NRK MJA3 Projectenboek 2016

Postbus 420 2260 AK Leidschendam

Tel: (070) 444 06 60 Fax: (070) 444 06 61

Synthesium gebouw C Loire 150, 2491 AK Den Haag

E-mail: [email protected] Website: www.nrk.nl

NRK MJA3 Projectenboek 2016 V0, 10 september 2015

9030 MJA3 projectenboek 2016 inleidingx.docx 1/21

Inleiding en Inhoudsopgave

In dit NRK MJA3 projectenboek zijn voorstellen opgenomen met NRK MJA3 projecten die in 2016 kunnen worden opgestart. De projecten zijn bedoeld om de bedrijven te ondersteunen bij het bereiken van de energie efficiency doelstellingen, door nieuwe technieken, methoden en werkwijzen te introduceren, door nieuwe ketenprojecten op te starten, door van elkaar te leren, ….. Deze projecten zijn voorgesteld op basis van de wensen en behoeften van de 100 bedrijven die deelnemen in het NRK MJA3. Werkwijze In dit projectenboek zijn in het kort de projectenvoorstellen beschreven. Op basis van deze voorstellen kunt u tot 1 oktober 2015 aangeven in welke projecten u in 2016 wilt participeren. RVO en NRK zullen op basis van uw reacties uiterlijk 15 oktober vaststellen welke projecten worden opgestart. Vervolgens zullen de begeleidende consultants van de projecten die doorgaan in overleg met de bedrijven de definitieve aanmelding, startdatum en planning van de projecten vaststellen. Ideeën of vragen Als u zelf nog ideeën heeft voor een nieuw project, of vragen heeft over deze projecten, neem dan contact op met Martin van Dord ([email protected]) of met de betreffende consultant. Inhoudsopgave nr onderwerp 1 Energiezorg 2 Energiezorg 3 Energiezorg 4 Gebruikersgroep 5 Gebruikersgroep 6 Gebruikersgroep 7 Methoden en technieken 8 Methoden en technieken 9 Methoden en technieken 10 Ketenproject 11 Ketenproject

consult SAM SAM VAPRO EEI SAM EEI EEI EEI SAM EY PFI

projectnaam OEE, TPM, WCM etc als instrument voor energiemanagement Haal meer uit je energiemanagement Energiebesparing op de werkvloer Klimaatverbetering in productiegebouwen, mn zomers Nuttige toepassing voor restwarmte ISO 50001 op maat voor de NRK en groepscertificering Procesoptimalisatie (PEM methode) in combinatie met lean en six sigma Design for recycling, nieuwe markteisen integreren in het ontwerp Het meten van energiestromen Ketenmaatregelen Energiebesparing met kunststoffen in de bouw d.m.v. lean productontwikkeling en sociale innovatie projectnaam Phase Change Materials Efficiente elektromotoren Efficiente verlichting, LED Het ontwikkelen van vergistbare kunststof disposables voor ziekenhuizen Het toepassen van recyclaat - leer van een koploper en laat je inspireren door studenten! Nieuwe technieken (2)

nr A B C D

onderwerp workshop/webinar workshop/webinar workshop/webinar workshop/webinar

consult SAM SAM SAM PFI

E

workshop/webinar

PFI

F

workshop/webinar

EEI

2/21

Adviesbureau SAM B.V. Heikesestraat 4, 5512PA Vessem www.sambv.nl [email protected]

OEE, TPM, WCM als instrument voor energiemanagement Veel bedrijven zijn intern bezig met OEE, TPM, WCM, lean, Six sigma etc. Bij het implementeren van deze systemen is reeds al veel data en informatie aanwezig die vaak onbewust ook voor energiemanagement doeleinden ingezet kan worden. Deze gebruikersgroep kijkt juist naar de optimale integratie van dergelijke instrumenten met een energiezorgsysteem om zo een win-win situatie te creëren. Doelstelling Het project heeft de onderstaande doelen: • De methodes en data van OEE, TPM, WCM etc. gebruiken om te komen tot een verbetering van energiemanagement in het bedrijf. • Het verhogen van het kennis niveau binnen het management waardoor het draagvlak binnen het management vergroot wordt. • Coördinatoren praktische handvatten geven om stuurinformatie te creëren. Daarnaast zal naar verwachting meer inzicht worden verkregen in het proces waardoor het bewustzijn en het draagvlak ten aanzien van energieverbruik bij de medewerkers vergroot wordt. Verwacht resultaat Door deze aanpak wordt duidelijk in kaart gebracht waar de toegevoegde waarde ligt en zodoende inzicht geeft in verspilling. In het algemeen geldt dat deze geïntegreerde aanpak een impuls geeft aan het energiezorgsysteem van bedrijven door niet alleen te focussen op het energieverbruik maar op de totale waardeketen. De besparingen zijn niet altijd uit te drukken in TJ maar komen met name tot uitdrukking in betere bezetting van machines en optimalere logistieke processen wat de overall efficiëntie en daarmee ook het specifieke energieverbruik verlaagt. Opbrengst bedrijf De bedrijven krijgen meer feeling bij het praktisch toepassen van alle beschikbare data om zo optimaal de verschillende systemen en methodes te integreren. Werkwijze/planning De begeleiding van de bedrijven vindt plaats in de vorm van een vraag gestuurd model, dat wil zeggen op hoofdlijnen een clusteraanpak van het project, en voor elke individuele deelnemer een bedrijfsspecifieke invulling in de vorm van individuele ondersteuning. De startbijeenkomst bestaat uit een plenaire workshop. De rol van de adviseur in dit project is gericht op motiveren, faciliteren, kennis overdracht en een kritische en ondersteunende blik. De werkzaamheden bestaan uit 4 fasen: 1. Startbijeenkomst 2. Workshop(s) 3. Individuele begeleiding 4. Slotbijeenkomst De doorlooptijd van het project zal circa 9 maanden bedragen. Inzet/inbreng bedrijf De inzet/inbreng van de bedrijven aan dit project bestaat uit voorbereiding van workshops, aanwezig zijn bij workshops en uitwerken van de resultaten van workshops.

3/21


Haal meer uit energiemanagement en hou het levend! Uit de EEP's voor de nieuwe EEP ronde 2013-2016 blijkt dat bedrijven binnen de Rubber en Kunststofindustrie vaak een energiezorgsysteem hebben op een bepaald niveau. Echter nog te vaak is het een te papieren systeem wat niet altijd praktisch inzetbaar is binnen de organisatie waardoor de kracht van een dergelijk systeem onvoldoende benut wordt binnen de organisatie. De ervaring leert dat over het algemeen bedrijven worstelen met de vertaalslag van de theorie naar de praktijk, zelfs wanneer de theorie wordt aangereikt en uitgelegd. Veel van de bedrijven legt de focus op de implementatie van nieuwe maatregelen. Met dit project worden bedrijven begeleid bij het optimaliseren van hun energiezorgsysteem. Er zal gefocust worden op het productieproces en met de energiemanagement middelen (Techniek, Organisatie en Individu) zal meer uit het systeem gehaald worden. Om de energieprestatie van processen te kunnen monitoren is het eveneens belangrijk om energie prestatie indicatoren (EnPI) op te stellen. Dit zijn indicatoren die een goed inzicht geven in de energieprestatie van processen. Door hier doelstellingen aan te koppelen en deze te monitoren kan de energieprestatie verbeterd worden. Een juiste EnPI is de basis. Het opstellen van EnPI en de analyses hiervan komen ruim aan bod in het project. Daarnaast ervaren veel bedrijven een natuurlijke drempel om het energiemanagement systeem levend te houden. We zullen inventariseren welke barrières binnen de organisatie er zijn. Middels de methode force/field analysis gaan we tegen maatregelen inventariseren en de wijze om deze te implementeren. Daarnaast zal gekeken worden hoe op een betere wijze het systeem geborgd kan worden in de organisatie waardoor er draagvlak ontstaat om het levend te houden. Doelstelling Met dit project worden bedrijven begeleid bij het levend houden van hun energiezorgsysteem. Het project heeft de onderstaande doelen:  Middels optimalisatie structureel een goed inzicht in en grip op het eigen energiezorgsysteem te verkrijgen, waardoor de energie/efficiency op bedrijfsniveau zal toenemen.  Een andere manier van ondersteuning bieden aan organisaties die op een van de vlakken van energiezorg vastlopen. Verwacht resultaat Van een papieren energiezorgsysteem naar een levend actueel systeem middels goede prestatie indicatoren op basis van beschikbare data. Daarnaast zal naar verwachting meer inzicht worden verkregen in het proces waardoor het bewustzijn en het draagvlak ten aanzien van energieverbruik bij de medewerkers vergroot wordt. Opbrengst bedrijf De bedrijven krijgen meer feeling bij het praktisch toepassen van energiezorg en maken de stap van een papieren systeem naar een levend systeem. Werkwijze/planning De begeleiding van de bedrijven vindt plaats in de vorm van een vraag gestuurd model, dat wil zeggen op hoofdlijnen een clusteraanpak van het project, en voor elke individuele deelnemer een bedrijfsspecifieke invulling in de vorm van individuele ondersteuning. De startbijeenkomst bestaat uit een plenaire workshop. De rol van de adviseur in dit project is gericht op motiveren, faciliteren, kennis overdracht en een kritische en ondersteunende blik. De werkzaamheden bestaan uit 4 fasen: 1. Startbijeenkomst 2. Workshop(s) 3. Individuele begeleiding 4. Slotbijeenkomst De doorlooptijd van het project zal circa 9 maanden bedragen. Inzet/inbreng bedrijf De inzet/inbreng van de bedrijven aan dit project bestaat uit voorbereiding van workshops, aanwezig zijn bij workshops en uitwerken van de resultaten van workshops.

4/21

Masterclass Energiebesparing op de werkvloer

Technische bedrijven hebben hun productieproces doorgaans prima op orde. Toch wordt het maximale rendement niet altijd gehaald. Dit komt omdat niet alleen techniek, maar ook de structuur van de organisatie en het gedrag van de medewerkers hierbij een belangrijke rol spelen. Zo hangen de effecten van energiebesparende investeringen nauw samen met de manier waarop het gebouw en de machines worden gebruikt door de werknemers. Door bewustwording en het versterken van competenties stimuleert het NRK-MJA project energiebesparend gedrag op de werkvloer. Dit levert een energiebesparing op van 5 tot 20%. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar verlaagt ook de kosten.

Doel van het project: • Het stimuleren van energiebesparend gedrag op de werkvloer, door planmatig te werken aan bewustwording en andere factoren die het gedrag beïnvloeden. • Het voor operators en medewerkers inzichtelijk maken van het energieverbruik en de energieverspilling van productieprocessen. • Het vergroten van de denk- en slagkracht van de organisatie door het coachen van verbeterprocessen. • Het na afloop publiceren van de resultaten en de opgedane ervaring, ten behoeve van kennisdeling met andere bedrijven. Resultaten • De bedrijven hebben ervaring opgedaan met het opzetten, uitvoeren en evalueren van een energiebesparingsproject. • De bedrijven hebben één of meerdere groepen productiemedewerkers begeleid bij het bedenken van een energiebesparingsproject. • De productiemedewerkers hebben inzicht in het energieverbruik en de energieverspilling binnen het eigen bedrijf en hun rol hierin. • De productiemedewerkers kijken met andere ogen naar hun eigen processen, wat bijdraagt aan de duurzame inzetbaarheid. • De productiemedewerkers worden actief betrokken bij verbeterprocessen (MVO). • De publicatie van een rapport met daarin de aanpak en resultaten van de deelnemende bedrijven.

5/21 empowering people and industries

Aanpak Via een Masterclass worden één of twee stafmedewerkers van een bedrijf voorbereid om gedragsprojecten te implementeren in het eigen bedrijf. Hierbij wordt gewerkt met: •

het werkboek ‘Energie besparen doe je zo!’ van ResCon en;

•

de ondersteunende projectaanpak van energiemonitoring op de werkvloer van VAPRO.

De Masterclass bestaat uit vier bijeenkomsten van vijf uur, waarbij de theorie met praktijkvoorbeelden wordt ondersteund. Er wordt met een beperkt aantal deelnemers in kleine groepen samengewerkt. Er is acht uur opgenomen voor intervisie op locatie en er is een mogelijkheid om aanvullende modules te volgen, bijvoorbeeld op het gebied van energiemonitoring. Er is tijdens de lessen voldoende gelegenheid om in te gaan op specifieke factoren die binnen de eigen organisatie een rol spelen. De Masterclass biedt de deelnemers daarnaast de gelegenheid om kennis en ervaringen uit te wisselen met medewerkers van andere bedrijven. Samenwerking VAPRO en ResCon Voor het bewerkstellen van energiebesparend gedrag hebben het opleidings- en adviesinstituut VAPRO en het onderzoeks- en adviesbureau ResCon de handen ineen geslagen. ResCon is gespecialiseerd in het toepassen van een planmatige aanpak energiebesparing. VAPRO heeft een projectaanpak ontwikkeld om operators te scholen in het toepassen van energiemonitoring en het verkrijgen van meer inzicht in het energieverbruik van processen. Door samen te werken krijgen ze grip op energieverbruik en -verspilling en kunnen zij anderzijds met goede en onderbouwde suggesties komen om besparingen te realiseren. Kosten De Masterclass wordt financieel gesteund door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. De eigen bijdrage bedraagt hierdoor slechts € 750,-. Meer informatie Arlette Hesselink, ResCon

Martin van Dord, NRK

Dirk de Knecht, VAPRO

E [email protected]

E [email protected]

E [email protected]

T 020 - 669 25 40

T 070 - 444 06 42

T 06 - 523 515 04

Praktijkvoorbeelden In 2015 hebben VAPRO en ResCon voor de tweede keer een groep stafmedewerkers getraind om energie te besparen op de werkvloer. In totaal hebben 14 stafmedewerkers / KAM–coördinatoren uit acht rubberen kunststofindustrie bedrijven deelgenomen. Om het energieverbruik op de werkvloer terug te dringen zijn de deelnemers uitgedaagd om samen met de medewerkers op de werkvloer energiebesparende activiteiten op te zetten en uit te voeren. Tijdens de masterclass hebben de deelnemers kennis en praktische tips aangereikt gekregen en was er intervisie op locatie. Om het geheel extra leerzaam en interessant te maken zijn de trainingen op locatie van één van de deelnemende organisaties uitgevoerd. Voorafgaand werd een rondleiding gegeven en werd gekeken waar de leeren verbeterpunten liggen. Deelnemers zijn meerdere energiebesparende projecten gestart, zoals het terugplaatsen van isolerende delen, de persluchtdruk 1 bar naar beneden, opsporen van luchtdruklekkages, sluiten van deuren, deels of volledig uitzetten van machines, efficiëntere programmering van machines, beter afstemming tussen ploegen en het monitoren van energieverbruik / verspilling. Het combineren van vier bijeenkomsten, het leren van elkaar en intervisie op locatie blijkt een zeer succesvolle aanpak. Het biedt voldoende handvatten om binnen de eigen organisatie aan de slag te gaan met gedragsverandering. We krijgen reacties als ‘zonder zo’n masterclass weet je helemaal niet hoe te beginnen’ en ‘goede sfeer en veel ervaring uitgewisseld met andere deelnemers’. Zij gaven de masterclass gemiddeld het rapportcijfer 7.8.

ResCon research & consultancy

Loire 150 • Postbus 24090 • 2490 AB Den Haag T 070 337 83 00 • F 070 320 51 86 • E [email protected] • I www.vapro.nl

6/21 empowering people and industries

Flyer project verbetering werkklimaat Verbetering werkklimaat Klimaatverbetering in productiegebouwen, met name ‘s zomers Beschrijving Bedrijven in de kunststof- en rubberindustrie worstelen vaak met een onaangenaam binnenklimaat, met name op de productieafdeling. Hoge temperaturen, in combinatie met geuroverlast, geven vaak klachten en verminderde inzetbaarheid van het personeel. Deze situatie is vanuit arbo-oogpunt niet te handhaven en wordt ook door werknemers zo ervaren. Industrial Energy Experts voerde al een studie uit bij vier bedrijven met als onderwerp warmteoverschot in de R&K-industrie, zie: http://www.ieexperts.nl/category/rubber-en-kunststof/?post_id=12195. Doelstelling Met behulp van een gebruikersgroep kennis verkrijgen over de problematiek en de mogelijkheden tot het verbeteren van het binnenklimaat en het nemen/implementeren van maatregelen die het werkklimaat binnen het bedrijf verbeteren, waarbij ook de mogelijkheid van energiebesparing wordt meegewogen. Resultaat Het uiteindelijke resultaat is dat bedrijven over voldoende kennis beschikken, zodat de juiste maatregelen getroffen kunnen worden om het binnenklimaat te verbeteren. Vaak gaat dit ook gepaard met verbetering van het verwarmingssysteem en de (proces)koeling. De hieruit voortkomende kennis wordt vervolgens binnen de NRK gedeeld en beschikbaar gesteld voor de overige bedrijven. Opbrengst bedrijf Inzicht – eventueel aan de hand van metingen – in de luchtkwaliteit in de productieomgeving, de hieruit voortkomende problematiek en de mogelijke maatregelen om deze op te lossen. Werkwijze/planning De gebruikersgroep bestaat uit bedrijven met een onaangenaam binnenklimaat, bedrijven die – al dan niet werkende – oplossingen hebben toegepast en één of twee vooraf geselecteerde leveranciers die ervaring hebben met verbetering van de luchtkwaliteit in productieomgevingen. Er worden vier workshops georganiseerd. Tijdens deze workshop wordt aandacht besteed aan de problematiek van de bedrijven. Hierbij kunnen eventueel metingen (temperatuur, luchtvochtigheid, VOS) worden uitgevoerd om goed inzicht te krijgen in de staat van het binnenklimaat. Met experts en leveranciers wordt gekeken naar de mogelijke maatregelen die getroffen kunnen worden om tot een verbetering te kunnen komen. Tijdens de workshops wordt gekeken naar de combinatie van het verbeteren van de luchtkwaliteit, het toepassen van restwarmte, het verminderen van de warmteafgifte, het toepassen van koeling, het verbeteren van de ventilatie en het realiseren van energiebesparing. Inzet/inbreng bedrijf De te besteden tijd voor deelnemende bedrijven bestaat uit voorbereiding van, het aanwezig zijn bij de bijeenkomsten en het uitwerken van resultaten. Indien u interesse heeft, kunt u zich aanmelden bij de NRK of door deze flyer ondertekend retour te sturen naar [email protected].

14905NVRI1099573

Op al onze diensten en mededelingen is DNR 2011 van toepassing. DNR 2011 is gepubliceerd op onze website onder www.dwa.nl/dnr.

1/1

7/21


Nuttige toepassing van restwarmte. Warmte-overschot is een bekend probleem in de rubberen kunststofindustrie in de vorm van hoge ruimte temperaturen door o.a. spuitgietmachines, persluchtcompressoren etc. De hoge binnentemperaturen zijn niet alleen nadelig voor het comfort; ze zorgen ook voor onnodig energieverbruik. Aan de hand van een eenvoudig stappenplan (bronreductie, her benutting of afvoeren, actieve koeling) kunnen de deelnemers een reeks maatregelen treffen om de warmte in de productiehallen te reduceren en het energieverbruik fors terug te brengen. Daarbij zal ook de nadruk gelegd worden op de voordelen die niet direct gerelateerd zijn aan energievoordelen (nonenergy benefits), Doelstelling Inzicht geven in hoe restwarmte omgezet kan worden in kostenbesparing. Verwacht resultaat Bedrijfsspecifieke oplossingen inclusief een kosten/baten analyse voor het inzetten/reduceren van restwarmte. Opbrengst bedrijf Meer inzicht in de mogelijkheden voor het hergebruik/reduceren van restwarmte. Met daarbij voorbeeldprojecten van restwarmte benutting binnen de sector en best practices. Werkwijze/planning De begeleiding van de bedrijven vindt plaats in de vorm van een vraag gestuurd model, dat wil zeggen op hoofdlijnen een clusteraanpak van het project, en voor elke individuele deelnemer een bedrijfsspecifieke invulling in de vorm van individuele ondersteuning. De startbijeenkomst bestaat uit een plenaire workshop. De rol van de adviseur in dit project is gericht op motiveren, faciliteren, kennis overdracht en een kritische en ondersteunende blik. De werkzaamheden bestaan uit 4 fasen: 1. Startbijeenkomst 2. Workshop 3. Individuele begeleiding 4. Slotbijeenkomst Daar waar nodig zullen leveranciers/stakeholders worden uitgenodigd. De doorlooptijd van het project zal circa 6 maanden bedragen. Inzet/inbreng bedrijf De inzet/inbreng van de bedrijven aan dit project bestaat uit voorbereiding van workshops, aanwezig zijn bij workshops en uitwerken van de resultaten van workshops.

8/21

Flyer project ISO 50001, energiemanagement ISO 50001 op maat voor de NRK en groepscertificering ISO 50001 is een energiemanagementsysteem. Dit project laat zien dat een dergelijk systeem ook voor kleinere bedrijven interessant is. Beschrijving Het uitvoeren van energiebesparende maatregelen lukt bij de meeste bedrijven nog wel. De externe prikkels van de jaarlijkse monitoring, het vierjaarlijkse energie-efficiencyplan (EEP), de diverse brancheactiviteiten en de bedrijfsinterne energieverantwoordelijke dragen hieraan bij. Maar als deze allemaal weg zouden vallen? Is er dan een continu proces van energiebesparing in uw bedrijf? Een energiemanagementsysteem is geen software of een instrument, maar een pakket van organisatorische afspraken en acties binnen het bedrijf, waardoor energie continu aandacht krijgt. Voorwaarde is dat de afspraken en acties goed worden geïmplementeerd en nageleefd. Het is de kunst om het aantal acties en organisatorische afspraken zodanig te kiezen dat de tijdsinspanning overeenkomt met het te behalen voordeel. ‘Energiemanagement op maat’ zorgt ervoor dat dit qua tijdsinspanning ook voor de kleinere bedrijven interessant is. In energiewet- en regelgeving wordt immers regelmatig aangegeven dat bedrijven met een gecertificeerd ISO 50001 energiemanagementsysteem zijn vrijgesteld van de extra regelgeving. Doelstelling Het implementeren van een energiemanagementsysteem bij een groep van maximaal tien NRK-bedrijven die aan de MJA deelnemen en dit bezegelen met een certificaat. Het resultaat (wat en hoe) van deze bedrijven wordt omgezet in een energiemanagementsysteem ‘op maat’ voor NRK-bedrijven. Resultaat Het resultaat is een geïmplementeerd energiemanagementsysteem bij de deelnemers en voor de NRK-bedrijven een handboek ‘Energiemanagement voor NRK-bedrijven’ met een implementatiehandleiding en certificeringsinformatie. Opbrengst bedrijf Het implementeren van organisatorische afspraken en acties leidt niet tot directe energiebesparing, zoals het isoleren van leidingen. Indirect natuurlijk wel, omdat op alle plekken in de organisatie waar energie een belangrijke rol speelt, er duidelijke afspraken zijn om het gebruik te optimaliseren. Naast besparingen van 5 tot 10% op het jaarlijkse energiegebruik worden ook de toename van de energiebewustwording van de medewerkers en een verhoogde betrokkenheid genoemd. Werkwijze/planning Een groep van maximaal tien bedrijven wordt gedurende één jaar ondersteund bij het opzetten en implementeren van energiemanagement conform de ISO 50001. Tijdens een vijftal workshops, met intervallen van circa acht weken, worden alle onderdelen van ISO 50001 besproken en vertaald naar de praktijksituatie van de deelnemers. In de acht weken tussen de workshops implementeren de deelnemers de acties en organisatorische afspraken in hun organisatie en worden de resultaten in de volgende workshop besproken. Industrial Energy Experts maakt van de resultaten een NRK-specifiek energiemanagementsysteem met implementatiehandleiding. Inzet/inbreng bedrijf Van de deelnemer wordt verwacht dat hij/zij mandaat heeft van het management voor implementatie van organisatorische zaken en hiervoor ook de juiste positie heeft binnen het bedrijf. Er wordt een ‘open’ houding van de deelnemers verwacht om kennis en ervaring te delen binnen de groep. De totale tijdsinspanning over de looptijd van één jaar voor het bijwonen van de workshops en het implementeren van organisatorische zaken in het bedrijf wordt geraamd op honderdvijftig uur. Indien u interesse heeft, kunt u zich aanmelden via de NRK of door deze flyer ondertekend retour te sturen naar [email protected]. 14905NVRI1099573


1/1

9/21

Flyer project procesoptimalisatie Procesoptimalisatie (PEM-methode) in combinatie met operational excellence (lean en six sigma) Beschrijving Bedrijven zijn vaak voorzichtig met aanpassingen in processen, terwijl daar vaak het grootse besparingspotentieel ligt. In dit project zal procesoptimalisatie plaatsvinden door met een meetprogramma procesparameters te optimaliseren met behoud van kwaliteit en minder materiaalen energiegebruik. Omdat in de kunststofverwerkende industrie diverse productietechnieken gebruikt worden, is de PEM-methode vanwege de universele toepasbaarheid, in combinatie met operational excellence (lean en/of six sigma), een geschikte analysetechniek. De PEM-methode is in Overijssel al bij diverse bedrijven (onder andere Profextru) met veel succes toegepast, in zowel spuitgiet- als extrusieprocessen. Dit project zal in samenwerking met het Polymer Science Park plaatsvinden. Zie ook http://www.polymersciencepark.nl/succesvolle-workshop-produktie-optimalisatie-met-pem/. Doelstelling De doelstelling is om bedrijven inzicht te geven hoe processen te verbeteren door te meten en specificaties in processen aan te passen. De focus ligt op de technieken zoals spuitgieten en extrusie. Resultaat Processen met minimaal gelijke productkwaliteit en minder energie- en/of materiaalgebruik. Het project geeft inzicht in de Total Cost of Ownership van de productieprocessen. Opbrengst bedrijf In 2014 heeft er bij Profextru Hardenberg een PEM-project plaatsgevonden waar 8% materiaalen 3% energiebesparing is gerealiseerd op een extrusielijn. Bijgaand een indruk van de gerealiseerde besparingen. Bron: Duurzaam produceren in de kunststofindustrie; Lectoraat Kunststoftechnologie; Hogeschool Windesheim

Werkwijze/planning De uitdaging zit in het formeren van een goed projectteam, het vaststellen van een proefproces, het aanbrengen van meters en het toepassen van de methode (analyseren en conclusies trekken). Per bedrijf zal er een stappenplan worden gemaakt voor het verbeteren van de prestaties aan één machine/productielijn. Belangrijk is dat een team wordt samengesteld van TD, productie en procesverbeteraars. In combinatie met een meetprogramma worden de procesinstellingen geoptimaliseerd. Resultaten worden vastgelegd op basis van Total Cost of Ownership. Op basis van deze resultaten wordt het verbeterpotentieel vastgesteld. Daar waar nodig zullen grondstof- en procesleveranciers worden betrokken bij het project. Dit project betreft een individuele bedrijfsbegeleiding. De looptijd is vier maanden per bedrijf. De resultaten zullen worden gedeeld in een centrale sessie. Andere MJA-deelnemers krijgen informatie via film- en instructiemateriaal. Inzet/inbreng bedrijf De te besteden tijd voor deelnemende bedrijven bestaat uit voorbereiding van en aanwezig zijn bij de bijeenkomsten en het uitwerken van resultaten. Indien u interesse heeft, kunt u zich aanmelden bij de NRK of door deze flyer ondertekend retour te sturen naar [email protected].

14905NVRI1099573


1/1

10/21

Flyer project Design for Recycling Design for Recycling Nieuwe markteisen integreren in het ontwerp Beschrijving Producenten worden meer en meer verantwoordelijk gesteld voor de milieu-effecten van door hen geproduceerde producten. De markteisen van producten nemen daardoor toe. Binnen de rubberen kunststofverwerkende industrie zijn het vooral de afnemers die eisen stellen aan de recyclebaarheid van de producten. Ketenefficiency en Design for Recycling zijn enkele begrippen waaraan door de producent invulling moet worden gegeven, wil het product ook in de toekomst een afzetgebied hebben. Hoe geven we dit doen, wat is de huidige stand van zaken en welke stappen kunnen we nu al zetten om huidige en toekomstige vragen vanuit de markt het hoofd te bieden? Een handvat wordt in dit project geboden door producten te toetsen aan de norm voor ECOdesign: NPR CEN/TS 16524. Deze norm is een eerste stap om producten te ontwerpen en om bestaande producten te toetsen aan milieu-effecten. De tool die wordt gebruikt, is door de NRK ontwikkeld en afgestemd op deze norm. Design for Recycling (DfR) is het ontwerpen met het oog op hergebruik, waarbij het doel is de hoeveelheid afval terug te dringen na gebruik van het product. Een mooi streven, dat in sectoren zoals de automobielindustrie al op grote schaal wordt toegepast. (zie het onderdelenfiguur van een auto). Doelstelling De doelstelling is om de deelnemende bedrijven voor te bereiden op een zich wijzigende marktvraag, door de producten te toetsen aan de norm ECOdesign: NPR CEN/TS 16524 met behulp van de NRK-tool. Hierdoor ontstaat inzicht en worden verbeterpunten zichtbaar gemaakt. De resultaten van het project vormen aanbevelingen om het NRK-instrument te verbeteren.. Resultaat De deelnemende bedrijven krijgen inzicht in de recyclingmogelijkheden van één of meerdere producten. Daarnaast worden tools geïntroduceerd waarmee het deelnemende bedrijf inzicht krijgt in de milieueffecten van een product. Het meer generieke resultaat van het project is een leaflet. Dit beschrijft welke mogelijkheden en instrumenten er zijn en welke stappen gezet kunnen worden om vanaf een idee tot product en marktintroductie te komen of bestaande producten te verbeteren, met aandacht voor en inzicht in de energie- en milieueffecten. De resultaten zullen ook worden teruggekoppeld naar de NRK voor verdere optimalisering en inzet van de NRK-tool. Opbrengst bedrijf Voor de deelnemende bedrijven geeft dit project direct resultaat door inzicht in de milieueffecten van het product, en doordat het concrete milieuwinst en CO2-reductie kan opleveren. Voor branchegenoten levert het een best practice op met een stappenplan (leaflet). Werkwijze/planning Het project wordt uitgevoerd in de vorm van een gebruikersgroep waaraan medewerkers deelnemen van bedrijven die werkzaam zijn in productontwikkeling en/of marketing. Randvoorwaarde is de bereidheid om kennis en ervaring te delen. Hierbij zal speciale aandacht zijn voor beconcurrerende bedrijven. Industrial Energy Experts begeleidt de gebruikersgroep en zal zorgen voor externe kennisinbreng. De looptijd van de gebruikersgroep is één jaar, met vier bijeenkomsten. Inzet/inbreng bedrijf Van de deelnemer wordt verwacht dat deze binnen het bedrijf betrokken is bij productontwikkeling. Behalve de aanwezigheid van de deelnemer bij de workshops, wordt verwacht dat de deelnemer voor ten minste één product in staat is de data te inventariseren en met de NRK-rekentool tot een analyse te komen conform de norm voor ECOdesign: NPR CEN/TS 16524 en de opgedane kennis en ervaring te delen met collega’s binnen zijn bedrijf U kunt zich aanmelden via de NRK of door deze flyer ondertekend retour te sturen naar [email protected].

14905NVRI1099573


1/1

11/21


Het meten en analyseren van energiestromen. Meten = Weten

Om aan succesvol energiemanagement te kunnen doen, kan een bedrijf niet volstaan met alleen het hoofd elektriciteit –en gasverbruik op te meten. Ook het meten van deel verbruiken en het meten van andere energiestromen zoals bijvoorbeeld warmte, stoom of waterverbruik is hierbij van groot belang. Deze gebruikersgroep gaat in op het meten van energiestromen met tijdelijke en permanente apparatuur. Welke type meters moet je toepassen? En in welke situatie? Welke parameters zijn reeds voorhanden die gebruikt kunnen worden, waar moet aanvullend gemeten worden, hoe kan men het beste de meetwaardes analyseren? Er is veel data beschikbaar of komt beschikbaar bij energiemanagement. Welke data analyse methode kun je gebruiken om daar nuttige informatie van te maken oftewel welke prestatie indicatoren kunnen vastgesteld worden. Deze en andere vragen zullen aan bod komen in deze gebruikersgroep. Tenslotte meten is weten! Doelstelling Het project heeft de onderstaande doelen: • Inzicht geven in de mogelijkheden voor de correcte meet apparatuur zowel tijdelijk als permanent; • Coördinatoren praktische handvatten geven om stuurinformatie te creëren. Verwacht resultaat Het resultaat is een overzicht van type metingen in verschillende situaties voor het bedrijf alsmede een data analyse methode om de gegenereerde data overzichtelijk te kunnen interpreteren en opstellen van prestatie indicatoren op basis van deze gegevens. Opbrengst bedrijf Meer inzicht in het proces van energiemanagement waardoor het bewustzijn en het draagvlak ten aanzien van energieverbruik bij de medewerkers vergroot wordt. Werkwijze/planning De begeleiding van de bedrijven vindt plaats in de vorm van een vraag gestuurd model, dat wil zeggen op hoofdlijnen een clusteraanpak van het project, en voor elke individuele deelnemer een bedrijfsspecifieke invulling in de vorm van individuele ondersteuning. De startbijeenkomst bestaat uit een plenaire workshop. De rol van de adviseur in dit project is gericht op motiveren, faciliteren, kennis overdracht en een kritische en ondersteunende blik. De werkzaamheden bestaan uit 4 fasen: 1. Startbijeenkomst 2. Workshop 3. Individuele begeleiding 4. Slotbijeenkomst De doorlooptijd van het project zal circa 6 maanden bedragen. Inzet/inbreng bedrijf De te besteden tijd die bedrijven gaan besteden aan dit project bestaat uit voorbereiding van workshops, aanwezig zijn bij workshops en uitwerken van de resultaten van workshops.

12/21

Project: Ketenmaatregelen signaleren en opvoeren Ketenmaatregelen leiden vaak tot hoge energiebesparing en zijn dus erg nuttig voor het realiseren van uw besparingsdoeleinden. • • •

Heeft u misschien maatregelen gemist de afgelopen jaren? Benut u alle kansen voor het opvoeren van de besparing? Vindt u het moeilijk om de besparing uit te rekenen?

Dit project helpt u om te zien welke ketenmaatregelen u kunt opvoeren en te begrijpen hoe u de energiewinst ervan kunt berekenen.

Ketenmaatregelen zijn maatregelen waarvan de besparing níet of maar deels terug te zien is op uw energienota’s. Dat komt omdat dat deel van het effect van de maatregel op een andere plek in de product(ie)keten optreedt. Voorbeelden hiervan zijn minder transportkilometers (energiebesparing door minder dieselverbruik) of recycling van materiaal (energiebesparing door minder productie virgin materiaal in de grondstoffase). Deze externe besparingen mag u opvoeren als ketenmaatregel.

Project aanpak Het project bestaat uit 3 delen. 1. Inventarisatie. Met behulp van een online enquête wordt u bewust van de mogelijke ketenmaatregelen en ontdekt u of u meer ketenmaatregelen zou kunnen opvoeren in het e-MJV.

2. Kennisoverdracht. In een kennisoverdracht sessie wordt er een plenaire presentatie gegeven met een algemene uitleg over ketenmaatregelen en de manier van berekenen. De sessie kan op 2 manieren plaatsvinden: ofwel in een bijeenkomst, ofwel via een webinar. Het voordeel van een webinar is dat het laagdrempelig is en geen reistijd kost. Het voordeel van een fysieke bijeenkomst is dat u na afloop van de presentatie ter plaatse uw berekeningen kunt maken met begeleiding van EY. 3. Ondersteuning. Na afloop van de kennisoverdracht kunt u gebruik maken van de mogelijkheid op één op één ondersteuning bij het uitwerken van de berekeningen. Doelgroep

Uw tijdsinspanning

Resultaat

1. Inventarisatie

Alle MJA bedrijven

Ca. 15 minuten

2. Kennisoverdracht

Bedrijven die actief 1 uur en optioneel met ketenmaatregelen werksessie van 2 aan de slag willen tot 3 uur (+ reistijd Utrecht) Bedrijven die telefonisch, begeleiding willen bij afhankelijk van uw de berekeningen eigen vraag

inzicht in uw kansen om (nieuwe) ketenmaatregelen te rapporteren. inzicht in de manier van berekenen. En in geval u kiest voor de bijeenkomst: begeleiding bij de opzet van uw berekening. begeleiding bij de uitwerking van uw berekeningen.

3. Ondersteuning

Voor deelname kunt u de volgende opties kiezen: - Stap 1 - Stap 1+2+3 webinar - Stap 1+2+3 bijeenkomst Het project wordt begeleid door adviseurs van Ernst & Young Cleantech & Sustainability Services. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Diana de Graaf van EY, tel. 06-21251976, [email protected]

13/21

Projectvoorstel MJA 2016

Ketenproject: Lean kunststof producten in de bouw voor energieneutrale woningen Beschrijving: Kunststof bouwproducten kunnen een positieve bijdrage leveren aan het realiseren van energieneutrale woningen. Kunststof bouwproducten hebben o.a. goede isolerende eigenschappen, zijn lichtgewicht en zijn vaak goed recyclebaar. De bouwsector kampt echter met hoge faalkosten (voorzichtige schatting is meer dan 10%, aannemelijk is eerder 40% van de totale omzet). Lean productontwikkeling en sociale innovatie introduceren bij ketenpartijen geeft aanleiding tot een nieuwe aanpak die enorme besparing kan opleveren in deze sector zowel op het gebied van verspilling van grondstoffen als van energie.

Aandeel bouw in Nederlandse milieubelasting. Bron: Gort, R.E. (2015) Lean vertaald naar projecten: samen leren bouwen aan innovatie-vermogen. Lean Vertaald: Amsterdam. Doelstelling: Realiseren van energiebesparing in de keten door ontwikkeling van duurzame producten middels de Lean filosofie en EcoDesign in een groep van minimaal 5 bedrijven waarvan drie MJA bedrijven uit de rubberen kunststofindustrie en tenminste één launching customer; Er zal een middelgrote aannemer (zoals Heembouw) en een kleine woningcorporatie worden betrokken in dit project.

Resultaat: Het beoogde resultaat is een innovatief en geïntegreerd concept voor een kunststof bouwproduct dat leidt tot lagere faalkosten in de bouw, besparing op grondstoffen en energie en past binnen een energieneutrale woning. 14/21


Opbrengst bedrijf: Per NRK bedrijf zijn de verwachte resultaten als volgt: 1. Opdoen van ervaring met lean en duurzaam productontwerp en sociale innovatie in nauwe samenwerking met een afnemer en een materialentoeleverancier. 2. Ontwikkelen van één nieuw product voor genoemde afnemer met een lagere milieuimpact en dat een energiebesparing oplevert in de keten, wanneer het in productie genomen wordt. 3. Ontwikkelen van individuele Techniek Organisatie -Individu Acties ter realisatie van energie-efficiency verbetering. 4. Voor elk project is er een vertrouwelijke rapportage inclusief quick-scan milieuanalyse. De resultaten worden per project in overleg met de deelnemers gepubliceerd en actief onder de leden verspreid. Werkwijze/planning: De aanpak bestaat uit een viertal workshops en tussendoor bedrijfsspecifieke begeleiding van de ketenpartijen tijdens het ontwerpproces. Deelnemers zullen tussen de workshops samenwerken aan de realisatie van het project. Rudy Gort, auteur van het boek Lean Vertaald naar Projecten, zal een workshop verzorgen over Lean in de bouw en Lean productontwikkeling.

Inzet/inbreng bedrijf: Bedrijven nemen deel aan vier workshops (van ca. 5 uur), deze zijn verspreid over ca. 6 maanden. Verder zal er tussen de workshops voorbereidend werk gedaan moeten worden, zoals het opzoeken van gegevens, uitwerken van concepten, calculaties, etc. Partners for Innovation begeleidt het gehele proces en zorgt voor planning, milieu-impact calculaties en verslaglegging.

15/21


Phase Change Materials Informatie Onderwerp PCM is de Engelse afkorting voor Phase Change Material. In het Nederlands: faseovergangsmateriaal. Het toegepaste PCM gaat bij opname en afgifte van warmte over van een vaste naar een vloeibare aggregatietoestand. Het smelten en bevriezen van een PCM vindt plaats bij een smelttemperatuur van 21 °C en een stoltemperatuur van 20 °C. Voor een optimaal binnenklimaat is het van belang dat de warmte die door bijvoorbeeld apparatuur, personen, verlichting en transmissie op een comfortabele wijze wordt afgevoerd. Dit wordt door de PCM inductie units gerealiseerd met een minimum aan energieverbruik en een maximum aan comfort. Koelen: Als de ruimtetemperatuur overdag ten gevolge van de vrije interne warmteproductie hoger wordt dan 20 °C, dan zal de er een warmtestroom optreden vanuit de recirculatielucht uit de ruimte richting de PCM warmtewisselaar. Het PCM materiaal neemt dan, gezien vanuit de ruimte, warmte op en zal gaan smelten. Het PCM materiaal koelt de ruimte. Verwarmen: Als ’s nachts de vrije interne warmtebronnen niet meer aanwezig zijn, zal de ruimtetemperatuur dalen tot onder de 19 °C en treedt er een warmtestroom op van de PCM warmtewisselaar naar de ruimte. Het PCM materiaal zal dan weer invriezen en gelijktijdig de ruimte verwarmen. In deze webinar/workshop zal met bijdrage van leveranciers bepaald gaan worden wat de energie/comfort voordelen zijn voor een bedrijfsspecifieke situatie. Tevens zal de economische haalbaarheid vastgesteld gaan worden. Tot nu toe worden PCM voornamelijk in de gebouwde omgeving gebruikt. In de workshop zal gekeken worden welke mogelijkheden PCM hebben in deze specifieke sector. Webinar/workshop In de workshop is aandacht voor: Kennisuitwisseling: Tijdens de bijeenkomsten zal voldoende ruimte zijn voor kennisoverdracht en kennisuitwisseling tussen de deelnemers. We gaan uit van het ‘halen en brengen’ principe. Alle betrokkenen in het programma (deelnemers en (gast)sprekers) hebben een actieve bijdrage en de verantwoordelijkheid om zowel kennis en ervaring te halen en te brengen. Netwerken: Deelnemers krijgen elke bijeenkomst gelegenheid om op een dynamische manier kennis met elkaar en met elkaars casuïstiek te maken. Er is voldoende gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en nieuwe contacten te leggen. Innovatieve werkvormen: Ervaring uit andere vergelijkbare georganiseerde workshops is gebleken dat de deelnemers naast kennisdelen vooral behoefte hebben om op een actieve manier praktisch aan de slag te gaan met de thema’s uit hun eigen praktijk. In onze opzet is hiervoor ruim aandacht. De workshop zal bestaan uit de volgende stappen: Voorbereiding deelnemers o Middels een email, met specifieke vragen omtrent hun eigen praktijk ervaring, wordt aan de deelnemers gevraagd om zich voor te bereiden op de workshop Voorbereiding sprekers Inhoud workshop o Inleiding in onderwerp o Informatie over onderwerp o Ieder bedrijf gaat aan de slag met de informatie. De juiste werkvorm is afhankelijk van onderwerp en vorm. Waarbij het resultaat dient te zijn of het onderwerp toegevoegde waarde levert aan het bedrijf Verslag van Workshop 16/21


Efficiënte elektromotoren Informatie Onderwerp In Europa komt ruim 65% van het industriële energieverbruik voor rekening van elektrische aandrijvingen. De Europese Commissie heeft berekend dat de efficiency van de Europese elektrische aandrijfsystemen met 20 tot 30% kan verbeteren in 2020. Hierdoor wordt een jaarlijkse besparing van 135 miljard kWh in de 27 EU-lidstaten bereikt met als gevolg een reductie van de CO2-emissie met 63 miljoen ton per jaar. De EU heeft energie-efficiency bestempeld als ‘key priority’ om haar concurrentiekracht te vergroten in een geglobaliseerde wereld. Vanaf 2015 zijn de EU-eisen aan elektromotoren verder aangescherpt: zo moeten vanaf 1 januari jl. alle motoren met vermogens van 7,5 kW tot 375 kW minimaal voldoen aan IE3 of aan IE2 maar dan wel inclusief een frequentieomvormer. Een aandrijfsysteem bestaat uit de elektromotor, transmissie, regeling en het aangedreven apparaat, zoals een compressor, ventilator, pomp of een apparaat voor processen als mengen, verkleinen of intern transport. De kosten van een elektromotor over zijn hele levensduur bestaan voor 95% tot 99% uit energiekosten. De overige kosten zijn de aanschaf- en onderhoudskosten. Bij investeringsbeslissingen over elektromotor(systemen) zijn dan ook de energiekosten over de gehele levensduur relevant, terwijl de aanschafkosten marginaal blijven. In de workshop is aandacht voor praktijkvoorbeelden en cases. Duidelijk wordt welke besparingen mogelijk zijn en wat de rentabiliteit is van het optimaliseren van aandrijfsystemen specifiek voor deze sector. Wellicht dat voor deze workshop ook leveranciers worden uitgenodigd. Door middel van praktijkvoorbeelden, cases en leveranciers wordt duidelijk welke besparingen mogelijk zijn, wat de rentabiliteit is van het optimaliseren van aandrijfsystemen specifiek voor deze sector en de wetgeving. Daarnaast zal een factsheet worden gemaakt die toepasbaar zal zijn voor de gehele sector. Webinar/workshop In de workshop is aandacht voor: Kennisuitwisseling: Tijdens de bijeenkomsten zal voldoende ruimte zijn voor kennisoverdracht en kennisuitwisseling tussen de deelnemers. We gaan uit van het ‘halen en brengen’ principe. Alle betrokkenen in het programma (deelnemers en (gast)sprekers) hebben een actieve bijdrage en de verantwoordelijkheid om zowel kennis en ervaring te halen en te brengen. Netwerken: Deelnemers krijgen elke bijeenkomst gelegenheid om op een dynamische manier kennis met elkaar en met elkaars casuïstiek te maken. Er is voldoende gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en nieuwe contacten te leggen. Innovatieve werkvormen: Ervaring uit andere vergelijkbare georganiseerde workshops is gebleken dat de deelnemers naast kennisdelen vooral behoefte hebben om op een actieve manier praktisch aan de slag te gaan met de thema’s uit hun eigen praktijk. In onze opzet is hiervoor ruim aandacht. De workshop zal bestaan uit de volgende stappen: Voorbereiding deelnemers o Middels een email, met specifieke vragen omtrent hun eigen praktijk ervaring, wordt aan de deelnemers gevraagd om zich voor te bereiden op de workshop Voorbereiding sprekers Inhoud workshop o Inleiding in onderwerp o Informatie over onderwerp o Ieder bedrijf gaat aan de slag met de informatie. De juiste werkvorm is afhankelijk van onderwerp en vorm. Waarbij het resultaat dient te zijn of het onderwerp toegevoegde waarde levert aan het bedrijf Verslag van Workshop

17/21


Efficiënte verlichting, LED? Informatie Onderwerp Binnen de industrie komt steeds meer aandacht om over te stappen op efficiënte verlichting. Echter vaak is nog onbekend welke verlichting de beste oplossing geeft en wat de actuele stand der techniek voor met name LED verlichting is. In deze webinar/workshop wordt gepresenteerd welke mogelijkheden er zijn voor efficiënte verlichting, best practices komen aan de orde en voorbeelden van kosten/baten analyses. Verder worden de volgende vragen beantwoord:  Hoe werkt ledverlichting? Techniek van de LED, toepassing als lichtbron, de opbouw van armaturen, gebruik van de driver en systemen voor aanwezigheidsdetectie, het dimmen en de kleurinstelling;  Waar is ledverlichting toepasbaar? Begrippen als Lux en Lumen, kleurtemperatuur, gebruiks- en Arbo richtlijnen, toepassen van LED bij vervanging, renovatie en nieuwbouw;  Rekenen aan energiebesparing Het elektriciteitsverbruik en de energiekosten vergeleken tussen ledverlichting en conventioneel, kosten voor onderhoud en vervanging; Met deze inzichten kan het bedrijf zijn eigen businesscase opzetten. Het opstellen van een plan voor toepassen van ledverlichting in bestaande bouw bij renovatie, met investeringsbegroting, jaarlijkse kosten, subsidiemogelijkheden en terugverdientijden. Deze Webinar/workshop geeft hier meer inzicht in en resulteert in een stappenplan naar efficiëntere verlichting. Webinar/workshop In de workshop is aandacht voor: Kennisuitwisseling: Tijdens de bijeenkomsten zal voldoende ruimte zijn voor kennisoverdracht en kennisuitwisseling tussen de deelnemers. We gaan uit van het ‘halen en brengen’ principe. Alle betrokkenen in het programma (deelnemers en (gast)sprekers) hebben een actieve bijdrage en de verantwoordelijkheid om zowel kennis en ervaring te halen en te brengen. Netwerken: Deelnemers krijgen elke bijeenkomst gelegenheid om op een dynamische manier kennis met elkaar en met elkaars casuïstiek te maken. Er is voldoende gelegenheid om ervaringen uit te wisselen en nieuwe contacten te leggen. Innovatieve werkvormen: Ervaring uit andere vergelijkbare georganiseerde workshops is gebleken dat de deelnemers naast kennisdelen vooral behoefte hebben om op een actieve manier praktisch aan de slag te gaan met de thema’s uit hun eigen praktijk. In onze opzet is hiervoor ruim aandacht. De workshop zal bestaan uit de volgende stappen: Voorbereiding deelnemers o Middels een email, met specifieke vragen omtrent hun eigen praktijk ervaring, wordt aan de deelnemers gevraagd om zich voor te bereiden op de workshop Voorbereiding sprekers Inhoud workshop o Inleiding in onderwerp o Informatie over onderwerp o Ieder bedrijf gaat aan de slag met de informatie. De juiste werkvorm is afhankelijk van onderwerp en vorm. Waarbij het resultaat dient te zijn of het onderwerp toegevoegde waarde levert aan het bedrijf Verslag van Workshop

18/21


Workshop of webinar: Vergistbare kunststof disposables voor ziekenhuizen

Samenvatting: In het artikel 'Kansen voor biobased materialen in biobased ziekenhuis' uit Kunststof magazine van mei 2015 spreekt Marc Koster, afdeling vastgoed van Rijnstate, van een regelrechte business case. Er zullen 51 shredders worden geïnstalleerd op verschillende plekken in het ziekenhuis, die wegwerpartikelen kunnen vermalen en op een centraal punt kunnen vergisten tot biogas. ‘Vanaf 2017 willen we deze technologie van het bedrijf Pharmafilter gericht inzetten. Na ruim tien jaar is de investering terugverdiend.’ Volgens Martien van den Oever, onderzoeker bij Food & Biobased Research, kunnen op korte termijn producten zoals bestek en (spuug)bakjes, maar ook operatieschorten, mutsen en schoentjes worden vergist: ‘Op dit moment worden nog lang niet al deze producten gemaakt van vergistbare materialen, maar deels bestaan er wel vergistbare alternatieven en deels zijn deze op korte termijn te realiseren.’ In deze workshop of webinar zullen de voordelen van vergistbare disposables voor ziekenhuizen werkend binnen een systeem als Pharmafilter worden toegelicht. Daarnaast willen we lokale Nederlandse producenten van kunststof disposables in contact brengen met alle spelers in de keten. En er zal een samenvatting worden gegeven over de kennis die is opgebouwd in het project 'Design Challenges with Biobased Plastics'. Verder zal er worden geïnventariseerd of er interesse is in een ketenproject. Een idee hiervoor is om studenten Product Design van te betrekken in het ontwikkelen van nieuwe toepassingen.

19/21


Workshop of webinar: Het toepassen van recyclaat - leer van een koploper

Samenvatting: Als resultaat van een NRK project met koplopers uit de industrie zijn er in 2015 zes YouTube films uitgebracht en is er een handboek verschenen over het toepassen van recyclaat in spuitgietproducten. De doelstelling hierachter was om andere partijen binnen de kunststofketen te inspireren om meer recyclaat toe te passen. De kennis die in dit project bij elkaar is gebracht zal worden gedeeld met partijen die willen innoveren met recyclaat. Leer bijvoorbeeld van koploper Curver, die een Ecolife productgroep op de markt heeft gebracht van 100% post consumer recycled plastic. Leer van Schoeller Allibert en Cumapol hoe zij hun recyclaat food approved (EFSA) kregen. Laat je inspireren door Philips, die een 8 stappen plan heeft ontwikkeld voor het toepassen van recyclaat in producten. In de workshop of het webinar zullen we dieper ingaan op enkele tips en tricks van Nederlandse koplopers. Tevens wordt er geïnventariseerd of er interesse is voor een ketenproject voor het toepassen van recyclaat in samenwerking met afvalinzamelaars & sorteerders, recyclers, kunststofverwerkers, eindproducenten, studenten en eindklanten. Hierbij zullen de studenten worden ingezet voor product design, communicatie en de business case.

20/21

Flyer project workshop/webinar nieuwe technieken Workshop/webinar ‘Nieuwe technieken’ Beschrijving Er komen telkens nieuwe energiebesparende technieken die worden gepresenteerd aan de branche. Die technieken moeten worden getoetst op kwaliteit, functionaliteit, TCO (Total Cost of Ownership) et cetera. Voor R&K-bedrijven is het vaak lastig te beoordelen of een techniek daadwerkelijk toepasbaar is en leidt tot energiebesparing binnen het eigen bedrijf. Derhalve worden nieuwe technieken niet gauw toegepast. In 2015 heeft een gebruikersgroep uit de R&K-sector nieuwe technieken intensief onder de loep genomen. In die gebruikersgroep is gerichte informatie gegeven over nieuwe technieken en hebben er een analyse en beoordeling van deze technieken plaatsgevonden. Ook is gekeken hoe de nieuwe technieken geïntegreerd kunnen worden in het bedrijf. Het project was vooral procesgericht, met nieuwe technieken zoals keramische verwarmingselementen, laagtemperatuur PE en PP, coaten van matrijzen en toestandsafhankelijk onderhoud. Het project is gezamenlijk met het Polymer Science Park uitgevoerd. Bedrijven gaan ook werkelijk aan de slag met deze technieken. In een workshop/webinar zullen wij ingaan op de resultaten van de gebruikersgroep, onder andere de wijze waarop de bedrijven de nieuwe technieken hebben onderzocht en gaan realiseren. Er zal niet alleen worden ingegaan op de succesverhalen, maar ook knelpunten zullen worden belicht. Daarnaast zal er worden gebrainstormd over nieuwe technieken. Daar waar nodig zullen leveranciers/ stakeholders worden uitgenodigd. De workshop/webinar is interessant voor bedrijven die zich willen laten informeren over de mogelijkheden van nieuwe technieken in de R&K-industrie.. Aan de workshop zal invulling worden gegeven door Polymer Science Park en Industrial Energy Experts, waarbij wordt samengewerkt met de NRK.

14905NVRI1099573


1/1

21/21

NRK MJA3 Projectenboek 2016

Recommend Documents