Nut en noodzaak van schaliegas vanuit energieperspectief Jeroen de Joode Schaliegasbijeenkomst provincie Noord-Brabant ‘s-Hertogenbosch, 27 september 2013
www.ecn.nl
Hoofdboodschap Rol gas in NL energiesysteem nu en straks • Gas is nu belangrijk voor economie en energiesysteem • Gas en gasinfrastructuur blijven nog lang belangrijk • Belang van aardgas op lange termijn neemt af
Nut en noodzaak van schaliegas in NL • Schaliegas kan nuttig zijn vanuit gasmarkt perspectief • Schaliegas is niet noodzakelijk vanuit klimaatbeleid perspectief
Schaliegas in marktperspectief Gasreserves NL • NL gasreserve:
ca. 1200 mld m3
• Gasverbruik NL:
ca. 40 mld m3/ jr
• Voldoende voor ca. 30 jr (excl. export)
Bronnen: TNO (2012), Gasunie (2013)
Schaliegas in marktperspectief Gasreserves NL • NL gasreserve:
ca. 1200 mld m3
• Gasverbruik NL:
ca. 40 mld m3/ jr
• Voldoende voor ca. 30 jr (excl. export)
• Schaliegas:
5 tot 12 jr extra
Schaliegas is nuttig vanwege uitstel van moment dat NL (netto) importeur wordt Bronnen: TNO (2012), Gasunie (2013)
Schaliegas vanuit klimaatbeleid perspectief: middellange termijn • Substitutie van olie / kolen naar gas kan CO2 emissiereductie opleveren • Omvang van schaliegasreserves relatief beperkt in Europa • Goede aansluiting op conventionele reserves in en rond Europa
Toegevoegde waarde schaliegas voor substitutie van olie / kolen naar gas in NL is beperkt
Bron: CBS (2013)
Schaliegas vanuit klimaatbeleid perspectief: lange termijn • Meerdere opties invulling CO2 emissiereductiedoelstelling 80-95% in 2050
Energiebesparing
Biomassa
CO2 afvang en opslag
CO2 vrije elektriciteitsproductie
• Inzet van gas in combinatie met afvang en opslag van CO2 is een optie In lange termijn, verregaande CO2 reductie-scenario’s is schaliegas niet noodzakelijk
Slotopmerkingen • Schaliegas kan nuttig zijn vanuit gasmarkt perspectief • Mits op verantwoorde wijze te produceren, tegen acceptabele risico’s
• Schaliegas is niet noodzakelijk vanuit klimaatbeleid perspectief
Dank voor uw aandacht
Dr Jeroen de Joode Researcher Energy Supply & Industry Coördinator Gas T + 31 224 56 8250
Radarweg 60, 1043 NT Amsterdam
M + 31 6 4193 5437
The Netherlands
[email protected]
www.ecn.nl
@ecn .nl
Extra slides
Gasmarktperspectief
5 – 12 X huidige gasvraag NL
Bron: TNO (2012)
Bron: Gasunie (2012)
Ter vergelijking: ‘game change’ in de VS Import
Minder import Nog minder import
Export
Bron: Realisatie en projecties uit diverse outlooks van EIA/DOE
Global gas reserves: different positions for US and Europe • North America shows larger technically • Europe is closer to existing conventional recoverable unconventional gas reserves gas reserves Unconventional gas reserves (in Tcm)
Source: IEA World Energy Outlook 2012
Conventional gas reserves 2010 (in Tcm)
Source: ECN, based on IEA Natural Gas Information 2011
Heeft schaliegas effect op marktprijs? • Relevante markt voor analyse van schaliegas impact is (Noordwest) Europa • Schaliegas is geen prijszetter in EU geen prijseffect te verwachten • Belangrijker voor gasprijs EU zijn de (schalie)gas ontwikkelingen in US
Bron: Heather (2011) The recent evolution of the European gas market towards oil-gas decoupling, presentation at Florence School of Regulation
Schaliegas mogelijk nuttig vanwege gewenst substitutie-effect • Positief substitutie-effect in energiemix is afhankelijk van baseline – Potentie verschilt enorm per land
Power generation mix in selected countries 100% 90%
80% 70% 60% 50% 40%
• ‘Penalty’ op CO2 emissies is van cruciaal belang voor substitutieeffect op middellange / lange termijn
30% 20% 10% 0% US
Netherlands Oil
Coal
UK Gas
Nuclear
Germany
Poland
Renewables
Source: ECN based on IEA energy statistics (2010)
14
Positie schaliegas in (potentiële) aanbodcurve Illustratie van resterende wereldgasreserves en productiekosten
• Productiekosten in EU / NL nog onzeker, maar zeer waarschijnlijk hoger dan conventionele productie • Kan schaliegas in NL / EU concurreren met conventionele bronnen?
Bron: IEA World Energy Outlook
Impact op importafhankelijkheid (simulatie) • Inschatting productiekosten bepaalt concurrentievermogen schaliegas
Netto-import Netto-export
• Beperkt concurrentievermogen, dus beperkte substitutie: – Minder import uit Rusland, Algerije – Minder LNG import Bron: ECN
