NUMMER 2, JUNI 2014
VOORWAARDE VOOR onverklaarbaar ziek
speciale poli’s helpen met herstel
naar buiten
hoe zet je de eerste stap
rob heeft geluk gehad
NIEUW PERSPECTIEF
ONLINE
INHOUD
04 Kort
Veranderde regelgeving, nieuwe mogelijkheden en interessante nieuwtjes.
05 Mijn leven
06
09
Door de gevolgen van de ziekte van Lyme verloor Rob Holtjer zijn baan. Inmiddels werkt hij weer als verpleegkundige.
Ziek zonder ziekte
Voor de behandeling van lichamelijk onverklaarbare klachten zijn LOK-poli’s opgericht. Maar liefst twee derde van de patiënten herstelt binnen drie maanden.
Kunst als uitlaatklep
Mathisse Arendsen heeft een dissociatieve identiteitsstoornis. Hij leidde een ruig leven, maar kunst hield hem op de been.
10 Kort
Veranderde regelgeving, nieuwe mogelijkheden en interessante nieuwtjes.
11
22 02 UWV PERSPECTIEF
Mijn leven
Marjan Kingma kan door een hersenbloeding geen betaald werk meer verrichten. Zij heeft een dierenopvang en biedt hiermee vrijwilligerswerk aan Wajongers.
12 Naar buiten
Even een frisse neus halen is soms makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe krijg je jezelf in beweging?
15
Mijn leven
Door een val op zijn zesde raakte Peter van Walsem arbeidsongeschikt. Met behulp van een revalidatietraject lukt het hem zijn ambities weer op te pakken.
16 Op weg naar werk U wilt weer werken. Hoe pakt u dat aan?
18 Leren accepteren
Hoe accepteer je dat je lichaam of geest je zo in de weg zit dat je niet kunt werken?
ANNEMARIE IS EEN AANPAKKER
21 Het misverstand
Leonie ontvangt een Wajonguitkering en gaat stage lopen. Omdat ze dit vergeet door te geven, krijgt ze een boete van UWV.
Annemarie Nodelijk is jong, energiek en slechtziend. Ze heeft een naaiatelier, een eigen tassenlabel ‘Anniestijl’ en ze geeft salsalessen aan blinden, slechtzienden en goedzienden. Toen ze 23 was bleek ze een hersentumor te hebben. Tijdens de operatie ging het mis, waardoor ze nu aan een oog blind is en aan het andere een kokervisus overhield. Na een lastige periode krabbelde ze op en gaf haar leven opnieuw vorm. Bekijk het filmpje over Annemarie op www.uwv.nl/perspectief.
zien 22 Horen, en doen
Uitjes, producten en ander moois. Dit keer onder andere theaterworkshops en paardrijden voor gehandicapten.
24 Column Vincent Bijlo
Commentaar van cabaretier Bijlo op ziekte, gezondheid en het leven in het algemeen.
MET LAYAR METEEN NAAR FILMPJES EN FOTO’S
Foto: Tessa Posthuma de Boer
12
Als u een smartphone of tablet heeft, hebben enkele pagina’s van dit magazine een digitaal extraatje voor u. U kunt foto’s of filmpjes direct bekijken. U vindt de digitale extra’s op de pagina’s met het Layar-logo. Zo werkt het: 1. Neem uw smartphone of tablet. 2. Download de gratis Layar-app in de App Store of via Google Play. 3. Scan de pagina (niet alleen het Layar-logo) met uw smartphone of tablet. 4. Start het filmpje of de fotoserie. Geen smartphone of tablet? Bekijk de foto’s of filmpjes op www.uwv.nl/perspectief.
NIEUWSBRIEF
Weten wanneer er nieuwe artikelen, filmpjes en blogs op www. uwv.nl/perspectief staan? Meld u aan voor de maandelijkse nieuwsbrief via www.uwv.nl/perspectief.
GA MET LAYAR DIRECT NAAR HET FILMPJE
kort De onlinediensten van UWV bieden u veel voordelen. Zo kunt u via Mijn UWV wijzigingen die van belang zijn voor uw uitkering doorgeven. Ook kunt u uw betaalspecificatie of jaaropgaaf bekijken. Sommige klanten van UWV maken geen gebruik van de onlinedienstverlening. Bijvoorbeeld omdat zij een handicap hebben of niet met een computer of internet om kunnen gaan. Of omdat ze niet beschikken over een computer of internet. Voor extra uitleg over de onlinedienstverlening van UWV en voor hulp en ondersteuning kunt u terecht op de wekelijkse inloopmiddag op een Werkplein op dinsdag van 12.00 tot 16.30 uur. Kijk voor meer informatie op www.uwv.nl/perspectief.
Nieuw jasje én keurmerk voor WAO-site
Het WAO-deel op uwv.nl is vernieuwd: vormgeving, indeling en teksten zijn grondig aangepakt. De teksten hebben bovendien het keurmerk Gewone Taal gekregen. Op de WAO-pagina’s vindt u alles wat u moet weten over uw WAO-uitkering, zoals de hoogte en duur van uw uitkering, wanneer UWV uitbetaalt en wat er gebeurt met uw uitkering als u in het buitenland woont. Bezoekers kunnen nu makkelijker navigeren over de pagina’s. Daardoor vindt u sneller de informatie die u zoekt.
Foto: Corbis
COMPUTERHULP OP HET WERKPLEIN
MIJN WEGWIJZER LEVEN
KEURMERK GEWONE TAAL
De WAO-pagina’s hebben van de stichting Makkelijk Lezen het keurmerk Gewone Taal gekregen. Dat betekent dat de teksten begrijpelijk zijn voor iedereen. Die stichting heeft de nieuwe teksten beoordeeld: is de boodschap duidelijk? Zijn de zinnen eenvoudig? En bevat de tekst geen moeilijke woorden? De conclusie: de teksten zijn makkelijk te begrijpen en helder geformuleerd. Ga naar www.uwv.nl > Particulieren > Ik ben ziek > Ik ben langer dan 2 jaar ziek > Ik heb een WAO-uitkering
mijn ‘Ik heb geluk gehad’ leven
Praat mee in de cliëntenraad
04 UWV PERSPECTIEF
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Maurits Giesen
Foto: Corbis
UWV hoort graag wat klanten van de dienstverlening vinden. Via de cliëntenraad kunt u actief meedenken en meepraten over de dienstverlening van UWV. Ieder lid van een cliëntenraad is zelf klant van UWV en kan daardoor de kwaliteit van de dienstverlening heel goed beoordelen. Gezamenlijk vertegenwoordigen de cliëntenraden alle klanten van UWV. Er zijn twaalf cliëntenraden: elf districtsraden en één centrale cliëntenraad. Iedere cliëntenraad bestaat uit zestien leden. De districtscliëntenraden overleggen met districtsmanagers van UWV over de dienstverlening in de verschillende districten. De centrale cliëntenraad praat met de Raad van Bestuur over het beleid van UWV. Een cliëntenraad bespreekt suggesties en ervaringen van klanten en kan gevraagd en ongevraagd advies uitbrengen. De cliëntenraden werken zo continu aan de verbetering van de dienstverlening door UWV. Op advies van de cliëntenraad paste UWV bijvoorbeeld enkele brochures en brieven aan om ze duidelijker te maken voor de lezer. Waar kunt u verder nog meer over meepraten? Bijvoorbeeld over hoe medische beoordelingen verlopen, hoe UWV klachten afhandelt, of UWV zijn afspraken nakomt en over de betaling van een uitkering. Vindt u dat zaken anders en beter kunnen worden geregeld? Laat het de cliëntenraad in uw district weten. De cliëntenraden hebben een eigen website. Hier kunt u terecht voor informatie. Ook als u overweegt om actief te worden in een cliëntenraad, kunt u zich aanmelden via de website: www.clientenraad-uwv.nl.
Rob Holtjer (51) raakte in 2010 geïnfecteerd met de ziekte van Lyme. Hij kreeg neurologische uitvalverschijnselen en verloor zijn baan. Inmiddels is zijn herstel ingezet en werkt hij weer als verpleegkundige.
‘Na het verwijderen van een teek ging de plek waar de teek zat ontsteken. Binnen twee maanden had ik pijn in mijn handen, enkels, heupen en al mijn gewrichten. Ik kreeg uitvalverschijnselen. Uit de bloedtest kon niet zeker worden opgemaakt dat ik de ziekte van Lyme had. De neuroloog dacht aan tunnelsyndroom in mijn polsen en de KNO-arts dacht aan weer iets anders. Allerlei specialisten wilden me opereren, maar daar geloofde ik niet in. Ondertussen kon ik in mijn werk als verpleegkundige de veiligheid van patiënten niet meer garanderen; de tillift gebruiken was bijvoorbeeld niet verantwoord. Ik raakte mijn werk kwijt. Uiteindelijk bleek dat het toch Lyme was. De ziekte was toen al in een vergevorderd stadium. Ik kreeg allerlei antibiotica en wist – door mijn hobby als imker – dat in bijensteken een soort natuurlijke antibiotica zit. Ik heb me expres laten prikken en volgens mij is het de combinatie van al die antibiotica geweest die heeft geholpen. In 2012 begon mijn herstel. Helaas wilde mijn oude werkgever me niet terug; dat werd een slepend conflict. Afgeserveerd worden vond ik nog erger dan ziek zijn. Gelukkig stond UWV achter me. Bij een oud-werkgever kon ik met een nulurencontract mijn werk als verpleegkundige weer oppakken. Nu werk ik 24 tot 32 uur per week. Mijn klachten zijn zwak aanwezig, maar het is leefbaar. Ik heb geluk gehad dat ik op mijn vijftigste weer werk vond. Mijn werkgever durfde het met me aan, daar ben ik dankbaar voor.’ ■
UWV PERSPECTIEF 05
LICHAMELIJK ONVERKLAARBARE KLACHTEN
lok
ziek zonder ziekte Ruim 30% van alle consulten bij bedrijfs- en verzekeringsartsen gaan over lichamelijk onverklaarbare klachten (LOK). Gespecialiseerde LOKpoli’s helpen patiënten op weg naar hun herstel. Met succes: twee derde van de patiënten herstelt binnen drie maanden.
‘Het komt heel vaak voor,’ zegt Charles Lemmers, regionaal stafverzekeringsarts bij UWV Zuid Oost Brabant, ‘dat mensen bij ons op het spreekuur komen met klachten waarvoor we geen lichamelijke oorzaak kunnen vinden. Je moet dan denken aan vermoeidheid, hoofd-, nek- of rugpijn, buikklachten, duizelingen en soms zelfs verlamming, stuipen of blindheid. De klachten zijn heftig en langdurig, maar niemand kan ze vanuit een lichamelijke aandoening of aanwijsbare ziekte verklaren.’ De medische vakterm voor deze klachten is LOK (lichamelijk onverklaarbare klachten) of SOLK (somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten). ‘Ik zal een voorbeeld noemen’, zegt Lemmers. ‘Stel, u krijgt een hartinfarct. Dan is het logisch en verklaarbaar dat u de eerste tijd pijn op de borst hebt. Maar hebt u een jaar later nog steeds die pijn, terwijl uw hart weer prima in orde is, dan is er iets anders aan de hand.
ALARMSYSTEEM
Lange tijd gingen artsen ervan uit dat pijn altijd een signaal van het lichaam is dat er ergens iets niet goed zit: je voelt pijn, omdat er bijvoorbeeld een zenuw bekneld is. Om een dergelijke lichamelijke oorzaak te vinden werden mensen met klachten doorverwezen en doorverwezen en doorverwezen. Vaak volgde een tergend lange en vruchteloze gang door de gezondheidszorg, waar de patiënt niet beter van werd. Integendeel: bij elke verwijzing groeide de angst voor een naderende catastrofe. ‘Inmiddels weten we,’ zegt Lemmers, ‘dat onze hersenen doorslaggevend zijn in het verwerken van signalen als pijn, vermoeidheid en ongemak. Denk maar aan de invloed van drugs. Iemand die cocaïne gebruikt, voelt niet dat het lichaam moe is, eenvoudig omdat de hersenen dat signaal niet meer doorgeven. Bij mensen met somatisatie zijn de alarmsystemen voor het voelen van pijn of vermoeidheid juist te hoog afgesteld. Bij het geringste signaal geven de hersenen door dat er in het lichaam iets ergs aan de hand is, terwijl dat feitelijk niet zo is. Deze patiënten zijn niet ziek, maar voelen zich wel ziek. Toch zijn het absoluut geen aanstellers! Hun lichamelijke klachten zijn heel reëel.’ ➜
‘De klachten zijn heftig en langdurig, maar niemand kan ze lichamelijk verklaren’
Dat heet somatisatie. Somatisatie kan zich voordoen bij iedereen. Bij 20 tot 50% van de patiënten die met klachten naar een arts gaan, is sprake van somatisatie. Wereldwijd.’
Tekst: Annette Prins, illustraties: Wonderlab
06 UWV PERSPECTIEF
UWV PERSPECTIEF 07
LICHAMELIJK ONVERKLAARBARE KLACHTEN
KUNST ALS UITLAATKLEP
‘DE KUNST HEEFT ME OP DE BEEN GEHOUDEN’
WAT IS SOMATISATIE?
Somatisatie is de neiging om lichamelijke ongemakken en klachten die niet (afdoende) fysiek kunnen worden verklaard, aan een lichamelijke oorzaak toe te schrijven en er medische hulp voor te zoeken.
Wajonger Mathisse Arendsen (65) lijdt aan een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) en is beeldend kunstenaar. ‘Ik heb niet alleen verschillende persoonlijkheden, maar ook verschillende stijlen.’
RESETTEN
GEDRAGSTHERAPIE
Sinds een jaar of vier kunnen mensen met lichamelijk onverklaarbare klachten terecht bij SOLK- of LOK-poli’s in een ziekenhuis of ggz instelling. De behandeling is niet gericht op het zoeken naar een oorzaak, maar op het verminderen van de gevolgen van de klachten op het gedrag, de gedachten en het gevoel van de patiënt. Dat blijkt effectief: twee derde van de patiënten herstelt binnen drie maanden. ‘Zelfs als zij al jaren met hun klachten kampten’, zegt Lemmers. Bij een LOK-poli stelt een multidisciplinair team, waarin vaak een psychiater, neuroloog of internist en een fysiotherapeut samenwerken, een behandeling op maat vast. Eerst wordt de patiënt uitvoerig lichamelijk onderzocht, om elke fysieke oorzaak van de klachten definitief uit te sluiten. Wordt er niets alarmerends gevonden, dan volgt een behandeling die bestaat uit reactivatie (oefenen onder begeleiding) en gedragstherapie. ‘Mensen met somatisatie veranderen vaak hun gedrag’, legt Lemmers uit. ‘Ze denken: ik heb rugpijn, dus ik ga voorlopig niet tillen of bukken. Of: ik ben moe, dus moet ik rust nemen. Maar door de rust zullen de klachten juist blijven of zelfs verergeren. Je conditie holt nu eenmaal achteruit als je niets meer doet.’
LOK-patiënten die stoppen met hun normale activiteiten, raken al snel in een sociaal isolement. Depressieve gevoelens liggen dan op de loer. ‘Het is een vicieuze cirkel’, weet Lemmers. ‘De enige remedie is: weer in beweging komen, ondanks de pijn, en je gedachten veranderen. Daar is hulp bij nodig, want dat lukt niemand alleen.’ In de gedragstherapie bij een LOK-poli leren patiënten hun negatieve gedachten te herkennen en om te zetten in positieve. ‘Het helpt bijvoorbeeld niet als je voortdurend denkt dat je nooit meer beter wordt. Het helpt wel als je denkt dat je lichaam sterk is en je de klachten kunt overwinnen. Door zo de hersenen te resetten ontstaat een nieuw, gezond evenwicht tussen lichaam en geest.’ De combinatie van oefeningen en gedragstherapie laat de klachten niet als sneeuw voor de zon verdwijnen. Patiënten ervaren wél minder last en worden lichamelijk steeds sterker. ‘Vaak zie je dan ook hun stemmingsproblemen verdwijnen’, zegt Lemmers. ‘Zo vinden ze de weg terug naar arbeid en gezonde relaties. Kortom, naar een normaal leven.’ ■
‘Ik heb een ruig leven geleid, met drugs, alcohol en vier huwelijken. De kunst heeft me op de been gehouden. Het is voor mij een communicatiemiddel en therapie tegelijk. Als je een trauma meemaakt, zoekt je geest een uitweg in de vorm van een afsplitsing naar een nieuwe identiteit. Dat zie je in mijn kunst terug. Ik schilder zelfportretten, waarop ik mezelf en mijn alter ego uitbeeld. Inmiddels ben ik tot rust gekomen. Ik heb bijna tachtig solo-exposities gehad in binnen- en buitenland. Nu exposeer ik met de oudste van mijn vijf dochters. Ik maak series. In elke serie verwerk ik een nieuwe stijl en een nieuwe techniek. Naast meerdere persoonlijkheden heb ik dus ook meerdere stijlen. Mijn lievelingswerk is altijd de meest recente serie, die is kwalitatief de beste. Tenminste, daar ga ik van uit.’ ■
HEBT U LANGER DAN DRIE MAANDEN LICHAMELIJKE KLACHTEN WAARVOOR GEEN MEDISCHE OORZAAK IS GEVONDEN?
Dan kunt u, met een verwijsbrief van uw huisarts, bedrijfsarts of verzekeringsarts, terecht bij een SOLK- of LOK-poli bij u in de buurt. Veel ziekenhuizen en ggz instellingen hebben een SOLK- of LOK-poli.
08 UWV PERSPECTIEF
Tekst: Els Mannaerts, foto: Tessa Posthuma de Boer
‘Door de hersenen te resetten ontstaat een nieuw evenwicht tussen lichaam en geest’
UWV PERSPECTIEF 09
kort
MIJN LEVEN
GA MET LAYAR DIRECT NAAR HET FILMPJE
Foto’s: Steven van Noort
Op bezoek bij Jetta Klijnsma
UWV Perspectief vond staatssecretaris Jetta Klijnsma bereid om vragen van lezers over de Participatiewet persoonlijk te beantwoorden. Na een oproep kwamen ruim 180 vragen binnen bij de redactie. Johan en Ruud gingen namens de lezers van UWV Perspectief naar Den Haag om aan de staatssecretaris te vragen wat mensen met een arbeidsbeperking nu opschieten met de Participatiewet. En wat zij gaat doen om banen voor mensen met een beperking te creëren. Bekijk de antwoorden van de minister op uwv.nl/perspectief. De Tweede Kamer heeft inmiddels de Participatiewet op 20 februari 2014 aangenomen. De wet is nog in behandeling in de Eerste Kamer. Ga voor het laatste nieuws over en de exacte inhoud van de Participatiewet naar www.uwv.nl/perspectief.
Johan en Ruud
Doe mee en meld u aan voor 6 september!
BESLISSING OPVRAGEN
AANVRAAG UITKERINGSOVERZICHT DOOR PENSIOENFONDS
Vraagt uw pensioenfonds u om een uitkeringsoverzicht van UWV? Dit hoeft u niet zelf te regelen. Uw pensioenfonds kan dit overzicht opvragen bij de divisie Gegevensdiensten van UWV. Deze divisie behandelt alle informatieaanvragen van overheidsorganisaties, bedrijven en pensioenuitvoerders. Verwijs uw pensioenfonds hiernaar als u gevraagd wordt naar een uitkeringsoverzicht.
10 UWV PERSPECTIEF
Kunstcongres met Perspectief
Het vijfde UWV Kunstcongres met Perspectief wordt dit jaar op maandag 22 september gehouden in het Cobra Museum in Amstelveen. De dag staat in het teken van ondernemen en exposeren.
mijn ‘Thuiszorg voor dieren’ leven
ONDERNEMEN
Het ochtendprogramma ondersteunt u als kunstenaar in het vergroten van uw naamsbekendheid en het genereren van inkomsten. U kunt drie inspirerende lezingen bijwonen. Daarnaast is er een informatiebijeenkomst.
Marjan Kingma (53) kreeg op haar zeventiende een hersenbloeding. Betaald werk bleek daarna niet meer mogelijk, maar nu vangt ze dieren op van zieke of overleden mensen. Daarmee biedt ze tegelijk vrijwilligerswerk voor mensen met een Wajong-uitkering.
EXPOSEREN
’s Middags wordt de eendaagse expositie geopend. Aan het eind van de middag maakt de vakjury de drie winnaars bekend. De winnaars mogen een jaar lang exposeren bij UWV en drie toonaangevende Nederlandse bedrijven. Ook mogen ze een eigen catalogus maken. AANMELDEN
Hebt u een Wajong-, WIA- of WAO-uitkering, dan kunt u zich aanmelden voor deelname. Aanmelden is mogelijk van 15 juli tot en met 5 september via het inschrijfformulier op perspectief.uwv.nl/kunstcongres. Nog vragen? Mail ze naar
[email protected]. Het complete dagprogramma en aanmeldformulier zijn vanaf half juli te vinden op perspectief.uwv.nl/kunstcongres.
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Maurits Giesen
In principe stuurt UWV iedere klant zijn of haar persoonlijke documenten eenmalig toe, zoals beslissingen over uw uitkering. Het kan natuurlijk wel eens gebeuren dat u deze documenten niet meer kunt vinden terwijl u ze wel nodig hebt. Bijvoorbeeld bij het aanvragen van een hypotheek. Via de klantenservice van UWV kunt u een kopie van uw oorspronkelijke beslissingen opvragen. Houd hiervoor uw BSN bij de hand. De klantenservice is op werkdagen bereikbaar van 8.00 tot 17.00 uur op telefoonnummer 0900 - 9294 (lokaal tarief ).
Foto: Mel van Vorstenbos
GA MET LAYAR DIRECT NAAR HET FILMPJE
‘Na mijn hersenbloeding heb ik nog op de sociale academie gezeten, maar dat ging niet meer. Via het toenmalige GAK heb ik een opleiding dierverzorging gedaan. Betaald werk lukt niet; het ontbreekt me niet aan intelligentie, maar aan balans op emotioneel gebied. Toch heb ik altijd vrijwilligerswerk gedaan als dierverzorger. Omdat ik veel ruimte heb rond mijn huis, heb ik een dierenopvang opgezet. We vangen hier oude katten op en huisdieren van zieke of overleden mensen. Deze dieren zijn kwetsbaar en hebben rust en aandacht nodig. Omdat ik ook mensen een nieuwe kans wilde geven, heb ik een stichting opgericht. Hiermee kan ik thuiszorg voor dieren bieden, én vrijwilligerswerk voor Wajongers. Zo’n vijftien mensen helpen mee met de dierverzorging in de opvang. We bieden ook verzorging aan huis voor de dieren van zieke mensen en ouderen in een verzorgingstehuis. Zo raken deze mensen hun geliefde huisdieren niet kwijt. Bovendien regelen we gastgezinnen waar dieren langer kunnen verblijven. Samen bouwen we een mooie organisatie op. We hebben zo veel plezier in ons werk!’
Meer weten over de stichting van Marjan? www.thuiszorgvoordieren-stqueri.nl ■
UWV PERSPECTIEF 11
NAAR BUITEN
de eerste stap is het moeilijkst Even naar buiten om een frisse neus te halen: het lijkt zo vanzelfsprekend. Maar soms is het lastig jezelf in beweging te brengen; met of zonder beperking. Hoe zet je die eerste stap? Tekst: Marian Vleerlaag, illustraties: Holly van de Coevering
DUWTJE
’Het lijkt zo vanzelfsprekend, lekker naar buiten gaan’, aldus José Doens, consulent en cliëntondersteuner van MEE, een organisatie die mensen met een beperking ondersteunt (zie kader). ‘Maar ook zonder beperking kun je moeite hebben om jezelf in beweging te brengen. Als je ook een ziekte, handicap MEE ondersteunt mensen met een of bijvoorbeeld last van depressiviteit beperking op alle levensgebieden om hebt, wordt het extra moeilijk.’ José zo zelfstandig mogelijk mee te kunnen krijgt hiermee in haar werk vaak te madoen. Naast de ondersteuning in de ken en helpt bij het geven van het vrijetijdsbesteding ondersteunt MEE steuntje of duwtje in de rug. ‘Als je ook bij arbeidsparticipatie, wonen, steeds denkt: ik kan er niet uit of ik ken onderwijs, regelgeving en geldzaken. toch niemand om iets leuks mee te MEE bestaat uit 22 regionale organisadoen, ga je je steeds slechter voelen en ties, verspreid over het hele land. Kijk blijf je nog vaker thuis. Het is niet alvoor meer informatie op www.mee.nl. leen de beperking die je tegenhoudt, het zit in je hoofd. Vraag je eens af waar je blij van wordt. En als je helemaal nergens meer blij van wordt tegenwoordig, bedenk dan waar je vroeger blij van werd. Hoe zag je leven eruit voor je beperking, wat deed je toen buiten de deur?’ Op vakantie met een beperking? Op www.uwv.nl/ ‘Dan stuit je natuurlijk ook op dat wat perspectief vindt u in de Wegwijzer een overzicht met niet meer gaat’, aldus José. ‘Dat is een sites en organisaties die u verder kunnen helpen. rouwproces waar je doorheen moet. Een tijd van ‘voor’ en ‘na’: dat is confronterend. Je neemt afscheid van degene die je was en moet weer opbouwen, zoeken wat nog wel kan. Dat is een ontdekkingstocht. Soms is dat een hele stap en moet je die met kleine stapjes tegelijk nemen.’ Het is zeker niet altijd nodig, maar iemand van buitenaf kan helpen dat zetje te geven, benadrukt José. ‘Je hoeft het niet alleen te doen. Familie, vrienden, (oud-)collega’s en andere mensen in je omgeving kunnen helpen. Je kunt ook professionele ondersteuning aanvragen, bijvoorbeeld bij MEE.’ José raadt aan om een doel te stellen. ‘Geef jezelf een cijfer hoe het nu met je gaat, ergens tussen 0 en 10. Zet op papier waar je wilt komen, geef dat een cijfer en bedenk hoe je dat kunt bereiken. De eerste stap is het moeilijkst, maar als je op een rijtje hebt wat je graag deed en zou willen doen, kun je op onderzoek uitgaan. Op internet bijvoorbeeld. Ga eens praten met mensen in een lotgenotengroep, kijk wat er mogelijk is en hoe je iets aan kunt pakken. Wat kun je nog en is er ook plaats voor nieuwe dingen? Vaak is met ondersteuning meer mogelijk dan je denkt, zoals zorg op vakantie, geldelijke steun via fondsen, aangepast sporten en ondersteuning bij creatieve activiteiten.’
WAT IS MEE?
VAKANTIE
Peter Claassen (60) verbrijzelde twee jaar geleden zijn voet tijdens zijn werk als dakdekker. ‘Ik werd door een heftruck overreden. Mijn voet is totaal vergruisd.’ Met een kunstvoet, aangepaste schoen en twee jaar revalidatie kan Peter weer kleine stukjes lopen op twee krukken en wat fietsen met een elektrische fiets. Ook heeft hij een scootmobiel tot zijn beschikking; verder herstel zit er niet in. ‘Het ongeluk heeft een enorme impact op mijn leven gehad’, vertelt hij. ‘Ik was een heel actieve man met een fysiek zwaar beroep en opeens zat ik thuis. De afgelopen twee jaar was
12 UWV PERSPECTIEF
ik bedlegerig terwijl ik altijd schaatste, skeelerde, graag voetbalde en uit vissen ging. Ook ging ik altijd met de hond wandelen.’ Het viel Peter zwaar om na het ongeluk weer in beweging te komen, maar met hulp van zijn vrouw lukte het toch. ‘Zij pakte de visspullen voor me in, bracht me naar mijn visstek, laadde ze voor me uit en ik kon met de krukken naar het water. Op den duur brak het haar op om daar steeds bij die vijver te zitten; ze houdt niet van vissen. Dat zagen de andere vissers. Zij laden nu de spullen voor me uit, zodat ik daar alleen heen kan.’
UWV PERSPECTIEF 13
MIJN LEVEN
NAAR BUITEN
‘Tijd doorbrengen in de natuur vermindert stress’
MET KLEINZOON IN DE SCOOTMOBIEL
‘Kijken naar wat je wel kan.’ Dat hield Peters vrouw hem steeds voor als hij het niet meer zag zitten. ‘Ik heb af en toe slechte dagen. En dan word je toch weer vindingrijk. Ik ga nu met de hond wandelen, maar dan in de scootmobiel. Zo ben ik eruit en krijgt de hond zijn beweging. Op het veldje ga ik een kwartiertje gooien met de bal, dat vindt hij prachtig.’ Ook met de kleinkinderen gaat Peter eropuit in de scootmobiel. ‘Ik zie mijn kleinkinderen heel vaak. Mijn kleinzoon van bijna vier weet niet beter dan dat ik in die stoel zit, die vindt het mooi om te gaan rijden, om naar de eendjes te gaan. Met de scootmobiel haal ik ook boodschappen in de supermarkt, dan ben ik er even uit.’ Met de auto met automaat die het gezin aanschafte, gaan Peter en zijn vrouw dit jaar proberen om naar Denemarken te rijden. ‘Daar woont onze dochter, dat is ons doel - onder de noemer: pluk de dag!’
mijn ‘Ik durf de drempel weer over’ leven
Een val op zijn stuitje op zijn zesde bepaalde het leven van Peter van Walsem (40). Door rugklachten, pijn en vermoeidheid raakte hij arbeidsongeschikt. Hij volgt een revalidatietraject en pakt zijn ambities weer voorzichtig op met vrijwilligerswerk.
‘Ik kan het me nog goed herinneren: we waren op visite bij een oom en tante en ik viel van een trapje. Het was opstaan en weer doorgaan, zo ging dat toen. Maar de schoolarts constateerde later dat mijn stuitje was gaan groeien als gevolg van de val; door de pijn en mijn verkeerde houding had ik een rugvergroeiing opgelopen.’ Peter kon niet meedoen met gym, fietsen lukte niet, en hij moest steeds naar de fysiotherapeut. ‘Ik was er altijd mee bezig. Als puber ben ik zeven keer geopereerd.’ Na zijn opleiding elektrotechniek startte Peter als zzp’er, maar door de pijn ging dit niet goed. ‘Ik raakte mijn energie volledig kwijt en werd arbeidsongeschikt verklaard. Dat was heel moeilijk.’ Sinds vijf maanden volgt hij een nieuw revalidatietraject. Een combinatie van fysiotherapie, ergotherapie en psychologische hulp. ‘Ook mijn vrouw wordt erbij betrokken. Ik leer er veel van, zoals luisteren naar mezelf, communiceren met anderen en afspraken afzeggen als het niet gaat.’ Ook lichamelijk gaat het beter, aldus Peter. ‘Ik beweeg meer, ben bezig mijn conditie op te bouwen. Door de pijn ben ik geneigd stil te zitten en dat doorbreek ik nu.’ Peter pakt met vrijwilligerswerk voorzichtig zijn ambities weer op. ‘Ik werk als ICT’er bij een natuurvereniging. Ik wil niet aan de zijlijn blijven staan, ik wil iets terugdoen voor de maatschappij. Zo ontmoet ik andere mensen en kan ik mijn kennis van computers doorgeven. De verplichting om er te zijn doet me goed en ik leer mijn grenzen aangeven. De drempel overstappen, dat durf ik nu weer.’ ■
• Een dagje ontspannen in de natuur? www.natuurzonderdrempels.nl biedt een overzicht van natuurgebieden die toegankelijk zijn voor rolstoelers. • Of kijk op www.natuurmonumenten.nl en zoek op ‘mindervalide’. • Er zijn apps die het vinden van rolstoeltoegankelijke plekken makkelijker maken. Wheelmap.org en Wheelmate bijvoorbeeld.
BETER NAAR BUITEN
Buiten zijn maakt gelukkiger. Waarom eigenlijk? Het is wetenschappelijk bewezen dat tijd doorbrengen in de natuur stress vermindert: onze hartslag, bloeddruk en spierspanning dalen flink als we in de natuur zijn. Tel daar het positieve effect van zonlicht bij op, plus het feit dat ons lichaam vitamine D aanmaakt als het blootgesteld wordt aan zonlicht. Vitamine D zorgt voor sterke botten, een goede spierwerking en meer weerstand. Uit onderzoek blijkt ook dat mensen creatiever worden van de natuur. Na een zesdaagse wandeltocht scoorden deelnemers 50% beter bij de creativiteitstest dan daarvoor. Bewegen levert dan ook een flinke geestelijke boost op: het maakt namelijk endorfine aan in onze hersenen. Deze stof helpt onder andere tegen depressie. ■
14 UWV PERSPECTIEF
Tekst: Marian Vleerlaag, foto: Maurits Giesen
ROLSTOELVRIENDELIJKE NATUUR
UWV PERSPECTIEF 15
STAPPENPLAN
DE WEG NAAR WERK U heeft (gedeeltelijk) een arbeidsongeschiktheidsuitkering. U zoekt werk dat bij uw mogelijkheden past. Hoe pakt u dat aan? UWV begeleidt u op de route. En eigen initiatief werkt in uw voordeel. Wat kunt u zélf doen? Tekst: Annette Prins
2 Stel uzelf een paar vragen
Bel UWV
Pak de telefoon en bel het algemene nummer van UWV: 0900-9294. Houd uw Burgerservicenummer bij de hand. Vertel wie u bent, welke uitkering u ontvangt en dat u hulp zoekt bij de terugkeer naar werk. Het klantcontactcenter beoordeelt welke volgende stappen genomen kunnen worden.
5
3 4
Maak samen een Werkplan
Samen met uw contactpersoon van UWV stippelt u úw route richting werk uit. Elk individueel plan wordt op maat gemaakt en beschrijft welke stappen u gaat zetten om terug te keren naar een betaalde baan. Dat gebeurt in nauwe samenwerking met eventuele betrokken partijen als uw woonbegeleiding of uw gezin. Omdat re-integreren een intensief proces is, zeker vanuit arbeidsongeschiktheid, is het belangrijk dat uw omgeving het traject ondersteunt. Het definitieve Werkplan krijgt u thuisgestuurd.
Voer het Werkplan uit Foto: Koos Busters, De Nationale Beeldbank
1
Bereid het gesprek met uw contactpersoon van UWV (bijvoorbeeld een arbeidsdeskundige) voor door een zo realistisch mogelijke voorstelling te maken van uw toekomst. Beantwoord naar eer en geweten de volgende vragen: waardoor werd u arbeidsongeschikt? Is er sindsdien in uw situatie iets veranderd en waarom wilt u nu weer aan het werk gaan? Indien er sprake is van zaken die uw re-integratie mogelijk belemmeren, geef dit dan aan. Wat is uw stage- of werkervaring? Welke hulp kunt u gebruiken bij de zoektocht naar werk? Wat voor taken passen goed bij u? In wat voor omgeving zou u willen werken? Welke branches spreken u aan? Wat zijn uw sterke en zwakke kanten? Hebt u een (aanvullende) opleiding nodig om weer aan het werk te gaan? Hoe meer wij van u weten, hoe beter de hulp en het advies zullen zijn afgestemd op uw situatie.
De invulling van stap 4 is afhankelijk van het traject en de afspraken die in uw Werkplan beschreven staan: de begeleiding door UWV bijvoorbeeld, re-integreren via een gespecialiseerd bureau of uw belastbaarheid opbouwen als vrijwilliger, of eerst nog een competentietest maken om te zien welke mogelijkheden daadwerkelijk haalbaar zijn. Het definitieve Werkplan is niet vrijblijvend, alle partijen moeten zich aan de gemaakte afspraken houden.
Update uw cv
Een actueel cv is de beste basis voor iedere sollicitatie. Maak uw cv compleet en publiceer het op www.werk.nl. Op werk.nl vindt u vacatures en op werk. nl/werkmap kunt u een persoonlijk profiel aanmaken en uw sollicitaties bijhouden*. Inloggen op uw Werkmap doet u met uw DigiD. Komt u er niet goed uit? Vraag hulp van UWV of uw re-integratiebureau! Kijk ook op werk. nl en werk.nl/werkblad. Daar vindt u niet alleen praktische informatie over het opstellen van een cv, maar tal van tips en ervaringsverhalen over solliciteren.
6 Zoek vacatures en solliciteer
Vertel iedereen die u kent dat u op zoek bent naar werk. Loop passende vacatures op internet en in de krant na, maak een selectie van potentiële kanshebbers en… solliciteer! Ook hierin wordt u begeleid door UWV of het re-integratiebedrijf. Soms gaan zij zelfs mee naar het sollicitatiegesprek. Houd moed bij een onverhoopte afwijzing. Blijf vertrouwen op de dag dat u écht weer aan het werk gaat. ■
*Uw sollicitatie-activiteiten kunt u, als UWV dat van u vraagt, bijhouden in uw Werkmap op werk.nl. Als u (gedeeltelijk) een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangt, moet u uw sollicitaties met UWV overleggen.
UWV PERSPECTIEF 17
(ER)KEN JE GRENZEN
Werken - betaalde arbeid verrichten is in onze maatschappij over het algemeen de norm. Maar wat als je lichaam of je geest je zodanig in de weg zit dat dat niet mogelijk is? Hoe accepteer je dat? Weten en erkennen waar je grenzen liggen, is belangrijk. Drie ervaringsdeskundigen en een psycholoog aan het woord. Tekst: Els Mannaerts, foto’s: Steven van Noort, Model: Monica
Marcel (41, WIA-uitkering) werkte als stratenmaker toen hij last kreeg van zijn rug. Na een lang dokterstraject kreeg hij te horen dat hij nooit meer zwaar werk mocht doen. ‘Toen raakte ik wel even in een dip. Ik was al van jongs af aan gewend om vol gas te leven. Ik zit boordevol energie, ik kon niet stilzitten, dat moest eruit! Ik dacht: wat moet ik nu doen? Maar ik ben geboren met een positieve levensinstelling dus die dip duurde niet lang. Ik heb me laten omscholen tot graficus. Helaas kreeg ik, eenmaal weer aan het werk, zware rsi aan beide armen. Inmiddels is mijn lijf te onvoorspelbaar geworden om “normaal” werk te kunnen doen. Ik zit sinds drie jaar thuis. “Maar je kunt toch nog wel wát?”, vragen mensen regelmatig. Nee dus. Je kunt voor geen meter op mij bouwen; ik weet nooit wanneer ik me goed zal voelen en wanneer niet. Het kan elk moment omslaan. Dat weet ik en dat accepteer ik. Dat is natuurlijk niet zonder slag of stoot gegaan. Mijn drive om hard te werken is heel groot. Dus ik heb geprobeerd om toch door te gaan met werken, mijn grenzen over te gaan. Dat werkte niet. Inmiddels is het besef gegroeid dat ik heel goed naar mezelf moet luisteren en heb ik geaccepteerd dat ik niet alles meer kan. Of ik het moeilijk vind dat mensen tegen me zeggen dat ik vast nog wel wat kan? Nee. Ik weet na al die tijd zelf hoe het zit en ken mijn eigen grenzen. De buitenwereld heeft het er moeilijker mee dan ikzelf.’
18 UWV PERSPECTIEF
Willy (42, WAO-uitkering) heeft een persoonlijkheidsstoornis, kan hierdoor niet werken en heeft moeite dit te accepteren. ‘Acceptatie is voor mij verweven met rouw. Ik denk dat ik moeite heb met acceptatie van mijn situatie omdat ik, zoals zoveel anderen, de neiging heb mezelf te vergelijken met hoe ik was voordat ik uitviel. En ook omdat ik de verwachtingen voel van de maatschappij over wat ik aan zou moeten kunnen. De verleiding is altijd groot om meer te doen dan ik aankan. Ik denk dat dat komt door een verlangen om meer dingen zelf te kunnen doen, zonder hulp of steun. Ik vraag me af of het verleggen van je grenzen betekent dat je nog niet volledig geaccepteerd hebt dat
‘De samenleving accepteert het niet dat niet iedereen even hard loopt’
STANDPUNT
accepteren moet je leren
klachten zijn voor de patiënt zelf ook moeilijker te accepteren. Je krijgt immers geen antwoord op vragen over de oorzaak of over een mogelijke behandeling. De uitdaging is om een nieuw perspectief te zoeken. Dat kan alleen als je je standpunt kent, als je letterlijk weet waar je staat. Zonder standpunt geen perspectief.’
Dit laatste kan Patrick de Lusenet, GZpsycholoog en vestigingsmanager bij de HSK-groep, beamen. ‘De samenleving accepteert het niet dat niet iedereen even hard loopt. Werken – betaalde arbeid verrichten – is in onze maatschappij de norm. Het taboe op bijvoorbeeld psychische klachten is gelukkig verdwenen, maar het taboe op de consequenties – niet kunnen werken vanwege die psychische klachten – bestaat nog wel. Ook op onverklaarde klachten rust een taboe. Maar dat je de oorzaak niet kunt vinden, wil niet zeggen dat de klachten er niet zijn. Onverklaarde
je een beperking hebt, of dat het juist gezond, positief en wenselijk is. Volgens mij is het een schemergebied; het loopt zo vaak in elkaar over. Als lezer van de succesverhalen in UWV Perspectief krijg je het signaal dat het verleggen van je grenzen positief is en daardoor neem je aan dat het wenselijk is om dingen weer op te pakken. Maar als je zelf niet heel goed weet wat je wel en niet kan – en daar vrede mee hebt – dan is die boodschap verwarrend en zelfs irritant.’ Gwendolyn (26, Wajong-uitkering), is zo iemand die haar grenzen opzoekt. Ze lijdt aan fibromyalgie, een moeilijk te diagnosticeren vorm van reuma. ‘Ik sta ’s ochtends op met het gevoel alsof ik al een hele marathon gelopen heb. Ik ben altijd gewend geweest om ziek te zijn, voor mij was dat normaal, ik had dat geaccepteerd. Maar
UWV PERSPECTIEF 19
(ER)KEN JE GRENZEN
mijn omgeving bepaalde dat dat niet normaal was en dat heeft voor mij tot een psychische worsteling geleid. Ik put de kracht om mezelf en mijn situatie te accepteren uit spiritualiteit. Zo duik ik bijvoorbeeld in mijn angsten. Ik kan alleen van mijn angsten afkomen door ze te doorstaan, ook al omdat ze anders steeds groter worden. Een gevreesde situatie valt dan eigenlijk altijd mee. En als je dan een angst hebt overwonnen, krijg je een enorme kick. Zo ben ik bang voor mensenmassa’s, maar ik wilde heel graag naar een festival. Ik ben naar een klein, overzichtelijk festival gegaan. Het bleek geweldig! Ik heb daarna een tijd gewerkt als vrijwilliger bij festivals.’ Gwendolyn heeft veel gesolliciteerd maar werd even vaak afgewezen. ‘Met mijn jobcoach zet ik nu op een rij wat ik wel en niet kan en wil. Ik werk nu in de keuken van een verzorgingsflat. Deze baan geeft me de gelegenheid dat uit te zoeken. Ik leer op deze manier ook
Een wijziging in uw persoonlijke situatie kan ervoor zorgen dat uw toeslag of uitkering verandert. Een misverstand kan dan snel ontstaan.
Tekst: ????
Leonie ontvangt al zes jaar een Wajong-uitkering als ze de kans krijgt om via stages werkervaring op te doen. Omdat ze nog niet zeker weet wat haar exacte inkomsten zullen zijn, besluit ze de stages pas aan UWV te melden als ze weet welk bedrag ze als stagevergoeding krijgt. Uiteindelijk vergeet ze dit en krijgt ze een boete.
‘Mijn beperkingen zijn niet het probleem, wel hoe ik ermee omga’ mijn grenzen kennen. Mijn beperkingen zijn niet het probleem, wel hoe ik ermee omga. Maar ik kies voor positiviteit en probeer elke dag te kijken naar wat ik kan en wat ik leer.’ SPIRAAL
20 UWV PERSPECTIEF
NIEUWE REGELGEVING
De naam in dit artikel is gefingeerd.
Patrick de Lusenet: ‘Alle mensen zijn kwetsbaar. Dat zorgt voor gevoelens van angst en onveiligheid. Angsten kun je overwinnen door ze in de ogen te kijken. Als je beperkingen hebt, voel je je nog kwetsbaarder en heb je meer – en grotere – uitdagingen. Dat kan makkelijker zorgen voor een negatief zelfbeeld, waardoor de lust om positieve stappen te ondernemen verdwijnt. Zo kom je in een neerwaartse spiraal: je wordt passief, waardoor het negatieve zelfbeeld in stand wordt gehouden. Acceptatie – het herkennen en erkennen van je eigen grenzen – is een voorwaarde om die neerwaartse spiraal te doorbreken.’ Waarom lukt dat de een beter dan de ander? De Lusenet: ‘Dat heeft te maken met de hulp die mensen krijgen en met de levensinstelling en hoe ze omgaan met hun situatie. We noemen dat adaptatie: het vermogen van de mens om zich aan te passen aan een nieuwe situatie. Mensen die veel moeten aanpassen, worden daar beter in. Maar je moet wel de tijd en de gelegenheid krijgen.’ ■
het misver stand
Tekst: Annette Prins
Wie de uitkeringsregels overtreedt, moet het te veel ontvangen geld volledig terugbetalen. Daar bovenop wordt een boete opgelegd ter hoogte van hetzelfde bedrag. Dit is geregeld in de ‘Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving’. Met deze wet wil de overheid duidelijk maken dat misbruik van regelingen niet loont. Voorkom daarom misverstanden. Geef wijzigingen in uw situatie of in die van uw partner of gezin tijdig door aan UWV. Kijk voor informatie en het wijzigingsformulier op www.uwv.nl.
Het is voor Leonie (25) lastig om werk te vinden. Door een aangeboren heupafwijking kan ze niet fulltime aan de slag en heeft ze aanpassingen nodig op de werkplek. Sinds 2007 ontvangt ze een volledige Wajonguitkering. In 2013 krijgt ze de kans om twee stages te lopen. Deze werkervaring is goed voor haar cv, dus ze gaat graag op het aanbod in. Van maart tot augustus werkt ze een wisselend aantal uren per dag op de afdeling Administratie van een verzekeraar, en in augustus en september werkt ze als administratief ondersteuner bij een uitzendbureau. Leonie is zich ervan bewust dat ze deze stages moet doorgeven aan UWV. Omdat het nog onduidelijk is hoeveel ze precies gaat verdienen, besluit ze haar nieuwe inkomsten pas te melden zodra ze weet wat de vergoeding wordt. Als het eenmaal zover is, vergeet ze daaraan te denken. TERUGVORDERING
Tijdens een bestandsvergelijking met gegevens van de Belastingdienst ziet UWV dat Leonie haar inkomsten uit de stages niet heeft doorgegeven. Er volgt een herberekening. Van de zeven maanden waarin ze werkervaring opdeed, blijken er zes geen invloed te hebben op haar uitkering. Maar in mei is haar stagevergoeding zo hoog dat Leonie in een andere arbeidsongeschiktheidsklasse komt: 65-80% in plaats
van 80-100%. Met terugwerkende kracht wordt de uitkering voor die maand naar beneden bijgesteld van € 1.103,- naar € 746,- bruto. Leonie ontving dus € 357,te veel. UWV vordert dat bedrag terug en legt Leonie bovendien een boete van 100% op omdat ze haar inkomsten niet heeft gemeld. Al met al moet zij aan UWV € 714,- betalen. INFORMATIEPLICHT
UWV juicht het toe dat Wajongers werkervaring opdoen om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Stages en stagevergoedingen vallen echter wel onder de informatieplicht en moeten altijd worden gemeld. De regel is dat elke wijziging in een situatie, dus ook een stage, binnen een week nadat het bekend is of bekend had kunnen zijn, gemeld moet worden aan UWV. UWV kan dan bepalen of er gevolgen zijn voor de uitkering. Wie dit niet heeft gemeld, ook wanneer de stage of stagevergoeding geen gevolgen heeft voor de uitkering, krijgt een waarschuwing. Wie daarna binnen twee jaar nogmaals de informatieplicht verzuimt, krijgt een boete. Het komt vaker voor dat mensen wachten met het doorgeven van een wijziging. Bijvoorbeeld omdat ze, zoals Leonie, nog niet weten wat hun verdiensten zijn of omdat ze eerst hun proeftijd willen afwachten. Doe dit niet. Voor UWV is de melding dat iemand aan het werk gaat of stage gaat lopen in eerste instantie voldoende. Over het doorgeven van de inkomsten die daaruit voortvloeien, worden dan individuele afspraken gemaakt. ■
UWV PERSPECTIEF 21
HOREN, ZIEN EN DOEN Tekst: Iris Koomen
Zand
Communicatie app
Foto: Ernesta, De Natiomale Beeldbank
HANDIGE PRODUCTEN, LEUKE UITGAANSTIPS EN ANDER MOOIS!
tussen je wielen
Mensen met een taalstoornis weten soms even niet wat ze moeten zeggen. Of ze hebben wat meer tijd nodig in gesprekken. Com-pas kan helpen in die situaties. Com-pas is een combinatie van een pasje en een app die mensen met een taalstoornis helpt bij de communicatie in moeilijke situaties. Op het pasje kunt u aangeven welke problemen u hebt met spraak of taal. U kunt online zelf de tekst op het pasje samenstellen. Het pasje kunt u aan anderen laten zien, zodat zij kunnen lezen hoe ze u kunnen helpen met communiceren - bijvoorbeeld door korte zinnen te gebruiken. De app is een hulpmiddel voor op de smartphone. Ook hier kunt u invullen welke problemen u met spraak of taal hebt, zodat mensen u kunnen helpen in moeilijke situaties. U kunt de app gratis downloaden in de App store. Het pasje kost 5 euro en is aan te vragen via www.com-pas.nl.
Wilt u naar het strand en bent u slecht ter been of zit u in een rolstoel? In diverse kustplaatsen in Nederland kunt u een strandrolstoel of -rollator huren. Bijvoorbeeld in Scheveningen bij Biesieklette. Biesieklette verhuurt strandrolstoelen, -rollators, en rolstoelen waarmee u de zee in kunt. Een Biesieklette huren kan vanaf € 2,50 per dagdeel. Ook in bijvoorbeeld Bergen, Egmond aan Zee en Hargen kunt u een strandrolstoel huren. Een volledig overzicht van plekken waar u een strandrolstoel kunt huren vindt u via www.toegankelijkreizen.nl/projecten/ Gratis-online-brochure-Strandrolstoelen.
HET THEATER IN
Theatergroep Kijk Haar Nou biedt workshops voor mensen met een beperking. De formule is erop gericht mensen met zo veel mogelijk verschillende niveaus bij de voorstelling en/of workshop te betrekken. In de praktijk blijkt dat uitstekend te werken, mede omdat iedereen de sfeer goed vindt en er plezier in heeft. Workshops kunnen variëren van een dagdeel tot een serie opeenvolgende dagen. Kijk Haar Nou heeft themaworkshops, theaterlessen en nog veel meer in het pakket. Ook het zelf maken van een theatervoorstelling behoort tot de mogelijkheden. Kijk Haar Nou geeft ook workshops op locatie. Meer informatie vindt u op www.kijkhaarnou.nl.
Paardrijden als u in een rolstoel zit? Of doof bent? Of blind? Dat kan! Via de Federatie Paardrijden Gehandicapten kunt u bij een manege bij u in de buurt eens proberen hoe het is om paard te rijden. Tientallen maneges door het hele land zijn aangesloten bij de federatie. De maneges hebben allerlei middelen die op- en afstappen, zitten en de teugelvoering vergemakkelijken. Ook op het gebied van communicatie en oriëntatie zijn er allerlei hulpmiddelen voorhanden. Zoek een manege bij u in de buurt op www.verenigingfpg.nl.
22 UWV PERSPECTIEF
VROLIJKE FILMTIP: HASTA LA VISTA
Hasta la Vista is een Vlaamse film over drie gehandicapte jongens. Jozef is blind,
Philip is vanaf zijn nek verlamd en Lars zit in een rolstoel en heeft een hersentumor. De jongens gaan naar Spanje om daar ontmaagd te worden in een gespecialiseerd bordeel. Voor en tijdens hun road trip gebeurt er van alles. Hasta la Vista was in 2013 de grote winnaar van het filmfestival van Montréal. De dvd van Hasta la Vista is onder andere verkrijgbaar via www.bol.com.
Foto: Corepics, De Natiomale Beeldbank
Stappen, draven, galopperen
COLOFON UWV Perspectief is een uitgave van UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en is bestemd voor mensen met een WAO-, WAZ-, Wajong-, IVA- of WGA-uitkering en hun omgeving. Het blad verschijnt drie keer per jaar. Aan de inhoud van UWV Perspectief kunnen geen rechten worden ontleend. Redactie: UWV Concerncommunicatie, Postbus 58285, 1040 HG Amsterdam, e-mail
[email protected] Realisatie: vdbj_, Amstelveen, www.vdbj.nl Artdirection: Esther Jansen, Fraaie Boel Productiebegeleiding: vdbj_, ISSN: 1571 - 1099 Visueel gehandicapten kunnen een aangepaste versie van UWV Perspectief ontvangen. U kunt dit doorgeven op 0900 – 9294 (lokaal tarief). Ook kunt u de platte tekst ontvangen voor spraak- of vergrotingssoftware of braille-leesregel via www.grenzelooslezen.nl. Het is alleen toegestaan artikelen of beeld uit UWV Perspectief - geheel of gedeeltelijk - over te nemen na toestemming van de redactie. Vragen? Op uwv.nl vindt u alle informatie over de dienstverlening van UWV en uw rechten en plichten. Of u kunt bellen met UWV Telefoon Werknemers, 0900 --- 9294 (lokaal tarief). Houd als u belt uw 9-cijferige burgerservicenummer bij de hand. Alle brochures van UWV kunt u zowel telefonisch bestellen als downloaden via de site. Adreswijziging: Een adreswijziging geeft u door aan het UWV-kantoor dat uw uitkering verzorgt én aan de Gemeentelijke Basisadministratie. Alle geïnterviewden hebben toestemming gegeven voor publicatie.
De blinde cabaretier, schrijver en columnist Vincent Bijlo geeft commentaar op het leven en de sociale zekerheid.
VINCENT BIJLO
Ik was er laatst eens even op uit, dat moet namelijk af en toe, eropuit, om de longen vol te zuigen met de broodnodige zuur- en fijnstof. Ik was naar de natuur om de hoek. Niet dat het echt natuur is, want wat is natuur nog in dit land. Deze woeste natuur behelst een keurig bosje, met Staatsbosbeheerbomen die zelf hun blad opruimen in de herfst. Maar nu was het lente, de vogels hadden er zin an, ze kwinkeleerden dat het een aard had. Er kwam een voorbijganger voorbij, dat doen voorbijgangers vaak, voorbijkomen. ‘Meneer Bijlo,’ zei hij, ‘goedemorgen. U mist wat, echt. Hoe het zonlicht nu op het jonge groen valt, dat is zo ontroerend, dat kwetsbare nieuwe fragiele leven ...’ ‘Ho, voorbijganger’, riep ik, mijn stem galmde door het jonge lover, vogels vlogen verschrikt op. ‘Ho, ik ben er net even lekker op uit zeg. Ik loop net maximaal in het hier en nu te zijn, ik loop mijn situatie te accepteren, ga jij me even vertellen wat ik allemaal mis! Ga toch weg man. Zie mij hier staan, voorbijganger, hand in hand met mijn handicap, ik beschouw mijn handicap als een makker, een makker die nooit van mijn zijde wijkt, ga jij oreren over het jonge fragiele groen dat ik niet kan zien.’ De voorbijganger zette het op een lopen. Ik ging op een bankje in de zon zitten. Eigenlijk, dacht ik, zouden er cursussen acceptatie van handicaps door niet-gehandicapten moeten bestaan. Want het zijn altijd de zogenaamd niet-gehandicapten die de zogenaamd gehandicapten er met hun neus op drukken wat ze allemaal niet kunnen. Het zijn de niet-gehandicapten die mij gehandicapt maken. Ik ben mezelf met alles wat daar wel en niet bij hoort. Ik zat in de zon en hoorde in de verte een specht zijn timmerwerkzaamheden aan een holle boom verrichten. Er kwam een jogger voorbij, hij hijgde alsof hij stante pede aan de beademing moest. Er gilde een pauw bij de kinderboerderij, een baby huilde, de moeder zong een lief, sussend liedje, en de geur van pannenkoeken woei aan. Zou de voorbijganger dat ruiken, dacht ik. Zou de voorbijganger nu, net als ik, denken: zal ik straks spek nemen, of kaas, of spek-kaas, of spek-kaas-appel? Zou de voorbijganger het jonge groen ook kunnen ruiken? Zou hij de lauwe wind langs zijn wangen voelen? Kan hij glimlachen tegen de zon? Weet hij dat het in het leven niet gaat om wat je mist, maar om wat je hebt en dat je alleen maar vrede kunt hebben met je situatie als je vrede hebt met jezelf? Het werd tijd, tijd voor een pannenkoek, appel-spek-kaas.
Foto: Robin de Puy
‘Ik loop net even maximaal in het hier en nu te zijn!’
