KNX MEETING Verslag van de KNX-bijeenkomst op 18 juni 2015
De toekomst van gebouwautomatisering is IP; met of zonder KNX
Hans Bos
ICT en IP zijn niet meer weg te denken uit woningen, gebouwen en apparaten.
Echte en eerlijke intelligentie
Duidelijk is dat er straks geen woning- of gebouwautomatiseringsproject
Wouter van den Bos van de KNX Association verzorgde, na het welkomstwoord door de dagvoorzitter, de aftrap van de bijeenkomst. Hij schetste hoe KNX Nederland aankijkt tegen de snelle opkomst van IP-toepassingen in de woningautomatisering. “Er wordt veel ontwikkeld in de domotica-markt. Nieuwe partijen zien er brood in en oplossingen als Hue en Nest hebben de trend gezet bij de consument. Maar wat deze partijen vooral doen is de consument binden aan één leverancier en creëren een ingang via IP om informatie te verzamelen over het gedrag en de voorkeuren van de woonconsument. Echte, eerlijke en integrale intelligentie verkrijgt een woning nog altijd alleen van KNX.” Hoewel KNX vertrouwt op haar eigen onderscheidende kracht, heeft de organisatie de IP-wereld wel omarmd. “IP is een onstuitbare ontwikkeling. Alle applicaties van nieuwkomers zijn op IP. Onze slogan luidt dus ‘KNX én IP, KNX mét IP’. Van beide werelden één oplossing creëren. Om de consument van de voordelen van KNX te overtuigen, gaan we fabrikanten aanzetten om meer business-toconsumer strategieën in te zetten. Zelf gaan we de KNX Easy Mode programmeermethode en de KNX RF toepassingen sterker profileren en de drempel ervan verlagen zodat het eenvoudiger wordt om de twee werelden te combineren.”
meer mogelijk is zonder kennis en toepassing van IP-technologie. Hoewel IP nog geen integraal onderdeel is van het KNX-protocol, is het IP-netwerk al wel heel goed als KNX-medium te gebruiken. Met een interface of router tussen de twee, zijn KNX- telegrammen via ethernet over te dragen. Door de snelheid en flexibiliteit van IP te combineren met de betrouwbaarheid en de naadloze interoperabiliteit van KNX, ontstaan vaak krachtige systemen.
Terwijl de praktijk er liever gisteren dan vandaag echt mee aan de slag gaat, hebben de KNX Association in Brussel en de fabrikanten meer tijd nodig om de weg te banen voor een KNX-toekomst met IP. De organisatie verwacht dat in 2020 alle KNX-producten zover zijn dat ze volledig in en via IP kunnen communiceren. In de tussentijd proberen giganten als Google, Nest en Microsoft, maar ook vele start-ups en andere marktpartijen, onze woningen binnen te dringen met domotica-oplossingen en eigen apps op IP die de consument aanspreken. Hoe zeer dit onderwerp leeft, bleek wel tijdens de kennisbijeenkomst over KNX en IP op 18 juni in Utrecht. Een groot aantal KNX Professionals bezocht de bijeenkomst en liet zich door een zeer interessante sprekers informeren over kansen en knelpunten, mogelijkheden en ervaringen. KNX|VERSLAG
1
18 juni 2015
Wouter van den Bos
hippe producten die hun leven gemakkelijker maken. De technologie is volledig irrelevant geworden in het iPhone-tijdperk. Daar moeten ook wij iets mee doen.” Internet of Things is Heilige Graal
Niet bang zijn voor concurrentie Ook Joost Demarest, CTO bij de KNX Association, ging in op de concurrentie in de IP-wereld. “Omdat de grote jongens van Google en Apple er aan komen, is er geen plaats meer voor ons? Natuurlijk wel! Zijn we zo blind en arrogant als Nokia bij de opkomst van de smartphone? Natuurlijk niet! We moeten niet bang zijn voor de concurrentie, want Eric Zwemmer KNX heeft assets waar zij nooit over zullen beschikken. Zoals de naadloze interoperabiliteit en de fabrikant-onafhankelijkheid. Apple HomeKit en de Nest thermostaat? We
overgaan. Terwijl de slimme producten van de internet-concurrenten alleen in point-topoint communicatie voorzien.” KNX werkt er wel hard aan om mee te liften op de hype van the Internet of Things, om een brug te slaan naar de IP-wereld. Er staat een uitbreiding van de KNX-standaard op stapel, er wordt gewerkt aan data-beveiliging in the cloud, de organisatie stimuleert fabrikanten om hun producten IP-ready te maken en ETS5 biedt meer mogelijkheden voor visualiseren in mobiele platforms. “Want”, zei Demarest, “we willen niet op een dag wakker worden en denken ‘hadden we maar…’.” Busprotocol versus hippe producten KNX Professional Bob Brugman reageerde op het betoog van Demarest met de opmerking dat de markt te maken heeft met nieuwe spelers die de consument direct benaderen en met consumenten die vervolgens zeggen: ‘ik heb nu die thermostaat van Nest, hoe kunnen jullie die integreren?’. KNX Professional Lee Gurbutt bracht in dat KNX wellicht met een andere naam of boodschap de markt zou moeten benaderen. “Consumenten hebben niks met protocollen en buskabels, wel met
Joost Demarest
In de volgende lezing prikkelde smart building evangelist Rick Vereecken van ByNubian het publiek met het beeld van een wereld waarin miljarden objecten data uitspuwen, communiceren en delen over IP- netwerken. “De komende zes jaar worden er elke seconde 57.000 nieuwe ‘dingen’ toegevoegd aan the Internet of Things. The Internet of Things verbindt zo alles met iedereen, overal. Het is de Heilige Graal, kunnen we wel zeggen. Al die gedeelde gegevens kunnen onder andere dienen om de energieconsumptie terug te brengen. In potentie kunnen domotica en smart meters het energiegebruik met 40 tot 50% reduceren. Dat gebeurt echter nog niet, vooral omdat men de gegevens niet voldoende analyseert. Met data-analyse valt nog een wereld te winnen. Zo kan zichtbaar worden waar en wanneer een ventiel niet goed werkt, hoe het energiegebruik zich verhoudt tot de weersomstandigheden, welke gebruikspatronen zich voordoen, wat de busbelasting per deelnemer is. Pas dan kan je echt energie gaan besparen. ByNubian biedt dergelijke analyse-oplossingen voor slimme gebouwen. Voor ByNubian is KNX het voorkeursprotocol om de data-spuwers te koppelen. Voor de opslag geven we de voorkeur aan the cloud. Cloud-interfacing is echt de toekomst.” Vereecken wees de KNX Professionals erop dat partijen als Google investeren in bedrijven als Nest omdat ze via hun producten belangrijke gegevens krijgen doorgespeeld. “Zo krijgen ze toegang tot onze woning, ons gedrag en onze voorkeuren. Ze genereren er nieuwe business uit. Mis in die ontwikkeling de boot niet,” waarschuwde hij. Om zijn verhaal te illustreren toonde hij een cartoon, waarin een man achter een PC tegen zijn collega zegt: ‘Ik denk dat het alarm van mijn Nest Protect is
Rick Vereecken
moeten nog maar eens zien waar die mee gaan samenwerken en of die zich op de lange termijn zullen bewijzen. KNX biedt de keuze uit meerdere media, bij die devices kan dit alleen via IP. En tot slot: KNX zorgt voor echt slimme gebouwen. Een woning die snapt dat als je de vakantie-modus intikt, alle installaties in de slaapstand en in de beveiligingsmodus KNX|VERSLAG
2
18 juni 2015
afgegaan, want Google Adwords liet me net een advertentie van een brandblusser en een aanbieding voor tijdelijke behuizing zien.’ Samenwerken is overleven Door samenwerking aan te gaan met lokale retailers van consumentenelektronica kunnen KNX Professionals meer uit de markt halen. Dat was de boodschap van het duo Rob Wierenga en Rudirick De Jong. Wierenga vanuit de branche-organisatie UNETO-VNI, De Jong als elektronica-stylist en tv-presentator. De twee hadden net de Home Experience Tour achter de rug, waar installateurs en winkels als BCC, Mediamarkt en EP overal in Nederland de consument informeerden over de mogelijkheden van domotica en consumentenelektronica. “Informatie delen is essenti-
naar de partner-installateur die ook de verlichting slim kan maken. De consument stapt nu eenmaal sneller binnen bij een BCC dan bij een installateur. “Het gemiddelde gezin beschikt over 25 apparaten die in potentie met elkaar kunnen praten. Er zijn zelfs al slimme meubelen. Het probleem is dat woningen daar doorgaans niet klaar voor zijn. Nu worden allerlei apparaten apart aangestuurd, vaak vanachter een kastdeur of vanuit een meterkast met een bij elkaar geraapt zooitje van technologie. Daar komen jullie om de hoek kijken. In 2014 telde Nederland 200.000 slimme woningen, in 2018 kunnen dat er 600.000 zijn. Pak die kansen. Ga er in een vroeg stadium samen met de retailer een plan voor opstellen.”
Maarten van den Boom
moet zo logisch en natuurlijk werken dat het als ons zesde zintuig aanvoelt. Dan heb ik het niet alleen over computers die functioneren als het menselijk brein, maar ook over KNXtoepassingen. We moeten kijken naar de impact van onze oplossingen op het geconditioneerd gedrag. KNX heeft alles in zich om die rol op zich te nemen, om woningen slimmer te maken naar de wensen en verwachtingen van de gebruiker. Woningen die, gebruik makend van de voortgebrachte data, uit zichzelf slimmer worden. Daarbij moeten we ons niet blind staren op de techniek, maar ons juist op probleemstellingen, wensen en oplossingen concentreren. Probeer eens met jezelf af te spreken dat je in een gesprek met de klant het eerste half uur niet over techniek praat.”
Rob Wierenga
Streamen met KNX Muziekdiensten als Spotify en Deezer, draadloze muzieksystemen als Sonos en audioover-IP-speakers hebben de markt compleet veranderd. De stortvloed aan audio-oplos-
Rudirick de Jong
Bob Brugman
eel. Samenwerken is overleven”, vertelden ze hun publiek. Samen kunnen retail en installateurs de consument ontzorgen. Zo kan de retail de consument wijzen op de mogelijkheden van het op afstand bedienen van diverse installaties met bijvoorbeeld de smartphone of tablet. Bij de aanschaf van een slimme wasmachine, kunnen ze de consument verwijzen KNX|VERSLAG
Intieme technologie De presentatie van Maarten van der Boon, innovatie en business development manager bij Leertouwer, had als titel ‘Ons nieuwe zesde zintuig: technologie’. Mens en technologie raken steeds meer verweven, vooral met ‘intieme technologie’ als de slimme horloges en brillen van deze wereld. “Technologie 3
18 juni 2015
singen zonder fysieke aankoppelmogelijkheid heeft de behoefte aan integratie van KNX met IP voor de bediening van deze producten vergroot. Bob Brugman van Cosento liet zijn licht schijnen over de mogelijkheden op dit gebied. “Om ze te kunnen koppelen, is altijd een interface nodig voor de vertaalslag. De muziekdiensten zijn lastig te integreren in KNX-visualisaties. Lastig is ook dat streaming devices constant onderhevig zijn aan updates. Daarnaast zijn nog niet alle diensten direct in multiroom audio te verwerken omdat ze in eerste instantie werken in combinatie met een app op een mobiel device. De klant wil eigenlijk exact hetzelfde zien en kunnen in een KNX-visualisatie als wat de app op de smartphone laat zien en doet. Maar moeten we dat wel willen? In onze visie niet. We moeten weer terug naar de basis en niet alles willen overnemen in KNX. Laat Sonos in de Sonos-app staan en laat KNX alleen het aan/ uit schakelen en het volume voor rekening nemen. Laat KNX alleen de functies uitvoeren die nog iets met woningautomatisering te maken hebben, zoals centraal-uit bij het verlaten van de woning, maar niet het tracks zoeken, volgende/vorige toetsen en dergelijke.” Volgens Brugman zijn de audiosystemen die geschikt zijn voor koppeling met KNX onder te brengen in drie categorieën: fysiek aansluitbare apparatuur als Revox en Basalte met een KNX-aansluiting, apparatuur waar een speciale gateway voor nodig is zoals Sonos en Marantz, en apparatuur die met KNX is te koppelen via TCP/IP zoals Trivum audio. Deze laatste is multiroom apparatuur die de mogelijkheid biedt een verbinding te maken met KNX over KNXNet en apparatuur waarmee de gehele visualisatieopbouw in HTML is uit te voeren. Van geen IP naar alles IP Een interessante praktijkcase met KNX en IP werd gepresenteerd door Martwin de Man
van Hager en Menno Schroots van Frame Domotica. Samen voerden ze in muziektheater TivoliVredenburg te Utrecht de gebouwautomatisering uit. In het gloednieuw pand, dat het oude omhelst, is geen enkele schakelaar te vinden, maar is alles te bedienen op 45 touchscreens over 7 servers. Martwin de Man: “Er was in het bestek geen koppeling naar IP opgenomen, maar in het ontwerp hebben we wel een IP-hoofdstructuur opgenomen, op een laag niveau. We hadden per muziekzaal IP-componenten opgenomen in een eigen netwerk, waarbij de IP-adressen onderling zo geconfigureerd zijn dat later een gekoppeld netwerk mogelijk zou zijn. Bij de oplevering begon de klant pas de voordelen in te zien van koppeling aan het eigen IP-netwerk. Naast de TP-backbone hebben we daar nu dus een tweede IP-backbone gecreëerd. De klant kan en wil nu niet meer zonder. Vanwege de veiligheid zijn de IP-componenten opgenomen in een eigen Virtual LAN die alleen de beschikbare poorten en services open stelt.” Menno Schroots: “We hebben het hier over een levende installatie waarbij optimaal gebruik is gemaakt van de schaalbaarheid en flexibiliteit van KNX en IP. We kunnen constant bijsturen en uitbreiden. Zo is het mogelijk om later ook een IP bustoegang te creëren, VLAN te koppelen met VPN voor eenvoudige toegang van buiten, de branddeuren aan te sturen en diverse metingen uit te voeren.” Lokale server voorkeur boven cloud Erwin van der Zwart van Schneider-Electric legde de deelnemers vervolgens uit wat de mogelijkheden zijn van communicatie tussen KNX en andere systemen via IP. In zijn inleiding gaf hij aan dat KNX zeker een rol zal houden in de domotica-wereld. “Vooral in gebouwen, waar oplossingen als die van Nest en Apple geen opties zijn. Wel zal de rol van KNX anders worden, en zullen we
Erwin van der Zwart
meer gebruik gaan maken van the cloud.” Van der Zwart gaf aan dat een lokale server altijd nog de beste oplossing is, maar dat een rechtstreekse koppeling in the cloud ook een goed alternatief kan zijn om processen zelf in de hand te houden. “The cloud is niet zaligmakend. Twee apparaten koppelen via the cloud geeft doorgaans een onbetrouwbare actie-reactie snelheid. Voor de opslag van data is het wel een prima oplossing”, zei Van der Zwart. Als veel gebruikte IP-protocollen noemde hij ten eerste TCP en UDP, waarbij UDP beter geschikt zou zijn voor grotere data-snelheden, terwijl TCP het protocol is dat de beste garantie biedt voor de overdracht van gegevens. Maar ook http, XML, SOAP en JSON zijn gangbare IP-protocollen. Dynamisch koppelen Van der Zwart: “Veel fabrikanten maken apparaten die door middel van IP te koppelen zijn in the cloud. Deze apparaten zijn voorzien van een ethernetaansluiting en hebben vaak een webinterface waarmee beperkte instellingen zijn te maken om de data aan te bieden aan the cloud. Er verschijnen momen-
Martwin de Man
Menno Schroots
KNX|VERSLAG
4
18 juni 2015
teel diverse cloud-based diensten die het mogelijk maken om verschillende apparaten met verschillende IP-protocollen te koppelen via een API. De nadelen van cloud-based koppelen is dat de meeste producten daarvoor niet volledig zijn te integreren met andere veel voorkomende protocollen. En de diensten bieden je geen enkele zekerheid wanneer de door jou gewenste actie gaat plaatsvinden. Om echt dynamisch te kunnen koppelen met de verschillende TCP/IP protocollen en om te kunnen communiceren over verschillende fysieke lagen, is flexibele opbouw van data en requests nodig. Daarvoor ligt de keuze van een lokale server voor de hand. Met LUA scripts is vervolgens alle informatie uit te wisselen. Bijvoorbeeld tussen KNX en P1-meters of inbraakcentrales. Tussen KNX en HVAC of Sonos. Voor Microsoft is the cloud dè plek Een presentatie waar velen de hele dag naar hadden uitgezien, was die van Hans Bos, National Technology Manager bij Microsoft Nederland. Dit bedrijf voorzag al lang geleden hoe de slimme woning van vandaag eruit zou zien en heeft daar langzaam maar zeker een rol in opgeëist. Microsofts clouddienst Azure is bijvoorbeeld een platform waarmee
KNX|VERSLAG
ook heel goed woningautomatisering is uit te voeren. Zo werkt Microsoft samen met Miele aan slimme keukens op basis van Azure en ligt er een concept voor slimme hotelkamers met behulp van Microsoft Kinect. Ook de slimme polsband is in te zetten voor het bedienen van bepaalde functies in huis, via de gekoppelde smartphone. Voor Microsoft is the cloud dé plek om al die toepassingen te faciliteren. “Ik hoor jullie zeggen dat the cloud daar niet de ideale plek voor is. Maar in Texel is alle straatverlichting via the cloud aan en uit te zetten, in kantoorgebouw The Edge werkt de aansturing van de klimaatcontrole volledig via the Microsoft-cloud. The cloud is geen openluchtplek, het zijn simpelweg datacenters die al jaren worden gebruikt voor procesautomatisering. Wij hebben 100 van die datacenters, in 40 landen. Het kan zijn dat je data in Dublin staan opgeslagen en de back-up in Amsterdam, maar het is er veilig en altijd beschikbaar.”
5
Herkennen, voorspellen, faciliteren Bos gaf aan dat de Microsoft Campus in Amerika, bestaande uit 125 gebouwen, volledig zijn geautomatiseerd met een overkoepelend dashboard. “Het geeft enorm veel inzicht in efficiency en handvatten voor duurzaamheid. Maar ook inspireerde hij de KNX Professionals met zijn wijde blik op the Internet of Things. “We noemen dit het internet der dingen, maar het gaat er om dat die ‘dingen’ ons slimmer maken, ons leven gemakkelijker maken. Ik heb het liever over ‘enchanted object’, ofwel magische objecten, zoiets als vliegende tapijten. Want elk object is in wezen slim te maken en daarmee worden ze magisch. Een paraplu die je waarschuwt dat je hem mee moet nemen omdat hij weet dat het gaat regenen. Een tapijt die je waarschuwt dat het tijd is om te stofzuigen. Een kop koffie die aangeeft dat die nog te heet is om er uit te drinken of de auto die zelf de verzekeraar belt bij een aanrijding. Pro-actief adviseren, daar gaat het om. Dat doen we bijvoorbeeld met onze Cortana, de persoonlijke assistent voor Windows-smartphones. Maar we kijken al veel verder. De ruimte moet individuen gaan herkennen, weten wat ze willen gaan doen en hen daarin faciliteren. Dat wil Microsoft bewerkstelligen.”
18 juni 2015
Deelnemers gezocht voor Beurs Elektrotechniek Rob van Mil deed tijdens de bijeenkomst een oproep aan KNX Professionals om een bijdrage te leveren aan de KNXvertegenwoordiging tijdens de beurs Elektrotechniek. De beurs vindt plaats in de Jaarbeurs in Utrecht van dinsdag 29 september tot en met vrijdag 2 oktober. Vanwege de compleet nieuwe opzet van de beurs, is op verschillende plekken en momenten een bijdrage van KNX Professionals gewenst. Zoals in de Belevingscentra, waar we een werkende KNXinstallatie willen laten zien. Maar ook zoeken we naar system integrators die op het Kennisplein over hun vak willen vertellen. Daarnaast zijn er diverse presentaties gewenst over thema’s als KNX en klimaat, KNX en audio, KNX en IP. Op de laatste avond van de beurs vindt de uitreiking van de KNX Professionals Award plaats. Wees daarbij!
Jubileumeditie Beurs Domotica en Slim Wonen Smart Homes organiseert op 18 en 19 november voor de tiende keer de Beurs Domotica en Slim Wonen. Het thema van de jubileumeditie is ‘Connecting Worlds’. De Smart Homes organisatie roept fabrikanten en KNX Professionals op om daar met een stand aan deel te nemen. De beurs zal vanwege het tienjarig bestaan meer publiciteit en dus bezoekers krijgen, zo vertelde de organisatie. Ook zal er voor het eerst een belevingsruimte worden ingericht: de Smart Avenue. Daar zullen bezoekers een goed beeld krijgen van de praktische toepassingen van domotica.
KNX|VERSLAG
6
18 juni 2015
