootmoeder en niet gevierd, waar 40.000 Franschen 70.000 trok er op uit, overal manifesten ver-! Pruisen verpletterd en hun 200 kanonnen spreidend, tot ze uitgehongerd en moei afgenomen hebben, noch Auerstadt, waar de 's avonds vijf uur thuis kwam. DaaPJ 26.000 man van Davoust ,de 66:000 van vond ze 'n telegram van Ënka, of ze mee Brunswijk de baas waren, noch Lutzen en wilde, nog dien avond, naar 'n dorp in, Bautzen, waar de Marie-Louise's telkens de buurt, waar Enka nooit geweest was., 15.000 oude soldaten van Blücher weg«'t Moet,» zei ze en ging mee. (In dei maaiden. Wij hebben geen enkele der honvergadering was geen voorzitter (er, derd twaalf overwinningen gevierd, die er was daar geen afdeeling). Toen nam ze; honderd jaar geleden in Duitschland bezelf den voorzittershamer, leidde de haald zijn : daarom gaan de Duitschers nu spreekster iri. En toen ze thuis kwam, den slag bij Leipzig herdenken, waar 350.000 'g avonds elf uur, moesten er biljettenbondgenooten 157.000, Fjwisch-en overwonMJigeelait worden. Ze ^ing nog -'»
Tot voorbeeld
onzer propagandisten en onzer vrouwen
=«»- •-••-•'.^^V. : --=*;-; i s i j ^ ^
'rijtfag"l7 tfotöbèTiéli.
. i • t u r uu/ ffp'ttjfp, tot'ze niet meer uit je schandelijk te hebben mishandeld, -.' • MECHELEN. — Messteek.-.— Gisfer'"kreïiaat-oogeh kou zien. Zoo heeft ze vele Sul 'dagen' gewerkt, tielste uren óver zo»id- geu een paar vrouwen uit de Jodenstraat, • '. wégen, die-Menig mannelijk fietser ta twist over hunno kindoveti. De' ruzie liep op acker oogenblik «oo hoog op/dat een der '-.*• zwaar zoudea-ziju. "'" vi'oawen een nies greep ou-het;hare'tegen_ Zeg eens, gezellinnen on gezellen, gevoelt slreefster drie maal in den arm cn cUschou•'bVuw'hsrt'niet poppélen van vreugde, fier- deia plofte. Deze werd nogal eig gewond. •"lieï'd êii geluk, 'tlcrgelijUu'iijoedijJie arbei- Een doktoor heejft haar verzorgd. . dersvrouwen in ome langen te tellen? —^ïnimJmtsiiig. — Het onderzoek over • e J*-h!H geen waar apostelenwerit dat onze ' de trambotsing wurdt' ieverigi voortgezet, , . .suiordozuster verrichtte tot veibrehune verscheidene getuigen werden door den on' LijnzeVtuurbarebeginselró, tut vrijmaking derzoekrechter ondervraagd. Men onder3 .-uozer klasse i .. . •zoekt of het'signaal aan Neckerspoel wel - lin wanneer' ge dit- leest, als ge weet wat gewerkt heeft. De toestand der'verschillenV prachtige- uitslag dergelijke -krachtige, de gekwetsten is KOO voldoende mogelijk. ;• -•-geestdriftige propaganda voT-overtuiging De toestand vrn de'ri üija'iigeh D u j a w n , en liefde voor onze klasse met zich voerde, •boodschappen'," die in het gasthuis verzorgd •• voeltge de behoefte, den ««ebt- ora cvensoo wordt, is «eer erg, De linkêrltand eu/Waarj. j te doen niet in uw» wei-kers- ett soeialiskén- 'schijnlijk' "ook hét r'e'èhteibe'eh'" zal uioeten •bart opweU'cuï • --:• ••• -:-"-:•• . •_ -'-"• afgoset worden.'De stoffelijke VcKtttls'ïft'rso h.-•-.•- Wanneer, ge rondom u "ziet; wanneer* ge tot 100' auizëiid frankbSralkeü. - . - ' s ', :• •: nagaat 'wat op dit oógenWik door dé kleri: tyiii:"" 'jm :;. 1 -»
' •der» voor oogen otis dtaor de nederlandsche • 'WEST-VLAANDEREN i proietariërs gegeven, bezweren wij hetzeïfKORTRIJK, -p- Dood .govoiulon. — Hemi >'-L «e te sullen en te kunnen doen. Vandenbulcke, wever, b'i'jaar ,6,udi wonenV ;:• Aan de propaganda tot'den groei en den de^Loodwitstraat,,!!!); R\vaöi van zijn 'wérk :. Mee! onzer duurbare beginselen, Niet' ge- thuis. Zijné'vroüw'ea'tihderèn'waren reeds • 1 rust vooraleer de laagste klassegenoot onder te bed, Daaï zijne vrouw hejn n]et hoorde ;ele plooien van het roode vaandel - ' i r ge- boven komen, daalde zij 'beneden én vond •L schaard-i ; — •-.-.; - . hem dood'op eenen .stoel. '' —— JüwortfOrsrelitei). -US' CyiTel 'VernVeu, leD^bezettersgast, 33 jaar ' ötfd'i wonende Dries-ten-AkkeT, s i , nauwelijks een ma'^nd gehuwd, w « gister namiddag ir.et zjjb- &: .üeUValerius Roose, aan"'t *w*k op eerie IQ •meters-hooge stelling aan eroeö bouw dei? •Philip VaH'&l*5asla«9, •• • Eensklaps brak de plank waarop ülj stonden: en beidon 'werden ten gronde gesliu-, ,.\L (ZittiaJ y«ii-woenRd^ 10 Oktoherii ----- De zitting is volledig gewijd geweest aan gerd. Roose kon zich aan eenen- balk vast* klampen etijtwam er aldus:ongedeerd vanJIET PETITIONNEMENT af. Vermeulen viel in de.keldering er werd vreeselijk over gansch het liuliaam. ge!»n 4e e»ganieeti« er van, De inrichting is aangenomeu met alge- kwetst. Een geneesheer verzorgde netmeene stemmen, min. drie onthoudingen slatïlitoffeï ter.'plaat? en..vr'eesde. yoor eene, (Charleroi, Luik en Bergen) die. in princiep scliedelbreük.: De. arineijongen. werd naar. het gasthuis óvergebracfet werd, Zijn ...toe; tegen het petitionnement niet *ijr>, maar het .. .' Uter zouden Inrichten ofwel een refereu- ;8t»nd is hopeloos. . dum.. Dergelijke ongejukken treffen alleen de "'• De volgende formule zal ter oirderteokc- arbeiders. • w n s aangeboden >vorden': LEDKGHEM. — Dieven, ~ Eergisteren «De onder-geteefeendon, meerderjarige avond, rond 9.ure, kwamen de genaamden . «burgers, wenende to..,..\ verzoeken oé Henri Vantomme en Cyriel Vandekereklio•Kamer van Yelbsvcr'legwnvoordlgeïg tu ve, twee rekels van Mcenep, ln de herberg «besluiten dat het nn»ilznkel)jk ls de Grond- van Délva- Van Gheluwe, dicht bij de sta»wet te herzien, en het Algemeen Stemrecht tie. Zij dronken versahillige ftlaxeii doehbe. »in tc voeren, met. uitsluiting van nlle voor- taalden niet. Opeens, gebruik makende van ",.»recht». .',-....-. eane kort» afwezigheid .der baüin, slopen .. Deze formule.zal.gekoramenteerd. worden de kerels in de keuken en robberden eene .door «ene toelichting eenerziids gebaseerd «om van rond de SO {r. ü e herbergierster, V oö- des,8 tat ntortidsr #*ttÜ3 -an-deTejjdesopjade rdie'>h»ti gez>ien"b«d,;'lccm.nög'rötfd>üè-.'ifitt* .-. besluiten igestelnd- deser d^. Partijcongressen uit de handen-vair *se^ h'iin'nW'ö'htSBJlppèn.; , i t n ' o p 4 e tfljeliohtia^.d^oiB Van.dar--Velde- ge*: Dftai'opuaman aij.de vluchtff , ; " ' " ' ^ " ! ^-daan ifl het.v§tM;atïL.tot,.GlrQndw9*L»hawde7 'T' 0 » » T i V L A A N » E R * l » \ nin-j, neergelegd den 18 November 1818.. HetBureel vaja. den Landelijken Raad en ST.üUiLïS,pEJfDER3I0NDE. - Rynml, ; de Oommissie van Propagarjd» van A. S. -* iej'gister.avond, rond.ü ure, ontstond worden aangesteld als UHvoeaend-Comi- een grpo'te braud .ihv de diehtbévolktp Van' teit, en zal den 93 Oktober vergaderen,met Langenhovenstraat der gemeente 8t-GiUisd» secretarissen der arrondissementsfede- üenaermonde, bij den sahoenfabrikant Karatiën om de noodige maatregelen te nemen ral-Louis Tas, Het yunr wir» iontstaan op denVüolder. JDeie ipgeprbpt zijnde met voor de uitvoering. De Raad vernieuwt het mandat van de hooi eh leder, vormde weldra eenen groo*- ! gezellen de Breuekère, Van dep Velde en ten vuuï'póel.' Aanstonds waren pompier» van der Smissen- bij de Centrale voor Ar- en policie ter plaatse. Dank den lever werd1 het vuur weldra bestreden.,Da huizen.de ' beidèrsopvoeding. • ' aburén bleven ongedeerd. S e t eerste beriep yan het huisT.'as is gpnsch'vernield. De s'cliadè 'is zeer aanzienlijk maar door verzekering gedekt, De oorzaak is.'gnbe•Verschijnt zondag a. s, met eene belang- kend. . rijke redevoering van KIn ra ZHUiit. . • Warm ter lering .aanbevolen 1 Visast het blad aan de bedens der. • Vrouwengroepen en in de lokalsu v a a r Vrouwenbonden gevestigd «ijn,. f. -Prijs S centiemen. , . ., ,..,- ., Be»'o«nsh«>f van Géiit ', BÉKÏtAflHTIGüV .• Drie-personen, wp-nende-te Ronse, maai door de rechtbank van Oudenaarde vsr^e-sen geworden,-, de eene tot 3 maand gevangüitting kn dc twee anderen tot Sa frank, BRABANT . . bcefce wegens diefte. De drie-betichten wa-, BRUSSEL. — TramóngelBk.V- Eène Oa- ren Jn het boseh van Flobecq in eèn jagersïie, Jiiigenie Strauss, 42 jaar oud,.afkomstig hut'gedrongen'en -hadden weitassehen *n •ran Etteruaeh (Duïtschta'nd) en met hare' geweren gestolen. • familie in een Jiotel 4 e r Rogiei-plaats- afgeZij gingen 'in beroep en hoordw hunne ,l}.apt, wilde..eergister s-vond op de Gulden, vlieslei op een vaortrijdenden tvam sprin- straf bekrachtigen. •Ven."Zij miste de voertrede en stortte het jKroM voorover tcu gl'oude. STAD BRUSSEL i "Een heer, die" haar vergezelde, nani'liaar L E E M S G VAN 75.U0O.Otm FH. V4>' 1908 <jti en bracht haar per anto naai." eene kliniek Ottieleele Lijet .over: Mad. Strauss draagt geene «Ichtbare ; -wonden, docli zij • moet Inwendig gekneusd 47.:serien- : 45a obligatiën uitkeerbaftr te - rekenen van i Juli J9H . , -', .zijn, want gisterwas zij nog niet terug tot bezinning gekomen. 6Su Trekking, -r 15 October 1818 IS'f.JOUST. — BolsiUg. — Op den LeuvenD« premiën. zijn door de volgend» numschen steenweg, ter noog+e der Maria- mers gewonnen >' TheresiastraRt had gister namiddssr eene Ber. -1868 n. 9, uitbetaalb. aan Sö.000 fr.; Isotsing plaats tusschen een automobiel en S. 8457 n, 12, id- 1000 tr.; S. 2T16« n. f, id, «en rijtuig met een paard bespannen. De BOO fr. : S.-4BB5, n, 90, id. 250 fi'. J S. 96194, •koets werd omgeworpen en twee.personen, n. 7, id. SS0.fr. tiie erin zaten,'werden ten grande gowor-. De volgende nummers -zijn uitkeerbaar •pen aan WÖ.fr. : • ..r .'S. 680 n. 11j 1A30 S3; 4Ü37 24; 4965 15; 46Ü5 ANTWERPEM ; ANTWERPEN. — Vrouw mishanddd. —j 22; 4863 25 ; 8010 21; S157 S; 8-157 14 : 8843.3; Oieteren avond werd vi'Q.uw Van IL, wo- ••éató'lBj 2006$ B"; 20085 93; 21SS6 14; 8JS38 nende Geusenstraat, in dezelfde straat ten 16; 21538 24j"8B8B3 3j 25883 JO: 26194*17; ptronde gevonden met wonden aan het 27168-7. -hoofd. Zij was zoo brutaal door haren man Behalve de hiarbovemtaande nurerners raïgetakeld. De vrouw werd eerstens door zijn de volgende seriën uitkeerbia.r aan : dokter C'olsaerts verpleegd en verders naar •ïïO Ir. : : het Ste-Ensahethgasthuis overgebracht. 0S6 040 1030'3018*1337 4055 486*3 7444 8040 - , . _ — O n g e l u k . —- I n deze geaenla, waar 6487 8*s43 l«086,9O085-21530S5823-20194 871&S over voertien dagen een kind op, den stoomtram den dood .vond is een.nieuw, ongeluk *m gebeurd, dat andermaal een klein Jsind het, leven kostte. • Een . klein meisje vaii 3 jaar, dat alleen 80C. KAItAnW.NSCniTTERSBLCB tisöis was, trok een waterketel om en werd « VBKBBOED'HRISG » door het kokend vocht zoo zeer verbrand, I"iöW>iieUng tU>r w a a n * Oetoboe, "--, dat het weldra stierf. Eeno ergo «aak. — Door den adjunkt •Bes*ef..**chot»n.<<»na*imum 60 p-):"*- ^ i - D a 1 Dupont werd. oen ouderling tle**** Lamorinic- Mov&i&r™' J . •¥».«):D«nim»,:44. *• D«;Kft'^ «•ettja'jit, ter beschikking van dei» prokureur se), 43. - J . Dé Scheppsr, 42. - 0 . ïiie.Ug.; dé"kon£ruK nnKe&loten. om e*u 11-jariji meis42. — K. Booms. 41.
Algemeene Raat) der Werkllulen-Partfj -
De Stem der Vrouw
§
Rechterlijke Zaken
BtHWEÜLANe
SPOBT
Gezamenlijke uitslag (April-Mei.Juni.Juli-Oogst-'Sèpte'rftber-Octobér)' Maxniiuiii TjSO p . ) : — C i D e -ïtop, 295. — De Graeve, 287 p. — J. Lemmeh, 8*79 — - J." lmbo, 284; *s»>;0. Isselée-, .846. - i O. Pintelön, 845. —*. J. DnytK. 844:'— De Kesel, S40.— J- Van Dammé, 887. — A.-Colpaert, 220. — H, Boussinux, 218; —• J. De Schepper. 215. — E. Rooms, 208. j** Fr. Isselée, 108. — Ueir, 156. • De volledige'uitslagen liggen ter inzag.e in 't lokaal * «Verbroedering», Meibloemstraat. '• -* ;'"••"' « — i » m —* • •
:-
De verovering der Inciit S Ï Ó E m E I l KLOPX . i l C E WESELD. «L'CORDS
lig het oprecht veeleisohend schijnt de werklieden, die alreeds onder eene bijzondere controol-werken, nog voor een- deel in.de kosten verantwoordelijk te raakeu.' ,*"-' • Hadde het \-oorstel De Fku^* er dinsdag •niét-gekomen, wij wedder, dat-alles vereffend zou geweest zijn, doch nu moeten wij het oordeel der mannen afwaehten. . • Morgen dus meer. D.
Wereldtentoonstelling
Om dergelijke kunstenares goed tir~ujde te kunnen staan moet er een <:Athanel>van eersten rang zijn. Daar -heeft, het .bestuu, voor- gezorgd -door dé hlulp.'t* vragen vj5 een der beste ba^Jt^us van, het opera vau Parij'»." ''-*** .*Zondag in dagvertooning «Me Butterfly,. !s avonds «Werther» en «La Fille de Itn^ AngoL «.
.. Maandag avond eerste, vojksvertooninj aan: verminderde pcijjeo. Menjsal opvoeren i Fausi >. J. V. D. ÏI,
«**V VANQENT . •!*
. : ONS HUIS — Qroote.xul' KLEIM: FEESTZAAL • Een concert gewijd aah de hsdendaagsche or zo;*u.yG ia oii-^BEK Fransche 'muziek zal jilaats hebben- heden mm donderdag avond te 8 1/3 uur, in de kleine óm 6'üe" 's avonds Feestzaal... Het wordt gegeven, door Mej. Brélia, vau den stedelijken Casino van EERSTE WIMERVOORÖRACH'P Kizsa eo door den heer Collaer, pianist. MET cgycËR-r ES t09.v£« Werken- van Vincent d'tndy, Ernest doer de Volkikliidoren en (iiTeitD Chaunon, César Franck, Claude Debussy, te jeieo • • • r. ••• Voll,;kiii(U'rcii , - - ... Henri Duparc, Paul Dukas, e. a. zullen uitle DEEL: zangen, twee-zangen en gekosgevoerd worden. • V tumeerde koors door de Vouiskinderen. De .prijs der .plaatsen is vastgesteld op 2e DEEL: VOORDRACHT DOQR GEgft 1 frank er. L.S0 fr. voor de voorbehouden BOGAEUTS. Onderwerp: Het gevaar der plaatsen,. • Godsdienstige School. ' ' * ' - " . 3e DEEL: Opvoering van: Eeu bijgetooTi; dcuiitjü, blijspel in een bedrijf, dooi. de «Gewezen» Volkskindereci.. BIJZOXDERE VERGADERJSG. - De 4e DEEL; Boeken en platao-tonbóla-«|.. letien der verschülige . Werkrechtersraden der provincie Oost-Vlaanderen, «oowel d« der de aanwezigen* . >•_ plaatsvervangers.kis do effectieven, worden ' Tijdens het concert en toonealgedssitt uitgeuoodied de zitting bij te wonen welke; zul'.en lekkere ehoeolade en L&terkoeiien te' • j sal gêhc)uden.worden zond.ij? las Oktober, verkrijgen .«ijn. om lü uur In tOns Hiiis», Vrijdagmarkt.: Ingangs vrij en kosteloos.Dagorde:, De 'Beroepsraden.
. UU legt 20D0 kilomcten at initmtn V-g : De Duitscher BtoeJOer heeft «11e wereldrtvords van afstand en duur roet het grootsta gemak neergehaald. •' Het fft-meuïe- wereldrecord van Brlnclejonc, dat..libü.kilometers bedroeg, werd toomaar met, bijna'öOQ kilometers verbeterd. Zieluer het" taipeuze «tuk dat Stoeffler volbracht heett^-..' • Om l.J u, 8 .min, .ging Victor Stoetfier met 'ïMon tweedekker -ds «oogte in op het'vliegpleiii vau 'Johanittsthal. Hij vloog het plein rond en verdween dan in de,richting van PöSen, waar.bijkom 2 u..55 's nashts neer. kwam. Om 3 n. 30. vloog hij n a a t Berlijn terug en daalde éï'oiu'0 ure s morgens-. 400 kilomeïérs"'*R'aren reeds afgelegd vóór. het dag werd, N* brandstof te hebben ingenomen, vert r o k Stoefiler om 6 n. 48 in de- richting 'van ,Mnlhons«n-fEUat)i*-'Zaitdér daling legdo hij dan 700 kilometers af, en kwam oni'1 u. 20 De Social i sti sche School m 's-namiddags'ter- bestemming. VAN GENT - N'a wat g e r u s t t a hebben, vloog hij voort ^na'ar ünrmstadt-':vS3(t Ifilom.) wai'ar hij om Op aanvraag van-versehillende vrieMu '$, ü. 50 neèrkwarïi'om sfic-h te doen kontroheboen wij besloten de partijleden in dsjtleeren. '"'" '•'•* •" **•* '- • legenheid te «tellen tot zondag 18 dssn ' Xatllen vloog Ilij haar Muihousen terug zich aan te geven als leerling van de So«uen vloog dm 7'ü. 30 boven de stad, doch üstische School van Gent,' • Niets eigenaardiger dan oen oogilae te zónder" té -dalen-" keerde hij terug naar De lessen hebban plaats den diasjij Darmstadt, w'an'rhij vóór de tweede maal: werpen, in ons enfó der St 7 Pieterinieuw» avond vao 5 tot 0 1/3 ure 's avonds ia di V Bibliotheek van «Ons Huis», 'zij «ijn gaujdi om 9 u. 30 '?, Avonds aankwam, wt, reeds s t r s i t , eep weinig na. deu middag. . Dat is eene variatie ven publiek, dia u kosteloos. 11)111 kllnmeter» te hebben afgevlogeu,'. ' ' • •' -aardig doet opsieüi ""De nieuwe leerlingen moeten - «ieb---«*> Stoeffler ruitte wat uit, nam nieuwe eters zitten aa-n twee lange rijen tafels geven' aan den scereteris hunner groip brandstof in en steeg oro 8 u- 40 's avonds enDe wéér op'oin n o g i e n s tot Mulhóusen te, vlie-1 cafó.verder nog in een aanhangsel van het. (vakverceniging, soopentticf, ziekenbeut propagandaclub of wijkclub). ge»' * •'• V * . ': Onze metsers'hebben'Hët deel ingenomen' De leerlingen vou de school van verleiej 49 minuten ovèj? middernacht ig hij neer- diohtst bij de strastt, Dat koint jóowet overjaar kuanén' «ich rechtstreeks aan d« gedaald met 2200 kilometers het wereldre- een met-hunne, bezigheid: atraftfcwerk. * secretaris der school: Hiep. Vandemeql»cord der 2-i uren vaststellend. Dan zitten ondereen fabriekwêrUers.atiel. broucke, als leerling der sottool van xüt j«r mannen, studenten, staatsbedienden, p*r« aarige'v'én. LlilU-UtU JW-gg** • H M ' ": tijbedieuden, kortom een ware.,, panache! • En die veï'shilleude soorten menschen zijn allemaal over iets t'akkoord: dat men voor 60 centiemen d a t ' t e huis niet koken AFDEELING G1>T.. * : »« kan, en dat het eten lekker bereid is.. • Dat laatste kan men gehiakKelijk zien als STEUN VOOR ÖE W J ! T U A G J U K E ! 5 het diner is afgeloopen: de tellooren : zijn afRekuischt, «ls waren zij reeds in handen TIENDE M J S T geweest van de. eebotelwaseh't-eri De w.erklleden,' van cle -«Anglo-Bejglan e ••'.-* Oterdfacht: f». Tm*t, V D ifte£,tiiiy''?n't.*Yooruit-.>. iseen trioiöf i compagnie» zijn !• dinsdag ,fl!^niddei( gaan ; G E N T . — Eenïge werklieden vaa, liti .onderbandelen^Ba^v^aagdeé.bej^uumejs: Rn, als er daar *e« kw'Bi'tjs'-'Cï'i9'ni£-!biw,bi| .weï'kh'niï-f'alénrJêyri, SiTO."^"ïenig^WWir" ,-De Douvdsi». opgeroepen, voor den Werkreehtersraad, Brussel gehouden op zondag aanstaande, F. P. en" G. Mesure, 4,65.. — De melkt!)ten einne te verantwoorden voor onwettige tc willen bijwonenkoopster uit « Ons Huis --, tfio- — Sedtesvesbreking van het arbeidscontract. Vertrek uit Gent (Zuid) om 8 ure 42. — den der Volksdrukkerij en Het Lieht, «,»• JJi «LEPW(JEX1X» Terugkeer uit Brussel (Noord) om 17*0 of — Eenige werklieden en bedienden der Wlverij, 4,15. — Bedienden der Bakkerij, WEene tweede onderhandeling had dinsdag 'om 38,81 ure. Prijs gaan en keeren: S,S5-:fr. — Cooperatieva Vooruitzicht, 8,00, — W avond in de Werkbeurs plaats tusschen I' Wie met andere treinen wil vertrekken of: kersvereeniging, 80,00. — M. Voer* bestuur van het werkhuis, de Bondssecretaterugkeeren,. moet op eigen hand een volle 100,00, •*- Seeuws, 0,ïö. — Quataekw, ft» ris en 9»ne delegatie werklieden. *./ — De Roo, 1,00. — Diorickx, 0,7*5. - l*i ;Da besprekingen duurden van 5 1/2 tot coupon nemen. M.en mag inschrijven in «Ons Huis», 0r60. . T - Eegaert. 0,60- —. Gisleer, 0,33. slgO Uie gn • liepen op eene-algemeene ontdonderdag avond vau 7 tot 3 ure en vrijdag *De. Visch, 0,6Q. — Lagassé^ 0,83- V- -BeWi stemming uit. 0,S0. — Grooten bureau Ons H«iu, «•*-", Inderdaad, nadat er op de verschillende morgend tot 13 ure, . Rondgehaald in het Koetsierke, Vrede-' eischen-deivnionleerders toegegeven was, straat, 0,9b. ^~ BondgehaaW.in.den B.»lv|ii : De betooging te BTUSSSI sal soo belang-^ stelde de bestuurder d s herinvoering van rijk.zijn als die'van Antwerpen geweeètw. hét'Volkshuis door Osc. Dóornaart, 9,S9.den scbuldboek voor," * Na de vergadering van den Bond MèyBO", M. De Fauw steunde zieh hierop dat, seVoiKshüis, door Oscar Dóornaart, b.th*' dert de kwijtschelding aller verantwoordeRondgehaald dour 3 werkstakers voor J' lijkheid, de •• verliezen *óp ónmstbare wijze slachtoffers brj Jan De Vos, 1,10. - » * en de onverschilligheid "sommiger w'erkfieWalhalla op den ba! van Vreugd en ArhsW, deiiboveiiiiiatig'aaviBi'óêit, hetgeen voor de VLAAMSCHE 9CH0UWBÜRC door Oscar .Doornaan, 4.Ï6-,-r: Srliri^nwe*«Phcenix» niets anders dan noodlottig wer- ; Daar, tengevolge van het eontrakt met de' kers Vóöruft; 'S.4Ö; - B.L'H. Weverij, «n 'kén-kèn.*'" 7 " ***" . M, De Fauw. haalde'eene gansche reeks. schrijvers, Stlldentenllefde op zondag IBe; boven, 3,90. — 55aal beneden, 9.90.' ^ »» bons uit en toonde statistieken tot staving; October moet doorgaan,blijft de laatste ven, cben, IS.OO. ~ Bedienden kruideuie! Ue Lustige Boer onwederroepelijk ,op; gazijn, ! ' , « . ïijnsr gezegdens'. Opbrengst.-ft'. S w 'De'Clerek wees op het slechte oritbaal.dat. heden donderdag 18e October vastgesteld.; , : ALGBMEEX- TOTAAL: fy: 8l83,*5«s hst vqorstél zal genieten, aangezien het FRANSCHE 3CHOUWBURC Voorde afschaffing van den schüldboek. : was, dat verleden jaar de staking uitbrak. Hafc wa« andermaal rond tnidderttacht alsHij verklaarde • «Ich echter bereid in de de vertooning van gisteren eindigde. algemeene vergadering der werkstakers • Wij hebben e r reeds op aangedrongen dat over de argumentatie *Da Fauw tè handelen: zulks te laat is binst de week. -J- BRAND. — Gister narmddagis"t en de reebtüinnig'e meening der werklieden • • Werther > is lang genoeg om gansch een uitgeborstèo in de vlaefabriek van de WJ te.p.olsen, ' . avond in te nemeu: waarom er dan « Le; J. Geïr'naërts* en Oomp., Drongensoo De talrijke'grieven en onaangenaamheden, Chalet > bijspelenï En'dit 'fn zulke ongel uk-' .. , . , ,,_ laftgs' beide'kanten «Ijn het ongelukkig ge- kige voorwaarden dat wjj liefst over de ver- steenweg. Het vuur ontstond in. den dnivel, teg» volg'van hét vergedreven stukwerk. ' tolking" zwijgen.' de machienkamer. Het personeel der » Beter wa're hèt, een aanneeralijk uurloon In het w'crk vari Massénet werd de rol van^ viel het,vuur aan, maar •"O."'5.';:] te betalen, meer mèt de werklieden te «pre.; «Charlotte» vervuld doo? niejuffér Forgeur; briek der pompiers vieien een drietal «y ken én hen- in* wif' voorwaarden GEWïV en zij deed-het opperbest. Deze bevallige! komst in. .Een? stoompomp werd aeats'•* ïtiJS'SVOL'doen arbeiden. W artiste treedt w o wat in alle rollen o p : als! ken. machienkamer opgesteld. Bond * u»" **•, .De kwestie is BOO ingewikkeld als r.e: dugazon itr i F a u s t » e n in-*Butt«rfly»' als|1 alle gevaar 'voó-r vöórt-zet.tius.."verdwe*Wj groot.-is-en 4s voor eiken-werkman eene bij-: soprano-drainatique in « Cavalleria Busti- De schade.' door verzekering gedekt, .1f| eaoa » on RU als naezw-soprano in «Wer-: loopt tot Ï5.000 frank". zondere, discussie. ... . . .H ' , Heb is,.dat wat de moulèerders bewezen: ther.»,' En al die verschillende rollen passen Het magazijn beslaande eene opp««e door aan te halcp!-dat feiten en.'fouten'gauw; goed aan haar veelzijdig talent.' Groot was! vau ongeveer 250 vierkante meters, is gaai aangeteekend zijri,'doch .dat de oorzaken- h a ï t ' b i j v a l en met' den lichten tenor Tsl'Li vernield, alsook twee machienen e*»"*, ervan opsporen de'voornaamste faktor "in i Ancolin, (Werther) werd zij ha ieder be- veer 60,000 kilos koopwaren. De fsbrie»; " drijf teruggeroepen. de staak is. waar-een 40-.tal werklieden arbeiden,:« Wij vernemen uit goede bron dat er bin-; De 'bestuurder drong aan óp eene tege-; niet moeten stilleggen, daar '-*-• de '- maclu?azf moetkoming, wij geven toe op de gereed- : nen.kort belangrijke wijzigingen aan den behouden is. \ schapen, «egde hij, op de vergoeding bij eens troop.suilen gebracht worden. Geheel den nacht zijn een .zestal\mm" slecht berekende bon, op deSO t, h, gemid-ter plaats gebleven om de smeulende P!»° Voor de derde gata-vertoonicg die op vrijdelde benefice in tijdstippen van zes maan-: dag aanstaande zal plaste hebben, zal men te bewaken*, waaruit- gedurig groots rw» den, enz. zuilen opsloegen. ^. Waarom zouden de werklieden niet eenige vóór de eerste maal «Tbais» heropvoeren. Daa,r de fabriek gelegen e"'ds j t*e^w' D'e. bijzonderste kunstenares van den: verantwoordelijkheid dragen en trachten door initiatief en goeden wij de verliezen avond zal onze lichte zangeres mad. Gene- ken, afgezonderd staat, was er dusgesa vois zijn, die door M. Massénet zelf werd> vaar voor deze huizen. (schulden) onnwgelijk t« maken ? -;Ziedafti- het gróóta vraagstuk in den te- aangeduid om «Tbaï»».'te schéppen, in den ; - — N O G EEN BUA-> U.T-Gister s«« schouwburg-van Kaïro. J5Ur bekwam er het een genwoordigen tijd! * '.;' *.* * i ;, schoonste sucoes harer- kunstenaars-loop- oin S I'S, i? brand ontstaan in Hekening houdend van alle: omstandighe-houderij der Plezantevest. Een paarfl,. den, geb/elten. eijt_ïoorvallen, is de «ombina.' baw'. «thaïs» is overigens eea d e r rollen, zwaar verbicabrl »n. de schade is no.gai,'1 tie van bet atukwajtic ftoo .iiit,Banlna/»nrf^ thsX XSJSM. xii k*j) meest van allen iii uitmunt.
Aan de Socialistische Werkrechters
GEMT
Onze Restaurant v
mi
Gentr. Ysrii&igtngisr RiliyiEüiab
Bij de gentSGhe Metaalbewerkers
Naar Brussel!
Toöneelnieuws
Stadsnieuws*-
1
wmïfwii&yffiY *®^ '•'V_ yËDHi^GERS.V- Gister- (vvoutl.lie„„n, maiinen aan-de statie met'lijsten yan lèn uitsla» van don tombola der briefdra„ , s "waarvan de trekking eerst den 20 Movsfflbeï.plaats heeft. Opgepakt dus voer ce bedrieg*-'1*5! _ _ 0 > G E U L l.N UEN -NIEUWEN l'IHK. — Eergisteren avond kwam een kunstenaar, teen der elown's die per velo 'ï-trkeu, langs, de leeuwenkooi,. die achter het tooneel van den Nieuwen Cirk is opge-«|cl. Ó'i k ' ° P t e °P c'e ijzeren staven der ' i '0ni den leeuw in beweging te zetten. Wets sprong de leeuw recht eu naar de ,f i::., i,,e 'tvlliuii t«e waarachter de clown zich ophield, sta^ een zijner pooten door- de staven ilTu en -klauwde den man iu de-borst. De Vliuweu veroorzaakten gelukkigiijk slechts „„e vleeJvhwonde. .-.- • -.• .. " i c n pp»r -dokters dienden-den . man de •««(Hg*** zorgen toe. Na het. leggen van een 'Ljbs»d-kon de kunstenaar zijn op het pre- voorkomend nummer uitvoeren.
$
I+i. RET PARK 1S-ÏWJ. - Men meldt j j j j ! twee prachtige bloeuihovingen, in de 'hoeken van het feestpaleis aangelegd, zullen ïliitsn. Deze twee blijven. twee.hoeken zullen voorzeker Mae lieve verfraaiing van het Park Uitnia-
W...-
- ' . : • - . -
_ V v n i J D E > K L R Ö ü O N ü . -» Bijeenop- donderdag ruapiHg der bestuurleden *•'«vond, ivoad,"om uur, in in dé dé Vrijdeukersgaal van om Ss uur, Vrijden! *0lis Huis;,.-.. Huis.-s.- - - * • . . — "üging Dagovd" : a) Deelneming aan de betpogin; 1
te "Bi-iusali b) Regeling der Wiuterv.ei.'re
•Saaliten * en V»B ' l e L Jaarlijksch Vrijden enïsfêesfcop Allerheiligen : . e) Propaganda do stad en het omliggende. Üen zogge bet voert!
— . Bl'PaEllEESTBB BÏiUS. ™Me» kent de1 opgeschroefde brutale propaganda
door liberale flaminganten<-bladen tegen
««^MWOTWWIWrii
— SOHOOWJETMAAL. - Giften j l e n -lied ge?ongen door C. Aert», S.50fr. — Van smeden en hellebardier» -van ; éeu groep Oeluk in 't Wer-k,-3-00 £r,.*~ Na hetüingen van een lied door den heer Batsleer, op net jaarüjk»eh banket der kvuisbóogfflaaticha-ppij St:Bocb,.8.60 tr..;
Herstellingen Öe. besmettende ziekte (tynhusachtige koorte. purperkoort», mazelen) de griep vooral, zelfs jicht, eene eenvoudige keelontsteking, kunnen nieraandoeoiugen (gew.: lenden; na zich «lepelt. indien,d* kwaal aan zich eelven over gelaten ïs-, maakt zij snellen vooruitgang die door het verschijnen van rugpijn, hoofdpijneu, oorruichiugen. zichttroebelen en een voortdurende verveling betuigd worden, Xa iedere besmettende ziekte moet men de.nieren verzorgen van af het vermhijnen van 't zij gelijk hetwelk van deze kenteekens, het EOU zelfs meer dan voorzichtig zijn hun een versterker te geven, zelfs in de afwezigheid van allo veropenbaringepDe l a s t e r Puien (Gent : Apoüieek De JJoor, 3S, Burgstraat) versterken de nieren, verkorten de herstellingen, en behouden van dedoodelijke nierziekte (llepende eiwitziekte). In alle apotheken (3;50 fr. de doo», S doo? zen voor 19 fr.) of vrachtvrij per post; Algemeene depot voor België: Engelsche Apotheek, Cb- Delaere, Coudenbergstraat,
- k »
—— WERjvUEL'RS. — Horden gevraagd op l i Oktober: Mannen: '-vertegenwoordiger voor verzekeringen," reiziger in emeérulie, chocoladevorm'er,' spinner, draadmaker, haïidhekel?ar, oppermeeiter^ast vooi' vlasspinnerij, Gedurende 37 jaren wordt de Emulsion Oer'riaiDf-.liJHwiiad-'en sargiewever, katoen, SCOTT bekend a!» dèn besten vorm wu(!er, kleermaker, schoenmaker, elgarenonder denwelken men de levertraan kap makeri stecndfükker-oondueteur, stendruktoedienen, en aU het beste h e r s t e l l i j . ker-tranapgrteur, haarkapper, ketelnuiker, middel der gezondheidVoor manaeni iiveïverniej', hoyauniaker, céineitpolierder, .vrouwen en.kinderen. ,V eeinênt-eteehniaker, steenkappér, beeldhouNieUeBenitaande. talrijke., namaaj»?!»,^ wer, stoel- eh fauteuilwaker, koperdraaïer,i blijft S« Emullion SCOTT heden .neg elektricien, timmerman, keté!m«ker, vóorhet beste heelmiddel voor de- ziekten dei elajjer.' ' ;*?•;-•' bloed» en der beenderen, voor de zwak» ' -Toör buiten üè'nt: inetsfflUrbeidere,' zinksmeltei'B,' 'itètmaki'r, niynteirder-elektriheiden alle aandoeningen vankeel en berst. cien, koperslager, ijzervieehter, ijïefseha. De zwakke zuigelingen,- de - voedende ver en -steker, ijzerdraaier, aleseerder, meeders, de kindéren in "den opgroei en eardewerkars, lattenklievers, metaei's.rneualleni. door xwakhêid en "ziekte 'Uitgeput, belmafeer, Vefniiser enverisilvéi', encodreerherwinnen altijd eene vernieuwde gezsnd. der, koo'linijpwéfkerjj, gedjpionjeèrde meesHeid, nieuwe krachten en..tn|?uw l^'eu tergast voor vlasspinnerij, nièeatergast voor dqor het gebruik der echte." "'*... vlas'preparatie", kleermaker, portier.geidomhtiLer, ;. .'• Blalve' gasten".; spekülaehter, bakker, draadmaker, klöermaker, boekbinder, 'pellaaldrukker, margeerder, haarkapper, etee'ndfukke'r, elieheerder, letterzéttr.druk'kér, letterzetter, '. blikslager*, ijzérdraeier 'mee cjen haak, ketelmaker, .hoefimid, vijikapper, qementbewerker, ^ührijnwerker, AallVSsrd dsBiiMakselj niet welke trap'maker, behanger, heeldhoiwer,. .stoeldep Visscher op hat omhulsel n^t en fauteuilmaker, verguldev, apprètéerder, hebben. Eisch (-'c ef bie Emultmn borstelmaker, iehilder, rijtujgkawsaker, S C O T T , wel*se;'m»R |tWnikt ie rocubelniaker." ilc Klntierkrilicn 'voor blcedfirme Voor buiten Geilt: vi'eeschhouwer, . kinderen ie gruisel-liperidiia!Leerjongen» i buveelbetJienide, pasteibakSfiis 2,25 fr.'cn 4150 fn Vü alle apotid|«r's;. 'Btaal . "ker, bakker,. 'vleeschhouwerr kleine mon-Vi'achivrii. mits 50 centiemen in postzegels, Hestpiirclteerder, joagen» voor katoenspinnerij, hekeaitn M..G. Cobbenhafieq,.. .39, Zuidstrast, Bnisscl. . Jaar. kleermaker, tabakbewei'ker, boekbinder, Tetternettar, bopftsehapgr. helper-nor' — . MÜürËKOiSDEUWWS VOÖU HET tier, haarkapper, suiker- en ehocofadebakVOHv. xp Zgndag a, s, l^Oktober, in de ker, sniid, kopersiager, loodgieter, meubeljaaj n. 1 van het «Notarisiepbuis:», zaj..de garnierder, schrijnwerker, meubelmaker, eerste 'opsabfiri kostelooze "vslktsvoordraeht grpndèerder, kedermaker. plaat? grijper), De heer'prpie.ssor Gonse zal- . Vrouwen: katoen: spinsters, retorspingspreken pvar • Hct uiitstaitnvaii den Etthel. tere, strettBentómsteve, bann- eh étiraseOe heer.Steghers, Jepraar-yaB deklasiatie meisje», echeei'fters, weefetere voor armu«al eenige deelen uit B e i i a e r i d e Voe voor-. ren, vlasi «piusters-en haspelaavsteve, panneenijditei's, .naaieters op atelier voor. kleedragpn. - , • ' - • • : xt • ren, fijnlinrien, inachienbörduursters, fourSfejuffer itlice -fPessemier,--soprano j de ruren, naaisters thuis voor pardessus' en H.-K. J, Vei'Bierst, tenor; ïl. Rottier en ; A. vareii!:fin,kleerniaaketei'S in daghuur, strijkÖe Vlaeniinek, barytoiis, a'saok een drietal ster voofwassehérü, bloemenmaaksters, arleerlingen van het «Muziekonderwijs» 'h'eb- -beidster-vërnisster, doOüenmaaksters, ligab e n h u n a e medewerking toégegegd. retteninaakttters, vgor burgershuizen: . Begin gm-S 1/2 ure ,stipt » avonds, tD» dienstmeiden voor keuken, beven, kinders 'bijjpndei'e; ingang, langs de Wihkelstraatzal en voor alle werk, voor hotels, meiden voor keuken en voor alle werk, winkeijuffer voor open zijn om 5 uur. . - . *;,•.-.. .-• Kinderen em'-cr tle tien: jaar zulleu merceriijn*, inwonende winkeljufleï voor patisaerie. streng geweigerd worden,;*;
Het Beste Heelmiddel sedert 37 jaren.
SCOTT
' • r~*-'t .t \xA-r- ? - - - ; •
m
i
*
VERMAKELIJKHEDEN FRANSCHE SCHOUWBURG .-Vrijdag.avond, vm 7 1/8"UM, derde.gala*! : vertooniHg: «Tbaie tóV VLAAMSCHE SCHOUWBURC ^ Donderdag Jü October, to 7 l/S ut}- l i a t ' , ite 'opvoering vnn De Lustige Boer... . Zoiidug IS Ootober, to T l / ! ure, «Tstej opvoci'iiif! yan .Suidt-iiK-niitifde» nieuw Mjig-j épel vnn Jdn Broeets,
HAVEN VAN GENT, > .Vaiikdinstt'H vau 15 October. WIS Eng. tt. Jlosowod, k> KrigtofferBcn, van; Tunis, phoephaten, Ag. Mar. — ?ng.. .st.•ïloitan, k, Stewart, van .Leith, vers! \y. j ; , Boutmy en Cie. il Tertroklicn : RussVt, üt liadet^y," k, WillmnKu, n,j iiottei'daiii,-c.'i-i ballïiPt. — KfiorW; iti,"Ski'yner, )f. Bang. n. -Vev,ca-tjc\ oh' ballast, -ii t n g . Ef. Hei-o, k. WilK-inso,,, n. SuH. JtP,' vers v; — Eng. s t. Airmyn, k'. b u l , n,i Goole. op ballast. — Eng. st. Sea Serpent,; k, Philip». 11. Londen, m. vers. w. — Kgg.; «til. Ifwell, k., Cook, n. Goole, m . -VBrs.'w. -r Nederl. st..Telegraaf 7,-k. Klap-,-n-. Roï-J tertlam, pi. ver», w. • :. - Hooge tij te Toi'.iiaiigon op 16.0(stobeT(: r| s morgens -9.09'ure • 'savonds 8.S3uré;
ijfca stand van Genl1
Overlijdens vnn 14 Oktober * % Hbrtonse Fran», 34 j . , z. h], PuchBj48tyr.^ Ixi — Lucien FJiex, -i m,, Balietr., 64. -r. *' W 80M00LB.0NI» MLipl — PriuFranson BnEpDur, e*jj,, z, b,, OöBgon*ti,," S7.; 'eea'ue bijeenkomst 5Je'd#n(donderdaB)avond Óvcrlijiiens van 15 Oktober •- .-: L Albert GllTls, 7 ni.. Tolhuis, S3. ~ Rl 'm 'S 1/3 Ut'e in «Vooruitzicht», Meulesteeg*.chard Vanderchruyssen, 70 j ' . , z. b„ EgpL •whtn steenweg- - . . . * , • , •• geinlaan, IQ», - Maria Nolle, 7 rt),, Jtèei-Belangrijke dagorde: Betooging Brussel. geral-., SH. — Jeanne Boos, 37 ra., De ATr^ese beluik, 49. — Eugenie pumphyu,' 79 j'„ aTb., ' J^- ÖEKENW «AM. - Zondag aanAkkei'genisti'., 20. •• • V ' Itusnde 18 Qctober, Groot Gebuurtefeest; ••ilttfband'e volksspelen en aantrekkelijkhe(.(•boorten vnii 15 Ofeiober. /'.i;; den; 's avonds, va» 8 tot H nre, wandel' JilJia De Bitpk, Üttergerfistwg., fi*36.te,'f" iwcert ea verlichting der hulzen. .illlgèije Notelbaert, L M e n s t r . , ys-.V*'>%:* Leontme Staelens, Ifieuwl^ii^, 67,., "if-$'-«-- B0>'U van Ourt-leerlingcn der Stede?unlisn.'.Westendorp, Ambeeldstr,, féJ^J lüiii' Amhaolit»eUol«u van (Jent. — De beef Anna Welleyn, Zindkaai, 12, •f, Tytgat, ingenieur, zal eene voordracht Léonie en Auguste Sohneider, tweelieg ' livfii flw Vervoermiddelen,: welke xal HngBtr., 90, ''«.-M,. jlMts-grijpen op Zaterdag is dezer, om liuMelijkeii van 15 Oktober J 1/8-ure 's avonds, in het lokaal der MaatDe Biidder Gustaaf; behanger- Kisfftsjei Htisppij «Nijverheid m Wetenschappen*?,. •• atf., 7j; en V«n Hmréke, Irena, kftóenfee-J)« Bqnd maakt zijne Jeden de volgende werkster, Acaciastr,', 41, ' ' '• V ' OfW staart de plaatseri bekend, die hem door Anaf, Jüul," traml)., Karjielstr./lSé eh Bel-! di tusschenkóiast/van liet bestuur der bemeiren, Aüda, meid., Kastè^lljisiJ,' 84,* toepsschoal zijn aangeboden t Bigbuyok, Albrooht, rnagaz., BruggeBtw.S04^ li-Eeil'opzicher voor'schrijnwerken] voor en Deloore, Elodia, fab., id., 498. . Reubaïa;; s. Een buizenlegger; 3, Een drieBroBQkhove Hendrik, slachter, 8t-Arnands-? Ui ejiiateeTidem'i 4. Een 'tiental meubelmaberg,.en Van Hopr.ebekc'Celina, dieggtm.,' WI-XTEBGAItTEN, Kuipcrskaal, ken, halve gasten. DaiSpoprtstj'aat, 7. Voor buiten- Oent; meestere's voor vlaiS— HUISMOEDERS, Sc ïutterlieia cn open allc dagen,-om 3 ure iinmidilii!;. Uc De leden die nadere inlichtingen verlaniie l'ijni'. versterkende smt\& Van dc stiikci'i.i preparatie, borduui'ster op tulle en fluweel, Bulliei:, Eniiel. kof. bed., V, d. Dono}rtdoaFg/: ' [ ïangaande deze plaatsen^ kunnen zieh: artlstau trciJeii QJ» in dagyertoaiilng' deu « t A B E I X Ê J ' f i p t t p i E g S / . j l t . v f i ' J j ^ . v f l , dienstmeid85, en Leeoccf-, Ö-érrnana, Kazernstr., 23. V - i ,: - -"H-a'lve'"--1#'e*l'kst'er»T,Vl*;S.: garen'öiaaks'SBrs, j Pnuddifi OoUo-fr,--d;^;'i;.,;.'*5t-M-artens-Laath«|ïri Prél&^tpr'derf iikltg$$"$t",lcBrij*fri zondag, maandag, donderda; en - vrijd as. dein-do besta jfejaaér».••> s ' iïft.V?i,n)*it";r"*ïte"i;r|éli, .-Steia,.'dienstig, '^leef tt eksters,' katoen :' garenmaaksters. montij-dén *6ërM-w'e'yjaen. *"•••>- •-"."-'-• ; mentiijQJiianv:J3, , ........ r,3g '. -s-. I-S' UE DJERG iARÜE BUSTÖiJii. ? - i ^ ' V O O B 'r^OCIAEPSPIS-PH WIJK-. *téei-stérs. voor.bapes, 'aTtrekst-er^, .bakaf- Coeirjatp Als herinnering : Zaterdag '25 Oötbbe'r," BimeJ, trambed., Ledeberg, jBrt NB 8 1/3 ure 's avonds Voorlezing door ons — ü\y diergaarde ïostock, ingarioht. in de m,X9 »ER BRLGSCHEPOÖBT,-ik'ht de tVeksters, strijksters ; naaisters' voor WeeSnauwaert l{ai>ia, strijkster, Peerstr., 8. j Bifjejid,. den heer Chevajier : Gent gezien' aantrekkelijkheden onzer Tentoonstelling Soc. Karaïijnschuttofsclitb «Yerh roede- ren, kinderkostumen, paletots," gilets", lin- Ooidonnier Adöjf, handel., Ledebsrg.. • fetf nen, bovenrokken, dpo?»nmaak*iters, ring> zondig 1*8 October èëh tweede bal in, |(or een vreemdeling. .. Soets )J»ria, winkel., St Lievanstr.,- | l . gal zaterdag e. k. onge itad verlaten. in t lokaal «VerbroederFhgï, Sleiblbfpn- dienstmeid. Eene laatste groote vertooning zal er f f a a t , "iet een puik orkest vas'dê "aeflpr-• Lèermei3jes; pannesuijdsters, -meisjes Da Koninck Victor, schipper, Mechelen, ea| V r ~ LiaRÉNSTKEÜK. 'T- Hgden 'mor- heden donderdag toekomende gegeven worDe Cle'req Aliee, /ab., Jvljverbeidspl.--, -%i.\ voor katoen- en vlaéfabrjelï', *' . 0 * ' '. • '' ttnd kwamen vier jonge leiren niet gele den, te rekenen van 1 u. 30 tot 5 ure. Zij is : deonisten. Kroe^jnan, Jacob, eleotr-, Strepstr., 81, en.' De verloting' van het prachtig' eetaeryiês undschoenen.tusschen de ,80 en as jaar bljzenderlljk ingericht veer- onze schoolkinVan Boucke, Maria, atrijkst. Brugstw., 478 — WOBDTGEVKi.AtiBV-.Een halve oud,, .langs de Koornmarkt.gegaan. Qeene. deren, die er, vergezeld van hunne ouders, (3p sYuks) zaldien avond plaats hebben. De politie ziende, nai» «en der vier een fteoten toegang zullen hebben aan den nrij» van pnrniners der kaeyten van' verleden week gast kleermaker en leerjongens. Voorwaar- Lievens, Robrecht, schilder, Herft-str., f0,| m Goigne Palmyra, f«l>., Davifjstr., g4, 'rtqen en wierp d» groote spiegelrult stuk tien centiemen, ten voordeele van het Werk tellen'mee. Deuren apen dm'» 1/2 urej be- den ter inzage, in het KÜe'Hnagazijn, VrijMart<) Juliaan, kleerm., IJskelderstr., .-gfi, dagmarkt. . ' ". gin om 6 ure. Inkomprijs :' D.25 tr. •etisr beenhouwerij, gelegen lang3 het Klein der Kinderen Martelaars. en Ta«q Juliauna, naaist.. BrusirolBtw., 40 Tmküe Mesure Ernst, Ec-hrijnw., Resedaetr.', 6, phi Twee nachtwakers, doer het seruc-ht der Beyaert Eugenia, linnenn., Kastarijestr.i 8 uitende, glasscherven opmerkzaam gePermentier Maurits. politieagent, er* Berwnató, «nelden de kerels achterna «n haalnaert Rosalia, modew., St-Jji.ns.vest, 10den er twee in aan de Hoogstraat. JRemerie Cyriel, handel., en Van den Heu-f Zij deden den dader kennend. De aangevel Joanna. Ridder&tr,, IL richte schade beloopt tot 130 frank. Schaele Hendrik meubeim., eri Moykens it-r, ma Voskensstraat, 1C3. r - - LEX MEISJE OMGEWORPEN. .— Vauhanter Jozef..slacht., Salvatorstr,, flO, Oiltcr kwam de genaamde Coralig Van der ?n Wyffels Renildis, kleerm., 'Vrüdag.weghen, fabriekwerkster, 21 jaar oud, de markt, 28. * ... , **T* Keizer Karelstraat door gegaan toen zij op Vergote Aloïs, horlogiem.. Wetteren, MB hoek ervan, door eenen wielrijder die Van den Eynde Maria, Hoogstr., 3. «I groote snelheid kwa-rp af d«n Reep ge* teden, werd gevat en omgeworpen, Het meisje werd gewgnd aan het hoofd en kloeg Wl)pijnen in delenden. De onvoorzichtig» wielrijder. maakte .zich. snel uit de veeten, DONDERDAG soitder zich om zijn slachtoffer,te bekormneWl- Hij is.niet gekend. •WWBCMJHS.-Om 8 ure fèaeratie»i>) ting in '<>'. — Donderdag avond, orr4 .JU'. "II, BB! SB i muimiil» 1U.III..X'. ^msmameBmm 9 'uve stipt, repetitievvoor. alle partijen-sfiprj FEUILLETON VAH 17 OCTOBER (Jl? de hielden, naarmate slaaphun oogP houden, Robert, zeide eèn, der soldaten, eeuw toescheen, k\vam de goldaat tebet, nieuw koor...: • ,.. ,-, , | **"*^ ~™^^~™^*^WW«ei«»»»»Jffa»»l!WIB*«l dezelfde, die met Engou-lavent had ge- leden bezwaarde. . JSra do repetitie-zullen er ,eenige.ms.<Jo4 leurgesteld terug, < De frissehe nachtlucht trof zijn gelaat deeljngen aaq de leden gedaan, worden, , .',:.. "7 Ér.is loeh geon middel om daar biiV sproken. Oni S 1/2 ure, bestuurzitting. .- • .'•; — Neen I het is de beurt van Georgy, en hij beschouwde, van tijd. tot tijd de rien te kofjiên*,,. geide bij. M t l / i ' . t T l L I - K l U X G . — Heden donder-i Engoulevent sidderde. Hij vreesde, 'dat antwoordde* Robort, Laat hij naar de bo- kale ï'otshelling. boven zijn hoofd, die hét don soldaat in den zin mocht ko- venste opening gaan ; ik*z'al d w a r s voor Ilij pas met behulp van een ladder was dag avond, om 8 1/2 ure stipt, in het Feestmen hot hol te onderzoeken, waar zij den ingang'gaan-liggen èn de duivel »QU afgedaald, maar die hij zonder dit werk- lokaal, algemeo'ue repetitie voor bet 3e *be-I drijf'van tVintt*!'slaa[i en het blijspel Uuren. ortmlddgliijk lijk Vip. den waren er d.e hand .wel :in moétöf hébben ais tuig niet wee*r kon beklimmen.'.'*" . Haat hst fransch van Xavier da Montepin Georgy zoudenhet Allen op post! '• .-', mijnheer de §aint-Bént hier binnen Het speet hem bijna, dat hij zijn onvinden. toegankelijk, bol bad v.edaten en. zich in — Het is beter weer naar beneden te Hwam zonder niij te w e c k e n ? VRUDAC •gaan,-, mompelde-hij, — De ridder !,..dacht'Engoulevent. De deze 'vermomming had gestoken, Hij geHAUMONU3 VOOÜUIT.^- O i 8 ure, tol-^ voeld u zich om zob te zeggen gevangen ; fegeles (spelende leden); om 9 ure, alge-, - — Laat ons dan gaan, zeiden de sol- bovenste openingl.,. Ju* knaap.' kon niettegenstaande zijn daten: • . Twee of drie-- stemmen riepen hem zijn leven hing-nog maar aan een draad. raeene repetitie. Niemand outbreks. kter hvPf i ' niettegentstaanden den Eensklaps hoorde Robert, die zich .voor Men bediende zich opnieuw van de t o e : ACCOKIIEONISTEN. - Om 8 u r e beWiel. tlien hij upg ten-opzichte van E'n- ladders en in enkele'oogenblikken k w a m — Welnu I ziit gij doof ? zeide men den .ingang -had uitgestrekt, naderende stuurzitting; om 8 1/2 ure algemeene repe-' „ . , ' . . ,-. : goitievent' koesterde, niettegenstaande men bij* d e ' b r u g , die Engoulevent nog' hem. Ga dan naar boven V'-'-'i schreden en riep*: • -.- = •' tiüeWivkorten lijd. dien hij bij zjjn gewaari- niet had gezien en. bij het "hol, dat hij l ' A N l . U E « VBUHBIJ) DOOB « R O E — .Werdaï Lr- Ik g.a èir heeri | antwoordde Engou™n oom had doprgébi'a.cht, zijn tranen niet kende. '.'.*' Het was Telemachus, die antwoordde, DEUSCHAP ». — Om 7 J/2 ure, «petitj*! levent.. roor tamboers eo clairoos. j' ueawmgea.. . , Hij ontstelde, begrijpende dat-zijn.list -Met eeri oogslag: had hij gezien, d a l en weldra trad de ridder bmnen, gevolgd • ~r- 0.. haast u, oom, zeide hij, opdat ik op den juisten tijd k w a m ; dat de aan- de opening, w a a r o v e r man 'sprak^hovên dooi; Raoul en eenige soldaten. a ZITTINGEN DER WIJKCLUBS • *w» spoedig mogelijk terugvind:val van den volgenden dag; hem onver, de rotsblokke**} w a s , die hij rechts, van De toestand van Engoulevent werd hoe VBIJUAU mijdelijk noodlottig zou «ijn geweest den ingang zagj Hij beklom ze niet zijn langer-h06 gevaarlijker. . a «igoulevefit maakte zjoli uit de- armen n de,, k n w p l o s m ging d e l f t a t s y a n KASÏEEl.-HEIRNIS, ora 8 ure. fa door deze brug en dit hol. gewone vlugheid en ontdekte gemakke— Hebt gij niets gezien ? vroeg TeleDOK (WEVERIJ), om 7 J/9 nt§,mV, wn dooden sokhuil innemen. Do soldaten gingen er na eikander lijk de opening, waarover wij reeds ge- machus.. MÜIDE, om 8 ure. .^j<«ï ,.«*• V-tis fijd. Nauwelijks had hij zich binnen. Engoulevent gevoelde,'dat hij in sproken hebben. — Niets, antAvoordde Robert, en toch FEESTLOKAAL, om 8 ure. --•;#**#;; cp c cu liaL ' -Sfond neergelegd,'of een den muil van den wolf zat. Hij plaatste zich daar zoo goed moge- hebben Georgy en ik lang' uitgekeken. ' PLEZANTEVEST, om 8 ure. *«#? / , ; 3 w e ' h e r m n r a k i n g hem deed ontEr brandden twee of drie toortsen. lij |«, maar in een toestand, die gemakkeROOIGEM, Meibloemstraat., om 8 Ï/Stf.) — Waar is. Georgy 1 hernam da ridder. j . ' ~ ? w c ' r r l op zijn schouder, gelegd "en Hun roodachtig licht leeUande de scha- lijk te begrijpen is. Dit oponthoud verAKKERGFM, om 8 1/2 ure zittiug. i Deze eenvoudige vraag klonk Engoule'•-•• slem Mid*: VRIJHEID DOOR J ,.OEDERSOHAP f j duwen op den vQohügen w a n d af, De OlltïHSUè hem ten zeerste. Hij had ge- vent als «en doodvonnis io de ooren. om 8 1/9 ure. bl ij h wi!d« verwijderde ïich boe langer J » e •wenseht, 'dat men dadelijk n a a r de le— Htj staat bij de bovenste opening 'Z M!, ? . «» gezien, Georgy ? WUKCLDB MIDDENSTAD. s* B e s t u u r gerplaats wag-gegaan; d i t . h a d hij stel- Op pogt, antwoordde Robertmeer uit den lichtkring. J * 1 gouleN schijnt,nt dat ik Ceorgy heet, tittinR om 8 uren. Hi lig verwacht. Hij zag met verbazing, dat 'de solda— Kom hier, Georgy, ging de ridder onhiH S ' J voegde er hwdVOORMUIDE, om 8 1/8 ure ' • avauldi. ten toebereidselen maakten om te slapen De fakkels brandden twg a l t i j d ; bij voort. Gij kunt allen naar beneden gaan KIEUWBRUG. — Om 8 nr». # e a en h u n dekens öp den ijroncl uitspreidKORTRIJKSCHE POORT. — Om i» ïl*.M. het flauwe ijcht zag b i j ' 4 e soldaten in om te slapen; er sullen «aderen komen «&«>I "5» »»e9>j«eltfen van-plaats. bij Lootens, lokaal Volharding, Hmiistra»*,* den. . ' * • ' v ; groepjes bij elkander liggen; hij hoorde cm u ai te lossen. i i ^ . w w i g i i . m i n u i r o , dio.dep M, Burgemeester Braun gevoerd- Men meldde ook dat de nloetokraat Braun slechts hunkerde paar den titel van baron, om clan • ua de sluiting der Internationalo Tentoonstelling als burgemeester im ontslag in te dienen. V . . Ken der bladen, welke 11. Braun uitschel-: den voor" al wat gemeen en sleoht is, schrijft: nu : ' ., , ,'., . v « GE-EN ONTSLAG. ™ Geruchten wer. den verspreid dat cte heer Braun, burge-' meester van Gent, na de isluitlng der Ten. toonstelling, sün ontslag f,\» volk^vertegen. woordiger zou nemen. .'.' . »,Da heer Braun verklaarde nu geen oogenblik aan dit ontslag te hebben, gedacht. *» . . 't Is het begin van 't einde der komedie dnor de fïamingauten tegen Braun gevgerd, waarvan de finaal zal zijn deses hielen te likken! -r--- COMMISSIES UES GEMEENTE. K.tA D.S. —, De Commiieiëii van Onderwijs èn van Openbare Werken zullen vergaderen den Vrijdag IT Oetóber aanstaande, t* S'J/8 ure 's avonds, ten Stadhuize (Comurissiezaal).
'
•
,
,
.
'
,
.
-
"
,
-
.
.
.
.
.
,
'
.
.
,
.
'
•
Gezellinnen, Partijgenooten,
Stroomt Maandag naar de MEETING togen de SCHOOLWET POULLET, - - Z i j heeft plaats In de f " Handelsbeurs „ Kouter, ont 8 ure & avonds stipt. Spreker ; Oezel Emiel ROYER.
Voor de Meeting houdt de «Harmonie Vooruit» een sortie. Bij eenkomst tèn 7 ure aan * Ons Huis>> ;
en
TWEE
ltsfdesgesGhiedenissen ODILLE
* ' -vin*- ™«nheer.. d'Es^c^esji
^U \\^s\\\\m.\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\\m
Vrijdag 17. potofwr 1Ö13
tsstm
*S%
VBESTBEOD HERSTELLEND SPERITIEP MEI KRACH1I0EN WIJ» CN KIB» Hts HOOFDBES UNOOU!
MCQ verbruikt bet zoowei't buis als io net kniüeiiuis OVKiï XE "NEMEN: eene groote h e r b e r g m e t g r o o t e . z a a l , dienstig voor alles, geen openingstaks, goedkoope huishuur. Zands t r a a l , 151, G e n t .
MEUBELENMAGAZUN
Voordeelen De Leden :
' Soede droop Sigaren Per honderd
6 7 „ deel op alle aankoopen;
B' 4
Hulp bij Kraambed, Ziekte en Sterfte;
(T verdiep) VrijdagmarM, GENT
Bumatra-siga.ren 2,73 fr. k 4,'JLi fr. Fijno Manilla-sigaren 13,23 fr. k S,(l!) fr. Fijno S u m a t r a - a i g a r c n 5,tn) fr. k ï,50 fr. Fijno H n v a n a - s i g a r c n 6,00 fr. k 46,00 fr. H a v a n a Slcxiquc 7,00 fr. Specialiteit van CigarelIcs t,60 fr. k 2,73 fr. F r a n c o verzending van 40 (verschillende m e r k e n ) s i g a r e n als s t a a l , tegen toezending v a n 2,50 fr. a.in ll. U I L L E S SigaronmakcrEhonil : O X U K T i t E U Z E N L A A N , 73, U E N T .
ZONDER INLEG een
De taak van de V R O U W is ook om gezelligheid in huis te brengen en wel door de Aangename JO&eubeleering
in den ouden dag, dat kan klimmen tot 300 fr. 's jaars. j&*° De echtgenoote ERFT het pensioen vah haren overleden man.
Een goede samenwerker zorgt er voor al zijne aankoopen te doen in zijne eigene Magazijnen
. G r o o t e prijsrrcr'iiir.doring p e r duizend. { V R A A O T DE P R I J S L I J S T .
Niet-Leden : 2 "/. deel. .
Baaai
•M
SLAAPKAMERS in Eikenhout, geplakte Notelaar en Acajou Bed 'met ressort; Lavabo met marmer; Spiecel net gesiep glas; NacMtafel met marmer
HUW*..
-Koopt alles in "Vooruit,,
Indien uw niiblhcbcr cr gt-eii be7.it,selirijft n a a r de G r a n d s I.aboratoires Beiges, -te l.a Louvière. 11
aaaaaaaa—TTïïn
1 1
aaa—aaaaaaa
Fr. '350.00
HBfssa
vh. J . W. VAN PLATEN Cerardstraat, 2 1 , Antwerpen Bijhuizen in alle «roole-steden.
Te Gent, Kiageleinstraat, 27 St-Niklaas (Waes), 69, Statiestr. De gübrevcteerde o Velowaslier » is de beste vasclitnacliien. • Machien gratis op proef. Een kind doet is, - de wascli in 5 minuten.. Prbcfwassclicn eiken Maandag van 2 tot i uren. Leveranciers dcr Imislioudkolen. Gemak van betaling.
395.00
LOUIS X V SLAAPKAMERS IN ALLE MODELLEN
mawjWM
TheMefiowa
375.00
t»o
i
i \' *!
fclEJCTEN Genezing door bijzondere b e h a n d e l i n g door a p c e i a l i s t : Zoudag,Din8dag en Vrijdag van ö t o t 12 u u r — G e n t , 54, Savaens t r a a t , 54.
Groote keus van slapingen in alle vulsels
Bijzonderheid van Zetels en Fauteuils
(Wol, peerdshaar, flocon, crin végéfal, zeegras) Uitnemende Matrassen in windhaar
in aile stijlen en modellen (leder, vloer, moquette)
Ressortliatten op maat en I p f i | 1
Herstellen van Zetels,Garnituren, enz. aan de voordeeligste prijzen en voorwaarden.
Engelsche Bedden
Geëmailleerde Cuisinièren en Gomfooren
met ressort drijdraad Beste merk io allerhande modellen
aan concurreerende prijzen - Groot a s s o r t i m e n t -
beste kwaliteit
IJzerwareii, Draai- ea Baalt
CO
fc»A
aan de voordeeligste -;-:voorwaarden
VOORUIT stelt zijne lokalen ter beschikking der Werkersorganisatiën
AA»
et
•
BEHUWDE
e=«
teest Hel geïllustreerd boekje Securitae welk d* nieuwste, tekerste eo wettige behoedinidiiels besclirtjfl om tiet groot peial kinderen te tennli* den. Bijzonders eu outti ge raadgevingen voor man «o vrou».- Beste middel om 't achierhlijven dor maandstooden te f oorkomen. Veneorting onder omslag tegen i fr. io posliegela aan O» de £ecurlioria, t S , rue dea Croicadea, * S , BrusaoL
i, Bacillarien der T u b e r c u l o s i s . 1. Bacillarien der K o o l z i e k t e . 3. 'Bacillarien der K r o e p . 4. Typhus-bacillariën. 5. Colibacillariën. G. Long-bacillariên. 7.- SÏIJm-bacillariën. ii. T e t a n o s - b a c i l l a r i ê n . ,9..Bacillarien der kenteekende K o o l zSskts.
10.- Etter-Bacillarlün, . •, . 11."Bacillarien der H e r s e n v l i e s o n t steking. 12. Bacillarien*der P e s t b u i l z i e k t e . i 3 . Bacillarien der I n f l u a n z a . 14'. Microccocus prodigioguS, i 5 . Gholera-spirillen. , -,••.. 16.-Spirillen van bedorven,-.water, -, 17, Nousslijm. . 18, 'Geele lucht-sarcienen.
Dit zija de bijzonderste microben, oorzaak van bijna alle groote ziekten. De T e e r G u y o t doodt het meerendeel dezer microben. Ook het beste middel om zich van de besmettelijke ziekten te vrijwaren is bij eiken niaaltijd T e e r G u y o t te gebruiken. Men vergete niet dat de Teer eea der best ontsmettende geneesmiddels is ; en door de schadelijke microben te dooden, vrijwaart en geneest hij ons'van vele ziekten^ Maar hij wordt, bijzonder aanbevolen tegen.de kiekten der luchtpijptakken en der borst.'' Het ,ge,bruik van den teer, Guyot, bij eiken maaltijd genomen, op eene dosis van een koffielepel per glas water, is inderdaad voldoende om in' weinigen tijd den hevigsten hoest te doen verdwijnen en de verouderste bronchtet te- genegen. Zelfs gelukt mön c r ' ooms ïu de w'el verklaarde longtering tegen te houden cn te -genezen, want de tecrstelptdeon'.binc'ing der longknobbck, door de slechte microben te d ó é « « i d(é deze ontbinding véroorzaken. Zoo m é i u ' d i t of-dat produkt wii verkoopen i n d e plaats-van den echten te'cr Guyot. w c e c w a n t r o u w e n d , ' t i s Scu• t e r o l g e r b e l a n g ' . Het is volstrekt noodItJBms
zakelijk, om de^enezingtebekomenuwer bronchieten, catarrha's, oude veronachtzaamde vallingen en a fortiori van asthma en longtering, in de apotheken wel d e
echte Teer Guyot te vragen.
Om alle missing te voorkomen, bezie wel het etiket; dat van den echten Teer Guyot draagt den naam Guyot gedrukt in groote letters en zijnhandteeken schuinsch. geirufit iii..dri'. ilesiiett : violet,' groeit, rooit, alsook het adres : -Maisox Frère, ig, rue Jacob, Paris. , Prijs van d«m.Teer Guyot': '3,'ff ank de flesch. . ' ' , ' ' • ---De'bchaudelirig^kbmt 1 óp' 1 0 c e n t i e m e n p e r d a g engeneest. i-2:
• H W B H B O f l H | ' ' B M B n i
rrnmaniiiiminiiaii
•
Brouwerij.. VOORUIT 2 3 . Dahiiastraat, 6ENT
Dubbel Bier ï De flesch fr. 0.10 De ton van 1601. [email protected] 1/2 ton 8.00 1/4 ton 4.00 i
Laat uw drukwerk vervaardigen in de
f r. 0>16 de f lesoh 20.00 de ton van 1601. 10.00 1/2 ton 5.00 1/4 ton
Men kan bestellingen doen in al de inrichen bij al de bedienden van VOORUIT. TELEFOON 054
ij tingen
< Volksdrukkerij > Hoogpoort, 29, Gent,
U i l GEURIG & F fr. 2,60 3,10 3,6Q Ende Kruidenierswinkels van Wie eenmaal ie, koffie van VOÖRÖÏT proeft blijft die f
kilo
r
MI.
_ 1 a u i . l l M U * I M . ' M I . . V l , IIII!
i n
Thans onderzoek ik hei wetsontwerp op zichzelf. Gisteren hield de achtbare minister-eene redevoering-die mij voorkwam als zijnde de minder geestdriftige herhaling van de eischen der linkerzijde. Te nauwernood verbeidde hij bij het vraagstuk der toelagen hij wijdde gausch zijne aandacht aan den schoolplicht. Gezel VANDERVELDI-:. — Waarop hij zich zal beroemen kort vóór de aanstaande verkiezingen. II. DEVÈZE. — Deze bekeering verheugt ons, doch :'.; acht ze weinig oprecht. De formule van den heer Poullet is vooral eene formule van toekenning van tegemoetkoming voor het privaat ondnVjS, en ik zal bewijzen dat deze formule veel noodlOttiger is dan die van den heer Schollaert, was. Wat scheelt het- ons dat men het- geld deitoelage vrage aan den Staat of de gemeenten, vermits het alleszins de burgers deiBelgische natie zijn die dat kwade werk zullen betalenT De heer minister handhaaft het stelsel door de wet van 1S95 gehuldigd. Een krediet wordt op de begrooting uitgetrokken en verdeeld op den voet van 600 frank per jaar en per klas aan de aangenomen en aanneembare scholen. Daarenboven wordt de toelage voor eerste, inlichting va-n 120 frank per klas voor de aanneembare scholen gehandhaafd. : M. POULLET, minister van wetenschappen en kunsten. — De gemeentescholen trekken die toelage onder een anderen vorm, vermits voor iedere nieuwe school eene.toelage wordt verleend. M. BUYL. — De toelichting verzwijgt die toelage. M. POULLET, minister van wetenschappen en kunsten. — Toch niet! Het krediet komt voor in de nota en in de tabellen. M. BUYL. — 't Zijn de heeren Masson en Rover die de aandacht op dat punt hebben gevestigd. M. DEVÈZE. — Verder zal men voor de onderwijzers toelagen geven aan de gemeenten voor de gemeentescholen en de aangenomen scholen, en aan de besturen van aanneembare scholen voor dezer onderwijzers. Die besturen worden dus aanzien als ambtenaren, alhoewel zij volkomen zelfstandig blijven. Is dat voorwaar eene wettelijke, eene grondwettelijke instelling? Gij brengt een niet-bestaanden zedelijken persoon tot stand — het bestuur der aanneembare scholen — en gij verleent er toelagen aan. Mi POULLET, minister van wetenschappen en kunsten. — De hoogeschool van Brussel ontving toelagen alvorens de rechts.persöohlijldiéia* te'bezitten. . ' \ '•- V V . Gezel ROYER: — De*béheè'ra*'ërsf*zijn 'gekend, terwijl gij -weigert ons de beheerders van uwe aanneembare scholen te noemen. JI. DEVÈZE. — Wat geeft gij aan de onderwijzers der groote steden? Niets. Aan de mindere gemeenten geeft gij 200 frank voor een onderwijzer, 100 frank VOOT eene onderwijzeres. In de geringe gemeenten, waarvan een groot getal clericaal zijn, geeft gij 300 frank voor een onderwijzer en 200 frank voor een onderwijzeres. Is er sprake van een aanneembare school, dan stelt gij uw hart en uwe geldbeurs wijd open : 600 frank voor den onderwijzer, £00 frank voor de onderwijzeres : eerste schreeuwende ongelijkheid! De onderwijzers zullen om de twee jaren 100 frank verhooging bekomen ; de onderwijzeressen 100 frank om de drie jaren. Is e r echter sprake van eene aanzienlijke gemeente, dan zal de .Staat slechts voor de helft bijdragen, terwijl hij in de geringe gemeenten voor de drie vierden bijdraagt, willende aldus bewijzen dat hij in alles kloosterscholen tracht to bevoordeeligen. (Links en aan de uiterste linkerzijde : Zeer wel!) Tal van zulke voorbeelden zou ik kunnen aanhalen. Nog dit feil ik vermelden ; Waar het ."tijdelijke onderwijzers geldt, zal de Regeering 2/5 van de wedde betalen zoo er een officieel onderwijzer in de zaak
had zich doodgewerkt om ze vruchtbaar te maken. _ . Rondom Steengaarden woonden niets dan kleine boeren en huislieden, die slechts twee paarden hielden-; menschen die hunne bezitting m e t zweet en honger hadden gekocht en van wie men evengoed zou kunnen denken dat zij het graf van hunne ouders zouden verkoopen als hun grond. Zij klampten zich eraan vast tot zij stierven of tot een ongeluk hen verjoeg. Maar de familie op Steenhof wilde koopen — gestadig koopen en zich uitbreiden en daartoe konden zij slechts door ongelukken komen. , Overal w a a r mislukte oogst, en ziekte en ongeluk met het vee iemand troffen zoodat hij wankelde, kochten zij. Zoo groeide Steengaarden, kreeg v£le gebouwen en veel z w a a r t e k r a c h t ; het werd een even moeilijke b u u r m a n als de zee. die aan den grond van den l a n d m a n knaagt, veld na veld, en waartegen niets is te doen. Zoo werd er een opgevreten en dan de volgende ; ieder wist dat-ook zijne beurt zou komen, vroeger of-later. Niemand veroordeelt ds z e e ; m a a r al h e t . k w a d e en onheilspellende dat boven hei leven der armen zweefde, k w a m yan boven. Daar huisden'de machten der duisternis, angstige, harten wezen steeds.naar Steenhof. Het is goed gemeste grond, zegden rie mensohen in de omgeving op eigenaardisren toon, die een vloek in zich slootHet geslacht der Köller was niet- Benti-
menteel, het groeide oorlreffeïijk in het treurige licht, dat uit zooveel angstige oogen op de hoeve viel — cn gevoelde dat als macht. De mannen hielden van drinken en kaartspelen maar zij dronken nooit, zooveel dat zij niet meer konden zien en hun verstand gebruiken en als zij in het begin van den avond een paard verspeelden, dan wonnen zij in den loop van den nacht twee. Toen Lasse' en P.elle naar Steenhof kwamen herinnerden zich oude kleine boeren uit hun jaugd, Janus Köller, die meer dan alle anderen de zaak vooruit hadden gebracht. In zijn jeugd vocht hji eens 's-nachts om twaalf ure boven in den kerktoren met den duivel en' overwon hem — en sedert gelukte hem alles: Hoe dit nu ook gegaan was, in elk geval ging in zijnen tijd de eene buurman na den ander te gronde' en Janus liep rond en kocht hunne bezitting. Had hij een paard noodig, dan won hii het bij het kaarten — en zoo op elk gebied. De duivel bracht alles voor hem in orde. Zijn grootste genoegen was het, wilde paarden af te rijden en wie toevallig op Kerstnacht om twaalf ure was geboren, kon heel duidelijk den duivel bij hem op den bok zien zitten en de teugels vasthouden. Hijzelf stierf op een akelige wijze, zooals trouwens niet anders te verwachten w a s ! Op een morgend vroeg kwamen de paarden de hoeve opdraven en hem vond men op den weg, zijn hoofd tegen een boom verpletterd. Zijn zoon was dé laaist» SfaaaJ&yeve*?
bosr van die familie. Hij was e^n de-He duivel met veel goede eigenschapen , als iemand van een andere was .dan. hij, sïoég hïj hem rieer ; maar hij hielp steeds hen "die in het oogenluk waren. • Op die wijze kwam het dat niemand huis en hof behoefde te verlaten ; en daar het toch in hem lag ook zijne bezitting te vergrooten, kocht hij grond op de heide en tusschen de klippen. Maar hij liet het verstandigerwijze braak liggen. Hij verbond velen door zijne hulp aan de hoeve en maakte ze afhankelijk zoodat zij het nooit weer.te.boven kwamen. De kleine boeren moesten hun eigen werk laten liggen als hij om hen zond en nooit was hij om goedkoojpe werkkrachten verlagen. Wat de man gaf was nauwelijks armenmenschenkost, maat hij at altijd denzelfden schotel met de anderen. En de dominee was in.zijn laalste uur bij hem en ér was niets op zijn sterven te zéggen. Hij had twee gezonde vrouwen doodgelegen en alles wat hij er van had was eene dochter, van de laalste. En die was zelfs niet geheel normaal. Reeds toen ze pas elf jaar was, w-erd ze vrouw — zij liep de mannen na en drong zi.ch bij allen op. Maar niemand durfde haar zelfs aanzien, want zij waren bang voor het geweer van den boer. Later deed zij precies het tegenovergestelde, zij liep als een man mei een stok en zwierf alleen tusschen de klippen, in plaats van zich met huisleijke dingen te bemoeien. Zü list zi?i» docr niemwd a*darf-a-
W>—.
Zitting van 15 Qctobar I9I3 De fitting.wordt te -2 uur geopend Onder • yoorzitterschap van M. faCHOLLAERI, roorzitter. MEDEDEELINGLX De heer De Coster. die belet is, verontichuldigt zich omdat hij ae zitting vari he• jen niet bijwonen kan. De heer Gendebien. onptóselqk zijnde, "verzoekt de Kamer gedurende eenige dagen .•pjno afwezigheidt te verontschuldigen. DE RAMP TE CARDIFF . DE HEER VOORZITTER staat op en richt de volgende toespraak t c t de vergadering, die z e rechtstaande aanhoort: Mijne heeren, Diep en pijnlijk zijn wij ontroerd door de verschrikkelijke ramp die de bevolking van Cardiff heeft getrofDe uitgestrektheid van de ramp is nog niet nauwkeurig gekend, maar wat men er van weet, getuigt helaas! dat het eene verwoesting- is zooals weinig zoo jammerlijke voorvallen.Verscheidene honderden slachtoffers zouden het leven verloren hebben 'bij die mijnontploffing. De Kamer zal, ik ben er zeker van, er prijs op stellen, bij monde van haren voorzitter, aan de bevriende en zoo wreed benroefje natie hare innige e-n welgemeende Sympathie te betuigen. Üit haren naam verzoek ik dus den minister ran buitenlandsche zaken aan de Engelsche regeering de uitdrukking harer medelijdende gevoelens over te maken. (Zeer wel! op alle banken.) . M. DAVIGNON*. minister' van buitenIinsche zaken — Ónze achtbare voorzitter heeft met ontroering de treurige indrukken •vertolkt, welke wij hebben gevoeld bij het vernemen van de schrikkelijke ramp te Cardiff. Allen betreuren wij het aantal 'tlachtoffers, en wij denken uiet minder aan • de leden der zoo wreed beproefde gezinnen die bij de ramp werden gespaard; het lot ',van de eenen en van de anderen is van aard om eene diepgevoelde meewarigheid te .verwekken. . Ik ben uwe eensgezinde inzichten vooruit 'gegaan, door onzen vertegenwoordiger te Londen te gelasten zich den tolk te maken van de gevoelens zoo van de Regeering als j .van gansch het land. Ik zal mij insgelijks beijveren, aan de Engelsche Regeering de betuiging over te maken van de gevoelens welke de Kamer, jn overeenstemming met.,haren vpprzjtterj .iafelrukt. ^Herhaalde, goedkeuring op, a.I,de JJjankén5r""'-.-'; ... ' - ,V •-.*"•. v-GezelCAVROT. — Naniens de Belgische mijnwerkers bedank ik onzen achtbaren .voorzitter over de woorden van broederliefde en van toegenegenheid die hij heeft geuit. Ik. hoop dat zijne woorden weerkhink zullen vinden in de naburige landen. MOTIE VAN ORDE Gezel DEBUNNE. - - Ik verzoek het bureel om bijeenroeping van de commissie, belast met het bestudeeren van het door mij .ingediend wetsvoorstel tot regeling van den «beid der vlasrooters aan de Leieboorden. ' ïï.' DE VOORZITTER. — Het bureel zal 'denoodige schikkingen nemen.
Ontwerp van Schoolwet **-. DE VOOBZ1TTER, — Het woord is 'aan den heer Devèze om zijne redevoering .Voort te'zétten. • M. DEVÈZE (op het spreekgestoelte). — Gisteren onderzocht ik het. vraagstuk of het .ontwerp we! grondwettelijk is. Dit schijnt Bij eene vraag die vóór de hoofdzaak moet ..-.Dtslirt worden,, en ik meen te hebben.bewe-ten dat dit ontwerp onbetwistbaar ongrondwettelijk is. FEUILLETON VAN 17 OCTOBER'
(8
Peilene Veroveraar Roman van
Martin Andersen Nexö (Vertaling door JO ARENBERG)
II. Steenhof. dat voortaan Lasse en Pelïe's «luiszou zijn, was eeh der grootste iandgoederecop het eiland. Maar oude menenen wisten zich te herinneren dat.,-toen nun grootouders kinderen waren, daar »l'een eene kleine boerderij met twee Paarden had gestaan : dat had een zekej?" v*vest Köller, een kleinzoon van Jens ö-oioci den bevrijder van Bornh'olm foeDooord. J?iï lder hem werd de plaats eene boerenhoeve - Hij werkte zieh dood gunde "wn zieh zelf noch anderen eten. En die. va„i . S 6 n Singén in "de familie-over K e t e e n e -Ses'acbt-op het andere — het S e n " d0 bahoefts zidl "il le velden i n d i e s l r e *h«ie*i * waren niet zoo s*Li a ? g 8o eled en steenen en heidekruid e a r m e iieden !3rii hadden den srond bewerkt en de e*n na den anderen
I I I B I
Doch de onderwijzers hebben geantwoord met de verklaring dat, door middel van dit ontwerp, de Staat zijn verval in zake onderwijs voorbereidde, eh zij verzoeken de Natie dezen aanslag tegen het openbaar onderwijs t e verhinderen. . Zoo dic antwoord den minister verwon-" derd heeft, dan ligt dit hieraan dat hij de gemeenteonderwijzers niet goed kent. Gewis streven zij naar ioisverbetering; doch wanneer men deze doet afhangen van een aanslag tegen de openbare school en de Grondwet, dan blijven zij doof voor de stem van hun eigenbelang, en hunne vastberadenheid is een troost tegenover de ontaarding waarvan niet zelden de aan het bewind zijnde mannen ons het.schouwspel geven. (Links, zeer wel, zeer wel!) . Het ontwerp laat, trouwens,erge en treurige onrechtvaardigheden bestaan. Voor tal van onderwijzers vergt het ontwerp eene opoffering. Inzonderheid vermeld ik de hoofdonderwijzers van de eerste reeks tusschen het 20e en 13e jaar, alsmede sommige soorten onderwijzeressen, die, namelijk, wier maximum van 3,200 fr. toi op 2,900 fr. wordt gebracht. Men zegt d a t de rechterzijde de ontvoogding van de vrouw eischt: zij wii het zuiver algemeen stemrecht afhankelijk maken van het vrouwenkiesrecht. Nochtans veronachtzaamt men de onderwijz«re«Ban, alhoewel, er slechts 335.000 fr. noodig zijn om haar deeelfde voordeelen toe te kennen ais aan de onderwijzers. Dat toont wat uw schijn-feminisme waard is.(Herhaalde goedkeuring links en aan de uiterste linkerzijde.) Ik Iaat aan anderen de zorg over, te bewijzen dat hetgeen gij met den 4n graad zult beproeven, eene hersenschim is. De instelling van den vierden graad strekt c-nx-e groote steden tot eer. M. POULLET. — E n zoodra wij hem voorstellen, deugt hij nie* meer. M. DEVÈZE. — Ik zeg enkel dat gij deu gaai gelijkt, die met paüwveeren wil pronken 1 De tOéJiohÜng traoht, met veel statistieken tot staving, te bewijzen dat schoolplicht niet noodig is. Ik wantrouw echter die statistieken, welke mij vooral gericht schijnen to* de weerbarstigen der.rechterzijde. M. POULLET. — Gisteren heb ik de voordeelen aangewezen en daarbij d» puntjes op de i's gezet. M. DEVÈZE. — Eu wat den achtbaren verslaggever betreft, sinds lang kennen wij sijne genegenheid voor den schooiplioht: daar vindt men het bewijs van op menige bladzijde der cRevue générale». Derhalve koeeter ik wantrouwen voor een schoolplicht die de gunst yan den heer Woeste geniet. Gezel VANNDER VELDE. — Dit bewijst in elk geval dat de denkbeelden vooruitgaan in weerwil van den heer Woeste. M. DEVÈZE. — Volgens het ontwerp,zal het lager onderwijs thuis mogen gegeven worden, en geen toezicht hoegenaamd is er voor ingericht. Zoodat een vader die vbor den vrederechter gedaagd wordt, alle straf zal kunnen, ojitwijljen,. jdoor, te-ü«ggen idat hij zijn kind zelf onderwijst. M. POULLET;'•mïnfstëiM'tó wètènsch!i*ppert en-kitnste»!.-—' -De' gevartien - v t e cKerl aard ziju uiterst zeldzaam in alle landen. M. DEVÈZE. — D a t is een overgroot gat in uw ontwerp. Voegt er deze andere g a ping bij: het gewetensbezwaar. Dit gewetensbezwaar werd ongetwijfeld niet Verzonnen voor de huisvader?- die vrijdenker zijn; en hoe kan men aannemen dat het kan b e staan voor de katholieke huisvaders, aangezien het onderwijs in dén godsdienst pp het leerprogramma staat? Overigens, hoe over dit gewetensbezwaar te oordeelen i Zat men nationale biechtvaders aanstellen'( (Gelach links en aan de uiterste linkerzijde.) Doch ondersteld dan de huisvader zich wezenlijk aan- de overtreding schuldig maakte. De rechter kan hem enkel berispen, want er wordt slechts eene straf voorzien in geval van herhaling. Welnu, bedoelde overtreding, is eene voortdurende overtreding, zoodat er geene herhaling kan plaats hebben; dau wanneer, de eerste overtreding niet langer bestaat': Gij zijt te goed rechtskunde heer Minister, om er u geen rekenschap van te geven en een amendemen. dringt zich op. Ziehier eindelijk een herhaler. Wat kan de vrederet-hter doen't Hem straffen met de aanplakking' Welnu,/zonder te rekenen dat men de aanplakkingen niet zal lezen, zulleu de olericale huisvaders zieh beroe-
officieel Beknopt Kamerverslag Kaair van Volksvertegenwoordigers
a-K
betrokken is, en de 3,'5 vqn de wedde zoo er sprake is van een vrijen onderwijzer. Hieraan voeg ik toe dat de Staat geen waarborg hoegenaamd eischt om deze vooideelen aan de belaghebbenden te verschaffen: 't Zullen de kloosters zijn die dat zullen uitmaken met hunne onderwijzers. Daarbij komen nog de trouwiooze slagen welke de wet bij gunstige gelegenheid toebrengt, namelijk een aanslag tegen de goede werken voor de scholieren, en gij lase1, in de wet een artikel dat de gemeenten verbiedt om ' t even wat te doen voor hare scholen zonder hetzelfde te doen voor de private scholen. . Dat- is echter niet genoeg, en zonder vrees kondigt gij aan dat gij ..meer zult vragen. In zijn verslag geeft de Héér Woeste ons te veilstaan d a t ' d e invoering vaneden ien graad aan de vrije fet'hoql opofferingen zal opleggen die haar zuilen laten rekenen op de toelagen van den Staat. M. WOESTE. — l s hetf niet in 't belang der kinderen? (Protestatiën en uitroepingen, links]. . « il. DEVÈZE. — Veelvraat is nooit verzadigd en morgen zal hij nog meer eischen. M. POULLET, minister van wetenschappen en kunsten. — I s ér.op de begroeting geen toelage uitgetrokken voor het handwerk in de drie soorten van scholen' M. DEVÈZE. — Aldus blijkt onbekommerd en onbeschaamd het voorrecht voor de kloosters, om den Staat te doen betalen voor een onderwijs dat tegen de Staatsscholen is gericht. (Links: Zeer wel!) Gezel C. HUYSMANS. r - De provincie Henegouw zal de boeken moeten betalen waarin ze beleedigd wordt. M. DEVÈZE. — Men mag dus zeggen dat voor bns land dergelijk ontwerp een eerste stap is tot den ondergang. (Herhaalde goedkeuring). Ten einde de openbare meening gerust te stellen, voerde de minister cijfer* asn en vermeldde hij, met eene kalme stoutmoedigheid, franken en centiemen. Wien zult gij wijsmaken dat gij, om slechts één millioen aan uwe scholen te geven, thans dezen grooten slag levert? Overigens, heeft de middenafdeeling reeds den staf gebroken over deze stoutmoedige bevestiging. De sr-eldelijke gevolgen van de wet zullen overgroot zijn en zij zullen zich ieder jaar op onbeperkte wijze uitbreiden., Hoe, bijvoorbeeld, te weten komen hoe hoocr de verhoogingèn van de jaarwedden zullen stijgen, wanneer het zal volstaan een bewijsschrift van den schoolbestuurder over te leggen, opdat e e n vrije onderwijzer deze voordeelen geniete? En wie zegt ons dat de bepalingen welke de bijdrage beperkt voor de onderwijzers, Sié'in gemeenschap leven, niet zal verdraaid worden? Eene uitvlucht is licht Je vinden èfl' de -Hemel is.zoo genadig als het wat opbrengt! '(Goedkeurend gelach links en aan de uiterste linkerzijde). En wie zegt ons dat: men de begrooting niet zal uibuiten ten brie' vari deze kloostergestichten, waar jonge kinderen overgeleverd worden aan een v'ó'orbarigen en onverstandeüjken arbeid. ' • J n dit opzicht moetöiif^ij--allé bezorgd! heid koesteren; *\V"8nt de' 'Ifegèe'rihg Weigerde o m ' t e v e n welken waarboTg t e geven. ' Eindelijk, welke vermenigvuldiging van gesubsidieerde scholen en klassen zullen wij niet beleven? Overal verrijzen seholen en het clericale leger maakt zich gereed, om partij te trekken uit het buitenkansje dat men het gaat schenken. Het nadeel zal overgroot zijn, het land heeft het begrepen. Het weet d a t de mededinging tusschen de vrije school en de officieele school zal vertienvoudigen, en daarom is het land op dit beslissend oogenblik met ons, om eene instelling te verdedigen, waarop het gansch zijne verwachting vestigt. (Links, zeer wel!) M. WOESTE, verslaggever.' — Ik bemerk niets van dit alles. M. ÜEVEZE. — Geen ergere dooven, dan die niet hooren wil. Thans wil ik spreken over wat de heer Poullet met den naam van de vier andere doeleinden verbloemde. Gisteren zegde de heer minister dat al de maatregelen sedert 18S4 ten gunste van de onderwijzers gestemd, te danken waren aan de katholieke regeering'en hare meerderheid. (Gelach, links.) Toen wij op het einde,van den laatsten zittijd de verdaging van de behandeling van het ontwerp vroegen,: protesteerdet gij namens het belang van de onderwijzers !
ËSjvosasel va» 17 Oct. -1-81-3-- •
> ? « • * • » * • * * • • 4»
Vrijdag 17 Ootober 1913
afaa
men er op voor ie komen ! De boer zal zieh waarschijnlijk vereerd ge***. Vcjelen over de aanplakking en wat ds». boéts betreft, zal hei va-n dea huisvader iJK hangen ze te vermijden door zijn kind, bin-", nen twee maanden, naar de school te sta*1 ren. 1 M. POULLET, minister van wet*nschap-j pen en kunsten. — Gij verdraait- geheel hdf stelsel van artikel 11. i M. DEVÈZE. — Dit wil niet zeggen dat; •wij van meening zijn, dat men moét over-v gaan tot gevaogenzetting. De redematige 1 bekrachtiging schijnt, volgens ons, t» liggen** in de berooving ran de politieke rechten, j Zij stemt overeen met het kwaad Zelf, en*] wordt toegepast zonder dwang en zonder1, geweld; zij is van aard om al de partijen-) te doen medewerken om de wet te doen na-r leven. (Links: zeer wel!) De minister verzekert one dat hij voor-J namelijk er oaar tracht- het schoolbezoek drukker t» maken. Wat mij betreft, ik * m - i trouw de gedienstigheid van de aanneem-*' bare scholen jegens de ouders. Aldus is.de doo? u voorgestelde verwezen-1 lijking van uwe denkbeelden slechts eene*. gevaarlijke parodie. Het past ons niet den-* leerplicht af te koopen van de verloochening!1 van het historisch programma uwer partij,.! en de linkertijden zouden er niet in toe-» stemmen den leerplicht te behandelen ten-' aij dat de Regeering toestemde er een afzonJ derlijk ontwerp van te maken, niet ver-\ valscht "dcor de maatregelen waarmede d i s beginsel is verbonden in het onderhavig' wetsontwerp. En thsuns plaats ik mij op het terrein» «elf, waarop de rechterzijde stand neemt,) het terrein van de sociale zedelijkheid en-1 vati de vrijheid der huisvaders. Voor d«'rechtersijde is er geene opvoeding zonder zedenleer «n geen zedenleer zonder gods-< dienst. En hier is het-, dat zich de eindelöoze klove opent, ^yelke ons van de clericalen' scheidt, .r . . - : - • <s 13e heer Coomans, een'kalholieke volksver-.; tegenwoordiger en die de geestigste was uit; zijn groep .regde dat * Mijnheer de Staat»! onbevoegd'en onbekwaam was in zake van 1 onderwijs, omdat hij onzijdig is. Dit ver-; wekte van wege Fr.re-Orban het antwoord? dat er in dit geval slechts voor « Mijnheerden Staat « overbleef de geldmiddelen van' de Staatskas t« storten ïn handen der gees-' tel ijkheid. Het onzijdig onderwijs is mogelijk, 'aangezien het bestaat. Nooit verwekte het eenige gegronde klacht, en daarenboven zouJ den al degenen die toezicht-uitoefenen over de opeobare onderwijzers, ongenadig 'optraden indien welke aanslag ook werd gepleegd tegen de denkwijze van de kinderen (Ge mompel rechts.) Voorzeker gaat het ér niét evenzoo toe in uwe seholen, waar gij «ts denkbeelden die ons dierbaar zijn laat b e leedigen. aan het misprijzen- cn den haa# overlevert. (Zeer wel! links en aan de uitere ste linkerzijde.) Een onderwijzer, die van zijne zendingbewust is, zal zich wel wachten zich op'het: terrein der wijsgèerige stellingen te wa-:; gén. Aan de rechterzijde is gezegd, dat er Jgeene .
Kongtrup, de tegenwoordige boer van Steenhof, was aen vreemde. Hij kwam ongeveer twintig iaar geleden naar hel eiland en tot nü toe'was'niemand erachter gekomen wie hij was. Hij had toeq de gewoonte door de heide te. zwerven en niels te doen, juist zooals zij; en toen was het niet zoo vreemd dat hij voor helj geweer van de oude kwam en met- haar moest trouwen. Maar verschrikkelijk Wai< het. V Hij was eer. vreemde snoeshaan, maai misschien waren de men3ehen in zijne ge< boorteplaats allemaal zoo. Hij had nii eens den eenen dan weer den anderen iny val, verhoogde het dagloon zonder da'. iemand hem erom had gevraagd. Zoo* haalde hij-in-het begin- allerlei gekke streken uit; liet het den' keine boeren over, of zij vrijwillig op de hoeve kwamen werken ; hij ging zelfs zoover'dat'hij hén alst het regende naar huis-stuurde om hun' graan te bergen — terwijl het zijne stond te varrotten. Maar de zaak liep natuurlijk ook verkeerd en gaandeweg moest hijzijne dwaasheden laten. De menschen in de omgeving schikten zich zonder morren in de afhankelijk» haid. Van vader op zoon waren zij grewer.d de poort van Steenhof in en uit tsf gaan en te doen waf van hen werd verlangd — zoo plichtgetrouw als lijfeig» nen(Wordt •
I
6f i
«im
_
=-Ë B"^'* "Vrijdag 17 OctöSér 1913 '
teerde taksen? Geenszins, mijheereu; dit alles loert men in den kring, 'het maatschappelijk midden waarin nit-n verkeert, »h.et onderricht wordt in tle klas, in i a school gegeven; de opvoeding in liet vaderhuis: in dit opzicht zija de meesters de. moeders, de zuster:..' Nu over de vrijheid van den huisvader om boven de onzijdige school eene nadere school te verkiezen.' Zeker laat do Grondwet de vrije keus yan de school toe, doch de, uitoefening vau deze vrijheid is niet zelden leitelijk zeer moeilijk. Men moet rekening houden met den invloed van de werke. den priester, den meester, en de werkelijk vrije huisvader is ongelukkig in Bel, gie oene zeldzame uitzondering! En alhoewel de Staat het thsorethisch reent: dei' huisvaders eerbiedigt, begaat hij (Bt-ue sociale dwaling, waaneer hij, oni dit 'techt t e vrijwaren, het openbaAr onderwijs dat voor tuien openstaat opoffert aan het privaat en het kloosteronderwijs. In 1895 zegde de heer Schollaert dat tn Belgtö bestaan zou: eerst de kloosterschool, daarna de vrij-3 rationalistische school, eindelijk de gemengde schooi, ' t is ip zeggen de openbare school die aan al de ouders, welke ook hunne geloofsbelijdenis wezen zou, een dexe belijdenissen eerbiedigend onderwijs yerzekeren zou. Ik onthoud deze laatste zinsnede, welke. ons programma rechtvaardigt, en ik beu yan oordeel dat, nu wij vooruitgaan, wij ons aan die laatste soort van school moeten honden. Ook.mocht het mogelijk zijn overal vrije, rationalistische seholen te openen, dan zond ik verzoekep dit niet te doen. Wij imoeten de kinderen des volks met hart en geest samenbrengen, tot welke klasse of tot .welke godsdienstige of wijsgeerige denkwijze hunne ouders ook behooren. Boven de partij- of sektestrijd moet dit hooger beroep gelden, dat de menschen tot plicht hebben elkaners ongelijk t e vergeven. Om al deze redenen doen wij tegen het schoolontwerp der regeering een beroep op het gezond verstand, de wijsheid en de vaderlandsliefde des lands. (Luide toejuichingen links en aan de uiterste linkerzijde. Van het spreekgestoelte aftredend wordt de redenaar geluk gewensoht door zijne politieke vrienden.) M. MELOT. - - Ik zou het wetsontwerp kalm en onbewimpeld willen bespreken. Do Troonrede van 1910 kondigde ons een Wetsontwerp op het lager onderwijs oan. De linkerzijde verweet de regeering dat zij den leerplicht niet had ingevoerd. De -heer Schollaert raadpleegde daarover de linkerzijde en de heer Paul Janson wiens ontzag nog zijne partij beheerscht. beloofde de ondersteuning der linkerzijde, voor eene eenvoudige en practische formule. De heer Schollaert diende zrjn ontwerp in en iedereen weet welk onthaal het t e beurt viel vantwege de oppositie, en wat al verwijten het daar uitlokte. De heer Poullet heeft in zijn ontwerp ruilnschoots rekening gehouden met' de ^verwijten der oppositie. 1 De schoolplicht wordt in het ontwerp on/ bewimpeld gehuldigd en gestaafd met de \ noodige bekrachtiginge, overeenkomstig de fdenkbeelden hier ontwikkeld door den neer 'Hymans. i Ue heer Woeste heeft gewezen op de reedenen die pleiten tegen de bekrachtiging ,'bestaande in berooving van de politieke \ rechten. Het ontwerp richt het verplicht /onderwijs tot in de minste bijzonderheden in, en de achtbare minister gaf gisteren -daarover heldere uitleggingen. [ De achtbare voorgaande spreker trachtte ,ee bewijzen dat de bekrachtiging niets bejteekent. I Niets belet dep. huisvader te straffen, die jvalschelijk aan den vrederechter zal zeggen I dat hij zijn kind thuis onderwijst, maar de 'reden van het gewetensbezwaar moet gehandhaafd worden en en vrederechter zal heel goed kunnen oordeelen of die bestaat. | 'Gezel TERWAGNE. — ' t Is een e belee.Uiging voor de officieele school. ( .af. MELOT. — Toe maar! En ' t is overigens voor do socialisten een middel om zioh t e onttrekken aan de verplichting, hunne •Kinderen naar scholen t e sturen die hun 'niet behagen.
ik' tot mijzelven dat hij een levend bewijs was van de onrechtvaardigheid zijner beoordeeling. (Herhaalde goedkeurend gelach rechts.) Gezel DEMBLON. — Er zijn uitzonderingen. M. MELOT. — Wat geeft het, wat de eene of andere wetgever over het confessionneel onderwijs denkt, als het aan huisvaders behaagt er hunne kinderen aan toe te vertrouwen? Gezel TERWAGNE. — Dat zij hun onderwijs betalen. •*:* M. V. DELPORTE. — Betaalt dan ook het uwe. j\fc MELOT. — Wij zeggen, dat in beginsel de huisvader behoort te zeggen welke de onderwijzer is dien hij verkiest. Gezel TERWAGNE. — Daar hebt ge de schijnheiligheid! Gezel VANDERVELDE. — Het volk zal oordeelen over de wijze waarop gij onze stelling samenvat. M. MELOT. — Aldus beweren wij te vrijwaren en te eerbiedigen het zoo onafhankelijk karakter der Belgen, die zoo bezwaarlijk den dwang verdragen in de zaken die hun gezin en hun godsdienst betreffen. De wetgever moet zich bezorgd toonen om al de Belgen, Gezel ALLARD. — Uitgezonderd voor de socialisten. M. MELOT. — België is in den grond katholiek. Hoeveel niet gedoopte kinderen zijn er, hoeveel kinderen die hunne eerste communie niet deden, enz. ? De geloovigen zijn van oordeel dat zij niet altijd hunne kinderen naar de officieele school kunnen zenden, bijvoorbeeld wanneer de onzijdigheid er niet streng wordt nageleefd. Gezel TERWAGNE. — Zij wordt altijd nageleefd. M. MELOT. — De onberispelijke onzijdigheid kan niet voldoende zijn voor al de geloovigen. M. MASSON. — Wü dit zeggen dat al de vrije scholen onzijdig ziju! M. MELOT. — Ik ben overtuigd dat in de aanneembare scholen de godsdienstige denkwijze der leerlingen niet wordt aangevallen. M. MONVILLE. — Dan ziin ze onzijdig, indien zij zioh niet bezighouden met de geloofsleer. M. MELOT. — De strenge onzijdigheid dér gemeentescholen zal de ouders niet altijd voldoen. De ouders kunnen er geen vrede mede hebben, dat hunne kinderen zich moeten afvragen waarom hun meester geene eer bewijst aan de godheid, terwijl zij zelven onderwijzen dat het een erge misslag is er aan te kort te komen. Een geloovige kan op dat gebied niet onzijdig blijven. Welnu, iedereen weet dat vele gemeenteraden slechts ongeloovige. onderwijzers benoemen. Gezel DEMBLON. — Neen! Zij bekommeren zich enkel om de bekwaamheid. M. MELOT. — Men zegt tot de katholieken: sticht scholen met uw eigen geld. Was het enkel ,jte, doen, om, de gegoede, katholieken, dan'ware de zaak reeds opgelost, want zij vragen de staatstusschenkomst nïet, en zouden niemand willen gelasten met de eer om het onderwijs hunner kinderen t e betalen. Zij betalen de godsdienstige scholen, waar zij hunne kinderen naartoe sturen en waar zij de zonen aantreffen van liberale kamerleden cn senatoren, die niet vreezen bij te dragen tot het onderhoud der kloosters. '(Gelach rechts.— Aah de uiterste linkerzijde : Zeer wel!)' Gezel C. HUYSMANS.. - Zeer welt Zeer wel! M. MELOT. — Dooh er zijn arme katholieken, die men moet helpen (Toejuichingen rechts) en daarom vragen de katholieken om stoatstusschenkomst. \ De onderwijzer zal Belg moeten zijn en dienaangaande schijnt mij de heer Devèze zonderlinge beacherjningsgezinde denkbeelden te koesteren want hij schijnt alle vreemdelingen te willen weren, al waren het ook de grootste geleerden. Gezel VANDERVELDE. — Meent gij dat Gij zegt dat wij Belgen maken door burjn ons land die bepaling een practisch uit. gerschap te verleenen aan kloosterlingen. jverksel zal hebben. ~• Maar is de wet op het verleenen van bur'-.. M. MELOT. — Neen 1 Maar toch kunnen gerschap niet te danken aan eene liberale regeering ? er uitzonderlijke gevallen bestaan! Welnu, al de kloosterlingen die burgerGezel TERWAGNE. — Gij zult zien dat schap bekwamen, verkeerden in de wette• men er gebruik zal van maken. • M. MELOT. — Eindelijk plaatst het ont- lijke voorwaarden daartoe! Wat betreft de \werp de geestelijke onderwijzers in een gediplomeerden, zegt men dat men zich gansch verschillenden toestand met dien zal vergenoegen met een diploma afgelever zal vergenoegen met een diploma afgeleder wereldlijke onderwijzers. Ondanks alles, bestrijdt de tegenpartij verd door eene vrije normaalschool." Hoevelen onder ons hebben een getuighet ontwerp, zoodanig dat men thans overtuigd is dat de vaderlandsche verstandhou- schrift van humanoria, afgeleverd door ding der partijen over de zaak onmogelijk een vrij gesticht? Hebben de diploma's, afgeleverd door de heeren Nyssens, .Van is. En nochtans verwezenlijkt het ontwerp den Heuvel, Van Biervliet en Mabille minten ons zoo zeer gevraagden leerplicht,links der waarde dan de diploma's afgeleverd eu op verschillende banken rechts, waar- door andere hoogesehoien? Dergelijk steltoe thans bekeerd zijn of er zich bij neer- sel zou rechtstreeks leiden tot het monopolie van den Staat op onderwijsgebied. leggen al degenen, die het bestreden. De onderwijzer der aanneembare scholen Ik verwachtte er mij aan, dat de nunderheidsnota zich zou gelukwenschen met de wordt benoemd door een schoolbestuur dat toetreding van de regeering en de rechter- tal van huisvaders vertegenwoordigt. Is die zijde tot den leerplicht. De heer Royer be- onderwijzer daarom minderwaardig dan de doelde ongetwijfeld niet ons te mishagen, onderwijzer, benoemd door den gemeentedoch wij zouden ons niet gekrenkt hebben raad? Niemand zou dit ernstig durven gevoeld om wat minder nederigheid, en be- staande houden. grepen hebben dat hij zichzelf gelukweqschHet recht op toelagen is geene nieuwig, te. (Gelach, rechte.) heid in het ontwerp. Dat bestaat sedert tal van jaren. Van zoodra de onderwijzer van , M. MONVILLE. — Gij waart altijd tegen 'den leerplicht, en toen de heer Descamps, eene aaneembare school aan de vereischten • minister van wetenschappen en kunsten van het koninklijk besluit voldoet, heeft hij was, wilde hij .van den 4n graad niets we- recht op'toelagen. ten. > Voortaan zal er geen koninklijk besluit i M. MELOT. — Wij zijn verwonderd dat meer noodig zijn, de wet zal de verdeeling gij u niet meer verheugt over onze bekeé- regelen. Wat de kosten betreft, schat de achtbare ring. v De minderheid schijnt zich niet te hebben minister de uitgave op 3,636,000 frank. Doch vergewist over welke hervorming ook in dat zou nog meer kosten, zoo er geene aan, het jontwerp wordt gehuldigd, en zij heeft genomen en aanneembare scholen meer j er zich op toegelegd te bewijzen dat men ze waren. Inderdaad, elke leerling van de gemeente; had willen doen dienen tot uitsluitend voorJdeel van de vrije scholen. Welnu, het school kost jaarlijks fr. 70.93; terwijl een leerling van de aangenomen school slechts (vraagstuk bestaat hierin: de ve reisch ten , vsn het onderwijs té doen samengaan met fr. 22.16 kost, en voor de aanneembare scholen, fr. 90.68. Nu daar er 236,000 leerlingen het recht der gewetens. ,' De hoer Devèze behandelt heel lichtzinnig zijn in de aangenomen scholen, maakt dat 'de katholieke huisvaders, en toen ik hem jaarlijks 11.526,000 frank, en voor de 182,000 gisteren het geestelijk onderwijs uit den leerlingen der aanneembare scholen, 9 milhooge hoorde beoordeelen, en beweren d a t lioen0 166,000 frank. '}i.r
m * t f<*>t «Ten 1pVene«triifl nfileidt. ZAflrdp
Tl
efipTVfpj-s v a n vriie'«etiolen «faUat» 'Ass*
.*:V
*
de schatplichtigen in staat overgroote bezuiniging te doen 1 Maar, zegt de oppositie, zoodoende zult gij de kloosters verrijken. Zij vergeet dat de ' aanneembare scholen aan hare onderwijzers het minimum moeten betalen dat aan de gemeenteondeiêiiijzers is toegekend. De heer Masson beweert dat die wedden niet voor de onderwijzers zelf zijn, maar voor de kloosters. Wat weet hij daarvan 1 Eene bevestiging is geen bewijs. Op een oogenblik dat al de bedienden en al de ambtenaren verhooging van wedde bekomen, gewettigd door de gestadige duurte van 't leven, is hét eenigszins bespottelijk te hooren zeggen dat een millioen te verdeelen onder 6,333 kloosterlingen en nonnen die zich aan het onderwijs toewijden, hierop neerkomt, de kloosters te verrijken ! Dat mi de oppositie die verhoogingen niet wil stemmen, isyhaar recht eu haar zaak.: het land zal hooren! De not» der minderheid verwijt de aanneembare scholen, dat zij slechts onduidelijke wezens zijn. Eenige jaren geleden hebben de heeren de Broqueville eii Helleputte voorgesteld de rechtspersoonlijkheid te verleenen aan de instellingen met wetenschappelijk doel, en wij hebben de rechtspersoonlijkheid gestemd voor de hoogesehoien van Brussel en van Leuven. Wij zouden die kwestie kunnen onderzoeken met het oog op het lager onderwijs en dan zou men onze scholen niet meer kunnen verwijten dat ze niets anders dan onduidelijke wezens zijn. JJt onderstel echter dat ongeloovige huisvaders voor hunne kinderen eene andere school eischen dan de gemeenteschool. Die onderstelling waarmede de linkerzijde hoog oploopt, is louter theoretisch. De ongeloovigen verklaren, immers vrede te hebben met de onzijdige scholen en het gewetensbezwaar dat kan bestaan voor de katholieken, zal zelden bestaan voor de ongeloovigen! Gezel DESTREfi. — Eu de ongeloovigen die van de confessionnalitéit der school niet willen weten ? Wat doet gij er mede ? M. MELOT. — Ik zal het u zeggen. Den 26n Mei 1911 vroeg de heer C. Huysmans aan den heer Schollaert of de socialistische scholen toelagen zouden ontvangen. En het antwoord van den achtbaren minister was dat, bij voorkomend geval, de Regeering zelïs aan een rationalistische school toelagen zou schenken. Uezel DESTRÉE; — De heer Woeste zegt: neen! M. MELOT. — Artikel 6 bepaalt de plichten van den onderwijzer der gesubsidieerde school en men vreest dat de Regeering dit arti&el inroepen om deze toelage t e weigeren. De liefde voor het Vaderland en het onderwijs van de zedeleer kunnen niet afgekeurd worden. Overigens, den dag waarop gij, om gewetensbezwaren, zoudt vragen dat artikel 6 worde gewijzigd, zou men de zaak onderzoeken. In Nederland ontvangen de rationalistische scholen zooyeel toelagen als de katholieke en de protestantsche scholen. Ik bep overtuigd,, dat de achtbare minister van wetenschappen,en,kunsten bij dezelfde meening is'gèbiegijfl'..^ ., -,„,.r- - " - V V Gezel DESTRÉE. — Dat alles is zeer verwikkeld. Men zou altijd kunnen zeggen dat wtj de nationale instellingen niet eerbiedigen ! En dp toelagen zouden ons ontzegd worden. M. MELOT. — Doe een voorstel tot wijziging van artikel 6.; Gezel O. HUYSMANS. — De wet is niet ons werk. M. MELOT. — Op zijn minst genomen is hot zonderling, te hooren zeggen, dat de regeering naar dé afschaffing van het gemeentelijk onderwijs streeft, dan wanneer diezelfde regeering voorstelt den toestand der gemeentaonder.wijzers te verbeteren en aan de familievaders, die te zamen 20 kinderen hebben, het recht te verleenen om het tot stand brengen van eene gemeenteschool te eischen. Gezel ROYER. — Dat zal al niet veel beter zijn. M. MELOT. — Zoodra gij u over de wet zult t'e beklagen hebben kunt gij de Regeering interpelleeren. Gezel TERWAGNE. — Doch Ket zal te laat zijn! M. MELOT. •— De aanneembare scholen verdienen insgelijks toelagen te ontvangen. Men kent het voorstel der heeren Féron, Frick en Lorand betreffende de schooltoelagen. Daardoor willen zij een eind maken aan den schoolstrijd. De heer Lorand zegde dat, zoo hij wetenschappelijke scholen verlangde — want hij verwierp het woord onzijdige — hij niemand wilde verplichten er zijne kinderen heen te zenden. Hij nam de katholieke school aan voor de ouders die een godsdienstig onderwijs verlangen. Het ontwerp Lorand-De Harlez leed schipbreuk, en toen de Ckffonique het wi.de opvisschen, verzetten de sectarissen zich daartegen. Zij haalden: het door tegenover de angstvalligert én de gematigden van hunne partij, die Oprecht den schoolvrede verlangden ! De schoolvrede zal bij ons niet heerschen, tenzij op voorwaarde dat de vrijheid van schoolkeuze worde verleend aan al de arme en rijke huisvaders. , Zonder haar, zou-de schoolverplichtiug eene daad wezen van afschuwelijke dwingelandij, welke wij niet zouden kunnen goedkeuren. (Zeer wel! Toejuichingen, rechts). Gezel ROYER (op het spreekgestoelte). — In zijn geheel komt het ontwerp mij voor als een aanslag tegen het volk. In zekere déele huldigt het echter eene overwinning van de' oppositie of ten minste van hare denkbeelden. Het voert den leerplicht i n ; de rechterzijde is gedwongen zich daarbij aan te sluiten onder den drang van economische omstandigheden.' Wanneer de heer Funck, liberaal volksvertegenwoordiger, de hervorming in 1870 voorstelde, had hij dus gelijk. Reeds toen deed hij uitschijnen dat te Sadowa, evenals te Sedan, de schoolmeester had gezegevierd; en heden nog is hij het die de eerste plaats inneemt bij den economischen bloei van het Duitsohe keizerrijk • Het ontwerp Funck werd onderzocht door
J
sggj
eene clerikale middenafdeeling en deze beschouwde den leerplicht als een maatschappelijk nadeel. De leerplicht was op het punt er door te komen oncier de laatste liberale regeering; doch de clericalen veroverden het bewind en van leerplicht was er nog enkel Bproke in de programmas der oppositie. Doch het uur zal slaan waarop het Belgische volk zieh rekenschap zal geven van de misdaad, welke de. katholieken hebben begaan door duizenden kinderen tot de onwetendheid te doemen en door aan de anderen slechts een bespottelijk onderricht te versekeren, dat ze overleverde aan de bedriegers en aan de uitbuiters. Welke is inderdaad de economische toestand die uit uwe schoolpolitiek is voortgesproten > Gij wilt 's lands voorspoed; doch hoe grooter deze is, hoe min kan de onrechtvaardigheid, waaronder de arbeidersklasse gebukt gaat. vergeven worden. Want is België het land van welstand voor de grootburgerij, het land van de naamlooze maatvennootschappen en van alle financieele gemukkelijkheden, anderzijds is het ook het land der onwetendheid. (Protestatie rechts). Gezel C. HUYSMANS. — Katholieken hebben het gezegd. M. V. DELPORTE. — Wij staan op den eersten rang voor het onderwijs. (Onderbrekingen aan de uiterste linkerzijde). Gezel ROYER. — België is het land der lage loonen en der lange dagtaak, omdat het is het land der onwetendheid. (Gerucht). M. DAENS (in 't vlaamsch). — Dat is vooral waar voor het arme Vlaanderen. Gezel ROYER. — Het gemiddeld loon der nijverheidswerkliedea is 3 frank. Dat der landbouwwerklieden en der thuiswerkers is nog geringer. Met dergelijke loonen kunnen de arbeidersfamiliën het streng noodzakelijke niet hebben zonder te worden ondersteund door de welcladigheidsbureelen of de Sint-Vincentiusgeuootschappen ten prijze van hunne vrijbatïd en hunne waardigheid. Sedert 1S90 is er geene nijverheidsopneming meer gedaan. Doch tusschen 1908 en heeft een groot Engelsch nijveraar, die tevens cen geleerd staatshuishoudkundige is, de heer Rowntrce, in ons land een onderzoek ingesteld met de toelating van den Staat. Hij hoopte bij ons instellingen te vinden waaruit zijn land voordeel zou kunnen trekken. Welnu de besluiten van dit onderzoek, opgeteekend in een boek dat in 1911 verscheen, zijn verschrikkelijk, en dit boek is een oprechte akte van beschuldiging tegen de Regeering. . Rowntree is van oordeel dat de Belgische werklieden slechts de helft of te hoogste twee derden verdienen van hetgeen de Engelsche werklieden van dezelfde soort verdienen. Deze bevinding wordt bevestigd door een onderzoek vanwege het ministerie van arbeid in Engeland, en Hector Denis heeft, dit in 1912, in eene redevoering aldds samengevat: , , . - . , - . «Pdoi t*feA"jfa*h,flferft^64«Boaffid.öf.a)rft4« d'e* voor drie aanzienlijke klasse van nijverheid de volgende Vergelijkende cijfers vastgesteld: indien men door IOO voorstelt het gemiddeld dagloojn in Engeland, is dit in de Vereenigde Staten 230; in Duitschland, 83: in Frankrijk, 75; in België, 63. Indien men door 100 voorstelt den arbeidsduur in Engeland, is deze 96 in de Vereenigde-Staten, 111 in Duitschland, 117 in Frankrijk, 121 in België. > Hoe goed begrijpt men deze beoordeeling •van Rowntree: «Het lot van den Belgischen arbeider is geenszins benijdenswaardig. Ongetwijfeld zijn de leyenskosten een weinig minder hoog in België dan in sommige andere Europeesche landen; doch de dagloonen ver uur zjjn zoodanig laag, dat ondanks den overdreven langen duur van de arbeidsdaden, de gemiddelde arbeider niet- genoeg kan verdienen om te blijven verkeeren in een voldoenden staat yan gezondheid en van welvaren.» Ontroert u dat niet, waarde doctor Delporte? M. VICTOR DELPORTE. — Voorzeker. (Aan de uiterste linkerzijdei H a ! ia Doch hoe zult gij dat verhelpen? (Uitroepingen). Gezel ROYER. — Die toestand is.volgens Rowntree te wijten aan de gebrekkige voortbrengingskracht van den Belgischen werkman, bij gemis aan een degelijk beroepsonderwijs, dat alleen hem in staat zou stellen, waren voort te brengen van degelijke waarde. De werkloonen worden rechtstreeks bepaald door de werkgevers-en de werklieden doen niet genoeg pogingen om de volle waarde yan hun arbeid te bekomen. De wezenlijke zwakheid der syndicaten had tot gevolg eene weinig bevredigende inrichting en toerusting der werkhuzén, derwijze dat de zwakheid der syndicaten ten slotte nadeel berokkende aan de meesters zeilven, daar zij niet gepast oordeelden hun gereedschap te verbeteren. Het het oog op de middelen om dien toestand te verhelpen, schrijft Rowntree: «In de eerste plaats zou de wet den werkman beter moeten vrijwaren tegen de misbruiken waarvan wij thans slachtoffer is, vooral voor dea duur van den arbeid, en de overheden zouden moeten zorgen voor het stipt naleven van de wet. Verder zouden dè werklieden beter moeten dan thans erkennen dat het noodzakelijk is zieh te vereenigen, willen zij de volle waarde van hun werk betaald worden, en hunne syndikaten sterker maken dan zij het nu zijn. »Er dienen nog andere middelen te worden, aangewend, wil de werkman het doel bereiken door zijne Engelsche arbeidsbroeders verwezenlijkt. Het peil van het onderwijs moet verheven worden en het onderwijs verplichtend gemaakt. De duur van het schoolgaan moet verlengd worden. Maatregelen moeten genomen worden om den verkoop van drank te verminderen en den matigheidsgeest te versterken, die alhoewel reeds gering in Engeland, nog geringer is in België — op zulke wijze dat er tuat meer kan gezegd worden dat meer dan
het zesde van het loon der werklieden, hoi" ontoereikend het ook zij, nog verteert VOK den aan drank liever dan aan voedsel es kleirding. »De oorzaken die de onafhankelijkheid* sn de manhaftigheid van den werkersstanj ondermijnen, moetei verdwijnen. Het he. staande stelsel van openbare weldadigheid moet veranderd wordon. De liefdadige hulpbetooging, 't zij opeaJ bare of private, zou enkel moeten verstrek! worden met het doel hem, wien ze ten deel' valt, zoodra mogelijk onafhankelijk te nu.) ken, en niet met het doel 'op hem een invloed! uit te oefenen onder het opzicht van persoon- • politiek of godsdienst. M. VICTOR DELPORTE. — En wat g J wordt er van de internationale hinderpalen ( die de vrije uitoefening van handel en nijll verheid beletten. (Gerucht.) M. ROYER. — Deze raadgevingen warenj zoo verstandig, dat de Regeering den schijn aanneemt ze gedeeltelijk te volgen; üiet d« zij de opkomende geslachten wil doen begrijpen de noodzakelijkheid van het syndicalisme; niet dat zij de arbeiderspartij ds aanwerving van hare beambten, bestuurders van samenwerkende vennootschappen, se-l cretarissen van syndicaten, enz., wil verge-' makkelijken; niet, in een woord, dat zij del arbeidersklasse wil wapenen tegen de mit-i bruikon; doch er is wat de minister ow' gisteren zegde : de nijveraars zelven hebben den noodkreet doen hooren. De lage prijs' van den handenarbeid kan niet meer op zich zelf een voornamen factor uitmaken om, bij de internationale mededinging, te zegevi*.* ren. De hedendaagsche nijverheid wil werk-' lieden dio onderwijs hebben genoten. HeO1 onderricht van het volk is thans eene ver4 oischte voor den voorspoed van een land. De nijvetaars, de financiers, de beh«er4 ders van naamlooze vennootschappen zul-.] len weldra, zelfs bij ons, niet meer hun ver-! mogens kunnen vestigen op de enkele ellendet der arbjideis. Aldus doet leerplicht zich voor als een' maatregel van volksheil, dien men ten spoedigste moet nemen. Doch de regeering moet' in hare memorie van toelichting erkennen dat zi; niet gereed is. Er is gebrek aan onderwijzers ! M. POULLET, minister van wetenschap-.' p:a en kusten. — 't Is overal dezelfde teer' stand. In Frankrijk ontbreken er honderden' onderwijzers. M. BUYL. — Gij 'hebt 14 officieele Nor-i maalscholen afgeschaft. Gezel ROYER. — De heer Poullet is niej alleen aansprakelijk voor dit gebrek; gansch de rechterzijde is het met hem. Iu 18S4, schafte zij de betrekking af van hon'-. derden mannen en vrouwen die in hunnj loopbaan in het lager onderwijs wilden vin^ dsn. Zij moesten er «vandoor* gaan! Later,' heeren der rechterzijde, steeds uit haat voor het openbaar en onzijdig onderwijs, hebt gij het leeraarkorps der lagere Bcholen ini1 een schandelijken staat van middelmatigheid gehouden. Men zou zich wel afvragen hoe er nog roepingen konden bestaan, machtig genoeg' .om eene loopbaan aan'te- durven, -.waariau rien hièt 'géiiöeg've'rdïénde''öm^doot hét' i « ven te komen. "•' •_ _~m Anderzijds, hebt gij 14 staatsnormsaP scholen op de 27 afgeschaft. Gij h a d t het inzicht de antiklerikale ge^ meentebesturen t e dwingen, onderwijzers en. onderwijzeressen te benoemen, die opgeleid waren 'in de kloostergestichten. Doen gij hebt het t e verre gedreven thans zijn .et niet genoeg onderwijzers. M. P O U L L E T , minister vakwetenschappen e n kunsten. — Zoodia h e t gebrek asa onderwijzers werd vastgesteld, heeft mèn*; doelmatige maatregelen genomen. (Uitroepingen links én a a n de uiterste linkerzijdei Gezel D E M B L O N . — D a t is onjuist! Gezel C. H U Y S M A N S . — Niet overal.; Gezel BOLOGNE. — Gij hebt het Hen* gouw lastig gemaakt. Gezel ROYER. — I k betreur 'den achfttf ren Minister te moeten tegenspreken. Gezel C. H U Y S M A A N S . — W a a r waant gij toen men cle quaestie van Charieróll normaalschool besprak? Gezel ROYER. — U i t uwe eigene memiH rie van toelichting blijkt het tegendeel vaa hetgeen gij beweert : • I n 1910, schrijft de heer Poullet in drt stuk, beliep hct gezamenlijk getal gedipl M. V. D E L f O R T E . — ' t I s spijtig datefj zooveel onderwijzers zijn die het onderw?» verlaten alvorens hunne zending t e hebbes* volbracht en d i t dm hun pensioen aan Wj. vragen. (Onderbrekingen.) M. BUYL. —. ' t I s onwaardig wat g»; d a a r zegt! M. V: D E L P O R T E . — l k heb u niet genoemd, enkel een feit vermeld. M. BUYL. — Ik yraag aan de heer voort zitter d a t hij mij zou beschermen tegon W. aantijgingen van dien kerel. (Tegenspra*», rechts.) . M. V. DELPORTE. - Er zijn hier g aantijgingen in het spel; ik doe eene vinding van algemeenen aard. M. BUYL. — Gij zijt een ellendeling1! (Herhaalde onderbrekingen.) M. V. DELPORTE. — Mijn waarde heerj ik stuur u het woord, dat u zeer wel P«,hM. BUYL (naar de heer V. Delooj*J gaande). — Ik vraag u wat gij hebt,w»V zeggen (de deurwaarders stellen zicb t • schen beide. — Gerucht.) Gij zijt eeaffS*deling!
wSabpI^pi*" :
if V DELPORTE. — Dank u, mijnI heer! Ik stuur het woord dat u past, terug. * (SerhaM gerucht.) ! l ,, guYL. — 't Is onwaardig en hatelijk! : n- vraag »a n den heer minister van we• „=chappen en kunsten of ik het onderwijs j'iet onder de eervolste omstandigheden heb 'verlaten. if V DELPORTE. — Ik heb uw naam I -jt'genoemd. (Protestatie aan de uiterste linkerzijde.) Gesel BOLOGNE. — Ja, gij hebt het ge| \r BUYL. — Ik vraag het woord yoor We' terugroeping tot het reglement. : Gezel BOLOGNE. — Ik beweer dat gij liet gezegd hebt. Ik heb het gehoord. H DE VOORZITTER. — Ik kom er maar l-iet'toe het incident te begrijpen, dat... jr. V. DELPORTE. Ik heb een alge! -.(ii feit vastgesteld. • jl DE VOORZITTER. — Ik weet niet it er gezegd is, maar ik moet nochtans it aandacht .vestigen op de gebezigde bewoordingen. JI. BUYL. — Ik vraag het woord voor een beroep op het reglement. ' jj DE VOORZITTER. — ' t Woord is jun'de heer Buyl voor een beroep op het : reglement. ' M. BUYL (beroep op het reglement). — I Een'artikel van ons reglement zegt dat het I verboden is tegen een collega kwaadwillige ' en kwade aantijgingen uit te brengen. Welnu, het kamerlid dat daar zit (spreIker wijst naar den heor V. Delporte), ver'oorloofde zich te verstaan te geven dat ik gij met slinksche middelen een pensioen bad doen vergunnen. ! JI. V. DELPORTE. — Ik verbied u, mijni heer aldus te spreken. i II. BUYL. — Geef dan uitleggingen 1 Wat hebt gij gezegd? ! Ik doe een beroep op oe reebtschopenIheid van het hoofd van 't ministerie van Vetenschappen en kunsten, en verzoek hem 'te verklaren of ik het onderwijs niet hob j verlaten onder volstrekt eervolle omstanjdigheden, strookende met de meest volstrekte rechtschapenheid en onberispelijk'heidï ' JI. POULLET. — 't Is klaar, maar ik Keb ;niemand het tegendeel hooren beweren. M. BUYL. — Dan moet dat heerschap Iuitleggingen geven. ; M. V. DELPORTE. — Ik .vraag het ! woord. ! M. DE VOORZITTER. — 't Woord is aan 'den heer Delporte. Gezel ANT. DELPORTE. — Aan «Victor!» (Gelach, aan de uiterste linkerzijde), j Gezel BOLOGNE. — Ik vraag het woord over hct incident. \ M. V. DELPORTE. — De achtbare heer • Boyer had pas doen uitschijnen'dat het ge! tal onderwijzers onvoldoende is, en dat het 'getal van hen die uit de normaalscholen iomen, niet voldeed aan de vereischten van l hst onderwijs. Toen heb ik gezegd — en •ditkongelukkig maar al te waar — dat • eeattl te groot getal onderwijzers ^het on'defirijs verlaten alvorens hunne loopbaan .te-hebben voleind. Daardoor heeft de'heer Ijnyl zich gekwetst gevoeld... Gezel BOLOGNE. — En u wendend tot !ten heer Buyl hebt gij er aan toegevoegd: !ald gelach.) i .De heer Royer gelieve nu zijne redevoe(*"*? voort te zetten. h^'u ^ 0 Y E R - ~ Wij spraken dus over "«gebrek aan onderwijzers; de heer minis,«'Heeft ongelijk te zeggen dat het slechts i«n voorloopige en kortelings ontstane toereS "' D i t g e b r e k b e s t a a t integendeel, mf; i^.^eDeze woorden zijn niet van n„ 'l" die van den minister . .vnn S 0 " 9 v a n toelichting vermeldt, dat Zit 2° *** 1901> « r 6 > 4 0 0 0 diploma's van ' n n ™ r " * '"we«fen afgegeven, terwijl er hwft e c r '•' 0 0 noodig waren om in de beTOO intJiA ™ien. » Aldus spreekt men Vm.; de P a rtement van wetenschappen en oW- e r waren 6,400 diploma'svan onwijzer voor 5,700 plaatsen. (Gelach.) En aen ffn"r.de behoefte zoo dmk was, dat Khni! •op'V*Vcht*en van provinciale normaalT„. "I Hei»egouw wilde beletten! vo!WV . g l i om*f'DRd zijt van geleerde uifsw?.' Df* g i j d E n leerplicht niet meer Boo.lii.lL*11 a? g i i v o l streH onderwijzers beteren ' ?* ° ° k e a n i 8 s z i n s h u n l o t 4d k dït Z? QV*50 « e td; r o o s ten bij de ge»t g« t mSto ï £ he h lbfc. " erd* P P e ™ van 1884, V >B otiZl ' y. wenen is dat tal J e «aen w Z t o n d e ™;J? ** •"> onderwijzeel scholên » f °P8w eidn wine kloosternormaalen de » J L " °, t rp voor de steden Mjfc» b e 8 z w a « n n ^ e r h e i d 6 ? ? m e e n t e n g e ! d e u L , iD l l « v e U m L n T . e r ^ k e n . welke deze « 6 van W ^ ! ? , * Q J h l? r W 6 r k totd ™rdedi-
** " ..' ™tW^*
°? «wijs. .
Vrljdog 17 October 1913
bladen cie erkentenis der onderwijzers en onderwijzeressen voor de regeering afbedelen. Gij gelooft té gemakkelijk dat alies te koop is. De bond der officieele onderwijzers heeft de dagorde, door den heer Devèze voorgelezen, gestemd. 't Is onder den drang der zelfde economische omstandigheden dat gij thans spreekt van hct inrichten van den 4en graad bij lager onderwijs. Gij hebt zelfs niet .genoeg onderwijzers om de drie eerste graden benooi lijk in te richten. Maar op clat gebied ook bewijst hetgeen gebeurt, dat de anticlericale gemeenten, zooals Sint-Gillis, gelijk hadden scholen van de 4e graad in te richten, en .door uwe toelagen er aan te weigeren, hebt gij bewezen
tlat gij tegen de moderne school zijt. En wanneer wij U zion toetreden tot denkbeelden, welke gij steeds hebt bestreden, en aanbidden wat gij zoo graag hadt willen verbranden, dan zijn wij gerechtigd u te wantrouwen. Dat doen wij dan ook. Morgen zal ik bewijzen hoezeer wij gelijk hadden u te wantrouwen. (Toejuichingen aan de uiterste linkerzijde. — Spreker wordt door zijne politieke vrienden geluk -ewenscht. Morgen zal hij zijne redevoering voortzetten). — De zitting wordt kwart voor 5 uur gesloten. Morgen openbare zitting kwart yoor 2 uur.
msWËËÊËsmuËMxs*i\\qÊÊst\msWtBBÊÊmsmams1m
cisco Ferrer > aan hun afgestorven lid geschonken. Volgde dan de doodenwagen, waarop het stoffelijk overschc», van Cyriel berustte. De familie en een talrijkn schaar vriendinnen en vrienden volgden het lijk van hun geliefdkoosd diepbetreurd familielid en vriend. De Vrijdenkersbond van Kortrijk was met vlag vertegenwoordigd. Rond 41/2 ure kwam de lijkstoet, 'die zich langzaam, door twee hagen van eene ingetogene menigte voortbewoog op het kerkhof aan. Namens de Vrijdenkersbond en Soc. P a r tij van Halluin, door gezel Vandeputte; namens de Vrijdenkersbond «Francisco Forrer » door den heer Bailly en namens do Houtbewerkersvereeniging en Soc. Partij van Meenen door gezel Vranckx, werd eene redevoering afgelezen waarin in roerendo woorden eerte hulde werd gebracht aan onzen vriend Cyriel Deduitschél Diep bewogen en ontroerd, trokken de familieleden en vrienden zich van het kerkhof terug, voor altijd hun te vroeg ontrukt familielid, en vriend ia zijn kil graf achterlatend. Partijgenooten volgen wij de voetstappen van onze betreurde vriend Deduitsche, die steeds al zijne krachten, al zijne vrije uren aan onze zaak wijdde.
. MECHELEN
S. M. . üORUII-MECHr^EN De leden worden uitgenoodigd tot de algemeene vergadering op Zondag lü October, om 4 ure namiddag. Deze vergadering welke verplichtend is op boet van '25 centiemen, zal. gehouden worden in het lokaal Vooruit, Lange Ridderstraat, lti. Dagorde: 1. Verslag der rekeningen, sluitende op 31 Mei 1.1. (mogelijke bespreking). — 2. Kiezing van drij bestuurleden. — 3. Propaganda voor de Samenwerking. — 4. Verschillende. De leden worden verzocht hun lidboekje mede te brengen om toegelaten te worden. Kinderen zal men streng weigeren. Het Bestuur. OPROEP DER VHIJDïliVJiJiBS EN PARTÜGENOOTEN VA-. MECHELEN Het Socialistisch Vrijgedacht van Mechelen zal, deelnemen aan de betooging tegen dc nieuwe Schoolwet, wel^e zal plaats hebben te Brussel op Zondag 19 Oktober. De vereeniging der deelnemers zal plaats hebben op de Statieplaats ten 9 uren des morgends — vertrek naar Brussel ora 9.24 ure — aankomst rond 10 uren. Dat al de leden der Werkliedenpartij, om hunne gewetensvrijheid te verzekeren, het zich als plicht achten deze betooging bij te wonen. Het Bestuur.
g==
CTARLËRQI
VLAAMSCHE YRIJDi-NKEHSBOND «FRANCISCO FERRER» Daar vele leden de vlag van den Yrijdenkersgroep vergezellen naar de groote manifestatie die zondag aanstaande te Brussel tegen het schoolwetsontwerp Poullet plaats heeft, is de maandelijksche vergadering verschoven tot zondag 26e October om 3 ure 's namiddags in liet «Maison Federale». JKJJI.U • • » — • « » — < » • — — • • • • l . l » » » » — » » 1
Marchienne-Docherie -•<*-K--- -
-—i
OP NAAR BRUSSEL! De vrienden, die de reis medemaken naar Brussel, op Zondag 19 October, voor de manifestatie tegen cle kloosterschoolwet; zu<.en het uur van vertrek kenbaar gemaakt worden voor zaterdag avond a h de coupons afgeleverd worden. PROPAGANDA De Vlamingen die zondag Docherie niet verlaten, hebben een werk van propaganda te verrichten. Allen op de samenkomst op zondag 19 october, om ü 1/2 ure 's morgends, in het Maison du Peuple van Docherie.
"' MÖESKRQEJSH' EEN SYNDIKAAL FEEST Ten einde alle noodige inlichtingen te geven over dé voordeelen die er te genieten zijn uit een welingericht werkloosfonds, heeft het bestuur van het «Gemengd Syndikaat» besloten een concert te organiseeren gevolgd door een voordracht, op Zondag 19 October, om 6 ure 's avonds, in het «Volkshuis». Wij hopen dat alle vereenigden het als plicht zullen rekenen aanwezig te zijn op dit feest, aan hetwelk artisten van eersten rang zullen deelnmen. Ziehier het programma! Arthur Dcsniet, solist der Werkersharmonie. Edouard eu Alice Goossens, 6 1/2 en 7 1/2 jaren, pianisten uit Brussel. Suzanne Berty, zangster, eerste prijs van het Conservatorium van Parijs. Fernando Bill, komiek, uit Brussel. Eene uitvoering door den Tooneelkring. Prachtige uitvoering door de .Werkersharmonie. Tusschen de twee deelen, voordracht door gezel Joseph VAN*. ROOSBROECK, secretaris der brusselsche syndikaten. Dagorde: Waarom inoct mcn deelrnaken van con wcrkloosfonds. _De leden yan het syndikaat zullen eene bijzondere uitgenoodigingskaart ontvangen, die zal dienen tot ingang van dit avondfeest Wij hopen nogmaals dat geen enkel lid zal ontbreken. De algemeene vergadering der syndikaten die plaats heeft den volgenden zondag 26 October, zal het princiep der werkloozenkas bespreken en waarschijnlijk definitief aannemen. Josué.
MEENEN INDRUKWEKKENDE B E G R A V I N G VAN OMZET* FARTIJNOOT CYttlEL —DEDÜITSCHE. Woesdag namiddag werd onze arme voorbeeldige partijgenoot plechtig ter aard gesteld, onder een grooten toeloop van vriendinnen en vrienden. De Harmonie i De Plicht » waarvan Cyriel eerelid was, stipte vooraan, treurige marchen spelende. Na de harmonie werden de kronen gedragen door de Houtbewerkers
"ÏSEGEM EENE WELGELUKTE OPENBARE I U J J E T I N G
het schoone leeren, op die manier ontrekt gij hen ook van het bederf der straat. H.M.
ROUBAIX NAAR HET TOONEELFEEST Zondag 19e Oktober groot vlaamsch tooneelfeest, gegeven door den tooneelkring «Ontwaking», in het lokaal «La Pais», Boulevard de Belfort, 73. Men zal opvoeren: Baas Kimpe, volksdrama in vijf bedrijven, en Al tc slim pakt niet, blijspel in 1 bedrijf. Tusschen het 2e en 3e bedrijf van «Baas
atsfe isif|Gnj
Het Kmpp-schand IN DUITSCHLAND Ëen telegram meldt, dat gisteren op-, nieuw vonnis is, gewezen in een zaak, die met het K'rupp-schandaal in verband stond. De onderofficier Linde is door den krijgsraad te Berlijn tot vier weken licht arrest veroordeeld, omdat hij aan Brandt, den veelgenoemdeu agent van Krupp, verschillende dingen uit de dienstboeken meegedeeld had. De man had er geen kwaad in gezien, omdat Brandt toch al zoo voortreffelijk vau alles op de hoogte bleek. Brandt, die als getuige gehoord werd, ontkende, dat hij Linde met geld voor zijn' mededeelingen beloond zou hebben. Het eenige belangrijke in dit proces was, dat Brandt, op een vraag vam den voorzitter, zeide dat hij zich niet kon herinneren, of er in den tijd dat Linde hem inlichtte (Januari of Februari 190S) nog anderen waren goweeet, die hein op de hoogte hielden. In elk geval was het geen officier geweest, misschien nog do een of andere onderofficier, maar diens naam kon hij zich niet herinneren. NIEUWE ONTHULLINGEN Do Vorwarts bevatte gister nieuwe onthullingen over de zaak Krupp. Het zijn mededeelingen, die de bekende getuige von Metzen aan een dagbladschrijver gedaan heeft. Von Metzem zei, dat hij de correspondentie tusschen hen eri het bestuur te Essen ter beschikking van de justitie zou stellen. Hij had deze bescheiden niet tijdens het onderzoek tegeo hem bekend willen maken, omdat hrj niet noodóloos menschen had willen treffen cn ook omdat toen de militaire kredieten iu behandeling waren, die er door in gevaar hadden kunnen gebracht worden. Maar nu was hij genoodzaakt ze njet meer-achter uit te houden. Uit.'de. brieven zpu blijlc'en, ,'4afe7,d.è;"be-t_'' ruchte Kornw.alzer^.en Brandt'?, i l d r n a a j ' 'geregeld'dóór'i'al''van voorname 'lede'in der directie gelezen werden en dat hij eenige leden der directie te Essen op de ondubbelzinnige wijze had ingelicht oyer.de werkzaamheid van Braadt. In één der brieven had Von Metzen zich er tegen verzet, dat de bijzondere toelage voor Brandt van 3500 op 5000 mark verhoogd werd, omdat men dan niet langer den term «repreBer.tatie-geld» als dekmantel voor omkooping zou kunnen gebruiken. Telkens kwam Brandt bij Von Metzen met de mededeeling, dat hij zijn onsmakelijke taak niet langer wilde vervullen, daar zij hem moreel ea lichamelijk ten gronde richtte. Maar hij begon deze klachten altijd met nieuwe financieele eischen. De directie stopte hem geld toe, omdat zij hem vreesde. De directeur Eccius was op het denkbeeld gekomen Brandt jaarlijks een gratificatie van 1000 mark toe te kennen, die echter eerst na tien jaar uitbetaald zou worden, al'- hij dan nog bij de firma in dienst was. Zoo hoopto men hem te binden. Dit staat" o. a. in een der brieyen, die door Eccius eigenhandig geschreven is. Von Metzen werd daarin opgedragen met Brandt te onderhandelen.
Maandag 1.1. hadden wij op'de Kruisplaats eene openlucht-meeting om te spreken over ' t stukwerk voor maehienbewerkers, b. z. zagers, toupinewerkers en schavers in de borstelnijverheid. Om 4 1/2 ure waarop al de borstelmakerijen den maandag stilleggen, — w a s ds plaats zwart van volk. Op zijn minst sprak gez 1 Coole daar voor een 1000 tot 1200 tal aanhoorders. / Ongenadig zweepte hij de dompers af, bracht voor den dag, hoé zij da borstelmakers gefopt en bedrogen'hadden in den strijd tegen het stukwerk, *tóoé.. xe al hunne beloften, woorden en gescHIKïtén verbroken hadden. , •••• • .*35J I" Herhaaldelijk daagde hij-hun uit-hem-te weerleggen, maar niettegenstaande zij daar in grooten getal le tegenwoordig waren, dorst geen enkele het woord nemen om zich te verdedigen: die mannen zijn enkel sterk wanneer zij alleen en in 't duister zijn. Dan kunnen ze schelden en lasteren dat het... schandalig is I Dan deed Coole uitschijnen hoe de bazen den werkman-borstelmaker nog meer wilden uitbuiten, door het stukwerk, en ook met het stichten van onderkruipers-syndikaten, zonder inleggen, waar een liberale (•JV.j patroon reeds mede begonnen is.Daarbij dwingt hij de werklieden met alle middels hun syndikaat te verlaten en in zijn onderkruipersbond te lijven. Reeds vele kristene leden zijn gevonden voor den onderkruipersbond, en toch wordt er door hun syndikaat niets gedaan om zulks te beletten. Nochtans is het personeel van dit werkhuis bijna heelemaal samengesteld uit hunne leden, die hu één voor één verplicht zijn hun lidboekje af te geven aan dezen liberalen ( ! 1!) heer, die begonnen is met eerst het vuile linnen der andere baz-n te wasschen. De patroons die ook nogal talrijk onder de toehoorders waren, werden uitgedaagd tot tegenspraak. Maar, niet te doen, ze muisden er stillekens van onder -— gelijk de dompers, groen lachende. Daarna zong Dewaele een lied tegen 't stukwerk, en elke werkman trad voldaan huiswaarts, en niet het minst wij, die een I N Z U I D WALES nieuw, nog te Iseghem onbekend middel van propaganda gebruikt' hadden, die prathtig, ER ZOUDEN 393 DOODEN ZWN! ja wonderwel, gelukt is. De mijnramp die te Cardiff in de UniverHardnekkiger dan ooit gaat > nze propa- sal-mijn gebeurde zal onder een der wreedganda; zij begint reeds heilzame vruchten sten mogen gerekend worden die in de af te werpen. H. D. laatste halve eeuw gebeurden. Alhoewel de Engelsche bladen er zelf niet veel over uitlaten, worden vreeselijke bijzonderheden de wereld ingezonden. VREESELIJKE TOESTAND. — ROERENBRAVO, MUZIKANTEN! DE TOONEELEN • Met veel genoegen hebben we zondag de De bedienden der mijn zoeken het beste eerste repetitie onder leiding van gezel middel om de arme slachtoffers onder in Pagnon van Gent bijgewoond. • mijn te helpen. Doch zij vermogen niets, Vrienden muzikanten, we gelooven als ge da zij de luchttrekkers in gang, dan de raadgevingen volgt door uwen nieuwen stellen wordt het vuur ouder in de mijn aangebestuurder in zijne aanspraak gegeven, dat wakkerd en bedreigt het nog erger de arme •we spoedig grooten .vooruitgang tzullen werklieden; laten zij integendeel de luchtmaken, ,- pompen stilvallen, dan moeten de arme Uw chef heeft u nu aan het werk gehoord mijnwerkers die in de mijn gevangen ziten was vol hoop, aan hem zal het niet ge- ten, onverbiddelijk versmachten. legen zijn om van de roode harmonie de Een geredde, die pas opgehaald is, wordt beste van Wetteren te maken. Dat de muzizijne vrienden geluk gewenscht,terwijl kanten zich nu ook niet laten zoeken en d i t door vrouw hem om den hals vliegt. De de tien achterblijvers van verleden zondag zijne arme man vroeg wat drinken; men biedt niet nalaten op de repetitie van zondag aan- hem dan aanstonds een glas water a a n ; staande om 11 uur juist aanwezig te zijn. doch nauwelijks heeft hij het geledigd, of Juist op uur' zijn is de boodschap, want hij zijgt steendood ten gronde. onze repetitiën moeten kort maar goed Aan de opening der mijn ziet men ook zijn. eene vrpuw wier gansche familie in de mijn Tezelvertijd doen wij een oproep aan de aan den arbeid was; indien er niemand geouders om hunne kinderen, zoowel jongens red wordt, verliest de arme vrouw haar als meisjes, naar de solfegeiessen te zenden. man, drie broeders en vier izonen in de Kunnen wij van de jongens goede muzikan- ramp. ten niaken, we willen trachten van de In gansch den omtrek van Soughewood meisjes eene lieve zangerschaar te vormen, telt men geen enkel huisgezin waarvan niet die in de toekomst onze feesten en optoch- het een of ander lid in de mijn .was toen ten met schoone zangen kan opluisteren. de ontploffing gebeurde.
Schrikkelijke mijnramp
I
WETTEREN"""
Kirapea zal eene kleine toespraak gedost worden door Willem Meyer uit Gent, ovér\ De Tóoneelkunst, alsook over het dagblar «Vooruit». Op dus Vlamingen, voor ons schoon too* neelfeest. Deuren open oni 5 1/2 ure, gordijn oc*f 6 ure. Prijzen der plaatsen: 30 centiemen; kim deren onder de 12 jaar betalen halven prijs. De vrienden welke kaarten ontvingen ora te verkoopen, worden vriendelijk verzocht te komen afrekenen zondag tusschen 4, 1/1 en 5 1/2 ure bij. den schrijver, ih het lokaaj «La Paix». De niet ingebrachte kaarten zül< len als verkocht aanzien worden.
door, bleven de familieleden der arme mijn-i werkers die nog niet gered waren, in den' omtrek der mijn wachten. Nu en dan haalde, men slechts een lijk op. Verder werd niet het minste nieuws over den toestand in de mijn gemeld.
ALLE HOOP OP REDDING VERLOREN! Om 9 ure ^s avonds waren de redders nog maar 50 meters vooruit kunnen gaan. Daar de vuurpoel tusschen hen en de slachtoffers meer dan twee mijlen besloeg, liet men alle hoop varen, van diegenen die in de mijn nog waren, ooit levend weer t e ; zien. Ondanks cle pogingen der redders, , kon het vuur gedurende den nacht niet uit*! gedoofd worden. Om. 10 ure werden nog vijf lijken opge-i haald. Al de mijnbestuurders uit den orn-ij trek verklaren dat de arbeiders in de mijn" zullen omgekomen zijn, eer de redders tóti bij hen zullen geraken. Nu en dan haalt men nog wel eenige ontsnapten boven,doch! meer dan vier honderd werklieden, zouden in de ramp omgekomen ïijn, EEN VERHAAL' Sydney Gregory, een ontsnapte, jer-J haalt de ramp op de volgende wijze:' « l k was in : den Larnashire-put aan heti werk,t>oen ik rond 8 ure,twee schrikkelijke;1 ontploffingen hoorde. Op 't zelfde oogen-' blik drong een dikke rook de gaanderijen'/ binnen. Eensklaps w'erd de lucht zwaar en' een dikke stofwolk, nog dikker dan de dikste mist, steeg op. Ik kon nauwelijks onderscheiden wat voor mij stond. » Een klein jongentje dat met mij begonnen was te werken, stond nevens mij.. Een' beetje later kwamen de pompiers tot bij ons en bevolen zij ons -weg te gaan. Wij ge- • hoorzaamden, en al vluchtende, hoorden!, wij den brand achter ons woeden en knet-: teren, 't Was afgrijsslijk! . _ ' . «Rondom ons vielen allerlei -stukken"! hout ten*-gronde; do hitte was onuitstaan--* baar- en de lucht stikkend. Wij kwamen; alzoo onder in de put a a n ; een aantal 'mijnwerkers stonden daar reeds te wachten; en schenen niet wel te weten wat er. eigenlijk gebeurd was. ' t 'Duurde ook meer dan twee uren eer wij opgehaald werden. Het klein jongentje dat mij "vergezelde, stond; te weenen. Ik gaf hém wat water t e drin-l ken om hem te stillen. Om 10 ure einde-^ lijk werden wij opgehaald. » DE BRAND UITGEDOOFD Gister was de brand in den koolpui uit-l gedoofd. Er worden nu reddingsploegen ingericht om do mijn te doorzoeken. Gisterten 10 ure 's morgends, had men reeds 26J lijken teruggevonden. • . ] Het getal geredde mijnwerkers beloopt' , 487; men weet niet wat er yan de 398 an--' dere geworden is. VROEGERE MIJNRAMPEN Do Universal-mijn van de Lewis, Meiv' thyr, Consolidated Colliery Company, tet Senghenyldd, een mijndorp tusschen Caerphilly en Bargoecl in Zuid-Wales, bestaat uit twee deelen, de oostelijke en de westetlijke schachten. Iri de westelijke-is het het gevaarlijkst',, de luchtvervér'sching is er slecht. Twaalf jaren geleden, op den 24n Mei 1901, is daar al een ontploffing geweest, dio aan 81 men->j schen het leven kostte. En maandag avond; i 's avonds yoor den morgen, toen gisteren iri de vroegte de ontploffing gebeurde, kón 1 er op een plek in dat westelijk deel van dé mijn niet worden gewerkt, omdat er; zooveel gas hing! Zoo snel mogelijk daalde gisteren Shaw,: de directeur, met een aantal mannen in de[ oostelijke schacht af om te zien of zij hel- i pen konden. Na eenigen- tijd werden dé eerste lijketfj beven gebracht, vele zwaar gewond; maar ook levenden, vele verdoofd of ook gewondj of verbrand. Voor enkelen vreest, men, datj zo het niet zullen overleven. In een Engelsch blad vinden wij, een Ijistji van eenige groote mijnrampen sedert 1860' in en buiten Engeland. Een lange lijst,' maar hoe vele in ver afgelegen streken —. Japan, China en zoo — zullen er nog onder deze 47 ontbreken ! En 25 is het minste aan-' tal slachtoffers op deze lijst: zouden er in de talrijke kleine mijnongelukken bij elkaar niet nog vele menschen meer om-j komen, dan in de betrekkelijk 'wéinige | groote? De ramp van Courrière bij Calais in! Maart 1906 heeft op de lijst het grootste aantal slachtoffers, 1230; ' dan volgt, in' 1866,- die van Talke-of-the-Hill in Engeland, met 338; verder die van de Pretoriamijn • bij Bolton in 1910, met 344, enz. Die van' de Universal-mijn zal, vreezen .wij, even erg zijn. /
Mijnramp te Seraing DRIE DOODEN Groote ontroering heerschte gister namid-> | dag rondom de koolmijn der Six-Bonniers«, Men sprak van eene grooto mijnramp en I spoedig-was h e t r o n d de mijn zwsrt van,! volk.
r<
VrijdagT? ÖêtobeTYai(3'
8
De gouverneur-generaal weigerde het I n den adder «Diiunant», op 76ö meters töiepte deed zich het ongeluk voor. Grauw- verzoek. jvuur. blies, eensklaps do lampen d e r rnijnToen getuige het fabrieksterrein verliet, 'werkers uit dic' zich daar bevonden, cn be- deelde een officier van politie hem mede, i dreigde allen met den dood. De slag was dat op het terrein vroeger een vrome jood geweldig.' Steenen en schutsels stortten in en Ottingen Landau had gewoond. jióveu mijnwerkers werden er onder bedolOp eene vraag vau de verdediging weet \ven. s getuige uiet te zeggen, wanneer Landau ; Onmiddellijk werd hct alarm gegeven en naar het buitenland is gegaan. -<--*'\: ''daalden de redders neer voorzien van elecEEN SLIMMERD p.' ; trische lampen. Zij zetten zich moedig aan Getuige Antnom, de aartsabt van 'de ' het werk. vroeger ';. Eerst werd de mijner Bornan Hubert be- kloostergemeenschap-Pertsjajef, 'vrijd, die ongedeerd was, uitgezonderd eene aan het klooster te Saratof verbonden, veraan deu mond. Kort klaart, dat hem uit het verleden gevallen ; kleine verwonding ' daarna haalde men Henri Liben op, die half bekend zijn, waarin joden kinderen hebben .verstikt Was; de ongelukkige werd onmid- doodgemarteld. Hij verwijst naar oerkon' dellijk naar de verbandkamer overgebracht den over twee dergelijke gevallen uit de 18e • Gedurende twee uren werkte men dan nog eeuw! De vertegenwoordigers van de civiele par'»an de bevrijding der anderen. Om 3 1/2 ure • namiddag vond men den porion-overste tij stellen voor, deze oorkonden bij het pro,j Jean Steinbach en Hanssens Nicolas, zijde tocol te voegen. Het openbaar ministerie 'aan zijde; zij werden zwaar verwond boven protesteert daartegen. - gehaald. Getuige Antnom zegt verder nog: « als de Om 4 ure ontdekte men drie dooden; do aarde zich opende, zou men veel beenderen genaamden Dony Joseph, Boulanger F r a n - vinden van hen, die door de joden zijn doodgemarteld. » fois en Mathieu Moreau. Pijnlijke tooneelen hadden aan het hekken Maar wij voegen er bij: Jder mijn plaats, waar zich gendarmen beMoest de aarde zich openen er zouden ' | vonden. -duizenden en duizenden geraamten' -evonclen worden door de roomsch-katholieke inkwisiteurs doodgemarteld. I Niemand mocht binnen de mijn komea. Zooals bijv. uit den Barthelomeusnacht! '• Volgens inlichtingen zou dez* adder zeer gevaarlijk zijn, en zouden daarenboven de NOG STEEDS DE PARTIJDIGE HOUDING VAN HET OPENBAAR MINIS.'•• verzekeringsmaatregelen niet genomen worTERIE den zooals het behoart. Voor een drietal we. ken hadden cp dezelfde plaats scheurinTer aanvulling van de telegrammen nog gen plaats. dit. Gistermiddag werden nog een aantal Het- gebruikelijke onderzoek is nu geo- arbeiders en ambtenaren uit de fabriek van ,pend. Zeven geneesheeren verleenden hunne Saizef verhoord. Daarbij bleek, dat Beilis alle z.aterdagen op de fabriek werkte. : 'zorgen aan do gekwetsten. De 'mijnwerkers liepen heen on weer 'de Ook op den dag van den moord werd op .putten het hoofd teneer gedrukt, den treu- do fabriek hard gewerkt, zoodat men elk rigen blik naar den grond gericht. bizonder voorval zou hebben gemerkt. Wat al rampen zullen deze zwarte-goudHet openbaar ministerie vroeg iederen gravers og treffen.-« Glück-Auf 1* getuige of hij al dau niet ecu jood was. Wat raakt het een gerechtsdienaar welke geloofsbelijdenis iemand aankleeft? In het -*•• land van den knoet en den bloedczar is to»:h alles toegelaten wat tegen den armen is 1 TE LIVERPOOL DOODEN EN GEKWETSTEN Een sneltrein die naar Manchester reed is gister namiddag t e Liverpool, in de statie - St. James, met een ander trein in botsing VIER 'KINDoREN SPRINGEN IN DE SEINE gekomen. Tot heden zijn zes lijken teruggevonden. Men vreest dat er een tiental De heer Brucker, kashouder, met zijne < dooden zijn. Het aantal gekwetsten is rede- vier kinderen, drie meisjes en een knaap, liJK groot. iu cle rue Angereau, te Parijs, een appartement bewonend, werd gisteren wakker. Volgens de avondbladen zijn ei- 10 dooden Hrj stond op en ging eens in de kamer zijen 25 gekwetsten t e betreuren en werden ner kinderen, waarvan het oudste 23 en het jongste 8 jaar was, zien. De kamer en de naar het gasthuis gevoerd. Een der gekwetsten is gestorven terwijl bedelen: waren ledig! Hij vond op tafel een briefje, door de vier kinderen onderteeinen hem naar het gasthuis voerde. kend, en waarop te lezen stond: «Wij dooden ons allen». Als waanzinnig stormde.de man, die met zijn karig loon tenauweruood zijne familie genoeg geven kon om met van honger om te komen, het huis uit, recht naar het politieIN BliSLAND bureel. RopdVO -ure, gisteren morgend, haalde EEN BOOMSCH-KATHOLIEKE AARTS- mep delijkgRüyanrj twee .meisjes,, herkend v BISSCHOP DOOR ZIJNE GELÓOFSals, .zijnde kinderen Bj-fieker, ,'jijt ds,Seine. GENOOTEN AFGEKEURD t' Opzoekingen naar dé beide andere' lijken gedaan. . . Gisteren hebben wij weergegeven wat Jo- worden De portierster van het hnis, waar de fafhan Csernoch, de prins-aartsbisschop van milie Brucker gevestigd was, verklaarde dat (Gran, in dei «Neue Freie Presse» over het niemand wist dat het gezin in zulken bekiróces Beilis én de beschuldiging van 'ri- narden toestand verkeerde. jjmeelen moord heeft gezegd. De «Budapesti De drie jongste kinderen kwamen nooit INaplo» noemt des aartsbisschops uitlating beneden en de heer Brucker ging regelma! treurig.om 7 ure uit en keerde om 8 ure 's * « Weet hij niet, vraagt het blad, dat men tig avonds terug. Hij betaalde regelmatig zijne l 'de martelaren des christen doms op de zelfde huishuur. De verwaarloosde, vuile toe[beschuldiging voor de wilde dieren heeft ge. stand, waarin kamer verkeerde, deect (.worpen,' waarvoor nu het hof te Kief vermoeden dat de de heer Brucker het niet [daagt?» breed had. j .Ook de Magyar Hirlap vindt Csernoch's uitlating een kerkvorst onwaardig. ! «Hij vernedert zijn schitterende positie 'door den toorts van de godsdiensthaat te 1 ontsteken, naar het schijnt met arglist, !:want dat hij zoo bekrompen zou zijn. om J-niet te weten, dat de bloedbeschuldiging -De Fransche, Nederlandsche en Engelsche I ongegrond is, kan men toch niet veronder- bladen staan'vol inet verhalen en bijzonderj.stellen ». heden over da ramp en de reddingen die om [.- De Boedapester jezuïtenpater Tomcsanyi te roerender zijn. Gansche bladen zouden j heeft Zondag verklaard, dat in de Talmud wij mét'déze bijzonderheden-kttïinen vullen, ;een plaat stond, die voor de bloedbeschul- maar,willen ons bepalen met er enkelen uit i'diging pleitte. Ofschoon verscheiden bladen aan te halen. \hém uitrioodigden:de plaat dan aan te. wijOP DE «OZAR» Lf ; zen, weigerde Tomcsanyi zulks te doen, Gister meldden wij dat de russischèstoo'daar, zeide hij, de plaat.een tweeledige uitmer «Ozar» te llotterdam is binnengeloolegging toelaat. pen. Hij had 102 schipbreukelingen van de DE PARTIJDIGHEID VAN HET HOF «Volturno» aan 'boord. Er werden den ka'.". Het gerechtshof heeft gister enkele ver- pitei.n;van d6.«Cza.r»,Jvan-Smiltneeck,1bloe/zoeken van de verdediging afgewezen, o. a. men aangeboden voor moedige houding die ' een verzoek tot dagvaarding van een zeke- hij bij de redding betoonde. . , Een lid der bemanning van de «Czar» r e n ' Pawlowits, die in verband met de verklaringen van den student Goloebof inlich- deelde het volgende verslag mede : tingen kan geven over de bij de begrafenis «Het stoomschip «Czar», van de Russischvan Joestjiriski rondgedeelde vlugschriften. Amerikaansche Lijn uit Libau, bevond zich De president achtte dït verzoek niet ter op weg van New-York naar Rotterdam, toen zake dienende. De verdediger Karbtsjefski den 9den October, om 5 ure 's avonds de gaf zijn verbazing over deze opvatting van draadlooze telegrafie het treurig bericht opden president te kennen. De president riep ving, dat aan boord van het Engeisch stoomhem daarop tot de orde. schip «Volturno» met 657 koppen, brand De getuige Sacharowa beweert van de ge- was uitgebroken; dat het schip reeds in heele zaak niets te weten, waarschijnlijk — vlammen stond en dringend op hulp wacht* Zöo Zegt zij — heeft 'Uljana Sjachofskaja te. maar wat in dronkenschap gebazeld. Aanstonds werd van koers veranderd en Getuige zegt den jongen Koljoesjni in het wij 'stoomden volle kracht1 naar de plaats geheel niet te kennen, docS deze jongen van de ramp. Het weer was zeer ongunstig. houdt, als getuige gehoord, vol, dat hij bij De zee liep hoog; met alle inspanning maakeen' gesprek van Sacharowa met Sjachofs- ten wij inplaats van onze zestien, slechts kaja tegenwoordig is geweest'. Sacharowa dertien mijlen in het uur. Na twaalf uur vertelde aan de andere, gezien te hebben 's nachts hebben wij de «Volturno» bereikt. dat een man met een zwarten baard Joest- Daar waren reeds acht andere stoomschesjinski- de steenbakkerij binnensleepte. pen. die dichter in de buurt geweest waren. »Zeer voorzichtig en met vaste hand De ambtenaar, die op last van den gouverneur-generaal zich met de aangelegen- koerste onze kapitein het schip in den donheden dor joden bezig houdt deelt mede, keren nacht tusschen de door andere schedat op 12 November 1911 deu gouverneur- pen uitgezette booten door, steeds dichter generaal werd verzocht om vergunning tot naar het verongelukte schip toe. inrichting van een joodsche kerk in de ' Om één uur waren wij reeds tamelijk schaftzaal van het armenhuis, dat kort ge- dicht genaderd en een van onz reddingsi d e n og het terrein der fabriek van Saizef booten werd aanstonds uitgezet. Toen die aan het brandende schip kwam.' waren daar jvas gebouwd. Het scheen verdacht, dat in eèn pas ge- nog over de vier honderd menschen aan 1 opend armenhuis een overbodig schaftlo- boord. » De duisternis'en de' hooge zee hebben kaal zou zijn, en daarom bezichtigde de gouverneur-generaal zelf het gebouw. het reddingswerk zeer bemoeilijkt. Het was 'Daarbij bleek, dat bedoeld schaftlokaal fei- den kapitein van de «Volturno» onmogelijk orde te bewaren onder de doodelijk vertelijk een synagoog was. , Het armenhuis werd uit 'de winsten van schrikte passagiers. Zgodja onze boot langszij kwam, Bprori-, j HeJiabriel;£vanJ5£i3|| JAJïSöd «Joelden..
Vreeselijke treinbotsing
Sociaal drama in Frankrijk
Het proces Beilis
Be ramp "Volturno,,
gen de menschen hals over kop yan boord naar berieden én dreigden daarmee de reddingsboot te overladen, wat onvermijdelijk den dood voor alle inzittenden was geworden. Daarom móest zoo spoedig mogelijk Worden afgehouden. Het was onmogelijk voor de tweede maal het schip te naderen zonder de boot in gevaar te brengen. » De vrees voor den dood, die de opvarenden aan den eenen kant door het vuur, aan de andere zijde door de hoog opgolvende, bruisende zee bedreigde, had de arme schipbreukelingen vrijwel verbijsterd. De kapitein stond feitelijk alleen te midden van deze ongelükkigen, want het grootste deel van • zijn officieren en manschappen was hem ontrukt door het vuur en de. woedende baren. Het radelooze gegil van vrouwen en kinderen klonk samen met het gehuil van den storm en het gezwalp van de hooge zeeën, verweg door de lucht, waar de dikke zwarte smook van het voorschip walmde, terwijl het vuur reeds het halve schip had vernield. De brug'.was al afgebrand en uit de machinekamer stegen , zwarte rookkolommen op. De brand was reeds zoover gevorderd, dat alleen nog maar het a/.'hterdek, voor de passagiers open bleef, waar zij bevend van ontzetting hun lot afwachtten. » Maar ook op dit laatste toevluchtsoord waren zij lang "riiet veilig. Onze kloeke zeelui begrepen dèn ernstigen, kritieken toestand, waarin de «Volturno» verkeerde. Eenieder spahde.zich in om zijn best te doen en'zij hébben eèn moed en een handigheid bij hun werk getoond, waarop iedere zeeman trotsch mag zijn. .De taak was zoo moeilijk en zoo., afmattend, dat de boot na iedere vaart mèt nieuwe manschappen bezet moest worden om sneller te kunnen redden. s Toen de ochtendschemering.daagde en het steeds lichter werd, , ging de redding ook beter. Het.was den kapitein gelukt de passagiers eenigszins gerust te stellen, en nu werden de. vrouwen en de kinderen in de booten gelaten, wat tevoren door de genoemde omstandigheden onmogelijk geweest was! ' * ' » Onze boot is vijfmaal heen en weer gegaan, waarbij i r vier-en-twintig vrouwen, vier eri twintig' kinderen, negen en veertig mannen en vijf man van cle bemanning aan boord van de «Czar»' zijn gebracht. Tegen acht uur waren alle opvarenden van de «Volturno» overgenomen. » Alle schepen voeren nog eens op verschillende afstanden de' plek van de ramp rond om te zoeken naar zwemmende menschen of booten. Toen vervolgden wij weder onzen koers en voeren verder naar Rotterdam, hèt wrak van de «Volturno» ver achter ons latendv » De verschillende schepen hebben de volgende aantallen" opvarenden gered : Czar (Russisch) 102, Grosser Kurfürst (Duits>:h) 105, Kroonland (Amërikaansch) 90, Devonian (Engelsch**" 59, Seydlitz (Duitsch) 46, La Touraine (Fransch) 40, Minneapolis (Engelsch) 30, Nai-raganset (Engelsch) 29, Rappohonock (Engelsoh) 19, Carraania (Engelsch) 1> Te 8%men 521 koppen. > ? V ; HIER ENDAifcONBÉR'DE - " ':•'.- i S CHIPBRE ÜKELINGE'*>'• .., Koor de. stoke? I Paul. was dit -reeds de tweede schipbreuk dn één jaar geweest. Hij was vol van de groote sprongen, die van boord in de booten waren gedaan, en van de wanorde, dié er de eerste oogenblikken geheerscht had. Toen hij boven kwam, zag hij er eenige van het scheepsvolk in een boot spririgen — het kan de derde boot von de «Volturno» geweest zijn, waarin volgens de mededeelingen van den tweeden officier van de «Czar», Saulesley, vooral bakkers en stewards stormenderhand een plaats hadden veroverd. Het is de boot-,- waarvan aan do eene zijde het touw. knapte, toen zij werd neergelaten, zoodat zij een oogenblik rechtstandig bleef hangen, om onmiddellijk daarna tegen den scheepswand stuk geslagen te worden. •Waren er schipbreukelingen wier woordenvloed moeijijk te stuiten was, een Oos-. tenrijker, eveneens ondervraagd, werd ironisch van reportersyragen. D e m a n hod geen ongelijk. Men stelle zich voor, dat een brand,uitbreekt aan boold van liet scbip, waarop men zich bevjndt.:De blinde schrik, die iedereen overvalt; de zorgen vpor vrouw en kinde : ren; de angst om het eigen veege lijf: het haastig aanschieten van de noodige kleedingstukken; liet vinden van een Weg naar boven; het vnitr en de rook; de kreten der wanhopigen... En dan komt daar doodnuchter een verslaggever vragen, of men ook iets van de oorzaak van den brand afweet, of men ook bluschmiddelen heeft zien gebruiken, of men ook de reddingsbooten geteld Heeft, die gestreken zijn... , De man keek een reporter aan met een glimlach, die scheen te vragen, of wij dachten, dat hij de schipbreuk rustig in cle bioscoop had zien gebeuren. « Waterstralen om te blusschen! of ik die gezien heb mijnheer*!... Ja, water, water heb ik gezien, niets dan water », — de kokende zee. meende hij, die geen uitweg liet en die-toch de eenige hoop bleef,'- met de vlammen in den
Iets verder waren.de vrouwen en. kinderen; van de laatste waren er in 't geheel 23 gered aan boord van de «Ozar». Een jonge moeder met drie kinderen, die haar man in Canada had achtergelaten, was op het oogenblik-van het uitbreken van den brand reeds vijf dagen zeeziek, en geen oogenblik uit de kooi geweest. De radeloosheid — één vrouw 'voor drie kleuters op zoon' oogenblik — bad in een oogwenk de zeeziekte doen vergeten. De jongste op den arm, had slechts een jurkje aan, dat gauw over het bloote lijf was getrokken. Aardig was het te zien, hoe de officieren en beambten van de «Czar» van zorgen voor de door hen geredde schipbreukelingen blijk gaven. ~* Eén hulpvaardige hand voor een nioeder met haar kind hier, een hartelijk woord daar, een warm afscheid, -het waren de laatste oplettendheden, die nog wat aan hun moedig reddingswerk moesten toevoegen. DE FRANSCHE BOOT «TOURAINE » DEN HAVRE BINNENGEVAREN Terwijl bovenstaande te Rotterdam gei beurde, hadden in Frankrijk, in Den Havre,
•aam eveneens roerende tooneelen plaats. Om 5 1/2 ure is de boot hier binnengeloopen. Alle schipbreukelingen op twee na aan boord van de « Touraine » ztjn gezond en wel. Gekwetst is de'kok Mennema (hij heeft een been gebroken), terwijl de kok De Bruine, door longontsteking is aangetast. Een kind is eveneens ziek. Mennema schrijft de oorzaak van den brand toe aan het wegwerpen van een sigaret in het ruim, waar het voedsel heeft gevonden in de levensmiddelen en zich snel heeft verspreid. Ondanks de wanhoop dcr passagiers is cr geen geTal Tan tuchteloosheid voorgekomen. De schipbreukelingen zijn om kwart over negen vanochtend ontscheept. Zeventien hebben verzocht naar NewYork te vertrekken, de anderen keeren naar hun land terug.
NOG EEN VERHAAL VAN EEN LID DER BEMANNING In het ziekenhuis, waar, de Nederlander De Bruine, chef-kok op de « Volturno » (die verscheidene ribben gekneusd heeft, en' aan longontsteking lijdt) verpleegd wordt, heeft hij vanmiddag het volgende over de ramp meegedeeld: II Ik sliep toen de brand uitbrak en daar mijn hut in het voorschip was gelegen, moest ik door de vlammen heen om niet te verbranden. De passagiers die.in de naastgelegen hutten sliepen zullen wel wakker geworden zijn door 'de ketelontploffing tegen negen uur, maar toen hadden de vlammen zich al zoover verspreid dat ik betwijfel of ztj zich nog hebben kunnen redden. » In den loop van den middag ging ik met drie hulpkoks naar de keuken en bracht aan de passagiers die op het achterschip opeeugedrongen stonden kofie, brood, worst en sigaren. Enkele mannen aten wat, maar de vrouwen waren te wanhopig en weigerden alle voedsel. Later toen het achterschip ook begon te branden, achtte ik het oogenblik gekomen om het schip te verlaten. Ik liet mij zakken aan een touw dat langs de « Volturno » neerhing en dacht mij in een boot, die ik bij het schip had gezien, te kunnen laten vallen, niaar ten gevolge der deining was die boot te ver weg gedreven. Mijn krachten waren uitgeput, ik kon het touw niet langer vasthouden en viel in zee. Ik verloor het bewustzijn en kwam eerst 's nachts aan boord van de « Touraine » weer tot mij zelf. DE OORZAAK DER RAMP Uit een draadloos telegram via Camperdown uit Montreal (Ver-Staten) van de « Kroonland » (op welk. schip de kapitein, de telegrafist en 89 passagiers van de « Volturno » zich bevinden) ontvangen, blijkt dat de schipbreukelingen de ontploffing en de daarop gevolgde brand op de « Volturno» toeschrijven aan het breken van kisten met chemicaliën, die daardoor me* elkaar in aanraking aijn gekomen en ontploft. DE HELDHAFTIGE HOUDING VAN
j>Wt KAPIÏEJS„ÖIK, 3: MMvnm,
?
In een draadloos telegram van een over-; levende van de «Volturno» die zich aan boord van de : «Kroonland» bevindt, wordt getuigd van de heldhaftigheid van kapitein Inck, die, toen hij aan boord van de «Kroonland» kwam, een zwart geblakerd gezicht vertoonde, terwijl zijn armen en handen met brandwonden overdekt, zijn uniform verkoold en in flarden gescheurd, en zijn schoenen om zoo te zeggen door het vimr verteerd waren. Gedurende het geheele verloop van de ramp had hij, ofschoon ten slotte de uitputting nabij, de passagiers met opwekkende woorden tot kalmte trachten te brengen. Hij was in de weer geweest, tot allen het wrak hadden verlaten. De kapitein zelf van de «Volturno» heeft, over Halifax van boord van de «Kroonland» aan de « Daily Chronicle » draadloos een-uitvoerig verhaal geseind van de ramp. Hij vertelt natuurlijk véle bekende bijzonderheden,:^ doch zegt uitdrukkelijk, dat de redding van de passagiers op de meest; ordelijke wijze, zonder.paniek geschiedde. De kapitein ontkent eyeneens.dat de bemanning tot muiterij zou zijn overgeslagen. Deze stond integendeel de door een paniek bevangen passagiers zoo goed mogelijk bij en deelde reddinggordels en levensmiddelen uit. V - .' ,i Dit zal de woorden van den patroon-kapitalist Timsley in: den mond doen stikken, zooals-hij het overigens verdient.
In den Balkan WAT ER EIGENLIJK TUSSCHEN TURKIJE EN GRIEKENLAND NOG ZAL GEBUEREN OF BESLOTEN WORDEN, ÏS VOORTDUREND ONZEKER. Over de voornemens van de, Porte blijft men in het onzekere. Het is opmerkelijk, zoo meldt de Konstantinonolitannsehe correspondent van de Kölnische Zeitung, dat nu niet alleen meer de kranten, maar ook hoogstaande persoonlijkheden ronduit zeggen, dat de Porte onverwijld de. zelfstandigheid van Macedonië moet eischen; Saloniki moet er de hoofstad van worden en een vrijhaven, waar ook Servië en Bulgarije werkzaam kunnen zijn; Kawala moet aan Bulgarije komen. Slechts onder die voorwaarde zou de Porte misschien op het stuk van de eilanden wat toegeeflijker jegens Griekenland kunnen zijn. Het leger moet'daartoe, zegt de Ikdam, naar Thessalië marcheeren. Roemenië zou. evenals de groote mogendheden, tegen zulk een Turksehen veldtocht geen bezwaar maken en de heele bevolking zou naar de wapenen grijpen: . . De officieuze Tanin echter, die eenigen tijd geschorst is geweest wegens het publiceeren yan artikelen, ingeblazen door de oorlogszuchtige officierenpartij van Enver bei, laat een geheel anderen toon hooren. Dat streven naar de autonomie van Macedonië en een veldtocht naar Saloniki, zoo betoogt dat blad, zou yoor Turkije op het oogenblik te kostbaar eri te afmattend worden. Hèt zou de Eurojpeesche. geldmarkten
nog langer voor de Porte gesloten iourt en daardoor de economische crisis verk gen. Echter moet men de oplossing van 1r kwesties niet uit het oog verliezen n,^' uitstellen. De Tsnin wil, dat Turk'üe *ï mandaat van Europa ziet te .verkrijgenT ook in de kwestie van de eilanden BMS haast maakt. Hoe meer tijd verloopt KK meer de Balkanstaten in den Macedonisc-'X wirwar verward zulen raken, en des te (listiger wordt de toestand toestand van 1^' kije, dat intusschen de gelegenheid zal )jt'* ben gehad zijn vloot aanzienlijk te verstaken. Deze uitlatingen moeten een gevolg J . , van de vermaningen van de mogendhedi» en bovenal van het besluit van de Parijse!» markt, geen geld meer te verstrekken, voS' de vrede met Griekenland i's beklonken.«,: Toch zet de Porte haar militaire voorHS.' reidingen voort; Naar het heet, is de zoogt naamde demobilisatie tot heden niet andeti geweest dan een verplaatsing van troep*: naar de kust van Klein-Azië, om daar etj mogelijke poging tot landing yan een van 1 Egeïsche eilanden af t e verhinderen. DE POLITIEKE INRICHTING VAX' TURKIJE EN DE GEVOLGEN ERTAÏ DE JONG TURKEN EN HUN CONGÉ*»' De bekende medewerker aan de Duitsi socialistische pers, onze partijgenoot pi vus, die sedert geruimen tijd in Konstsnl nopel verblijf houdt, schrijft vandaar volgende over de politieke veranderint welke Turkije in den laatsten tijd heeff( dergaan: •Het Jong-Turksche kongres van Bond voor Eenheid en Vooruitgang, weken heeft vergaderd en thans geslote wordt, is door de Europeesche bladen met groote belangstelling gevolgd. he?ft echter ongelijk als men meent Turkije voor inwendige veranderingen nii meer vatbaar is.De binnenlandsche gestel heid is reeds gedurende den oorlog mer] baar gewijzigd, en nog grootere wijzig*^ staan te gebeuren. De oud-Turksche toestanden zijn grooto; deels opgeruimd; de oppositie, van das richting is verstomd. Het gezag yan de BJ.' geering steeg met den dag door de gebeur, tenissen van den tweeden Balkan-oorlog a de verovering van Adrinopel. Ook teoi haar gesterkt dat zij tegenover Griekti*. land een krachtigen toon durfde aanslag Bovendien zijn de elementen van het viot gere liberale bewind door dezen gang tii, zaken in volkomen diskrediet gêbrath Hiermee is niet gezegd dat aan deze'önpï sitie voorgoed een eind is gemaakt. *ZtJ»y echter niet aan het woord komen vóót * opening vari het Parlement, en ook dan™ veel tijd behoeven tot zij zich kan doen'jef den. . Intusschen beheerscht de organisaji»' «Eendracht en Vooruitgang» het veld.-§ kan doen wat haar belieft. Zij heeft zichtflj, doel gesteld een bepaald hervormingspt^ gram door te zetten eu ze laat zich tó geen politieke overwegingen terughoudt»; Zij tracht haar wil door te drijven, onró! schillig voor de gevolgen. In dezen gei is het, kongres gehonden, een .geest die dé' .def.Ieu.ze-.gekenaierkt wordt,;.desorgasü» van hét Parlement,, organisatie .van»" partijx. , . . , . . . : . . Aan het staatshoofd moet de bevoegoM worden, gegeven, wanneer « hoogere btlsS gen» zulks eischen, de bijeénroeping m Ket Parlement te verschuiven, de-verimlè'f lingen te schorsen, de zitting op .te heifek dé vergadering té ontbinden- — dit is e»jkongresbesluit. Het wordt door een tweede besluit 1*^ versterkt en aangevuld. De Turseke stas* regeling bepaalt uitdrukkelijk, dat ingevtf van een motie van wantrouwen Van ilL. kant van de volksvertegenwoordiging,.Ii| ministerie moet aftreden. Het kongres vs)i langt nu de intrekking van die bepaling. 'S, Wat zal nu gebeuren bij een botsing b**^ schen Parlement eri ministerie 1 Dan eillA ministerie de overwinning behalen, W stuurt de Kamerleden naar huis wanne}**zij zijn voorstellen afstemmen;* De lrt)w I kende bepaling, door het kongres getw dat de schorsing yan de parlementaire welft zaamheden hoogstens vier maanden in mogen duren, zal praktisch geen effekt miben.' Als zij den strijd zou willen voortaj; ten, stuurt het ministerie de volgende K» mer weer naar huis. Hoe komt echter het kongres er toe, <{ rechten van het staasboofd zoo. buitenf**' woon te willen uitbreiden 1 Nog gezffêj!»': van de tijden onder den af gezetten snit»* Abdul Hamid, hadden de Jong-TuiB» reeds in het konstitutioneele tijdvak biW» ervaringen opgedaan :. het ministerje Kjj mil en al zijn wérken zou onmogelijk Jj geweest zonder cle toestemming van * Sultan. Doch het kongres heeft een s* woord gegeven op deze vraag. Dit antw*** is de versterking van de partijörgamsr In de eerste plaats treedt thans de •egü> voor Eenheid'en.Vrijheidals een gerei Staatkundige partij op. De.tweedracht w» schep zijn bestuur en de parlement»» fraktie, de oorzaak van velerlei moeilF heden, vervalt. De fraktie wordt aa" f Partij ondergeschikt gemaakt. Verder ww den in cle provincies bestaande kleine g*****? pen van verspreide leden vereenigd ent* der provinciale kommissies gesteld, B< het geheel staat het centrale komiteit1? president, en sekretaris, daarnaast een "j! gemeen Eartjjbestuur.dat iedere maand f* gadert.. ' . . . _. Ten slotte, dus: gelukt,het. over een,K 6 hoorzaane parlementsmeerderbeid • t ' schikken, dan wordt parlementair g«* geerd — indien niet, dan mét behulp vas hoogheidsre.chten des Sultans, het Pes ment gehoorzaam gemaakt of op zij 8 ' ven. Krachtens het feit dat zij alle aan» : bezet houden,en beschikken overeen sterg gecentraliseerde, voorloopig éénige p» « organisatie in het land, gelooven de •***», Turken zich in schijn aan den wil van _ staatshoofd te kunnen onderwerpen. « V denken niet tot welke politieke gevolge» •• moet leiden. Zij bezitten de macht, zu '. len de macht gebruiken en nemen maa" s^ len om daarbij niet gestoord.te woraen. ,'u»*-: — Volgens een.later bericht over dev' ste zitting vaa h e t kongres. Zondag itober gehouden, is de groot-vizier. *** van de. regeering, benoemd tot.leioer de partij yoor Eenheid en Vopruitgw*
