NVOX april nederlandse vereniging voor het onderwijs in de natuurwetenschappen

nederlandse vereniging voor het onderwijs in de natuurwetenschappen

Van de bestuurstafel AMSTEL-Instituut opgeheven, CMA gaat zelfstandig verder

192

Door de teruglopende financiering waait een ijzige wind door het hoger onderwijs. Het gevolg hiervan is dat universiteiten en hbo’s gaan bezuinigen en daarbij keuzes maken. Vaak zetten ze daarbij in op hun ‘core business’: onderzoek en onderwijs. Samenwerking, met bijvoorbeeld het primair en voortgezet onderwijs, wordt daarbij al snel gezien als niet behorend tot hun eerste taak. Een van de slachtoffers van die bezuinigingen is het AMSTEL-Instituut. Dit instituut slaagde er de afgelopen jaren telkens in onderwijsinnovaties te starten die aansloten bij de wensen van de docenten en de leerlingen in het veld. De innovaties waren geen eendagsvliegen, ze zijn vaak opgenomen in de dagelijkse lespraktijk. Zoals de ontwikkeling van fysische informatica: het systeembord is de standaard in Nederland. Andere voorbeelden zijn micro-scale chemistry of Coach, het meet- en regelprogramma voor alle exacte vakken bij onder andere videometen, modelling en simulaties. En de serie Biologie Buiten het Boekje, de multimediale lesprogramma’s voor moderne biologieonderwerpen. Ook de nascholing, gericht op docenten en toa’s, voorzag in een behoefte. Hierbij speelden de regionale netwerken zoals Bètapartners en Its Academy een grote rol. Uit deze kleine bloemlezing blijkt het belang van het AMSTELInstituut voor het bètaveld. Helaas, eind november 2009 kwam het bericht dat de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica (FNWI) van de UvA, in verband met bezuinigingen, had besloten het AMSTEL-Instituut per 1 september 2010 op te heffen. De NVON is op tweeërlei wijze betrokken bij deze opheffing: als vakvereniging en als vakbond. Als vakvereniging heeft de NVON vele acties ondernomen om de verworvenheden van het AMSTEL-Instituut te behouden. Er gingen vele brieven en e-mails naar FNWI en UvA. Zo was er medio januari 2010 een gesprek met de decaan van de FNWI waarin hij, later verwoord in een schrijven, beloofde aan de scholen:

NVOX

april 2011

“Het voornemen van de reorganisatie houdt in grote lijnen in dat een substantieel deel van de activiteiten van het AMSTELInstituut wordt voortgezet binnen de onderwijsorganisatie van de FNWI.” Helaas, de weerbarstige praktijk was vele malen harder. Gaande 2010 mochten we als NVON, als men al tijd had, lagere goden raadplegen. Om kort te gaan, de decaan hebben we nooit meer gesproken. Menigmaal is geprobeerd de door 1200 mensen getekende petitie voor het behoud van het AMSTEL-Instituut aan te bieden. Het leverde niets op. Alle pogingen voor een doorstart van een verzelfstandigd AMSTEL-Instituut strandden op gebrek aan medewerking van de UvA. Per 1 september 2010 viel het doek voor het AMSTEL-Instituut. Daarmee verdween de unieke combinatie van didactiek, onderzoek en onderwijs. De Vrije Universiteit Amsterdam (VU) coördineert voortaan Bètapartners en Its Academy. Gezien de ontwikkelingen heeft het bestuur van de stichting CMA eind 2010/begin 2011 besloten deze stichting voort te zetten met eigen personeel en op een eigen locatie. Een aantal taken, voorheen verzorgd door de UvA, wordt door CMA gecontinueerd. Zo verzorgt CMA zelf de nascholing en ondersteuning en zullen vakdidactische ontwikkelingen doorgaan in de vorm van deelname in Europese projecten. Ook streeft men naar nieuwe contacten met vakdidactische onderzoeksgroepen in binnen- en buitenland. Daarnaast blijft CMA natuurlijk hofleverancier van het systeembord, Coach en dergelijke. Voor verdere informatie over het CMA: www.cma-science.nl. Als vakbond zit de NVON aan de overlegtafel met het College van Bestuur (CvB) van de UvA, dit om de ex-medewerkers van het AMSTEL-Instituut, met een gepaste voorziening, zo goed mogelijk van werk naar werk te helpen.

Vmbo wetsontwerp teruggetrokken, brede discussie volgt Ruim anderhalf jaar verzet de NVON zich, samen met andere organisaties, tegen de

wetswijziging met voor elke sector in het vmbo nog maar één verplicht vak. Dus de sector techniek kan dan gekozen worden met wiskunde en voor het overige bijvoorbeeld, Frans, tekenen en geschiedenis. Dat lijkt de NVON geen erg degelijke voorbereiding op het mbo en havo. We pleiten voor een finetuning in de theoretische leerweg door het tweede vak niet verplicht te stellen, maar door de leerling wel te laten kiezen uit een beperkt aantal vakken die betrekking hebben op desbetreffende sector. Als voorbeeld weer de sector techniek, die wiskunde verplicht stelt, en vervolgens de leerling laat kiezen uit NaSk1, biologie of NaSk2. Hiermee krijgen de leerlingen meer keuzevrijheid en tegelijkertijd een vol waardige sector. Ons voorstel werd breed gedragen door vele maatschappelijke organisaties en door een kamerbrede meerderheid. De voormalige staatssecretaris, en huidige minister, Van Bijsterveldt heeft werkelijk alles uit de kast getrokken om het wetsvoorstel door de Tweede Kamer te krijgen. Zoals: ter advies voorleggen aan de Raad van State, over de verkiezingen tillen, pal voor het zomerreces de nieuwe Kamer verzoeken om een spoedige behandeling. En door vrijwel direct na het zomerreces, tijdens de strubbelingen rond de kabinetsformatie, de wetswijziging twee keer op de kameragenda te plaatsen. Gelukkig liet de politiek zich niet tot een snelle behandeling verleiden en ze organiseerde een hoorzitting om meer informatie te krijgen alvorens een eindoordeel over het wetsvoorstel te kunnen geven. Tijdens de hoorzitting, waaraan de NVON deelnam, bleken onze argumenten bij de nieuwe kamerleden in vruchtbare bodem te vallen. De minister heeft het niet meer op een confrontatie met de Kamer aan laten komen en, in het kader van een bredere discussie over het vmbo en mbo, het wetsvoorstel teruggetrokken. De NVON vindt dit een verstandige beslissing. Voor de bredere discussie hebben de brancheorganisaties de VO-raad en de Stichting

Aansteker

Dutch treat for science teachers “Het gedrag van leraren lokt wangedrag van leerlingen uit,” zegt Tetsuaki Miyachi, student aan de Kansai Gaidai University in Osaka. “Maar vaak hebben leraren dat zelf niet in de gaten.” In Japan schudden mensen elkaar de hand als ze elkaar begroeten, maar eigenlijk past een buiging meer bij de Japanse cultuur, net als slobberen van miesoep en eten met stokjes. “Ook Nederlandse leraren kunnen de leerlingen met een buiging verwelkomen,” zegt de lerarenstudent Spaans en Engels. Wiskunde en natuurkunde zijn volgens de internationale student aan de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden de meest gehate vakken in Japan. “Te weinig gevoel in de lessen, te exact.” Ook Cláudia Conçalves en Íris Lopes Pitacas Antunes uit Portugal zijn niet

enthousiast over de kwaliteit van hun leraren. “Sommigen zijn aardig en nietgestructureerd, anderen zijn niet aardig.” De studenten hebben een manier van omgaan met hun onderwijs gevonden. Meeleunen en wachten tot het voorbijgaat. Ik wil zeggen dat het in Nederland heel anders is. Ik wil zeggen dat enthousiasme, bevlogenheid en beleefdheid standaard zijn bij de exacte vakken; ik zwijg. Met nog drie internationale studenten schreven ze tijdens hun studie aan de NHL in twee maanden A real trick down the sock met aanwijzingen voor beleefder gedrag in de les. Alle tips zijn in het Engels en in hun moedertaal met beschouwingen over beleefdheid. Wie samenstellingen met Dutch kent, weet dat er een negatieve beschrijving volgt. Bij een Dutch treat betaalt ieder zijn eigen maaltijd. Dutch politeness is een prettige omschrijving van hufterigheid, om van een Dutch widow maar te zwijgen. Dutch biology, Dutch chemistry en Dutch physics kunnen een positieve klank krij-

Tetsuaki, ĺris en Cláudia reiken hun boek uit aan Jooske Haije, hoofd exacte vakken NHL.

gen. Weg met de ronkende pr-gidsen van de school. Laat leerlingen een boek of een glossy maken over hun favoriete vak. Heel effectief op open dagen in combinatie met een wedstrijd mieslobberen. Het boek telt 86 pagina’s, full color, ruim geïllustreerd met foto’s die de internationale studenten maakten. Het boek is voor 10 euro te koop. Bestellen door € 10,00 over te maken op postbank 1702494 van G. Stout te Peize. Vermeld uw adres en Real Trick. Gerard Stout, [email protected]

202

colofon NVOX is een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor het Onderwijs in de Natuurwetenschappen (NVON) Redactie: Hoofdredacteur: W.T.W. Vis ([email protected]) Eindredacteuren: mw. M. Domis-Hoos, biologie ([email protected]); mw. J.E. Frederik, natuurkunde ([email protected]); J. de Gruijter, scheikunde ([email protected]); A. Pollmann, anw ([email protected]); H. Jorna, nlt ([email protected]); H. Dirks, vmbo-onderbouw ([email protected]), W. Schuring, toa ([email protected]) Redacteuren: J. Arts, H. van Bemmel, H. Bouma, M. Bruinvels, P. Eldering, P. Geerke, M. de Jong, M. Metselaar, T. Mortier (België), W. Sonneveld, J.T. van der Veen, M. Vleugels, P. Walravens (België). Redactieadres voor alle kopij: Stationsweg 44, 7941 HE Meppel E-mail [email protected] . Tel. 050-8538517 Internetadres: www.nvon.nl/nvox De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen en berichten in NVOX. Artikelen kunnen niet zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur (tel. 079 3165569, e-mail: [email protected]) worden overgenomen, gekopieerd, elektronisch worden doorgegeven of op

NVOX

april 2011

welke wijze dan ook vermenigvuldigd. Een uitzondering wordt gemaakt voor het niet-commercieel gebruik door leden ten behoeve van hun schoolwerk. Klachten over de bezorging van het blad indienen bij [email protected]. Kopij voor de rubrieken Forum, Vereniging, Media en Actueel kunt u aanleveren tot: Nr. 01-11 10-12-2010; Nr. 02-11 08-02-2011 Nr. 03-11 15-02-2011; Nr. 04-11 22-03-2011 Nr. 05-11 19-04-2011; Nr. 06-11 24-05-2011 Nr. 07-11 23-08-2011; Nr. 08-11 20-09-2011 Nr. 09-11 18-10-2011 ; Nr. 10-11 15-11-2011 Verschijningsdata 2011: 24 jan., 14 feb., 14 mrt., 18 apr., 23 mei, 20 jun., 19 sept., 17 okt., 14 nov., 12 dec. Basisvormgeving: FIZZ reclame + communicatie, Meppel. Vormgeving: S. Willems of Brilman Druk: drukkerij Ten Brink, Meppel. Advertentie-exploitatie: Bureau Van Vliet, postbus 20, 2040 AA Zandvoort (tel. 023 5714745, fax 023 5717680, e-mail: [email protected]; site: www.bureauvanvliet.com) Dagelijks bestuur NVON: H. de Graaf, voorzitter ([email protected]), J. Bette, vervangend voorzitter ([email protected]), secretaris, mw. M.I.C. Offereins ([email protected]), J.Chr. Nolthenius,

penningmeester ([email protected]). Hoofd NVON-bureau: H. van Bergen (tel. 013-2140838) ([email protected]) Bestuursmedewerker: mw. L. Pors ([email protected]) Algemeen Bestuur: Het DB aangevuld met de sectievoorzitters biologie J. van Koppen (kopnvon@ hotmail.com), natuurkunde D.J. van de Poppe ([email protected]), nlt H. van Bergen a.i. ([email protected]), pabo-p.o. vacant, scheikunde L. Donk ([email protected]), toa A.P. Soldaat ([email protected]), vmbo J. Baas ([email protected]). Het lidmaatschap kan maandelijks ingaan en wordt jaarlijks automatisch verlengd. Opzeggen is mogelijk tot uiterlijk 2 maanden vóór het einde van het lidmaatschap. NVON-secretariaat / ledenadministratie: mw. H. Tangenberg, Stationsweg 44, 7941 HE Meppel, tel. 0522-243347 (maandag, dinsdag en donderdag), fax 0522-243349 [email protected] (algemene vragen) [email protected] (aanmelding, opzegging, adreswijziging e.d.) NVON-ledenservice (voor het bestellen van boeken en overige uitgaven): ING rek.nr. 619809, t.n.v. NVON, [email protected] Internetadres: www.nvon.nl. Hier treft u alle informatie omtrent het lidmaatschap, bijbehorende contributie en een aanmeldingsformulier aan, en ook de adressen van de bestuursleden, van de leden van de secties en de commissies en van de NVOX-redactie.

Platforms VMBO twee rapporten gemaakt. Verder komt er een door OC&W geïnitieerd onderzoek naar de relevantie van alle vakken binnen het vmbo voor de aansluiting op de vervolgopleidingen en de arbeidsmarkt. De NVON wil, samen met andere vakorganisaties, bij de discussie en het onderzoek over het vmbo betrokken worden.

Controle van uw lidgegevens groot succes Rond de jaarwisseling ontvingen alle NVON leden een kaart met de bij ons bekende gegevens. Hierop is massaal gereageerd.

Voor de controle was nog geen kwart van de BRIN-nummers van de NVON-leden bekend, nu van ruim tweederde. Dank daarvoor. Al die mutaties moet het secretariaat invoeren en doorgeven aan de drukker. Bijvoorbeeld of er een machtiging is voor een automatische incasso. Door de drukte is het voor een aantal leden niet gelukt tijdig de gegevens te veranderen. Met als gevolg dat ze voor 2011 toch een acceptgiro ontvingen. Ons excuus voor het ongemak. Waarom is het zo belangrijk dat uw BRINnummer bij de NVON bekend is? Door bezuinigingen ten gevolge van ‘passend onderwijs’,

krimp van het aantal leerlingen, maar ook door het niet verantwoord omgaan met de financiële middelen, moet er soms op scholen fors bezuinigd worden. Via de BRINnummers worden de leden dan uitgenodigd voor een ledenraadpleging over de ontstane situatie. Heeft u uw BRIN-nummer of de naam van uw school nog niet doorgegeven? Dit kan eenvoudig via de NVON-site of met een mail naar [email protected]. Henry van Bergen / hoofd NVON-bureau [email protected]

193

Van de vak bondstafel De NVON als vakbond MBO-CAO BVE verlengd tot 1 april 2011 Op 1 november 2010 liep de, reeds tweemaal verlengde, CAO BVE 2007-2009 af. De vakbonden hebben sindsdien diverse keren met de MBO Raad gesproken over de situatie in de sector. Er zijn grote financiële onzekerheden, onder meer voortkomend uit de aangekondigde bezuinigingsplannen van het kabinet. Zolang daarover echter niet meer duidelijkheid bestaat, kunnen partijen nauwelijks afspraken maken over de arbeidsvoorwaarden. Omdat er echter op 1 maart 2011 op alle instellingen een ondernemingsraad moet zijn (de WOR vervangt per die datum de WMO) én omdat andere wetgeving de positie van het overleg op de instelling wijzigt, is technische aanpassing van diverse cao-artikelen noodzakelijk. Daarom is besloten om de CAO-BVE nogmaals te verlengen, nu tot 1 april 2011. Partijen weer in overleg over de CAO-VO De onderhandelingen over een nieuwe cao voortgezet onderwijs zijn begin maart hervat met het uitwisselen van de inzetten. Tijdens het overleg hebben beide partijen hun inzet

toegelicht. De gezamenlijke inzet van de bonden en de inzet van de werkgevers (VO-raad) is te vinden op de NVON-site. Daarin is te zien dat de verschillen groot zijn. Toch hebben partijen afgesproken enkele dossiers op korte termijn verder te bespreken. Houd deze rubriek, de NVON-nieuwsbrief en de NVON-site in het oog voor de verdere ontwikkelingen. Pensioenpremie in april iets omhoog, mogelijk enige pensioenindexering Het ABP verhoogt, vanwege de stijgende levensverwachting, de pensioenpremie per 1 april met 0,5 % naar 21,9%. De werknemer betaalt daarvan 30 procent. De ANW-premie daalt echter van 0,3 % naar 0,2%. Daar betaalt de werknemer 75 procent van. Dit levert een totale premiestijging van 0,075% op. Kortom, de gevolgen voor de koopkracht vallen mee. De aanpassing gaat per 1 april 2011 in en is zodanig bepaald, dat de benodigde premieaanpassing voor het gehele jaar wordt geïnd in de resterende maanden van dit jaar.

Ten gevolge van de financiële crisis is er momenteel een tijdelijke herstelopslag van 1% op de premie. Het ABP beslist eind mei of de herstelopslag ook voor de tweede helft van dit jaar gehandhaafd moet worden en of eventueel een gedeeltelijke aanpassing van de pensioenen aan de stijging van de lonen mogelijk is. Uitgangspunt voor dit besluit is de financiële positie van het ABP per eind april 2011. Eind januari liet het ABP weten dat het weer voldeed aan de wettelijke minimumeisen van De Nederlandsche Bank. De dekkingsgraad, die aangeeft in welke mate een fonds kan voldoen aan de toekomstige verplichtingen, kwam eind 2010 uit op 105%. De dekkingsgraad van het ABP stond eind februari op 109%. Er is dus toch nog een kansje op enige pensioenindexering dit jaar. Volgende maand meer. Namens het bestuur, Henry van Bergen / hoofd NVON-bureau [email protected]

april 2011

NVOX


Bijeenkomsten

NVON-examenbesprekingen 2011

Biologie voor havo en vwo 2011 Contactpersoon NVON: de heer Jan Willem Noordenbos, e-mail [email protected]

Aanmelden Lieke Kievits tel.: 0297- 566903

Graag van te voren aanmelden via vermeld telefoonnummer of e-mail adres van de

[email protected]

betrokken kringvoorzitter. NVON-leden ontvangen begin mei een uitnodiging van hun

Voor HAVO zie ook kring Haarlem

kringvoorzitter. Zie ook: http://www.nvon.nl/bio/

Vossius Gymnasium,

Messchaertstraat 1, 1077 WS Amsterdam

aanmelden: Annemarie Verschoor, tel.: 020-6620934

[email protected]

Kring

194

school/gebouw/adres

27 Noord

Zernike College

Westerse Drift 98, 9752 LK Haren

Aanmelden: Anne de Groot,

datum en tijd

ma 30 mei 19.00 uur vwo

di 24 mei 19.30 uur havo

34 Haarlem

Alkwin Kollege, Weegbree 55,

di 31 mei 19.30 uur vwo

1422 MT Uithoorn (route: www.alkwin.nl )

tel.: 06-29379402

Aanmelden Lieke Kievits tel.: 0297- 566903

[email protected]

[email protected]

College Hageveld

Hageveld 15, 2101 LM Heemstede



28 Friesland

Christelijk Gymnasium Beyers Naudé

Gymnasiumstraat 36, 8932 GW Leeuwarden

023-5232200 (routebeschrijving: www.hageveld.nl)

Tel.: 058-2124471

Aanmelden: Sybren Welbedacht tel.: 023-5328611

Aanmelden: René Streutker,

[email protected]

tel.: 0511-842509

[email protected]



35 Kennemerland SG Tabor, locatie Oscar Romero

Bouwsteen 1,


29 Zwolle

Greijdanus College

1625 PD Hoorn tel.: 0229-240508

Campus 5, 8017 CB Zwolle

Aanmelden: G. Janssen Duijghuijsen tel.: 06-16041985

Aanmelden: Gerard Lummen tel.: 0528-268193

[email protected]

[email protected]

Aanmelden: Piet Swierstra

36 Rijnland

Da Vinci College,

tel.: 0528- 361535

Kagerstraat 7, 2334 CP Leiden

[email protected]

Aanmelden: Fred Veerkamp,

[email protected]


37 Den Haag

Montessori Lyceum


Schimmelpenninckstraat 17,

ma 23 mei 15.00 uur havo


30 Oost

SG Twickel College

Woolderesweg 130, 7555 LC Hengelo

Aanmelden: Adri Kodde,

tel.: 0548-616285,

3039 KS Rotterdam tel.: 010-4654022

[email protected]

Aanmelden bij Jeroen Coenemans;

[email protected]

Wolfert van Borselen Scholengroep



ma 23 mei 15.00 uur havo ma 30 mei 15.00 uur havo

31 Arnhem

Christelijk Lyceum Apeldoorn,

Jachtlaan 108, (Ingang en parkeren op Vliegerlaan)

Afdeling Wolfert Tweetalig

7313 EC Apeldoorn

Bentincklaan 280, 3039 KK Rotterdam

Voorzitter Wolter Termaat tel.: 055-3575200

Aanmelden bij Titus Meeuwesen;

Vragen en correspondentie naar [email protected]

[email protected]

Pallas Athene College

Koekeltse Boslaan 21 (parkeren Peppelensteeg)

38 Rijnmond

GoudsewaardenWaarden Sector

6715 CW Ede Tel.: 0318 - 624500

Lyceum Havo, Heemskerkstraat 105, 2805 SN Gouda

voorzitter Clasien Lever-de Vries

Aanmelden: Albert Munting, Tel.: 0182-573000

[email protected]

[email protected]

GSG Leo Vroman

Burgemeester Martinssingel 15, 2806 CL Gouda

32 Gooi-Utrecht Comenius College


wo 1 juni 17.00 uur vwo





Bisonlaan 1, 1217 GH Hilversum

Aanmelden Ilsemarie Samson Tel. : 0182-513155

Aanmelden: H. Knol tel.: 035-6215751 ma 30 mei 16.00 uur vwo

[email protected]

[email protected] 39 Zeeland

CSG Walcheren locatie

33 Amsterdam

Alkwin Kollege, Weegbree 55,

Van de Perre –lok 010

1422 MT Uithoorn (route: www.alkwin.nl )

Elzenlaan 4, 4334BW Middelburg (lokaal 010).

NVOX

april 2011



Aanmelden: Kees de Jong

Oost

Schuttersveld, afdeling vmbo-t

tel.: 0118-635200

Boddenkampsingel 80 te Enschede

[email protected]

Aanmelden: Rob Melchers; 053-4821300.

[email protected]


ma 23 mei 16.00 uur

40 Breda

Kath. SG. Etten-Leur (= KSE)

-verzorgingslokaal-

Rotterdam

Hogeschool Rotterdam

Stijn Streuvelslaan 42, 4873 EB Etten-Leur

Museumpark 40

Maarten Bicknese, tel. 076-5015905; (aanmelden niet nodig)

3015 CX Rotterdam

[email protected]

(lokaal volgt later)

Aanmelden: Janneke Verloop;

[email protected] 06-44234823

41 Eindhoven

Dr.-Knippenbergcollege –lokaal 308

Nachtegaallaan 40, 5702 KN Helmond

Tel. School: 0492-597587

Aanmelden: Drs. A.P. Zonnevijlle

tel.: 040 2569585

[email protected]


ma 30 mei 16.30 uur vwo di 24 mei 16:00 uur vwo

di 24 mei 16.30 uur

Er is dit jaar geen kring Den Haag e.o. De Collega’s kunnen aanschuiven bij de kring di 31 mei 16:00 uur havo

Rotterdam. Er is dit jaar ook geen kring Ede. De collega’s kunnen aanschuiven bij de kring Amersfoort

Er zijn wegens vacatures nog geen besprekingen gepland in andere kringen.

42 Midden

Bouwens van de Boye College

Limburg

Min. Calsstraat 8, 5981 VT Panningen

Aanmelden:Bernard Beukers

Tel.:077-3068888

[email protected]


NVON-leden die besprekingen willen organiseren kunnen contact opnemen met Jos van Koppen [voorzitter sectie biologie]: [email protected] of Baukje Lobregt


[coördinator vmbo-kringen]: [email protected].

Natuurkunde voor havo en vwo 43 Zuid-Limburg Graaf Huyn College (docentenkamer)


Jos Klijnenlaan 683, 6164 AP Geleen tel.: 046-4236400

01 Noord

Rijksuniversiteit Groningen

Aanmelden:Francien Jacobs

Bernoulliborg, Nijenborgh 9

ma 30 mei 15.00 u havo

tel. privé: 045-5410525

9747 AG Groningen

wo 25 mei 15.00 uur vwo

[email protected]

zaal 5161.0105


02 Zwolle

Agnietencollege,


Biologie voor vmbo (KB, GT en TL) 2011

locatie Carolus Clusius,


Contactpersoon NVON: mevrouw Baukje Lobregt, e-mail [email protected]

Veerallee, Zwolle

Graag van te voren aanmelden via vermeld telefoonnummer of e-mail adres van de

betrokken kringvoorzitter. NVON-leden ontvangen begin mei een uitnodiging van hun

03 Oost

Twickelcollege,


kringvoorzitter. Zie ook: http://www.nvon.nl/bio/

Woolderesweg 130 te Hengelo


plaats

school/gebouw/adres

datum en tijd

05 Utrecht

Buys Ballot Lab De Uithof zaal 169

havo

Almere

Villa Parkhurst

ma 23 mei 16.00 uur

Buys Ballot Lab De Uithof zaal 001

vwo

(dependance van Helen Parkhurst)

Odeonstraat 2002

06 Kennemer

OSG Willem Blaeu


1325 AL Almere

Robonsbosweg 11, Alkmaar


Aanmelden: Elvira Timmermans

036 5461270; 06 44874251

08 Rijnmond

GSG Randstad, Almeriaerf 8


[email protected]

Rotterdan, lokaal B15


Amersfoort

Farel College

Paladijnenweg 101

3813 DC Amersfoort

10 Zeeland

Calvijn College, Klein Frankrijk 19


4461 ZN Goes


Aanmelden: Baukje Lobregt

11 Breda

Jan Tinbergen College


[email protected]

Bovendonk 1


ma 23 mei 16.00 uur

Boxtel

Baanderherencollege

12 Eindhoven

Nla 0.20 in Nlaag


Baanderweg 2

van Technische Natuurkunde TUE


5283 RJ Boxtel

Aanmelden: Ebony Princess

0411-676924; [email protected]

Noord

Dr. Aletta Jacobs college

Laan van de Sport 4

9603 TG Hoogezand

Aanmelden: volgt

di 24 mei 16.00 uur

ma 23 mei 15.30 uur

april 2011

NVOX

195


Natuurkunde voor vmbo

Heerhugowaard C. Huygens College

Contactpersoon NVON: de heer A. Niënkemper [email protected]

(vh O.S.G. Huygenwaard)

tel 0548 517511. Graag van te voren aanmelden bij contactpersonen die bij elke

Bergmolen 13 (kring Alkmaar)

26 mei 16.30 uur havo

20 mei 16.00 uur vwo

bijeenkomst vermeld zijn. Holten

SG. De Waerdenborch,


plaats

school/gebouw/adres

datum en tijd

Haarstraat 14 (kring Oost)


Almere

Villa Parkhurst, Odeonstraat 2002,

30 mei 15.30 uur

Goes

Calvijn College


1326 AL

Klein Frankrijk 19 (kring Zeeland)

Aanmelden: [email protected]

(TL/KB/BB/compex)

Hoevelaken

Van Lodensteincollege,

30 mei 13.00 uur

Zuiderinslag 1, 3818 ET

Aanmelden: [email protected] (GL/TL/KB/BB/compex)

Goes

Ostrea Lyceum Locatie Zuid

Fruitlaan 3 (kring Zeeland)

Nijmegen

RU Huygens gebouw Zaal HG 01.057


Heyendaalseweg 135 Zaal HG 00.310



Rijssen

S.G. Jacobus Fruytier, De Stroekeld 142, 27 mei 14.00 uur

7463 CA

Rotterdam

Montessori Lyceum,


Aanmelden: [email protected] (GL/TL/KB/BB/compex)

Schimmelpenninckstraat 17


(kring Rotterdam)

In een poging meer vmbo docenten te laten reageren op het examen, zal er in de

196

examentijd op www.nvon.nl een speciale examenpagina gemaakt worden voor

Utrecht

Sint Bonifatius College,


docenten NaSk-1. Naast het forum is er de mogelijkheid om een formulier in te vullen

Burg. Fockema Andrealaan 7


om aan te geven hoe u (men) het examen ervaart. Uiteraard kunt ook uw commentaar

(kring Utrecht)

Zwolle

Windesheim, VWO zaal ?

Campus 2-6 (kring Zwolle) HAVO zaal ? 26 mei 16.15 uur havo

Scheikunde voor havo/vwo

Den Haag

Aloysiuscollege,


Contactpersoon NVON: J.H. van Drooge, telefoon 075 - 6288639, [email protected]

Oostduinlaan 50 ( kring Den Haag)


rechtstreeks naar de kringcoördinator mailen. Geef duidelijk aan of het om: BB, KB of TL, of Compex examen gaat!


Het vwo-examen wordt op dinsdag 17 mei afgenomen, het havo-examen op dinsdag 24 mei. We hebben besloten de kringbijeenkomsten op vrijdag 20 mei voor het vwo en donderdag 26 mei voor het havo te organiseren. De zaalnummers (voor zover niet

Scheikunde voor vmbo

bekend) worden op de NVON-site een week tevoren gepubliceerd.

Contactpersoon NVON: de heer A. Niënkemper, e-mail [email protected]

De NAC resultaten proberen we vrijdagavond 20 mei (VWO) en donderdagavond

tel 0548 517511. Graag van te voren aanmelden bij contactpersonen die bij elke

26 mei (HAVO) op de NVON-site te krijgen.

bijeenkomst vermeld zijn.

plaats

school/gebouw/adres

Amsterdam

datum en tijd

plaats

school/gebouw/adres

datum en tijd

VU, W&N gebouw, zaal F640 (6e etage) 20 mei 15.30 uur vwo

Almere

Villa Parkhurst,

18 mei 15.30 uur

De Boelelaan 1085 (kring Amsterdam) 26 mei 15.30 uur havo

Odeonstraat 2002, 1326 AL


Eindhoven

TU/e, Faculteit scheikunde technologie, 20 mei 16.00 uur vwo

Gebouw HELIX, STO 1.91

Hoevelaken

Van Lodensteincollege,

(kring Eindhoven)

Zuiderinslag 1, 3818 ET


Tilburg

Fontys Lerarenopleiding Tilburg Zaal? 20 mei 16.00 uur vwo

Prof Goossenslaan 1-01, Tilburg Zaal?

Rijssen

Jacobus Fruytier SG

De Stroekeld 142, 7463 CA




20 mei 13.00 uur (GL/TL)

19 mei 15.00 uur (GL/TL)

Sittard

Trevianum Scholengroep (046-4206900) 20 mei 16.00 uur vwo

Bradleystraat 25 6135 CV

(Kring Limburg)

Groningen

Bernoulliborg zaal 105


NaSk-2. Naast het forum is er de mogelijkheid om een formulier in te vullen om aan te

Nijenborg 9 (kring Noord)


geven hoe u (men) het examen ervaart. Uiteraard kunt u uw commentaar ook naar de

26 mei 16.00 uur havo In een poging meer vmbo-docenten te laten reageren op het examen, zal er in de examentijd op de NVON-site een speciale examenpagina gemaakt worden voor docenten

kringcoördinator mailen: [email protected]

NVOX

april 2011

boek recensies Paarse pracht Hans Dekker, Albert Kerssies enEricleGras. Paarse pracht – Heidelandschappen van Drenthe. Assen: KoninklijkeVanGorcum. 2010. 190p., ill. ISBN9789023246756. € 29,75.

heide, gevolgd door een literatuurverwijzing, een korte biografie van de auteurs en een dankwoord. Voor echte Drenten een must, voor alle anderen zeer aanbevolen. n Marianne Offereins

Hypotheses en bewijzen T. Lenton en A. Watson. Revolutions that Made the Earth. Oxford: Oxford University Press, 2011. 440 p. ill. zw.w. ISBN: 978-0-19-958704-9. £29.95

Deze recensie kan ik op een aantal manieren beginnen: met de Grote Stille Heide, met de ritjes die wij vroeger maakten met mijn vader, met de heide die dreigde te verdwijnen, met het gevoel van bewondering waarmee je rondkijkt als de heide in bloei staat, met… Dat alles schoot door me heen, toen ik dit boek doorbladerde voor een eerste indruk. Een fraai fotoboek met veel wetenswaardigheden was mijn eerste conclusie. Bij nader inzien blijkt het inderdaad ook zo te zijn. In dit boek worden beschrijvingen van heidegebieden in de provincie afgewisseld met interviews. In het eerste hoofdstuk wordt aandacht besteed aan de historie van de Drentse hei, hoofdstuk twee en drie zijn gewijd aan de flora en de fauna. Hoofdstuk vier is gewijd aan de heide-ontginning, waardoor er nauwelijks iets overbleef van de eens zo uitgestrekte heidevelden. Gelukkig werden de massale ontginningen in de jaren ’70 en ’80 gestopt, zodat er nu, in hoofdstuk vijf, zelfs gesproken kan worden van nieuwe heidelandschappen. Het boek wordt afgesloten met het hoofdstuk Van paarse naar soortenrijke

Dit boek is gewijd aan alle veranderingen op onze planeet die hebben geleid tot het ontstaan van een soort, de mens, die kan terugkijken en theorieën over veranderingen van de aarde en de daaruit volgende ontwikkelingen kan opstellen. De auteurs noemen de veranderingen, bijna catastrofale revoluties, ‘kritische stappen’ die grote gevolgen hadden waardoor het milieu op aarde veranderde. Dat zijn er niet zo heel veel: het ontstaan achtereenvolgens van replicerende moleculen in compartimenten, genen en de genetische code, prokaryoten, fotosynthese waarbij zuurstof ontstaat, eukaryoten, seks, celdifferentiatie, gemeenschap-

pen, taal en waarnemen van de geschiedenis van de aarde. Op grond van deze kritische stappen wordt gespeculeerd over de mogelijkheid dat er elders in het heelal leven zoals op aarde zou kunnen (zijn) ontstaan. Het leven op aarde bestond een ontzettend lange tijd alleen uit prokaryoten, waaronder ooit de cyanobacteriën fotosynthese waarbij zuurstof gevormd wordt ontwikkelden. Maar onder welke omstandigheden ontstond er een zuurstofgehalte van ongeveer 20% in de dampkring? En hoe erg was dat voor de organismen die niet gewend waren aan zuurstof? De auteurs stellen hypothesen op over hoe al die ontwikkelingen kunnen zijn verlopen en vertellen over bewijzen daarvoor op grond van de vele onderzoeken die er over de geschiedenis van de aarde zijn geweest. Er zijn betrekkelijk stabiele periodes geweest waarbij negatieve terugkoppelingen voor de balans zorgden en ook veel verstoringen waarbij positieve terugkoppelingen het aardse systeem uit het lood sloegen. Het is vaak onduidelijk waardoor een betrekkelijke stabiliteit omsloeg in een onstuimige periode. En die periodes moet je dan wel denken in orde van miljoenen jaren. De aarde wordt als systeem beschouwd; het zou kunnen dat de manier, waarop de mens tegenwoordig de aarde aan het veranderen is, een nieuwe grote revolutie van het aardse systeem is. Het is nog maar de vraag of deze revolutie een succesvol gevolg zal hebben. Maar juist omdat wij mensen weten wat onze impact is op het aardse systeem, zijn we misschien wel in staat om te voorkomen dat het hele aardse systeem ontregeld raakt en te zorgen voor een duurzame toekomst.

Dit boek is een aanrader die geïnteresseerd is in een multidisciplinaire aanpak van het onderwerp. n Marijke Domis

Een avonturenroman JimBaggott. The QuantumStory. A History in 40 Moments. Oxford: Oxford University Press, 2011. 469p., 34zw/wfoto’s en26tekeningen. ISBN978-0-19-956684-6. £16.99.

197

Dit boek leest als een spannende avonturenroman. De hoofdpersoon is… de waarheid, vooral de waarheid over de kwantumwereld. De 40 Moments van de titel zijn hoofdstukken in chronologische volgorde, te beginnen bij Max Plancks ontdekking van de kwantiseerbaarheid van de materie en eindigend bij de zoektocht naar het Higgins boson met de Large Hadron Collider in Genève. Laat ik maar eerlijk toegeven dat ik het niet tot het einde heb uitgelezen. Vroeger heb ik me als lerarenopleider wel eens vrolijk gemaakt over fysici die aan hun medestudenten geen eenvoudig scheikundig proeflesje konden geven. Boontje komt om zijn loontje: ik ben toegekomen aan de kat van

april 2011

NVOX

digitaal

198

Schrödinger en de atoombom (1945) en heb toen de pijp aan Maarten moeten geven: het vervolg was me te machtig met al die superstrings en atoomonderdelen. Maar wat ik ervan heb gelezen en als chemicus kon begrijpen, was fascinerend. Vooral de controverse tussen Bohr en Einstein (die volhield dat God niet dobbelde) wordt spannend beschreven. Elk van de veertig episoden heeft na de titel een plaats van handeling en een jaartal, gevolgd door een korte inleiding op het eigenlijke hoofdstuk. Er worden veel gesprekken in weergegeven, en van de hoofdpersonen worden allerlei eigenaardigheden verteld, zoals het onstuimige liefdesleven van Erwin Schrödinger of het door een verkeerde opvoeding verknipte karakter van Paul Dirac. Je volgt de kwantumfysici in hun redeneringen op de voet. Wat opvallend is: de geest van camaraderie onder de ontdekkers, die op formele conferenties en in persoonlijke contacten elkaar voorthielpen. Wat Baggott laat uitkomen is de hulpeloosheid die wij allen ervaren als we tegenover deze irreële wereld staan, en de daarmee gepaard gaande machteloosheid de verschijnselen te duiden. Richard Feynman verklaarde dat niemand de theorieën kon begrijpen. Ik hoef me dus niet te schamen. De rol van de Nederlanders in deze ontdekkingstocht is groter dan je zou denken. Lorentz wordt een en andermaal met ere genoemd, Kramers was Bohrs beste leerling, Goudsmit en Uhlenbeck komen eraan te pas, en tegen het eind spelen ook Veltman en ’t Hooft een interessante rol. De foto’s in het middenkatern verdienen aparte vermelding; alleen Simon van der Meer staat,

NVOX

april 2011

ook al heeft hij de Nobelprijs gewonnen, een beetje aan de zijkant van een groepsfoto. Baggotts zorgvuldigheid blijkt uit de 410 noten die achterin zijn opgenomen. Kortom: wie meent voldoende te kunnen meepraten over de ontwikkeling van de kwantumchemie en -fysica moet dit boek beslist ter hand nemen. n Hans Bouma

Goed koken HaroldMcGee. Goed koken en wat je daarvoor moet weten. Amsterdam: NieuwAmsterdam. 553p. ISBN978-90-4680-575-6. € 34,95.

Astrofysicus en literator Harold Mc Gee is bij velen bekend om zijn standaardwerk Over eten & koken. Wetenschap en overlevering in de keuken, dat vele herdrukken beleefde en waarin hij de wetenschappelijke achtergronden van eten, koken en alles wat daarmee samenhangt belicht. In NVOX is het een aantal jaren geleden gerecenseerd door Hans Bouma. Goed koken is zijn nieuwste boek en hierin gaat hij niet alleen dieper in op de techniek van het koken, maar hij geeft een enorme hoeveelheid praktische tips, die zowel voor de

thuiskok als voor de professionele kok heel prettig om te weten zijn. McGee begint met algemene informatie over ingrediënten, vervolgens gaat hij in op de basis van het koken: water! Daarna besteedt hij aandacht aan het bewaren en het bederf van levensmiddelen, waarbij koelkast en diepvries natuurlijk essentieel zijn in veel gevallen. Hij gaat in op het gebruik van kookgerei, hitte en hittebronnen, en op de verschillende – veilige – bereidingswijzen van voedsel. De ruim vierhonderd pagina’s daarna zijn besteed aan het werk met de meest voorkomende levensmiddelen en gerechten. Als ik alleen al het onderwerp eieren neem: daaraan besteedt hij zo’n 25 pagina’s, waarin gekeken wordt naar veiligheid, kopen en bewaren; vanzelfsprekend komt het koken, pocheren en bakken aan de orde, maar ook de roereieren, omeletten en fritatta’s (platte omelet); de eimengsels, zoals custard en crèmes; schuim, zabaglione, sabayon en soufflés. U weet wel, die dingen die altijd inzakken. En dan hebben we het alleen over eieren. De andere onderwerpen worden even intensief en uitputtend beschreven. Zeer interessant voor wie van koken en/of van lekker eten houdt. n Marianne Offereins

NVON op LinkedIn Voor de leden van de NVON is op het virtuele sociaal netwerk LinkedIn, naast de groep voor de jonge leden (Jong NVON), een nieuwe groep aangemaakt onder de naam NVON. Een aantal leden heeft inmiddels de weg naar deze groep al gevonden. Graag wil ik u uitnodigen om u aan te sluiten bij de LinkedIn groep(en). Vanzelfsprekend is deelname aan de groep gratis. Aanmelden is eenvoudig. Meld u aan bij LinkedIn en geef u op bij de groep. Graag tot ziens op LinkedIn, n Loes Pors

Gezien op ASEconferentie De Open University heeft een interessante website gemaakt, iSpot, bedoeld vooral voor de groene biologen. Dat gaat zo: je ziet een onbekend beestje of een plantje of een ander natuurfenomeen, en je wilt er meer van weten. Stuur dan een foto op naar de site iSpot. org.uk. Andere gebruikers leveren dan spoedig commentaar op je vraag of je waarneming. Ongeveer volgens het recept van Wiki. In Nederland bestaat iets dat er op lijkt: zie www.waarneming.nl. Darwin schreef brieven aan circa 2000 correspondenten van allerlei pluimage. Deze brieven zijn bijeen gezet op www.darwinproject.ac.uk, en geven tezamen een levendig beeld van wetenschap in de Victoriaanse tijd. Met de aan het project verbonden educatieve medewerker kunt

u overleggen hoe deze brieven in het curriculum zijn in te passen. Het schitterende Sciencemuseum in Londen doet tegenwoordig veel aan hands-on-experimenten. Zie www.sciencemuseum.org.uk/ educators. Vanaf deze website is ook mooi activiteitenmateriaal gratis te downloaden vanuit de pas geopende afdeling over klimaatverandering. Nog een paar berichten waar de Nederlandse groepen op dit gebied inspiratie kunnen opdoen: Achter www.space4schools.co.uk zit een educatief team dat scholen helpt met het bouwen van raketten. Ze komen desgewenst zelfs naar Nederland... Een andere groep die basisscholen bezoekt met leerzame scienceactiviteiten: www.spherescience.co.uk. n Arnoud Pollmann

Bron van ideeën Ecent is een initiatief van de verzamelde lerarenopleidingen natuurwetenschappen en techniek. De site www.ecent.nl is inmiddels uitgegroeid tot rijke bron

van ideeën, lesmaterialen, artikelen over didactiek et cetera. Voor alle bètavakken, en voor alle primair en voortgezet onderwijs is er inspiratie op te doen. Onlangs is bijvoorbeeld het complete materiaal van het vroegere PLON-project toegevoegd. Op 20 mei organiseert Ecent een congres, waarvoor u zich kunt opgeven via de site. Op www.leraar24.nl, ook een initiatief van Ecent, staat veel bruikbaar materiaal, zoals video’s bedoeld voor gebruik bij de lerarenopleidingen. n Arnoud Pollmann

Weetje Een aantal maanden geleden begaf mijn laptop het ineens. De verbinding met het elektriciteitsnet was onherstelbaar. Pech! Niet getreurd, een nieuwe is zo te vinden. Dat is geen probleem. Maar… De bestanden!!! Gelukkig had ik de dag tevoren alles op een externe harde schijf gekopieerd. Die waren dus wel gered. Alleen mijn hele Outlook… De volgende dag had ik mijn schoonzusje aan de telefoon. Zij gaf me de raad om naar een computerwinkel te gaan en de harde schijf te redden. Ze zei:

“Daar halen ze de harde schijf er uit en doen hem in een nieuwe behuizing en voor een paar tientjes heb je alles gered.” Ik heb haar raad opgevolgd. Voor € 27,50 had ik een ‘nieuwe’ harde schijf van 80 GB en alles, alles, alles gered. Een van de collega’s uit de redactie zei: “Dat had ik eerder moeten weten. Ik heb mijn harde schijf uit de computer gehaald, hem grondig vernield en weggegooid.” Vanzelfsprekend gaat deze vlieger niet op wanneer de harde schijf is gecrasht. Dan is het meestal een heel kostbare zaak om (een deel van) de bestanden te redden – als het al lukt. Moraal: laptop kapot: even naar de compushop.

en grenzen duidelijk te maken in relaties en seksualiteit. Tien filmpjes tonen situaties die uit de hand dreigen te lopen. Bijvoorbeeld: “Je hebt via het internet iemand leren kennen met wie je in het echt afspreekt. Bij de eerste afspraak wil hij ineens veel verder gaan dan jij… Hoe ver ga je en wanneer grijp je in? Heb je het juiste moment gekozen om in te grijpen?” Het spel is te vinden op www.sense.info. n Marijke Domis

Materialen nlt-modules te downloaden vanaf Bètasteunpuntwebsite 199

n Marianne Offereins

Nominatie e-Learning Award Het online spel Can you fix it? is bij de e-Learning Awards 2011 genomineerd voor de Best Practice Award. Dit educatieve spel is in opdracht van Rutgers WPF en Soa Aids Nederland ontwikkeld voor de campagne Maak seks lekker duidelijk. Jongeren kunnen hiermee leren hun wensen

De materialen van de nltmodules voor havo en vwo, die het Bètasteunpunt Utrecht beheert, zijn nu allemaal te downloaden vanaf de website van het Bètasteunpunt. Voor het docentenmateriaal is het wel nodig dat u zich eerst registreert. Daarna kunt u inloggen en rechten aanvragen voor het downloaden. Kijk op www.betasteunpunt-utrecht. nl/index.php?pid=31. Vragen stellen kan per e-mail: [email protected].

wetenschap Recovery van fakkelgas De fakkel, uitlaatklep en veiligheidsventiel van de raffinaderij, wordt ook gebruikt voor het verbranden van onbruikbare gassen. Shell Moerdijk heeft een systeem ontwikkeld, waarbij bruikbare gassen

voortijds worden gescheiden en gebruikt als brandstof voor het verhitten van ketels. Gevolg: minder schadelijke stoffen in het milieu en minder brandstofinkoop. Wat je noemt een win-win-situatie. n Bron: Shell Venster maart-april 2011

SI In Chemistry International een handig overzicht van het SI, met definities van de zeven basiseenheden lengte, massa, tijd, elektrische stroom, thermodynamische temperatuur, hoeveelheid stof

april 2011

NVOX

en lichtsterkte. Het Comité International de Poids et de Mesures BIPM heeft een brochure uitgegeven, die te krijgen is door aanvraag via http://www.bipm.org. n Bron: Chemistry International November-

December 2010

Absint, de groene fee of de groene feeks? In Chemical Heritage staat een aardig opstel over absint, de drank die tegen het eind van de 19e eeuw zoveel opschudding verwekte omdat consumptie tot gewelddadige waanzin zou leiden. In een aparte box wordt uitgelegd dat men meende dat de giftige eigenschap vooral kwam van thujon (C10H16O), het actieve bestanddeel van alsem, uit de wortels waarvan deze stof wordt geëxtraheerd met alcohol. Later bleek een gelijkenis tussen thujon en THC: beide zijn terpenoïden en in de geometrie zit sterke overeenkomst. 200

Thujon belemmert de activering van GABA-receptoren. Maar of de kleine hoeveelheid ervan in absint zware effecten kan veroorzaken wordt betwijfeld. Het hoge alcoholgehalte (>50%) is eerder de voornaamste schuldige aan alles wat aan absint wordt toegeschreven. n Bron: Chemical Heritage Fall 2010

Supergeleiding zat In Japan is een legering gevonden die supergeleiding gaat vertonen wanneer je haar marineert in glühwein. Al eerder was waargenomen dat dit materiaal, omschreven als FeTe0,8S0,2, bij temperaturen van een paar K zijn weerstand kan verliezen. Maar het lukt alleen bij een heel bepaalde manier van bereiden, of na zeer lange bloostelling aan zuurstof. En dus ook wanneer je het materiaal blootstelt

NVOX

april 2011

aan een alcoholische versnapering, gedurende 24 uur bij 70 ºC. Wijn (vooral rode) geeft daarbij duidelijk betere resultaten dan bier, sake of whisky. Met een mengsel van alleen water en alcohol lukt het niet, melden Keite Deguchi en collega’s, National Institute for Materials Science in Tsukuba, in het tijdschrift Superconductor Science and Technology. n Bron: C2W5, 26 maart 2011

berichten Jaar van de chemie:

Laat uw leerlingen meedoen aan de Global Stamp Competition Doe mee met de internationale wedstrijd en ontwerp een postzegel, die een cultureel aspect van de scheikunde in Nederland laat zien. Tot 15 juni kun je meedoen. Maak een postzegel die laat zien hoe chemie van invloed is op de cultuur of het dagelijks leven in je eigen land. Enkele voorbeelden uit andere landen: waspoeder verandert het leven op het platte land (Zuid-Afrika), mummies uit de oudheid en het tegengaan van milieuvervuiling (Egypte), Nobelprijswinnaars (Groot-Brittanië) en nieuwe medicijnen (Duitsland). Plaats je ontwerp op http://mtn.e2bn.net/ satw_design_a_national_stamp/. Hier kun je ook de inzendingen van andere deelnemers uit de hele wereld zien. Ook is er een mogelijkheid om te reageren op andere inzendingen. De winnende ontwerpen zullen te zien zijn tijdens de slotceremonie van het Internationale jaar van de Chemie op 1 december in Brussel. De wedstrijd wordt georganiseerd door de onderwijscommissie van IUPAC (Lida Schoen - Nederland, Christiane Reiners - Duitsland). De eerste Nederlandse inzendingen zijn al binnen: http://mtn.e2bn.net/satw_design_a_ national_stamp/index.htm.

Praktische info De wedstrijd is ingedeeld in drie categorieën: leerlingen van 12-14 jaar, leerlingen van 15-18 jaar en studenten in bachelorfase of studenten van de lerarenopleiding. Data: vanaf nu tot aan 15 juni 2011 kun je je ontwerp plaatsen op een speciale website: http://mtn.e2bn.net/satw_design_a_

national_stamp/. De PowerPointpresentatie die je daar kunt downloaden, geeft uitleg over het plaatsen van je ontwerp. Meer informatie: alle (Engelstalige) informatie over deze wedstrijd staat op de internationale website van het jaar van de chemie: www.chemistry2011.org/ participate/activities/show?id=110. Contactgegevens voor meer informatie: Lida Schoen: [email protected]

Geen verlaging abortusgrens op sociale indicatie Rutgers WPF is tegen het voorstel voor een verlaging van de abortusgrens op sociale indicatie. De grens van levensvatbaarheid is volgens hen een goed uitgangspunt voor de abortustermijn. Vrouwen moeten zelf een zorgvuldige afweging kunnen maken om een zwangerschap al dan niet door te zetten. Ook laat in de zwangerschap kunnen vrouwen legitieme redenen hebben om een zwangerschap af te breken. Voor de uitvoering van de late abortussen zijn via de WAZ zorgvuldige kwaliteitseisen opgesteld.

Scholieren doen nieuwe vinding voor gebruikte melkpakjes De finalisten.

Eward Westerhout, Koen Helwegen, Jette Stuyt en Emma Croiset van Uchelen van de Katholieke Scholengemeenschap de Breul uit Zeist hebben de Imagine Scholierenwedstrijd 2010/2011 gewonnen. Het winnende idee laat zien hoe in Vietnam van gebruikte melkpakjes tassen gemaakt kunnen worden. De scholieren geven het verpakkingsmateriaal een tweede leven en creëren tegelijkertijd werkgelegenheid. Melkpakken zijn vanwege hun isolerende en lucht- en waterdichte eigenschappen zeer geschikt voor hergebruik. De vier scholieren zijn bij hun opdracht begeleid door wetenschappers van FrieslandCampina. Het zuivelbedrijf stelt 25 duizend euro beschikbaar zodat de winnaars hun idee in Vietnam uit kunnen voeren. De Imagine Scholierenwedstrijd is een initiatief van de Stichting Imagine Life Sciences. Deze stichting, gelieerd aan de TU Delft, verbindt wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en ontwikkelingssamenwerking. Eerdere winnende ideeën zijn het maken

van biodiesel met algen in Mozambique, het telen van voedzame oesterzwammen op afval in Ghana en het ontwerpen van biogasreactoren voor de energievoorziening van een school in Tanzania.

Werkzaam als TOa, maar nOg geen diplOma?

Bassam Z. Shakashiri president American Chemical Society In de pas verschenen editie van Chemistry in Action! staat het verheugende nieuws dat prof.dr. Bassam Z. Shakhashiri vanaf 1 januari 2011 president-elect is van de ACS, de grootste chemische beroepsvereniging ter wereld, en op 1 januari 2012 president zal zijn. Dat nieuws is daarom verheugend, omdat Shakhashiri naar mijn idee de grootste demonstrateur van proeven en daarmee ook een van de belangrijkste onderwijschemici in deze wereld is. Hij geeft zelf als commentaar: “De president van de ACS is de best zichtbare advocaat voor de exacte vakken. Door chemisch onderzoek en onderwijs kunnen we belangrijke bijdragen leveren om het leven in Amerika te verbeteren en de toestand van de mensen wereldwijd vooruit te helpen. Chemisch onderzoek en technologie kunnen zorgen voor schoon water en voedsel, voldoen aan de vraag naar energie, ziekten uitroeien, armoede bestrijden en te werken aan een duurzame ontwikkeling overal.” Shakhashiri is hoogleraar aan de universiteit van Wisconsin-Madison in de staat Wisconsin. Hij is een onvermoeibaar en vindingrijk demonstrateur, die op talloze internationale chemieonderwijsconferenties zijn kunnen heeft getoond. Hij heeft het standaardwerk Chemical Demonstrations geschreven in vier dikke delen, prachtige boeken met demonstratieproeven. Het auteursteam van Showdechemie, een werkgroep van de bestuurscommissie NVON-reeks, heeft dankbaar geprofiteerd van zijn werk. Hij staat dan ook bij herhaling vermeld in de literatuur bij de proeven, ook bij Showdechemie2, dat deze zomer zal verschijnen. Bekijk Shakhashiri’s website eens met de voor hem typerende titel Science is fun. De URL is http://scifun.chem.wisc.edu.

Vergroot je mogelijkheden en je kennis! Haal mbo niveau 4 bij ROC Midden Nederland. Schrijf je nu in voor de bbl-opleiding TOA: • gericht op de beroepspraktijk; • direct toepasbaar in je werk; • verkorte trajecten mogelijk. Meer informatie? Mail Wim Koppelaar via [email protected] Kom naar de voorlichtingsbijeenkomst op de Vondellaan 174 in Utrecht. Donderdag 26 mei van 15.00-17.00 uur. Kijk ook op: www.rocmn.nl

n Hans Bouma

april 2011

NVOX

201

NVOX april nederlandse vereniging voor het onderwijs in de natuurwetenschappen

Recommend Documents